STEUNRELLETJEShet dieptepunt
van de crisisellende
Portret van Boude wijn
Jordaan een avond in
handen der rebellen
De week in Westminster
D
Steunbroeken, steunklompen, steunkousen, steunsoep
NA EEN ONVERWACHTE ONTMOETING
Wijs beleid, openheid van geest l Z!
en toch rustige terug-
houdendheid
Door gebrek aan inkt: hiaat in de geschiedenis
Gewraakte toespraak Een overbevolkt
VpaleisJ
ZATERDAG 4 JULI 1959
PAGINA 9
Mi
Met het subtiele gevoel voor diminuendo, onze historici eigen
bij het karakteriseren van pijnlijke gebeurtenissen, spreekt
men in de geschiedenisboeken steeds over „steunrelletjes" als
het oproer ter sprake komt, dat 25 jaren geleden de armoewijken
van Amsterdam in vuur en vlam zette. Men spreekt niet graag meer
over deze hardhandige krachtmeting, die de verlaging van de mini
male steunnormen begeleidde, maar de ochtendbladen van vrijdag
6 juli 1934 lieten er geen twijfel over bestaan. „Opstand in de Jor
daan", riepen de vette koppen. „De zwartste dagen van de anarchis
tische dwaasheden zijn herleefd", constateerde het socialistische
..Volk" en de communistische „Tribune" schreeuwde: „Op voor de
strijd voor Sowjet-Holland, voor den eenigen uitweg, die de arbeiders
een goede toekomst kan geven".
mamschapperteVezaWchtvn WGrd' dat
ANTON VAN DUINKERKEN
f HfivmHh.
Koning Boudewijn aanvaardde de
regering onder omstandigheden
die hij met geen mogelijkheid had
kunnen voorzien. Bovendien werd nij
geen koning van België, maar koning
der Belgen. Dit staatsrechtelijk on
derscheid is in zijn geval van belang.
Immers, de Belgen zijn een goedig
maar niet gemakkelijk bestuurbaar
volk. Zij stammen van Menapiërs,
Nerviërs, Taxandriërs, alle oude
stammen, die reeds in de tijd van
Caesar gemakkelijk in gisting kwa
men door hun buitengewone gehecht
heid aan de levensgloed.
Volheid van levenservaring, over
volheid van levenslust willen zij on
der alle omstandigheden ondergaan,
zowel in hun genoegens als in hun
onderlinge verschillen van mening
over staatkunde, godsdienst of kunst.
Deze felheid van leven had zich uit
gedrukt in moeilijkheden, die Boude
wijn op de troon brachten. Hiermee
kwam hij, koning der Belgen, te
staan boven een volk in onrust. 1
De kans om zich als kroonprins op
de hoogte te stellen van al wat er in
zijn vaderland omging, heeft hij niet
genoten. Voor een jonge prins heersen
de binnenhuisellike verbindingen nog
boven de buitenhuiseljjke. Toen hü de
troon besteeg bleef dit hü zün omgeving
uit de aard van de omstandigheden
niet onopgemerkt.
In een van de trieste armoestraten van
de Jordaan wordt een deur ingeslagen,
waarachter zich raddraaiers hebben
verschanst.
deV h»?^5nen.waren van de voorpagina
lange over de „nacht der
?Verlijden van d .Nazi"Duitsland en het
Jordaan in han^rl°S Hendrik-" „De hele
schreven de krant" van.het gepeupel",
vniv -m in- Waren" rt Neder'and hield
volkswijken van Amd! gevechten in de
van een algement sterdam het begin
het verzet bü de 50 nnnta?d of vlamde
werklozen slechts even oD°°nmtedelijke
te worden gedemnt nnn spoedig
macht van zwaarbewanenri» eover"
.Doden produceren 'j e militairen?
antwoordde de hoofden™™®6" .kunst",
Versteeg toen u commissans H T
k?rJ raaiers optraden 7Hnlg tege"
"mg weerspiegelde riidd' i"i j °Pmer-
!enj\van de meesten ri?l de gevoe-
hadden in de ellende enig inzicht
gezinnen. Zij waren o 2- e werklozen-
mee. Want iedereen ho ongelukkig
*pn gezin mef vler £?ngH®ep dat voor
drag van f 1 ft an hinderen een be
te sterven maar te te veel was
Dit de gouden drn W®lmg om te leven'
Welvaart" wn, w j van de „schün-
de crisisDut o-i^f d reddeloos in
voor de LLF« ?r Eindeloze rijen
batten ovel TL® ,alen' eindeloze de-
Van Hein tFn "Plan van de arbeid"
^■ein Coliin uS en, de "gave gulden" van
tijd ui, bn begeleidden de meest trieste
die sla™?, berinnering. „Er zün van
moe p„ Ra.mpers, die zijn liever lui dan
die neolv,dl,e,,zegSen, die achttien piek,
de kip- ik zong Louis Davids. Maar
tien"ni k6 man" kreeg zelfs geen acht-
Steunkl meer- Zijn kinderen liepen op
en 'ompen in zwarte steunkousen
atetl" "kende steunbroeken". Thuis
schooi steunsoep en steunvlees en op
Voor was er weer soep met ballen
daA„e hongerlü'ders, als in de ergste
gen van dg „soeploodsen".
jA'rotestoptochten behoorden tot de or-
na van de dag. Zü waren, met de gang
da» stempellokaal vrüwel de enige
gigvuiiing voor de duizenden doellozen.
woensdag voor de vrijdag, dat de
zali gelden tot hun laagste peil zouden
ln n, hingen enige honderden werk-
on k nauwelijks meer geïnteresseerd
ln a stoelen, tijdens een vergadering
Er "Harmonie" aan de Rozengracht.
w&s al zoveel vergaderd en de cri-
s duurde al bijna vijf jaren. Men raakt
óp'?, gewend aan het idee „slampam-
iL te zijn. De vergadering loopt al
fin-i ar eind als plotseling een vrouw
aan -s het woord neemt. „Se komme
an je vrete", bijt ze de werklozen toe.
gaat een schok door de luisteraars,
rip de iei'e pathetiek van een woeden-
1p, vo,ksvrouw slingert zij de verzets-
nzen de zaa) in en de uitwerking laat
jet op zich wachten. De lont ligt bü
et kruit. Joelend stommelen de man-
nan naar buiten en formeren een be-
JjJPng. De politie is op haar hoede en
wacht de stoet op. „Verspreiden", roept
aan inspecteur. „Aaneensluiten", roe
pan de betogers. Gummiknuppels en
'awangs worden getrokken en de de
monstratie wordt uit elkaar geranseld,
rjo aJ. ditmaal luwt de opwinding niet.
on drjjft de Jordaners de straat
ri' °"i in een oogwenk golft het verzet
on r ,de buurt. Dakpannen regenen neer
WorHt .aganten, de straatverlichting
brok d'tgegooid. straten worden opge
keerd1 barricades worden geïmprovi-
losVr«wal gelijktijdig barst het rumoer
tier® 1 Indische buurt, waar arbei-
strP1.„'s aa"s zjjn geraakt met demon
's ™e NSB'ers. Eerst om drie uur
VoiVp5 kunnen de agenten hun re-
aan,, opbergen. „Wij kunnen de zaak
0chte ZuP* de hoofdcommissaris in de
biizonrt .jk zie geen reden tot
sahriif»"1 e maatregelen" De „Tribune"
daan k "Dit de krotten van de Jor-
Voorsr.m amen vrouwan en kinderen te
Woedp om de bezittende klasse hun
shngerop",. verbittering in het gelaat te
moer Men hooDt noe. dat het ru-
's
podium. „Doorvechten", is het parool.
De demonstranten willen naar het raad
huis om de gemeente compensatie te
vragen voor het geld, dat het Riik de
steuntrekkers heeft „afgenomen". Bur
gemeester de Vlugt antwoordt met een
vergader- en demonstratieverbod.
Stop dit wild en doelloos verzet",
roept Het Volk de raddraaiers toe. Maar
's middags knallen er alweer schoten
en 's avonds trekken de sympathisan-
ten bij honderden uit alle buurten naar
de nauwe en donkere straten van de
Jordaan. Alleen „Jan met de pet
wordt toegelaten. Het verzet ligt als
een zware dreiging over de stampvolle
buurt. Plotseling barst het los. De
bruggen over de Ljjnbaansgracht en
Brouwersgracht worden opgetrokken
Se hebbe het slot gemoerd en de slin
ger in de majum geswiept' roept een
iongen opgewonden. Men probeert een
brug in de brand te steken. De buurt
is geïsoleerd en commissaris Pijper va
het bureau Raampoort trekt zijn man
nen uit de smalle straten terug. "kJJJ
Jordaan is van ons", gaat de kreet en
nu voltrekt zich de ongeorganiseerde
opstand in een bliksemsnel tempo, lan
taarnpalen worden uitgerukt, bomen
omgezaagd, leegstaande huizen gesloopt.
Winkelruiten gaan in scherven. Een
agent kan nauwelüks een complete
schoorsteen ontwüken, die van het daK
op hem wordt geworpen. De hele avond
gieren de kogels door de straten. De
eerste doden en gewonden vallen. Dr.
Heü'ermans, de zoon van de felle to-
neelschrüver, staat met zijn GGD-am-
bulances klaar in de Westerstraat. Hij
komt spoedig brancards tekort. De Jor
daan is een pikzwart stormed and in een
overigens opvallend rustige stad. Over
de Rozengracht en de Haarlemmer
straat rüdt kalm de tram
Na middernacht alarmeert de hoofd
commissaris de militaire politie. Zwaar
bewapend gaan de ruiters de buurten
in. Het wordt nu een gevecht van ste
nen tegen karabünen. De lampen van
de overvalwagens schünen spookachtig
door verlaten straten, waar de vechters
zich tegen de huizen drukken.
Als de zon eindelük opgaat ziet de
verarmde en vergoorde buurt er nog
triester uit dan anders. Overal zjjn deu
ren ingetrapt; achter groezelige gordij
nen kü^en vale kinderen naar het mi
litaire vertoon. De barricades worden
door gemeentewerklieden opgeruimd.
Het is duidelük, dat er nu hardere
maatregelen genomen zullen worden
De kranten melden, dat verzetplegers
uit de steun zullen worden gestoten.
De ministers Colün en Deckers arri
veren op het Prinsenhof om met de
burgemeester de situatie te bespreken.
De buitenlandse pers spreekt al van
honderden doden. Speciale verslagge
vers arriveren om dit oproer in het
rustige Holland met eigen ogen te zien.
In de middaguren trekken de eerste
versterkingen de stad binnen: mari
niers, grenadiers en jagers uit Den
Haag, infanterie uit Amersfoort, de
pantserauto's Bison" en „Wisent" en
zelfs de twee enige tanks, die het Ne
derlandse leger rijk is. Boven de Jor
daan cirkelen vliegtuigen van Soester-
berg, maar de meeste irtdruk maakt
de intocht van honderden bereden ma
rechaussees. De Jordaners kennen de
„liefdezusters" nog maar al te goed
van het aardappeloproer zeventien ja
ren tevoren. „Vanavond is de Jordaan
weer ons", zegt commissaris Püper tü-
dens de inspectie van de legermacht.
Het lukt, maar met moeite, want de
kükers van de avond tevoren zün nu
in hun eigen buurten begonnen. Overal
in de donkere straten fluiten 's avonds
de kogels boven het gejoel en gekrijs
van de menigten. Diep in de nacht
keert de rust weer.
Met de „Tribune", die triomfantelijk
schrüft „dit is wel een actie maar nog
geen revolutie" wordt korte metten ge
maakt. Nog voordat de regering heeft
geantwoord op vragen van het eerste
kamerlid d'e Savornin Lohman, doet de
officier van justitie mr. or. J. A. van
Thiel aan het hoofd van een mlrnk-
Er schuilde misschien een zeker
voordeel in. Hoe vaak in de geschiede
nis is het niet voorgekomen, dat prin
sen die lang wachten moesten op het
ogenblik dat zü aan de regering kon
den komen, zich reeds binnen de groe
peringen van de bevolking gehecht of
verbonden hadden aan personen, groe
pen of meningen waarmee de nieuwe
regering het oude bestand teniet kon
doen. Hier was van zulk een kroonprin-
selüke omgang met politici en vooraan
staande personen uit het economische
en sociale leven van de Staat in het ge
heel geen sprake geweest. De prins
werd overvallen door zijn koningschap.
Het voordeel, dat hierin valt op te
merken, is, dat hü ten opzichte van
de verhouding die verscheidene groe
peringen tegenover zijn vader hadden
gevestigd of pas aangenomen als het
ware blanco stond. Of hü er een oor
deel over had. bleef onbekend. Men
kon zowel veronderstellen, dat de bin-
nenhuiselüke bindingen voor hem van
grote waarde zouden zün, en wie zou
dat bü een jonge prins niet met graag
te veronderstellen, als men verwach
ten kon dat hü een grote openheid zou
vertonen tegenover alles wat nu plot
seling op een leeftüd waarop de ver-
antwoordelükheid iemand erg zwaar
drukt op hem afstormde. Opvallend
was de grote, waardige terughoudend
heid waarmede hü personen en instel
lingen tegemoet trad.
Voor de Belgen was niets aangena
mer geweest dan iemand die zich stor
menderhand bemind zou hebben ge
maakt. Dit ligt in hun aard. Zij had
den gaarne een jonge vorst gezien die,
de krul verkiezende boven de strakke
lijn, het land zwierig zou zün doorge
trokken als een sprookjeskoning. Zulk
een persoonlijkheid was in Boudewijn
niet te ontmoeten. Historisch is dit ech
ter verre te verkiezen geweest boven een
eventuele stormenderhand veroverde
volksgunst, waarbü conflicten, die er
nu eenmaal waren, een scherpte kon
den hebben aangenomen, die nu door
het wüze beleid en de rustige terug
houdendheid van de vorst achterwege
is gebleven.
Openheid van geest onderscheidde
nochtans de jonge vorst van het eerste
wekkende politiemacht een inval ;n de
drukkerij aan de Amstel. De persen wor
den onklaar gemaakt en de stadseditie
in beslag genomen. Een illegale druk-
kerü in de Jac. van Lennepstraat, die
een gestencilde „Tribune" begint te
draaien, wordt snel opgespoord.
De stad is zaterdags vol uniformen
en wapenvertoon. De troepen met mi
trailleurs, veldgeschut en zoeklichten
worden geïnspecteerd op de Dam. De
ruggegraat van het verzet is al gebro
ken maar de relletjes duren nog dagen
voort. De uitbarsting, die een moment
het karakter scheen aan te nemen van
een Nederlandse Commune, is uitge
doofd.
Woensdags worden vüf doden ter aar
de besteld. In de ziekenhuizen liggen
tientallen zwaar gewonden. Aan de zijde
van de politie zijn er geen slachtoffers.
Geen „communard" heeft een vuurwa
pen in zün handen gehad. „Lood in
plaats van brood", zegt de Jordaan.
Het naspel begint met al zün trieste
aspecten. De politierechter geeft zonder
Talrijk waren de slachtoffers toen het
rumoer ontaardde in een gevecht om de
beheersing van de straat.
OPp K 'lv/6' UU|1 a v*
Mirt* ?en Ultbarsting is geluwd,
j aags is er weer een vergadering
rech™. "u arrnordeEerst worden vier
klimt urs uit de zaa' gezet- dan bo
de ene spreker na de ander het
aarzelen de maximum straf van zes
maanden aan de raddraaiers, van wie
de meeste geen werklozen blüken te
zün. Een deel wordt doorgestuurd naar
de rechtbank voor zwaardere straffen.
Eerst later spreekt het gezond verstand
en wordt de rest naar huis gestuurd.
De steunrelletjes zün dan reeds van
de frontpagina verdwenen. Amsterdam
is te druk met de sensationele moord
op Sara Beugeltasch in een bananen-
pakhuis aan het Waterlooplein. En in
België is een prins geboren, die bü het
doopsel in de St.-Jacobuskerk de naam
heeft gekregen van zjjn grootvader Al-
bert.
Zeven jaren later knallen er weer
schoten over dezelfde menigte. Maar
voor dit verzet, dat de naam februari
staking heeft gekregen, is Nederland
de mannen van de Jordaan en de Eilan
den nog steeds dankbaar.
B. Kr.
ogenblik. Hij is een man -die rustig
kijkt en uit wiens blik zün aandacht
onmiddellük spreekt. Hü luistert, hü
ziet, hü neemt in zich op. Hü geeft
hierbü geen grote tekenen van ge
moedsbewogenheid, maai de spanning
om ogen en lippen geeft te verstaan,
dat wat uit de buitenwereld tot hem
komt ook werkelijk diep tot hem door
dringt en dat het straks in uren van
eenzaamheid zal worden overdacht,
verwerkt en met reeds opgedane er
varingen in verbinding gebracht.
Deze weldoende rust, uitstralend
bü iedere ontmoeting, had de natie
nodig op het ogenblik waarop ze haar
jonge vorst ontving. Zij bleef ze no
dig hebben in de jaren, die er op
volgden. Altijd, waar hü verscheen,
wekte de vorst het vertrouwen, te
begrüpen wat zün onderdanen bü
hun bejegening te zijnen opzichte be
doelden. Hü liet zich niet misleiden
door vlotte schün, maar wachtte rus
tig, tot het wezen van de zaken in
hem was doorgedrongen.
en toeval bracht ons met hem in
zeer onverwachte aanraking. De
wandelclub van Nümeegse pro
fessoren had voor een korte vakantie,
gelijk ze die omstreeks Pasen ieder
jaar in vriendenverband neemt, zich
een verblüf verschaft, mede dank zü
de hulp van de commissaris van de
koning, de gouverneur van Limburg,
mr. L. Roppe, in het landelfke plaats
je Genk in Belgisch Limburg. In de
omgeving van dit kleine maar welva
rende stadje bevindt zich het grote
natuurreservaat Bokrük, dat gedeelte-
lük als arboretum, gedeeltelük als ont
spanningsoord, gedeeltelijk ook als
folkloristisch museum is ingericht. Bü
avond wordt het zeer grote park van
dit ontspanningsoord soms met elek
trische lampen, zelfs van verschillen
de kleuren, verlicht, een Amerikaanse
methode om bomen die door de natuur
reeds zo schoon gemaakt zün door de
kunst nog enigermate op te luisteren,
wat niet altüd volgens ieders smaak
kan geschieden. Nu zou op een van
(Van onze Londense correspondent)
e gecombineerde drukkers- en inkt-
staking, welke geleid heeft tot
het niet-verschünen van de mees
te provinciale en plaatselijke dag- en
weekbladen en tot verkleinde uitga
ven van de nationale dagbladen, begon
zich ook te doen voelen in bestuurskrin-
gen. Donderdag j.l. bleek er een tekort
te zün aan gedrukte exemplaren van
een wetsvoorstel in het Lagerhuis. Aan
gezien het hier ging om een wetsvoor
stel, afkomstig van een particulier La
gerhuislid, die zelf moet zorgen voor het
drukken van zün wetsvoorstel, kon hü
niet de hulp inroepen van de staats
drukkerij (welke blüft functioneren) en
hij moest zijn toevlucht nemen tot de
cyclostyle. Wat er gebeurde in de Lon
dense Graafschapsraad was nog ernsti
ger. Op de laatste dag van juni zag de
voorzitter zich genoopt de Raad mee
te delen, dat het niet mogelijk was de
notulen van de voorafgaande vergade
ring goed te keuren en dienovereen
komstig te ondertekenen, omdat de no
tulen niet gedrukt konden worden tenge
volge van de staking Aangezien er in de
statuten van de Londense Graafschaps
raad duidelijk staat, dat een vergade
ring slechts geacht kan worden plaats
te hebben gevonden, indien in deze ver
gadering zelf of in de eerstvolgende ver
gadering een gedrukt exemplaar van
de notulen wordt ondertekend, ziet het
er naar uit. dat er een klein stukje ge
schiedenis geheel ongedaan is gemaakt.
Opvallend was. dat het parlement zelf
over een zo ernstige situatie als die,
welke het land bedreigt ten gevolge van
de staking, de hele week zweeg. Beide
grote partüen zün blijkbaar bang zich
in een wespennest te steken en hebben
zich onthouden van het stellen van vra
gen. De minister van arbeid, lain Nor
man Macleod, was bereid de bjj de sta
king betrokken partijen, dat wil zeggen
werkgevers en werknemers te horen,
maar achtte het ogenblik tot ingrijpen
nog niet gekomen. Het Lagerhuis, en
vooral de Labour-oppositie, begrijpt dat
men niet door kan gaan met zwügen.
indien men zich niet collectief bloot
wil stellen aan de beschuldiging van
lafheid. De leiders van Labour hebben
Minister MACLEOD
dan ook aan de regering doen weten,
dat zü, indien de onderhandelingen fa
len en het inktgebrek met ingang van
de volgende week ook de nationale bla
den geheel lam legt, de dag van maan
dag aanstaande, waarop Labour het
recht bezit het onderwerp van debet
te kiezen .beschikbaar wenst te stellen
voor bespreking van de toestand ont
staan door de staking.
eze week is de nieuwe subsidie
wet voor de scholen, welke de
financiële lasten van de Engel
se katholieken helpt verlichten, geruis
loos in derde lezing het Huis gepas
seerd en doorgezonden naar het Hoger
huis, waar ze op weinig tegenstand zal
stuiten. De Engelse katholieken heb
ben echter minder succes gehad met
een andere kwestie, welke hun zeer ter
harte gaat. 's Zondagavonds wordt via
de BBC altüd een korte toespraak uit
gezonden voor een of andere goede
zaak. Voor deze toespraken, welke neer
komen op korte bedelpreken, worden
altüd vooraanstaande figuren uitgeko
zen uit het Britse maatschappelijke le
ven. Op 23 augustus zal de Anglicaan
se bisschop van Southwark, Mervyn
Stockwood. die voordat hü onlangs
door Macmillan tot bisschop werd be
noemd een militante rol speelde in de
Labour-parti.i, een „bedelpreekje" hou
den voor de „Family Planning Asso
ciation". Omdat deze bond kunstmati
ge geboortebeperking propageert, is er
krachtig verzet van katholieke züde te
gen de bisschoppelijke toespraak. Een
katholiek Lagerhuislid. de heer Teeling,
vroeg de minister van posterüen j.l.
woensdag in het Lagerhuis de uitzen
ding van de bisschop van Southwark
te verbieden. Enige Anglicaanse La
gerhuisleden steunden dit verzoek. De
postmaster-general, Marples, weigerde
in te grijpen en oogstte hiervoor een
daverend applaus van de socialistische
oppositie, een demonstratie, weike con
servatieve ministers zelden van Labour
ten deel valt. Het was enige ogenblik
ken vrü rumoerig in het Lagerhuis,
maar het vragenstelsel in het parle
ment laat niet toe. dat een vraag met
bübehorend antwoord uitgroeit tot een
debat, en weldra was de storm geluwd.
Dit had zijn voordelen, want het was
duidelijk, dat talrijke socialisten, wier
gemoed nog steeds niet kan verkrop-
de avonden, dat wij ons in Genk be
vonden, het park Bokrijk worden ver
licht. De gouverneur der provincie liet
opbellen, dat hü het buitengewoon pret
tig zou vinden, wanneer de Nümeegse
professoren van de wandelclub eens
naar de verlichting kwamen küken.
Hü kreeg prof. Rogier aan de tele
foon. Nu is Rogier een van de bemin-
nelükste mensen die ik ken, maar hü
heeft een uitdrukkingswijze, misschien
aan zün geboorteplaats Rotterdam te
danken, die een vreemdeling wel eens
wat abrupt in de oren kan klinken.
Rogier vernam van de directeur van
Bokrük, dat de gouverneur van de
provincie het op prijs zou stellen, wan
neer de heren wilden komen zien naar
het verlichte park.
Wü waren van een verre wandeling
teruggekomen en zouden juist aan ta
fel gaan, toen dit bericht doorkwam.
Dus zei Rogier: „Dat is goed, dat zul
len de heren zeker graag doen, maar
wilt u een uurtje wachten? Dat licht
zal wel even aanblüven, want de heren
gaan nog aan tafel!"
Van de andere züde van de telefoon
werd ingestemd met dit voorstel en
toen Rogier ons mededeelde, voor welk
doel hü aan de telefoon geroepen was,
maakte niemand grote haast om naar
die verlichting te gaan kijken omdat
we reeds een uur of zes gewandeld had
den. Maar wü wilden anderzüds de
gouverneur ter wille zün, nadat we
van hem zoveel prettigs hadden onder
vonden.
Met het eten werd enigermate voort
gemaakt en de auto's gingen vüf kwar
tier later naar het park Bokrük. We
bemerkten wel dat, terwijl de lichten
daar aan waren, er eigenlük erg wei
nig bezoek was, doch in de tijd om
streeks Pasen is er nog niet veel toe
risme. Hoewel misschien de een of an
der het heeft uitgesproken, bracht het
ons toch niet in een büzondere verba
zing. Zeker was er niemand van ons
die op dat ogenblik verwachten kon
wat er inderdaad zou gebeuren.
Tussen de verlichte bomen, in een
donker laantje zagen we een kleine
groep mensen staan, waarbij vanzelf
de gouverneur het eerst onze aan
dacht trok, omdat wü hem herhaal-
delük op deze reis hadden ontmoet,
in zün huis waren geweest, met hem
waren uitgegaan, hem als geleide ge
had hadden in verschillende openba
re gebouwen die we bezochten. Het
lag dus voor de hand, dat de een
na de ander de hand uitstak om de
gouverneur te begroeten, maar die
zei: „Mag ik u voorstellen aan Zijne
Majesteit de Koning der Belgen."
Toen drong tot onze schaamte tot ons
door, dat wü Koning Boudewün mis
schien zelfs vüf kwartier hadden laten
wachten op de aanwezigheid van een
vriendengroepje van Nijmeegse pro
fessoren.
De koning liet van enig ongeduld
volstrekt niets blüken. Hü begroette
ieder van ons hartelük, was blükbaar
reeds in een voorafgaand gesprek op
de hoogte gebracht van de aard van
de werkzaamheden van de mensen die
hü zou ontmoeten en hield met ieder
een kort overeenkomstig die werk
zaamheden ingericht gesprek. Nu ik
toevallig de laatste was, die hü be
groette, wandelde hü met mü even een
stukje van de laan op en neer. Hierbü
trof, wanneer ik de vrijmoedigheid
mag hebben zulke mededelingen fe
doen, mij opnieuw die telkens in
hem verrassende gretigheid van aan
dacht. Hü weet, dat hü dingen ont
moeten zai, dingen horen zal uit een
letterlijke buiten-wereld.
Bü'na het hele bestaan lag nog bui
ten hem, toen hü koning werd. En zon
der enige gulzigheid van absorptiever
mogen aan de dag te leggen, maakt
hij toch de spanning merkbaar, waar
mee alles, dat van buiten komt, als
het ware gefilterd zal worden om bin
nen zün bewustzün een nieuw, voor
zijn doeleinden bruikbaar aanzicht te
krügen.
Naast deze terughoudende, misschien
zelfs wat strakke en rechtlünige ernst,
zeker het hoofdkenmerk van zün por
tret zoals het op dit ogenblik van de
geschiedenis te tekenen is, valt even
zeer de warmte op van de naar het le
ven hunkerende Belg, die ook de ko
ning der Belgen is.
Hü heeft met zün volk toch die drang
naar de volheid van het bestaan, naar
de doorgronding van de vreugde tot
haar uiterste en ook naar de vatbaar
heid voor smart tot de droesem ge
meen.
De koning der Belgen is zelf, helder
Vlaams sprekende, iemand van die
stam die uit Menapiërs, Nerviërs,
Taxandriërs uit de oudheid van de
eschiedenis gekomen Vlamingen, Bra-
janders, Henegouwers, Limburgers,
Luxemburgers verenigd heeft tot een
onderling vaak voor onze Hollandse
ogen woelig, voor onze Hollandse oren
luidruchtig, voor onze Hollandse geest
van leven schuimende gemeenschap.
Hij heeft de macht in zich, waar
mee een groot schrüver een van zün
laatste werken beëindigen kon met de
mededeling: „J'ai vécu", ik heb ge
leefd. Dit betekent, dat het levenspro
ces zelf in hem rijpt tot de kunst, de
dingen die gedaan zijn van minder be
lang te achten dan de dingen die ge
daan moeten worden.
pen dat zü op last van hun leiders zon
der te veel protest de schoolwet heb
ben helpen passeren, gaarne van de
gelegenheid gebruik gemaakt zouden
hebben om de heer Teeling te lüf te
gaan.
De Labour-fractie besloot deze week
een nieuwe campagne te begin
nen tegen de huidige vorm van
het beheer over de parlementsgebou
wen. Deze laatsten, officiëel geheten
het Paleis van Westminster, vormen
in de letterlijke zin een koninklük pa
leis en ressorteren derhalve onder de
Lord Grootkamenier, optredend namens
de soeverein. Labour wil, dat het be
heer over het verschikkelijk overbe
volkte Paleis van Westminster wordt
overgedragen aan het parlement zelf.
zodat men de haast onhoudbare toe
stand kan saneren zonder toestemminp
te hoeven vragen aan de Lord Groc'
kamenier.
