BOUDEWIJN EN
LEOPOLD
DAGPUZZLE
Tekort aan tandartsen,
fysici en ingenieurs
Meer aandacht voor peda
gogische en didactische
beroepsvorming
's Lands Kroniek-
RENNiES
DE EILANDER
Horst bezit proefstation voor
champign oncol ti lur
Minister Marijnen
verricht opening
Aantal letterkunde-studenten zou met
twee-derde moeten verminderen
Opleiding thans „kruimelwerk
Regularisatie van
premiebouw
Eefde
DINSDAG 7 JULI 1959
fAOINA
Brand in Bossche
sloperij
Maria Gallas komt
9 juli in Nederland
Vliegende dakpannen
in
Honderdduizend academici in 1980
Parlementszetel van
dr. Busia loopt gevaar
VENETIËIN
APELDOORN
Gondels varen op vij
ver van Berg en Bos
Gerichte opleiding
grafische beroepen
RAPPORT VAN RAAD VAN LERAREN
Groot feest in Dedemsvaart Honderdvijftig-
jarig kanaal ontsloot veengebied Baron
van Dedem wist van geen wijken
V
Meer «ttea&se» vincien feamt
tegen Brandend Maagzuur
dan by enig ander tablet
milium
roman van de lokkende zee
1 door
KLAAS TOXOPEUS
Vfogeo aan minister
over:
Dupeert maatregel
eigen bouwers?
Pleidooi voor meer
krediet aan toeristen
„Bezoek de Verenigde
Staten-jaar"
(Vervolg van pagina 5)
meest overtuigende Leopoldisten te zijn
geworden. Victor Larock, hoofdredac
teur van Le Peuple en oud-minister van
buitenlandse zaken, zou onlangs op een
receptie aan prinses Liliane zijn excu
ses hebben aangeboden om de campag
ne welke hijzelf destijds met zoveel
vuur en, helaas met zoveel intelligentie
in zijn krant tegen Leopold III gevoerd
heeft. „Ik wist niet wat ik thans weet,"
zou Larock haar hebben verklaard.
Maar anderzijds is het een feit dat
er tussen Laken en het land iets scheefs
moet worden rechtgetrokken. Er dient
wederzijds begrip te groeien en aan
beide zijden kan men tot dat zielscon-
tact bijdragen. Het Belgische volk moet
beseffen dat men het verleden niet on
gedaan maken kan. Het moet begrijpen
dat koning Boudewijn het kind is van
een bepaald milieu, en van een bepaal
de situatie waarop niet hij, maar wel
het'Belgische volk zijn stempel heeft
helpen drukken. De publieke opinie kan
het Boudewijn niet euvel duiden dat hij
prinses Liliane een bijzondere genegen
heid toedraagt. Want zij is niet alleen
de levensgezellin van zijn vader, maar
zij is ook de vrouw die op Laken weer
de zonnestraal bracht welke sedert de
dood van koningin Astrid gedoofd was.
De brutale en vaak ongegronde cam
pagnes tegen de prinses van Retie en
het hautaine misprijzen waarmee het
z.g. „quartier Leopold", de Brusselse
adel haar bejegent, zijn derhalve mis
plaatst. Koning Boudewijn kan deze
campagnes bezwaarlijk anders aanvoe
len dan als pijnlijk voor zichzelf en be
ledigend voor zijn vader.
De Belgen hebben het koning Bou
dewijn ook meer dan eens ten kwade
geduid, dat hij in zijn toespraken zo
vaak naar het voorbeeld van koning
Leopold verwijst. Dat verwijt is be
grijpelijk. Voor de 42,5 procent die
ten slotte met geweld hun wil aan de
meerderheid van het land hebben op
gedrongen moet het inderdaad onpret
tig zijn er telkens weer aan herinnerd
te worden hoe integer koning Leopold
was, en hoe helder en vooruitziend
vele zijner ideeën waren. Voor de pa
cificatie der geesten ware het wellicht
beter over dit alles de sluier der ver
getelheid te spreiden. Maar verdient
koning Boudewijn anderzijds wel het
verwijt de invloed en de leiding van
zijn vader te aanvaarden wanneer de
politieke partijen zelf in de abdicatie-
voorwaarden van 1950 Leopolds stille
aanwezigheid te Laken hebben ge
duld? Men moet overigens begrip op
brengen voor het feit dat prins Bou
dewijn als twintigjarige, onervaren
jonge man met het opperste gezag is
bekleed van een land waaruit hij se
dert zijn veertiende jaar verbannen
was. Leopolds geestelijke rijpheid,
zijn politieke ervaring, zijn grondige
kennis van 's l^nds instellingen en
behoeften, maakten hem tot een licht
baken en het is volkomen natuurlijk
dat de jonge kapitein op de oudere
stuurman een beroep heeft gedaan.
Verbluffende eruditie
Koning Leopolds aanbod om Laken de
finitief te verlaten is intussen een wijs
besluit. Het bevrijdt Boudewijn van een
hypotheek. Het heldert een toestand op
waaraan Leopold noch Boudewijn zelf
schuld hadden maar die tenslotte on
vermijdelijk tot misverstanden leiden
moest. De monarchie kan niet twee
hoofdig zijn. Koning Boudewijn is thans
29 jaar oud. Tijdens zijn recent bezoek
aan de Verenigde Staten bewees hij vol
groeid te zijn. Ook in moeilijke omstan
digheden kon hij zijn man staan en het
kruisvuur van indiscrete journalisten
wist hij helder en raak te pareren. Hij
heeft de Amerikanen verrast door een
voor zjjn leeftijd verbluffende eruditie;
zijn grondige kennis van de jongste vor
deringen op het gebied van de techniek
en de medische wetenschap heeft vele
deskundigen verbaasd. Niet zelden ge
beurt het, dat hij telefonisch een bekend
hartspecialist of een atoomdeskundige
naar Laken ontbiedt omdat hij een be
paalde passus in een wetenschappelijke
studie niet ten volle begrepen heeft.
Ook de binnen, en buitenlandse actua
liteit beheerst hij. Geen dag gaat voor
bij zonder de grondige lectuur van de
Belgische, Franse en Nederlandse pers.
Toen onlangs op een intieme lunch
's konings aandacht op een bepaald ar
tikel uit een obscuur tijdschrift geves
tigd werd, antwoordde Boudewijn ge
vat: ,,Ik heb het gelezen. U begrijpt dat
ik geen genoegen nemen kan met de
enkele perscitaten welke mijn secreta
ris me elke dag bezorgt. Een krant
leest men grondig en ik wens alle
kranten te lezen.'
Protocollaire muren slopen
Is een formule waarbij de leden van
het koninklijk gezin binnen de perken
van de huidige Belgische constitutie
meer armslag krijgen uitgesloten?
Ernstige waarnemers menen van
niet. Zij zijn van oordeel dat de mo
narchie het land onschatbare dien
sten zou kunnen bewijzen. De reis
van koning Boudewijn naar de Ver
enigde Staten heeft tot het Belgische
prestige in Amerika wellicht in veel
sterkere mate bijgedragen dan de
miljarden-show van de Brusselse
Expo in 1958. De waarnemers verwij
zen in dat verband naar preceden
ten in het buitenland: naar de hertog
van Edinburgh en vooral naaar prins
Bemhard die voor Nederland vaak
als reizend ambassadeur en als ma
kelaar van delicate transacties op
treedt.
De Saksen-Koburgers zullen de
muur moeten slopen van het onverbid
delijk protocol dat ieder normaal con-
takt tussen Hof en Natie verhindert.
Want in tegenstelling tot Scandinavië
en Nederland waar de monarchie meer
en meer te midden van het volk is gaan
staan, heeft België een hofprotocol
gehandhaafd dat men tot de streng
ste ter wereld rekenen mag. De grond
slag ervan werd op 24 Messidor van
het jaar XII gelegd, een Napoleontisch
decreet dat op dit ogenblik nog steeds
de etiquette aan het Belgische Hof dic
teert.
Wat men het vorstenhuis tenslotte
verwijt is zijn politiek opportunisme.
Het politieke hart van Laken klopt
links. Dat is niet te betwisten. Niet
geheel ten onrechte hebben koning
Leopold en koning Boudewijn de Chris
telijke Volkspartij ervan beschuldigd
zich op het hoogtepunt van de ko
ningskwestie zwak te hebben getoond.
Toen Van Acker in 1954 aan het be
wind kwam, is Laken resoluut op de
socialistische kaart gaan spelen. De
socialistische ministers en hun echt
genoten werden te Laken geregeld
onthaald, en de pittige bijzormerheid
verdient te worden onderstreept dat
zij de enigen waren op wie het hof
protocol nooit is toegepast. De spe
culatie heeft haar winsten afgeworpen.
Van Acker is een overtuigd Leopol-
dist geworden en in de vier jaar
links bewind is tussen Laken en de
Wetstraat nooit een enkel conflict ge
rezen. Van Acker heeft het Hof dan
ook nooit een enkele gunst geweigerd.
Dat politiek geflirt heeft vele katho
lieken verbitterd. Er zijn thans wèl con-
flikten. „Het minimum dat men vragen
kan," zo verklaren zij, „is niet door
het Hof voor voldongen feiten te worden
geplaatst. Laken heeft weinig waarde
ring voor de politici. Dat is hun recht.
Maar zij mogen het niet laten blijken.
Zonder een vertrouwelijk contact tussen
Hof en regering is een constitutionele
monarchie nu eenmaal niet leefbaar."
(Van onze Limburgse redacteur)
Vrijwel alle vijfhonderd Nederlandse
champignonkwekers waren maand g
naar het agrarische Noordlimburgse cen
trum Horst gekomen om aanwezig te
zijn bij de feestelijke opening van hel
eerste proefstation voor de champignon
teelt in Nederland, een fraai gebouw
dat is ontworpen door de Bredase ar-
Advertentie
Van Nelle bestellen!
KRUISWOORDRAADSEL
1 23 4 5 6 ?b9 10
Horizontaal: 1. Europeaan; 2. vriend,
muurzuil; 3. leidraad; 4. bepaald geluid;
5. riviertje, gouw, verbogen Duits lid
woord; 6. ruige, gebied in Indonesië; 7.
heilige, dubbele klinker; 8. sluw, plaats
in Gelderland; 9. met moeite lopen; 10.
vrijpostig, deel van bijbel; 11. vervoe
ging van zijn, stadium.
Verticaal: 1. een Nederlander; orde
van de H. Benedictus; 2. onheilspellend,
ontvlekkingsmiddel; 3. Franse badplaats,
roofdier; 4. gade; 5. jodenwijk, Perzi
sche munt; 6. kenteken Zweedse lucht
vaart; graaf werktuig; 7 havenstad in
Italië (2 w.), telwoord; 8. prulwerk; 9.
Japanse keizer, deel van herkauwers
maag; 10. afgelegen, verstandhouding.
OPLOSgING 6 JULI
Horizontaal: 1. pe.1 - 4. Noren - 6.
portaal - 8. A.T. - 9. ga - 10 tel 11.
ver - 12. er - 14. le - 15. rekenen - 18.
negen - 19. tak.
Verticaal: 1. por - 2. erts - 3. Lea -
4. noteren - 5. nagelen - 6. pater - 7.
Laren - 13. eega - 16. ket - 17. nek.
chïteot iï. 2. J, Margry. De minister
van LwMÜMaw en Visser®, mr. 'V. G.
M. Marijnen, verrichtte <ie plechtigheid.
Uit handen van drie kinderen van de
eerste kwekers, die champignons in
speciale huizen zjjn gaan telen, aan
vaardde de minister de sleutel van het
proefstation, waar drs. J. P. Bels en
zijn echtgenote dr. A. Beis-Koning
waardevolle proeven ten behoeve van
de Nederlandse champignonkwekers
gaan nemen.
De bewindsman prees de onderne
mingslust van de agrariërs uit het land
van Horst en feliciteerde de stichting
met het genomen initiatief om ook in
ons land, waar het aantal telers van
23 in 1943 gestegen is tot 520 in 1959 en
de produktie van 70.000 tot 2,5 mil
joen kilo, een researchinstituut voor de
champignoncultuur te vestigen.
Zeer ingenomen was het bestuur van
de stichting met de toezegging, dat het
ministerie in beginsel medewerking wil
verlenen aan verbetering en uitbreiding
van de onderwijsmogelijkheden voor de
champignonkwekers. Meer onderwijs is
dringend gewenst, aangezien de leiding
van het proefstation kampt met een
gebrek aan deskundige assistenten. Hun
aantal bedraagt thans slechts vier man.
Minister Marijnen zei voorts alle steun
toe om te proberen, dat men in de
toekomst in ons land ook eens het inter
nationale congres van de champignon
kwekers zal houden.
Door samenwerking, zei burgemees
ter J. K. Geurts van Horst, kan men
de binnenlandse consumptie van cham
pignons en de export verhogen. In ons
land is de consumptie van champignons
nog niet erg groot. Ook de produktie
ligt beduidend lager dan in andere lan
den (Amerika 35 miljoen, Frankrijk 25
miljoen en Engeland 20 miljoen). De
burgemeester huldigde de vroegere
rjjkstuinbouwconsulent in Limburg, ir.
Van der Kroft. omdat hij het initiatief
genomen heeft ook buiten de Zuidlim
burgse grotten champignons te telen in
speciale huizen.
Architect Margry bood het stichtings
bestuur een fraai glasmozaïek van de
kunstenaar T. J. M. Jacobs uit Vlier
den aan. Dit mozaïek versiert de gevel
van het nieuwe proefstation.
Aan de openingsceremonie die o.m.
door de directeur-gerteraal van de land
bouw, ir. Van der Plassche en door
gasten uit Frankrijk, België en Dene
marken werd bijgewoond, gaven de lan
delijke rijvereniging Wittenhorst en de
kon, harmonie van Horst een feestelijk
cachet.
(Van onze correspondent)
In Den Bosch-west is maandag brand
uitgebroken in een sloperij en handel
in oud ijzer aan de Engelseweg. Zowel
de in de loods aanwezige oude auto
banden als de loods zelf die grotendeels
uit hout en eternietplaten was opge
trokken, vormden een gretig voedsel
voor de vlammen. De banden verspreid
den bovendien een zware en inktzwarte
rook die het blussingswerk zeer be
moeilijkte. De Bossche brandweer be
streed het vuur met groot materiaal.
Advertentie
Toebehoren v d. Adresseersystemen
ADDRESSOCRAPH - ADREMA - BRADMA
FAVAD - CITOCRAF etc.
Adresseerplaten - Omramingen - Ruiters -
Opbergladen en -kasten etc.
N.V. AMMEFA - AMSTERDAM
Vraagt -llerte (Tel. 020-539411
De operazangeres Maria Meneghini
Callas zal donderdag 9 juli in Amster
dam aankomen. Zii zal, zoals bekend,
zaterdag 11 juli te Amsterdam in het
kader van het Holland Festival optre
den. De zangeres arriveert om 21.40 uur
met het K.L.M.-vliegtuig uit Milaan.
Advertentie
Van Nelle bestellen.'
Een verpleegde van de opvoedingsin
richting „Nederlandsch Mettray" te
Eefde heeft zondag een grote conster
natie veroorzaakt. De veertienjarige jon
gen had heimelijk de inrichting verla
ten. Op een gestolen bromfiets keerde
hij later terug. Om ontdekking te voor
komen wierp hij het vervoermiddel in
het Twente-Rijnkanaal, doch dit werd
door wandelaars gezien. De jongen, die
bang was dat de politie hem zou komen
halen, klom op het dak van de inrich
ting. Vandaar begon hij met dakpannen
te gooien. Om te voorkomen, dat hij
weer zou ontvluchten, had men politie
mannen uit omliggende gemeenten te
hulp geroepen, die een ring om het ge
bouw legden. Een boerenarbeider klom
op het dak en raakte de jongen met een
dakpan. Daardoor bewusteloos geraakt,
rolde de jongen van het dak en bleef in
de dakgoot hangen. Met een ladder van'
de Zutphense brandweer wist men hem
te bereiken en naar beneden te brengen.
Er zullen in 1980 ongeveer 100.0001 van het huidige zou moeten teruglopen,
academici in ons land, waar er in 1955 Slechts voor klassieke talen en Duits
omstreeks 48.000 werkzaam waren, no
dig zijn. Het aantal studenten zal in
1975 tussen de 60 tot 66.000 bedragen,
tegen ruim 12.000 in 1938 en bijna
30.000 in 1955. Tot deze ramingen komt
het rapport „De ontwikkeling van het
aantal academici tot 1980", dat maan
dag verschenen is. Het rapport is op
gesteld door de commissie voor statis
tiek van het interuniversitair contact
orgaan, waarin ondermeer het Cen
traal bureau voor de statistiek en het
Centraal Planbureau vertegenwoordigd
zijn, onder voorzitterschap van prof.
dr. J. J. J. Dalmulder.
Een complex van factoren is verant
woordelijk voor de toeneming van de
behoefte aan academici. Verwacht
wordt dat tot omstreeks 1970 niet ge
heel aan de behoefte aan afstuderenden
in totaal kan worden voldaan, doch dat
na dat tijdstip het aanbod in totaal de
vraag enigszins zou gaan overtreffen.
Per studierichting zijn er echter op
merkelijke verschillen in de ontwikke
ling van de behoefte en de toekomstige
arbeidsmarktsituatie te verwachten.
Bij de geneeskunde wordt een be
trekkelijk geringe toename van de be
hoefte voorzien met het oog op het
reeds thans aanwezige en in vergelij
king met het buitenland relatief grote
aantal artsen per duizend inwoners in
Nederland. Indien de belangstelling
voor deze studierichting zich naar het
tegenwoordige peil zou blijven ontwik
kelen, zou met een overvulling in het
artsenberoep rekening moeten worden
gehouden.
Bjj de tandheelkunde daarentegen
wordt een sterke toename van de be
hoefte verwacht zodat, indien het per
centage studenten dat zich voor deze
richting laat inschrijven zich niet ver
dubbelt, een toenemend tekort aan
tandartsen moet worden verwacht.
Het aantal afgestudeerden in de fa
culteit der wis- en natuurkunde zal
eveneens sterk dienen toe te nemen.
Gewezen wordt hierbij onder andere,
op de snelle uitbreiding van de behoef
te aan deze categorie afgestudeerden
in de industrie, de research, de ont
wikkeling van de kernfysica enz. De
behoefte aan fysici en chemici neemt
echter sneller toe dan die aan biologen
en farmaceuten, zodat binnen öeze fa- 1
-ui'iteSt tekorten aan fysici er. op den?
duur overschotten, aar; farmaceuten enj
biologen zouden kunnen ontstaan.
Ofschoon het aantal afgestudeerden
in de letteren en wijsbegeerte waar
van het merendeel leraar bij het
V.H.M.O. wordt in de eerstvolgende
twintig jaar zeker zou moeten toene
men, dient men toch, mede met het
oog op de te verwachten stabilisering
van het aantal vhmoileerlingen (na het
afebben van de geboortegolf) rekening
er mee te houden, dat de behoefte aan
afgestudeerden in deze richting zich na
1965 niet sterk meer zal uitbreiden. Ter
wijl voor 1965 over het algemeen nog
tekorten aan bevoegde leraren zullen
blijven bestaan, zouden reeds in 1970
in verschillende vakken zich belangrij
ke overschotten kunnen voordoen. Het
eerst zouden deze overschotten ontstaan
bij geschiedenis. Aangezien een univer
sitaire studie meer dan 7 jaar duurt,
zou reeds nu het percentage eerstejaars
dat zich voor de studierichtingen van
de literaire faculteit Iaat inschrijven
moeten verminderen, terwijl in verloop
van tijd dit percentage tot een derde
geldt dat eerst omtreeeks 1980 een
evenwichtstoestand zou optreden, aldus
het rapport.
Voor de afgestudeerden in de
aardrijkskunde, voor zover zij een
werkkring bij het V.H.M.O. ambiëren,
worden dezelfde conclusies getrokken
als ten aanzien van geschiedenis.
In verband met een te verwachten
relatief gering aanbod bij rechtsge
leerdheid en economische wetenschap
pen zouden zich tekorten bij deze stu
dierichtingen kunnen gaan voordoen,
terwijl dan overschotten dreigen bi)
aardrijkskunde, sociale wetenschappen
en wellicht psychologie.
Het aantal ingenieurs zou volgens de
prognoses in verband met de noodza
kelijke industrialisatie en de snelle ont
wikkeling van technische toepassingen
van research dienen toe te nemen. In
geval zulks niet gebeurt, worden tekor
ten voorzien in vrijwel alle technische
studierichtingen.
Op grond van het aanbod wordt ver
wacht dat het aantal theologen slechts
vrij gering zal toenemen, terwijl dat
van de landbouwkundige ingenieurs zal
verdubbelen.
De voorzitter van het parlement van
Ghana heeft de leider van de oppositie,
dr. Busia, die zoals bekend zich op het
ogenblik in Nederland bevindt voor het
geven van colleges, toestemming ge
weigerd om gedurende ongeveer drie
maanden de parlementsvergaderingen
niet bij te wonen. Als een parlements
lid twintig bijeenkomsten verzuimt,
wordt hem zijn zetel ontnomen op grond
van een wet. De voorzitter van het
parlement gaf volgens Reuter voor zijn
weigering geen reden op.
In Den Haag wilde dr. Busia geen
commentaar op de verwerping van zijn
verzoek geven. Naar verluidt zal hij
omstreeks 15 juli naar Zwitserland ver
trekken.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
Over het donker glanzende water van
de grote vijver in het bospark Berg en
Bos te Apeldoorn varen twee Veneti-
aanse gondels, wanneer de avond ge
vallen is en de sprookjesachtige ver
lichting is ontstoken. De contouren van
de gondels zijn langs de vijver overal
zichtbaar door een slinger van lichtjes.
Elk jong paartje, dat het geluk heeft
door een gondelier te worden uitgeno
digd voor een intiem tochtje onder het
baldakijn van het ranke bootje zal dit
niet gauw vergeten. Die twee gondels
vormen een nieuw aspect in de feest
verlichting, welke jaarlijks gedurende
de zomermaanden in Berg en Bos
brandt tot vermaak van de vele zomer
gasten, die op de Veluwe hun vakantie
doorbrengen. De verlichting zelf heeft
andermaal een uitbreiding ondergaan,
waardoor een wandeling door het ver
lichte park aan aantrekkelijkheid heeft
gewonnen. De gondels zijn gemaakt
door een ervaren bouwer van punters
in Giethoorn. Als gondeliers fungeren
leerlingen van de opleidingsschool voor
onderwijzers te Apeldoorn. Ze dragen
een rode om het hoofd geknoopte doek,
fluwelen broek en rode sjerp, zodat
men zich met een beetje fantasie tijdens
een gondelvaart in Venetië waant.
De werkgevers- en werknemersorga
nisaties in het grafisch bedrijf zijn over
eengekomen, dat voor een vijftien
tal beroepen de mogelijkheid voor een
gerichte opleiding zal worden geopend.
Kandidaten zullen tot deze opleiding,
die drie jaar duurt, worden toegela
ten als een psychologische test heeft
uitgewezen, dat zij daarvoor geschikt
zijn, Er zal geen begin worden gemaakt
met gerichte opleidingen voor een be
paald beroep, indien en zolang onder
de beoefenaren van dat beroep twee
procent werkloosheid heerst. Er bestaat
overeenstemming over de invoering van
een gecombineerde school- en bedrijfs
opleiding op basis van het rapport over
opleiding en onderwijs in de grafische
vakken.
(Van onze onderwijsredacteur)
In opdracht van de Raad van Lera
ren heeft een commissie, onder voor
zitterschap van prof. dr. G. Wielenga,
een studie gemaakt van de leraarsop
leiding. In het zo pas verschenen rap
port van de commissie wordt aandacht
geschonken aan de wetenschappelijke
vorming, de persoonlijkheid en de peda
gogische en didactische beroepsvor
ming van de leraar.
De commissie-Wielenga stelt, dat het
geen er tot nu toe gebeurd is op het
gebied van de leraarsopleiding maar
kruimelwerk is. Bij veel docenten be
staat ook de opvatting, dat het voor de
uitoefening van het leraarsambt vol
doende zou zijn, als men er de aanleg
voor bezit; wat de geboren leraar nog
ontbreekt, leert hij er zelf in de praktijk
wel bij. Deze manier van werken ge
tuigt echter niet van een wetenschap
pelijke habitus; het is niet in overeen
stemming met de standing van een
academisch gevormde leraar, indien
zijn onderwijs slechts in goed vertrou
wen een voorbeeld uit de eigen middel
bare schooltijd navolgt. In de steeds
groter wordende klassen komen jonge
leraren voor ernstige moeilijkheden te
staan.
De eisen aan de leraar te stellen wor
den als volgt geformuleerd:
1. Hij moet zijn studievak goed beheer
sen en er enthousiast voor zijn;
2. hij moet bepaalde persoonlijke kwa
liteiten bezitten, contact met zijn
leerlingen willen en kunnen hebben
en toch een zekere afstand tot hen
kunnen en willen bewaren;
3. hij dient een zekere pedagogische en
didactische beroepsvorming te ont
vangen.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
In Dedemsvaart was het maandag
groot feest. Men herdacht daar en
de bevolking doet er maar liefst vijf
dagen over dat honderdvijftig jaar
geleden een begin is gemaakt met het
graven van het gelijknamige kanaal
aan welks totstandkoming het vroege
re veengebied in noord-oost Overijssel
voor een groot deel zijn ontwikkeling
te danken heeft. In de eerste helft van
de zeventiende eeuw werd in deze
streek de eerste zogenaamde turf
vaart gegraven. De landoverheid zag
de veenmoerassen echter uitsluitend
als een natuurlijke verdedigingsgor
del, waarvan in de tachtigjarige oor
log al een dankbaar gebruik was ge
maakt. En ofschoon later wel het
turfgraven was toegestaan, bleef het
maken van waterwegen op straffe
van hoge geldboeten verboden. Zo was
de toestand tot omstreeks het einde
der achttiende eeuw, toen mr. G. W.
van Marle, een der grootgrondeigena
ren op het denkbeeld kwam om de
Advertentie
Advertentie
Van Nelle bestellen!
Er is één simpele verklaring
waarom Rennies de overhand
hebbenzij passen op het
merendeel der maagbezwaren.
Vanaf het ogenblik dat gü be
gint een Rennies op te zuigen,
beginnen de zuurwerend» in
grediënten hun heilzaam werk.
Naarmate deze aan de maag
worden toegevoegd, druppel
voor druppel, In lïw eigen
speeksel, wordt het evenwicht
snel en ep natuurlijke wijze
hersteld.
Er zijn waarschijnlijk nog twee
andere redenen die bijdragen
tot hot zo grote gebruik van
Rennies. Ten eerste zijn ze
smakelijk en onopvallend In
te nemen; daarbij zijn ze nog
voordelig in prijs ook. In al
le apotheken en drogisterijen
worden Rennies verkocht ik
pakjes van f.1.80, f,1.10 en f. 0.60.
veengronden ten oosten van het stad
je Hasselt op grote schaal te ontgin
nen. Hij stuitte echter op zoveel te
genstand, dat hij zijn plannen niet kon
verwezenlijken. Het was Van Marie's
schoonzoon, mr. W. J. baron van De
dem tot den Berg, die met eigen geld
de ontsluiting van het uitgestrekte
veengebied bewerkstelligde.
Het verhaal wil dat het denkbeeld
om een kanaal te graven zich bij hem
ontwikkelde, toen hij als jongeman tij
dens een jachtpartij door de mist in
het moeras verdwaald geraakte. Hij
ondernam in 1803 een studiereis naar
de veenderijen in Groningen, Friesland
en Drente en nam lessen in de land
meetkunde. Doch nauwelijks was zijn
plan bekend geworden of er rees ook
nu felle tegenstand en wel van de zij
de der stad Zwolle, die vreesde dat een
nieuw kanaal de scheepvaart van de
slecht bevaarbare Vecht tot zich zou
trekken. Baron van Dedem zette zijn
plannen echter door.
Persoonlijk moest hij in onderhande
ling treden met honderden eigenaren
over de afstand van de benodigde
gronden, doch in 1805 was het voor-
'oeveidendé werk gereed an oytbï&.t
nog de gw.- «raementale concessie.
De begeerde concessie werd ve>±re«
gen uit handen van koning Lodew\;k
Napoleon, toen deze in 1809 een reis
door Overijssel maakte. Begin juli 1809
nam het werk in Hasselt een aanvang.
Nadat het kanaal eindelijk de
plaats van het huidige dorp De
demsvaart had bereikt kwam baron
van Dedem in geldnood. Hij bood het
kanaal voor f 800.000,- te koop aan de
landregering, die slechts 300.000,-
wilde geven. De transactie kwam ten
slotte met groot verlies tot stand tegen
een prijs van 400.000,-. Later kocht
Van Dedem, die inmiddels In samen
werking met de Amsterdamse bankier
J. Heere een geldlening van anderhalf
miljoen had kunnen sluiten, het ka
naal voor hetzelfde bedrag terug,
waarbij hij de verplichting op zich nam
ook de nog resterende werken uit te
voeren. Nieuwe moeilijkheden met de
geldlening dwongen tot publieke ver
koop van het kanaal in 1845, waarbij
de provincie Overijssel eigenares
werd. Ook zij betaalde vier ton voor
de schepping van Van Dedem, die zelf
de voleindiging van zijn levenswerk
niet meer mocht aanschouwen. Hij
stierf 21 november 1851 en werd te De
demsvaart, dat naar hem genoemd is,
begraven.
üiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiii
17
Simon keek een beetje ontstemd om. „Doe je
niks?", vroeg hij korzelig. „Altijd je handen laten
wapperen, jongen, kijk maar naar Simon..." Hij trok
een kastje open waarin een paar flessen drank la
gen de strohulzen zaten er nog omheen. Hedwig
begon nu ook met de hem opgedragen taak. Hij zette
het breekijzer tussen de sponningen, die met een knal
lossprongen, zodat de teakhouten panelen eruit ge
trokken konden worden. „Wat zou 't voor een schuit
zijn, Simon?" vroeg Hedwig ,,'t Zal toch niet de
brug van de „Lux" wezen?"
,.'t Ljjkt me een Deen toe", meende de oude jut
ter. „ik herinner me zoiets, dat er twee of drie sche
pen gebleven zijn in die nacht dat de „Lux" eronder
ging Ze hadden sleepboten te kort..."
Ze werkten nog een half uurtje door. Op het voor
dek van de „Cobri" lag ai een hele stapel van de
meest uiteenlonende zaken. Terwijl zij begonnen
met de buit onder het vloerluik in de kajuit van
Simons bootje te verbergen, mopperde de oud-zee
man: „«Eeuwig jammer dat we het binnenkompas
niet te pakken hebben gekregen, 't Zal wel meege
sleurd z;jn (joor zo'n grondzee. Die krengen moesten
toch bij de we» verboden worden, vind .je zelf ook
niet? Maar", zo vervolgde hii opgewekter, „bij de
„Lux" zulkn w waarschijnlijk ons bedje beter ge
spreid vinden. Nog een half uurtje, zeun, dan weten
we er méér van. Ga jij nou als de bliksem een pot
koffie voor ons zetten. Dat hebben we alvast wel ver
diend. Je vind* alles wat je nodig hebt wel in de ka
juit, in 't kastje boven de bank".
Hedwig ging de kajuit in, na nog een laatste blik
op het restant van de ongelukkige Deen of wat
het dan ook voor schuit geweest mocht zijn te heb-
oen geworpen Het licht van de ondergaande zon
scheen op tientallen plaatsen door de scheuren en
kieren in het stuurhuis, dat er nu uitzag als het ske
let van een gestorven dier in de woestijn. De grond-
zeeën en... de jutters hadden hun werk grondig ge
daan. Hedwig voelde zich een beetje als een hyena.
Beneden bezig met de koffie, bemerkte Hedwig
dat de „Cobri" heviger was begonnen te stampen.
Simon had blijkbaar de koers gewijzigd, zodat ze
dwars op de deining waren komen te liggen. Hij
moest een hele omweg maken, wilde hij ongemerkt
het wrak van de „Lux" bereiken. Ze moesten vanuit
volle zee naderen, met het wrak tussen hen en de
kust.
Na een goede twintig minuten konden ze de romp
van de „Lux" duidelijk onderscheiden. Hedwig had
de koffie klaar. „Uit de kunst" zei Simon de Rijke,
„we pikken eerst 'n bakkie troost en intussen laten
we 't rustig donker worden. Kijk, als je hier komt
staan, kan je zien hoe we 't best naar 't wrak kunnen
koersen!" Hij trok Hedwig aan de elleboog en wees
hem door een patrijspoort het wrak van de „Lux"
aan. Ze waren er nog een halve mijl vandaan, ,,'t Is
me nou nog te licht, zeun", praatte Simon meer in
zichzelf dan tot zijn metgezel. „Als de mist een beetje
dikker wil worden, dan hebben we 't straks zo rustig
als gepensioneerde admiraals."
Hedwie had de koffie in twee grote, witte kroezen
gegoten. Zij genoten beiden van de pittige drank.
„Dat is koffie voor een pikbroek!" prees Simon.
„Lekker sterk, zodat 't lijkt alsof iemand je een klap
op de borst geeft als je een teug neemt. Als Simon
nog 'ns de bree-veertien opgaat dan neemt-ie jou mee
als zeuntje, al was 't alleen maar om de koffie!"
Hjj merkte Hedwigs ietwat pijnlijke blik op. „Heb
ik je beledigd, jongen?" vroeg hij spottend. „Nou
ia je bent ook wel voor iets beters geboren dan
voor zeuntje. Laten we dan zeggen, dat ik je steward
zou maken. Dat keukenvolk is wel niet veel waard,
maar je moet maar zo denken: varen is varen, of je
nou in de kombuis of op de brug staat. Ik voor mij
zou 't liever als bootsmansmaat proberen, als ik 't
tenminste nog 'ns over mocht doen, maar voor jou
zou 't toch niet gek zijn als je zo'n beetje met potten
en pannen kon scharrelen op een schip. De rest
komt later wel En... stewards moeten er ook we-
Hedwig begon te grinniken. „Je staat daar nou net
te kijken alsof je reder bent van een hele vloot. Maar
je vergeet dat de zee nou precies helemaal niks voor
mij is. Wij boeren horen op 't land of onder de
koeien. Zo'n enkel reisje met jou en af en toe een
partijtje jutten is. wat mij betreft, mans genoeg.
„D'r zit iets in", beaamde Simon, ,,'t Is trouwens
tegenwoordig op zee ook niet zo makkelijk meer als
vroeger De eerste de beste kwast die aan een winch
moet gaan zitten, loopt al met diploma's te zwaaien.
Wil je een beetje vooruitkomen, dan moet je al zee
vaartschool hebben gehad. En dan ben je er nog
niet, want ook op 'n schip is 't hielenlikkerij, elle
bogenwerk enzovoort, enzovoort precies als aan
de wal. 't Is maar een geluk dat de zee zélf niet
veranderd is. Stel je voor, dat ze de branding zouden
vragen of-ie misschien zijn vaartijd wel vol gemaakt
heeft...! Nee. de zee blijft mooi, jongen".
Hedwig keek sceptisch. „Je praat over de zee alsof
het een grietje is!"
„En waarom zou de zee niet zo wezen als een
grietje? Geloof me, jongen, de mensen kennen 'r
niet. De zee leei je niet kennen aan 't strand met
ie billen in een rieten stoeltje en een flesje gazeu-
?e in je hand! Nee, de zee moet je bevaren. En dan
is ze werkelijk zoiets als een mooie vrouw. Weet
ie waai ze mij nou altijd aan doet denken? Aan die
barjuffms in de Trocadero-bar in Rio. Ik ben daar 'n
keer of wat geweest in m'n leven.
We hebben één keer die hele tent kort en klein
geslagen, 't Eindigde op het politiebureau. Maar 't
juffie kregen we niet meer te zien hoe we ook te
keer gingen.
Kijk en datzelfde flikt de zee je nóu ook. Jan
Pikbroek betaah en betaalt maar, monstert op al
lerlei schepen en laat alles In de steek in de stille
hoop dat-ie eindelijk de zee eens zal zien in haar
ware gedaante. En nèt als-ie denkt: nou zal ik 'r
hebben, draait iemand de lamp uit. En 't gekke
van alles is, dat 'n echte zeeman er nooit genoeg
van krijgt om het te proberen. Dat gaat in Rio trou
wens precies eender. Die juffies hebben doodgewoon
de opdracht van hun baas om het badpakkie aan te
houden. De nieuwsgierigheid maakt 't spelletje juist
zo leuk. Owee als het juffie door de knieën zou gaan.
Dan was d'r hele bedrijf meteen kapot. Dan was er
eigenlijk ook geen lol meer aan." (Wordt vervolgd).
De wetenschappelijke vorming ka»
men in het algemeen bevredigend nof*
men. Een bezwaar is echter, dat
studie aan de universiteit op het ogen
blik te lang duurt. In normale gevalle»
zou men in twee a drie jaar een over-
zicht van het studievak moeten krijgen;
waarna het kandidaats wordt gedaan;
vervolgens zou men zich nog eens 2 8
3 jaar op bepaalde onderwerpen moeten
concentreren, waarop dan het doctoraal
examen volgt. De commissie acht een
„lerarendoctoraal", waarbij de eisen
voor de vakwetenschap aanmerkelijk
lager worden gesteld dan zij geschetst
heeft, ongewenst. (Vermelding verdient
in dit verband, dat in een eind 195»
verschenen rapport van het Centrum
voor Staatkundige Vorming juist wel
een doctoraal examen voor leraren
werd voorgesteld; de vakwetenschap-
pelijke studie zou in het algemeen moe*
ten omvatten een diepgaande bestude
ring: van slechts één vak en de pedago
gische, psychologische en didactisch»
scholing zou in de plaats moeten komen
van de gebruikelijke twee bijvakken
voor het doctoraal.) De commissie-Wie
lenga meent, dat bij een verplicht stel
len van een op de praktijk van het
onderwijs gericht doctoraal examen het
gevaar bestaat, dat de vakwetenschap-
pelijke opleiding te zeer verzwakt zoU
worden. Wel acht men een grotere dif
ferentiatie bjj de keuze van de onder
delen van het hoofdvak en van de hij-
vakken mogelijk.
Inzake de persoonlijkheid van de le
raar wordt opgemerkt, dat hij op 6*
eerste plaats een sociaal voelend men»
moet zijn. Een psychologisch onder
zoek na het doctoraal examen en
voordat begonnen wordt met de 1®"
raarsopleiding is van veel belang.
De duur en inhoud van de opleiding
voor de leraren-academici besprekend»
volgt de commissie van de Raad y»®
Leraren in grote lijnen de conclusie'
van het rapport van de commissie-
Langeveld over de pedagogisch-didacti"
sche voorbereiding van leraren Mv-
De assistent leraar zal beginnen me'
bijvoorbeeld tien uren per week les te
geven onder leiding van een ervaren
leraar, een mentor, die voor zijn arbeid
gehonoreerd wordt. Een dag per wee»
dient de assistent-leraar aanwezig f®
zijn op een opleidingsinstituut, waar
colleges worden gegeven in pedagogie»'
didactiek en psychologie. Op het eind
van de eerste termijn der opleid in»
worden tentamina gedaan. De gehel®
opleiding zal minstens een jaar e®
maximaal twee jaar moeten duren. I®
de tweede periode komt het accent va®
de opleiding nog sterker bij het be
doelde instituut te liggen. Wanneer d«
voorgeschreven lessen gegeven zijn, de
verplichte voordrachten zijn gehoude®
en de nodige scripties zijn gemaakt, ka®
de leraar de onderwijsbevoegdheid krij
gen. Deze bevoegdheid mag in het al
gemeen niet geweigerd worden. De as
sistent-leraar zou het salaris va" de on"
bevoegde leraar dienen te ontvangn.
Het rapport schenkt aandacht aan d'
voorlopige maatregelen, die nodig zij®
om een en ander te verwerkelijken. I®
de commissie hadden naast prof. Wie
lenga zitting; dr. J. Karsemeijer, dr»*
J. F. A. G. König, dr. D. N. van de»
Neut en drs. J. Scheltens.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
Het Eerste-Kamerlid J. H. Maen»®
(KVF) heeft aan de minister van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid schrifte
lijk gevraagd of hij het juist, acht d»*
de gemeentelijke overheid bij de ve®"
plichtgestelde regularisatie van de pre
miebouw voor bouwers van een eige®
woning een zelfde maatregel hanteer»
als voor de bouwers van woningcom
plexen, aangezien immers het overma
tige aantal premie-aanvragen voorn»»
melijk complexbouw van institutione!'
beleggers en bouwondernemingen be
treft?
Is de minister niet van oordeel, z®
vervolgt hij, dat de maatregel degene®'
die voor zelfbewoning wensen te bou?
wen in ernstige mate dupeert en d®*
de ontstane onzekerheid, o.m. door
lange wachttijd, ernstig afbreuk k»»
doen aan de bevordering van het eige»
woningbezit?
Is niet te verwachten, dat een even
tuele sterk eenzijdige samenstelling v»®
het z.g. aanvragenpakket de bouwmar»»
op zeer onregelmatige wijze belast e®
voorts dat in verschillende gebied»®
van het land een gedeelte van de bouw
capaciteit ongebruikt zal blijven, me»'
door het uitvallen, c.q. vertraging v»®
de woningbouw voor zelfbewoning?
Tijdens een lunch in Den Haag, belegd
door de „American Businessmen'*
»r
Club" en de „American Association
heeft de president-directeur van
American Express gezegd het van gr°'
rot
belang te achten, dat de grote to erf»'
tenstroom van Amerika naar Europ®
beantwoord zal worden door meer Eur®*
pees toeristenbezoek aan de V.S.
In dat opzicht heeft hjj veel vèrw»®j£
ting voor 1960, waarin president ®|ta'
hower het „bezoek de Verenigde S»®
ten-jaar" zal uitroepen. j
Naar de mening van de directeur
een toenemend consumentenkrediet
toerisme sterk kunnen bevorderen. V ow
dit krediet is door oliemaatschappij»® K
de jaren twintig de grondslag geleë^
In het kleinhandelsverkeer is het s -
dertdien gemeengoed. Hjj is zich
van bewust dat in het hotelwezen
zakenleven nogal wat bezwaar tegen
ze vorm van kredietverlening best®
„Ook die moeilijkheid zullen we o»'B
winnen" zo zeide hij.
et
e«
A e-
