Ikonententoonstelling in het
Aartsbisschoppelijk Museum
Peking buit watersnood uit
als excuus voor graancrisis
TWEE
STEEKT
TONS-JUMBO
ALPEN OVER
Bevredigend begin van
nieuwe regering
w
T
FIGUERAS, het Spaanse Vaals
M
Zonnig koninklijk bezoek aan Canada
commentaar
Indrukwekkende manifestatie van
christelijk geloof
Tempo van de grote sprong
voorwaartsvalt tegen
Debuut van het
Nederlands
Danstheater
Stijgende welvaartskansen voor allen
Geen visum meer vereist
Wielloze auto „al
jaren in Rusland
Grote werkloosheid in
V.S. als gevolg van de
staalstaking
Portefeuille met tien
mille gestolen
Aankoop van Duitse
mijnenvelden
Imitatie van
HannibaTs tocht
Formatiepoging van
Ben-Goerion mislukt
Drie balletten van
Hans van Manen
Monnerville voor
zitter van Senaat
48 vrouwen en kinderen
onder de voet gelopen
ZATERDAG 18 JULI 1959
PAGINA 7
ALFRED RETHEJL
Tentoonstelling in Aken
Franse Gemeenschap
In Zuidkoreaans stadion
efl
en
In het Aartsbisschoppelijk Museum te
Utrecht wordt tot 30 augustus een ten
toonstelling gehouden van 242 ifeonen,
die de kern vormen van het Ikonenmu
seum te Recklinghausen. Dit museum
heeft daarvoor gedurende deze maan
den zelf zijn deuren moeten sluiten. Het
Aartsbisschoppelijk Museum dankt deze
royale geste aan het feit, dat het eind
vorig jaar voor de Kunsthalle te Reck
linghausen tijdelijk een honderdtal
kunstwerken heeft afgestaan. Een uit
wisselingsovereenkomst, waarvan beide
partijen dus ten zeerste profiteren.
Het is echter voor de eerste maal en
het zal wel bij die ene keer blijven, dat
het pas in 1956 gestichte Ikonenmuseum
in Recklinghausen, omvattend een der
grootste collecties van Oost-europese
kunst in de westerse wereld, zo veel
kostbare stukken uitleende. Het is me
de te danken aan de grote belangstel
ling, die van Nederlandse zijde voor de
instelling in Recklinghausen aan de dag
wordt gelegd, die ook in wetenschappe
lijk opzicht van grote betekenis is, om
dat zij bovendien over een omvangrijke
bibliotheek beschikt. Wel heeft het Iko
nenmuseum eerder zijn medewerking
verleend voor het houden van tentoon
stellingen op meer bescheiden schaal
in Duitsland, België, Zwitserland en ook
in Amsterdam.
Terecht mocht de ambassadeur van
de Duitse bondsrepubliek, dr. J. Löns,
die de tentoonstelling opende, daar
aan een universeel karakter toeken
nen. Het is een indrukwekkende ma
nifestatie van christelijk geloof, die
gelovigen beroert, maar ook hen, die
eerbied hebben voor de uitdrukkings
vormen van het Christendom. De am
bassadeur sprak zijn vreugde uit over
de grote belangstelling van de tegen-
De staalstaking in de Verenigde Sta
ten zet haar sneeuwbaleffect op de
Amerikaanse economie voort. Het ziet
er overigens niet naar uit, dat spoedig
een overeenkomst tussen beide partijen
tot stand zal komen. Naar men in New
York meent te weten heeft de gedwon
gen werkloosheid van 500 staalarbeiders
reeds het ontslag veroorzaakt van 25.000
arbeiders uit aanverwante bedrijfstak
ken. Men verwacht, dat als de staking
nog twee weken zal duren, meer dan
75.000 arbeiders zonder werk zullen zijn
gekomen. Het betreft hier vooral arbei
ders van de spoorwegen, wegwerkers,
mijnwerkers en arbeiders, die betrok
ken zijn bij het ertsvervoer over de
Grote Meren. De door de regering be
noemde bemiddelaars zouden hebben
verklaard dat geen gemakkelijke en
spoedige oplossing te vinden is. Davis
McDonald, de voorzitter van de United
Steelworkers Union, zei niet optimis
tisch te zijn voor de besprekingen met
de bemiddelaars, welke maandag wor
den hervat. George Meany, president
van de A.F.L.-C.I.O., waarvan de staal-
werkersbond een dochterorganisatie is,
«teun aan de stakers toegezegd.
(Van onze Limburgse redacteur).
In de kroningszaal van het stadhuis
te Aken wordt een herdenkingstentoon
stelling gehouden van de schilder Al
fred Rethel, die een eeuw geleden in
Husseldorp overleed.
Rethel won een door de stad Aken
uitgeschreven prijsvraag om de keizer-
zaal van het historische stadhuis van
fresco's te voorzien. Terwille van de
ze fresco's werden de prachtige ven
sters van deze zaal dichtgemetseld. Tij
dens de oorlog liepen zij grote schade
op. Drie van de acht wandschilderingen
fingen geheel verloren. Deze omstandig-
eid maakte het mogelijk na de oor
log de keizerzaal in zijn oude luister
te herstellen en opnieuw van vensters
te voorzien. De vijf overgebleven fres
co's ondergingen een grondige restau
ratie.
De tentoongestelde werken voor de
ze gelegenheid door diverse Duitse mu
sea tijdelijk aan Aken afgestaan zijn
sterk op de fresco's gericht. Voor het
merendeel zijn het voorstudies, die een
duidelijk overzicht geven van het ont
staan van de fresco's, alsmede van de
ontwikkeling van deze schilder. Tevens
geeft de expositie een duidelijk beeld
van het enorm omvangrijke oeuvre van
Alfred Rethel. Niet minder dan vier
honderd werken, waaronder veel teke
ningen, zijn er te zien.
De gemeentepolitie van Barneveld
speurt naar de dader van een diefstal
van ongeveer tienduizend gulden, ge
stolen uit de cabine van een vracht
auto. Een veertigjarige ingezetene van
Huizen (N.-H.) ging vrijdag bij café
De Mars bij Barneveld een kopje koffie
gebruiken, toen tijdens zijn afwezigheid
de dief zijn slag sloeg.
(Van onze Haagse redactie)
De nieuwe Staatsmijn Beatrix zal,
Wanneer kan worden gebruik gemaakt
van de aangrenzende Duitse mijnvelden,
een produktie kunnen bereiken van 1,8
miljoen ton per jaar. Bij een gunstige
ontwikkeling van deze mijn, die pas
over een aantal jaren in volle produktie
«an komen, zou de totale kolenproduk-
Jie van de Limburgse mijnen tijdelijk
tol ongeveer 13 miljoen ton kunnen
oplopen. Later zal dan echter weer
Rekening moeten worden gehouden met
de voortgaande uitputting van de be
gaande mijnen. Minister de Pous geeft
deze cijfers in een Nota aan de Eerste
Lamer n.a.v. een wetsontwerp, waarin
Voor de aankoop van de Duitse mijn-
velden de nodige gelden (27 miljoen
Sul den) v/orden gevraagd.
De minister zegt dat uit de huidige
ajzetmoeilijkheden op de kolenmarkt
rdet de conclusie mag worden getrok
ken, dat de Duitse mijnenvelden niet
"deer nodig zijn. Ondanks de te ver
dachten ontwikkeling van de kernener-
*ue lijkt het verantwoord om met het
°?g op de stijging van de totale ener
giebehoefte het tegenwoordige produk-
'epeii in Nederland voor de toekomst
handhaven.
«Zwitserian(j Bij een poging om de
to u bij Zermatt in Zwitserland,
1®. beklimmen zijn twee Britse bergbe-
j 'mmers van 19 en 22 jaar om het
«ven gekomen. Zij gleden uit op een
>ilfGher ei» maakten een val van dui-
meter.
woordige westerse wereld voor ikonen,
waarin hij tegenover de ontkerstening
van het publieke leven een intensive
ring van de vroomheid bij de enke
ling zag, wat ons met moed en ver
trouwen kan vervullen.
De heer H. Skrobucha, conservator
van het museum te Recklinghausen,
waarvan ook het stadsbestuur vertegen
woordigd was, evenals de directeur van
de stedelijke musea, de heer Th. Gro-
chowiak, die een kort woord sprak, gaf
een overzicht van de ontwikkeling der
ikonenkunst.
De ikoon heeft op de eerste plaats
een godsdienstige betekenis en bij de
voorstelling van de heiligen, die de
kunstenaar schilderde, heeft hjj zijn
fantasie nimmer de vrije teugel gela
ten, maar zich gehouden aan overgele
verde vormen. In de eerste eeuwen ken
de men bepaalde typen en van de 15e
eeuw af bestonden er schildersboeken,
die zelfs de kleuren aangaven. De oud
ste bewaard gebleven ikonen, die in
het klooster van de H. Catharina op de
berg Sinaï zijn gevonden, stammen uit
de zesde eeuw. Techniek en schilderwij
ze herinneren aan de na-hellenistische
mummieportretten van Egypte. In Con-
stantinopel, het centrum van het Byzan
tijnse rijk, zijn elementen van de klas
sieke, laat-antieke en oosterse stijl om
gevormd tot een eigen byzantijnse stijl,
zoals die steeds voor de christelijke
kunst in de Oosterse kerk werd toege
past. Onder leiding van byzantijnse leer
meesters heeft Rusland een eigen stem
pel op de ikonen gedrukt. Men kende
daar verschillende scholen; in Kiew,
Wladimir-Suzdal en Jaroslawl, terwijl
voor het nageslacht Nowgorod van veel
belang is geworden, omdat deze stad
aan de storm van de Tartaren in het
midden van de dertiende eeuw ontkwam
en van hieruit veel bewaard is geble
ven. Van Kredta uit is Griekste ikonen
kunst overgegaan naar Venetië, zodat
ook hier een centrum ontstond.
Het Ikonenmuseum te Recklinghau
sen, dat begon met twee particuliere
verzamelingen, n.l. van de arts dr.
Wentt uit Hannover en de historicus
prof. Martin Winkler en zijn bezit later
uitbreidde met een collectie, aangebo
den door Frau Nini von Halle te New
York, heeft vele stukken weten te ver
werven, die door Rusland zijn geveild.
Nog onlangs was het zo gelukkig bij een
antiquair in Parijs beslag te leggen op
een plank, waarvan alleen een goudschil-
ver het vermoeden gaf met een ikoon
te doen te hebben. Bij restauratie kwam
de fraaie zestiende eeuwse ikoon uit de
Nowgorodschool, voorstellend de evan
gelist Lucas, te voorschijn, die men op de
tentoonstelling voortreffelijk inge
richt door mej. A. M. Janssens, de as-
sitente van de directeur, dr. D. Bouvy
kan bewonderen.
Ook in Canada is het warm. Vandaar dat H. M. koningin Elizabeth van Engeland,
toen zij met prins Philip een bezoek bracht aan de Canadese Rockies, dankbaar
gebruik maakte van haar parasol. De tocht werd in een open auto gemaakt.
Deskundigen in Aziatische zaken te
Washington verwachten, dat de Chine
se communisten de overstromingen
van de laatste tijd zullen aanvoeren
als excuus voor het feit, dat zij er niet
in slagen de graanproduktie in die ma
te op te voeren als zij in het kader
van de politiek van de „grote sprong
voorwaarts" hebben voorspeld. Vol
gens United Press Int national geven
de deskundigen in Washington toe, dat
de overstromingen ernstig zijn, maar
zij voegen daaraan toe, dat zij een ta
melijk plaatselijk karakter dragen. De
experts hebben opgemerkt, dat pers en
radio in communistisch China de laat-
De ambassadeur van de Duitse Bondsrepubliek dr. J. Löns bekijkt met de directeur
van het Aartsbisschoppelijk museum, dr. P. Bouvy, enkele der schilderijen op
de vrijdag door dr. Löns in Utrecht geopende ikonententoonstelling.
Een olifant van twee ton is gisteren
op weg gegaan voor de eerste etappe
van zijn poging de overtocht van Han
nibal over de Alpen te imiteren. De
enige vraag is alleen nog maar, waar
Hannibal in werkelijkheid de Alpen
overstak, 2200 jaren geleden.
In tegenstelling met sommige ande
re historici schijnt professor Hoyte van
de universiteit van Cambridge in En
geland te denken, dat Hannibal de
tocht maakte door de Clapier-pas, die
ongeveer 2400 m hoog ligt. Anderen
daarentegen beweren, dat het of de
Mongine-pas op 1500 m hoogte was of
de kleine St.-Bernardo-pas op 2.000 m.
Hoyte is van oordeel, dat de enige
manier om zjjn theorie te bewijzen,
gelegen is in het oversteken van de
Alpen met een olifant.
De dierentuin van Turijn heeft als
vrijwilliger daarvoor de 12-jarige klei
ne Jumbo, een olifant met een goed
humeur en goede gezondheid ter be
schikking gesteld.
Jumo is gisteren per trein en
vrachtauto naar Chambery in Frank
rijk vertrokken. Bij Montmelian begint
dan de eigenlijke overtocht. Tenslotte
zal het gezelschap over een twaalftal
dagen weer in Turijn zijn.
Hoyte en Jumbo zullen vergezeld
worden door een groep studenten van
de universiteit van Cambridge en de
Oostenrijkse olifantendresseur Ernest
Gobold. Deze laatste is van plan op
de mondharmonica te spelen als hij
naast Jumbo wandelt. Hij beweert, dat
dergelijke muziek het dier gelukkig
maakt.
Een equipe Engelse zeilmakers heeft
een overjas van zeildoek voor Jumbo
gemaakt om hem tegen de Alpenwin
den te beschermen. Er is ook een bij
zonder paar laarzen voor hem ge
maakt, ingeval zijn tenen koud zouden
worden of als de rotsige pas te scherp
voor zijn poten zou blijken te zijn.
Het speciale dieet van de olifant be
staat uit acht zakken gedroogd brood,
150 manden appelen en zemelen, 10
zakken meel en zemelen, 200 flessen
mineraal-zouten en vitaminen en 10
zakken hooi.
ste tijd een ongewoon zwaar accent
leggen op de overstromingen. Kranten
in communistisch China hebben al er
kend, dat de toeneming van de graan
produktie met veertig procent, die vo
rig jaar door premier Tsjoe En-lai is
voorspeld, onbereikbaar is.
In de uitzendingen van radio-Peking
is de laatste tijd ook met opvallende
voorzichtigheid gesproken over de kan
sen, die er bestaan op verwerkelijking
van de doeleinden, die men zich vorig
jaar in het reusachtige ontwikkelings
schema, dat bekend staat als ,,de gro
te sprong voorwaarts", heeft gesteld.
Peking heeft zelfs gewaarschuwd, dat
de nieuwe plant-methoden, waarover
vorig jaar zoveel ophef is gemaakt,
in feite van beperkte waarde zijn.
Er zijn berichten geweest over voed
seltekorten in verschillende delen van
het kolossale Chinese vasteland.
Bijna elke dag zendt Peking nieuwe
waarschuwingen uit voor hoog water,
dat in bepaalde streken wordt ver
wacht; de zender doet mededelingen
over het werk aan de dijken in ver
scheidene provincies en over schade,
die is aangericht door rivieren, die
buiten hun oevers zijn getreden.
De nadruk van de laatste tijd, zo me
nen de deskundigen, is ook daarom
zo ongewoon, omdat radio-Peking
maanden geleden al pochte, dat het
communistische regime erin was ge
slaagd de overstromingen, die China
sinds onheugelijke tijden hebben ge
teisterd, de baas te worden.
David Ben-Goerion, de aftredende
Israëlische premier die door president
Ben Zwl is belast met de vorming van
een nieuwe regering, heeft zijn pogingen
opgegeven. Hij heeft dit gedaan nadat
de rechtse algemene Zionistische partij
had geweigerd met hem samen te wer
ken in een nieuw kabinet. Ben-Goerion
zal de volgende week verslag aan de
president uitbrengen. De mogelijkheid
bestaat nu dat deze hem zal verzoeken
met zijn oude regering als zakenkabi
net aan te blijven tot de verkiezingen,
die in november zullen worden gehou
den.
Het Nederlands Dans-theater heeft
drie balletten van de Nederlandse cho
reograaf Hans van Manen op het re
pertoire geplaatst. De choreograaf-dan-
ser van het theater, die thans naar Pa
rijs gaat om in het gezelschap van Ro
land Petit aan een aantal opvoeringen
van Cyrano de Bergerac medewerking
te verlenen, heeft de instudering van
deze drie balletten bij het N.D.T. vol
tooid.Hans van Manen is gedurende
een reeks van jaren als solist en cho
reograaf aan het ballet van de Neder
landse Opera verbonden geweest. Spe
ciaal voor het Nederlands dans theater
ontwierp hij het ballet ,,De maan in de
trapeze". De decors en costumes wer
den ontworpen door Franz Deckwitz.
Het ballet wordt gedanst door Marian-
na Hilarides en Jaap Flier. Het ballet
„Feestgericht" werd in 1957 door Hans
van Manen gemaakt in opdracht van de
gemeente Amsterdam en in samenwer
king met Luctor Ponse, die de muziek
componeerde, en Dick Elffers, die de
decor- en costumeontwerpen vervaar
digde.De hoofdrollen in Feestgericht"
worden gedanst door Willy de la Bye,
Aart Verstegen en Jaap Flier. Het bal
let, dat opgedragen is aan Maria Syl-
vaine, werd oorspronkelijk door het bal
let van de Nederlandse Opera uitge
voerd, evenals Van Manen's ballet „in
termezzo" (ondertitel: Pastorale
d'té), dat als derde werk van deze
choreograaf aan het repertoire van het
Nederlands Dans theater is toegevoegd.
„Intermezzo" wordt uitgevoerd door
Willy de la Byje. Milly Gramberg en
Charles Czarnij. De premieres van de
ze drie balletten van Hans van Manen
zullen in da eerste helft van septem
ber aanstaande gegeven worden. Met
ingang van 1 september aanstaande is
aan het Danstheater de Amerikaan
Charles Czarny verbonden, die aan het
gezelschap onderricht zal geven in de
moderne Amerikaanse techniek (gra
ham). Charles Czarny zal tevens als
solist aan de voorstellingen medewer
king verlenen.
Gaston Monnerville Is gekozen als
voorzitter van de senaat van de Fran
se Gemeenschap. De 62-jarige jurist,
afkomstig uit Frans-Guyana, ig al voor
zitter van de Franse senaat.
(Van een medewerker)
anneer we zeggen dat het debat
rond de regeringsnota „niet on
bevredigend is verlopen, dan
drukken we daarmee uit, dat velen een
onvoorwaardelijke tevredenheidsbetui
ging waarschijnlijk te gunstig zullen ach
ten. Wij zelf trouwens ook. Niet dat we
ontevreden zijn over het in het Kamer
debat direct bereikte resultaat, maar er
is toch wel bij meerdere deskundigen
een gevoel blijven hangen, zo van: als
dat maar goed afloopt. En daarbij
denkt men dan vooral aan het grote
en principiële experiment dat op het
punt staat te worden ondernomen, de
gedifferentieerde, of wil men, vrijere
aanpak van het verdelingsvraagstuk.
Dit klinkt vreselijk ingewikkeld en vak
technisch en daarom zullen we verder
de vaktermen maar laten rusten en
trachten in zo duidelijk mogelijke ter
men aan onze lezers duidelijk te maken
wat er nu eigenlijk in de afgelopen week
in de Tweede Kamer is gebeurd. Daar
bij moeten we dus ook zeggen wat er
niet is gebeurd. Er bereiken ons n.l.
nogal wat vragen en opmerkingen waar
uit moet worden afgeleid dat velen me
nen dat er deze week door de Kamer
een soort wet zou zijn aangenomen,
waardoor binnenkort de lonen naar bo
ven gaan, de huren worden verhoogd,
de melkprijs gaat stijgen enz. enz. Dat
is beslist niet het geval.
Er is een nota van de regering be
sproken, waarin die regering aan de
Tweede 'Kamer beeft medegedeeld o.a.
welke wetten zij binnen niet al te lange
tijd aan de Kamer ter goedkeuring zal
voorleggen en welke beleidslijn zjj, t.a.v.
de sociaal-economische politiek in de
nabije toekomst denkt te volgen.
Op de tweede plaats moeten we nog
eens kort samenvatten, waar het om
ging en voorlopig zal gaan. Het ging en
gaat om twee zaken.
1. Eind 1956 bleek dat we financieel
en economisch in ons land lelijk in de
knoei zaten. We kochten in het buiten
land onverantwoord veel meer dan we
er aan verkochten, we maakten meer
op dan we verdienden en. hadden we die
toestand laten voortbestaan, dan zou
over ons land een onvoorstelbaar gro
te ramp o.a. vorm vindend in een
massale werkloosheid zijn gekomen.
Toen heeft de regering een serie maat
regelen voorgesteld, bekend onder
dc naam bestedingsbeperken Ie maat
regelen voorgesteld niet alleen,
maar ook met medewerking van het
bedrijfsleven en daarin op een bijzon
dere wijze van de werknemersvakorga
nisaties, uitgevoerd. De gevolgen wa
ren gunstig: de troonrede 1958 consta
teerde met voldoening dat „tengevolge
vai. de bestedingsbeperkende maatrege
len het economisch evenwicht in ons
land is hersteld" en dat, „een nieuwe
basis is gelegd voor verhoogde produc
tiviteit en welvaart". Prachtig, consta
teerden de arbeidsleiders, dan willen
we nu, na 2 jaar loonstop, van die ge
stegen' welvaart een stukje meehebben
voor de werknemers. Maar:
2. Neen, zei de regering-Drees (men
denke er goed aan dat hier vooral ook
de ministers Suurhoff, Hofstra en Von
deling aan het woord waren)Voorlopig
moeten jullie nu eens niet denken aan
loonsverhoging en zo, want wjj, de re
gering zitten nog met een ander pro
bleem dat we eerst aan de kant wil
len hebben, n.l. dat van de steeds
toenemende subsidielasten, vooral op
consumptiemelk en op de huren.
Adviseren jullie in de S.E.R. ons nu
eens, op welke nette manier de regering
van die druk van honderden miljoenen
per jaar kan afkomen. We moeten hier
bij opmerken dat de regering natuurlijk
gelijk heeft, zich het zelfs tot een hoge
plicht moet rekenen om die kunstma
tigheden uit het prijsbeeld te krijgen.
(Alleen de woningbouw kost ruim 350
miljoen per jaar aan subsidie en als
de huidige politiek ongewijzigd zou wor
den doorgezet dan is dat bedrag binnen
enkele jaren rond 500 a 600 miljoen per
jaar). Hier ontstond het eerste menings
verschil tussen de sociale organisaties
en de regering. Men was slechts tot ad
viseren bereid indien ook het eerste
punt er volledig bjj kon worden betrok
ken.
Later kreeg deze, door de regering
ingewilligde eis van de vakbeweging
tot concrete inhoud dat de geconsta
teerde welvaartsstijging eerst aan de
economisch minder draagkrachtigen
moest ten goede komen en pas op de
tweede plaats aan de portemonnaie van
de overheid en aan de huiseigenaren.
Deze eis werd sterk ondersteund zeer
in het bijzonder door de K.V.P., welks
woordvoerder, prof. Romme, herhaalde
lijk liet blijken, dat de K.V.P. met een
ander standpunt geen genoegen zou ne
men.
Nu kwam er intern bij de vakbeweging
een moeilijkheid bjj. Men was het eens
over de ruimte en over het feit, dat
deze primair ten goede moest komen
aan de zwaksten onder ons, maar men
kreeg meningsverschil over de vraag
hoe dat moest gebeuren. De socialisten
bleven (behoudsgezind als ze in dit ge
val zijn) van oordeel dat de overheid
dat moest uitmaken. De confessionele
werkgevers en werknemers waren en
zjjn daarentegen van oordeel dat het
bedrijfsleven, de bedrijfsgenoten dat
zelf moeten bepalen, zjj het dan onder
toezicht van de overheid.
oen kwam de bewuste regerings
nota. De regering zei te hebben
gekozen voor de vrijere loonvor
ming; de regering zei voorrang te ge
ven aan welvaartsverhoging o.a. voor de
werknemers boven de subsidieverlagen-
de maatregelen. Maar de kans om de
weg van de vrijere loonvorming op te
(Van een correspondent
in Spanje)
Van Vaals naar Figueras
in Spanje ce n'est que
un pas! Nu ja, een stap
van 1500 kilometer dan, waar
de Volkswagen van Uw cor
respondent onlangs nog 23
slapeloze uren over heeft ge
daan.
Maar goed, op een zater
dagnamiddag. niet zo lang
geleden besloten wij ons Ne
derlandse verlof ir- het vrien
delijke Vaals, dat die namid
dag op een grote markt ge
leek. Een internationale
markt, waar uitgeslapen
Limburgers goede zaken de
den met bepaald welgedane
Duitsers, die met duizenden
tegelijk, op fietsen, motoren,
in auto's, autobussen en trei
nen naar de nijvere grens
plaats waren getrokken om
er te profiteren van het dik
wijls niet geringe prijsver
schil tussen het Vaterland en
ons vaderland.
Drie en twintig uur later,
zondagnamiddag omstreeks
dezelfde tijd, troffen wij het
zelfde beeld in de Spaanse
grensstad Figueras. Ook deze
nijvere plaats leek één grote
markt, met slechts dit ver
schil met Vaals dat daar de
verkopers uitgeslapen Cata
lanen waren en de kopers
iets minder welgedane Fran
sen. En met dit onderscheid
in nationaliteit, wisselde het
décor, de gehele enscenering
trouwens. De zuidelijke^ harts
tocht en spontaneïteit ge
combineerd met de weldadi
ge zon zorgden voor een to
taal andere belichting, die
de mise en scène in een ro
mantischer sfeer plaatste.
Maar de handeling was het
zelfde, gegroeid uit eenzelfde
gegeven, het prijsverschil
tussen la patrie en la patria.
En wij, komend van Vaals,
voelden ons thuis, voelden
ons nauwelijks een stap ver
wijderd van wat wij verlaten
hadden en vonden de wereld
maar benauwend klein.
Figueras gaat, zolang de
levensstandaard in Spanje
lager blijft dan in de rest
van Europa, een gouden tijd
tegemoet. Sedert de Spaanse
regering het kostbare visum
heeft afgeschaft, voor de in
gezetenen van die Europese
landen die zich bereid ver
klaarden hetzelfde tegenover
de Spanjaarden te doen, is
de stroom buitenlanders die
over de Spaanse grens trekt
niet te stuiten. Het zijn voor
al de Fransen die van deze
vereenvoudiging van de dou
aneformaliteiten profiteren.
vandaan halen om in die
stokoude vehikels te kruipen
om zich met snelheden
variërend van 15 tot 40 kilo
meter per uur, naar Figueras
en Gerona te laten brengen.
Zo'n tocht lijkt een waag
stuk, een roekeloos avontuur,
maar de volgeladen, lang
zaam voortsukkelende Spaan
se antiquiteiten volbrengen
de reis elk weekeinde ver
schillende malen zonder
kleerscheuren. Op gezette tij
den verplaatst het automo
bielmuseum zich van Le
Gedurende het weekeinde
trekken tienduizenden van
hen naar de Spaanse grens
plaatsen, om er, evenals de
Duitsers in Vaals, hun weke
lijkse inkopen te doen. Zij
hebben daarbij nog maar één
moeilijkheid te overwinnen;
de triptiek of het carnet dat
de Spaanse regering voor
hun wagen vraagt. Maar
daarbij komen de Spanjaar
den hun nieuwe klanten te
hulp. Alles, dat in Figueras,
in Gerona en in alle tussen
liggende plaatsen op vier
wielen rijdt, trekt gedurende
het weekeinde naar Le Per-
thus, het douanestation aan
de Franse kant. Daar ver
zamelt zich dan het zonder
lingste wagenpark dat West-
Europa nog kent. Het plein
tje aan het begin van de
enige straat van Le Perthus
lijkt een museum voor de
pre-historie van de automo
biel, of gewoon maar een
autokerkhof. Het is een raad
sel hoe die tientallen afge
leefde autobusjes, doodver
moeide taxi's en hakkepuf-
fende vrachtauto's uit de
dertiger jaren de stijgende
en wentelende weg door de
Pyreneeën kunnen afleggen.
Het is ook een raadsel, waar
de Fransen, die hun nieuwe,
moderne auto's in Le Per
thus laten staan, de moed
Perthus naar Figueras om
daar langs de straten, die
wemelen van kopende Fran
sen, te worden neergezet
naast fonkelnieuwe monster
achtig grote bussen uit Per-
pignan en Narbonne.
aar niet alleen aan
kooplustige Fransen
komt de afschaffing
van het Spaanse visum ten
goede. Deze maatregel heeft
een ware volksverhuizing in
zuidelijke richting losgesla
gen. In de veelheid van na
ties, die elkaar in Spanje in
deze periode ontmoeten, ne
men Frankrijk, Duitsland,
Engeland en Nederland een
eerste plaats in. Voor de Ne
derlanders blijkt vooral de
Costa Brava in trek. Plaats
jes als Tossa, Blanes, Calella,
Lloret lijken Nederlandse
nederzettingen, waar exoti
sche politiemannen schijnen
te zijn uitgenodigd om een
copy van het Amsterdamse
verkeer te regelen. Hoewel
de berichten die wij hier in
Spanje ontvangen, een stra
lend en zonnig voorjaar in
het vaderland melden, heeft
een niet onbelangrijk deel
van de natie het zekere voor
het onzekere genomen en
de zonaanbidderstempel, de
„Costa de Levante" opge
zocht om erbewolking
en regen te ontmoeten. Maar
één zonnige Spaanse dag le
vert voldoende om als een
„Moor" in Nederland terug
te keren. En 's avonds trek
ken al die Nederlanders naar
Barcelona, waar omstreeks
tien uur op de Ramblas en
in de nachtclubs soms meer
germaanse dan latijnse talen
worden gesproken.
Spanje vaart er wel bij.
De toeristische kip legt meer
gouden eieren dan ooit. Toch
is men daar nog geenszins
mee tevreden. En langzaam
maar zeker zijn de Span
jaarden bezig een aanslag op
het leven van dit lucratieve
dier te plegen. De Spanjaard
lijkt alle gevoel voor waarde
verloren te hebben. Voor
hem is de vreemdeling een
geluksvogel die het waarde
loze geldpapier, de peseta,
min of meer gratis aange
boden krijgt en daar een zo
grote hoeveelheid van heeft
dat hij nauwelijks weet wat
er mee te doen. Onder de
dreiging van een naderende
devaluatie heeft de peseta
zelf alle waarde voor de
Spanjaarden verloren. Daar
mee zijn de prijzen, die wor
den gevraagd voor bijvoor
beeld hotels, waarvan er
dagelijks U koop worden
aangeboden, geheel fictief,
niet langer gebaseerd op
enige reële waarde, waar
door het zo broodnodige bui
tenlandse kapitaal weinig in
teresse meer koestert.
Ondanks het waakzame oog
van de Direccion General de
Turismo zijn de pensionprij-
zen een veelvoud geworden
van enkele jaren geleden.
De Spaanse hoteliers hebben
hun prijzen opgetrokken naar
het Franse niveau en zullen
er daardoor rekening mee
moeten houden dat in weinig
jaren een kentering in het
vreemdelingenbezoek moge
lijk is. Want de toerist uit
het noorden getroost zich
slechts de langere afstand
naar een Spaans vakantie
oord, wanneer men daar de
reputatie van goedkoop te
zijn weet op te houden.
gaan werd practisch afgesneden door
twee feiten, a. Er zou aan de vakbe
weging slechts 5 maanden de kans wor
den gegeven vóór de prijsstijgende
maatregelen het overleg over de vrije
re loonvorming in de bedrijfstakken en
ondernemingen te voeren, het overige
overleg zou tot 1 juli 1960 moeten du
ren; in een half jaar derhalve waar
in de compensatieloonronde volledig
werkte, b. Om de gestegen kosten van
levensonderhoud goed te maken, zou
een compensatieloonronde per 1 janua
ri worden ingevoerd, die zodanig be
slag zou leggen op de nationale ruimte
dat er geen eerlijke kans voor de vrije
re loonvorming overbleef.
Voor en tijdens het debat is de Kanjer
sterk onder druk gezet. Er kwam een
voudig een stortvloed van adressen, re-
questen, conclusies, resoluties, enz. Op
het laatste nippertje zelfs een uitvoe
rig adres van de 3 vakcentrales, waar
in de eisen nog eens werden samenge
vat. Nu weten we van ouds wel dat prak
tisch nooit aan alle eisen wordt vol
daan, maar we menen toch, dat ook de
vakbeweging niet geheel en al ontevre
den mag zijn.
Laten we eens op een rij zetten wat
werd bereikt:
1. De huurverhoging, aanvankelijk be
paald op 1 januari 1960, zal worden
uitgesteld tot 1 april 1960, zodat de
5 maanden overleg thans tot 8 zijn
gegroeid.
2. De melkprijsstijging zal in twee
etnppés worden ingevoerd, namelijk
2 cent op 1 januari en 2 cent op 1
april.
3. De kinderbijslagverhoging gaat on
gewijzigd op 1 oktober in.
4. De einddatum waarop alle C.A.O.'s
zouden moeten zijn herzien, wordt
teruggebracht van 1 juli naar 1 april,
zodat de kans om over loonsverho
ging te praten in elk geval aanwezig
is, vóór de prijsstijgende maatregelen
overigens uiteraard gecompen
seerd beginnen te werken.
5. De verwerking van de huurbijslag
1957 in de lonen kan eveneens nor
maal in de C.A.O.'s worden ver
werkt vóór 1 april 1960.
6. Minister Toxopeus heeft nadrukke
lijk verklaard, dat de salarissen van
het overheidspersoneel vrijwel on
middellijk de stijgende lonen in het
vrije bedrijf zullen volgen. Hij zal
dus niet afwachten tot het in heel de
particuliere sector rond is.
Dit zjjn zes verbeteringspunten die bo
ven de reeds in de nota vast te stellen
goede punten als winst uit het debat zijn
te noteren. Onrust bljjft enigszins over
de vraag of de vrijere loonvorming hier
mee nu een redelijke kans van slagen
krijgt. De regering heeft de fout van
1956, het noemen van een loonstijgings-
percentage, vermeden. De regering
heeft door de data te verschuiven de
kans tot slagen verruimd. We zjjn er
nu niet af met te zeggen: het woord
is nu aan de vakbeweging.
Het woord is nu aan het gezonde, rus
tige beraad tussen bedrijfsleven en over.
hëid. Over het uitgangspunt: welvaarts
stijging boven prijsstijging zjjn we vol
daan. De wijze waarop dit verwerkelijkt
gaat worden zullen we met construc
tieve belangstelling critisch -olgen.
Het Russische blad „Izwestjja"
schrijft dat de wielloze auto, waarover
sedert enige tjjd in de kapitalistische
landen wordt gesproken, reeds meer
dan vier jaar in de Sovjet-Unie bestaat.
Een inmiddels overleden ingenieur,
Genadi Toerkin, bouwde in 1955 de
Russische wielloze auto die twee ben
zinemotoren heeft en zich voortbeweegt
door middel van een schroef. Deze
schroef vormt een laag samengeperste
lucht onder het voertuig. De „Izwes
tjja", het blad van de regering, ver
wijt de verantwoordelijke autoriteiten
dat zij Toerkins uitvinding hebben la
ten rusten. De autoriteiten wordt door
het blad aanbevolen, zo spoedig moge
lijk proeven te nemen met Toerkins
voertuig.
In het stadion van de Zuidkoreaanse
stad Poesan zjjn 48 vrouwen en kinde
ren om het leven gekomen, doordat zij
onder de voet werden gelopen toen de
duizenden toeschouwers een schuil
plaats zochten tegen een plotseling op
gekomen onweersbui. Volgens de Zuid
koreaanse radio liepen 76 mensen ver
wondingen op. Van enkelen is de toe
stand kritiek. In het stadion werd een
revue gegeven, waarin de drie bekend
ste komieken van het land optraden.
De voorstelling was gefinancierd door
een dagblad en de toegang was koste
loos. Honderden belangstellenden had
den geen plaats kunnen krijgen.
