Goldrush naar Breesaap pas goed begonnen Wie er zich nu beweegt heeft een woud van benen te ontwijken DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL Onderwijsvoorstellen aan de Haarlemse gemeenteraad Kennemerland staalstad in wording Jongen gedood door viaduct „AANGENAAMSTE VLEK VAN HET GEHELE LAND" MAAR EEN SLOF AARDBEIEN VAN PAROCHIANEN Haarlemse Schaak kring opgeheven Met het hoofd tegen de onderkant gestoten 3 ZATERDAG 25 JULI 1959 PAGINA 3 (Van een verslaggever) De goldrush naar de Breesaap is eigenlijk nu pas goed begonnen. De ver schijnselen daarvan zijn velerlei; wij behoeven maar te grijpen Langs het landgoed waar drie eeuwen terug Johan de Witt kwam om in idyllische rust het rijke meisje Wendela Bicker te vrijen, denderen steeds meer bussen met arbeiders. In een parochieblad berichtte vorige week een Beverwijkse pastoor te leurgesteld dat hij dit jaar slechts één slof aardbeien van zijn parochianen gekregen had. Een paar jaar geleden was dertig sloffen nog gewoon. In de al grootsteedse Breestraat krijgt de ene na de andere winkel een nieuwe pui. Heemskerk is opgeschrikt door een relletje. Een Heemskerkse dame was is badpak in haar tuin gaan zonnen. Andere Heemskerkers hadden geroe pen dat zulks niet oirbaar was en de dame er beter aan deed zich naar de kerk spoeden, waar het veertig-urengebed werd gehouden. Kennemerland groeit van tuindersstreek naar staalstad. Voor wij twintig jaar verder zijn, telt de staalstad zo'n 175.000 inwoners en zal zij het cen trum zijn van het drukste forensenverkeer van Nederland. Wij noemen wel dit cijfer, maar in deze streek durft niemand zich meer in de profeten mantel te hullen. Ondanks kasten vol rapporten weet niemand wat er van het Kennemerland precies zal worden. De dikke walm uit de industrie- pijpen belemmert de klare blik. Staat hier straks een zwart berookt voor geborchte van Lucifer, een stad volgestapeld met Corbusiers „machines a habiter" De onzekerheid over de te verwachten groei vergt een tegelijk moedig en voorzichtig beleid. Maar Kennemerland dreigt net als vroeger, maar dan in figuurlijke zin Holland op zijn smalst te worden. Ieders beleid vertoont een ander krachtlijnenveld, ieder vecht heftige bestuurlijke ruzies Uit. De Breesaap mag dan geen bomenrijke plantage meer zijn, wie er zich nu beweegt heeft een woud van „zere benen" te ontwijken. Pater A. Ruigrok 25 jaar priester Veertig jaar woningbouw vereniging „Zorgvliet" Examens lingerie- en costuumnaaien De ideale zonwering FA. J. P. S E N F T ZN. 'Toekomstig*- Bc/ryS; Het crèmekleurige Scheybeeck, het strakke Akerendam en de andere bui tens vertellen het nog dai vroeger bij Beverwijk de „aangenaamste vlek van bet ganse land" gelegen was. De heel rijke families met hun hoge gasten en kunstzinnige vrienden voeren er uit Amsterdam heen, over het langgerekte IJ en het Wijkermeer. Vanuit hun ka mers genoten zij van eyn magnifiek bellevue over het water. Achter hen la gen de bossen en de duinen, en naar de westerpekelbron"om met Poot te spreken, was het amper een uur gaans. Aagje Wolf en Betje Deken bezaten in Lommerlust hun paradijsje. Die van Wijk aan Zee hadden hun visserij, die van Heemskerk en Beverwijk hun tuin bouw. Beverwijk gir ook prat op zijn marktcentrum, vanwaar de vis, het truit en de groente naar de stad wer- rervo?rci Met de komst van het s-ation het grappige houten geval staat nu op verdwijnen verloor het land een lief stuk van zijn pastora- le idylle. Toen onder Willem III het Noordzeekanaal gegraven werd, bete kende dit echter geen verandering voor de paar duizend vissers, aardbeien kwekers en marktkooplui - het kanaal kwam er immers voor Amsterdam Nog voor de eeuwwisseling vestigde zich aan de noordelijke oever vanp^llr En hier^ ■nanierfahriek van Van Gelder, mi nier mee werd duidelijk dat het kanaal nog andere belangwekkende aspecten bood De plaats hier was zowel vanaf het water als vanaf het bestaande weg net goed te bereiken. Onmiddellijk de eerste wereldoorlog verrees ten wes ten van de papierfabriek het bednji yan de Hoogovens. Was er een betere situ ering denkbaar? Je grote ertsboten konden na het passeren der sluizen voor het bedrijf aanleggen, de afvoermoge- lijkheden naar het achterland waren al even gunstig, d zandgrond was vaste bouwgrond. De tuinders hadden het slecht, lees daarover maar Mensenwee van Querido. ,)e jongens uit de voor het merendeel grote, katholieke platte landsgezinnen hadden op vaders tuin niets om handen. Maar de industrie kon hen best gebruiken. De nieuwe arbei ders kwamen in IJmuiden en later in Velzen te wonen. Het Hoogovenbedrijf en de toenemende omliggende industrie groeiden met élan. Ook uit Beverwijk stroomden de arbeiders toe. Bij het uit- breken van de tweede wereldoorlog had het Hoogovenbedrijf tweeduizend man in dienst. Beverwijk werd nog nauwer bij de industrie betrokken toen in de oorlog enkele duizenden evacué's uit IJmuiden en Velzen huisvesting moest worden verleend. Industrialisatie Uit de nood van na de oorlog steeg de kreet „industrialisatie" op. De andere mogelijkheden om in leven te blijven (grootscheepse emigratie en/of genoe gen nemen me een schrale beurs) wa ren uiteraard niet aanlokkelijk. In dustrialisatie schept werkgelegenheid, vooral in de sectoren van de metaalnij verheid en de chemische industrie. Me de dank zij de Marshall-hulp kon het Hoogovenbedrijf zijn „Breedband" bou wen. Toen verrezen die bizarre tem pels van de god Vulcanus. Meer kolen, meer erts werden er aangevoerd; ho ger laaiden de enorme vuren in de ke tels, dikker walmden de wolken stoom in gele, rose en grijze kleuren over het kanaal en het land. Zagen de passe rende scheepspassagiers ooit een in drukwekkender silhouet dan hier bij de oude Breesaap? Het getal der arbeiders steeg: vier-, zeven-, tien-, en op het ogenblik twaalfduizend mensen, die hier een betere boterham verdienen dan op de ouderlijke hofsteden. Andere ar beiders gingen naar Van Gelder, naar Beynes, of naar nieuwe bedrijven als Beverol, Cetabever, enz. De industriële expansie moest geremd worden, omdat de streek het niet meer kon verwerken. Niettemin werden vroegere hoefsmeden eigenaar van constructiebedrijven met vaak meer dan honderd man personeel. Verzorgende industrieën zochten als big gen de zeug van de basisindustrie op. En de ontwikkeling snelt verder. Gro te confectie-ateliers zien kans hier vrouwelijke personeelsleden aan te trekken. Voor de (hinderlijke) chemi sche industrie is een terrein langs het kanaal gereserveerd, waarvoor vele ge gadigden zijn. Is het een wonder dat men in deze streek grif over „een twee de Roergebied" spreekt? Het Hoog ovenbedrijf zal geen twintig jaar meer nodig hebben om de twintigduizend werknemers te halen. Hoewelmen durf hierop niet te rekenen: wat zal de automatie, één van de ongewisse factoren, bewerkstelligen? Toch is het onloochenbaar: de goldrush krijgt gro te vaart. Uit Friesland en Groningen zelfs komen de nieuwe Kennemerlan- ders. Het Hoogovenbedrijf haalt dag en nacht met bussen de arbeiders op uit heel de Hollandse provincie. Nu recreatie-oord Het ruim een kilometer inge strand van Wijk aan Zee, waar boven de zach te glooiing der duinen de rokende temoeltorens uitsteken, gaat schuil on der de mensen. De tijd van de rustige familiebadplaats is nu voorbij, nu heet dit? recreatie-oord. Het vijfduizend in woners tellende Heemskerk is in enke le iaren dubbel zo groot geworden. In Velsen en het herbouwde IJmuiden kan ceen kiD meer bij. Beverwijk heeft na de oorlog enkele duizenden huizen ge bouwd, maar kampt vandaag met een woningnood die even groot is ais die van tien jaar terug. Vorig jaar 1S in deze stad een technische school vo ruim vijfhonderd leerlingen geopend, die nu al te klein is. Dertig andere scholen zijn nodig. Het zal er van komen dat de aardbeien-minnen e pastoor voort aan ook nog zijn ene slof moet ontbe ren: de laatste veiling heeft aange toond dat Beverwijk geen aardbeien- stad meer is. Het heeft thans een be scheiden stuk grond afgezonderd, waar op enkele tientallen tuinders slechts de meest rendabele gewassen mogen te len. In de Breestraat, waar winkels in warenhuizen veranderen, koopt de ge hele streek. Beverwijk, nog geen half uur rijden van Schiphol, zal het cen trum worden van de noordelijke IJmond. De plannen die het voor de uitbouw heeft liggen, zijn van grote allure. Dat er een chaos op het gebied van de ste- denaanleg dreigt, is waarlijk niet zijn schuld. Het woud Toen de Breedband-fabrieken door de koningin werden geopend, gingen de burgemeesters van Velsen en ^everwijk beurtelings aan het hoofd van de stoet. Het leek vreemd. Maar de gemeente grens loopt nogal grillig door het com plex en de burgemeesters wilden vyel weten waar hun domein begon en ein digde. Er komt wellicht een tijd dat de vorstin een derde gids wordt toege voegd, in de persoon van de Heems kerkse burgemeester. De Hoogovens komen dichter en dichter bij de Heem- kerkse gemeente. We betreden thans het „woud der zere benen". Daar het verlossende woord voor het grote pro bleem op dit ogenblik niet van ons te verwachten is. zullen wij er nu voor waken ook maar tegen één zeer been te trappen. Slechts dit: de groeiende staalstad is een geheel van enkele ge meenten; een schip met verscheidene kapiteins. Ieder reageert op een eigen wijze op de veranderende situatie, maar het is duidelijk dat de leiding van het geheel van één hand moet komen. Wel ke suggesties er door Rijk, provincie of gemeente in de bestuurskwestie ook ge opperd worden, men wordt het niet eens. Elk der partners is bovendien op een andere manier er. volgens een an dere geaardheid met het nieuwe ver trouwd geworden en dan woelen er over al menselijke gevoeligheidjes. Mogen de Kennemerlanders erfgenaam wor den van de nuchterheid van Betje De ken en het bestuurlijk genie van de Bic kers. Intussen handelen dus de drie ge meenten nog steeds op eigen houtje, al houdt Beverwijk zich zoveel mogelijk aan het grote streekplan dat vanwege het Rijk is opgesteld. Men bouwt, legt aan en ontwerpt elk volgens eigen idee. Dit wordt een planologische botsing van jewelste, tenzij de stukken van de verschillende legpuzzels op korte ter mijn passend worden geknipt. Een fraai mozaïek kan er al niet meer ontstaan. Een Heemskerkse dame gaat in bad pak in de tuin zitten. Waarom? Omdat zij een vlotte indruk wil maken bij haar buurvrouw, die uit de stad af komstig is en er ook luchtig bijloopt. In Beverwijk is het eerste eindexamen van het Pius-X-college achter de rug en liefst alle leerlingen zijn geslaagd. Een ploeg arbeiders van de Hoogovens rijdt dagelijks met de bus langs een huis waar achter het raam een zieke, bejaarde vrouw op bed ligt. Iemand gaat met de pet rond en korte tijd daar na biedt een delegatie de zieke vrouw een televisietoestel aan. Ook de nieuw gebouwde kerken zijn 's zondags vol. Niet minder gezond Het zijn de kleine tekenen van een ge meenschap die leeft, al gebeurt dit niet zonder spanning, i. Het metaal ver hardt niet noodzakelijk het gemoed en de chemie is niet de kunstmatige ver vangster voor al het echte. Van de an dere kant ontsnappen aan zo'n drastisch veranderen geheel onwillekeurig een reeks krachttermen en voor het kuisen daarvan heeft men een leger nijvere doctorandussen nodig. Die zijn er en men kan zeggen dat de geestelijke toe stand van de IJmond-Noord weinig min der gezond is dan in het agrarische ver leden. Haarlems bisschop heeft enkele jaren'geieden gezegd: De IJmond-Noord zal tonen dat het industrialisatieproces geen ontkerstening inhoudt. Met de kwalijke voorbeelden uit het nabije ver laden voor ogen, mag men dit als een opmerkelijke uitspraak noteren. In de IJmond-Noord kent ieder de heren van de Stichting Opbouw Katholiek Kenne merland (S.T.O.K.K.). Zij zijn werkzaam op heel het sociaal-charitatieve terrein en betrokken bij het culturele werk en het jeugdwerk. Zij brengen de zaken op gang, coördineren het organisatieleven en zijn behulpzaam bij alle aanpassings vraagstukken. In Hoorn zetelt de Stich ting Opbouw Noordhollands Noorder kwartier, die de toekomstige emigran ten naar de IJmond in alle opzichten bjj de voorbereiding helpen. De arbei ders van Kennemerland kennen ook de iiiiiiiinimiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiimiimmiiiiiiiMii iMiiiiimniiimiiiiiiiimiiinmiimiiiiminiiiiiiniiii iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiimn bedrijfsaalmoezeniers, wier werkzaam heden op het gebied van de specifieke zielzorg liggen. De nieuw benoemde pastoors in deze streek hebben veelal als kapelaan in de grote stad gewerkt. Zij zullen dan wellicht de aardbeien moeten kopen, maar het hart van de parochianen zal zich, naar men gelooft, op andere goede manieren uiten. Op advies van het bestuur van de Haarlemse Schaakkring hebben de aangesloten verenigingen besloten tot ontbinding van de Kring over te gaan. Het bestuur, dat bjj een eventuele ver werping van het voorstel en bloc zou zijn afgetreden, adviseerde tot deze ontbinding daar men van mening was dat het uitsluitend organiseren van kampioenswedstrijden een dermate ge ringe activiteit vraagt dat zulks het voortbestaan van de Haarlemse Schaakkring niet rechtvaardigt. Men heeft voorgesteld de kampioenswed strijden jaarlijks door een commissie uit de verenigingen te laten organise ren of desnoods de N.H.S.B. te verzoe ken bij toerbeurt een vereniging met de organisatie te belasten. Het besluit werd met algemene stemmen genomen. Pater A. Ruigrok, van de Congrega tie der Paters van het Allerheiligst Sa crament, zal woensdag 29 juli zijn zil veren priesterfeest vieren in het kloos ter te Stevensbeek, post Sint Anthonis in Noord-Brabant. Pater Ruigrok is geen onbekende in de parochie van On ze Lieve Vrouw van VII Smarten en Sint Bavo te Haarlem-noord. Dinsdag 4 augustus viert de Haarlem se Woningbouwvereniging „Zorgvliet" haar veertigjarig bestaan met een re ceptie in de kroonzaal van café-restau rant Brinkmann, 's-middags van drie tot vijf uur. Op dezer dagen gehouden examens voor lingerie en costuum naaien aan de Molenwerfslaan 11 te Heemstede slaagden alle kandidaten. Voor lingerie: Joke Booms, Leny Willemse, Dini Kroon, Thea Pijpers, Briggita Wullems, Carla Nederstigt, Thea Roeien en Vroni Flapper. Voor costuum: Willy v. Bentum, Hanny v. d. Braak, Corry Drayer, El- le Doolaard, Willy v. d. Heuvel. Mien- tje v. Kimmenaede, Fia der Kinderen, Ada Kres, Truus Molenaar, Joke v. Zeist, Hanny v. Duijn. Voor coupeuse (examen gehouden te Haarlem) slaagden Riet Mol, Annelis Roosenhart, Rita v. Dobberen en Toos v. d. Aar. VOETPAD. Zeer binnenkort zal worden begonnen met de aanleg van een voetpad langs de zuidzijde van de Oosterduinweg in Aerdenhout, te weten tussen de Burgemeester Den Texlaan en de Slangenkruidlaan. .dag en nacht bussen met arbeiders door heel de provincie. Wanneer ge voor het eerst een echt kasteel, compleet met poort, brug en bekrooste gracht, betrekt, weet ge niet, of een oude droom werkelijkheid gaat wor den of dat een nieuw leven zich spontaan openbaart. De ervaringen zijn te vreemd om ze naar hun oor sprong te analyseren. Het doet ook allemaal niet zo heel veel ter zake. Ik heb trouwens geen tijd gehad voor wijsgerige bespiegelingen. De twee weken, dat ik mij kasteelheer waande, heb ik ijverig besteed om het uitgebreide vacantiebezit gron dig te doorkruisen, soms in gezel schap van mijn kasteelgenoten, soms alleen met de zon als mijn ge- zei. Dat kasteel lag in een rustig plekje van het Brabantse land, luis terend naar een welluidende Fran se naam, welke in zijn vertaling „goede wijnrank" naar de letter niet helemaal klopte. Naar de geest bloeiden de ranken in over vloed, in en rond het kasteel. De Catechisten van de Eucharistische Kruistocht, wegens de kleur van haar japonnen gelijkend op grijze vredesduiven, hebben daar een rui me til, vanwaar ze niet alleen uit vliegen voor alle mogelijk aposto lisch werk, maar waar ze nog zo veel ruimte hebben voor locale ac tiviteiten, dat vacantiegangers er tijdens de zomermaanden een vor stelijk onthaal vinden. Met enige huivering ben ik er wel heengegaan. De indruk minder op vacantie dan ter catechisatie te gaan, kon ik moeilijk van mij af zetten. Maar de catechisten bleken „juffrouwen" te zijn, wier presta ties bepaald ontspannend op de va cantiegangers werken. Merkwaar dige mensen: geen nonnen en geen vrije vrouwen. Zij leven daar zo tussen invan de ene groep hebben zij de religieuze gemeenschap, van de andere het permanent wave. Zij hebben zich ontpopt als char mante gastvrouwen, die niet de monstratief met het apostolisch vendel zwaaien, maar tussen en met hun bezigheden onder meer dat wonderlijke apostolaat der gastvrijheid beoefenen. Nu bleek het achteraf niet zo moeilijk in dat gezelschap te acclamatiseren, want wanneer je het treft, dat er juist zo'n twintig gezinsverzorgsters in opleiding zijn, kun je jezelf geen ogenblik vervelen. Ze bemoeien zich tdezierig met de kinderen, en als vader kun je daar moeilijk afzijdig van blijven. Je leert trouwens eens een ander slag kennen dan het Haarlemse type, dat in wezen nog al gecompliceerd is. Maar laat ik niet in vacantie- mijmeringen vervallen. Zelf krijr ie er heimwee van, anderen heb ben er per slot van zaken niets mee te maken. In dat kasteel was in ieder geval genoeg leven in de (hoppen) brouwerij, de brokskens nlezier werden royaal rondgedeeld en wie er vermoeid binnenkwam, kon weer fit en genezen vertrek ken Dat er spoken waren op het kasteel, deed aan het plezier wei nig af.' Vooral toen bij onderzoek bleek, dat ze gfkomstig waren uit de Spaarnestad. Maar dat is weer een affaire apart. Haarlem heeft intussen zijn le ventje doorgeleefd, in de hit te van de dag. Bepaald boei end is het daar ineens weer mid den in te staan en te ontdekken, dat de stad bij voorbeeld een ere kanunnik rijk is geworden, dat het stationsplein zijn geplande al lure heeft gekregen, dat Hilde- brand nog steeds niet is gearri veerd, dat de belastingen geen va cantie houden en dat de Haarlem se Muggen hun tour door Neder land zijn gaan maken. Met de eerste seconde voel je je weer thuis. En zodra laat het draaiorgel zich horen, of je weet, dat het leven in Haarlem niets aan feestelijkheid heeft ingeboet. Daarom zal het binnenkort een mu zikaal feest bij uitstek zijn, wanneer de coryfeeën van de Nederlandse draaiorgels samengegroept staan op het oude Begijnhof en daar in de zo meravond hun confetti van orgelen- de klanken uitstrooien. Ik ben blij op tijd terug te zijn om dat festijn bij te wonen. Zorgt, dat u er ook bij bent. En weeststil als begijn tjes. Burgemeester en Wethouders van Haarlem stellen de gemeenteraad voor een bedrag van 13.331,- beschikbaar te stellen voor het treffen van verschillen de voorzieningen aan de katholieke school voor gewoon lager onderwijs aan de Nieuwe Gracht. Voor het bedrag kunnen de centrale verwarming verbe terd worden en in een klaslokaal on doelmatige banken vervangen worden, de ondeugdelijke vloer in een lokaal verbeterd worden, enig meubilair voor de hoofd-, onderwijzers- en spreekka mer aangeschaft worden en tevens leer- en hulpmiddelen gekocht worden we gens het invoeren van een nieuwe methode voor het vak kennis der na tuur. Voorgesteld wordt 530,- beschikbaar te stellen aan het bestuur van de „Ver eniging van Vrouwen tot Bevordering van Huiselijk Geluk" (zusters Francis canessen) te Heijthuijsen, zijnde het bestuur van de Maria-scholen voor L.O. en U.L.O. aan de Koningstraat te Haar lem. Het bedrag is nodig voor leer- en hulpmiddelen voor het vak aardrijkskun de (verkeersonderwjjs) van de school voor gewoon lager onderwijs. Het bedrag van 166.200,-, dat de gemeenteraad een half jaar geleden be schikbaar stelde voor het stichten van een gebouw ten behoeve van de ge meentelijke „Kleuterschool Delftwijk" aan de Generaal Spoorlaan blijkt onvol doende, omdat het eerste plan niet de nodige goedkeuring kon krijgen. B. en W. stellen voor het krediet met 18.900 te verhogen en te brengen op 185.100 Voor het veranderen van de inrichting van het gymnastieklokaal en de neven- Advertentie aluminium jaloezieën) Dekoratief, Duurzaam en Praktisch. Nassaulaan 76 - Tel. 10743 - Haarlem ruimten van de katholieke lagere school aan de Nieuwe Gracht stellen B. en W. voor een bedrag van 7.947,. beschik baar te stellen. Een bedrag van 10.000 is nodig voor het geschikt maken van de met cokes gestookte verwarming van de Klaas de Vries-MULO voor olie. stook, 810,- voor de vervanging van twee naaimachines voor de Centrale School II voor voortgezet gewoon lager onderwijs aan de Linschotenstraat, en 1.515,- voor het verbeteren van de centrale verwarming van de gerefor meerde school voor gewoon lager onder wijs aan de Rozenhagenstraat. Verbete ring van de gymnastiekzaal van laatst genoemde school kost 2.264,-. Het ver groten van de fietsenstalling en de eer ste aanschaffing van meubilair, leer- en hulpmiddelen van de school voor ge woon lager onderwijs van de stichting Noorderschool aan de Velserstraat kos ten 2.421,-, terwijl er 8.540,. nodig is voor de verbetering van de verwar- mings-installatie van die school. Een 15-jarige jongen is op bijzonder tragische wijze om het leven gekomen. Hp zat vrijdagmiddag op de lading van een vrachtauto, die een viaduct aan de Cruquiuskade te Amsterdam passeerde en stootte met zijn hoofd tegen de on derkant van dit viaduct. De chauffeur van de wagen bemerkte hiervan niets totdat hij op de Prins Hendrikkade werd aangehouden door voorbijgan gers. Hij ontdekte toen dat de jongen bewusteloos en met een grote hoofd wonde tussen de lading lag. De jongen is onmiddellijk naar het Wilhelmina- gasthuis overgebracht waar hfj echter in de loop van de avond is overleden. CAPRERA OPEN. B. en W. van Bloemendaal hebben besloten het land goed Caprera 1 augustus voor het pu bliek open te stellen. De opening ge schiedt zonder enig officieel vertoon. Gedurende de zomermaanden is het landgoed dagelijks (ook zondag) van 's morgens tien tot 's avonds zes uur open.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | | pagina 3