Gemeenschap en kerstening
van de arbeid
Christendom gaf een nieuwe
dimensie aan de arbeid
Khroesjtsjev
krijgt
D
Geniet dubbel
Communisten in Irak
veroordelen hun leiders
„Praktizijnswet" ontmoet
veel kritiek
DE EILANDER
M
Arts en ambtenaar
SOCIALE STUDIEDAGEN VAN ROLDUC
zijn zin
Douwe Egberts
Kwaliteitsverbetering van de
rechtskundige bijstand?
Nasser binnenkort
naar Nehroe?
V.S. blijven tegen
toelating van
China tot V.N.
van elk vrij ogenblik
Minister Klompé naar
Helsinki
De Gaulle stelt reis
naar Algerije
uit
waarscnr
DINSDAG A AUGUSTUS 1959
PAGINA 3
PRINS ASGHWIN
NAAR RAVELLO
Rustig, onbezorgd
in gezelschap van een
i
fijne'pijp tabak.
in handige plastic tabakszak
„Fouten en tekortkomingen"
Afrikaanse conferentie
in Monrovia
Zeven Spaanse studenten
veroordeeld
Dodelijk verkeers
ongeval
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
door
KLAAS TOXOPEUS
Dr. C. Banning
(Van onze speciale verslaggever)
De „Gemeenschap van de arbeid"
en de „Kerstening van de arbeid"
waren de hoofdthema's, waaraan gis-
Khroesjtsjev krijgt zijn zin. Er zul
len binnenkort twee ontmoetingen
aan de top plaats hebben, de eer
ste in Washington en de tweede in Mos
kou. Inplaats van een conferentie van
de Grote Vier komt er eerst een bijeen
komst van de Grote Twee. Dat is voor
Khroesjtsjev geen bezwaar: Hij heeft
indertijd slechts op een topconferentie
van de Vier aangedrongen, omdat in
die Vier de Twee begrepen zijn. Het
ging hem er slechts om met Eisenhower
aan één conferentietafel te komen. Dit
doel zal hij nu bereiken.
Reeds sedert eind 1957 hebben de Rus
sen in een lange reeks nota's aan de
Westerse grote mogendheden aange
drongen op een samenkomst der rege
ringsleiders. Dit diplomatieke offensief
culmineerde in november 1958 in
Khroesjtsjevs beruchte nota over Ber
lijn. Waarschijnlijk heeft de Sovjet-pre
mier zijn dreigement om van West-Ber-
lijn een „vrije" gedemilitairiseerde stad"
te maken slechts geuit om een topcon
ferentie te forceren. Het is echter niet
zo gemakkelijk gegaan als Khroesjt
sjev aanvankelijk wellicht gedacht heeft.
De Russen hebben moeten toestemmen
in een conferentie van de ministers
van Buitenlandse Zaken van de Grote
Vier, hoewel Khroesjtsjev tevoren ver
klaard had, dat hij geen nut zag in een
dergelijk gesprek op het tweede plan.
Maar Eisenhower wilde niet voor een
topconferentie naar Europa komen, als
er niet eerst een basis gelegd werd
Voor een gesprek op het hoogste plan.
De Amerikaanse president heeft geen
onverdeeld prettige herinneringen aan
de Geneefse topconferentie van 1955,
die immers geen balingrijke posi
tieve resultaten heeft opgeleverd.
Eisenhower vond dat eerst in een con
ferentie van ministers maar eens moest
blijken of de Russen werkelijk zaken
wilden doen, alvorens hij zich weer aan
een viermogendhedenconferentie op top
niveau zou wagen
prijs die Eisenhower gevraagd
eeft voor een ontmoeting van de
regeringsleiders van de Grote
Vier is tot nog toe in Genève door de
Russen niet betaald. De Amerikaanse
president heeft dan ook nog niet inge
stemd met een dergelijke ontmoeting,
maar wel heeft hij dus nu zijn instem-
poine betuigd met een ander soort bij-
de top, en het is para-
aoxaal, dat Eisenhower, die ziin Driis
ntet" heeft _v^m°Sendhedenconferentie
met heeft gekregen, nu in een door
Khroesjtsjev nog veel meer begeerde
tweemogendhedenconferentie toestemt
Tijdens hun komende ontmoetingen
zullen de regeringsleiders van Amerika
en de Sovjet-Unie „onofficiële bespre
kingen" voeren, maar het zal Khroesjt
sjev weinig kunnen schelen of die be
sprekingen nu als „officieel" of als
onofficieel" worden betiteld. Het gaat
Kern er slechts om, dat er besprekingen
worden gehouden. De regeringsleiders
van Engeland en Frankrijk zal
Khroesjtsjev bij zijn gesprekken met
Eisenhower niet missen. Uiteindelijk in
teresseert hij zich niet voor de opvat
tingen van Londen en Parijs. Hij stelt
slechts belang in de gedachten van
Washington. Het bezoek van Macmillan
aan Moskou in februari was voor
Khroesjtsjev slechts belangrijk als een
mogelijkheid om met Eisenhower in
contact te komen, en tegenover Nixon
heeft hij dezer dagen ook duidelijk la
ten blijken, dat hij tenslotte niet met de
vice-president maar met de president
van de Verenigde Staten zou willen pra
ten.
Khroesjtsjev is gefascineerd en ge
obsedeerd door de V.S. In talloze rede
voeringen heeft hij de laatste tijd ver
gelijkingen gemaakt tussen Amerika en
Rusland. Hp' wil bewijzen dat in een
communistische staat een hoger wel
vaartspeil kan worden bereikt dan in
een kapitalistisch land, en intussen wil
hij ook op militair gebied de V.S. over
troeven. Wellicht moet men Khroesjt
sjev pochende opmerkingen aan het
adres van Amerika slechts zien als
overcompensatie van een minderwaar
digheidscomplex, en in de komende ont
moetingen met Eisenhower zou de Sov
jet-premier een erkenning kunnen zien
van Ruslands status, als minstens op
een na de machtigste mogendheid ter
wereld. Machtiger ook dan China.
Yoor Eisenhower vormen de komen
de topbesprekingen een „calcula
ted risk". Hij zal zich het weer
zinwekkende voorbeeld herinneren van
die andere topconferentie die onder de
oorlog in Yalta plaats had, toen een
president van de Verenigde Staten zich
door een premier van de Sovjet-Unie
liet bedriegen. Amerika had onlangs
misschien geen „Captive Nations
Week" behoeven te houden, als Roose
velt in zijn „onderonsje" met Stalin
Oost-Europa niet had verraden. Eisen
hower wil geen „onderonsje" met
Khroesjtsjev. Hij zal geen stap doen,
zonder ruggespraak met het State De
partment en met Amerika's bondgeno
ten. Maar het worden toch conferenties
van slechts twee mogendheden.
Khroesjtsjev is een gevaarlijke ge-
gpreks-partner op wiens woord niet veel
meer vertrouwd kan worden dan op dat
van Stalin. Het verraderlijke Russische
optreden in Hongarije ligt ons nog vers
in het geheugen.
Het kan nuttig zijn als Khroesjtsjev
nu eens zelf ervaart wat de Amerika
nen voor een volk zijn. Alle Amerika
nen die onlangs met hem hebben ge
sproken zijn geschrokken van zijn mis
vattingen over de V.S. Mogelijk hebben
Mikoyan en Kozlov hem al van zekere
extreme vooroordelen genezen, maar
hij zal ongetwijfeld nog heel wat kunnen
leren van een persoonlijk bezoek aan
Amerika. Khroesjtsjevs geest is zo
doordrenkt met Marxistisch-Leninisti-
sche theorieën over „kapitalistische"
landen, dat men helaas geen grote ver-
rpac ngen kan koesteren van de indruk
yil Amerika op hem zal maken. Maar
enise althans proberen hem van
Tot !faanvoorstellingen te genezen,
en Kb„ ontmoetingen van Eisenhower
bliift t?es;its-iev hebben plaats gehad
kou l eJiUn" in de ijskast en zal Mos-
7<fe.en andere dreigementen lan-
Maar'wat v?orl°Pig tijd gewonnen.
van de besnr»u?Indel"ke winst zal zl^n
«U nn» rnf? gen der Grote Twee
■pellen mogelijkheid te voor
teren de Limburgse Sociale Studie
week was gewijd. Het eerste was in
geleid door de heer dr. F. J. C. J.
Nuyens, bedrijfssocioloog van de
Staatsmijnen te Heerlen en het tweede
door pater dr. Alfred van de Weijer
O.F.M. Cap., verbonden aan het be-
drijfsapostolaat in Den Haag.
Wat de gemeenschap van de arbeid
existentieel voor de mens betekent,
maakte dr. Nuyens voor zijn gehoor dui
delijk aan de hand van de correspon
dentie, die Simone Weil gevoerd heeft
met een Franse fabrieksdirecteur over
haar ervaringen als arbeidster in de
Renault-fabrieken. „Wat ik daar heb
ondergaan heeft zo'n blijvend ken
merk in mij nagelaten, dat ik me nu
nog niet kan onttrekken aan de indruk,
dat er een pijnlijke vergissing in het
spel is, wanneer iemand mij zonder
ruwheid toespreekt. Ik heb daar voor
altijd het slaventeken ontvangen, zoals
de Romeinen inbrandden op het voor
hoofd van hun meest verachte slaven.
Sindsdien heb ik mezelf altijd als een
slaaf beschouwd".
Het voornaamste vraagstuk dat in
deze correspondentie aan de orde komt
betreft gezag en ondergeschiktheid. In
een ingrijpende hervorming op dit vlak
ziet dr. Nuyens de enige weg om te ko
men tot een ware gemeenschap van de
arbeid.
„Het is niet de ondergeschiktheid
zelf, die mij schokt", aldus citeerde
spreker Simone Weil, „maar het
zijn zekere vormen van ondergeschikt
heid, die onverdraaglijke morele gevol
gen met zich voeren. Wanneer b.v. de
omstandigheden zodanig zijn, dat de
ondergeschiktheid niet alleen betekent,
dat men moet gehoorzamen, maar ook,
dat men voortdurend bezorgd moet zijn
om niet te mishagen, dan schijnt mij
dit onverdraaglijk toe. Al evenmin kan
ik een vorm van ondergeschiktheid
aanvaarden, waarin verstand, schran
derheid, wilskracht en beroepseer al
leen maar tot uitdrukking mogen ko
men bij het uitwerken van de opdrach
ten door de chef en waarbij de uitvoe
ring alleen een passieve onderwerping
vraagt, waaraan noch de geest noch het
hart deelhebben, zodat de ondergeschik
te bijna de rol speelt van een ding, dat
door het verstand van een ander ge
hanteerd wordt. Dat was mijn situatie
als arbeidster".
In het vlak van gezag en onderge
schiktheid moeten daarom, aldus dr.
Nuyens, ingrijpende hervormingen tot
stand worden gebracht om tot een ech
te gemeenschap van de arbeid te ko
men. Deze overgang zal zich moeten
voltrekken niet zozeer langs de weg van
de officiële, juridisch geïnstitutionali
seerde vorm van medezeggenschap,
maar in de informele contacten van
alle dag.
Daar komen twee vormen van lei
derschap tot uiting: het „repressieve"
leiderschap, dat er op uit is de onder
geschikte klein te houden, zijn ontwik
keling te beletten, zijn onmondigheid
te bestendigen en zich daardoor van
z;jn blijvende onderdanigheid te verze
ur™' ,,een type dU in onze eultuur-
nfsHf d°e langer hoe meer anachro-
nistiseh wordt, en het exnansieve"
lende trekken gaat wordenTeeSV opva}~
tuurpatroon van deze tijd.
De recente publicaties over de kerste
mng van de arbeid nagaande, kwam
pater dr. Alfred van de Weijer O.F.M.
Cap. tot de conclusie, dat op de be
langrijkste vraag van deze tijd „hoe
moet de mens zijn arbeid kerstenen",
de theologen het antwoord schuldig
blijven. Het artikeltje of het preekje
op 1 mei is niet meer dan een vroom
moralisme en een verschraling van het
Evangelie. Wel is men er zich van be
wust, dat men er met de goede-bedoe-
lingen-moraal niet meer komt en dat
het niet aangaat dit probleem op te los
sen door een vat wijwater over de
arbeid uit te storten. Het gaat om de
kerstening van de arbeid van binnen
uit en deze heeft de theoloog in zijn vor
mingsjaren nooit leren kennen. Ook
pater dr. R. Kwant komt niet verder
dan een humanisering van de arbeid,
die geen kerstening is in eigenlijke zin.
Het gaat er om, aldus pater dr. Al
fred, de volstrekt nieuwe dimensie te
leren zien, die het christendom aan
de arbeid gegeven heeft en waardoor
de arbeid van het kind Gods binnen
treedt in het levensmilieu van de
Drie-eenheid, waar Vader, Zoon en H.
Geest zich aan elkaar geven. Op het
niveau van dit geloofsmysterie zal
de kerstening van de arbeid moeten
worden doorgevoerd. Dit zal moeten
geschieden door de bedrijfsgenoten
zelf. De taak van de priester zal zich
in deze niet verder uitstrekken dan de
prediking en de sacramentele bedie
ning. Met deze laatste stelling koos
pater Alfred zeer duidelijk partij in
een actuele strijdvraag.
In dit verband nam pater Alfred fel
stelling tegen pater Kwant, die, de
priesters bij de sociale organisaties ten
tonele voerend als gesalarieerde be
stuurders der K.A.B., opmerkt, dat wie
in dienst is van een vakbond, de stand
punten van die vakbond verdedigt, ook
als deze weinig christelijk zijn. Denkt
Kwant soms, dat wij als bondsmanne
tjes bij Middelhuis op de schoot zitten
om te vragen wat wij mogen zeggen?
vroeg pater Alfred. „Laat hij mijn be
noemingsbrief maar eens komen zien,
die door mgr. Huibers en niet door
Middelhuis is ondertekend".
Prins Aschwin, broer van Prins Bern-
hard, is maandag per vliegtuig in Ro
me aangekomen. Hij zal daar twee da
gen blijven en dan het Nederlandse ko
ninklijke gezin in zijn vakantie-oord Ra-
vello gaan opzoeken.
Adver tpvtie
s 'f -
'1
mm
Coopvaett
De communistische partij van Irak
heeft gisteren de „fouten en tekortko
mingen" van haar leiders veroordeeld
en uiting gegeven aan haar trouw aan
de Iraakse republiek onder leiding van
generaal Kassem, aldus meldt Reuter.
(Van onze Haagse redactie)
De meningen in de Tweede Kamer
over het wetsontwerp tot regeling van
het beroep van rechtskundig adviseur
(de „praktizijnswet") lopen zeer sterk
uiteen. Een aantal leden van de vaste
commissie voor justitie uit de Kamer
zegt in het voorlopig verslag, dat de re
gering de noodzaak van een regeling
niet heeft aangetoond. Bovendien me
nen deze leden dat het ontwerp een mo
nopoliepositie wil geven aan een beperk
te groep met uitsluiting van vele andere
alleszins bekwame en betrouwbare per-
Koning Mahendra van Nepal, gekleed in ceremonieel gewaad, opent de zitting
van het eerste parlement van het koninkrijk in de Himalaya. In februari werden
in Nepal voor het eerst algemene verkiezingen gehouden.
sonen. Genoemd worden o.a. belasting
consulenten, buitengewone of bijzonde
re hoogleraren in het recht, oud rech
ters, bedrijfsjuristen en rechtskundige
adviesbureaus voor arbeidszaken of so
ciale verzekeringszaken.
Velen van hen verlenen op hun ter
rein de meest betrouwbare en deskundi
ge rechtsbijstand in en buiten rechte.
Welke reden is er om hun te verbieden,
gebruik te maken van de benaming van
„rechtskundige" of soortgelijke bena
mingen? Deze leden wilden zich daar
om aansluiten bij het antwoord van wij
len minister Donker op vragen van het
Tweede-Kamerlid mr. Van Rijckevor-
sel (KVP) die een regeling van de posi
tie van de „rechtskundig adviseurs"
wenselijk noch mogelijk achtte alvorens
de positie van de zgn. „kantongerech
tigden" opnieuw zal zijn vastgesteld.
Van andere zijde noemde men echter
een verdere motivering van de nood
zaak van het ingediende wetsontwerp
overbodig omdat in het verleden reeds
herhaaldelijk is gebleken, dat het pu
bliek beschermd „ient te worden tegen
ondeskundige of onbetrouwbare bij
stand". Het ontwerp laat ieder vrij om,
al dan niet tegen betaling, adviezen té
geven. Het legt alleen het voeren van
de titel praktizijn, rechtskundig of juri
disch adviseur of een soortgelijke bena
ming, het bij wijze van beroep compa
reren voor het kantongerecht en het in
nen van betwiste of achterstallige vor
deringen aan banden. Men zag hierin
een streven naar kwaliteitsverbetering
van de rechtshulp aan de burgers.
Ook bij de voorstanders van het ont
werp zijn echter wel enige bezwaren
gerezen tegen details van de regeling.
Op vele punten sluit men zich aan bij
het adres van de Nederlandse Orde van
Advocatèn. Ook is er bezwaar tegen de
titel „praktizijn", welke benaming tot
dusverre door wet en rechter wordt ge
bezigd voor praktizerende advocaten.
In een verklaring in het partijblad
„Ittihad Sjaab" wordt gezegd dat het
vasthouden ven de partij aan de voort
zetting van het politieke leven door
middel van een verenigd nationaal front,
tot geschillen met de „hoogste autori
teiten" en andere nationale krachten
heeft geleid.
Dit aandringen van de partij was
het gevolg van een verkeerde schat
ting van het karakter van de „hoogste
autoriteiten" en de nationale krachten,
die bewezen hebben „de republiek te
kunnen verdedigen", aldus de verkla
ring. De verklaring veroordeelt de
„moorden, martelingen en plunderin
gen", bedreven door de massa, die
bang was te verliezen wat zij veroverd
had. De „onverantwoordelijke daden",
door sommigen bedreven, zijn het ge
volg geweest van het in de winc slaan
van het leninistische principe van het
collectieve leiderschap, aldus de ver
klaring.
Het blad van de Iraakse nationalis
ten „Bagdad" schatte dat ongeveer
20.000 mensen bedankt hebben als lid
van de „communistische organisatie,
die bekend staat ais de organisatie van
de Democratische jeugd". Het blad pu
bliceerde ook het eerste deel van de
„belijdenissen" van een gewezen com
munist, die verklaarde dat een van de
middelen van de communistische par
tij om haar doel te bereiken „moord
en nog eens moord" is.
Premier Kassem heeft gisteren in een
door radio Bagdad uitgezonden verkla
ring meegedeeld, dat er bij de onlusten
in Kirkoek vorige maand 79 mensen
om het leven zijn gekomen en dat er
veertig anderen levend zijn begraven,
drie van de veertig mensen zijn gered
en nu onder behandeling. „Ik zal het
hoofd van iedere anarchist verbrijzelen
die verantwoordelijk is voor deze mas
samoord", aldus Kassem.
Mej. dr. M. A. M. Klompé, minister
van maatschappelijk werk, is maan
dagavond met het toestel van de Finn-
air van Schiphol naar Helsinki ver
trokken, uitgeleide gedaan door de am
bassadeur van Finland in Den Haag
Von Knorring. Minister Klompé zai
woensdag in de Finse hoofdstad het
congres van de internationale federatie
van vrouwelijke academici openen met
het uitspreken van een rede, getiteld
„Vrouwen in het politieke leven". Mej.
dr. Klompé is in de eerste jaren na de
oorlog voor Nederland lid van het be
stuur van deze internationale federa
tie geweest. Het congres staat onder
leiding van de Franse presidente mej.
dr. Chadon. Een Nederlandse delega
tie zal het congres, dat enkele dagen
duurt, bijwonen.
Minister Klompé keert donderdag
naar Nederland terug.
President De Gaulle van Frankrijk
heeft gisteren plannen gemaakt om naar
Algerije te gaan, en zag daar prompt
weer voorlopig van af, omdat president
Eisenhower naar Parijs komt. Het ka
binet van De Gaulle deelde volgens UPI
gisteren tegen het middaguur mee, dat
de president een militaire inspectie
tocht door Algerije zou maken, die op
27 of 28 augustus zou beginnen. Acht
uren later werd uit wei-ingelichte
kring op het Palais de l'EIysée verno
men, dat die data nog niet definitief
waren. Zij voegden daaraan toe, dat
Eisenhower tegen die ttfd in Parijs
werd verwacht. Tevens werd daarbij
vermeld, dat Frankrijk nog niet offi
cieel van de komst van Eisenhower op
de hoogte was gesteld. Eisenhower zei
niet dat hü naar Parijs zou gaan, toen
hij gisteren op zijn persconferentie
meedeelde, dat hij tegen het einde van
de maand voor besprekingen naar Eu
ropa zou vliegen als voorbereiding tot
zijn ontmoeting in september met Sov
jet-premier Khroesjtsjev.
Maar de berichten uit Washington
luiden, dat men het als vaststaand acht,
dat Parijs als plaats van de topconfe
rentie van het Westen dienst zal doen,
en die berichten waren blijkbaar vol
doende om de plannen van De Gaulle
te doen wijzigen. Niettemin zal De
Gaulle in de naaste toekomst de situ
atie in Algerije van nabij in ogenschouw
gaan nemen. Hij heeft tussen juni en
december van het vorige jaar als in
terim premier vier inspectie-reizen in
Algerije gemaakt. Zijn nieuwe reis zou
de eerste zijn als president.
Volgens welingelichte kringen ln
Nieuw-Dehli zou president Nasser van
de Verenigde Arabische Republiek in
de eerste week van september een of
ficieel bezoek aan de hoofdstad van In-
dië brengen, aldus bericht A.F.P. Men
verwacht, dat president Nasser en pre
mier Nehroe van Indië onder meer be
sprekingen zullen voeren over de Alge
rijnse kwestie en over de betrekkingen
tussen Irak en de Verenigde Arabische
Republiek.
Wij zijn vast van plan om ook in het
tiende achtereenvolgende jaar in de
Alegemene Vergadering van de V.N.
een campagne tegen toelating van Com
munistisch China tot de V.N. te leiden,
aldus heeft Cabot Lodge, het hoofd van
de Amerikaanse delegatie in de V.N.
gisteren in San Francisco verklaard
op een lunch, die werd gegeven door
de „Californische raad voor wereldaan
gelegenheden". Cabot Lodge keerde
zich met kracht tegen de voorstanders
van toelating, die stellen dat deze „on
vermijdelijk" is. Hij sprak zich voorts
uit voor een politiek van kracht i.v.m.
deze kwestie en de kwesties Berlijn en
Formosa. Cabot Lodge legde er de na
druk op dat er geen enkele aanwijzing
bestaat dat Peking dichter tot het stand
punt van de V.N. is genaderd.
De redenen van het Amerikaanse be
sluit, aldus Lodge, zijn o.a. het optre
den van China in Tibet, „de pogingen
om Formosa met geweld te veroveren,
de vervolging van missionarissen en
zendelingen en de onmenselijke weige
ring om Amerikaanse burgers vrij te
laten". Lodge drong er bij het Interna
tionaal Olympisch Comité op aan de
uitsluiting van nationalistisch China on
gedaan te maken, omdat anders „vele
Amerikanen gaan twijfelen aan de waar.
de van een Amerikaanse deelneming
aan de Olympische spelen".
Negen onafhankelijke Afrikaanse lan
den en de „Vrije Algerijnse regering"
zijn vertegenwoordigd op een conferen
tie die vandaag te Monrovia in Liberia
wordt geopend, aldus meldt Reuter.
Een van de 'belangrijkste onderwer
pen van gesprek is de wijze waarop de
thans reeds vier jaar durende strijd tus
sen Frankrijk en de Algerijnse opstan
delingen kan worden beëindigd.
Een militair tribunaal in Madrid
heeft zeven studenten veroordeeld tot
gevangenisstraffen van maximaal drie
jaar wegens het verspreiden van pam
fletten waarin werd opgeroepen tot een
staking tegen het regime van Franco,
aldus meldt U.P.I. Twee studenten wer
den vrijgesproken. De oproep tot de
staking - die midden juni had moeten
plaats vinden - bleef zonder succes,
voornamelijk ten gevolge van ver
deeldheid onder de oppositie.
In het St.-Elizabethziekenhuis in Til
burg is de twintigjarige scooterberij
der J. de Voort uit Tilburg, die zater
dag met zijn scooter tegen een perso
nenauto reëd, aan zijn verwondingen
overleden.
lllllllllli
41
„Nou!" snauwde de man. Hij trok hoofd en schou
ders onder het raam uit en keek Hedwig kwaad aan.
Het donkere meisje giechelde.
„Ben je Hollander?" vroeg Hedwig en direct
daarop: „Ik ben ook Hollander, zie je en ik
dacht.
„Hoepel toch op, jong!" riep de man, in het wilde
weg een schop in Hedwigs richting gevend. De jon
gen spiong opzij. Van een afstandje zag hij toe, hoe
de Hollander, die wel een zeeman moest zijn, te oor
delen naar zjjn kleding, het café binnenging. Het
meisje verdween van het raam en Hedwig kon zich
wel voorstellen dat zij hem tegemoet ging. Achter
zich hoorde hij een zacht sissen. Hij keek om en zag
een oudere vrouw voor een open raam zitten. Zij lach
te hem uitnodigend toe en zei enige vriendelijke
woordjes tegen hem, waarop Hedwig niet reageer
de, h\j besloot verder te lopen, omdat hij wist dat hij
daar niet langer kon blijven staan.
Langzaam liep hij de straat op en neer, de deur
van het café waarin de Hollander was verdwenen,
scherp in het oog houdend. Eindelijk, het scheen
uren te hebben geduurd, verscheen de man tussen
de roodfluwelen gordijnen die het caféportaal afslo-
en Hedwig schoot op hem toe. De Hollander bemerk
te het Er kwam een geërgerde trek op zijn gezicht.
,Wat loop je hier toch te skimannen?" vroeg hij.
",Ga toch naar huis of naar je schuit of waar je
thuishoort!"
Hedwig bemerkte, dat het minder kwaadaardig
klonk dan toen de man korte tijd geleden door hem
werd aangeklampt. Moedig hield Hedwig vol: „Ik
heb geen schuit", zei hij, „en toen ik mpn lands
taal hoorde, dacht ik: misschien kan jij me helpen
Al is 't maar voor een paar weken
De zeeman bleef staan. „Waar kom je vandaan?"
vroeg hjj. „Ben je soms gedrost?" Hedwig schudde
ontkennend het hoofd. „Ze hadden me een baantje
beloofd bij rederij Hoheneck", loog hu, „maar toen
ik erom kwam lieten ze me stikken.
„Rederszei de zeeman schamper, „daar
moesten ze de haven mee dempen, als t tenminste
niet zo zielig was voor de vissen.
Heb ie al eerder gevaren?" 7
Hedwig loog zonder aarzeling voort: „ja...... een
maand of wat, op de „Lux", een Zweed......
„Hoe heet je?" vroeg de zeeman toen weer. Hed
wig noemde zijn naam. -
De twee liepen enige tijd zwijgend voort. Hedwig
voelde zijn hart bonzen. H;j was uitermate bit), dat
hem deze Hollandse zeeman zijn pad had doen kui
sen: al had de ontmoeting dan ook onder vreemde
omstandigheden plaatsgevonden.
„Tja.. sprak de matroos na enig nadenken, n
beetje behoorlijk schip zou ik óók niet voor je weten.
En je zou er natuurlijk niet veel voor voelen om op
een ouwe Franse kolentramp te kruipen, ne
„Wis en waarachtig wel!", riep Hedwig. „t Kan
me niet schelen wat het voor een schuit is, ais-tie
maar vaart!"
„Nou, dat doet-ie", antwoordde de zeeman. „Kijk
'ns ik zit er namelijk zelf óók op. Ik bedoel op de
„Marseille", 'n ellendeling van 'n schuit met n be
manning van allemaal scheefogen, die je .zó over
boord zou smijten.
Ik zou 't niemand aanbevelen om op die schuit aan
te monsteren... tenzij 't om zo'n gevalletje gaat, dat
je.nou ja, ik wil maar zeggen: dat je niet goed wat
anders kan krijgen, vat je? Op de „Marseille" maken
ze niet zo veel drukte als er iemand hem drost of als
er één aan boord komt die geen monsterboekje heeft.
Ze laten je werken als de pest, die Fransen... en
als je dat maar kan zal de rest hun een zorg wezen.
Net zoiets als het vreemdelingenlegioen, moet je
maar denken.
Nou, voel je d'r wat voor?"
„Al was 't een veerpont", riep Hedwig, „dan zou
ik er nog op willen."
m»I°°Lmekaar", vond de matroos. „Dan zijn we
5aa„ Ze8 tegen mij maar: Reo zo noemen de
«„ifu^en me ook- Ik heet eigenlijk „Leo", maar dat
senpnen ze een moeilijke naam te vinden,
vc kan je al aan zien dat ze niet helemaal tof
Enfm je moet het zelf eerst maar eens be-
jt .en; De. schuit ligt nog tot vannacht drie uur voor
de kade Als je eraf wilt kan dat altijd nog."
ge.1? wandelde Hedwig naast de zeeman van
"Marseille" voort. Vreemd, vond hij, zo snel als
iT !P vertrouwen namen. Hjj had „Reo" ver-
h h jSn z'!n vlucht van het eiland en op zjjn beurt
uüiJj ander Hedwig de reden van zijn aanwezig
en!? 9P een Frans schip uitgelegd. „Reo" had ander-
"alt laar °P de zeevaartschool gelopen, maar toen
L,s "ft misgegaan. Hedwig begreep er zoveel van,
"at eJ verschillende oorzaken aan te wijzen waren
waardoor het fout liep. Het deed overigens niets af
bewondering voor de Hollandse zeeman,
die net dan toch maar had klaargespeeld om zonder
nulp van buitenaf op een vreemd schip te komen
e" zl,oh daar te handhaven. Hedwig begreep, dat
"i a aan boord van de „Marseille" zelfs enige in
vloed had. Hij was zoiets als bootsmansmaat.
toen ze op de kade stonden en „Reo" hem het sil-
nouet van een logge éénpijper aanwees als het schip
waarop Hedwig zou kunnen aanmonsteren, kon de
jonge eilander wel hardop schreeuwen van blijd
schap. En onwillekeurig dacht hij terug aan dat re
laas van Simon de Rijke, die óók eens zo naar een
schip had staan kijken, dat toevallig in de haven van
Marseille lag en de naam „Cobri" droeg.
HOOFDSTUK XI
Toen de winter inviel en de eerste sneeuw het
eiland bedekte, leek de wereld op een haarzuivere,
vergrote reproductie van de kleine tafereeltjes in de
met water gevulde glazen bollen, zoals die in de
souvenierswinkeltjes verkocht worden.
De meerpalen hadden witte flaphoeden van sneeuw
gekregen en de meeuwen waren brutaler dan ooit
geworden. Zij drongen door tot diep landinwaarts.
(Wordt vervolgd).
Twintig jaar huisarts in Zaan
dam was dr. C. Banning en
daarna twintig jaar hoofd van
de Volksgezondheid in Neder
land. We bedenken, wat deze
dynamische mens tegenover ons
indertijd bewogen kan hebben,
zijn omvangrijke artspraktijk te
ruilen voor een ambtelijke func
tie als die van hoofdinspecteur
der Volksgezondheid, welke
functie hij op 1 september zal
neerleggen. En hij vertelt, dat
hij toch huisarts was met hart
en ziel. Hij was in Zaandam de
eerste arts, die een auto had,
de andere gingen nog per fiets
hun patiënten langs. Nu was hij
nogal jong afgestudeerd, „veel
te jong," zegt hij zelf; hij deed
zijn artsexamen, toen hij 23
jaar oud was. „Na twintig jaar
gewerkt en gezwoegd te hebben,
krijg je het dan wel eens be
nauwd. Je vraagt je af of je
wel voldoende bij blijft of je
het wel goed doet. Misschien
komt er ook wel een beetje
ijdelheid bij," zegt hij eerlijk,
„dat je zo maar gevraagd wordt
naar deze hoge post op het ge
bied van de Volksgezondheid te
solliciteren." Daar heeft mis
schien ook nog een ander argu
ment een rol gespeeld, namelijk
zijn proefschrift. Ondanks zijn drukke huisartspraktijk promoveerde hij
in 1931 op het proefschrift „De voeding in Zaandam in 1929-1930. toen
hij benoemd werd in 1939 dreigde de oorlog en men vond het met een
herinnering aan de eerste wereldoorlog misschien wel goed, aan het nooja
van de dienst der Volksgezondheid een man te hebben, die van voedings
leer en voedingsproblemen volkomen op de hoogte was. Hij vinat net ais
protestant ook nog een aangename gedachte, dat hij benoemd werd op
voordracht van een katholieke minister prof. Romme die overigens
twee dagen na deze benoeming als minister van Sociale Zaken aftrad
en dat hij in die functie ook een katholiek opvolgde
Even trots is hij op zijn pauselijke onderscheiding in ae orde van
Greaorius de Grote, die hij drie jaar geleden kreeg by gelegenheid van het
40-jarig bestaan van het Wit-Gele Kruis in de provincie Noord Brabant.
Hij vertelt, dat hij als enige protestant in een zaal met duizend andere
mensen zat, naast een monseigneur „met zo'n mooie paarse sjerp. Hij
zat naar al die mensen te kijken en lette niet op de spreker, die aan het
woord was, totdat de monseigneur tegen hem zet: „nu_ _moet u toch even
opletten, want nu gaat het over u." En toen hoorde hy, dat hij benoemd
was tot ridder van St. Gregorius. „Er kwam een ontroerende ovatie," zegt
hij, „en toen dacht ik: dan heb ik het dus toch goed gedaan.
Met enige zelfspot, zegt hij: „Ik ben geloof ik een goed ambtenaar
geweest ik heb mezelf ook steeds dikker gemaakt." Hij begon namelijk
twintig jaar geleden met dertien ambtenaren, nu zijn het er ongeveer
honderd Wij denken beiden aan Parkinson. Nee, zo is het toch niet hele
maal De maatschappij is steeds meer gespecialiseerd, ook de geneeskunde.
Er kwamen dus specialisten bij op alle gebied, maar met die uitbreiding
kwamen er een grotere administratie, een archief en een hollerithpark.
En toch bepeinst hij: „Toen ik twintig jaar geleden begon met dertien
employe's ging het ook. Toen deed ik het allemaal zelf." Het ergste van
het huidige systeem vindt hij, dat hij zijn mensen niet meer kent. Er zijn
er nog maar vijf over van de oude garde. Die kwamen vroeger naar hem
toe met hun moeilijkheden of met de moeilijkheden van hun kinderen.
Dat is nu voorbij.
Toch, als hij nu zo al die jonge mensen om zich heen ziet, heeft hij
een groot vertrouwen in de jeugd, al wil hij niet, dat zij op zijn kantoor
in spijkerbroeken te werk komen. Maar zelf voegt hij eraan toe: „Wat
geeft het eigenlijk? Toen ik student was in Amsterdam, kwam ik de eerste
keer thuis in een rijbroek en toen zeiden ze in Bolsward ook: „moet je
'm nou zien!"
Nu gaat deze dynamische man de dienst verlaten. Hij zal de mensen
om zich heen missen. Eigenlijk had hij 1 mei ontslag moeten nemen, omdat
hij op 30 april 65 was geworden. Ambtelijk is dat ook geschied, maar
omdat zijn opvolger ziek was, maar reeds aangesteld, heeft men hem ge
vraagd te blijven tot 1 september als arbeidscontractant. Ambtelijk gaat
dat nu eenmaal zo en dr. Banning vond dat wel goed. Maar het contact
met mensen zal hij niet kunnen missen. Zijn hobbies: autorijden en filmen
zullen zijn dag niet vullen en als adviserend medicus hoopt hij dus in
dienst te blijven van verenigingen of maatschappijen. Hij is altijd arts
gebleven in hart en nieren en dat zal hij blijven, ook. na zijn pensionering.
