T
Prinses Beatrix op bezoek
bij president Eisenhower
Druk programma in de
Geniet dubbel
programma in
Ver. Staten
Hansapiast
-
Graham GREENES
toneelspel
nieuwe
Een knappe teleurstelling
Redt eerst"
de anderen
26 jaar op deselfde leerstoel
Nederlandse houtwagen ramt Belgische auto'i
DAAGS VOOR KHRQESJTS.TEY
van elk vrij ogenblik
Douwe Egberts
Géén partij van
vrijgezellen
Enorm schandaal
in West-Duitsland
Allemaal op de
bruidsfoto
aiiiiiiiiiiiiliiiiiiin marguerite bourcet
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1959
PAGINA 3
Neem wat
extra in voorraad
In Apeldoorn
Jeugdige Duitsers
plunderden vitrines
Géén reizigerstrein
Zwolle-Doesburg
Rustig, onbezorgd
in gezelschap van een
fijne pijp tabak.
in handige plastic tabakszak
Zandwinning in
Haarlemmermeer
heeft nog
geen oordeel
Regering
1§
Verzonken stad in de
Zee van Marmora
Amerikaan in
Loosdrecht
verdronken
door
Prof. dr. L. Bender O.P.
Advertentie
President Eisenhower heeft prinses
Beatrix uitgenodigd op 14 september
lijn gast te zijn op het Witte Huis en
met hem de lunch te gebruiken, zo is
maandag officieel in het buitenverblijf
van de president te Gettysburg bekend
gemaakt. De prinses komt op 11 sep
tember in Amerika aan voor het bij
wonen van de plechtigheden ter herden
king van Henry Hudson's reis naar
Noord-Amerika 350 jaar geleden. De
herdenking in New York duurt tot 20
september.
De lunch met president Eisenhower
valt juist een dag voor de aankomst
van Khroesjtsjev in Washington. Naar
verluidt was de president eerst van plan
de prinses uit te nodigen op 15 septem
ber, maar hij vervroegde de datum in
verband met de komst van de Rus
sische premier.
Bij de lunch op het Witte Huis zal
ook de Amerikaanse minister van bui-
Advert.en tie
WONDVERBAND
Vakantie! Dan lopen de kinde
ren al gauw een schram op.
Zorg dan dat U Hansapiast
wondverband bij de hand hebt.
tenlandse zaken Christian A. Herter
aanwezig zijn en andere vooraanstaan
de persoonlijkheden. Er wordt nog een
lijst van aanwezigen opgemaakt.
Het is niet bekend, of prinses Bea
trix al op 13 september of vroeg op de
14e naar Washington gaat. Over een en
ander zal nader beslist worden.
De prinses maakt de reis naar Ame
rika met het nieuwe vlaggeschip van
de Holland-Amerikalyn. In New York
stapt zij over op de torpedoboot jager
Gelderland", die haar aan land brengt.
Z\j wordt begroet met een salvo van
21 kanonschoten. Op de wal zullen am
bassadeur van Roijen en hoge Ameri
kaanse functionarissen haar opwachten
en zal een erewacht aangetreden staan
van leger, luchtmacht en marine. Or
kesten van land- en luchtmacht spelen
de volksliederen.
Na haar aankomst op 11 september
wordt de prinses officieel ontvangen
door burgemeester Wagner op City
Hall. Daarna gebruikt zij de lunch ten
huize van de burgemeester. H. K. H.
verblijft als gaste van de stad New
York in Waldorf-Astoria.
Op zaterdag 12 september brengt zij
een privé-bezoek aan het nieuwe
K.L.M.-gebouw op Fifth Avenue, 's Mid
dags is er een ontvangs door de Ne
derlandse gemeenschap in het park van
Governors Island", aan welke ont
vangst naar verwachting 1500 Nederlan
ders en oud-Nederlanders zullen deelne
men.
Zondag 13 september gaat de prinses
naar een kerkdienst in West End Col
legiate Church en in de namiddag
wordt op het door de heer Lawrence
Rockefeller ter beschikking gestelde
jacht de „Dauntless" een tocht ge
maakt rond Lower Manhattan en o.a.
een bezoek gebracht aan Staten Is
land. Deze tocht wordt besloten met
eer. kranslegging aan het Henry Hud
son Memorial te Riverdale.
Daags daarna is er dus het dejeuner
op het Witte Huis en 's avonds een
gala-diner op de „Rotterdam". Dinsdags
bezoekt de prinses de tentoonstelling
„Arts of the interior of Netherlands
New Guinea" in het „Museum of primi
tive Arts", en de volgende dag gaat
H.K.H. naar de „United Nations".
Op donderdag 17 september vertrekt
prinses Beatrix uit New York en
brengt zij een bezoek aan Sterling Fo
rest waar zij de eerste tulpenbol zal
planten in de nieuw aan te leggen tui
nen, geïnspireerd op de Nederlandse
„Keukenhof". Daarna volgt een bezoek
aan West Point Military Academy.
Laat in de middag zal H.K.H. een krans
leggen op het graf van Franklin D.
Roosevelt in Hyde Park, waarna zij
de gaste is van mevrouw Roosevelt.
De volgende dag reist de prinses
naar Kingston om een bezoek te bren
gen aan de Old Dutch Reformed Church,
die haar 300-jarig bestaan viert. In de
ze kerk zal H.K.H. een gift aanvaar
den voor de bibliotheek van de Leidse
universiteit. Vervolgens is er o.m. een
officiële ontvangst te Hudson. Van Hud
son gaat de prinses met de „Daunt
less" over de Hudson naar Albany,
waar zjj de gaste van gouverneur Rocke
feller op Executive Mansion zal zijn.
Op zaterdag 19 september vindt de
eerste-steenlegging van het Henry
Hudson-planetarium te Albany plaats.
Het officiële gedeelte van de reis ein
digt zondags daarna met een tocht door
de stad Schenectady. Maandag 21 sep
tember vertrekt de prinses des avonds
uit New York per K.L.M. naar Neder
land.
(Van onze correspondent)
De Apeldoornse politie arresteerde in
de nacht van zaterdag op zondag twee
jeugdige Duitsers uit Dortmund, kort
nadat zy in het centrum van Apeldoorn
twee vitrines van een lederwarenzaak
en twee sigarettenautomaten hadden
leeggehaald. De knapen die een volle
dige bekentenis aflegden zullen vandaag
worden voorgeleid voor de officier van
justitie te Zutphen.
Het stukslaan van twee vitrines bij de
lederwarenzaak ging met het nodige
lawaai gepaard, waardoor omwonen
den een en ander opmerkten en de poli
tie een vrij nauwkeurig ignalement
konden verstrekken van twee jeugdige
personen, die zich met een aantal tas
sen en souvenirs uit de voeten maakten.
Een half uur later pikte de politie twee
knapen in de kraag, die zich verdacht
ophielden in een portiek van een ande
re winkel aan de Hoofdstraat. Het twee
tal werd overgebracht naar het politie
bureau. Tijdens het verhoor kwam aan
het licht, dat zij hun buit uit de vitrines
van de lederwarenzaak achter een an
der winkelpand in de Hoofdstraat had
den verborgen. Tevens bekende het
veelbelovende tweetal dat het de geld-
lade van een sigarettenautomaat had
geplunderd en elders met een zilveren
gulden zeven pakjes sigaretten uit een
automaat had gehaald.
Wederinvoering van de reizigers
treindienst op de ljjn Zwolle-Apeldoorn-
Dieren-Doesburg kan door de Neder
landse Spoorwegen niet in overweging
worden genomen. Dit heeft de directie
van de N.S. medegedeeld aan de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken
voor noord-oost Gelderland te Zutphen,
naar aanleiding van een adres, dat de
ze Kamer aan de spoorwegen richtte.
coopvaett
De Regering is nog niet bereid een
oordeel te geven over de plannen tot
zandwinning in de Haarlemmermeerpol
der. De twee aanvragen, respectievelijk
ten behoeve van een kalkzandsteenfa
briek (37 ha) en voor de aanleg van
Rijksweg 6 (60 ha) zjjn nog in behande
ling bij Gedeputeerde Staten van Zuid
Holland en Noord Holland. De Minis
ters van Landbouw, van Verkeer en Wa
terstaat en van Volkshuisvesting delen
dit mede in antwoord op vragen van het
Tweede Kamerlid Kolfschoten KVP. De
bewindslieden wijzen erop, dat de colle
ges van Gedeputeerde Staten bij hun
besluit zeker de land- en tuinbouwbe-
langen zullen afwegen tegen de belan
gen, die aan de voorgenomen zandwin
ning zijn verbonden. Belanghebbenden
kunnen bovendien tegen de beslissing
van G.S. in beroep komen bij de Kroon.
Het zou daarom niet juist zjjn als de
Rijksoverheid reeds nu haar mening
over de plannen kenbaar zou maken
Naar aanleiding van de vragen van de
heer Kolfschoten kondigt de Minister
van Verkeer en Waterstaat een ontwerp
Ontgrondingswet aan terwijl aan de vas,
te Commissie van de Rijksdienst voor
het Nationale Plan zal worden verzocht
de problemen van de zandwinning in
het algemeen in het Westen van het
1 nd in hei bijzonder te bestuderen.
De leiding van het zgn. wereldvryge-
Zellencongr-es te Grevenbicht onder-
Schat met het jaar meer de realiteits
zin van de vrijgezellen. Allereerst door
te menen, dat de nu reeds voor de ze
vende keer georganiseerde vrijgezellen-
kermis in een behoefte voorziet en Ver
volgens door aan de weinige getrouwen
van dit jaar de noodzaak van een poli
tieke partij voor vrijgezellen op te drin
gen. Reeds zondag toonden de aanwe-
21ge congressisten voor dit onderwerp
het enige dat op deze zich congres
noemende kermis ter sprake kwam
bitter weinig belangstelling. Hooguit
tachtig vrijgezellen namen toen de
moeite om te luisteren naar de pleit-
v°or de oprichting van een derge-
piA,Partij- Maandag, toen van de vrij-
dan nfet fen an.tw°ord op de vraag: al
werd, Wa«nhVr^g0ZellenPartÜ' verlangd
geslonken t„ïet ,aantal „congressisten"
rot minder dan vijftig.
brouwerij te^HeerlIn1 ir,Van de Amstel-
om te luisteren naar f"?en ZÜ bijeen
ma vermeldde: een et pr°£ram-
het conceptprogramma vaSZeUlng over
ele vrijgezellenpartij. Aan een"^
programma is de traditionele onn£ep
spreker van Grevenbicht. de Maastricht"
se letterkundige Frans Brunklaus even"
wel niet toegekomen. „De belangstel
ling van de vrijgezellen voor de poll
tiek was daarvoor te gering", zo con
stateerde spreker.
Van het plan van de inmiddels gehuw
de stichter van het Grevenbichtse 'vrij-
gezellencongres, gemeente-secretaris
Gir Greijn, om een politieke party van
vrijgezellen te stichten bleef na afloop
van de tweede en laatste spreekbeui t
van deze weinig betekenende vrygezel-
lenbijeenkomst niets meer over dan een
voorstel om de bestaande politieke par-
tijen in Nederland door middel van een
telegram „afschaffing van de strai-
klas voor vrijgezellen" te vragen, ais-
mede „volledige sociale en economi
sche gelijkstelling van ongehuwden en
gehuwden". Als vermeende stok achter
de deur werd in het telegram wel nog
vermeld, dat de vrijgezellen „de moge- i
lijke noodzakelijkheid om via een eigen
partij hun doel te bereiken in overwe
ging houden".
'A -
:->y.
Ontembaar stortte mau.dag een Nederlandse houtwagen zich van de aflopende hoofdstraat in het Belgische dorp Houffa-
kee'rI ziïn remmen weigerden. Alvorens tegen een muur tot stilstand te komen, wist de vrachtwagen op een par-
Keerpiaats en passant twee personenauto's totaal te verpletteren en zes andere zwaar te beschadigen. De chauffeur en
de bijrijder werden gewond. Het is wonderlijk, dat er niet meer slachtoffers zijn te betreuren.
Graham Greenes laatste toneelspel,
dat onlangs zijn première had in Lon
den en met geestdrift is ontvangen door
pers en publiek, is van de drie toneelspe
len wélke tot heden van de hand van
Greene zijn verschenen het minst be
langrijke. De eerste twee, „The Living
Room" en „The Potting Shed", hoorden
thuis in Greeneland. In beide spelen
stond God achter de coulissen. Het nieu
we toneelspel, „The Complaisant Lo-
ver (Londen, Heineman. Prijs 8/6 d.)
verschilt in dit opzicht van de vooraf
gaande spelen. God staat niet achter de
coulissen en er zit geen geweten verbor
gen in het souffleurshokje. Dit spel is
van alles wat Greene heeft geschreven
het meest wereldse.
Graham Greene heeft een aantal van
zijn romans „Entertainments" ge
noemd. Maar geen van de aldus be-
bestempelde romans behoren thuis on
der ontspanningslectuur. Ze zijn in ernst
en morele ondertoon nauwelijks te on
derscheiden van de romans welke
Greene als ernstig beschouwd wenst te
zien. Om eendere subjectieve redenen
heeft Greene zijn lezers en het schouw
burgpubliek in het ootje trachten te ne
men door zijn „The Complaisant Lo
ver" een comedie te noemen op de ti
telpagina. Niet slechts het publiek maar
ook de Engelse toneelkritiek is hier met
grote geestdrift ingevlogen. Greene is
onaangename kost voor een groot deel
van het Engels publiek omdat hij zowel
in zijn toneelspelen als in zjjn romans
God nooit helemaal kan vergeten, en
God is een onderwerp dat in nette En
gelse kringen diept te worden verme
den. Deze keer heeft Greene zich ver
toond in de gedaante welke welkom is
aan het Engelse schouwburgpubliek,
dat ongeacht de Shakespeare-
cultus niet anders wenst dan
frivoliteit, geestige niemendalletjes
of thrillers. Mits men niet aan deze
formule voldoet maakt men geen
kans. Maar degenen die alle trucs be
heersen en zich willen conformeren mo
gen hopen dat hun stukken jarenlang
achtereen, letterlijk!, zullen lopen in Lon
den en andere Britse steden.
Dit is het driehoeksgegeven van het
toneelspel. De vrouw van een tandarts
heeft een liefdesaffaire met een anti
quair. Men kan zich levendig voorstel
len dat de vrouw, moeder van een zoon,
elders vertier heeft gezocht. Haar man,
de tandarts Victor Rhodes, is, naar alle
maar vooral Engelse maat gemeten,
een onuitstaanbaar persoon. Alleen het
feit dat hij tandarts is, is een ernstige
handicap in het maatschappelijk milieu
waarin de vrouw bij voorkeur zou leven.
Want, hoe gek het ook klinkt, Engelands
sociale snobs zien neer op een tandarts,
en Greene maakt dit duidelijk met
meesterlijke subtiliteit. Nog erger is,
dat de man zo zeer op gaat in zijn werk,
dat hjj niet na kan laten over dit laat
ste te spreken, in plaats van het te ver
bergen als een geheime zonde. Verder
is hij een van het meest vervelende
mannentype, dat zich laat denken. Vast
overtuigd van het feit dat hij gezegend
is met een gevoel voor humor, tracht
hij vreugde in het leven te brengen van
zijn vrouw, zjjn gasten en zijn kennis
sen door het gebruik van knalsigaren,
morsglazen, kussens waaruit muziek
opstijgt als men erop gaat zitten en
andere lol-artikelen. Kortom hij is een
man met wie weinig mensen gaarne
zouden omgaan. Hij is ook dom, want
hij ziet niet, wat zich voor zijn neus af
speelt in zijn huwelijksleven.
Op verzoek van haar minnaar slaagt
de vrouw van de tandarts erin met
eerstgenoemde een escapade te maken
naar Amsterdam. Het is de bedoeling,
dat de minnaar zich tijdig zal verwijde
ren om plaats te maken voor de tand
arts, die naar Amsterdam komt voor
het bijwonen van een conferentie. Zelfs
als hij de antiquair in de hotelkamer
van zjjn vrouw bezig ziet met het verle
nen van hulp bij het inpakken van de
bagage vermoedt de tandarts niets van
de werkelijkheid, dank zij een combina
tie van domheid, onschuld en natuur
lijke goedheid. Eerst als de tandarts
Amerikaanse en Duitse autoriteiten
onderzoeken momenteel een gigantisch
schandaal: misbruik van geld en ma
teriaal van het Amerikaanse leger. De
Amerikaanse autoriteiten wensen vol
gens U P.I. geen mededelingen over de
ze zaak te doen, maar de Duitse poli
tie heeft bekend gemaakt dat ruim hon
derd Duitse employé's van hei Ameri
kaanse leger en een onbekend aantal
Amerikiren ervan verdacht worden de
hand in deze affaire te hebben gehad.
Duitse employé's hebben in de tijd van
het leger en met bouwmateriaal van
het leger achtentwintig huizen gebouwd
voor Duitsers die in dienst zijn van de
service-afdeling Kaiserslautern van
het leger. Een van de huizen werd ge
bouwd compleet met zwembad. Het van
het leger gestolen materiaal was van
Duitse firma's gekocht. De schuttingen
betreffende het door het leger geleden
verlies lopen van twee tot tien miljoen
dollar. Arbeiders die de huizen hebben
gebouwd werden met ontslag bedreigd
als zij niet zouden meedoen. Een Duit
se krant beweert dat een der arbeiders
verteld heeft dat hjj al ruim een half
jaar van de zaak op de hoogte was.
De Duitse archeoloog Fischer heeft
een onderzoek doen instellen naar wat
een verzonken stad in de Zee van Mar
mora schijnt te zijn. Een duiker *ond
ruïnes en zuilen over een oppervlakte
van meer dan duizend meter. Drie scha.
len zjjn voor onderzoek naar het mu
seum van Ankara overgebracht.
met zijn vrouw naar Londen is terugge
keerd, ontdekt hij de waarheid dank zjj
een anonieme brief welke in xwerkelijk
heid afkomstig is van zijn vrouws min
naar, .die een beslissing wil afdwingen,
welke hoort te leiden tot een echtschei
ding en de mogelijkheid dat de anti
quair de vrouw zal kunnen trouwen.
De ontdekking is voor de tandarts een
tragedie. Hjj ziet zijn hele wereld, hoe
bekrompen deze overigens moge zijn,
rond zich ineenstorten. En niets toont op
meer overtuigende wijze het bijna onge
looflijk meesterschap van Greene dan
dat hij het presteert om de man op het
ogenblik van de tragedie te doen neer
zitten, per ongeluk natuurlijk, op een
muziekkussen dat, terwijl hij met het
gezicht verborgen in zijn handen in
tranen uitbarst, een Schots melodietje
speelt.
Na een korte periode van wanhoop
komt alles terecht. De vrouw wil haar
man de tandarts niet prijs geven, want-
ze heeft hem lief, zij het dan ook op
andere wijze, als waarop zij haar min
naar lief heeft. En hier maakt zich
Greene schuldig aan een onvergeeflijke
dubbelzinnigheid. Want aan het eind
wordt het aan de lezer of toeschouwer
overgelaten om te beslissen of de lief
desaffaire met de minnaar, tot welks
voortzetting de inschikkelijke tandarts
zyn toestemming heeft gegeven, al dan
niet is afgelopen. Ik heb recensies ge
zien waarin dit wordt beschouwd als
bijzonder subtiel. Zelf ben ik geneigd
dit te beschouwen als een op de loop
gaan van Graham Greene op het be
slissende ogenblik.
De komische scènes in het stuk, vooral
die in Amsterdam, zijn inderdaad ko
misch, maar zij maken van wat in we
zen een tragedie is niet een komedie.
Het is werkelijk een tragisch verhaal,
en Graham Greene weet het en zal in
zijn vuistje gelachen hebben, toen zowel
het publiek als een aantal toneelrecen
senten erin liepen.
Verder dient gezegd te worden, dat
slechts een meester van het woord en
van de dialoog dit stuk had kunnen
schrijven. Maar met uitzondering van
de plotselinge veredeling van de onuit
staanbare tandarts, is het werk moeilijk
te slikken. DAAN VAN DER VAT.
Een Amerikaans militair, gelegerd in
Duitsland, die zondag met enkele Duit
se kennissen op de Loosdrechtse plas
sen een zeiltocht maakte, is bij het
zwemmen aldaar verdronken. De man
stond bekend als goed zwemmer en
men neemt aan, dat hij waarschijnlijk
slachtoffer is geworden van een kramp
aanval. De Amerikaanse M.P. die een
onderzoek heeft ingesteld naar de toe
dracht van het gebeurde, heeft de iden
titeit van het slachtoffer niet bekend
gemaakt. Maandagmiddag hebben kik
vorsmannen van de Kon. Ned. Marine
een begin gemaakt met het zoeken
naar het stoffelijk overschot.
'iiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!
Een vriendelijk verzoek van een foto
graaf die op een bruiloft in een plaatsje
by Napels een foto van de jonggehuw
den en de gasten wilde maken, heeft ge
leid tot een massale vechtpartij, die vijf
tien gewonden en Twintig arrestanten
opleverde, aldus bericht A.F.P.
Het incident begon toen de volijverige
fotograaf bet traditionele plaatje van het
gezelschap wilde maken. Hij verzocht de
talrijke gasten zich zo dicht mogelijk om
het bruidspaar te scharen opdat allen op
de foto zouden komen. Dit verzoek werd
door de personen die zich opzij hadden
opgesteld, zo enthousiast ingewilligd, dat
de middengroep in verdrukking
kwam. Deze reageerde ogenblikkelijk
door een krachtige tegendruk uit te
oefenen. Na een uitwisseling van bele
digingen ging men elkaar al spoedig met
stoelen, flessen en eetgerei te lijf. Toen
de politie tenslotte aan het gevecht een
einde maakte, bleek de bruidegom spoor
loos te zijn verdwenen, mogelijk met het
oog op de schade die op 12.000 gulden
icordt geschat.
TER INLEIDING
Zonder haar te zoeken heb ik haar bij mijn na
sporingen in de historie ontmoet, de hertogin van
Alengon: een figuur die maar al te dikwijls op de
halfduistere achtergrond van andere, meer vermaar
de biografieën stond.
Zij was de jongste zuster van Elisabeth van Oosten
rijk en men prees haar als een zwijgzaam, maar
opgewekt meisje met een medelijdend hart. Zij
is verloofd geweest met de zonderlinge koning Lode-
wy'k II van Beieren en men noemde haar wel
„Tortelduifje". Zij was een van de zeer tragische
gestalten die telkens weer door de kroniekschrijvers
rond de oude Frans Jozef worden opgeroepen:
„Zijn broer die doodgeschoten werd; zijn zoon die
onder nooit geheel opgehelderde omstandigheden de
dood vond; zyn vrouw die met een puntige vffl werd
neergestoken; zyn schoonzuster die levend ver
brandde". Want zo luidt de onveranderlijke eretitel
waaronder zij in de herinnering van de mensen
blijft leven: Slachtoffer van de „Bazar de la Charité"
(Liefdadigheidsbazar)
Ik geef toe, dat niet alleen deze titel mij tot haar
heeft aangetrokken. Een tragisch einde loont nog
niet altijd de moeite van een biografie, zeker niet
in onze dagen, nu de aarde dampt van onschuldig
vergoten bloed.
Maar alvorens te sterven heeft zij gesproken. Ze
heeft degenen die haar aan de vlammen wilden ont
rukken, gevraagd „eerst de anderen te redden en
haar pas als laatste mee te nemen."
Dit is het woord dat mijn aandacht voorgoed
op haar gevestigd en mij het verlangen ingegeven
heeft, meer over haar te weten te komen. Want
een vrouw die temidden van een fatale verwarring
tot een dergelijk woord in staat is, tot zulk een
edelmoedig en vrijwillig offer, kan geen alledaagse
vrouw zijn.
Ik heb willen achterhalen door welke ontwikke
lingslijn dit offer en deze dood zijn voorbereid, hoe
zij had geleefd. En van wie zij had gehouden:
het leven van een vrouw is zelden uit te leggen,
als men het aandeel dat de liefde erin heeft gehad,
buiten beschouwing laat. t
Met de uiterste zorg heb ik de gegevens betref
fende het leven van deze heldhaftige figuren aan
het licht gebracht. Jarenlang heb ik geestelijke
omgang met hen gehad. Zy voerden mij nu eens naar
het schemerduister der bibliotheken, dan weer langs
de wegen van Centraal Europa en van ltane naar
de onbekende woningen van hen, die hun tydge-
noten zijn geweest. Zij hebben mij aan zich gehecht.
Ik verheimelijk die gehechtheid niet, dat zou nutte
loze moeite zijn. Maar ik wenste mijn oprechte liefde
te rechtvaardigen met uitsluitend authentieke ge
gevens. Ik heb getracht mezelf noch door hun hoge
rang, noch door de aantrekkingskracht die er van
hen uitgaat, noch door de gevoelens van genegen
heid die ik hun toedraag, te laten verleiden..
En, ik weet het wel. juist vanwege de oprecht
heid waarmee ik het schreef, zal aan velen dit
verhaal voorkomen als een "bastaaf:dP™d" I da1
onder geen enkele noemer thuis te brengenls-
Het diepst is dat nog tot me doorgedrongen, toen
ik er een voorwoord bij wilde schryven. De psycho
loog, de historicus en de godsdienstige mens, die
in bepaalde delen hun eigen gedachtengang weer
spiegeld zien, zullen aan andere hun instemming
weigeren.
Maar wie zou het mij kwalijk nemen, dat de vrouw
wier leven ik my tot taak gesteld heb te beschryven,
door haar geboorte een prinses, naar de geest, een
uitverkorene en van karakter een romanheldin was?
Om haar in haar volle gestalte uit te beelden was
ik gedwongen verschillende genres die voor onver
enigbaar doorgaan, te verenigen. Kon ik haar dan in
een van haar wezenlijke aspecten verminken, kon ik
de vrome vrouw, de minnende vrouw of de konings-
zuster in haar verwaarlozen onder het voorwendsel
daarmee de eenheid van mjjn boek te redden?
Lang heb ik nagedacht over dat onoplosbare
vraagstuk van de kool, de geit en de wolfTot
ik, wanhopig en met een avontuurlijk vaarwel aan
de gebruikelijke orde, alle drie tegelijk heb inge
scheept, de wolf, de kool en de geit
Ik dank allen die mij hebben geholpen mijn helden
tot nieuw leven te wekken. Allen de vermaarden
zowel als de naamlozen die mij iets over hen
hebben willen vertellen. En vooral dank ik de beide
hoofdpersonen-zelf voor al de vreugde, die zij mij
hebben geschonken.
DE SCHRIJFSTER
De zomer van 1843 liep ten einde, toen de hertog
van Nemours, de tweede zoon van de Franse koning
Louis Philippe, in gezelschap van zijn jonge vrouw
een officiële rondreis door de steden van West-
Frankrijk ondernam.
Dienst! Het liefst zou dit gelukkige echtpaar,
dat zoals de meeste gelukkige mensen altijd
op de achtergrond was gebleven, een beetje terug
getrokken geleefd hebben, tussen de studeerlamp
en een wandeling door het park. Maar juist zij
werden naar de provincie gezonden om de harten
van de burgers terug te winnen voor de Julimo
narchie.
Bjj al zjjn voornaamheid, zijn geestelijk over
wicht. was de hertog 'van Nemours te stil en te zeer
een vijand van ovaties om ooit populair te worden.
Zijn vrouw daarentegen, met haar lieve glimlach,
dwong ieders genegenheid af. Overal op de reis
langs de wegen van Normandië verdrong het volk
zich om haar rijtuig met de uitroep: „Kijk, daar
heb je onze mooie kleine koningin!"
Toen zij haar intocht hield in de stad Alengon
raakten de bewoners zo in geestdrift, dat een dele
gatie, met de burgemeester aan het hoofd, haar kwam
verzoeken om de eerste erfgenaam die zy het leven
zou schenken, de titel van Alengon, te geven.
Enkele maanden later voerden de koning en de
raad van ministers reeds besprekingen over de
naam van het kind dat de hertogin van Nemours
verwachtte.
(Wordt vervolgd).
Tot vreugde van zijn talloze
vrienden in Nederland heeft
professor dr Ludovicus Bender
o.p. zaterdag in zijn geboorte
stad Rotterdam zijn veertig
jarig priesterjubileum her
dacht. Doorgaans verblijft pa
ter Bender ver buiten onze
landsgrenzen, namelijk in de
eeuwige stad. waar hij aan de
Dominicaans^ universiteit, het
Angelicum, doceert in het ker
kelijk recht. Maar, hoever de
ze hooggeleerde, maar eenvou
dige priester ook in geogra
fisch opzicht van ons verwijderd
is, die afstand weet professor
Bender bijna wekelijks te over
bruggen door artikelen en pu
blicaties in de meest uiteenlo
pende tijdschriften. Lezers van
De Bazuin en Het Schild zullen
zich zijn naam onder de des
tijds verschenen reeks uiteen
zettingen in deze periodieken
nog wel herinneren, en zij wa
ren wellicht nog het meest ge
troffen door de heldere betoog
trant, die deze artikelen ken
merkte. Het schrijven zit pro
fessor Bender dan ook in het
bloed, hij vult er bijna al de
tijd mee, dihij niet voor het
lesgeven nodig heeft. Zelf er
kent hij, dat het hem in korte
tijd gelukt zijn gedachten hel
der op papier te zetten, en toen
hij dit voor de eerste maal ont
dekte en ook anderen tot deze
conclusie kwamen, ivas de
grondslag gelegd voor het enorme oeuvre dat thans staat op naam van
deze Dominicaanse geleerde. Bij al zijn uitgebreide kennis is professor
Bender echter een eenvoudig, hoogst beminnelijk en bescheiden priester
gebleven, en hij stelt er een eer in om met zijn vrienden alle bekenden
worden vrienden een zo goed mogelijk contact te onderhouden: „ik laat
niet gauw iemand schieten." En de grote belangstelling bij zijn priester
jubileum bewees, dat deze vrienden ook hem niet vergeten zijn.
Professor Bender, die thans 65 jaar is en dus nog vijf jaar professoraat
in Rome voor de boeg heeft, vertoeft thans met vakantie in Rotterdam,
waar hij, zoals ieder jaar, zijn intrek heeft genomen in het Wit-Gele
Kruis-gébouw aan de Henegouwerlaan. Daar woont ook nog een zuster
van professor Bender. In september vertrekt hij weer naar Rome, de stad
die hij voor geen ander ter wereld zou willen ruilen. Hij woont op het
Quirinaal, een der zeven heuvels waarop Rome gebouwd is, en heeft een
prachtig uitzicht op de omgeving. Maar waarom hij nu zo graag in Rome
blijft, weet zelfs deze hooggeleerde professor hij is ook nog magister
omdat hij meer dan 13 jaar heeft gedoceerd niet te omschrijven: Rome
is nu eenmaal Rome en met geen andere stad te vergelijken.
Pater Bender is geboren in het hart van Rotterdam, aan het Steiger,
waar zijn vader een café had. Tijdens zijn misdienaarsperiode aan dé
Steigerse kerk ontlook zijn roeping, en in Nijmegen volgde hij zes jaar het
Dominicuscollege. Na een jaar noviciaat studeerde hij tot 1917 in Zwolle
filosofie, in Huissen nog theologie, en mgr. Van de Wetering wijdde hem
in 1919 te Utrecht priester. Aan het Angelicum, waar hij dus nu zelf
doceert, haalde hij in 1924 het doctoraat in het kerkelijk recht. Daarna gaf
hij weer in Huissen les in de moraaltheologie, en in 1933 vertrok hij voor
goed naar Rome, waar hij nu 26 jaar achtereen dezelfde leerstoel bezet in
het kerkelijk recht, en al die tijd zelfs in hetzelfde vertrek heeft gewoond
„Rome? Ze krijgen me daar niet meer vandaan'"
Paus Joannes XXlll heeft professor Bender nog gekend, toen hij nog
mgr. Roncalli heette, namelijk als nuntius in Parijs. In 1946 hebben mgr.
Roncalli en professor Bender tezamen eens geluncht, en toen pater Bender
op Maria Lichtmis die herinnering bij de paus ophaalde, zei de H. Vader,
dat hij tot zijn spijt de uitnodiging n'et kon herhalen, omdat hij voortaan
m eenzaamheid de maaltijd diende te gebruiken.
Professor Bender heeft in Rotterdam, temidden van zijn vele, vele dier
baren, een mooi priesterjubileum gevierd. En of het nu toeval was of niet,
maar precies op zijn feestdag kwam zijn benoeming binnen tot lid van
de tweede commissie ter voorbereiding van het oecumenisch concilie
Waarmee eens te meer de verdiensten van deze Dominicaan zijn onder
streept.
