Kwestie-LAOS doet oude tegenstellingen herleven Geen aparte maatschappij voor commerciële TV Indische communisten als „vijfde colonne"? Lottgering Gaitskell en Bevan treffen in USSR veel wanbegrip aan Een logger voor de Koningi Veiligheidsraad heden bijeen State Department doet felle aanval op communistisch blok Het weer Perscommentaar over Laos Eisenhower terug naar de V.S. in Afghaanse minister zou tussen Peking en Delhi bemiddelen Prinses Beatrix: Vaarwel Europa! Oorlogsmonument in Jutphaas vernield Ontwapenings- overleg wordt hervat Overpeinzing op een mooie zondag Nederlandse officier onderscheiden Labourleiders op Sovjet-televisie VERENIGINGSRAAD V.A.R.A.: Spaans schip in de Gironde vergaan V v '7X Dronkeman de dader Noorse vissersboot vergaan MAANDAG 7 SEPTEMBER 1959 83ste JAARGANG No. 30309 Suède damesjasjes in kleuren Zonnig Aan zee Het weer in Europa f^dam haA-smburs 6lce Maü; Dekens stomen. Tijd. f.1,25 STOMEN STOPPEN BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM 'elefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, telef. 4790 Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: 3. 3. W. Boerrigter en Mr. W. A M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severm. NIEUWE HAARLEMSCHE ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hoogte Omroepers 16 cents per m.m -hoogte. De administratie behoudt rich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week, f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uuf avonds tel. 21544. Met spanning wordt in diplomatieke /fingen te New Vork het debat over Laos afgewacht, dat vanavond om acht Uur Nederlandse tijd in de eiligheids- raad van de Verenigde Naties begint. Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft zaterdag in een speciale verklaring reeds de toon aan gegeven, waarop de delegatie van de Verenigde Staten het debat denkt te Voeren. In die verklaring werden de Sovjet-Unie, communistisch China en Noord-Vietnam genoemd als de com munistische mogendheden, die de z.g. „opstand" in Laos hebben uitgelokt en aangemoedigd. Het was voor het eerst sinds bekendheid is gegeven aan de komende uitwisseling van bezoeken tussen Eisenhower en Khroesjtsjev, dat het State Department zo'n scherpe aan- ï?1 op de Sovjet-politiek heeft gedaan. e Amerikanen zouden de crisis in Vaos thans ernstiger achten dan vorig jaar de door communistisch China ver- Wekte spanningen rond het eiland Que- De Amerikaanse regering be schikt niet over positieve bewijzen, dat geregelde Noordvietnamese troepen de grens van Laos hebben overschreden, 'haar de Amerikaanse gedelegeerde in 'Ie Veiligheidsraad zal de kwestie van avond bepaald niet als een zuiver bin nenlandse Laotiaanse aangelegenheid behandelen. Hij zal voorstellen met grote spoed een sub-commissie van on derzoek naar Laos te zenden, die zich alleen op Laotiaans grondgebied mag J1*Sewegen. De Sovjet-Unie van haar kant tal er ongetwijfeld op aandringen de internationale controlecommissie voor Laos tot nieuw leven te wekken. Deze commissie, waarin Indië, Ca nada en Polen zitting hebben, is in 1954 °P de conferentie van Genève inge steld. Zowel het koninkrijk Laos als de Verenigde Staten zijn tegen herstel van ueze commissie. Indien de Sovjet-gedelegeerde van- Prins San maand tot an'o Vatthana die vorige regent van het koninkrijk aos is benoemd. Advertentie BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL, 13439 LEIDSÉSTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596 Verwachting* tot dinsdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Droog en zonnig weer. In de nacht en vroege ochtend plaatselijk mist. Weinig wind en ongeveer dezelfde temperaturen ais vandaag. Zon; 6.01-19.14. Maan: 12.35-33.06. Ook morgen nog fraai en zonnig fwandweer met overdag een zwakke 'ot matige wind tussen noordoost en "°st. Temp. in de middag 22 a 23 gr., ee\vater 19 gr. Weer Nation Helder half bew. Vnnburg mist ï^,®singen onbewolkt b 1(3e onbewolkt ïxi» Ö1Jt onbewolkt -wen te onbewolkt onbewolkt max min neersj tv' t'bühoven Sto umburÉ onbewolkt §^kholm iWenn, r^naen #*r»Jn i-jbrkfort Zin. 01 iOrieh V»ei 'neve enen bsbruck ^hene V.0rrie aqna orca onbewolkt zwaar bew. agen onbewolkt mist mist onbewolkt onbewolkt onbewolkt half bew. onbewolkt onbewolkt zwaar bew. onbewolkt licht bew. zwaar bew. zwaar bew. onweer licht bew. licht bew. s zwaar bew. 27 gisteren 24 jut 19 15 0 24 12 0 24 12 0 22 10 0 23 10 0 24 8 0 21 9 0 24 9 0 23 7 0 23 14 0 23 11 0 26 12 4 23 10 0 25 11 0 23 11 0 27 10 0.1 23 16 0 22 10 0 24 12 0 20 7 0 20 5 0 21 0 0 21 8 0 22 6 0 26 21 1.3 25 11 11.2 26 12 0 27 15 0 avond zijn veto zou uitspreken over het Amerikaanse voorstel om een sub commissie van onderzoek naar Laos te sturen, dan zou dat de atmosfeer aan de vooravond van Khroesjtsjevs bezoek aan Amerika in aanzienlijke mate bederven. De Italiaan Egidio Ortona, die deze maand voor itter van de Veiligheids raad is, heeft het besluit om de raad bijeen te roepen zaterdag genomen, na dat secretaris-generaal Hammarskjöld van de Laotiaanse regering de verzeke- - van v.N.-waarnemers een snel- nng had ontvangen, dat zulks inder- |a jn r.aos willen voorkomen.„Als daad strookte met de bedoelingen van haar brief van vrijdag jl., waarin zij de V.N. vroeg met spoed een strijd macht aan haar grenzen te legeren. Zaterdag heeft de regering te Vientiane voor geheel Laos de noodtoestand af gekondigd. De Laotiaanse minister van defen sie, Phoemi Nosavan. heeft ver klaard, dat zijn land, indien het geen hulp ontvangt van de Verenigde Na ties, zich tot de Zuid-Oost-Aziatische Verdragsorganisatie zal wenden; heeft ook die stap niet het gewenste resultaat, dan zal Laos rechtstreeks aan Amerika om hulp vragen. De bevelhebber vas de Amerikaanse tactische luchtmacht, generaal Frank Everest, heeft in dit verband verklaard, dat Amerikaanse jachtvliegtuigen des gewenst binnen 35 uur gestationeerd kunnen worden op bases in Laos. Hu onthulde, dat er de laatste maanden al herhaaldelijk oefenvluchten in for matie zijn gehouden boven de Atlanti sche en de Stille Oceaan. Het blijft nog steeds moeilijk een duidelijk beeld te krijgen van de ge vechtshandelingen in Laos zelf. IVlen krijgt de indruk, dat de communisti sche Pathet Lao-strijdkrachten het ac cent van hun aanvallen hebben ver legd van de provincie Sam Neua (waar zij de gelijknamige hoofdstad volledig hebben omsingeld) naar de aangren zende provincie Phong Saly, waar zü de regeringstroepen over een afstand van 80 km hebben teruggedrongen. Za terdag hebben zij in deze provincie veertig dorpen veroverd. Prins Savang Vatthana, die 20 augustus is benoemd tot regent van het koninkrijk Laos bij besluit van koning Sisavang Vong, wiens gezondheid ach teruitgaat, heeft zaterdag plechtig ge zworen de constitutie van het konink rijk te zullen eerbiedigen. Prins Savang Vatthana is hiermee de geestelijke en politieke leider van Laos geworden, zo meldt AFP. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiinimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin De grote bladen in het buitenland be steden vandaag zeer veel aandacht aan de kwestie-Laos. De New York Times schrijft dat Laos voor alles snel hande len door de V.N. van node heeft. An ders zou het te laat kunnen zijn. Zono dig kan Laos hulp vragen aan de Zuid oost-Aziatische Verdragsorganisatie, de Zoavo, die buiten de V.N. om kan op treden, aldus het Amerikaanse blad. De New York Times vermoedt dat de Russen door een veto ook tegen het le actie in Laos willen voorkomen.„Als de algemene vergadering in het geweer komt kon het wel al eens te Iaat zijn", aldus het blad, Ook de meeste Londense ochtendbla den achten het noodzakelijk dat de Ver enigde Naties snel optreden om een gro tere oorlog te voorkomen. Algemeen meent men echter dat er geen militaire actie moet komen voor een nader on derzoek van de feiten heeft plaats ge had. De Times schrijft dat er bijna geen streek is te vinden waar bewijzen moeilijker bijeen te garen zjjri, deels door de aard van het gebied, deels door de aard van het communistische plan. De Guardian uit Manchester noemt het praten over een ingrijpen van ae Zoavo „spelen in de kaart van de com munisten. Na-.st de New York Times heeft de Laotiaanse minister van defen sie die mogelijkheid ook al geopperd Het blad acht het zenden van een groep waarnemers, zoals in het geval van Li banon het geschikste en oordeelt ver. der dat een Russisch veto in de Veilig heidsraad, dat de kwestie naar een ein deloos en nutteloos debat in de Algeme ne Vergadering zou verschuiven, ten koste van alles moet worden voorko men. Het Franse blad Parisien Liberé vraagt zich af of Khroesjtsjev achter de actie in Laos staat. Hij zou dan ge makkelijk van de hernieuwde spanning in Azië een argument te meer maken voor het houden van een topconferentie. President Eisenhower heeft zijn aan vankelijke plan om pok de dag van vandaag, die in Amerika als „Labour Day" wordt gevierd, nog in Schotland door te brengen laten varen. De pre sident heeft enkele dagen rust geno men op het kasteel Culzean. Hij is vanmorgen om elf uur met zijn presi dentiële Boeing 707 van Prestwick ver trokken. Na een tussenlanding op IJs land zou hij lunchen met de IJslandse president Asgeir Asgeirsson. Volgens schema zal de president vanavond om kwart voor tien in Washington aanko men. De televisie-secretaris van de VARA, de heer J. W. Rengelink, heeft op een bijeenkomst van de verenigingsraad van de VARA gezegd, dat deze omroep afwijs., dat er naast de N.T.S. een aparte maatschappij voor de commer- c,ele televisie zou komen. Dat zou fei?n "Stimulerende concurrentie" be- n,» 7e"i maar harde strijd, die een nade- ,v*.e> "lv,oe<l zou hebben op de program- visie Cn °P de exPl°itatie van de tele- st°nd de heer Rengelink trlfFnïj U1tspraak van de regering be- r an?e Jn de televisie. Die j70 z®' hÜ. achten wij op cul- Pedagogische en sociaal-ethische gronden met gelukkig. De regering is op grond van economische overwegin gen tot haar besluit gekomen, maar niemand weet, welke motieven dat zijn. Zij heeft zich nog niet uitgesproken over de wpze, waarop de reclame in de televisie zou moeten komen en het par lement heeft zich zelfs nog in het geheel niet over de reclame in de televisie uit gesproken. Als de volksvertegenwoordi ging inderdaad de voornemens van de regering tot de hare zou maken, dan spreekt het, aldus spreker, vanzelf, dat de NTS. en de omroepverenigingen inv hoge mate interesse hebben voor de wi'ze waarop die zullen worden uitge voerd. Het geven van een concessie aan de OTEM (onafhankelijke televisie exploi tatie-maatschappij) zou de reclame niet dienstbaar maken aan de televisie, maar de televisie aan de reclame. De OTEM. wil geen cultuur dienen, maar winst maken, zoals ook blijkt uit haar samenstelling. Zij wordt behalve door een aantal H®1 Jon roetende Spaanse vracht schip „Tarragona is gistermiddag aan de mond van de Gironde in zuid-west. Frankrijk gezonken, nadat zich aan boord een ontploffing had voorgedaan Zeven van de 20 bemanningsleden o w' de kapitein en zijn vrouw, zijn met een reddingboot in Royan aangekomen. Zü hadden in hun boot het lijk van een achtste opvarende. De overige twaalf worden vermist. De oorzaak van de ont ploffing is niet bekend. De „Tarragona" was op weg van Gijón naar Bordeaux, aldus meldt AFP. dagbladen gevormd door banken, een bierbrouwerij, grote kledingfirma's en omvangrijke industriële ondernemingen. Al die ondernemingen tezamen vormen reeds ni' in ons land een grote econo mische macht en zij willen nu blijkbaar ook op cultureel gebied de macht aan zich trekken. w In officiële kringc te Nieuw Delhi houdt men volgens Reuter rekening met de mogelijkheid, dat de Chinese troepenconcentraties aan de Indische noordgrens een onderdeel zijn van een plan op lange termijn om de grensbe woners en mogelijk zelfs geheel Indië zonder gewapende interventie van bui tenaf onder communistische heerschap pij te brengen. Men zou te Nieuw Delhi over bewijzen beschikken, dat de Indi sche communistische partij vier jaar geleden reeds plannen heeft besproken om van West-Bengalen en Assam een „Indisch Jenan" te maken. Jenan in de provincie Sjensi vormde van 1937 tot 1947 een communistisch brugge- hoofd in China. Van daaruit begon Mao Tse-toeng zijn verovering van geheel China. West-Bengalen ligt dicht bü de thans bedreigde grensstreek en de In dische communisten zijn juist daar het sterkst. Op het ogenblik heerst er een ware hongersnood en in Calcutta is het de laatste dagen herhaaldelijk tot he vige onlusten gekomen. Boetan, Sikkim en Nepal, drie geheel of gedeeltelijk soevereine „buffer"-sta ten tussen Indië en Tibet, liggen ten noorden van West-Bengalen. In de door Reuter geciteerde kringen te Nieuw Delhi if men ervan overtuigd, dat de Chinezen geen invasie zullen uit voeren in deze Himalaja-staten. Zij kun nen volstaan met de grensbevolking on der de indruk te brengen van hun macht en van de machteloosheid van Indië. De grensbevolking zal aldus het gevoel krijgen, dat zij Chinese bescher ming moet zoeker en de regering te Pe king zou geheime voorstellen tot econo mische samenwerking met Boetan, Sik kim en Nepal kunnen doen, waardoor deze gebieden zonder openlijke gevech ten van Indië zouden kunnen worden losgemaakt. Met enige aandacht volgt men te Nieuw Delhi de verrichtingen van de Afghaanse vice-premier en minister van buitenlandse zaken, prins Sardar Mohammed Nairn, die thans in Peking verblijft. Priru. Nairn heeft op weg naar de Chinese hoofdstaa Nieuw Delhi aan gedaan en daar heeft hij met premier Nehroe de Chinees-Indische grenskwes ties besproken. Men acht het mogelijk, dat prins Nairn een rol zal kunnen ver vullen bij het op gang brengen van be sprekingen tus. en Indië en China. De Chinese premi Tsjoe En-lai heeft gisteren tijdens een banket ter ere van s ftSKV SKÏ x i S :wo 5??$SSÏ Nairn zijn instemming betuigd met de komende ontmoeting tussen president Eisenhower en premier Khroesjtsjev, maar hij achtte ondertussen waakzaam heid geboden, „omdat de imperialisten door het zaaien van verdeeldheid onder de Aziatische landen de spanning in Azië doen toenemen". Advertentie GROTE HOUTSTRAAT 5 - TEL. 10771 AMSTERDAMSEVAART 30 - TEL. 11561 BINNENWEG 137 - TEL. 36432 In de nacht van zaterdag op zondag heeft een 21-jarige inwoner van Jut phaas het daar aan de Nedereindse weg staande oorlogsmonument van zijn voetstuk getrokken en vernield. De aader had met twee vrienden de avond in een café doorgebracht, waar na zij in beschonken toestand allerlei baldadigheden gingen uithalen. Zo ver nielden zij in de Dorpstraat, die open gebroken w-is, de daar voor het ver keer geplaatste lam, ->n en tonnen en schopten deze in het water. Aan de rijkspolitie heeft de dader verklaard, dat hij dacht da' het monument, dat een vrouwenfiguur voorstelt, vaststond. Hij was er aan gaan rukken en toen het beeld begon te wankelen, had hij het niet meer kunnen houden.' Zaterdag heeft koningin Juliana op het paleis Soestdijk een drietal schippers van de logger Prinses Juliana ontvangen. Zij boden de koningin een klein n.odel van dit schip aan. De oudste schipper, de 72-jarige Comelis de Graaf Mzn., overhandigt de vorstin het scheepje. De Verenigde Staten, Rusland, Enge land en Frankrijk hebben besloten de ontwapeningsbesprekingen, die twee jaar geleden zijn geschorst, weer op gang te brengen, aldus meldt United Press International. Er wordt een com missie opgericht van tien naties, die aanbevelingen moet doen om te komen tot beëindiging van de bewapenings wedloop, zo verneemt het persbureau uit officiële bronnen te Washington. Volgens de zegslieden zal deze beslis sing binnen een dag of twee worden be kend gemaakt. De Grote Vier zijn niet meer bijeen gekomen ter bespreking van deze kwes tie sedert de Londense besprekingen van een subcommissie der Verenigde Naties in september 1957 zijn vastgelo pen. Amerikaanse autoriteiten noemen de instemming van Rusland met nieuwe besprekingen van extra betekenis, daar dit besluit genomen is aan de voor avond van het bezoek van Khroesjtsjev aan de Verenigde Staten. Zij zeggen, dat president Eisenhower de ontwape ning als de belangrijkste kwestie be schouwt, die hij met premier Khroesj tsjev wil bespreken. Terwijl de gemotoriseerde vervoer middelen steeds meer stedelingen in staat stellen te genieten van de vrije natuur, biijkt die vrije natuur steeds meer terug te wijken van de grote steden. Op een vergadering van een fietspadenvereniging in het Gooi zijn onlangs enige cijfers verstrekt, die een schril licht werpen op de nare kant van de eenzijdige industrialisatie van het westen des lands. Drente heeft per inwoner duizend vierkante meter bos of heide, Gelderland bijna acht- honderd vierkante meter, maar de Amsterdammer vindt in een straal van twintig kilometer slechts elf en de Rotterdammer slechts twee vier kante meter „vrije natuur". Nu kan een haven of een industriegebied zijn eigen schoonheid hebben, op een zo merse zondagmiddag echter zien de uitzwermende miljoenen toch liever een stukje groen. De behoefte daaraan is des te groter, naarmate de stedeling zijn tehuis veelvuldiger vindt in een etagewoning of flat zonder tuin. Rond de grote steden is het niet eens meer een zaak van verdediging van het laatste bedreigde restje oorspronke lijk landschap, zoals in het Gooi en in de duinstreek, maar is het een kwestie van nieuwe aanleg. In de ja ren dertig heeft Amsterdam van de nood der werkloosheid een deugd ge maakt door zijn groots opgezette Bos plan, dat thans een volwassen bos be gint op te leveren. Ofschoon het bos op drukke dagen te klein is voor de Amsterdammers, is het voor de Rot terdammers een voorbeeld ter navol ging. De plannen om de laatste be schikbare ruimte rond Rotterdam voor de aanleg van een bos te be stemmen, kunnen niet genoeg worden aangemoedigd. Intussen verbaast men zich regel matig over de feestelijkheid, waar mee de gemeentebesturen telkens weer een honderdduizendste begroe ten. Is er zoveel reden tot feestelijk heid, als een vroeger aantrekkelijke middelgrote stad met haastig neerge kwakte buitenwijken zijn recreatie gebied heeft dichtgebouwd? De noor delijke provincies klagen over de ont volking van het platteland en zouden graag hun deel hebben van de aan was, die elders, vooral in het westen, benauwend is. De ruimtelijke ordening houdt de meesten van ons door de week slechts zelden bezig. Een mooie zondag in het westen des lands, met alle recreatie gebied meer dan vol bezet, laat iemand weer eens beseffen hoe belang rijk de ruimtelijke ordening ook in het belang van de recreatie is, vooral nu de arbeidstijd korter wordt en de behoefte aan recreatieruimte des te groter. Frankrijk Van de prachtige bossen van Fontainebleau, ten zuiden van Pa rijs, is zondag circa 300 hectare door brand verwoest. Terwijl brandweer lieden en militairen het vuur bestreden, waarschuwde de politie met radio wagens de duizenden dagjesmensen Congo De twee maanden oude oli fant, die de eerste minister van de republiek Congo aan president Eisen hower zou schenken uit naam van de Franse gemeenschap, is vrijdag in de dierentuin te Brazzaville gestorven. Glimlachend keek prinses Beatrix naar het laatste stukje Europa toen de „Rot ieraam waarmee zij naar New York reist, zich van de kade van Southampton losmaakte. De Britse Labourleiders Hugh Gaits kell en Aneurin Bevan zijn zondag aan het eind van hun bezoek aan de Sovjet- Unie voor de Russische televisie ver schenen. Gaitskeil verklaarde volgens Reuter, dat men aan de door de Sov jet-Unie bepleite vreedzame coëxisten tie alleen niet voldoend- heeft. Er zijn positieve voorstellen voor de vrede no dig, meende hij. Natuurlijk was hij, evenals Bevan, zeer ingenomen met de komende besprekingen tussen Khroesj tsjev en Eisenhower, doch van werke lijk belang is, of die conferenties con crete en praktische overeenstemming zuilen opleveren. De beide Labourleiders zijn van me ning, dat het wederzijdse begrip tussen de Sovjet-Unie en Engeland ernstige tekortkomingen vertoont. Bevan be treurde het, dat hij op zijn reié men sen had ontmoet, die ontstellend weinig wisten van Engeland, terwijl zij toch beter op de hoogte konden zpn. oorts hadden zij beiden kritiek op verouder de Russische opvattingen over Brits „kolonialisme". Gaitskell wees er op dat Engeland sedert 1945 aan 500 mil joen mensen zelfbestuur heeft gegeven. Bevan merkte voorts o.m. op, dat de 'Britse socialisten de bezorgdheid van de bevolking der Sovjet-Unie over de herbewapening van West-Duitsland de len, doch dat deze kwestie niet afzon derlijk kan worden geregeld. Tijdens 't onderhoud, dat Gaitskell en Bevan vrijdag mei Khroesjtsjev hebben gehad, verraste de Sovjet-premier hen met de mededeling dat premier Mac- millan tegen 8 oktober a.s. in Enge- and vervroegde verkiezingen zal uit schrijven. „Dat heb ik tenminste er gens in de krant gelezen," zei Khroesj tsjev. Officieren van verscheidene landen heb ben op de tactische marine-opleidings school te Woolwich in Engeland een speciale internationale cursus gevolgd. Na afloop van de opleiding kregen de mannen een onderscheidingscertificaat mee naar huis. Onder hen bevindt zich It. cdr. H. van Mastrigt uit Nederland, die het certificaat ontvangt uit handen van kapitein-ter-zee J. Walwyn. De 106-toik metende Noorse vissers boot „Myrnes" is zaterdag ter hoogte van IJsland binnen enkele mimiten tijds gezonken. De negen opvarenden hebben daarbij het leven verloren. An dere vissersvaartuigen in het desbetref fende zeegebied hebben slechts een noodsein van de „Myrnes" opgevangen. De lijken van twee opvarenden zijn door een andere Noorse visserboot op gepikt, aldus meldt Reuter. Deskundigen achten het mogelijk dat zich hetzp een ontploffing aan boord heeft voorgedaan, hetzij de lading van bevroren haring plotseling verschoven is, waardoor het vaartuig kapseisde. De „Myrnes" had een installatie aan boord, waarmede de gevangen haring kon worden bevroren. Het was de eer ste keer, dat een Noors schip met een dergelijke installatie was uitgerust.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | | pagina 1