K.A.B. herdenkt 50-jarig bestaan van
de katholieke vakcentrale
i
Record-belangstelling voor
het Nederlandse trekpaard
VPRO gaat enquête houden
Redt eerst
de anderen
Westduitse regering hecht goed
keuring cinn belasting op stookolie
Te hoge kostprijs
van melk
Jongen in sluis
verdronken
Nederland heeft
„overschot'
Knoop
uw oor!
Madrileense „ezeltjes-studenten'
met muzikale presentatie
Onprettig doelwit
DRAADLOOS
Aanpassing programma s aan
nieuwe luister gewoonten
Tot het beter
wordt
Staatssecretaris dr. G. Veldkamp:
Sociaal-politieke medezeggenschap
tot levende werkelijkheid maken
Mr. Kortenhorst
benoemd tot
voorzitter
Langer ziekenhuis-
verpleging
theebuiltjes
MOOIE EXPOSITIE IN DEN BOSCH
P.B.O. functioneert
niet onbevredigend"
De Paus over Russisch-
Amerikaans gesprek
Vijftig mille voor
bevrijdingsfeest
Kijkend en luisterend
Nederland
Raad van Beheer voor
de televisiestichting
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1959
PAGII.A
Zelfbeheersing
Minister Marijnen bezorgd
Boer moet eigen verant
woordelijkheid houden
Tweede Kamer
Expo in Brussel
Vanwege de ziekenfondsen
VAN NELLFj
Afternoon
98 ct
Katholieke Illustratie
door
füiiiiiiiiiitmninii MARGUERITE bourcet
(Van onz' Utrechtse redacteur)
De vakbeweging als organisatievorm
van arbeiders, ontmoet en zal steeds
meer ontmoeten andere typ*™ arbei
ders, die van haar ook anders ver
wachtingen hebben.
Dit zag staatssecretaris dr. G. Veld
kamp als eerste gegeven in zijn be
schouwing over „De plaats van de
vakbeweging in ons sociaal en econo
misch leven", die hij vanmiddag te
Utrecht gaf in de door de K.A.B. ge
organiseerde zitting ter herdenking
van 50 jaar centrale katholieke vak
beweging. In de ontwikkeling van de
verhoudingen, waarin arbeid wordt
verricht, ziet hij, dat de maatschappe
lijke gebondenheid aan de arbeid komt
te vervallen.
Den ander belangrijk gegeven voor de
vakbeweging noemde hij de omstandig
heid, dat we leven in een collective-
rende tijd, wat de verantwoordelijkhem
voor het oplossen van vraaffstukk
groter maakt, iarmate deze een
dere groep bestrijken. aidus
Op de derde plaats leven w,J,geken-
dr. Veldkamp, in een tljdf rde waar
merkt wordt door een rechteorde,
in het sociaal- eri «^neemt Eo taak
ment een grote plaats j? de instandhou-
van de vakbeweging hjg rechts.
ding en Ult^°u du-delijk, wanneer men
stelsel wordt ds weer de gedachte
nn^lH°doet als zou op arbeidsrechtelijk
enSsociaalpolHiek gebied langzamer
hand wtl een verzadigingspunt zijn be-
reTt en als zouden wij ir. ons land lang
zamerhand in een situatie zijn gekomen,
die de persoonlijke verantwoordelijk
heid der mensen ondermijnt.
Als vierde -wgeven beschouwde de
staatssecretaris de kwantitatief-econo-
mische instelling, daarbij denkend aan
het benaderen van economische moge
lijkheden op kortere en langere termijn,
het stellen van prioriteiten en het in
het oog houden van die ontwikkelings
tendenties, welke de koopkracht nega
tief kunnen beïnvloeden en daardoor
ongunstig het verdelingsproces, allemaal
zaken, die de vakbeweging handen vol
werk geven.
Het vijfde punt betrof het leven in
ee- internationale tijd, waarbij ook de
vakbeweging sterk betrokken IS-
Tenslotte wees de staatssecretaris op
de veranderingen van het christelijk so
ciale denken, die stead j d Tr^?,.?P'
werpen, welk program van christelijk
sociale actie aan de christelijke bood
dingen Vkan~ beantwoorden.
Na aldus de plaatsbepaling te hebben
geschetst, weidde dr. Veldkamp uit over
de vakbeweging zelf. Met prof. F. J. H.
M. van der Ven ziet hij het juridisch
karakter der vakbeweging gelegd in de
zeer specifieke vertegenwoordigingsbe
voegdheid, zowel waar zij adviserend op
treedt (SER) als waar zij onderhande
lt id optreedt (CAO's) en waar zij be
sturend optreedt (bedrijfsverenigingen-
bedrijf slichamen)
Het economisch karakter en het socio
logisch karakter sluiten hieiuij nauw
aan.
Op adviserend en besturend terrein,
In het bijzonder als het gaat om
vraagstukken van economisch-politie-
ke aard op kortere en langere termijn,
in het bijzonder op het terrein van
verdelingspolitiek heeft de vakbewe
ging een grote zij het indirecte in
vloed. Naar aanleiding van discussies
over het karakter van de vakbeweging
als pressure group, over het verba d
van vakbeweging en democratie,
liefde in alle levensverhou-
fjet westduitse kabinet heeft in
overeenstemming met voorstel
van het economische kernkabinet
dat enige weken geleden werd gedaan,
besloten een belasting van 30 mark per
ton op stookolie voor te stellen, ter ver
lichting van de crisis in de steenkolen-
industrie. He' voorstel zal door de bonds-
dap moeten worden goedgekeurd. Vol
gens gewoonlijk welelichte kringen is
de regering voornr -ns om, zodra de
situatie verbeterd is, hetzij deze belas
ting te verlagen of weer geheel af te
schaffen.
De Westduitse minister van economi
sche zaken, professor Erhard, heeft op
een persconferentie na afloop van een
kabinetszitting verklaard dat de voorge
stelde belasting van 30 mark per ton
stookolie uiterlijk tot 1962 zal worden
£?-teid. In de tussenliggende periode
den v%rbhooldn§f\°er^| kunnen W°r"
Erhaid zei dat de belasting waarschijn-
(Van onze verslaggever)
In een voordracht over „Landbouw
politiek en Zuivelbeleid" heeft de mi-
nister van Landbouw en Visserij, mr.
v. G. M. Marijnen, woensdagmiddag
algemene vergadering van de
dam" Zuivelbond F.N.Z. m
lang van1 ."adruk gewezen op het be-
nverheidsea? nieuwe beleid inzake de
Zo zal men d*0*® aa" d.® landbouw,
velsector niet mtt£aPtl®?r«s de zul"
len aan de koStprys'a,dle mate k°PPe"
dat TogerêdkÓst^sakt «^éerspiraM
van hogere Kostprijs naar hoeerp u-a
rantieprijs, vervolgens weer ^ar ho-
gere kostprijs enz.
Voor het op de helling zetten van
het garantiebeleid noemde minister
Mariinen een viertal beweegredenen.
Op de eerste plaats heeft de S.E R in
april haar advies over het garantiebe
leid voor de landbouw uitgebracht,
welk advies uiteraard om antwoord
van regeringswege vraagt. Voorts is
er de koerswijziging m het S0p'aal"00°"
nomiseh beleid van de regering. Dan
is er de inwerkingtreding van de E-E.G
en tenslotte hebben financiële moeilijk
heden een belangrijk punt van ov®j"
weging uitgemaakt. Met name de ver
ontrustende stijging van de producen
tensubsidie op melk die over het jaar
1957-1958 in totaal ruim vier miljoen
gulden aan overheidsmiddelen vroeg.
Een actief garantiebeleid is noodzaak
om het agrarische produktie-apparaat
te bescnermen tegen de instabiliteit
van de internationale marktverhoudin
gen, aldus de minister. Een andere,
niet minder belangrijke functie is h'i
scheppen van een economisch klimaat
waarbinnen de landbouw zich in een
sfeer van rust kan aanpassen aan de
eisen die de snelle ontwikkeling van de
moderne techniek en de gewijzigde
landouwproduktie stellen. De bewinds
man stelde dat het voor de toekomst
van de Nederlandse landbouw van zeer
groot belang is dat men op het ba-
ginsel van de eigen verantwoordelijk
heid sterker de nadruk legt. „Het vol
ledig uitschakelen van dit principe is
voor onze agrarische produktie le
vensgevaarlijk
De sterke kostprijsstijging van de
melk baart mr. Marijnen veel zorgen.
Het is bijvoorbeeld niet meer zo, dat
Nederland het goedkoopst produceren
de zuivelland in de Euromarkt is.
.Willen wij onze concurrentiepositie
als zuivelexporterend land herstellen,
dan is daarvoor nodig een belangrij
ke verlaging van de kostprys. Voorts
knoeten wij meer aandacht gaan beste
den aan kwaliteitsverbetering van onze
Produkten. Het is nog niet te overzien
Welke plaats de Nederlandse zuivel
sector in die Euromarkt zal kunnen in
ternen doch vast staat dat die plaats
sterker is naarmate wij onze partners
hi de E.E.G. kunnen laten zien dat Ne
derland het Europese zuivelland bij uit
stek is. En ook naarmate wij er in
slagen in Europees verband melk en
Juivelprodukten van de beste kwali
teit tegen de laagste kostprijs voort te
brengen", zo besloot minister Marii-
hen.
De F.N.Z. beoogt een uitbouw van
de bestaande zuivelopleidingen, zo deel
de de voorzitter mede. Dit moet een
*aak zijn van de gehele zuivelwereld.
lijk 300 miljoen markt per jaar netto zal
opbrengen. De belasting is bedoeld om
de voorsprong van stookolie in de con
currentie met steenkool te beperken; de
opbrengst zal worden gebruikt ter fi
nanciering van maatregelen tot soc
steun aan mijnwerkers. De m ter
deelde mede da^ej had toegezegd
van financiën, Franz Etzei, malcen voor
middelen beschikbaar mijnwerkers
I?? °hu^ betrekking P hebben verloren
door het sluiten van mijnen of door ra
tionalisatiemaatregelen.
Erhard voegde hieraan toe dat de Ho
ge Autoriteit van de Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal bij alle te
nemen maatregelen zal worden geraad
pleegd.
De Westduitse mijnwerkers kondigden
een grote protestmars van 70.000 arbei
ders aan die op 26 september zou wor
den gehouden. De laatste twee maanden,
werden reeds nagenoeg elke week pro
testbijeenkomsten gehouden van mijn
werkers, die van oordeel waren, dat de
regering niet voldoende deed om de
crisis in de kolenindustrie te bestrijden.
Veel mijnwerkers hebben al sinds 1958
korter gewerkt, maar niettemin zijn de
kolenvoorraden blijven groeien. De ver
koop met stookolie is daarentegen van
500.000 ton in 1950 gestegen tot ruim
negen miljoen ton vorig jaar.
Ie zesjarige Jan Ros uit de Oranje-
st. a, te IJmuiden is woensdagmiddag
tijdens het spelen in de zuidersluis ge
vallen en verdronken. Vriendjes, die
he ongeluk zagen gebeuren, renden
naar huis om de ouders te waarschuwen.
Daardoor heeft het vermoedelijk een
kleine 20 minuten geduurd, voordat met
dreggen werd begonn n. Men had het
kind gauw gevonden, maar pogingen om
de levensgeesten weer op te wekken
bleven zonder resultaat.
Bjj K. b. van 15 september is mr.
L. G. Kortenhorst benoemd tot voorzit
ter van de Tweede Kamer voor het
tijdvak van de tegenwoordige zitting.
l"
gevaarlijke ondemocratische tenden
ties e.d., verklaarde dr. Veldkamp, dat
de vakbewegine in de periode na de
oorlog met bewonderenswaardige zelf
beheersing steun heeft verleend aan
de sociaal-economische politiek van
'.e regering.
De omstandigheid, dat op de eerste
plaats de vakbeweging invloed op het
OER-advies heeft, en daarna via het
parlement het politieke oordeel be
ïnvloedt, heeft menigeen de bezwe
rende wijsvinger doen opheffen. Het
wil dr. Veldkamp voorkomen, dat
hiermede weinig begrip voor de po
sitie en de rol van de vakbeweging
In het sociaal-economische leven ge
toond wordt.
Tenslotte zetie dr. Veldkamp uiteen
wat er op sociaal-politiek gebied voor
de vakbeweging nog in deze tijd te doen
valt. Tal van zaken, die vroeger slechts
uit christelijke naastenliefde of uit
barmhartigheid geschiedden, zijn thans
algemeen aanvaard en liggen verankerd
in ons sociaal rechtsbestel. Voor de po
litiek in het algemeen en voor de eco
nomische en sociale politiek geldt, dat
men tijdig de bakens moet verzetten.
Op sociaal-politiek terrein gaat het er
nu op de eerste plaats om de formele
medezeggenschap, zoals die zich op ver
schillende terreinen heeft ontwikkeld,
ook tot levende werkelijkheid te maken.
Op de tweede plaats lijkt het belang
rijk om naast de afronding van een be
vredigend stelsel tan sociale zekerheid,
waarin voor verschillende sectoren een
basiszekerheid verankerd moet zijn,
ruimte te laten en te scheppen voor een
verdere krachtige uitbouw van de be
zitsvorming.
Op de derde plaats is de problematiek
der werktijdverkorting evenals een
voortdurende bezinning op de wijze van
loonvorming ook per onderneming, me
de met het oog op de produktiviteits-
ontwikkeling voor de komende jaren ac
tueel. In het economisch-politieke vlak
moet een bela ïgrijk accent liggen op
het tot grotere ontwikkeling brengen
van de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie. Daarnaast zullen de verdelings-
politieke aspecten van prijs- en kartel
vorming de aandacht blijven vragen.
Wat de interne problematiek van de
katholieke vakbeweging betreft, dacht
de staatssecretaris aan de vraag van de
wenselijkheid van een katholiek ver
bond van de arbeid, door som migen toe
gejuicht, door anderen reeds verworpen.
Aan de meer algemene problematiek
van het katholieke organisatieleven,
maar niet op de laatste plaats aan het
eigentijds .sociaal irogram, dat richting
gevend zal moeten zijn voor later ko-
minddeherdenkingsbijeenkomst hebben
ook het woord gevoerd mgr. P. J. A.
Moors, bisschop van Roermond, die het
Episcopaat vertegenwoordigde; do vice-
minister-president, drs. H. A. Korthals
en de minister van Socnle Zaken en
Volksgezondheid, mr. dr. Ch. J. M. A.
van Rooy.
Mgr. Moors woonde vanmorgen de
plechtige H. Mis van dankbaarheid bij,
di1 in de kathedraal werd opgedragen
door de geestelijk adviseur van de
K.A.B., rector J. M. Doesburg, met as
sistentie van past. F. Heemskerk, gees
telijk adviseur vr i de R.K. Bond van
werknemers in industriële bedrijven „St.
Willibrordus" en pastoor C. H. Krijnen,
geestelijk adviseur van de R.K. Bouw
vakarbeidersbond.
Adverter tie
(Van onze Haagse redactie)
De stichting, die de Nederlandse in
zending naar de wereldtentoonstelling te
Brussel heeft verzorgd, heeft een voor
delig saldo geboekt van 435 duizend gul
den. Minister-president De Quay maakt
hiervan melding in de toelichting op de
begroting van Algemene Zaken. De uit
gaven van de stichting bedroegen iets
meer dan acht miljoen gulden, terwijl
bijna 8,5 miljoen aan inkomsten werd
ontvangen. Hieronder was een bijdrage
van het rijk van 7,5 miljoen gulden.
(Van onze Haagse redactie)
r>fMiwSter VaP Rootj wil onderzoeken
l o„, fpogelyk is de zeventig dagen
kenfnnd«1SVerPl!.ging die door de zie"
S .n lt worden verstrekt uittebre*-
den en ook de erkende verpleeginrich
ting hierin te betrekken Tevens zou
moeten worden nagegaan of de moge-
lykheid op een vroegtijdige revalidatie
kan worden bevorderd in het kader van
een herziening van de sociale verze-
keringswetgeving en meer in het bij
zonder van de nieuwe invaliditeitswet.
De minister zegt in de toelichting op
zijn begroting dat een dergelijke ont
wikkeling. die leidt tot een betere ver
zorging van langdurige zieken, gewenst
is geworden door de voortdurende stij
ging van de gemiddelde levensduur.
Met 1 Van Nelle's „Afternoon"
theebuiltje (groot formaat) zet a
minstens 5 koppen krachtige, geu
rige thee. n Hele pot vol voor nog
geen 5 centDat is dus minder
dan 1 cent per kop!
Thee zetten met „Afternoon* thee
builtjes is ideaal! Snel, gemak
kelijk èn.... proper! Doe 'took!
Bestel ze direct;
(groet formaat)
dooi van 20 stuks
(Van onze correspondent)
De belangstelling voor de 27ste tentoon
stelling van de Kon. Vereniging „Het
Nederlandse Trekpaard" in Den Bosch
was dit jaar groter dan ooit en bereik
te met meer dan 20.000 bezoekers een
record. De tweedaagse expositie heeft
bewezen dat het paard als wezenlijk
deel van het landelijke leven nog geens
zins is geweken voor de industrialisa
tie en mechanisatie. Een aan_ de show
verbonden uitstalling van kleine land
bouwmachines toonde aan dat er nog
lange jaren voor de trouwe viervoe
ters een taak op en om de boerderij
zal liggen. De vernuftig uitgekiende
constructies die men voor vele doelen
kan benutten zijn alle gemaakt voor
paardekrachten en de prijzen zijn niet
zo hoog dat een gezond middelgroot
bedrijf of een samenwerkend stel klei
nere bedrijven ze niet zou kunnen be
kostigen.
De trotteurs hebben drie dagen bij
hun trouwe viervoeters doorgebracht
en hen verzorgd als dierbare kleino
diën. Het ging immers om hoge onder
scheidingen. De eretribune bevatte zeer
veel buitenlandse gasten toen men
woensdagmiddag de bekroonde die
ren presenteerde. Eerst de kampioe
nen met hun voorgangers van de laat
ste drie jaren, dan de groepen en ver
volgens de spectaculaire show der dra
vende vier-, acht,- en zestientallen
aan één lijn.
Een demonstratie van de boeren-
jeugd uit alle oorden van ons land on
derbrak dit schone schouwspel. In gro
te groepen lieten de jongeren zien dat
ritmische oefeningen en gymnastiek
het lichaam trainen en in conditie hou
den. In een apotheose, waaraan dui
zend geüniformeerde jongens en meis
jes deelnamen, toonde men de attrac
ties van volksfeesten en folkloristische
dansen.
(Van onze Haagse redactie)
Staatssecretaris Schmelzer is van
oordeel dat de thans ingestelde bedryfs-
lichamen in het algemeen op bevredi
gende wijze functioneren. Dit blijkt, zo
zegt hij in de toelichting op de begro
ting, o.m. uit de openbaarheid der be
stuursvergaderingen. Na enige aan
drang is hierin een belangrijke verbe
tering gekomen. De staatssecretaris
kan zich nog niet uitspreken over de
gedragslijn die men zal volgen voor
die sectoren van het bedrijfsleven waar
noe geen „schap" is ingesteld. Hij
heeft de gegevens, die aan de S.E.R.
waren gevraagd, nog niet ontvangen.
Paus Joannes heeft gisteren op een
audiëntie te Castelgandolfo gezegd dat
de gelovigen moeten bidden dat de hui
dige samenkomst van president Eisen
hower en premier Khroesjtsjev zal
leiden tot vrede op aarde voor de men
sen van goede wil. De gelovigen die
nen initiatieven als de huidige Ameri
kaans-Russische besprekingen met
belangstelling te volgen, aldus de Paus.
Kostelijk was ook de entree van de
vijf Madrileense studenten, die met
drie ezeltjes, twee witte en een zwar
te naar Soestdijk onderweg zijn om
Prinses Irene er een van aan te
bieden. De jongelui in kleurige cos
tumes poseerden voor de eretribune
en zongen daar hun nationale liede
ren waarbij zij zich op de guitaar
begeleidden.
Bij de merriepaarden werd kam
pioene; Hersa van Certain, eigenaars
de gebroeders A. en J. Haverbeke te
Biervliet. De kampioen van de heng
sten werd Frits van Reigershoeve, die
eigendom is van Gerrit Doens te IJzen-
dijke. In de categorie hengsten met
afstammelingen ging de eerste prijs
naar Nico van het Zwarte Water, die
eigendom is van de familie Simons te
Grubbenvorst.
(Van onze Haagse redactie)
Op de begroting van Algemene Za
ken is vijftig duizend gulden uitgetrok
ken voor rijksbijdragen in de kosten,
die verband houden met de viering van
Hongarije Volgens het taalkundig
instituut van de Hongaarse academie
van wetenschappen moeten de Honga
ren elkaar alleen „kameraad" noemen
als zij werkelijk kameraden zijn. Het
communistische blad Nepszabadsag
schreef dat naar de mening van het in
stituut het woord „kameraad" gereser
veerd moet blijven voor speciale men
sen.
De jongste miljoenennota is een on
prettig doelwit voor socialistische cri
tici. Volgens de geijkte rode termino
logie hebben wij immers te doen met
een progressieve begroting. Nu deze
echter is ingediend door een conser
vatief geheten kabinet is het of msn
een wolf hoort blaten, terwijl men in
het onzekere is of men dit voor de
kiezer aan gezichts- of gehoorsbedrog
moet toeschrijven.
Deze verwarrende situatie hebben
de socialisten zelf in het leven ge
roepen aangezien zij via hun propa
ganda jarenlang het alleenvertonings
recht van de progressiviteit voor zich
hebben opgeëist. Zo lang heeft men de
woorden progressief en socialistisch
met elkaar vereenzelvigd, dat men
zelf tn de onverbrekelijkheid is gaan
geloven, zozeer zelfs, dat men bij ge
brek aan steekhoudende kritiek de
plannen van het kabinet-De Quay zo
ongeveer kwalificeert als een soort
losbollige joy-riding in de rode li
mousine van vader Drees.
Hoe stevig het geloof in eigen, ex
clusieve deugdzaamheid geworteld is,
kon men gisteren van oud-minister
Hofstra voor de Vara-microfoon be
luisteren, die op een klagende, veron
gelijkte toon sprak over het getob,
het gezwalk en het gebrek aan visie
van het kabinet De Quay. Dit kabi
net, zo zei hij, is tot niets anders
in staat dan tot bukken onder de
zweep van de WD en merkwaar
digerwijs! tot freewheeling op het
beleid dat door socialisten was voor
bereid. Hoe slecht blijkt de heer Hof
stra de politieke nederlaag, hem door
zijn partij opgedrongen, te kunnen
verstouwen. Het klonk alsof hij nog
liever een Oud-minister dan een oud
minister zou zijn.
Het reeds lang gekoesterde „Natio
naal Omroepplan", dat enige maan
den geleden door de VPRO in meer
gepreciseerde vorm werd gelanceerd,
zal nog voor het eind van dit jaar
nader worden geconcretiseerd in een
schema voer uitzendingen over beide
Hilversumse zenders gedurende een
week. Op deze wijze wil de VPRO
laten zien, hoe zij zich de praktische
toepassing van het door haar voor
gestane stelsel denkt.
Met uitzondering van de NCRV, die
nadere uitwerking van de VPRO-plan-
nen heeft gevraagd, zijn de reacties in
omroepkringen maar pover geweest,
aldus werd meegedeeld tijdens een
persbijeenkomst in Amsterdam, waarop
de programma's voor het nieuwe sei
zoen werden aangekondigd. Buiten die
kringen schijnt men echter wèl veel in-
Ulü YUIUUUU HWMUWl UC Vlbilllg V Uil O- J
de nationale bevrijdingsdag. Minister teresse te hebben gehad voor een na de-
De Quay zegt in de toelichting, dat re uiteenzetting van de plannen zoals
voor het derde lustrum van de bevrij
ding nog geen vastomlijnde plannen be
kend zijn zodat men met een stelpost
op de begroting moest volstaan.
Jean Adams, de bekende Limburgse
priester-schilder en oud-pastoor van
Nunhem, woont tegenwoordig in een
voormalige melkfabriek in het dorpje
Eli nabij Beegden, waar hij zich ge
heel kan geven aan de schilderkunst.
Rogier van Aerde wijdt in het nummer
van deze week een zeer waarderend
artikel aan deze kunstenaar, die „al
leen door te schilderen zeggen kon
wat hij te zeggen had." Behalve fo
to's van de schilder en zijn atelier
zijn er reproducties in kleuren van
twee van zijn stukken. R. Kalkhoven
schrijft over de dames Knol en Kok,
nieuwe vrouwelijke leden van de Twee
de-Kamerfractie van de K.V.P., en in
verband met hun verkiezing over „de
doorbraak (van de vrouw) naar de
politiek." Spaarndam is het stadje van
de paling; daar zijn gevestigd twee
palingvangstbedrijven, die samen on-
feveer de hele wereldhandel in pa
ng beheersen. Over een van deze fir
ma's de gebroeders Kuyten en hun
groot bedrijf, doet J. W. Hofwijk een
belangwekkend verhaal. A. van Noord-
wijk schrijft over het Medisch Opvoed
kundig Bureau en zijn werk. „Veer
tig jaar wonderkind" is de titel van
een causerie over Louis Armstrong;
de vraag wordt gesteld of zelfs deze
oersterke Amerikaanse neger op de
duur het slopende muzikantenleven zal
kunnen volhouden. Verder een aantal
actuele fotoreportages. Jan Cottaar
schrijft over de volbloedfokkerij, een
achttienkaraats „wetenschap".
Engeland Koningin-moeder Eliza
beth van Engeland heeft gisteren de
„British Queen", de grootste Britse
olietankboot van 50.000 ton, te Glasgow
te water gelaten. Het schip, waaraan
ruim duizend mensen twee jaar hebben
gewerkt, kan ongeveer 50.000 ton ruwe
olie vervoeren.
de VPRO die voorstaat.
Tijdens de bijeenkomst kwam het
voornemen van de VPRO ter sprake
om een onderzoek in te stellen naar de
luistergewoonten van het VPRO-pu-
bliek. Deze enquête zal worden opge
hangen aan de uitzendingenreeks „Zorg
om de mens". De VPRO wil namelijk
proberen, zich aan te passen aan de
luistergewoonten van nu, die anders
zijn dan vóór de oorlog. Als onderdeel
van deze aanpassing wil men meer uit
zendingen geven, die zich vooral ricn-
ten tot het jonge gezin. De program
maleiding van de VPRO heeft name
lijk de indruk, dat de radio in het al
gemeen te veel is afgestemd op het
gevoelsleven van de al wat oudere ge
neratie.
Wat de programmering van de ge-
luidsomroep betreft, verkeert de VPRO
nog altfld in een overgangsstadium, in
afwachting van de verruiming van
haar zendtijd bi) de inwerkingtreding
van de nieuwe Omroepwet. Daardoor
heeft de VPRO nog altijd een belang
rijk deel van het karakter van „aan
vullende" omroep behouden. In dit
overgangsstadium acht de programma
leiding het niet juist een „grote om
roep in het klein" te zijn. Ook voor het
komende seizoen zal daarom het radio
programma grotendeels uit gesproken
woord bestaan.
In november gaat de VPRO beginnen
met een serie uitzendingen in de geest
van „Een ton voor Triëst", zoals die
vjjf jaar geleden is uitgezonden. Met
deze reeks, die is gewijd aan de vluch
telingen m Marokko en die zal worden
ingeleid met een speciaal televisiepro
gramma, _wil de VPRO weer een gelds
bedrag bijeenbrengen voor de vluchte
lingen.
In de tv-programma's zullen portretten
van zes hedendaagse staatslieden wor
den gepresenteerd, onder wie Ade
nauer, Nehroe en De Gaulle. De reeks
uitzendingen op medisch gebied onder
redactie van de arts A. C. van Swol
wordt voortgezet. Wat de tv-spelen be
treft, bestaat het plan tot een heruit
zending, in een andere bezetting, van
„Brief Encounter". Voor de amuse-
27
Van de eerste ontmoeting af voelde zij rich gerust
gesteld: „Ik voel de zielen aan," zei ze dikwijls.
„Eèn oogopslag is mij genoeg om te weten, oi een
persoon me sympathiek of antipathiek is- izaann
heb ik me nooit vergist."
„Bij de eerste oogopslag," verklaarde zij laxer,
had zij in de ziel van haar toekomstige zwager gele
zen, dat zij hem een onverdeelde sympathie Kon
schenken. Had zij voorvoeld, dat in hem de met zo
vaak voorkomende combinatie van een minpaar en
een naar de volmaaktheid strevend man gevonden
werd
In de maand september zou het huwelijk voltrok
ken worden. In afwachting daarvan bleef de hertog
van Alenpon in Duitsland, zo dicht mogelijk m de
buurt van Beieren natuurlijk. Weer bezocht hij bad
plaatsen als Baden en Rippoldsau, dromend nu
en vol ongeduld.
Wat eeft kostelijke welsprekendheid bezitten soms
kleine bijzonderheden! Er is een bescheiden getui
genis uit die dagen: een enveloppe, afgestempeld in
Baden, gedateerd 11 juli 1868, geeft ons hen beiden
weer, levendig, met een zelfde hartstocht en in hun
verschillend karakter.
„Aan Hare Koninklijke Hoogheid, Hertogin Sofie
Charlotte in Beieren."
Het handschrift, hoe jeugdig het ook aandoet, is
keurig verzorgd. Welk een tederheid verraadt zich
in de perfecte afwerking van de hoofdletters, in de
schikking van het adres, ja zelfs in de plaatsing van
de postzegel. Een grafoloog zou er tegelijkertijd het
verlangen om te eren en het verlangen om te beha
gen uit afleiden. Wat lijkt hij ons jong en verliefd
prins Ferdinand, die zijn pen zo omzichtig hanteert
bij het neerschrijven van een dierbare naam! Maar
zy, „Hertogin Sofie Charlotte", heeft er vast en zeker
niet eens op gelet. Zij heeft zich zelfs geen tijd
gegund om een briefopener te zoeken. Ongeduldig
moet zij de enveloppe - zigzag met d| vi
opengescheurd hebben Na zeventig jaar lijkt het
spoor van haar kleme hand, in trilling gebracht door
!f u&s«van een verliefd hart, nog even
vers als was de brief gisteren geopend.
v verleende Ludovicia het tweetal
wtno „„S aards paradijs; dan kreeg de
Alengon verlof, naast alle korrespon-
«'yers?^k zi-'n opwachting te komen maken.
„Ju v gelukkige weken woonde hij in het kleine
vakantieoord Feldafing. door de bossen een half uur
gaans van „Possenhofen".
„ïïi^a* hotel waar hij zijn intrek nam, bestaat nog
altijd Vooral om de talrijke malen, dat keizerin
Elizabeth er verbleven heeft, hebben de huidige
eigenaars van het huis het karakter van ouderwetse
elegance trots in stand gehouden.
Heerlijke weken! Het bos bood prins Ferdinand
en zijn verloofde gelegenheid tot lange rijtochten,
teugel aan teugel. Aan het meer tuurden zij samen
naar de wiegelende zeilbootjes. In het halfduister
van de oude salon vertrouwden zij elkaar hun gehei
men toe. Soms ook reisden zij, onder moeders hoede,
naar München om er een of ander juweel uit te
kiezen of hand in hand van een museum naar
een banketwinkel te slenteren. Gelukkige kinderen
die in alles vermaak scheppen, zolang ze samen zijn.
Getweeën telden ze vijfenveertig jaar. Heel die schit
terende zomer bestond er voor hen niets anders dan
hun Jiefde.
Die Frauenkirche was het doel van de eerste bede
vaart die zij samen wilden maken: een beeld ln een
met verguld smeedwerk versierde kapel onder het
schemerlicht van spits toelopende glas-in-loodven-
sters. Het beeld van de H. Lodewijk, de grote voor
zaat, de christen, de vorst, de toegewijde eehtgenoot.
„Dieu, France et ma Dame, buiten deze drie is
er geen liefde mogelijk
Reeds toen begon voor hen een decorwisseling die
zich in hun leven telkens weer en op karakteristieke
wijze zou voltrekken. Het uitbundige Italiaanse zon
licht, de zwijgende hemel van Ile-de-France, het
dromerige Innsbruck gaven even zovele nuances aan
van de verschillende perioden van hun leven. Ook
nu was de achtergrond van hun optreden een
oude middeleeuwse stad, een bos onder stralend
blauwe hemel volkomen in overeenstemming met
de verrukkingen van hun eerste samenzijn.
Zij gingen in die tijd vooral op in die dingen, waar
aan men elkaar na de beslissende dag van het ja.
woord allengs dieper leert kennen en waaruit men
langzamerhand opmaakt waarom men eigenlijk van
elkaar houdt. Ieder van hen vond in de ander precies
wat hem ontbrak.
De wispelturige en lichtbewogen Sofie Charlotte
ontdekte in hem de zekerheid, de_ vaste hand en
de beschermende kracht waaraan zij steeds h6"0®"6
had gevoeld. Het onverstoorbaar goede humeur ook,
dat hemelsbreed verschilde van de
impulsieve uitgelatenheid van de
wier schaterlach zo gemakkelijk in tranen verkeer-
deÊn"hij zag in haar de openbaring van een gevleu
gelde fantasie, die zijn strenge jeugdjarm nooit had
den irekend. Wat bewonderde hij deze onweerstaan
bare „Titania", die zijn vrouw ging worden, met haar
ongebreidelde innerlijke gloed, haar beweeglijke
mond, haar lichte tred, haar onverwachte invallen
en ideeën, die zij wie weet waar vandaan haalde.
Maar op één punt heeft hij haar zijn bewondering
geweigerd De muzikale gaven die haar in onze
ogen zo aantrekkelijk maken, konden in hem mets
dan argwaan en afkeer wekken. Hij zag haar met
graag aan de piano in een of andere partituur blade
ren vooral niet wanneer die partituur de handteke
ning van Richard Wagner droeg. Jaren zouden er
moeten verlopen, voor hij er genoegen in kon vin
den zijn vrouw fragmenten uit „Tannhauser" of
uit de „Ring" te horen zingen, terwijl ze zichzelf
begeleidde. De hertog van Alenpon moedigde liever
het schildertalent van zijn verloofde aan. Een voor
zichtige wijsheid, omdat haar al te emotionele ziel
door de muziek nog werd opgezweept?
(Wordt vervolgd)
mentsprogramma's is gezocht naar een
nieuwe vorm. De VPRO wil er zich op
gaan toeleggen, oorspronkelijke Neder
landse chansons te doen schrijven en
uitvoeren. Voorts wil men enige repor
tages van bestaande cabaretprogram
ma's uitzenden.
1 september van dit jaar bedroeg het
aantal geregistreerde televisietoestellen
515 441 tegen 503.207 op 1 augustus 1959.
Op 12 september waren er 521.682 in
geschreven toestellen, hetgeen een toe
neming met een derde betekent sinds
januari. Het aantal ingeschreven radio
toestellen steeg van 2.563.223 op 1 au
gustus 1959 tot 2.572.076 op 1 septem
ber. Op deze datum waren er 494.808
aangeslotenen op het (|raadomroepnet
tegen 495.904 op 1 augustus j.L
Het „wachten tot het beter wordt",
dat door Wim Kam ooit eens is aange
duid als de voornaamste bezigheid van
de ktjker voor zjjn toestel, is woensdag
in het programma van de KP-O-televi-
sie eindelijk eens beloond geworden.
Het programma „Als de vogeler des
hemels", waarin tot slot van de avond
het leven van de Nederlandse „clo
chards", de thuislozen, in een welover
wogen soms meer romantische dan
reële maar altijd interessante en boei
ende combinatie van foto's, filmfrag
menten, voordrachten en levendige ge
sprekken werd belicht, behoort tot het
beste wat wjj in lange tijd op het KRO-
scherm te zien hebben gekregen.
Des te merkwaardiger is het dat
Manus van de Kamp, die belast was
met de samenstelling en de regie van
dit uitstekende programma, ook teken
de voor de regie van „Vijftig jaar
groei", ter herdenking van het gouden
jubileum van de gecentraliseerde vak
beweging waarmee de avond werd in
geleid. Een dorre zonder enige bezie
ling voorgedragen opsomming van fei
ten, waarbij op hinderlijke wijze door
de sprekers werd gespiekt.
Aan eenzelfde euvel, zü het in min
dere mate, ging het door Leo Riemens
en Fred Bredschneijder getekende
..zangersportret" (van Jacques Urh s>
mank. Een programma dat voor de
radio beter tot zijn recht zou zijn ge
komen omdat de beelden dan geen af
breuk hadden gedaan aan het geluid
Sterren van de grammofoonplaat zen
gen in „Music Box" een aantal in
de meeste gevallen slecht met het
beel gesynchroniseerde liedjes uit hun
repertoire. Het apparaat, waaraan dit
programma zijn naam ontleende, had,
zover we konden nagaan, geen ander
doel dan Walter Kous gelegenheid te
bieden er tegen aan te leunen tijdens
het aankondigen van het volgende nura-
nier.
Maar alleen het slotprogramma en
het met films geïllustreerde overzicht,
dat Jan Willem Hofstra gaf van de
premières waarmee de Nederlandse to
neelgezelschappen het seizoen hebben
ingezet voorkwamen dat het voor de
kijkers weer eens een verloren avond
werd. F
De regeringscommissaris voor het
radiowezen, mr. Van Veen, zal tevens
worden belast met televisiezaken. Voorts
is ingesteld een Raad van Beheer voor
de televisiestichting, onder voorzitter
schap van de voorzitter van het be
stuur van de Televisiestichting. Het hui
dige dagelijkse bestuur van de Televi
siestichting wordt opgeheven.
Een en ander is vastgelegd in de vo
rig jaar gepubliceerde wijziging van het
Televisiebesluit 1956, die bij beschikking
van de staatssecretaris van O., K. en
W., mr Y. Scholten, met ingang van
dinsdag in werking is getreden. De wij
zigingen in het Televisiebesluit 1956
hebben enerzijds ten doel meer eenheid
en concentratie te verkrijgen in de lei
dinggevende organen van de Nederland
se Televisie Stichting, terwijl zij ander
zijds erop gericht zijn de nodige waar
borgen te scheppen voor een doeltref
fende en efficiënte werking van het tele
visiebedrijf.
Engeland De Nederlandse kust
vaarder „Jonan" van 500 ton heeft gis
teren hulp verleend aan een motorboot,
die met zeven mensen aan boord on
derweg van Sark naar Jersey motorsto
ring had gekregen. De „Jonan" sleepte
de boot naar Guernsey.
