Belgische Congo in
1964 soeverein?
Met het recht om vrij zijn
verhouding tot Brussel
te bepalen
W
Rijk aan indrukken na
opwindende reis
Achtduizend Amsterdamse typografen
hielden één dag proteststaking
Ook elders enige dagbladen
niet verschenen
Staking
Prinses Beatrix weer thuis
Bohlen assistent
van Herter
12.000 Belffische
soldaten verlaten
de dienst
Kroonprinses had alle gelegenheid
door facadeheen te kijken
Tegen uitblijven van C.A.O.
Werk hervat na
rustig verloop
Censuur-onderzoek op Nieuw-Guinea begonnen
Het weer
Droog
weer
Bestuurder komt
in vlammen om
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1959
83ste JAARGANG No. 30321
Voor Russische
aangelegenheden
BEATRIX OP SCHIPHOL
Eerste open gesprek
met Nederlandse pers
GAMEL MONTYCOATS
Zonnige perioden
Het weer in Europa
-
Auto over de kop
Wij voegen vandaag in ons
nummer enige pagina's in, die
onze lezers reeds gisteren had
den moeten ontvangen. Zij wa
ren reeds gedeeltelijk gereed.
De typografenstaking heeft hun
verspreiding verhinderd.
Wij hebben deze pagina's, die
hun nieuwswaarde nog hebben
behouden, ingevoegd met de
datering maandag 21 septem
ber. Men gelieve de woorden
vandaag, gisteren en morgen,
wanneer zij op deze pagina's
voorkomen, te vertalen in
maandag, zondag en dinsdag.
DE DIRECTIE
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, telet 4790
Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per miHimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
's avonds tel. 21544.
(Van onze Brusselse correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen
De Belgische Congo zal ^J^eer-
in 1980 een reeerine met gel
van 1960 een regering
de bevoegdheid bezitten,
1963 autonomie krijgen
gië een geassocieerde
het land zal in
en met Bel-
staat vormen,
de fonp-B tnt 'n soevereine staat worden
geproclameerd met eigen diplomatieke
vertegenwoordiging, met een eigen le
ger en met het recht vrij zijn verhou
ding tot Belgm te bePalen. Volgens wel
ingelichte kringen te Brussel zou dat
grosso modo de inhoud zijn van de aan-
vullende regeringsverklaring, welke de
minister voor de Belgische Congo. De
Schrijver, voornemens is nog voor de
Congolese gemeenteraadsverkiezingen
in december af te leggen. In een radio
toespraak tot de Congolese bevolking
heeft gouverneur-generaal Cornells, die
sedert enkele dagen uit °?ePIJte
post is ter?J^e^anvullende verklaring
«w&K* gemaakt. Minister De Schrijver
*ou inderdaad van oordeel zijn, dat de
veilde onduidelijkheid van de konink
lijke boodschap en de daarbij aanslui
tende regeringsverklaring van 13 janu
ari evenals het gebrek aan zekerheid
aangaande de datum van de onafhanke
lijkheid de voornaamste oorzaken zijn
van de huidige crisis in de Belgische
Congo. De minister is, naar men al
thans verzekert, ervan overtuigd, dat,
als deze datum eenmaal definitief is
vastgesteld, de Congolese politieke
leiders niet langer meer zullen aandrin
gen op een soevereine regering in 1960
coals tot dusver het geval was.
Het vertrouwen van De Schrijver in
de gematigdheid en het gezond ver
stand van de meerderheid van de Con
golese politici berust onder meer op de
houding der zwarte vertegenwoordigers
in de gouvernementsraad, die verleden
week te Brussel heeft vergaderd. Toen
de minister zijn voornemen onthulde na
®en overgangsperiode van een jaar
to u* voorzitterschap van de in 1961
te kiezen provincieraden aan inlanders
toe te vertrouwen, werd door de Con
golese leden van de raad daartegen
voorbehoud gemaakt, onder voorwend
sel dat geen enkele Congolese politieke
leider voldoende routine bezit om een
dergelijke verantwoordelijkheid op zich
te nemen. Men acht het in de gegeven,
omstandigheden dan ook waarschijnlijk,
aat de Congolese gezagdragers ook na
1964 op Belgische ambtenaren en des
kundigen een beroep zullen blijven doen
om het administratieve en economische
raderwerk van de nieuwe staat op gang
te houden.
Niet elkeen deelt echter dit officieel
door minister De Schrijver geaffirmeer
de vertrouwen en de minister zelf be
schouwt, naar ons verzekerd werd,
zijn plan als een algebraïsch vraagstuk
met verscheidene onbekenden. Een van
deze onbekenden is de werkelijke aan
hang, waarop sommige extremistische
nïeïüen, zoals de Abako en de Mouve-
king kS^tional Congolais, bij de be vol-
enig aankn? rekenen. Bij gebrek aan
decemberverkngspunt kunnen alleen de
woord brengen21?®6" hierop een ant-
heeft een concent^ ^/se'open weken
verscheidene kleiner? g*"» gfhad van
en met gematigde strekkinf èn te n*
sel schijnen velen daarop hoog?e?nan"
nen verwachtingen te bouwen. Maaj.
mogelijkheid, dat deze partijen, waar
van de leiders alleen maar zichzelf ver
tegenwoordigen, door de steviger geor
ganiseerde Abako overspoeld worden,
is zeer reëel. Men dient derhalve reke
ning ermee te houden, dat de extremis
ten, aangemoedigd door een verkiezings-
succes na december, hun eis voor on
middellijke zelfstandigheid zullen her
nieuwen.
Minister De Schrijver zou met deze
eventualiteit rekening hebben gehouden.
In de gouvernementsraad heeft hij ver
leden week een decentralisatieplan doen
goedkeuren, waarvan de diepere beteke
nis wellicht aan de aandacht is voorbij
gegaan. Het plan, dat ruime wet
gevende en financiële bevoegdheden aan
de zes Congolese provincies toekent, be-
®ogt officieel niets meer dan het ver
trouwd maken van de autochtone volks
vertegenwoordigers met bet mechanis
me van een modern bestuursapparaat.
Bovendien wil men verhinderen, dat in
een land dat tachtig maal zo groot is
als België provincies als Kivu en Ka-
tanga, geïsoleerd van een al te sterk op
Leopoldstad gecentraliseerd gezag, aan
iedere effectieve controle zouden ont
snappen. Maar dit decentralisatieplan
opent ook andere perspectieven. Het is
een patroon, waarop men eventueel een
totale ontvlechting van de Congo uitvoe
ren kan, wanneer blijken mocht, dat
bijvoorbeeld in Leopoldstad en in Ne-
der-Congo heel andere krachten aan bod
komen dan in de evenaarsprovincie, in
Kasai of in Katanga. De opzet maakt
zelfstandigheid van Neder-Congo en
Leopoldstad in de vorm van een Bakon-
go-staat in 1960 niet langer onverenig
baar met een tragere evolutie in de rest
van de kolonie.
Het is overigens geen geheim, dat een
deel der administratie te Brussel een
ontvlechting van de Congolese een
heidsstaat wenst, omdat de belangen
van een aantal machtige maatschap
pijen, zoals de Union Minière, er best
mee gediend zijn. De Union Mi
nière, oen van de machtigste mijnon
dernemingen ter wereld en als dusda
nig de voornaamste hefboom van de
Brusselse effectenbeurs, maakt op dit
ogenblik een ernstige crisis door. Een
aanzienlijk deel van haar kapitalen
werd sedert januari uit de Belgische
Congo teruggetrokken en in Canada ge-
reïnvesteerd. Een van de belangrijkste
fundamenten van de Congolese finan
ciële stabiliteit is daarmee ondergra
ven. Het iigt nu voor de hand, dat de
decentralisatie van de Congo in de
kaart van de Union Minière speelt.
Reeds werden in financiële kringen ge
ruchten gehoord over de mogelijke wij
ziging van de grenzen van de provin
cie Katanga, het koper- en uraniumge-
bied van de maatschappij, en over de
aanhechting van zuidelijk Kasai. waar
de Union Minière eveneens met de ont
ginning van belangrijke mingebieden
een aanvang heeft gemaakt. Men is
thans nog niet zo ver reeds publiek
een parallel te trekken met Rhodesië,
maar de Congolese onbekende sluit on
getwijfeld toch een hele hoop verras
singen in zich.
Charles Bohlen, de Amerikaanse am
bassadeur op de Philippijnen, is be
noemd tot speciaal assistent van de mi
nister van buitenlandse zaken, Herter,
voor Russische aangelegenheden, aldus
is door het State Department meege
deeld. Gehoopt wordt dat Bohlen voor
eind oktober zijn nieuwe functie zal
kunnen aanvaarden. Men weigerde in
gezaghebbende kringen te Washington
te zeggen of Bohlen die van 1933 tot
1931 ambassadeur in Moskou is ge
weest president Eisenhower op zijn
reis naar de Sovjet-Unie zal vergezel
len. a (AFP).
van,d®
zullen op 26 september™ ma
ren de dienst verlaten
landmacht zal 10.500
12.000 militai-
De Belgische
naar huis zien vertrekkm? f61"8,011??1
macht 1.000 man en de ze'emaoht^Knn
man. De 8.000 Belgische mm^fren d?o
vervroegd de dienst zullen verlaten en
in Duitsland zijn gestationeerd, 2„n„"
de volgende week met tien extra-trli
nen naar België terugkeren.
Een lachende prinses Beatrix bij haar terugkeer uit
op de luchthaven aanwezig om haar te
de V.S. Haar Moeder
verwelkomen.
(Van onze verslaggever)
,,Ik heb alle gelegenheid gehad door
de facade van een land in feestvreugde
heen te kijken. Met zeer veel interes
sante mensen, die je anders op een va
kantie niet ontmoet, heb ik kennis kun
nen maken en mijn bezoek is echt ver
der gegaan dan het bijwonen van de
Henry Hudsonherdenking alleen." Een
lachende pripses Beatrix, nog vol van geweest
indrukken van het tiendaagse bezoek pmt(
aan de Verenigde Staten, vertelde van
ochtend op Schiphol volop van haar ge
slaagde reis. Zij was met de DC-7C
,,Arablsche Zee", een ljjntoestel van
de K.L.M., uit New York aangekomen
en precies op de vastgestelde tijd, om
9.35 uur, had gezagvoerder A. W. Ra-
venhill de brullende motoren stil gezet
voor het platform van de intercontinen
tale hal, waar koningin Juliana haar
dochter stond op te wachten.
Prinses Beatrix, gekleed in een
blauw-grjjs gespikkelde deux-pièces,
verscheen als eerste in de deuropening.
Zij dankte stewardess Annemarie Sa-
dee en purser Klip hartelijk voor de
verzorging aan boord en daalde toen
onder applaus van het publiek op de
galerij de trappen af om haar moeder
te omhelzen. Daarna begroette zij de
anderen, die haar verwelkomden, o.w.
ir. I. A. Aler, president-directeur van
de K.L.M. en de heer U. F. M. Del-
laert, directeur van de N.V. Schiphol.
Druk pratend begaf zij zich temidden
van het gezelschap naar de V.I.P.-ka-
<ner, waar zij met Mies Bouman een
gesprek had voor een directe uitzending
van de televisie. Wereldomroep en Hil-
versum wilden daarna graag van de
Prinses weten, hoe de reis geweest
was. Koningin Juliana was niet bij de
ze interviews aanwezig. Ze wilde het
wel maar Beatrix had het liever niet.
H.M. volgde het t.v.-gesprek op een
monitor elders.
Daarna was het de beurt aan de
pers. In het restaurant ,,De Wijde We
reld" hield de prinses haar eerste pers
conferentie in Nederland. Zij deed dit
allercharmantst en „open". Ze was het,
zo zei ze op een vraag, volkomen eens
met die Amerikaanse journalisten, die
hadden geschreven dat de reis voor
haar „opwindend en instructief" was
Het opwindende bestond uit
de grote, oprechte vrolijkheid, het zali
ge weer en... de kleuren. ,,U weet wel,
hoe de Amerikanen zijn. En instruc
tief? Ik kan niet nagaan, wat de Ame
rikanen van mijn reis hebben geleerd,
maar ik zelf heb het land leren kennen,
tenminste New-York en de Hudson-
vallei, hoe het leven daar draait en het
land wordt bewerkt". De prinses zou
niet kunnen zeggen, wat nu wel haar
plezierigste ervaring was. „Ieder be
zoek treft je, er zijn zoveel aardige mo
menten dat van een echt hoogtepunt
niet te spreken is"
De Kroonprinses had een groot ver
schil opgemerkt tussen de Amerikaan
se en Nederlandse studenten, in opvat
tingen, opvoeding en houding en ver
houding tot ouders en omgeving. In
Amerika had ze in een toespraak be
toogd, zo vulde ze aan, dat de univer
siteiten een positieve taak hebben
tegenover de negatieve instelling van
de leeghoofdige massajeugd. Amerika
heeft nozems die erger zijn dan hier, de
zgn. „gangs". Volgens de prinses heb
ben de universiteiten kans „de jeugd
kritisch en reëel in het leven te leren
staan".
(Van onze verslaggever)
De dagbladen in Amsterdam en
ook in enige andere plaatsen van
Nederland zijn maandag niet ver
schenen, doordat de typografen het
werk hadden neergelegd als protest
tegen de weigering van het College
van Rijksbemiddelaars om de nieuwe
C.A.O. tussen de werkgevers- en
werknemersorganisaties in de typo
grafische bedrijven goed te keuren.
Intussen heeft het Centraal Bu
reau voor de grafische bedrijven
maandagmiddag besloten, op zo kort
mogelijke termijn een nieuwe be
spreking met het College van Rijks
bemiddelaars te beleggen en op aan
drang van dit bureau is de staking
van de typografen dan ook weer
opgeheven.
Het bezwaar van het ''ollege Van
Rijksbemiddelaars richt zich, zo ver
nemen wij, te "en de mogelijkheid van
verhoging van de priizen der typogra
fische produkten als gevolg van de in
i/TTi
bean^missie 1an 01\aerZ0ek naar het al of niet voorkomen van postcensuyr op Nieuw-Gumea is haar werkzaamheden
mei ondervraging van een aantal personen. De eerste, die gehoord werd, was het hoofd van de PTT, ir. A.
woerdt. Achter ue groene tafel v.l.n.r. de heer van Veen, fhr. mr. Witsen Elias, prof. dr. L. W. G. Scholten mr. P. J.
Hustinx en dr. N. L. Smit (secretaris van de commissie.)
vroege
de nieuwe C.A.O opgenomen loonsver
hoging en werktijdverkorting. D. rege-
rir heeft tegen deze beide laatste po
sitieverbeteringen van de typografen
gee bezwaar, mits het niet tot prijs
verhoging kpmt. Maar de- typografen,
althans die in Amsterdam, waren on
geduldig geworden en reeds zondag
avond weigerden de nachtploegen aan
het werk te gaan, zodat de ochtend
bladen niet konden verschijnen. Ook de
dagploegen namen eenzelfde standpunt
in, zodat maandag geen enkel Amster
dams dagblad is uitgekomen en ook de
drukkerij van ons blad te Amsterdam
lag stil.
De drukkerij van „De Tijd-De Maasbode"
in Rotterdam werkte echter vrijwel
normaal, maar bij het Vrije Volk te
Rotterdam werd gestaakt en bij de
Nieuwe Rotterdamse Courant werd het
werk eerst neergelegd, later weer her
vat, totdat een deel van het personeel
ging staken en de resi dit voorbeeld
volgde. Behalve de N.R.C. konden toen
ock niet de „Rotterdammer", „Trouw".
„Dordts Dagblad en „De Dordtenaar",
die bij de N.R.C. worden ver -aardigd,
verschijnen, met dien verstande, dat
van de „Rotterdammer" drie
edities toch nog gedrukt zijn.
Het technisch personeel van de
„Twentsche Courant" te Hengelo e van
de „Gooi- en Eemlander" te Hilversum
sloot zich bij de staking aan.
In Amsterdam, waar reeds des mogens
vroeg vier- a vijfduizend typografen het
werk hadden neergelegd, breidde de
st-.king zich nog uit, doordat ite groe
pen stakers naar de drukkerijen trok
ken, waar nog werd gewerkt. Ze hieven
hier spreekkoren aan in de trant van
„Maffers (of slijmers) kom er uit".
Soms had dit inderdaad succes. De po
litie, die eerst des morgens overal zorg
vuldig had toegekeken, had zich in de
loop van de dag teruggetrokken. Voor
zover kon worden nagegaan, is slechts
één incident in Amsterdam voorgeko
men, toen in dc vroegte van maandag
morgen op het Stationsplein ee25-
jarige man de verkopers van een sport
blad lastig viel en hem wilde overhalen,
do verkoop van het blad te staken. De
politie heeft hem met de gummistok
weggejaagd.
De» middags verzamelden zich talrijke
stakers op de N.Z. Voorburgwal bij de
g. „postzegelmarkt". Ze wilden daar
een vergadering houden, maar daar dit
pleintje des maandags vol auto's staat,
kwam van de vergadering niet veel te
recht. De stakers verspreidden zich
daarom in groepen.
Het plan werd geopperd om geza
menlijk op te .rekken naar het kantoor
van het centr- al bnrean voor d grafi
sche bedrijven ir de Va,, Eeghenstraat,
maar dit plan ging niet door. Vanuit
een politie-auto erd om drie uur per
luidspreker aan de stakers verzocht
naar huis te gaan en des avonds resp.
dinsdagochtend gewoon het werk te
hervatten. Namens de personeelscom
missies der grafische bedrijven werd
medegedeeld, dat de :taking als geëin
digd diende te worden beschouwd.
Niettemin uleven talrijke stakers toch
no" op straat met elkaar debatteren. De
politie zorgde er voor. dat de rijweg
vrij was.
De personeelscommissie der Amster
damse grafische bedrijven heeft een
brief gezonden aan het Centraal bureau,
in welk schrijven zij haar dank en waar
dering uit voor de resultaten, die na
lange en moeizame onderhandelingen
voor de vernieuwing van de CAO zijn be
reikt. In de brief worden voorts teleur
stelling en verontwaardiging geuit over
de afwijzende beslissing van hef College
van Rijksbemiddelaars, welke teleur
stelling en verontwaardiging zich hebben
geuit zo zegt de brief in een spon
tane 24-uursstaking van plm. 8000 typo
grafen, tegen het advies van de bonds-
besturen in. De brief spreekt de wens
uit, dat de onderhandelingsdelegaties
van werkgevers en werknemers, bij
\erdere besprekingen met het college
van rijksbemiddelaars, het tussen beide
partijen bereikte resultaat onverkort
zullen handhaven. De brief dringt er
tenslotte op aan bij de vakbondsbesturen
en bij het College van Rijksbemidde
laars de meeste spoed te betrachten.
Ook bij vijf van de ongeveer 20 che-
migrafische bedrijven in Amsterdam is
gestaakt, maar des avonds resp. van
morgen zijn alle stakers weer aan het
werk gegaan.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL13439
lEiOSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
Verwachting tot woensdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Op de meeste plaatsen droog weer.
Koudere nacht met hier en daar
mist, morgen overdag zonnige perio
den en dezelfde temperaturen als
vandaag of iets hogere. Zwakke tot
matige wind uit westelijke rich
tingen.
Zon: 6.26-18.39. Maan. 22.01-12.54.
Een storing die over de oceaan achter
het hogedrukgebied aan naar het oosten
beweegt zal vóór morgenavond nog niet
veel invloed op het weer hier te lande
uitoefenen. In verband hiermede wordt
morgen droog weer verwacht met voor
al aanvankelijk zonnige perioden.
max mm neersJ
Station
Weer
temp
temp
afgei
gisteren
24 uui
Den Heiöei
zwaar
bew
19
15
1
Vpenburg
zwaar
bew.
21
15
3
VTissingen
lichte
regen
22
16
4
Eelde
licht bew.
18
12
3
De Bilt
regen
20
14
3
Twente
regen
22
13
3
Kmdhovi
motregen
23
13
2
Zd.-Limb'
ichte
regen
24
13
1
Stockholrr
egen
15
8
7
Osio
nbewolkt
17
3
6
Kopenh;
waar
bew
16
12
0
Londen
egen
22
15
0.4
Amstei
waar
bew.
20
14
3
Brussel
.egen
25
13
3
Luxembi
'-waar
bew.
25
14
0
Parijs
zwaar
bew.
28
15
0
Nice
onbewolkt
23
16
0
Berlijn
regen
24
15
0.2
Frankfor*
zwaar
bew.
26
14
0
Münchei
half bew.
25
14
0
Zurich
mist
23
10
0
Genève
;waar
bew
21
14
0
W enen
half bew.
24
11
0
innsbrüci*
half bew.
24
9
0
Rome
geheel
bew.
27
17
0
Madrid
lichtbew.
16
0
Mallorca
licht bew.
30
20
0
Het contact met president Eisenho
wer was „bijzonder prettig" geweest.
„Ik heb een aardig, open gesprek met
hem gehad". Khroesjtsjev was haar
bijna op de hielen gevolgd, vertelde ze
hartelijk lachend, „speciaal In New
York en in Hyde Park bij mevr. Roose
velt". Persoonlijk had de prinses van
die „achtervolging" niet veel gemerkt,
maar de Amerikanen waren flink met
Khroesjtsjev bezig.
Beatrix vond het jammer, dat ze
maar zo weinig tijd voor zichzelf had
gehad. Ze was aan het winkelen ge
weest „grammofoonplaten gekocht voor
een voorraad cadeaus" en vrienden had
den haar bezocht. De kerkdiensten, dia
ze had bijgewoond, zijn niet met die in
ons land te vergelijken. „De kerken wa
ren natuurlijk vol omdat ik er was."
De prinses had de indruk gekregen, dat
het godsdienstig leven in Amerika bij
officiële gebeurtenissen meer op de
voorgrond treedt dan in Nederland. Het
was haar ook opgevallen, dat de ker
ken altaren hadden.
„Among my own people"
De lach week van Prinses Beatrix ge
zicht, toen een verslaggever haar vroeg,
wat ze precies bedoeld had met de
woorden „among my own people", een
uitdrukking die zij enkele dagen voor
haar reis had gebruikt in een inter
view met vertegenwoordigers van bui
tenlandse bladen en persbureaus. Zij
had het toen gehad over haar tocht
met andere koninklijke families op de
„Agamemnon". Over deze zinsnede is
destijds misverstand ontstaan. De prin
ses weet dat aan twee oorzaken. Aller
eerst is de intonatie verkeerd begrepen
- „my own paople" is een bestaande
Engels-Amerikaanse uitdrukking, zo zei
ze - en verder is ze verkeerd vertaald.
„Ik heb er mee bedoeld: mijn eigen fa
milie, mijn vrienden, mijn kring, mijn
vakgenoten en beslist niet: mensen van
mijn standing of mijn eigen slag. Het
gaat meer om de sfeer, waarin ik het
gezegd heb", zo voegde de prinses er
aan toe. Zij wilde haar verhelderend
antwoord eerst liever niet gepubliceerd
zien, maar gaf even later toch toestem
ming.
Toen was het vlotte onderhoud afge
lopen. „Misschien mag ik nu even mijn
kopje koffie opdrinken", vroeg ze be
minnelijk. H.K.H. beloofde meer con
tact met de Nederlandse pers te zullen
hebben „als er tenminste aanknopings
punten zijn." Daarna vertrok de Kroon
prinses met haar moeder, die ook dit
interview niet had bijgewoond, per auto
naar Soestdijk om in de familiekring
waarschijnlijk nog honderd-uit te ver
tellen over haar reis, die op 4 septem
ber met de „Rotterdam" zo glorieus
was begonnen.
Op de procinciale weg in de gemeen
te Hulst, tussen Nieuw Namen en Clin-
ge (Zeeuws Vlaanderen) is in de afge.
lopen nacht een dodelijk ongeluk ge
beurd, waarbij de twintigjarige R. de
Bruin uit Huist het leven verloor. Ver
moedelijk door het springen van een
band sloeg de wagen die de jongeman
bestuurde, over de kop, vloog over de
sloot terzijde van de weg en kwam met
de wielen omhoog in weiland terecht.
De wagen vloog in brand en de bestuur
der kwam in de vlammen om.
Advertentu
STOMEN
STOPPEN
Voorzover de typografen, die giste
ren hebben gestaakt, dit uit overtui
ging hebben gedaan er waren er
maar al te veel die alleen maar staak
ten, omdat zij het tegenover hun col
lega's niet durfden na te laten be
rustte deze overtuiging op een mis
verstand omtrent de vrijere loonvor
ming en de taak van het College van
Rijksbemiddelaars. Nu moet men toe
geven, dat de terminologie aanleiding
geeft tot misverstand. Wat Rijksbe
middelaars deden, was in ieder geval
iets anders dan bemiddelen. Zij heb
ben een collectieve arbeidsovereen
komst, waarover in moeizame onder
handelingen tussen werkgevers en
werknemers overeenstemming was
bereikt, afgewezen om tot nu toe niet
bekende redenen. Men moet veronder
stellen, dat het ontwerp-C.A-O. in de
ogen van Rijksbemiddelaars niet over
eenstemde met de richtlijnen van de
regering voor de vrijere loonvorming,
welke richtlijnen, men vergete dat
niet, van jongere datum zijn dan de
voorgelegde C.A.O. Gedurende de tijd,
dat werkgevers en werknemers aan
de onderhandelingstafel zaten, waren
die richtlijnen nog niet vastgesteld.
Men kon er met meer succes dan thans
is geschied naar geraden hebben, maar
meer ook niet. De stakers van gisteren
hebben uiting gegeven aan hun onge
duld. Als nu de werkgevers een C.A.O.
hebben goedgekeurd, zo redeneren zij,
dan kan het er wel af. Wat hebben
wij dan met Rijksbemiddelaars te ma
ken? In de grond getuigt deze rede
nering van respect voor de eigen
werkgever, „die toch ook niet gek is".
Wat betekent, zo vraagt men, dan
vrijere loonvorming? In ieder geval
betekent vrijere loonvorming niet:
vrijer dan vrij. Vrijere loonvorming
betekent eigenlijk gedifferentieerde
loonvorming, dus loonvorming naar
maat. Het loon kan per bedrijfstak in
verschillende mate stijgen, al naarge
lang de produktiviteit in de betrokken
bedrijfstak. Maar de vrijere loonvor
ming is geen wilde loonvorming. Na
tuurlijk moeten de werkgevers op de
eerste plaats waken tegen een opdrij
ven van het loon in een mate die niet
door stijging van de produktiviteit
wordt gemotiveerd. Maar het kan zijn,
dat de werkgevers te week zijn, bij
voorbeeld uit vrees voor stakingen.
Het kan ook zijn dat de werkgevers
te zeer naar hun eigen bedrijf kijken,
en de terugslag op andere bedrijfstak
ken verwaarlozen. In het geval van
het grafisch bedrijf moet daarbij wor
den opgemerkt, dat de typografen-
lonen vroeger de hoogste in de arbei
derswereld warenDoor de na-oorlogse
nivellering is de voorsprong op andere
groepen van arbeiders verkleind. De
vrijere loonvorming zou o.i. tot een
gedeeltelijk herstel van die voorsprong
mogen leiden. Tenslotte kan er voor
de overheid een reden tot ingrijpen
zijn gelegen in de bezorgdheid dat al
te onstuimige loonbewegingen een in
flatie kunnen oproepen, die ons land
opnieuw in een periode van beste
dingsbeperking doet belanden. Nie
mand kan daar een belang in zien.
Dat er richtlijnen zijn, waaraan
Rijksbemiddelaars een voorgelegde
C.A.O. moeten toetsen, is dan ook in
het algemeen begrijpelijk. Een andere
regering zou andere richtlijnen heb
ben, uitgegeven, maar geen enkele re
gering zou geen enkele richtlijn
hebben gegeven.
Het treft alleen bijzonder slecht, dat
de rem nu juist moest worden in wer
king gesteld op een C.A.O., waarover
twee jaar langer dan normaal is on
derhandeld voordat die richtlijnen
bekend waren. Wij hopen dan ook, dat
in het hernieuwde overleg met Rijks
bemiddelaars, waartoe thans is beslo
ten, binnen korte tijd een oplossing
kan worden gevonden, die aan de bij
zondere psychologische moeilijkheden,
die zich in het grafisch bedrijf voor
doen, tegemoet komt. Tenminste, als
dat ook zakelijk verantwoord is. Wij
kennen de reden niet, waarom Rijks
bemiddelaars bezwaar hebben ge
maakt. Misschien is het een kleinig
heid, waar men overheen kan stap
pen. Is het echter een zaak van be
lang, dan mag men van Rijksbemid
delaars niet verlangen dat zij iets an
ders doen dan hun plicht. Wij hebben
te vaak de eigen taak van de overheid
ten aanzien van de loonvorming, ook
van de gedifferentieerde loonvorming,
uiteengezet om thans de psycholo
gische moeilijkheden doorslaggevend
te kunnen vinden, nu wij daar last
van hebben.
Indien het belangrijke zaken betreft,
zou men tegenover zulk moeilijkhe
den ook wel enige discipline kunnen
stellen. Daar heeft het gisteren wel aan
ontbroken. De stakers hebben niet ge
luisterd naar een oproep van hun
eigen bonden, die hen vermaanden
aan het werk te blijven. Er waren
erbij die niet eens naar hun eigen
woorden luisterden. Een vreemde
vertoning was dat wel.
GROTE HOUTSTRAAT 5 - TEL. 10771
AMSTERDAMSEVAART 30 - TEL. 11561
BINNENWEG 137 - TEL. 36432
