DIANA heerst over duizenden
Nederlandse lagers
De reeënstand (rond 15.000)
heeft zijn top bereikt
hv tó
èvr
m
JACHTHUT BIJ ERMELO
11
'A
*H1
A
Een99 underwriter9'3verzekert altijd alles
Iti
H
J
Al is het jachtgreagl klein...
Breda wordt bereikbaar voor
schepen tot 1350 ton
TWEE IJSBERENEEN GIRAFFE, BENEN, HANDEN EN TRANSFERBEDRAGEN f
Weidelijke
romantiek
„Verzekering dekt de schade rekbaar begrip
Dekking voor cineasten en journalisten
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1959
PAGINA 11
m
4-. 4. .1
r -♦* N'AlaËSjT i '---x-,
NADRUK VERBODEN)
Behoedzaam lopen wij door de
roerloze uitgestrektheid van de
Veluwe. Het is zó vroeg, dat de na
tuur de adem nog schijnt in te hou
den. Ook de wind blijft verborgen,
een stille betovering houdt boom en
struik gevangen. Wij volgen onze
gids, wiens spiedende blik en scherp
gehoor opmerken hetgeen ons ont
gaat. Tegelijk let hij op sporen van
wild in het zand, op de vorm van
struiken en op schaarse, onbestemde
geluiden die uit de aangrenzende
bosvakken tot ons doordringen. Met
alle zintuigen gespannen kiest de
jager zijn pad, zorgvuldig de eerste
herfstblaadjes mijdend, die zijn na
dering met luid gerucht zouden aan
kondigen. Wij volgen hem op de voet
en inhaleren de prille geuren van
bos en hei. Ineens een gekraak van
brekende takken aan onze rechter
hand. Wij staan roerloos. Dan
springt een reebok uit het struik
gewas te voorschijn, nog geen veer
tig meter van ons vandaan. Hij had
ons eerder opgemerkt dan wij hem,
en met grote sprongen rent hij het
open veld over, in enkele seconden
buiten bereik van zelfs de beste
schutter. De jager had al aangelegd,
maar laat zijn geweer zakken nog
voordat de ree in de dichte dekking
aan de overkant is verdwenen. „Dat
is nou verdikke de bok waar ik de
hele zomer al op jaag", zegt hij spij
tig, zichzelf verwijtend, dat hij met
zijn geoefend oog en oor het wild
niet eerder had betrapt.
Dagen, weken soms, kunnen ver
strijken, voor zieh weer een kans voor
doet, voor de bok zich door de speu
rende weiman laat verschalken en het
dodelijk schot krijgt te incasseren.
Uren achtereen kan de jager in zijn
„hoogzit" of „kansel" doorbrengen
zonder dat hem iets anders onder
schot komt dan hazen, konijnen of fa
zanten, of misschien juist de reeën, die
nog lang niet afschot-rijp zijn. Dat zijn
de ogenblikken waar het er op aan
komt zijn geduld te bewaren en zich
een „weidelijk" jager te tonen in over
eenstemming met de ongeschreven
maar heilige regels van jachtethiek en
fatsoen. Dus niet maar in het „wilde
weg" schieten op alles wat voor de
voeten loopt, ook niet het risico willen
nemen van „ziekschieten", een niet di
rect dodelijk schot lossen, maar het
wild een faire kans geven en zorgvul
dig de keuze bepalen. Zonder zelfdisci
pline zou het jachtbedrijf ontaarden tot
een onwaardige moordpartij en over de
hele wereld geldt in dit opzicht de
zelfde moraal, maar in Nederland,
waar de wildbanen bepaald niet voor
het opscheppen liggen, dient de sporti
viteit wel een bijzonder grote rol te
spelen.
Geheel verkaveld
In ons kleine landje verdringen
zich ruim 20.000 jagers, die de gren.
wïLvar\ elkaars territoir nauwgezet
te. eerbiedigen. Onder hen
hfJSf AA- een categorie beroeps
jagers, in dienst van het rijk of van
grootgrondbezitters, maar het over
grote deel bestaat uit particulieren,
veelal zakenlieden, die de jacht als
ontspanning beoefenen en zich dan
met hart en ziel aan Diana plegen
toe te wijden. Vroeger werd het ja
gen beschouwd als een privilege voor
the happy few, goed-gesitueerden en
hun relaties. Maar het is nu al hele
maal niet ongewoon meer. dat ook
de kleine man een deel der trofeeën
m de wacht sleept en zich op deze
manier een unieke vorm van recrea-
wei verwerft. Jammer genoeg is vrij
den nnheel °"s land al aan gegadig-
heiri nmegeven e" de enige mogehjk-
HebteTi^A Jachtbedrijf deel te
staanrto ,n te kopen m be-
jachtacte i™ a2n"es' °m v0°r ee"
moet de kandidaat^ g te A™6"'
dat hij tenminstea^^USP™ara/—
voor de jacht tot ziin u terrein
heeft, hem toegewezen doodde eige
naar van die grond. Eenmaal hft
bezit van de acte kosten
kan de adspirant-jager zich een „T
weer aanschaffen prijzen van f Inn
tot enkele duizenden guldens. En
daarna gaat het jachtbedrijf hem al
leen nog maar meer geld kosten. De
prijzen, die hij voor geschoten stuks
wild kan bedingen, wegen doorgaans
niet op tegen de investeringen in mu.
nitie, kleding en andere behoeften.
Maar in ruil daarvoor kan hij zich,
binnen de grenzen der weidelijkheid.
te goed doen aan een vorm van ont
spanning in de vrije natuur, die zich
al spoedig tot een hartstocht pleegt te
ontwikkelen en bovendien in het be
lang is van de wildstand enerzijds,
de landbouw anderzijds.
Privé-taal
Vroegere misbruiken en ze komen
nog voor zijn aansprakelijk voor de
nog wijd verbreide opinie, dat de
jacht op klein- en grofwild slechts het
plezier dient van de jalger en overi
gens geen enkel nut afwerpt, ja, er zelfs
toe kan leiden, dat bepaalde diersoor
ten geheel worden uitgeroeid. Nu zou
het huichelachtig zijn het plezier, dat
de jager in zijn bedrijf schept, te loo
chenen. Hij kan er, integendeel, uren
over praten in een idioom, waarbij hij
voor de buitenstaander een geheel
nieuw taalgebied ontsluit. Onze gids
bpvoorbeeld bediende zich van een ter
minologie, die alleen in complete ver
taling begrijpelijk is te maken. Ruim
twintigduizend van dergelijke lieden
vervallen in hun eigen tijd tot een pri-
vé-taalt.je, slechts toegankelijk voor in
gewijden in Diana's mysteriën. Maar
onze gastheer liet aan duidelijkheid
niets te wensen over, toen hij het be
land van de jacht schetste voor het
wild zelf, en voor de mens.
In Nederland is het biologisch even
wicht in de natuur verloren gegaan.
Woningbouw en industrie eisen voort
durend terrein op, en de oorspronkelij
ke bewoners van het veld zien zich op
kleine plekjes samengedrongen. Het
grofwild behoeft zich niet meer te ver
dedigen tegen natuurlijke vijanden,
daar deze verjaagd of uitgestorven zijn.
Zonder ingrijpen van de mens zouden de
dieren zich betrekkelijk ongestoord
kunnen vermenigvuldigen, waarbij,
door de concentratie, het gevaar van
degeneratie en ziekteverschijnselen zou
opdoemen. Dit gevaar is trouwens niet
b(j een dreiging gebleven. Bij herten
en reeën zijn dergelijke symptomen al
geconstateerd. Grofwild met minder
goede eigenschappen komt dus zonder
meer in aanmerking voor afschot, het
kan de stand alleen maar ten goede
komen. Daarnaast ondervinden boeren
overlast van wild, zodra een areaal een
bepaalde bezetting overschrijdt. De ja
gers streven er naar de stand van ree-
en, dus bokken en geiten, tot ongeveer
10 per 100 bunder te beperken en daar
door wildschade te voorkomen.
Top is bereikt
Een ree is overigens in Nederland
niet zo'n zeldzaam dier als wel eens
gedacht wordt. Een enigszins zuive
re schatting is niet mogelijk -- ge
lukkig maar, want waar zou dan nog
plaats zijn voor het avontuur?
maar met 15.000 is men er misschien
niet ver naast. In elk geval mag de
reeënstand zich niet verder uitbrei
den, de top is al weer bereikt, en zo
verwondert het niet te horen, dat er
jaarlijks minstens 3.000 van dergelij
ke dieren worden afgeschoten, nog
daargelaten de honderden, die op de
snelverkeerswegen om het leven ko-
De minister van Verkeer en Water
staat, drs. H. A. Korthals, heeft woens
dag ondanks het prachtige nazomer-
weer en het fraaie polderlandschap wei
nig genoegen beleefd aan zijn tocht
over het Westbrabantse riviertje de
Mark: vooral onder Breda verspreidde
het inktzwarte vaarwater een dergelijke
lucht, dat van een pleziervaart geen
sprake kon zijn.
Dat de excursie ook niet als zodanig
bedoeld was, bleek uit de samenstel
ling van het gevolg van zijne excellen
tie, die vergezeld was van de directeur-
geieraal van de rijkswaterstaat, ir. A.
Maris, de hoofdingenieur-directeur van
de rijkswaterstaat in de provincie
Noord-Brabant, ir. André de la Poste,
en de hoofdingenieur-directeur van de
provinciale waterstaat, ir. L. Hamers.
Met de minister kregen zij van de dijk
graaf van het heemraadschap Mark en
Dintel, de heer G. Manders, een toe
lichting op de verbeteringswerken, die
na meer dan een eeuw eindelijk in uit
voering zijn.
Daarmee worden de aangrenzende
landbouwgebieden bevrijd van water
overlast en wordt Breda bereikbaar ge
maakt voor schepen tot 1350 ton, van
Oosterhout uit via het Markkanaal en
in een later stadium ook van Dintelsas
uit.
De Markverbetering kost 14,2 mil
joen en de verbetering van Breda-Mark-
kanaal kost 1,3 miljoen. De bouw van
het gemaal en de sluis bij Dintelsas en
van de werken aan de beide spoorbrug
gen. die de Mark kruisen, zijn nog niet
bekend. De definitieve plannen van de
ze laatste werken kunnen pas worden
gemaakt, als - het onderzoek van het
Waterloopkundig Laboratorium in
Delft is afgesloten. Het rijk subsidieert
de werken voor ruim de helft.
-i' ';"A
I
Dagelijks maakt de jager wel een keer de ronde door zijn jachtterrein, al of niet
vergezeld door zijn honden. Het hondenpaar. op de foto jaagt niet zelf op wild,
maar apporteert slechts.
Reewild let niet op gevaar van boven en
vangt van de jager, die hoog op de kan
sel zit, ook de lucht niet op.
men. Door het zogenaamde selectie
ve afschot bereikt de jager boven
dien, dat de stand in gezondheid toe
neemt en slechts de beste exempla
ren voor het nageslacht kunnen zor
gen. De jager heeft dus de taak van
de zichzelf corrigerende natuur over
genomen, terwijl in de nieuwe jacht
wet van 1954 bovendien maatregelen
zijn opgenomen, die stropers van
grofyvild zelf klem zetten. Het gilde
der weidelijke jagers is met deze
herziene jachtwet trouwens bijzonder
ingenomen.
Een jachtacte is nu niet langer een
vrijbrief om het geweer te richten op
alles ,wat maar onder schot komt,
maar met een beroep op diens verant
woordelijkheidsgevoel is de jager een
beschermende, faunabevorderende taak
toevertrouwd. Misbruik komt ook nu
nog voor. Er zijn bezitters van een
jachtacte, die zonder gewetensbezwaar
'aanleggen op beschermde dieren, vaak
als gevolg van onvoldoende voorlich
ting. In Duitsland is een verplicht exa
men ingevoerd voor de adspirant-jager,
een voorbeeld dat men in Nederland
nog niet heeft willen volgen.
De jacht op herten is slechts aan
enkele bevoorrechten toegestaan. Er is
een speciale ministeriële machtiging
voor nodig, want de stand van dit edel-
wild verkeert in een delicate positie.
De directie van Faunabeheer heeft het
destfjds al nodig geoordeeld om 600
hectare in de zuidelijke Veluwe voor
het publiek af te sluiten teneinde dit
vorstelijk roodwild zich ongestoord te
laten ontwikkelen.
Het grote seizoen voor de jager moet
overigens nog beginnen. Half oktober
opent de jacht op hazen, fazanten en
houtsnippen, waarvoor het merendeel
van de Nederlandse jagers van de par
tij is. Dan breekt een gouden tijd aan
voor alle soorten jachthonden, overal
in het land worden drijfjachten georga
niseerd, maar voor duizenden jagers
valt de climax tegen het einde van het
jaar, wanneer zij zich kunnen scharen
rondom een zelfgeschoten kerstbout.
HANS STEVENS.
De jachthut van Cartouche is een romantisch trefpunt van weidelijke
jagers, die hier graag hun avonden doorbrengen.
Ze bestaan nog, die mensen, die het overbevolkte westen de rug toe
keren en zich vrijwel terugtrekken in een dicht bos ergens in mid
den-Nederland. Onze gastheer is zo'n zonderling. In het blad van de
Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, waaraan hij als redacteur ver
bonden is, noemt hij zich Cartouche. Wij willen hier zijn identiteit niet
nader onthullen. Aan de rand van wat best een woud mag heten, in de
buurt van Ermelo, heeft Cartouche een jachthut, een der weinige die ons
land nog rijk is. Tientallen geweien als evenzovele trofeeën aan de wand,
een gezellige open haard, huiden over de banken, in een hoek een gitaar,
een pomp, maar toch ook een telefoon, want beroepshalve kan Cartouche
niet geheel zonder contact met de buitenwereld. Met nog 7 kameraden
bejaagt hij een terrein van 1500 bunder, waarop zich naar schatting 200
reeën ophouden en veel kleinwild. Zijn domicilie is eigenlijk Heemstede,
maar men kan hem vrijwel dagelijks in zijn hut of het omliggend terrein
aantreffen, voorzover hij althans niet ergens in Zeeuwsch-Vlaanderen of
Overijssel op jacht is. „Ik houd van de eenzaamheid," zegt hij. Overigens
is zijn jachthut een romantisch trefpunt van ervaren weidlieden, en het
jagerslatijn is er niet van de lucht.
Cartouche benut zijn vrijwillig gekozen, benijdenswaardig, isolement
om door tal van publikaties belangstelling te wekken voor het jachtbedrijf.
In ieder mens is het jachtinstinct nog latent aanwezig, zegt hij, als een
van de oerdriften om in het levensonderhoud te voorzien. Het is daarom
niet verwonderlijk, dat een eenmaal aangewakkerde interesse voor de
jacht zich meestal ontwikkelt tot een ware passie. De Jaqersvereniairu,
die bijna 10.000 leden telt stelt zich ten doel de jacht in geordende banen
te leiden en goede voorlichting te geven.
Dan staat. Cartouche op. Hij doet een keuze uit zijn arsenaal en ariint
een zware buks Zijn vier honden kennen dat gebaar. Bedrijvig ~iin ze al
opgesprongen, alle belangstelling voor de gast is verdwenen Cartouche
opent de deur, de dieren rollen over elkaar heen naar buiten. De jaglr
tuurt m de verte, het geweer in zijn hand. Zou het ditmaal lukken die
oude bok onder schot te krijgen? UKKen ate
(Van een onzer redacteuren)
De heer J. Nilsson,
van beroep un
derwriter van
een groep van assura
deuren, werd op een
zondagmorgen opge
beld door een make
laar uit de provincie.
„Zeg, kun je twee ijs
beren verzekeren die
in een vliegtuig van
Australië naar Neder
land op weg zijn?"
vroeg de makelaar. De
heer Nilsson wikte en
woog, en zei: „Ik ac
cepteer vijfentwintig
procent. Zie voor de
rest bij collega's dek
king te vinden." De
makelaar had daar
geen gelegenheid voor
en de heer Nilsson
nam op zich, de zaak
te completeren. Van
kwart voor tien tot
half een was hij daar
mee bezig en toen kon
eindelijk het verlos
sende telefoontje wor-
den gegeven dat de
zaak geheel geregeld
was. YVie schetst ech-
ter de teleurstelling
van de heer Nilsson
als gevolg van een
boodschap van de ma
kelaar, die dinsdags
opbelde en zei: „Zeg,
die twee ijsberen zijn
niet verzonden."
De heer F Hensel, eveneens underwriter van
dezelfde groep van assuradeuren, moest erbij
zijn, toen van een gestorven giraffe de doods
oorzaak moest worden vastgesteld. Een giraffe
verzekeren is vaak een moeilijke zaak, zo is de
mening van de kenners, want deze beesten heb
ben een zwak hart, zwakke longen en een zwak
ke maag. En als ze dan door het publiek worden
overvoerd, is de kans niet klein dat een beest
er aan sterft. De heer Hensel heeft het geweten
dat hij erbij moest zijn. Het duurde eerst een
bijna eeuwige tijd voordat de hals was afge
werkt. Maar toen de maag aan de beurt was,
was die ergernis snel vergeten voor een andere.
Niets meer of mmder dan het pak van de heer
Hensel werd bedorven door een deel van de
inhoud van die giraffemaag. Hij trok, eenmaal
thuisgekomen, zijn pak in de tuinschuur uit en
dacht aan de beroepsergernissen van een under
writer.
Niet alleen Lloyd's in Londen dekt buiten
gewone risico's, al denken sommigen dat Een
krant schreef vóór de Dam-Damrace dat de be
trokkenen naar dit Londense instituut moesten
voor hun verzekering. Maar de organisatoren
en vele deelnemers gingen naar Nederlandse
assuradeuren en verzekerden zich. De organisa
toren dekten zich tegen wettelijke aansprake-
die bij het werk met een dragline uit de grond
boven komt. Op dat moment kunnen de drag
line en de machinist nog worden verzekerd. De
heer Nilsson heeft bij dergelijke zaken zijn dien
sten meermalen verleend. Er zijn verscheidene
aannemers in Nederland die bommen uitgraven.
De heer Nilsson kent een van de draglinemachi
nisten van deze aannemers. Hij is bij het werk
bij uitstek een toonbeeld van kalmte. „Hij staat
erbij alsof ze een croquetje uit de grond halen",
aldus de heer Nilsson. Het kan ook wel eens fout
lijkheid. Zij zouden in bepaalde gevallen im
mers over de ruggen van de deelnemers kunnen
worden aangesproken voor geleden schade. Ook
ter gelegenheid van de wereldkampioenschap
pen wielrennen op de weg hebben Nederlandse
assuradeuren goede resultaten geboekt. Er kwam
op een gegeven moment een paniekstemming in
Zandvoort onder winkeliers, die een stormloop
op Zandvoort verwachtten. Een makelaar trok
het dorp in, bezocht de winkeliers en kasteleins
en sloot verzekeringen af tegen materiële schade
die mogelijk door het massale bezoek veroor
zaakt zou kunnen worden.
In de verzekeringswereld gebruikt men ver
schillende Engelse woorden, zoals in vele andere
kringen van de maatschappij ook het geval is.
Underwriters zijn gevolmachtigden van assura
deuren, die verzekeringen accepteren. En be
paalde underwriters spreken weer van outside
risks, buitenissige risico's die niet bepaald in het
normale vlak liggen, als verzekeringen tegen
brand, ongevallen, ziekte, autoschade en W.A.-
verzekeringen. Onder outside risks moeten niet
worden verstaan, zo werd ons verzekerd, die
posten, die vanwege hun grote schadekans of
slechte kwaliteit buiten de belangstelling van
vele assuradeuren vallen. Volgens bepaalde as
suradeuren zijn er in de sector van de outside
risks schier onbegrensde mogelijkheden aan
wezig. En in Nederland zijn die buitenissige
verzekeringen dus wel onder te brengen. Men
hoeft er niet voor naar Lloyd's.
Neem het geval van een scheepskapitein die
zijn vrouw mee wil nemen op zijn zeereis. Het
kan zijn dat de kapiteinsvrouw in een vreemde
haven in een ziekenhuis moet worden opgeno
men. Ziekenhuiskosten en de kosten van de
terugkeer naar het vaderland zouden, zonder
verzekering, voor rekening zijn van de kapi
tein. Neem het geval van een onontplofte bom,
lopen. Zoals de molens in Vlissingen en bij Mar-
sei. A® bi' het uitgraven van bommen zijn
ontploft. En er kan ook wel eens een boer zeg
gen. „Hier heeft in de oorlog een vliegtuig bom
men afgeworpen", terwijl later blijkt dat er op
het betrokken terrein geen bom te vinden is.
'et geval kan zich
voordoen dat een
beroepsproever
zijn smaak of reuk
verliest, een pianist
zijn vingers of een
balletdanseres haar
tenen. Een ongeluk
ligt in een klein hoek
je. Door een verzeke
ring kunnen de gevol
gen van dergelijke on
gelukken worden be
perkt. Nu is de onge
vallenbranche natuur
lijk een standaard
branche in de verzekeringswereld. Maar in
merkwaardige variaties, die zich in deze branche
voordoen, kunnen toch ook verzekeringen wor
den afgesloten, zij het dan natuurlijk tegen bij
zondere condities. Er zijn nogal wat mensen die
een gevaarlijk beroep hebben. Duikers, heiers,
schoorsteenbouwers, dierentemmers, zij allen
lopen bijzondere risico's. Maar ook cineasten Hie
voor hun opdrachtgevers naar onrustige landen
gaan, lopen meer gevaar dan in eigen land.
„Reisjournalisten hebben ons al heel wat geld
gekost", zegt de heer Hensel. Een bijzondere
vorm van verzekering tegen wettelijke aanspra
kelijkheid om een andere standaardbranche
te nemen is wel de verzekering die slopers
aangaan tegen schade bij het slopen van bijvoor
beeld schoorstenen en bunkers, ook als daarbij
van ontplofbare stoffen wordt gebruik gemaakt.
Tegen schade als gevolg van het afsteken van
vuurwerk kan de vuurwerkfabriek zich weer
verzekeren.
Een klassiek voorbeeld van een buitengewone
verzekering mag haast wel dat van de jazz
uitvoeringen worden genoemd. Louis Armstrong,
Sarah Vaughan en vele andere jazz-vertolkers
maken in het seizoen drukke tournees. Het is
geen uitzondering dat Louis Armstrong in Stock
holm optreedt en de volgende avond alweer twee
concerten in Nederland moet geven. Het risico,
dat mist het chartervliegtuig naar Nederland
belet op te stijgen, is in de winterdagen niet
klein. Het risico dat de gecontracteerde mensen
op de voorgenomen avond niet aanwezig zijn,
kan worden gedekt. Het is ook wel voorgeko
men dat de instrumenten niet op tijd aanwezig
waren. Het komt dan aan op het improvisatie
talent van de verzekeringsmensen, dat de uit
voering toch kan doorgaan. Men heeft zodoende
die keer instrumenten geleend van bekende
Nederlandse musici, zodat het jazz-feest toch
kon worden gehouden. Een aanzienlijk deel van
andere manifestaties in Nederland wordt ver
zekerd tegen het risico van niet doorgaan of
voortijdig eindigen. Het „Hart van Brabant" was
verzekerd, de Taptoe, en nu al worden evene
menten die het volgende jaar staan te gebeuren,
verzekerd.
De underwriters
moeten veel le
zen, vooral ook
kranten, om goed ge
ïnformeerd te zijn. Zij
moeten kunnen impro
viseren en veel statis
tieken bestuderen. Ook
dat is nodig. Want
neem bijvoorbeeld hel
geval van de tweeling
verzekering. Over de
geboorte van tweelin
gen kan behalve de fa
miliegeschiedenis ook
de statistiek wel het
een en ander zeggen.
Vijf maanden voor de
geboorte moet de opdracht tot verzekering wor
den verstrekt. Op het gebied van de tweelingen
is er- nog een reclameverzekering mogelijk. In
geval van de geboorte van een tweeling wordt
door bepaalde zaken, die de baby-uitzet hebben
verkocht, wel een tweede uitzet gratis verstrekt.
Ook dit kan verzekerd worden. Wat eigenlijk
niet. Zelfs transferbedragen voor goede voet
ballers worden tegenwoordig wei verzekerd.
Het is voorgekomen dat een speler opbelde en
zei: „Zeg, morgen moet ik spelen. Stuur me de
polis nog even!"
