Minister Luns pleit voor
de vrije lucht
Weekendhuisje voor Nikita en Ike Geen begrafenis
f 6475.-
Leiders van .S. en U.S.S.R.
in afzondering bijeen
Khroesjtsjev verschijnt vrij
opgewekt aan conferentie
tafel
Premier van Ceylon na
aanslag overleden
Duitse kompels maken
protestmars door Bonn
Regering wordt dadenloos
heid in kolencrisis v
CITROEN
VAN LOON's
In Assemblee der V
Nederland positief jegens plan-
De Gaulle voor Algerije
sssj&X .r.
Het
Ook Tito wil nu
naar Amerika
Kinderkolenmijn in het water
Bandaranaike schreef detectives
en las Griekse klassieken
ExciuSieve Wintermantels
weer
Eerste blinde slaagt
voor hoofdakte
reeds
leverbaar
Vurig nationalist en vriend van Nehroe
OPEN DAKEN
Zwarte vlaggen en omfloerste trommen
AUTOMOBIELBEDRIJF
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1959
83ste JAARGANG No. 30325
ge MORRIS"êéfore ijoh êmj!
Lagere temperaturen
In Noordwijk:
N.Z.H.-bussen gaan
tram vervangen
Twaalfjarig meisje
bewusteloos langs
spoorbaan gevonden
In Amersfoort
Vrachtauto reed huis
binnen
A. J. ROTTEVEEL'S
automobielbedrijf
-
N.V. CARROSSERIEFABRIEK
CHRISTI AANSE
Korte Kleverlaan 30-40
Bloemendaal (Tel. K- 2500-51301)
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, telet 4790
Bijkantoor en Red. LJmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: D. 3. W Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severia
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte Omroepers 16 cents per m m -roogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weiqeren
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
's avonds tel. 21544.
k.
De Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, heeft gisteren in de Algemene
Vergadering der Verenigde Naties een
krachtig pleidooi geleverd voor de
vrijheid in de lucht. De minister zette
uiteen, dat Nederland altijd heeft ge
pleit voor de vrije zee. Thans hoopt
het, dat het beginsel van de vriiheifi
ook zal heersen op het gebied van ne
internationale luchtverkeer. „He
betreurenswaard", aldus ro
Luns, „dat het streven ''"«/'.^T vrije
de maatregelen en regelingen
gebruik van de lucht blijftbedriten.
Daarom grijp ik 'la ndvergadering
om voor deze grote srel a,g
te pleiten voor vrijheid 1 küsche he.
het enige Betonde en P de
sen," aldus minister Luns.
Na eron te hebben gewezen, dat de
pppcteiiike vrijheid het wezen van het
hpfrrio 'vrijheid is, zei de minister dat
ongeacht waar de vrijheid in gevaar
is de vrijheden van ons allen op net
snel staan. In dit verband wees de
minister op Tibet. Hij zei het te zullen
betreuren, indien de Verenigde Naties
de gebeurtenissen daar zouden nege
ren. De minister pleitte tevensvoor
vrjje doorvaart door het Suezkanaai
zonder discriminatie.
Over de voorstene^^van Resident
De Gaulle va"er Luns; ,,Mijn ver-
rije ze' r'diging hoopt, dat deze ver-
tgfifende plannen zullen leiden tot
vrede en samenwerking in een land
waar geweld en onenigheid tot voor
uitgang in de weg staan."
Het andere belangrijke aspect van
de werkzaamheden van de V.N. is zon
der twijfel wat de secretaris-generaal
„het zich uitbreidende gebied van de
internationale hulp" heeft genoemd. De
instelling en de eerste werkzaamhe
den van het speciale fonds zijn een
deel van deze uitbreiding. Het is reeds
duidelijk dat het aantal projecten die
de moeite waard zijn, de huidige mid
delen ver te boven gaat.
Het teleurstellende niveau van de
bijdragen voor 1959 aan het fonds
heeft ertoe geleid dat Nederland dat
er van uit ging dat 100 miljoen dollar
ter beschikking zou worden gesteld
voor het speciale fonds en het uitge
breide program voor technische hulp
samen, de op één na grootste bijdrage
heeft geleverd.
Voorts zei minister Luns dat de Ne
derlandse regering herhaaldelijk uiting
heeft gegeven aan haar oordeel dat
de zaak van de economische ontwik
keling van minder ontwikkelde gebie
den van evenveel belang is als dat van
de handhaving van de vrede.
Indien de ontwikkelde landen zich
echter op het gebied van hulpverle
ning moeten gedragen krachtens maat
staven van het midden van de twintig
ste eeuw, dan moeten de minder ont
wikkelde landen er eveneens naar stre
ven zekere fundamentele gedragsrege
len in acht te nemen.
„Onwettige inbeslagneming van
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
o/wiwvw^, „..v. incTcomiM TEL. 223596
Ven. achting tot zondagavond (onge
maakt te 11.15 uur). '°pge
Op de meeste plaatsen droog weer
met zonnige perioden en iets lagere
middagtemperaturen. Aanvankelijk
zwakke tot matige wind tussen west
en noord, later veranderlijke wind.
Zo ïdag:
Zon: 6.32—18.29. Maan: 00.34—15.52.
Maandag:
Zon: 6.34—18.27.
Maan: 1.371G.25.
eigendom van onze landgenoten en
andere discriminerende maatregelen
tP<?en hen hebben gelukkig de eco
nomische ontwikkeling in Nederland
niet kunnen tegenhouden en hebben
evenmin onze houding jegens het
vraagstuk van de economische ont
wikkeling veranderd. Maar ik moet
zeggen, dat de bereidheid van de
ontwikkelde landen die politiek te
volgen, minder op de proef zou wor
den gesteld indien er geen gevallen
zijn van eenzijdige ondermijning van
wat wij trachten meerzijdig op te
bouwen."
Over de ontwapening zei minister
Luns tenslotte, dat de Nederlandse re-
serinB de oprichting van de nieuwe
commissie van tien leden toejuicht. De
commissie is naar het oordeel van mi
nister Luns niet volgens de beginselen
van de juiste vertegenwoordiging sa
mengesteld, maar zij is voor Neder
land aanvaardbaar, omdat zij geen
deel uitmaakt van de Verenigde Na
ties en de samenstelling dus niet als
precedent kan gelden en omdat er
toch een band tussen haar en de Ver
enigde Naties bestaat De werkelijke
betekenis van de ontwapeningsvoor
stellen van de Sovjet-premier, Khroesj-
tsjev, kan naar minister Luns
oordeel, niet worden vastgesteld zon
der een meer uitgebreide toelichting
door de Sovet-Unie.
Met ingang van 1 oktober van het
volgende jaar zal de Noord-Zuid-Hol
landse Vervoermaatschappij de ver
binding Noord wij k-Leiden met bussen
onderhouden. De tram wordt dus op
geheven en daarmee verdwijnt ook uit
Noordwijk een stukje badplaatsroman-
tiek. De eindhalte voor de nieuwe bus
verbinding zal komen op het voor
malige golfterrein. De bussen zullen
verder over de Wilhelminaboulevard
rijden.
Met ingang van de komende zomer-
dienstregeling zullen de thans reeds
rijdende bussen Haarlem-Noordwijk
(-Den Haag) tijdelijk over de Wilhel
minaboulevard rijden. Dat is echter
slechts een tijdelijke maatregel, die ver
band houdt met de verbreding van de
Oude Zeeweg. Daarmee hoopt men in
de wintermaanden gereed te komen.
In het academisch ziekenhuis te Gro
ningen is, met verwondingen aan
hoofd en benen, een 12-jarig meisje uit
Hoogezand-Sappermeer opgenomen. Zij
werd donderdagavond bewusteloos
langs de spoorbaan Groningen-Winscho-
ten gevonden nabij de halte Kropswol-
de. Niemand heeft iets gemerkt^ van dit
ongeluk, dat 's middags te vier uur
reeds moest zijn gebeurd. Toen het
meisje niet op de normale tijd thuis
kwam werd de moeder niet ongerust,
omdat ze dacht dat het kind in Gronin
gen was gebleven en naar het circus
was gegaan. Maar toen ze 's avonds
hoorde van een vriendinnetje dat haar
dochter wel in de trein was gestapt,
werd een onderzoek ingesteld, waarna
ze langs de spoorbaan werd gevonden.
Verondersteld wordt dat het meisje te
vroeg het portier van de rijdende trein
heeft geopend.
Vriidag heeft mejuffrouw C. Doel
man te Vlaardingen als eerste blinde
in ons land met succes het
de hoofdakte bij het lager onderwijs af-
Se'egd.
Mejuffrouw Doelman, die op haar ne-
gende jaar op het blindeninstituut ,,Bar-
imeus" te Zeist kwam, doorliep daar
h!t *g1re school, behaalde vervolgens
mulo-dipioma en kreeg daarna ccn
kantooropleiding Daarbij behaalde zij
D^Ksemener <JeSdiplomat Nederlandse,
dentie gelse handelscorrespon-
Tegenover de Amerikaanse minister
van landbouw, Ezra Taft Benson, heeft
president Tito van Joegoslavië de hoop
uitgesproken, dat het tot een bezoek
van hem aan de Y:erenigde Staten zal
komen.
Benson maakt op het ogenblik met
zijn vrouw en twee dochters een rond
reis door zeven Europese landen. In
Joegoslavië heeft hij met zijn collega te
Belgrado, Slavko Komar, besprekingen
gevoerd en enkele collectieve land
bouwbedrijven bezichtigd.
Dg Amerikaanse minister ontving
gisteren een informele uitnodiging om
met zijn gezin president Tito te bezoe
ken. Twintig minuten duurde het onder
houd. Daarna maakte Tito met zijn
gasten een wandeling van een uur door
de tuinen v&i» zijn ambtswoning.
Eer. grote vrachtauto met aanhanger,
geladen met 15 ton veevoeder is gisteren
te Amersfoort van de weg fgeraakt en
een huis binnengereden. Er werd een
enorme ravage aangericht. E, gebeurden
geen ernstige persoonlijke ongelukken.
De chauffeur van de 8-tons vrachtauto
van de firma Hooiveld &Zn., welke het
huis van de dames De Bree binnen
reed, heeft na in het ziekenhuis tot rust
te zijn gekomen aan de Amersfoortse
politie nadere inlichtingen kunnen ver-
strekken.
Het bleek dat de chauffeur reeds bo
venop de Amersfoortse berg, bij het zie
kenhuis, bemerkte dat zijn hydrauli-
sche remmen niet werkten. Hij tracht-
te toen op een lagere versnelling terug
te schakelen, doch dit is bij een diesel
auto zeer moeilijk en het lukte niet. Tij
dens zijn steeds sneller wordende rit
heeft de chauffeur een grote koelbloe
digheid aan de dag moeten leggen. Ten
slotte kon een ongeluk niet uitblijven.
Advertentie
v.a.
Dr. D. Bakkerlaan 12-16, Bloemendaal
Tel. 57500 57501 (K 2500)
Dit is de bunaalow Asten", het weekendhuisje in Camp David, waar president Eisenhower en premier Khroesjtsjev
y besprekingen zullen houden.
Meer dan honderd fotografen en ver
slaggevers hebben gisteren een blik
sembezoek mogen brengen aan het bui
tenverblijf van de Amerikaanse presi
denten in de staat Maryland, dat thans
de naam Camp David draagt. Zij wa
ren getuige van het historische ogen
blik waarop president Eisenhower en
zijn gast uit de Sovjet-Unie, premier
Nikita Khroesjtsjev, per helikopter aan
kwamen uit Washington. Het toestel
landde op een rugby-veldje in een afge
schutte hoek van het presidentiële land
goed. Eisenhowers kogelvrije limousine
(Van onze weerkundige medewerker)
Een hogedrukgebied trekt langzaam
over Duitsland naar het oosten weg,
maar bracht ook vandaag in ons land
uog overwegend zonnig en vrij warm
september-weer. Evenals gisteren ste
gen de temperaturen tot 20 a 23 gr. C.
Uit het westen nadert een zwak kou
front, dat in de komende nacht ons land
zal passeren, hier en daar met een bui
tje. Achter dit front draait de wind
laar noordwestelijke richting, zodat er
morgen koelere lucht wordt aange
voerd, waarin echter wel opklaringen
voorkomen. De middagtemper-atuur zal
35 gr. lager blijven. Boven het mid
den van de Oceaan nadert een nieuwe
depressie, waarvan het regenfront
maandag ons land zal bereiken. Tot nu
l^L1 j September in het hele land mg
record droog met v5 mm regen, maar
j°"waarschÜnlijk dat er in de
komende drie dagen toch nog enkele
mm zullen bekomen.
Station
Weer
Den Helder licht bew.
pen burg mist
Viissingen half bew.
fcelde licht bew.
ge Bilt mist
Twente licht bew.
Eindhoven zwaar bew.
.-Limburg mist
St ckholm licht bew.
Oslo zwaar bew.
Copenhagen geheel bew.
Londen mist
Amsterdam licht bew.
max mm neersl
temp temp afgel
gisteren 24 uui
19
Brussel
Luxemburg
Parijs
Nice
Berlijn
frankfort
•München
Züricb
Oenève
Wenen
Jnnsbrück
«ome
half bew.
half bew.
licht bew.
zwaar bew.
onbewolkt
licht bew.
mist
mist
mist
mist
geheel bew.
mist
24
20
21
21
22
22
22
12
15
15
21
21
22
23
23
24
17
21
20
20
22
24
28
20
11
9
14
9
7
10
8
9
-1
2
11
12
9
10
9
6
17
5
9
7
12
14
10
20
12
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50
0
0
0
0
7
0
0
0
i
itond gereed om de beide staatslieden
aaar de van hout opgetrokken bunga
low te brengen, waar zij dit weekeinde
confereren. Daar poseerden de presi
dent en de Sovrit-premier enige tijd in
de deuropening en vervolgens verdwe
nen zij naar binnen. De fotografen wer
den in een hoog tempo buiten de 3% me
ter hoge prikkeldraadafrastering ge
bracht, die Camp David omringt. De
Amerikaanse mariniers, die met Je be
waking zijn belast, controleerden snel,
of er wellicht nog pers-mensen waren
achtergebleven en toen dat niet het ge
val bleek, sloten zij ook de laatste toe
gang hermetisch af. Langs de hele kolos
sale lengte van de afrastering lopen nu
schildwachten onophoudelijk heen en
w-er, 's nachts juist binnen een cirkel
van schijnwerpers. Elsenhower en
Khroesjtsjev zijn nagenoeg van de bui
tenwereld afgesloten.
Camp David ligt op de oostelijke hel
ling van de Catoctin Mountain. Presi
dent Roosevelt noemde het Shangri-La
en ging er dikwijls naar toe. In oorlogs
tijd heeft hij er nog eens een geheime
conferentie gehad met Sir Winston
Churchill.
President Truman kwam vrijwel nim
mer in Camp David en ook president
Eisenhower heeft er enige tijd over ge
daan, voordat hij regelmatig naar zijn
officiële buitenverblijf in Maryland
toog. Hij gaf het de naam Camp David,
naar zijn oudste kleinzoon. Mevrouw
Eisenhower doopte de bungalow „As
ten". Premier Macmillan van Enge
land heeft er, na zijn trip naar Moskou,
eind maart met Eisenhower gecon
fereerd.
Het presidentiële verblijf omvat 184
acres. Gravelpaden voeren langs prach
Door de lage waterstand in de Rijn bij Honnef (Duitsland) kunnen de kinderen
uit deze stad duizenden briketten ophalen uit de vaargeul. Twee jaar geleden
zonken hier twee schepen met steenkool. Terwijl hun vaders gaan demonstreren
tegen de kolenpolitiek van de Duitse regering, hebben de kinderen een nieuwe
kolenmijn aangeboord.
De premier van Ceylon, Solomon
15 and a, anaike. op wie gisteren door
een als Boedhistische monnik verklede
man een aanslag was gepleegd, is van
morgen vroeg aan zijn verwondingen
overleden. Er waren vier kogels op
hem afgevuurd.
De aanslag werd gepleegd toen de
premier, na zijn gebruikelijke groeten
vanaf de waranda van zijn woning,
een buiging maakte voor de aanwezige
Boeddhistische monniken. De dader
van de aanslag, die vlak bij de waran
da stond, trok plotseling een revolver
en schoot op de premier. De dader
werd door omstanders afgeranseld voor
by door de politie gearresteerd kon
worden.
Na de aanslag werd de noodtoestand
voor geheel Ceylon afgekondigd en het
leger, de luchtmacht en de marine ge
mobiliseerd. Nog kort voor het overlij-
e?.n, c°mmuniqué uitgegeven waarin
zij de toestand van de premier bevre
digend noemden. Hij was wegens „vele
ernstige inwendige kwetsuren" geope
reerd en had volgens een medisch bul
letin de operatie „goed doorstaan".
De minister van onderwijs, Dahana-
yake, heeft het Premierschap overge
nomen en d<- bevolking tot kalmte ge
maand.
Bandaranaike. een vurig nationalist
en schitterend redenaar, werd in 1956
premier van een linkse coalitie. De
voornaamste punten van zijn pro
gram waren de afkondiging van een
republiek, mogelijk buiten het geme
nebest, nationalisatie van aan buiten
landers toebehorend land voor het
merendeel Britse thee-, rubber- en
kokosplantages en de opheffing
van de twee Britse bases.
Hij erooiileeldc de Brits-Franse lan
den hadden de behandelende artsen I dingen in de Suez-kanaal-zone in 1956
Advertentie
Lange Herenstr. 36-38, H'lem, Tel. 14371
en de Russische interventie in Honga
rije in hetzelfde jaar.
Tijdens zijn bewind kwamen hevige,
bloedige botsingen voor tussen Boed
dhistische meerderheid en de Hindoe,
minderheid, waarbij tenminste 170
mensen om het leven kwamen. Een der
oorzaken van de ongeregeldheden was
het verzet van de twee miljoen Tamil-
cnrekende Ceylonezen 'egen feen wets
ontwerp om het Singhalees de taal
van vijf-en-een-half miljoen Ceylonezen
tot de enige officiële taal te maken.
Binnen een paar weken na de indiening
van dit ontwerp in 1956 waren al meer
dan 150 mensen bij ongeregeldheden
om het leven gekomen. De premier be
loofde dat het Tamil als de taal van
de nationale minderheid zou worden er
kend, maar dit akkoord met Tamil-lei-
ders werd nooit in de praktijk gebracht
en de talenkwestie bleef een element
van onrust.
Bandaranaike werd als christen op
gevoed maar wtrd later boedhist. Hij
studeerde rechten in Oxford en vestig
de zich 'n 1925 als advocaat op Ceylon.
Hij was meermalen minister. Bandara
naike, een groot vriend van Nehroe,
had een matige levenswijze, schreef
detectives speelde ternis en las de
Griekse klassieken. Hjj was gehuwd en
had drie kinderen.
tige rode eiken en wilde kersebomen
en er is een golfbaan. De bungalow zelf
maakt van binnen de indruk van een
comfortabel jachtchalet met veel luie
stoelen en veel kussens. Er is een grote
open haard, die versierd is met het pre
sidentiële embleem.
De verwachtingen omtrent de re
sultaten van de besprekingen zijn
niet hoog espannen. Het enige, dat
men met enige zekerheid kan zeggen
is, dat Khroesjtsjev in een ogenschijn
lijk opgewekte stemming aan de con.
ferentie-tafel is verschenen.
Eerder op de dag had hij namelijk
aangezeten aan een lunch, die hem in
Washington werd aangeboden door de
Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken, Christian A. Herter, en die lunch
verliep uitermate vriendschappelijk.
Khroesjtsjev scheen zelfs een soort
poging te doen zijn verontschuldigingen
aan te bieden voor vele denigrerende
opmerkingen, die hij in het verleden
over de Verenigde Staten en het wes
ten in het algemeen heeft gemaakt.
„Er zijn mogelijk misverstanden ge
weest, als wij vrij onze mening uitten",
zei hij, „Misschien begrijpt u onze wij
ze van optreden niet helemaal. Maar
wjj mogen niet toestaan, dat dit het
verbeteren van onze betrekkingen in de
weg staat. Wij zullen bij onze bespre
kingen met de president alles doen,
wat wij kunnen, ten voordele van beide
partijen en bjj onze terugkeer zullen
wij werken voor het verbeteren van on
ze betrekkingen".
Aan de besprekingen in Camp David
zal ook deelgenomen worden door de
wederzijdse ministers van buitenlandse
zaken. Herter en Gromyko. door de we
derzijdse ambassadeurs, Thompson en
Mensjikov en verder door de perma
nente vertegenwoordiger van Amerika
in de V.N., Henry Cabot Lodge jr., en
het hoofd van de directie Amerika van
het Russische ministerie van buiten
landse zaken, Soldatov.
Volgens Reuter is meegedeeld, dat
Eisenhower op Khroesjtsjëvs verzoek
een film zal laten vertonen over de his
torische reis van de atoomonderzeeer
Nautilus onder de ijskap van de Noord
pool.
(Van onze correspondent in Bonn)
Sinds vannacht half vijf zijn zestig
duizend mijnwerkers met extratreinen,
autobussen en Rijnschepen uit het ge
hele Roergebied (er hadden zich twee
honderdduizend aangemeld, maar zo
veel demonstranten zou de bondshoofd-
stad nooit hebben kunnen verwerken)
naar Bonn gestroomd. In dertien mars
colonnes trekken zij vandaag volgens de
opzet van hun bonden door de nauwe
straten van de stad. Zij dragen span
doeken, waarop de leuzen staan waar
mee zij protesteren tegen de daden
loosheid dt.r Westduitse regering bij de
bestrijding van de steenkolen-afzetcri-
sis.
Zwarte vlaggen en omfloerste trom
men moeten de Westduitse regering
herinneren aan. de „noodtoestand" in
de voornaamste mijngebieden aan Rijn
en Roer. De demonstratie zou tot drie
uur vanmiddag duren. Het is de groot
ste demonstratie, die Bonn ooit heeft
meegemaakt. Automobilisten hebben
van de politie de raad gekregen de ge
hele binnenstad te mijden. De wijk met
belangrijkste regeringsgebouwen
zullen de demonstranten niet mogen
betreden en de Westduitse minister, te
gen wie zij eigenlijk komen demonstre
ren prof. Ludwig Erhard is niet
eens in Bonn. Hij is gisteravond naar
Washington vertrokken voor een zitting
van de wereldbank.
Van de dertig extra-treinen, die de
mijnwerkersbond heeft gecharterd,
heeft er maar één het „Hauptbahnhof"
te Bonn aangedaan, n.l. de trein met
de hoofdbestuurderen van de bond en
de Bochumse mijnwerkers er in. Alle
overige treinen gingen slechts tot een
stationnetje in een buitenwijk van Keu
len, waar de demonstranten overstap
ten op Rijnschepen (die op olie lopen!)
of in autobussen (die benzine gebrui
ken!) die hen verder naar Bonn brach
ten.
Aan de landingssteigers der Rjjnbo-
- ten en aan de z.g. „Verteilerkreis" aan
de autobahningang van Bonn zijn de 13
marscolonnes van rond 5.000 man elk
geformeerd. Daar zijn ook de spandoe
ken, de zwarte vlaggen en de lunch
pakketten (brood, worst, appel en bier)
uitgedeeld. Totale kosten der demon
stratie: 1.2 miljoen mark. Nut voor de
mijnwerkers: geen. aangezien de bonds
regering en de mijndirekties reeds uit
gebreide plannen tot bestrijding van de
afzetcrisis hebben opgesteld.
De politie van Beiroet, de hoofdstad
van Libanon, heeft gisteren een poging
van ongeveer 5.000 jonge betogers om
naar de ambassade van Irak te mar
cheren verijdeld, aldus berichten AFP
en Reuter. De demonstranten protes
teerden tegen de terechtstelling van een
aantal Iraakse officieren, die tegen het
bewind van generaal Kassem in verzet
zijn gekomen.
Advertentie
Hoofdagent voor Haarlem en omg,:
In „Vrij Nederland" van deze week
heeft de katholieke journalist Fons
Hermans vroeger verbonden aan
De Nieuwe Eeuw z.g. een juich
kreet aangeheven bij wat hij noemt de
„uitvaart en begrafenis van het Man
dement". Degenen, die om de ver
gelijking even vol te houden het
overlijdensbericht van dit bisschoppe
lijk document („in de aanvallige leef
tijd van vijf jaar") gemist hebben,
dienen te weten, dat de heer Hermans
de toespraak, bedoelt, die de bisschop
van Roermond, mgr. P. Moors, onlangs
gehouden heeft op het gouden feest
van de K-A.B. als vakcentrale. Mgr.
Moors heeft toen verklaard althans
zo meldden de dagbladen dat het
thans veel minder dan vroeger op de
weg van de bisschoppen ligt om de
maatschappij rechtstreeks alle con-
concrete organisatiepatronen te ver
schaffen en dat het in de allereerste
plaats de leidinggevenden in het
maatschappelijk leven zelf zijn, die
zich voortdurend dienen te bezinnen
op bestaande structuren.
Voor de heer Hermans is deze uit
spraak een onvoorwaardelijke erken
ning, dat iedere katholiek de volledige
vrijheid heeft om een buiten de K.V P.
lopende politieke weg te volgen. De
schrijver ziet voor zijn geestesoog
reeds een katholieke arbeiderspartij
optreden.
Indien wij geen opzettelijk door el
kaar halen van totaal verschillende
begrippen mogen veronderstellen, kan
in deze uitleg van de bisschoppelijke
woorden slechts 'n uiting van verbijs
terende naïveteit gezien worden.
Vrij Nederland" drukt, wat het
noemt, de letterlijke tekst af van de
toespraak van mgr. Moors, waarin de
heer Hermans, indien hij er naar ge
zocht heeft, niet alleen het woord
„politiek" gemist moet hebben, maar
zelfs elke toespeling hierop. Mgr.
Moors heeft niet over de politieke
maar over de maatschappelijke orga
nisaties gesproken, d.w-z. over de ka
tholieke vak- en standorganisaties.
Het is eenvoudig dom om te
veronderstellen, dat de bisschop een
politieke verklaring zou afleggen tij
dens de bijeenkomst van een vakcen
trale. Waar mgr. Moors bovendien na
drukkelijk stelt we citeren weer
„Vrij Nederland" dat uiteraard
iedere bisschop zijn bijzondere verant
woordelijkheid zal behouden ten aan
zien van de godsdienstig-zedelijke
vorming van zijn diocesanen bij het
standsorganisatorisch werk, is het voor
iedereen overduidelijk behalve dan
blijkbaar voor de heer Hermans
dat de bisschop niet over de politieke,
maar over de maatschappelijke orga
nisatie sprak.
En waar in het Mandement 1954 met
betrekking tot de vak- en standsorga
nisaties niets staat, dat door de ver
klaring van mgr. Moors achterhaald
is de bisschoppen hebben in dit do
cument over de structuur van de vak-
en standsorganisaties een afwachtende
houding aangenomen in verband met
een diepgaand onderzoek, dat inder
tijd gaande was is er dus geen
sprake van een begrafenis van het
Mandement. Trouwens, wat denkt de
heer Hermans wel van de levensduur
van bisschoppelijke mandementen?
Het Mandement 1916 loopt nog fris en
kwiek door de katholieke maatschap
pelijke organisaties heen.
De heer Hermans constateert te
recht, dat onze bladen de ver
klaring van mgr. Moors vrij onopval
lend en zonder commentaar hebben
gepubliceerd. De reden hiervan is, dat
wij er niet in geslaagd zijn, de letter
lijke tekst te bemachtigen: zelfs op
het bisschoppelijk paleis te Roermond
kon men ons er niet aan helpen.
Wij achtten de zaak te belangrijk
om een commentaar te baseren op
persverslagen en wilden voorshands
niet zover gaan als de Volkskrant za
terdag l.l. deed door in de toespraak
van mgr. Moors reeds zoiets te zien
als een „bisschoppelijke uitspraak"
over de organisatievorm van Katholiek
Nederland op grond van 't onderzoek
van de commissie-Beaufort. De Volks
krant, die in het verslag van de jubi
leumbijeenkomst het bewuste deel uit
de toespraak van mgr. Moors „letter
lijk" zegt weer te geven, heeft hierin
niets kunnen lezen, dat de zekerheid
geeft, dat dit nu de lang verwachte
bisschoppelijke uitspraak is of zelfs
maar een voorloper hiervan. Wij kun
nen dit trouwens niet veronderstellen;
het Episcopaat zou voor zo'n belang
rijke aangelegenheid ongetwijfeld de
katholieke pers van een letterlijke
tekst voorzien hebben. Bovendien is
niet alleen de K.A.B., maar zijn alle
katholieke maatschappelijke organisa
ties bij deze zaak betrokken; het ligt
dus voor de hand, dat niet alleen de
K.A.B., maar ook de andere organisa
ties van deze bisschoppelijke uitspraak
op de hoogte gebracht zouden zijn.
Omdat dit zoals ons bij navraag
bleek niet het geval geweest is, me
nen wij te mogen veronderstellen, dat
het hier geen officiële uitspraak van
het Episcopaat gold.
Dit doet overigens niets af aan de
betekenis van de woorden van mgr.
Moors, die in elk geval wel namens
het Episcopaat aanwezig was en die.
volgens de gebruikelijke prudentia
onder de kerkelijke gezagdragers
niet iets gezegd zal hebben, dat in een
eventuele latere officiële uitspraak
tegengesproken zou kunnen worden.
Wanneer wij dus de woorden van
m.gr. Moors voor zover ons bekend
mogen beschouwen als althans niet
in strijd met de mening van het Epis
copaat, die misschien t.z.t. nog op an
dere wijze bekendgemaakt zal worden,
blijft er niettemin niets over van de
vrolijke begrafenisstemming, waarin
„Vrij Nederland" verkeert. De heer
Hermans heeft echt te vroeg gejuicht
Zo vroeg zelfs, dat hij verzuimd heeft
eerst eens gewoon te lezen wat er
staat.
