Waar
argeloos
in Afrika de grens tussen
gevaarlijk bijgeloof
en
c
RUST VOOR HET MOMENT
D
Feiten en
Meniegen
Geen
van
magische uitwerking
gesprek met Rusland
E
Een werelddeel van tegenstellingen
y
mmm
MlMliMtËE r
Wi
Westen moet zich
op militaire
kracht bezinnen
Het juk van de
kameraadschap
ZWARTE MAN -
WAT NU?
Onderhandelingen wor
den hervat
Overvallen in Parijs
Buit 120.000 gulden
en 48.000 gulden
WAARSCHUWING VAN PROF. KISSINGER
Algerijnse nationalist
in Parijs gearresteerd
DONDERDAG 1 OKTOBER 1959
PAGINA 7
Volgende aflevering;
Goden van vlee» en bloed^
Afrika is zich zijn persoon
lijkheid bewust gewor
den. De Afrikaan wil zich
gelijkberechtigd in de
rij van de zelfstandige
volkeren voegen Over
hoogstens twintig jaar zal
het Zwarte Werelddeel
een volkomen metamor
fose hebben ondergaan.
Hoe ver de weg leidt en
hoe moeilijk vaak de
tocht naar het doel is, kunt
U lezen in onze artikelen
serie
De Westafrikanen, voor zover ik
ze heb leren kennen, zijn vriendelijk,
vredelievend en verre van fanatiek.
Maar wee, als men het naargees
tige in hen oproept! Dat is daarom
zo bijzonder gevaarlijk omdat vol
gens de heidense geloofsvoorstellin
gen in uitgestrekte gebieden er geen
natuurlijke dood oestaat. De dood is
altijd een straf, of bet gevolg van
een moord of van een fetisj.
door
ERIK VERG
De staalstaking in V.S.
GRATIS VERKRIJGBAAR
VERKEERSBORDEN
PLAKPLAATJES
BUITENLANDSE
De naargeestige miljoenen
Hier is het depot", zei de chauffeur
en hij voegde er haastig aan toe!
„ik wacht hier buiten."
„Depot" was niet alleen een harte
loze benaming voor een kerkhof maar
in dit geval ook nog een ondoeltreffen
de. Niets van de orde en de regelmaat
van een depot, een magazijn, een op
bergplaats, was er te bekennen. Eerder
had men het gevoel op een vaalt te
zyn terechtgekomen.
Het terrein was niet gelijk en de bo
men die er stonden waren her en der
verspreid; de graven voor zover ze
dan nog als zodanig waren te herken
nen waren gegraven op de plek waar
het op dat moment het beste uitkwam.
Geen grafstenen, geen bloemen, niets.
Het was er erg stil. In de wijde om
trek was geen mens te bekennen.
Slechts een grote, bontgekleurde hagedis
schoot door het hoge gras. Eindeliik on -
dekte ik een man, die in de schaduw
van een boom sliep, een SPade naast
zich. Hij werkte zeker op het „depot
r
n
Ik drukte hem een kwartje in de hand
en vroeg hem me het graf van de hoofd
man Obodo te wijzen.
Hij bracht me er heen. Vijf nieuwe
graven keurig in een rij. In elk graf
was een kleine tak gestoken, in de eer
ste een iets grotere.
Op de 24ste februari 1059 °m acht
uur in de morgen waren Nwiboro Obodo
en vier van zijn volgelingen m de
staatsgevangenis van Enugu, de hootd-
stad van O.-Nigerië, opgehangen. Maar
de graven moesten enkele dagen ge
leden nog eens worden geopend, Een
delegatie uit Abakaliki, een stad die
zestig kilometer ten oosten van Enugu-
bu ligt, wilde er zich van overtuigen dat
Obodo werkelijk dood was en de bevol
king van Abakaliki voortaan rustig kon
slapen.
Ongeveer tien jaar geleden had Nwibo
ro Obodo, een hoofdman in de stad Aba
kaliki (30.000 inwoners), een geheim ge
nootschap gesticht. Haar leden wilden
de „waakhonden van de stad" zijn.
Iedere dief, iedere echtbreker wilden zij
strenger straffen dan de rechtspleging
deed tenzij de verdachte zich met
een losprijs wilde vrijkopen.
Langzamerhand werd de hoofdman
Obodo een almachtig heer in Abakaliki.
Van het oorspronkelijk doel van het ge
nootschap was geen sprake meer. Hij
kon het zich veroorloven een persoon
lijke belasting in te voeren. Elke man in
de plaats moest Obodo een pond beta
len. Degene die weigerde, kwam tot de
ontdekking dat de oogst 's nachts van
zijn land was gehaald.
In 1950 was hij reeds zo machtig, dat
hü de persoonlijke rijkdom afschafte.
Dat wil zeggen: hij bepaalde de gren
zen van het geoorloofde bezit. Wie
meer bezat, moest het overschot aan
Obodo geven. Wie een mooie vrouw be
zat, moest ze aan Obodo afstaan. De
armste mannen bracht hij in de nabij
heid van zijn huis tezamen en liet ze
als slaven voor zich werken.
Zo gijp het zeven Jaar door. Geen
klacht drong van Abakaliki uit door tot
de „beschaafde" wereld. In 1957
z°nda£. een zoon van
vi °do verdacht zijn vrouw er-
v an zijn zoon te hebben vergiftigd
H.e' filietm. genootschap hield een
rechtszitting met de vrouw nis ver
dachte en veroordeelde haar op gezag
van de hoofdman tot <le dood. De hoofd
man natn een fletskettlng en vermoord
de zil'n vrouw voor de ogen van alle an
deren.
Abakaliki zweeg zoais het over alle
vroegere gewelddaden had gezwegen.
Maar de moeder van de vrouw zweeg
piet. Zes maanden iater er
vreemdelingen n de stad en zeer spoe-
dig 2*n8 dat het recher
cheurs ware"prVeUsfr^kte" niets- Maar
Obodo was nerv®"s geworden, en toen
eind 1957 een beroemde medicijnman
door Abakaliki trok, nep Obodo hem
bij zich en bestelde bfl hem een talis
man die de politie blind voor zjjn mis
daden moest maken. De zogenaamde
medicijnman verschafte de talisman in
dn vorm van handboeien. De heer Ano-
ruo van de criminele recherche In La-
cos had zich als medicijnman voorge
daan teneinde de gevaarlijke man te
kunnen arresteren.
Meer dan 400 moordaanklachten
Toen ik 'n april 1959 in Oost-Nigerië
was werden meer dan vierhonderd
moordaanklachten ingediend. Vijfenzes
tig verdachten waren reeds ter dood
veroordeeld, tegen driehonderdvijftig
liep nog een proces Onder de verdach
ten bevond zien ook een secretaris van
het parlement van Oost-Nigerië
„Waarom bebt u toch zoveel interes
se in de zaak-Obodo vroeg me een
hoge ambtenaar van de Oostnigeriaanse
regering. „Moorden en misdaden komen
toch ook in uw land voor".
Ikz£"°,htfenhet hem uit te leggen.
Als Ob ulo alleen maar een gangster-
chef zou zijn geweest, dan zou een hele
stad met jarenlang door hem heb-
hen laten tyranniseren. Dat was naar
mijn „mening alleen mogelijk, omdat de
bevolking hem voor een grote tovenaar
jileld, voor een man begiftigd met bo
venaardse krachten, tegen wie het nut
teloos was tegenstand te bieden.
Men hoort vele naargeesti verha)en
en natuurlijk zyn ze niet allemaal waar.
Ik heb meer dan een dozijn mensen
eters-geschiedenissen vernomen en durf
ze niet verder te vertellen, omdat ze mii
te fantastisch in de oren klinken
Soms krijgen deze verhalen zelfs
Vtfy
Houten figuren in tempels en paleizen. Het kunnen onschuldige kunstwerken
zyn, maar ook afgodsbeelden, die men bloedige offers brengt.
werkzaamheid yan een geheim genoot
schap en hun tovenaar-priesters.
Hier wordt dus bijna hetzelfde recept
gebruikt als waarmee in Kenya het ge
vreesde Mau-Mau-Ieger werd opge
bouwd. Mensen, die in vrede willen le
ven en niets van vechten moeten heb
ben, worden door het afleggen van
eden en bedreiging met betovering, in
een politiek kamp gedwongen. In West-
Afrika kantten zich dergelijke politieke
geheime genootschappen stellig niet te
gen de blanke, maar tegen de binnen-
lands-politieke tegenstander.
In maart 1958 overkwam een politi
cus in Ibadan een verkeersongeluk met
dodelijke afloop. Zeer snel verspreidde
zich het gerucht, of werd het verspreid?,
dat de oppositie het ongeluk door middel
van een fetisj had veroorzaakt. In een
korte spanne tijds veranderden vrien
delijke, vreedzame lieden in een bende
amokmakers. Meer dan veertig mensen
werden vermoord. Een partijfunctionaris
werd ontvoerd. Zijn moordenaars dron
ken tijdens een feestelijke ceremonie
zijn bloed.
Waar ligt de grens tussen argeloos en
gevaarlijk bijgeloof; tussen de alleen
maar bijgelovige en de naargeestige
miljoenen van Afrika? Te zelfder tijd na
melijk dat de regeringen wetten tegen
Politieke geheime genootschappen uit
vaardigen en de rechtbank in Ibadan bij
dozijnen doodstraffen uitdeelt, wordt in
een ander deel van West-Afrika het bij
geloof ten dienste gesteld van de le
gendevorming en ook van de vestiging
van de macht van de nieuwe heren.
(Copyright De Tyd-
Hamburger Abendblatt)
als men ze nog eens vertelt iets ma-
caber-humoristlsch over zich.
De rechter bekend en onomstreden
waar zijn de volgende gevallen:
In 1958 at een stam In Zuld-Senegal
zijn koningin Sebethe op. Voor de Fran-
se rechter verontschuldigden zich de
beklaagden door te beweren dat ze door
de liquidatie van de koningin hun loya
liteit tegenover de republiek wilden be
wijzen.
In 1954 werden in Brazzaville, In de
Franse Congo, leden van een geheim
genootschap van lantermensen" ver
oordeeld, omdat ze een kind gedood en
opgegeten hadden.
In 1956 gebeurde hetzelfde In Dunré-
ka, op een afstand van slechts vijftig
kilometer van Conakry, de hoofdstad
van Guinee.
*ti* B?.?in 1959 werd in Onitsha, in Oost-
Nigerie, een man veroordeeld omdat hü
zyn broer voor zestig pond als offer
aan een geheim genootschap had ver
kocht.
Het gaat niet om de sensatie. Daar-
voor behoeft men deze gevallen niet op
te tellen, om nog maar te zwijgen van
het vertellen ervan.
1 kanibalisme dat momenteel nog
>n Afrika bestaat heeft niets met het
iL>»I<in van honger te maken. De grote
waarin de missionaris smoort,
menL T in de «oPPenblaaujes. De
Driester ®tllans nog door de fetisj-
wordnn f.» geheime genootschappen
hloed mItr0J0rdeeld' offers. Hun
stemmen Hun n°zf pesten gunstig
stemmen. Hun harten, hun hersens
versStandnen0kan dCmaten m°eten kracht',
veistand en alle goede eigenschappen
van de vermoorde op degene die hem
opeet, overdragen.
Het aantal rituele moorden dat bii de
rechtbank bekend is, is naar verhouding
erg klein. Zelfs als men het niet bij het
verkeerde eind heeft met de bewering
dat het feitelijke aantal tien keer zo
groot is, dan nog zou het niet te recht
vaardigen zijn te spreken van de naar
geestige miljoenen. Miljoenen zijn ech
ter bezeten door de waanvoorstellingen,
die zulke moorden mogelijk maken.
In de „Daily Times", de grootste
krant van Nigerië, vond ik op de 15de
april van dit jaar een berichtje, dat
op 22 april voor het gerecht ln Benin
dertig verdachten zouden verschijnen,
die ervan werden beschuldigd een „ju-
ju", een talisman, te bezitten. Die dag
was ik net ln Benin, maar de behande
ling werd tot mei uitgesteld. Zo lang wil
de ik niet blijven.
Ik deed daarom moeite om te verne
men wat de aanklacht eigenlijk inhield,
en waarom het bezit van een „juju"
was verboden. Dan zou men immers
drievierde deel van de bevolking gevan
gen kunnen nemen, want reeds elke
baby heeft een of ander fetisj om hals
of pols hangen, dacht ik,
„Dat is ook zo", legde me Bey Eke,
de chef-redacteur van de „Midwest-
Echo", in Benin uit. „De oppositie-par
tij stuurt juju-priesters het oerwoud in.
Die gaan elke neger opzoeken en drei
gen hem met een dodelijke betovering
als hij voor de regeringspartij stemt.
Als hij daarentegen de eed op de oppo
sitie aflegt, krijgt hij een goede juju.
De eed geldt een leven lang".
Bey Eke hoefde me niet te vertellen
welke macht een „juju" op de geesten
van de mensen ln het oerwoud heeft.
Enkele dagen geleden had me een zeer
betrouwbare man een nagenoeg onge
loofwaardig verhaal verteld.
„Ik werk nu al bijna vier jaar ln Bu-
rutu in de Niger-delta. In deze tijd is
bet tweemaal voorgekomen, dat een ar
beider naar me toe kwam en zich voor
het werk van de volgende dag afmeld
de.
„Waarom? Ben je ziek" vroeg lk
hem.
„Nee, Meester", antwoordde hij,
„maar morgen ben ik dood. Men heeft
een juju voor mijn hut gelegd". En de
man uit Burutu maakte zijn verhaal af:
„Beide keren waren ze ook werkelijk de
volgende dag dood, zonder dat men een
kwetsuur, een vergiftiging, een ziekte of
Een huisaltaar, met beelden, beenderen en stukken huid die met bloed zijn
overgoten.
Beide partijen in het doodgelopen ge
sprek over de loonvoorwaarden in de
staalindustrie hebben nu toegezegd on
middellijk hun onderhandelingen te her
vatten. Zij besloten hiertoe nadat presi
dent Eisenhower werkgevers en werk
nemers persoonlijk had verzocht zulks
te doen.
President Eisenhower heeft een ver
klaring uitgegeven waarin hij zegt te
hopen dat een overeenkomst zal zijn
bereikt als hij volgende week van zijn
vakantie in Californië terugkeert. Vak
bondsleiders zeiden te hopen de presi
dent spoedig te kunnen berichten, dat
zij het met de werkgevers eens zijn ge
worden.
De gouverneurs van tien Amerikaan
se staten hebben president Eisenhower
verzocht een vooraanstaande figuur
aan te wijzen, die als onpartijdig voor
zitter b(j onderhandelingen tussen
werkgevers en werknemers kan optre
den.
Advertentie
CA-VA
SEUL
bij uw winkelier
bij aankoop van
Schoencrème - Metaseul
WrIJfwas (met silicone)
HANDELSOND. GERARD ROOVERS BREDA
"|T muniqüé en de toelichtingen daarop
een andere plausibele verklaring ervoor
kon aanvoeren."
De oorzaak was slechts het onwrik
baar naargeestige geloof aan de kracht
van de fetisj geweest.
Bey Eke ging verder: „Op de 19de
maart van dit jaar heeft de regering
van West-Nigerië een verordening uit
geschreven, die het bezit van zulk een
juju strafbaar stelt. De dertig verdach
ten zullen de eersten zijn die hiervoor
worden gestraft, en die men ten voor
beeld stelt."
„Wacht eens even", zei ik, „een juju
kan elk willekeurig voorwerp zijn. Een
apenschedel, een hondebeen, of dit stuk
je vlakgom hier. Het komt toch niet op
het voorwerp aan, maar op de vloek
9' de zegen, die het wordt toegedacht,
waaraan kan men nu zien dat het een
verboden juju betreft?"
Afrikaanse journalist antwoordde
aisoi het de gewoonste zaak van de we-
„aMwas: „Nou, als de betreffende juju
o van oppositie is..."
En'rc°n?ga"' zei ik. „als ik dit in
eeinnft Xf of zelfs in de krant schrijf
gelooft me geen mens".
Het is hetzelfde recept
Ik ®rvan overtuigd dat Eke, re
dacteur van een krant van de regerings-
Party, de oppositie iets in de schoenen
had geschoven wat niet juist was Ik
vroeg daarom bescheid by een lid van
de oppositie-parti). Tot mijn verbazing
bevestigde hy me zonder omwegen dat
de stemmenmeerderheid van de oonosi-
tie in dit gebied te danken was aan de
én ding staat vast blijkens het com
muniqué en de toelichtingen daaroj
over de besprekingen van Camp
David: het overleg tussen het Westen en
de Sovjet-Unie over allerlei hangende
kwesties wordt hervat. Het zal inzonder
heid gaan over Berlijn. Dit impliceert op
zichzelf reeds, dat er over Berlijn geen
crisis meer bestaat. Er zou er zelfs nooit
een bestaan hebben, als men Khroesjtsjev
zou mogen geloven. Hij heeft nu uit
drukkelijk ontkend ooit een tijdslimiet
gesteld te hebben. Dit betekent alleen
maar, dat de Sovjet-Unie nu formeel en
authentiek iedere dreiging heeft terug
genomen. Zij had dit feitelijk reeds sinds
lang gedaan om geen andere reden, dan
dat zij zich vergaloppeerd had en zich
onder de macht der omstandigheden
heeft moeten buigen.
Zo lijkt het althans van ons gezichts
punt uit gezien. Het is een plausibele
verklaring, als men net onstuimige ka
rakter van Khroesjtsjev erbij in aanmer
king neemt. Het is ook denkbaar, dat de
dreiging geen ogenblik in zichzelf ern
stig bedoeld is geweest, doch alleen moest
strekken om in het Westen een crisis
gevoel gaande te maken, onder de in
druk waarvan de Amerikaanse president
bereid zou zijn tot een gesprek met
Khroesjtsjev te komen, het gesprek, waar
Moskou zo bij uitstek op gebrand is.
Men denkt daarbij aan de schandelijke
manier, waarop Macmillan tijdens zijn
bezoek ln het voorjaar aan de Sovjet-
Unie behandeld is, opdat het toch maar
duidelijk zou worden, dat ook de Britse
eerste minister een te geringe partij was
om er serieus mee te praten. In ieder
geval is de geneigdheid van de Ameri
kaanse president om met Khroesjtsjev te
praten, terwijl de voor de leus gehouden
ministersconferentie te Genève vastliep,
op beslissende wijze toegenomen tenge
volge van wat men in het Westen voor
een crisis om Berlijn hield. Weliswaar is
het voor ons moeilijk aannemelijk, dat
een staatsman dingen beweert, waarvan
hij van tevoren duidelijk weet, dat hij
ze zal terugnemen. Doch men dient te
bedenken, dat de politieke stijl van Mos
kou anders is dan die van westelijke
landen. Khroesjtsjev leeft uit een doc
trine krachtens welke woorden van be
lang zijn in verband met het doel dat
zij moeten dienen, niet in verband met
de inhoud die zij zelf hebben.
it hiervan zij, Khroesjtsjev heeft
zy'n zin gekregen, Hij heeft zijn
gesprek gehad, dit gesprek dan
altijd te zien, wel verre van als een en
kel op zichzelf staand verschijnsel, als
een fase in het gesprek, dat in minder
officiële vormen reeds betrekkelijk ge
ruime tijd aan de gang was en dat nog
vele vervolgen zal krijgen. Deze laatste
fase is voornamelijk van betekenis als
een enorme verdieping van het gesprek.
Hij heeft van man tot man met zijn
tegenvoeter gesproken, als de beide
machtigste politieke leiders der wereld.
Het valt niet te ontkennen, dat dit in de
situatie als een onvermijdelijkheid ge
geven is.
Uit dit gezichtspunt is het wijs geweest
van president Eisenhower het gesprek
van man tot man te laten geschieden.
Khroesjtsjev heeft zijn opgetogenheid er
over of althans over het feit, dat hij zijn
zin gekregen heeft, niet onder stoelen en
banken gestoken. De pathetische nadruk,
waarmee hij zo uit het vliegtuig komend
naar het Moskouse stadion liep om een
verzamelde menigte verslag te doen van
zijn reis, is bijna ontroerend. Hij speelt
het politieke prestige, dat hij ermee ge
wonnen meent te hebben, royaal uit. Het
is goed zo duidelijk te bemerken, dat een
gesprek met de president van de Ver
enigde Staten Khroesjtsjevs binnenland
se politieke positie foed doet. Het is
veel beter, dat hij dit nodig heeft, dan
dat het hem onverschillig kan laten. En
hij heeft het inderdaad nodig, omdat hij
de oorlog moet vrezen. De ongeliktheid
van zijn uitlatingen en de wildheid van
zijn schrikaanjagende politieke uithalen
maken het des te meer voor hem nodig
altijd maar weer de waanzin van de oor
log te betogen, gelijk hij ook weer met
grote emphase deed in zijn uiteenzettin
gen te Moskou onmiddellijk na zijn te
rugkeer.
eze formele ontspanning en deze be-
trekkelijke gerustheid op een tame
lijk kalme allernaaste toekomst zijn
eigenlijk de enige waarneembare winst
van het gesprek in Camp David. Men
behoeft er zich volstrekt niet over te
beklagen, dat het te weinig is. Deze uit
komst markeert de toestand zoals die is
en hij is draaglijk. Wij doen er van de
andere kant ook goed aan ons vooral niet
blij te maken met een dode mus. Er is
geen enkele oplossing van wat dan ook,
en het lijkt bijzonder onaannemelijk, dat
de beide leiders in het geheim het begin
van enige oplossing achter hun mouw
zouden houden. De kwestie Berlijn kan
daarbij als voorbeeld gelden. De on
derhandelingen, die gaan herbeginnen,
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii>
zullen niet gebonden zijn aan een tijds
limiet, maar zij zullen evenmin tot in
het eindeloze voortgezet kunnen worden.
Khroesjtsjev kan, als hij dit wil, op een
bepaald moment het Westen de stuipen
op het lijf jagen door te verklaren, dat
de onderhandelingen e neiging verto
nen tot het eindeloze voort te duren. Hij
kan dus opnieuw een tijdslimiet stellen,
de tegenpartij ervan beschuldigend, dat
zij de onderhandelingen eindeloos sle
pende houdt. Hij zou er niet veel mee
opschieten. Maar een manoeuvre, die
nieuwe verwikkelingen en nieuwe ont
wikkelingen oproept, kan voor een man
in Khroesjtsjevs positie bijzonder nuttig
zy'n.
Hiermee is slechts bedoeld aan te
geven, dat er geen vrede is en de
rust van het moment inderdaad
niet meer genoemd kaï worden dan rust
van het moment. Men moet hopen, dat
tijdens het gesprek zich bij de staatslie
den gedachten hebben gevormd, gedeel
telijk uitgesproken, gedeeltelijk ook ten
opzichte van elkander verborgen, nopens
beleid, dat van nu af aan gevoerd moet
worden; nopens mogelijkheden die wel
licht op niet al te lange termijn te reali
seren zouden zijn. Daaromtrent is thans
nog niets bekend, en het zal wel gerui
me tijd duren voor daar iets van begint
door te schemeren. Doch wat daar ook
van mag zijn, wij moeten er niet op re
kenen, dat de heren Khroesjtsjev en
Eisenhower de vrede verzekerd hebben.
Maar één ding lijdt geen twijfel: Khroesj
tsjev heeft economische betrekkingen
met Amerika nodig om zich de positie
te verschaffen, die nij voor zijn binnen
landse economische taak nodig heeft. Als
hij tijdens zijn gesprek met de president
en met dit doel voor ogen een mogelijk
heid heeft zien open gaan om politieke
avances te maken, die hij tot dusver
niet heeft aangedurfd, dan zou in een
nabije toekomst moeten blijken, dat in
het geheel der verschuivingen, waar de
Sovjet-politiek de laatste jaren blijk van
geeft, opnieuw een verplaatsing van het
zwaartepunt plaats heeft.
LIBRA
Gisteren en vannacht zyn in de Fran
se hoofdstad twee overvallen gepleegd.
In het kantoor van de Compagnie des
Wagons-Lits op het Parijse Gare de
Lyon bestond de buit vannacht uit 'n kist
waarin zich een bedrag van ongeveer
120.000 gulden bevond. Een andere ben
de beroofde een bankemployé en maak
te 48.000 gulden buit. Er hebben zich in
het gebied van Parijs dit jaar al twee
maal zoveel gevallen van beroving als
in het gehele vorige jaar voorgedaan.
In de afgelopen maand alleen al werd
meer dan 425.000 gestolen.
(Van een redacteur)
en beroemd hoogleraar van een der
meest vooraanstaande Amerikaan
se universiteiten heeft gisteren in
Den Haag kritische opmerkingen ge
maakt over de recente ontmoeting van
Eisenhower en Khroesjtsjev. In de Rol
zaal op het Binnenhof werd, onder aus
piciën van de Europese Beweging, een
lezing gehouden over „De problemen
van de Amerikaanse buitenlandse po
litiek" door prof. Henry A. Kissinger,
die verbonden is aan Harvard. Prof.
Kissinger heeft in 1957 internationale
vermaardheid gekregen met de publi
catie van zijn boek „Nuclear Weapons
and Foreign Policy", dat by Harper in
New York werd uitgegeven. Verschei
dene denkbeelden, die Tn dit werk wer
den gelanceerd, hebben wij uiteraard
in de voordracht van gisteren weer be
luisterd, maar we waren toch wel het
meest geboeid door de visie van de
spreker op de jongste bijeenkomst van
de Grote Twee.
Prof. Kissinger waarschuwt voor het
vertrouwen, dat het gesprek tussen
Amerika en Rusland een soort magische
uitwerking zal hebben. Hij verklaarde
niet gelukkig te zjjn met de recente uit
nodiging aan Khroesjtsjev om in Wash
ington te komen praten. Hjj zei in prin
cipe niet tegen onderhandelingen te
zijn, maar wel tegen onderhandelingen
die uitgaan van een, zyns insziens niet
gerechtvaardigde, veronderstelling, dat
er in de Sovjet-Unie een wezenlijke ver
andering plaats heeft. Men kan met de
Russen praten, maar men moet zich
dan geen illusies maken over hun in
tenties, en men moet zelf goed weten
wat men wil bereiken.
Sommige mensen in het westen heb
ben de neiging om het feit dat er onder
handelingen plaats hebben belangrijker
te vinden, dat de inhoud van die onder
handelingen. Voor ons is de bereid
heid om aan een conferentie deel te ne
men op zichzelf een symptoom van een
vermindering van spanning, omdat wij
geloven dat redelijke mensen, die rond
een tafel gaan zitten, hun geschillen kun
nen regelen in een geest van compro
mis. Maar voor de communisten is een
conferentie een middel om tijd te win
nen of om de politieke achtergrond te
definiëren van de eerstvolgende kracht
proef.
iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiitiimiiiiiiii
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiEiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiitii
De Amerikaanse hoogleraar gelooft
J}iet, dat er drastische wijzigingen plaats
hebben in de politiek van de Sovjet-
Unie. Waarom zou Khroesjtsjev voor
ons vriendelijker zijn, dan hij dat ge
weest is voor zijn collega's in het Pre
sidium van de partij. Waarom moet men
van zyn „vreedzame coëxistentie" meer
verwachten dan van zijn „collectief lei
derschap"? Khroesjtsjev heeft de man
nen die aanvankelijk met hem aan de
top stonden aan de dijk gezet, en hij
heeft zelfs maarschalk Zhoekov, die hem
reden om te veronderstelden dat Khroesj
tsjev plotseling een „humanitarian li
beral is geworden.
De hooggeleerde spreker acht het
noodzakelijk dat het westen zich gaat
bezinnen op zyn militaire kracht. De
westerse strategische positie is in een
impasse geraakt. Hij haalde nog eens de
geschiedenis op van de machtsverhou
ding tussen Amerika en Rusland sinds
de tweede wereldoorlog. In het eerste
stadium had Amerika een atoommono
polie. Het was de enige mogendheid
die over kernwapens beschikte. Maar
deze omstandigheid heeft de Russen er
niet van weerhouden om hun macht in
de satellietstaten te consolideren, noch
om bijvoorbeeld West-Berlijn van het
westen af te snijden. In het tweede sta
dium had Rusland heel weinig atoom
wapens, en was het nog niet in staat
om de V.S. aan te vallen. In de derde
fase was Amerika op 't gebied der kern
wapens nog altijd superieur. Het'zou ln
een eventuele aanvalsoorlog de Sovjet-
Unie kunnen verslaan, maar al niet
meer in de defensieve oorlog.
In de vierde periode tenslotte, die
waarin wij ons nu bevinden, is het
hoogst onwaarschijnlijk, dat wij ooit
een oorlog met de Sovjet-Unie zou
den kunnen winnen, al zouden we Rus
land een enorme schade kunnen toe
brengen. „De totale oorlog is niet lan
ger een rationeel politiek werktuig."
Eerder in zyn rede had prof. Kissin
ger gezegd, dat de Amerikanen de oor
log traditioneel plachten te zien als
een manier om de agressor te bestraf
fen. opdat de normale vredestoestand
hersteld zou worden. Men geloofde
in de strategie van de vernietigende
afstraffing. Maar deze Amerikaanse
opvatting moet worden herzien.
Prof. Kissinger hield tenslotte een vu
rig pleidooi voor de opbouw van een
sterke defensie in Europa. „Het is voor
Europa van essentieel Deiang, dat het
zich krachtig gereedgemaakt voor plaat
selijke verdediging." Aan beperkte agres
sie moet ter plaatse weerstand geboden
kunnen worden. Het „schild" moet wor
den versterkt, maar tegelijk moet het
westen werken aan een grotere poli
tieke integratie. Hy sprak de verzeke
ring uit, dat Europa altijd op Amerika
kan bleven rekenen.
e Chinese Volksrepubliek, waar-
"iciei
Dvan vandaag officieel het tienja
rlg bestaan wordt gevierd, is van
het begin af aan in conflict geweest
met de Verenigde Staten van Amerika.
Dat conflict werd een jaar na de stich
ting van Rood China aanzienlijk ver
scherpt door de Chinese inmenging in
de Koreaanse oorlog. In deze oorlog
zijn immers talloze Amerikaanse sol
daten gesneuveld door de kogels van
de Chinese „vrijwilligers" die de Noord-
Koreanen te hulp waren gesneld. Maar
ook de Chinese gewapende activiteiten
in de Straat van Formosa, waar de
Amerikaanse Zevende Vloot het rijk
van Tsjang Kai-sjek beschermt, hebben
in de loop der jaren tot een grote span
ning tussen Peking en Washington bij
gedragen. Amerika heeft (in tegenstel
ling met bijvoorbeeld de N.A.T.O.-lan-
den Engeland en Nederland) het com
munistische regime van Mao Tse-toeng
nooit willen erkennen. Het Is altijd het
Nationalistische bewind in Taipeh blij
ven beschouwen als de enige wettige
Chinese regering. Amerika heeft zich
ook steeds krachtig, en met succeSj
verzet tegen de toewijzing van de Chi
nese zetel in de V.N. aan Peking.
De beschuldiging van de Chinese
communistische leiders aan het adres
van de Verenigde Staten zijn feller dan
de scherpste Rus-
sische aanvallen
op Amerika in de
donkerste dagen
van de koude oor-
KRONIEK Iog ooit waren.
i\i\winica Het Chjnese v0]k
1 wordt door de
communistische
leiders onophoudelijk opgewekt tot een
diepe haat tegen Washington. De vijan
digheid, die er tussen beide landen be
staat, is buitengewoon groot, zoals de
zer dagen nog eens is gebleken. De pre
sident van communistisch China, Lioe
Sjao-tsji, heeft deze week op een mas-
sa-bijeenki. ~ist in Peking weer een fel
nummertje anti-Amerikaanse propa
ganda weggegeven, en vorige week
heeft de Amerikaanse gedelegeerde bij
de Verenigde Naties, in het debat over
de Chinese V.N.-zetei, gezegd, dat het
Chinese rode regime zich buiten de wet
gesteld heeft, en dat het zich schuldig
heeft gemaakt aan massa-moord en
slavernij.
Hit zal de Russische premier,
Khroesjtsjev, die op het ogen
blik in Peking vertoeft, dus niet
gemakkelijk vallen om de Chinese
machthebbers een verklaring te geven
van zijn recente vriendelijke uitlatin
gen over president Eisenhower en de
Amerikanen in het algemeen. Khroesj
tsjev heeft dezer dagen gezegd, dat hij
er van overtuigd is, dat Eisenhower
vrede wil, maar de Chinese leiders
beweren juist voortdurend, dat Was
hington op agressie uit is. Men kan
zich voorstellen, dat men in Peking
niet onverdeeld enthousiast is geweest
over een aantal opmerkingen die
Khroesjtsjev in Amerika heeft ge
maakt, al heeft de Russische premier
de Amerikanen dan ook een verwijt ge
maakt van hun steun aan Tsjang Kai-
sjek.
De leider van de Russische delegatie
bij de viering van het tienjarig bestaan
van de Chinese Volksrepubliek, Soes-
lov, heeft dezer dagen in Peking ver
klaard, dat de vriendschap en verbon
denheid tussen Rusland en China op
het ogenblik sterker en meer onver
breekbaar is dan ooit tevoren en dat
alle pogingen om een wig te driven
tussen de beide landen op niets zullen
uitlopen. Maar er is goede reden om
aan de houdbaarheid van deze stelling
te twijfelen. De „monolitische een
heid" in het communistische kamp
wordt ernstig bedreigd door een zekere
wrijving tussen de machtigste commu
nistische staten ter wereld: de Sovjet-
Unie en Rood-China. Op het ogenblik
is Rusland nog altijd verreweg de
machtigste staat in de communisti
sche wereld, al zou het alleen maar
zijn, omdat het een atoommogendheid
is. Maar de Chinese Volksrepubliek
wordt langzaam maar zeker sterker,
en Peking ontwikkelt zich tot een po
tentiële rivaal van Moskou.
Khroesjtsjev zal de rode Chinezen
moeten uitleggen, dat een topcon
ferentie, waaraan Peking zelf
niet zal kunnen deelnemen, uiteindelijk
ook in het belang is van de Chinese
Volksrepubliek. De Chinese leiders zou
den er maar op moeten vertrouwen,
dat Khroesjtsjev in eventuele onder
handelingen met de regeringsleiders
van de Westerse Grote Drie ook de be
langen van Peking op bevredigende wij
ze zal behartigen.
Khroesjtsjev zal voorts aan de Chi
nese machthebbers het ontwapenings
plan moeten „verkopen", dat hij on
langs in de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties heeft inge
diend. Maar er zijn bepaald geen aan
wijzingen dat Rood-China op het ogen
blik ontwapening wenst. Integendeel.
China wil zijn strijdmacht steeds ster
ker maken, en het wil vooral zo spoe
dig mogelijk over eigen kernwapens be
schikken, om een machtiger rol te kun
nen spelen in de wereld.
Men moet ook niet uit het oog ver-
Hezen, dat Peking niet zo bevreesd ls
voor een eventuele kernoorlog als Mos
kou. Khroesjtsjev schijnt tot het besef
gekomen te zijn, dat in een nieuwe we
reldoorlog, die een kernoorlog zou zijn,
niet alleen Amerika maar ook de Sov
jet-Unie ten onder zou gaan, en hij was
wellicht oprecht, toen hy zijn fiat gaf
aan de zinsnede in het slotcommuniqué
van Camp David „dat alle internatio
nale vraagstukken met vreedzame mid
delen en niet met geweld moeten wor
den geregeld". Maar Peking is van me'
ning, dat als de Chinese Volksrepubliek
in een kernoorlog zou worden betrok
ken, dit niet de ondergang van deze re
publiek behoeft te betekenen, al zou er
een kolossaal deel van de bevolking in
de strijd ten onder gaan. China is ten
slotte een land met 650 miljoen inwo
ners, en al zouden enige honderden mil
joenen Chinezen ln een kernoorlog ge
dood worden, dan zou de Chinese com
munistische staat nog altijd niet geli
quideerd zijn, zo redeneren de cynische
Chinese leiders.
Khroesjtsjev zal het in de gesprekken
met zijn rode broeders in China heel
wat moeilijker hebben dan in zijn re
cente onderhoud met zijn „kapitalisti
sche" tegenstander Eisenhower.
De Franse politie heeft een leider
van de Algerijnse opstandelingen, die
verantwoordelijk wordt geacht voor het
terrorisme in het gebied van Parijs, ge
arresteerd, aldus Is meegedeeld in een
communiqué van het Franse ministerie
van binnenlandse zaken. Er zijn ver
scheidene plaatselijke opstandelingen
en een aantal Europese linkse mede
plichtigen aangehouden. Men heeft
voorts beslag gelegd op een bedrag van
meer dan 44 miljoen fr. en er zijn plan
nen gevonden voor vernietiging van een
Parijs' hotel, waar Algerijnen wonen
die niet met de opstandelingen samen
werken. In de woning van de niet nader
genoemde opstandelingenleider zijn do
cumenten aangetroffen waaruit bleek
dat de opstandelingen de duizenden mo
hammedanen in Parys wilden terrori
seren om geld en steun voor hun acti
viteit te verkrijgen, aldus het communi
qué.
