Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | 17 oktober 1959 | pagina 11

STAATSBOSBEHEER is in .60 jaar

een wijdvertakte boom geworden

m

m

v

eTvositeit in Parijs

Kardinaal Feltin gaat eer
lang weer naar Rome

Weduwen- en Wezenwet is er

E

ADENAUER GAAT BEGIN
DECEMBER NAAR LONDEN

Redt eerst"

de anderen

w

De bomen staan buiten het bos

s>

WËm

Sss

V1

commentaar

Waterstofbom
teruggevonden

H

6

tot °0rp0gin?

ft K^leilWe coup

5Ss^a?sK»-.iit

Franse hiërarchie bespreekt leken-
apostolaat onder arbeiders

Maar naastenliefde blijft geboden

Bondskanselier overtuigd van nood
zaak van verbetering betrekkingen

■"H

ZATERDAG 17 OKTOBER 1959

PAGINA 11

bomen bu't° arm aan ^os en 20 rÜ^ aan lanen, dat er meer i direct, als geleiders, of indirect, doordat ze de monotonie van de weg

Va 'andse 1 ,en ^an binnen het bos staan. Althans: de Neder- doorbreken. Hoe de beplanting moet zijn, wordt voor iedere weg

U? total,, ,°Pbrengst 780.000 m3 per jaar, dat is 11 pet.

het "hn ')e'10e^.e bestaat voor bijna de helft uit loofhout,
rl J^el V;,S ^00r bijna 80 pet. uit naaldhout bestaat. Een belang-
°VlnciaIe 1 bomen buiten het bos" staat langs de rijks- en
ve§en, waar ze veelal tevens een verkeersfunctie hebben,

apart uitgedokterd door het Staatsbosbeheer, dat de beplantings
plannen maakt. Het is een van de nieuwe taken van deze dienst, die
in de 60 jaar van zijn bestaan is uitgegroeid tot een boom met vele
vertakkingen, welke tot ver buiten het bos reiken.

In Kentucky

whav_

ï&j*

Nhee

F

'JS J

H
hl,

^^^Pr^Teg,

Utrechts Byzantijns
koor zingt voor* Paus

AuTOMATISC

v.a. f74.50

door

MARGUERITE

BOURCET

jg 1

Cer\viii Laie behnpfto

verzorgde het

Be.rgingsploegen van de Amerikaan
se luchtmacht hebben gisteren een wa
terstofbom gevonden, die in een eenza
me streek in Kentucky terecht was
gekomen, nadat een straalbommenwer-
per, die deze bom aan boord had, in
botsing was gekomen met een tankvlieg
tuig en neergestort. De bom was in
tact, aldus meldt UPI. De botsing en
de daarna volgende brandstofexplosie
hebben de bom niei tot ontploffing kun
nen brengen of zelfs maar open kunnen
breken.

s geleden

onSc^rtStaatshnscltsluiIen^ bet beheer
r'cht,- rw,, ,n'. die toen een zeer

de dienst het beheer

'eston(jW^v.an slechts 2300 ha

beheert Staatsbos
waarvan er 40.000 be-
re-mant beeft dus niet alleen

wmeibbeh™--" °°k Veel bU?e"

v®!®°hts

he

?chter "boinebbh ™aar ook veel
?et tr,4.bog b .eheer" is tegenwoordig

een onderdeel van

het

Xu

»ai

„algemene" bos-
!JlJrhp, brig in bhen waaronder de
reiflgC errn in e de bosbouw de na-

«aatin \a!^ Yan Staatsbosbeheer:
k aan u 6 tlief,b, Pe vier dienstvakken,
°aWk„ ®t 's verdeeld. Daarnaast
Voon&nOip^nstvak

en de landschapsver-

^er£Iati®te0®in,3e afdeling meent de
?aan and heef! voorname plaats in.

'Ükn b wet.L yan oudsher veel ge-
;.verift ove^ëbepianting, (joels uit za-

en" gron!['fen om de toch
k°bien T. en (j, ",d langs de wegen te be-
t Sspn let in f omdat iedereen graag
l1!1? b rppt ten and dat arm is aan
JM j ®r Wen, ®en klimaat dat beschut-
Kst Welk m, doet zijn. De laatste
Resteiri Planting steeds meer in
veiee'd var het verkeer. Zo zijn
hapt J;'We8en de oude bomen

W 1 l» nrMJ ue uuuc uuiucxi

°Plevn?k ze enerzijds direct
rt5t)tiiif,ees veA en anderzijds een
JV'hers nl °kzaakten- die de weg-
vhtlri, e wn™ et midden van de weg
b°m ik r, 'ossen Amersfoort

is - amersiuuri en

z°hder n fraai voorbeeld van,

een „bomentunnei'
weg kan behouden, die
geeft aan het verkeer.

W beeft"h-e

Ss'e-^t dg101] overigens wel het voor-
^Ordt h/ aan weerzijden door

:ebadaab°m'

begrensd. Door het ont-
en pal langs de weg

a.

k°tt een extra mooi zicht op

P^Sen lantrc Hp u/pc litrtrpn

«61^?. bpenhefnb Iani?s de weg liggen,
fun n§en Wat ^aal aan: <*e laSe
u.?Jn de wegrand, die tevens
af fa n ^et licht van de kop-
v rtn»rrs en P- schermen voor treinbe-

.en f—- die openingen

en overwegen,

Nieuwe weg- en erfbeplantingen in de N.O.-Polder.

«M.UOn 58 en f. UV"CUUW1
iN d» fietsers, en
5abtS?er J. kruispunten
t°ag k, .:eUik dan landschappelijk

s had men niet ge-

Mvdst; bii av,Toiailu vmi uc weg. isu,

htivv che w wegen vaak wel. Op

aniao0m„ nieuwe bomen te plan-
26iist. hij fsttmd van de weg. Dit

'-'hcjcA v'ar, w,°8en wordt de boombé-
4%b. i^® oermen veelal in stand

4i

redeneert terecht, dat
wegen kiezen, bereid

^Schat,kn snelheid te matigen.
hs mVerzorgmg bemoeit zich
met de wegen; een van haar

taken is
,nnen

het
bij

maken
ruil-

'e1 vi?' 'f is van enorm belang,
tpA'lij.meer dan de helft van de
t ''hip® bodem voor herindeling in
tphtWaiMr k°mt Het landschapsplan
Va f ih ®b e^oseliik natuurterreinen,
a ,b m v? lanen in de nieuwe struc-
?lijlt eUvv6 ?orziet tevens in de aanleg
n,.„^Plantingen waar dit mo-
ia hst» hupjtig is. Hoe belangrijk de
Vd |b het bos" zijn wordt gede-
tv hhi^bor °r het feit, dat de laatste
/'bik,. che egbepiantingen en cultuur-
Ptlab «n twlerken gemiddeld 100.000
Oqi, miljcen struiken werden
bggp bosbouwkundig zijn die
interessant, aangezien het

hier in het algemeen betere (cultuur-)
gronden betreft, kan men er doorgaans
houtsoorten gebruiken, die in het bos
- dat merendeels is teruggedrongen naar
de armste gronden niet an bod kun
nen komen.

Voorts hebben ze betekenis voor de
(avi) fauna, ter voorkoming van wind-
erosie en voor de recreatie, waarvoor
ook een harmonisch cultuurlandschap
veel mogelijkheden biedt. De afdeling
krijgt pas goed creatieve kansen in de
nieuwste polders waar een compleet
landschap moet worden opgebouwd.
Hier heeft men ook weer een betere
grond voor bosaanleg ter beschikking:
in de .4.0. Polder is ongeveer 2000 ha
bos aangelegd, in Flevoland 580 ha.

Grote projecten voor de landschapver
zorging waren voorts de herbeplanting
van Walcheren en Schouwen-Duiveiand
waar men na de overstromingen even
als in de nieuwe polders met een schone
lei kan beginnen.

De natuurbescherming dateert van
na de oorlog. Ze werd aan het Staats
bosbeheer dat onder het ministerie
van Landbouw ressorteert, opgedragen
door O.K. en W., dat de zorg voor de
natuurbescherming kreeg, maar niet
over een technische buitendienst be
schikte. Staatsbosbeheer had al natuur
beschermingsactiviteiten ontplooid door

w; per

boomfiets" wordt zaad gewonnen uit geselecteerde bomen.

tp'/ tetuRerinjv\y|J's:'leiilsdienstcn heb-
lllt'ev;i;ir\Aaa,sc'luwd voor het
SepA* c l u* beriep. Cu" nieuwe staats-
'looV^ieleo ChAkeï Engelse blad
ï(j„ .•,i»olitieei» vonV.v! k°mplot wordt
ïeisl)f>>es<'hiL^k",T,ilitaïï e generaal, die
iie- tT arSanisatie tot
V y HÏL^ de vV D<' Parfjse cor-
yis ort®'.8chriiftw! Chronicle, Gc-
ta.et p5- n,satip dat het einddoel
,Sk>\middlfT^aatsgreep Is,
e behou(ien P A,serfje voor

l<f'!,eeh uit'%1 8ebruiP:^an- Destaande
LU" beï^Tan mk van springstof-
>en j ePsrnnr,«j Seheel samence-

ï't evF°epèn- rankriik nebbel

S Pv,rtSmu_?en uitn bevest'gd

lb het

hebben de
estigd van
Oi'an, bestaande

samenge-

'ah JUs'itie Ertw°rden10iP gT'aar f°°Pt
L®b n»eeb oridoTn°nd Mk>h f minister

*ïhgj?e gevaneerde "m!rila,ten insteI'
ïievpamPcn-;t!enissenpellnSen in
binnen" AlgeHjee&pt"in.^ne-
je. Het ministe.

worden gesteld." De lijfwacht van ge
neraal de Gaulle is de laatste dagen
versterkt, aldus de „News Chronicle".
Tien vooraanstaande liberalen, vier
niet nader geïdentificeerde politici,
vier journalisten en twee hooggeplaat
ste ambtenaren zullen bewaking krij
gen. Ook oud-premier Mendès-Fran-
ce zou dreigbrieven hebben ontvangen.

Zoals bekend is gistermorgen in het
hart van Parijs een mislukte aanslag
gepleegd op oud-minister Francois Mit-
terand. Mitterand, wenst onderhandelin
gen om een einde te maken aan de oor
log in Algerije.

Vrijdagmiddag heeft het'Utrechts By
zantijns Koor onder leiding van dr. An-
tonowytch voor de Pa.us gezongen. Het
bracht het Griekse „Christus is verre
zen", .iet Looft de Heer in het Kroatisch
en tot slot een Nederlands lentelied. De
Paus dankte de zangers.

Alle volkeren, zo zei de Paus in een
korte toespraak, zingen de lof des He
ren. Het ene volk zingt het juichend,
het andere in droefheid. Het Oekraïnse
volk zingt thans in droefheid, omdat de
Kerk wordt vernietigd. Maar, zo be
sloot de Paus, 'zoals Christus is gestor
ven en verrezen, zo zal ook de Kerk uit
eindelijk triomferen.

sparen

o.a. 12.000 ha staatsdomein te
als natuurreservaat en het samenstel
len van een natrurschooninventarisatie.
De voornaamste taak van de afdeling
natuurbescherming is het aankopen en
beheren van natuurreservaten voor
O.K. en W., thans meer dan 6.000 ha,
verdeeld over ruim 160 terreinen. Een
apart instituut: het RIVON, behartigt
het wetenschappelijk onderzoek, dat
voor een goed beheer noodzakelijk is.
Het RIVON houdt zich ook bezig met
het inventariseren van zeldzame plan
ten en dieren en wetenschappelijk inte
ressante biologische milieus: dit werk
is de basis voor het aankoopbeleid.

De laatste jaren wordt Staatsbosbe
heer meer en meer geconfronteerd met
het recreatieprobleem. De meeste bos
sen en -atuurreservaten zijn voor het
publiek toegankelijk, maai het wordt
steeds duidelijker, dat men bepaalde
maatregelen zal moeten nemen om de
recreatie n goede banen te leiden. Dit
jaar is met name de Veluwe overspoeld
door vloedgolven gemotoriseerde toe
risten: het staatsbos is het achtertuin
tje geworden van het gemotoriseerde
publiek uit de steden, een publiek dat
niet zozeer komt om van de natuur te
genieten, maar om te picknicken, spel
letjes te doen en naar de radio te luiste
ren, allemaal dingen, die ze eigenlijk
in hun tuin zouden willen doen.

Daarnaast zijn er de echte natuur
liefhebbers en amateurbiologen, die
de natuurgebieden lieve:, liever niet
verder ontsloten zien. Beide catago-
rieën komen echter aan hun trekken
als het recreatieplan voor de Veluwe
wordt uitgevoerd, dat voorziet in de
aanleg van enkele wegverbindingen en
een aantal fietspaden, het inrichten
van schuilhutten en zitaccomodatie
met afvalmanden en het uitzetten van
wandelroutes bij parkeerplaatsen,
waardoor men ook de massa-recre
anten de weg naar de natuur wil wij
zen. Hier en daar is al enige acco
modate gereedgekomen, maar er
zullen meer middelen beschikbaar
moeten komen, wil men het hele plan
in korte tijd kunnen realiseren: met
het huidige budget zou het een tien
jarenplan worden. Het ligt in de be
doeling straks al het gemotoriseerde
verkeer ook de brommers naar
de wegen te verwijzen en de fietspa
den rustig te houden. De ordening
zal tevens de noodzakelijke rust ga
randeren in de wildreservaten: de
massarecrcatie zal daar niet komen,
terwijl ze door de ontsluiting van an
dere bosgebieden toch voldoende
armslag krijgt.

Bij. gelegenheid van zijn 60-jarig ju
bileum heeft het Staatsbosbeheer een
boekje uitgegeven, waarin alle activi
teiten van de dienst op bijzonder pret
tige wijze: door prachtige foto's met
summiere tijdschriften, worden be
licht.

VIC LANGENHOFF

(Van een medewerker)
is vanzelfsprekend veel voldoe
ning over het feit dat op 1 okto
ber jl. de Algemene Weduwen- en
Wezenwet in werking is getreden.
Steeds diehter nadert het gebouw van
de sociale zekerheid zijn voltooiing. Nu
nog de arbeidsongeschiktheidswet en
we kunnen zeggen dat, voor wat dit
deel van de gereglementeerde bestaans
zekerheid betreft, we „r^nd" zijn.

Eigenlijk zouden we met deze opmer
king kunnen volstaan, ware het niet
dat er gevaar was voor een verkeerde
beoordeling van de uitwerking der wet.
Deze verkeerde beoordeling kan in
twee opzichten gebeuren: ten eerste in
de Goddank ai wat verouderende
vorm van de gedachte dat, tengevolge
van zulk soort maatregelen de verant-
woordelijksheidszin van de verzeker
den zou dalen en ten tweede dat er nu
minder aanleiding zou zijn, de naas
tenliefde te beoefenen.

In het algemeen mogen we om te be
ginnen aan enkele feiten herinneren.
Niet alleen van liberale, maar meer
dan eens ook van katholieke zijde is en
wordt soms gesteld dat bestaansze
kerheid „van de wieg tot het graf"
per se moet voeren tot verminderde
persoonlijke verantwoordelijkheidszin.
Daartegenover zouden wij willen op-

(Van onze Parijse correspondent)

an woensdag jl. tot en met giste-
teren heeft de assemblée van
Franse kardinalen en aartsbis
schoppen onder voorzitterschap van
kardinaal Liénart, bisschop van Rijssel,
haar gebruikelijke najaarsbijeenkomst
gehouden. In min of meer bevoegde
kringen rond de assemblée verluidt -
wij maken er melding van onder het
vereiste voorbehoud - dat o.a. de vol
gende punten voorwerp van bespreking
zijn geweest. Uiteraard op een zeer
vooraanstaande plaats: de nota van het
Heilig Officie, nopens het experiment
met de priester-arbeiders - dat beëin
digd diende te worden - en de wense
lijkheid daarvoor een uitbreiding in de
plaats te stellen van seculiere institu
ten, waarvan speciaal opgeleide leden
leken fti de arbeidsmilieus zelf - fabrie
ken, werkplaatsen, havens enz. - het
apostolaatswerk van de priester-arbei
ders overnemen.

Kardinaal Feltin, aartsbisschop
van Parijs, die zich op 4 november
a.s. aan het hoofd van een Franse
pelgrimage te Rome zal bevinden
voor de viering van de eerste ver
jaardag van de kroning van Paus Jo
annes XXIII, zal bij die gelegenheid
zeer waarschijnlijk de Vaticaanse
autoriteiten in kennis stellen van de
eerste maatregelen, waartoe de Fran
se kerkelijke hiërarchie in deze aan
gelegenheid heeft besloten.

In dit verband is plaats voor de ver
melding, dat ook in ruimer algemeen
verband de assemblée studie zou heb
ben gemaakt van de wenselijkheid, en
de bestaande mogelijkheden, om aan
leken zekere, thans door priesters ver
richte taken, over te dragen. De as
semblée heeft zich voorts, zo verluidt,
bezig gehouden met de voorbereiding
van de het volgend jaar te houden con
ferentie van het voltallige Franse epis
copaat. Daarmede hangt samen, dat de
aartsbisschop van Toulouse is belast
met de coördinatie der resultaten van
een uitvoerig gedetailleerde en zeer mo
dern opgezette enquête over de ontker
stening onder de diverse Franse bevol
kingsgroepen. De enquête wordt ge.
houden in alle Franse diocesen. Nog
een vraagstuk, dat zeer vermoedelijk
de aandacht van de kardinalen en
aartsbisschopen heeft gehad, - het is in
ieder geval reeds geruime tijd aan de
orde - betreft de onderlinge samenwer
king van aan elkaar grenzende paro
chies en diocesen, met het doel om
tot een doeltreffender verdeling en in
zet van de beschikbare geestelijkheid te
komen, o.a. door samenvoeging van se
minaries. De kwestie van het katholie
ke vrije onderwijs zal, daar in de loop
van de. huidige parlementszitting het
doorhakken wordt verwacht van de
knoop „staatssubsidie voor het vrije on
derwijs", ongetwijfeld ter sprake zijn
gekomen.

Het verluidt, dat de hoge kerkelij
ke hiërarchie het zeer betreurens
waardig vindt, dat in de afgelopen
maanden door een aantal geestelij
ken en enige persorganen inzichten
zijn verkondigd, die niet bepaald

stroken met de uitdrukkelijke en na
drukkelijke kerkelijke doctrine, die
ook is neergelegd in encyclieken, dat
voor de vorming van christelijke ka
tholieke gewetens de principieel chris
telijke katholieke school van essen
tiële betekenis is.

Ten slotte: de vergadering van kar
dinalen en ^aartsbisschoppen heeft ook
gesproken oVer het in voorbereiding
zijnde algemeen kerkelijk concilie, in
het bijzonder naar verluidt over de wen
selijkheid van coördinatie tussen de
voorstellen, suggesties enz. die de Fran
se bisschoppen evenals hun ambtgeno
ten overal ter wereld zijn uitgenodigd
ter kennis van de Heilige Stoel te bren
gen.

Advertentie

(Van onze correspondent in Bonn)
een bezoek, dat de Britse ambas
sadeur in Bonn, Sir Christopher Steele
gistermiddag aan bondskanselier dr.
Adenauer heeft gebracht, is door een
woordvoerder van de bondsregering
meegedeeld, dat het bezoek van de
Westduitse Kanselier aan Engeland nu
voor begin december a.s. is vastgesteld.
Daarmee worden stappen ingeleid, die
ten doel hebben de verhouding tussen
Bonn en Londen, die de laatste maan
den nogal in het slop is geraakt, te ver
beteren.

Bondskanselier dr. Adenauer is aan
de verslechtering der verhouding zelf
geenszins onschuldig. Hjj heeft zich in
het laatste half jaar een aantal uitlatin
gen gepermitteerd, die Engeland nogal
hebben ontstemd. Deze ontstemming
vond zijn weerslag vooral in de Britse
pers, die vaak een anti-Duitse houding
heeft aangenomen.

De twee voornaamste controversen,
die Bonn met Londen heeft, betreffen
de inrichting van een atoomvrije zone
in Midden-Europa (het plan van de
Poolse minister van buitenlandse zaken
Rapacki of varianten daarop) en En-
gelands houding ten opzichte van een
vrijhandelszone.

De bondskanselier koestert de waar
schijnlijk niet ongerechtvaardigde vrees,
dat het accepteren van een dergelijke
atoom wapen vrije zon.e de ondergraving
zou betekenen van de N.A.T.O., waar
van West-Duitslands veiligheid in ster

ke mate afhankelijk is. Ten aanzien van
de vrijhandelszone meent dr. Adenau
er, dat de Engelsen bij de integratie
van Europa te veel de economische be
langen op de voorgrond stellen, terwijl
het de Duitsers daarbij meer gaat om
de politieke aaneensluiting. Voor West-
Duitsland is ook de E.E.G. een instru
ment, dat daarvoor kan worden ge
bruikt.

Dr. Adenauer, wiens buitenlands-po
litieke concepties altijd bijzonder sim
pel zijn geweest (wat tegenover de kie
zers zijn voordelen heeft), is er inmid
dels door zijn medewerkers van over
tuigd, dat een goede verstandhouding
met Engeland niet minder belangrijk
is dan goede betrekkingen met Frank
rijk -en dat West-Europa in feite steunt
op de driehoek Londen-Parqs-Bonn. Het
voornaamste doel van dr. Adenauers
a.s. reis naar de Britse hoofdstad is het
opnieuw activeren van deze driehoek.

Lloyd naar Parijs

Volgens de persbureaus Reuter en
AFP staan nog twee andere reizen van
Europese ministers op het programma.
De Britse minister van buitenlandse za
ken, Selwyn Lloyd, wordt op 10 novem
ber in Parijs verwacht. Men zou dit be
zoek moeten zien als een eerste bewijs,
dat de nieuwe Britse regering veel waar
de hecht aan een nauwer aanhalen van
de banden met de landen van het Euro
pese vasteland.

Voorts zullen de Italiaanse premier
Segni en de Italiaanse minister van
buitenlandse zaken Pella, medio novem
ber een officieel bezoek brengen aan
Londen.

Advert ntie

Waarom schapen tellen om in slaap te komen?

Eenvoudiger en veel aangenamer is: ga slapen op een EPEDA matras.

Wagemens A van Tuinen NV, fabrikante van Artifort meubelen en Epeda matrassen

'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiü

rnillllllllllllllllllll

51

In Bourges vonden zij trouwe vrienden. Zij ontdek
ten er het traditionele aangezicht van Frankrijk.
Zij maakten er kennis met ontwikkelde douairières,
keurige oude heren, vrome jongedames in hoogge
sloten jurken, maar ook met frisse, eenvoudige pro
vinciaal tjes.

In Tarbes vooral, waar zij lang woonden, hield de
herinnering aan hen jaren lang stand. Zij keerden
er, in de herfst van hun leven, dikwijls terug.
Hij keerde er later ook alléén terug, om er over
haar te horen spreken.

Zij hadden in Tarbes een bescheiden huisje
gehuurd, grenzend aan het park van Massé. Herhaal
delijk ging Sofie Charlotte met haar kinderen daar
heen. Zij konden er in de schaduw van de sparren
of aan de oever van het beekje met zijn prachtige
zwanen naar hartelust ravotten. Opzij van het
park stond een kapel van de Karmelietessen. Op
zekere dag zou daar een nieuwe klok gedoopt worden
en de twee prinsenkinderen waren uitverkoren om
als peter en meter op te treden. Ze vonden het gewel
dig een klok ten doop te houden en droomden er
de hele nacht over. Moeder had hun de zin van de
plechtigheid zo goed mogelijk proberen uit te leg
gen. En of haar dichterlijke verbeelding de juiste
woorden gevonden hadDe volgende dag zou de
bronzen muzikante christen wordenOp 5 novem
ber 1875 werd „Louise Emmanuelle" onder grote
praai gedoopt. Trots en ontroerd stonden de twee
jeugdige beschermers ernaast. En dat werd tussen
het vorstelijk gezin en de priorin van het Karmelie

tessenklooster het begin van een vriendschap die
levenslang zou blijven bestaan.

Als vader en moeder in de spreekkamer zaten,
vermaakten de kinderen de werkzusters. Ze werden
in het klooster altijd bemoederd en verwend. De
novicen van 1875, nu bejaarde kloosterlingen gewor
den, weten van achter hun tralies nog haarfijn te
vertellen hoe de intussen reeds overleden hertog
van Vendöme er als kleuter uitzag. Het was een
pienter ventje met blonde lokken, die tot over
de kraag van zijn matrozenpakje hingen. De zusters
herinnerden zich zijn rake antwoorden, zijn
grapjes en zijn dwaasheden. Op een keer kwamen
broertje en zusje „helpen" in het washuis van het
klooster en terwijl zij naar hartelust in het zeepsop
ploeterden merkte een van de zusters opeens, dat
zij vergeten hadden hun handschoenen uit te trekken.

Kleine dingen, onbelangrijke details. Een vader
en een moeder die elkaar innig liefhebben, gekoes
terde kinderen, een warme huiselijke haard: meer

niet. Maar wat zeggen ze veelWeldra komen er

andere tijden, waarin heldenmoed gevorderd zal
worden van de hertog en de hertogin van Alengon.

De laatste jaren te Vincennes, zo arm aan spec
taculaire gebeurtenissen, maken in werkelijkheid de
meest beslissende periode van hun leven uit. En
van Sofie Charlottes leven in het bijzonder.

Voor een vurige tot uitersten geneigde ziel, die de
wederwaardigheden van het bestaan met een bijna
smartelijke hevigheid heeft ervaren en voor wie
God nauwelijks een bekende was, kan de plotselinge
gewaarwording van het innerlijk leven met zijn
wijde horizonten, zijn duizelingwekkende vergezich
ten, zijn roepstemmen en zijn eisen een schokkende
tragedie betekenen, waardoor alle ideeën en alle
waarden vragen om opnieuw onderzocht te worden.

Deze gewaarwording kwam in het leven van
Sofie Charlotte tamelijk laat.

„Zou ik de vele jaren die ik ver van God heb door
gebracht, nog goed kunnen maken?" schreef zij
in april 1880. Natuurlijk moeten wij bij het lezen
van een dergelijke uitlating rekening houden met
de vrome overdrijvingen die „bekeerlingen" nu een
maal graag in de mond nemen. Sofie Charlotte
overdreef trouwens alles. Daarentegen hield haar

man met zorg vast aan het: juiste woord en hij
schreef omstreeks dezelfde tijd: „Bedank God, dat
Hij je tot begrip en liefde voor een diep christelijk
leven heeft geleid." Hij zelf was haar daarin voor
gegaan. Max Jozef, de zorgeloze bohémien, en Ludo-
vicia met haar ijdel burgerlijk formalisme hadden
als zieleleiders weinig ervaring. Alleen al het simpele
feit, dat zij er de gewoonte op na hielden het H.
Vormsel van hun kinderen te vieren met de opvoe
ring van kluchten, getuigt van een merkwaardig ge
brek aan christelijke zin. De poëzie van de kerstboom
en van Allerzielen, de eerbied voor de uiterlijke
praktijken: veel meer kon men van dergelijke ouders
niet verwachten.

Maar afgezien daarvan had de jeugd van Sofie
Charlotte zich afgespeeld in de eenvoud van de
natuur onder het oog van God zelf en sloot elementen
van oprechtheid, van zuiverheid, van idealisme
in, die, goed ontwikkeld, later tot bloei konden
komen.

Haar jonge echtgenoot wilde tevens een zachte
opvoeder voor haar zijn en juist op godsdienstig
terrein lag zijn wezenlijke kracht. Zou God niet
zijn beste helper zijn? Samen met Hem wilde hij zijn
vrouw niet alleen tot volmaaktheid voeren, maar
haar ook onttrekken aan de dreiging van het verle
den die haar altijd boven het hoofd hing. Vormt een
welbegrepen geloofsleven immers niet de grondslag
van morele standvastigheid en blijmoedige rust?

Reeds tijdens hun verblijf te Tarbes, toen zij zo
graag, binnentrad in de Karmelietessenkapel met
haar duurzame geur van wierook en kaarsen, begon
zij gevoel te krijgen voor onzichtbare werkelijkheden:

„Ik kan me haar nog goed voor de geest
halen," verklaarde de huidige priorin van de Kar
melietessen te Tarbes, destijds een jonge klooster
zuster. „Zij had nog niet de ervaring van God en
het bovennatuurlijke leven, die de jaren haar zou
den bijbrengen. Maar men zag op haar gelaat als
het ware een weerschijn van haar ziel, een onbe
schrijfelijke uitdrukking van vroomheid."

Een waardevolle opmerking, en de hertog van
Alengon met zijn eenvoudige hart werd er ongetwij
feld ruimschoots door tevreden gesteld.

(Wordt vervolgd)

merken dat het er maar aan ligt wat
men onder verantwoordelijkheidszin
verstaat. Men vereenzelvigt o.i. al te
vaak „verantwoordelijk zijn voor" met
„zorg hebben over" iets. Wanneer
men zegt: 'n redelijk loon bij redelijke
prestatie, verdiende, bestaanszekerheid
bij arbeidsongeschiktheid of werkloos
heid (waarvoor men zelf heeft betaald
tijdens de werkzame periode) vermin
derende zorg van de niet-kapitaal-be-
zitters enz., dan is dat telkens het con
stateren van een feit waarover men
zich zonder meer kan verheugen.

Waarom zouden, in een overigens
welvarend land, de mensen geen col
lectieve maatregelen nemen ook en
vooral tegen individuele noodgeval
len? Vloeit uit het feit, dat men niet
gedwongen is van een gering geld-inko-
men te sparen, voor nóg moeilijker mo
menten een daling van verantwoorde
lijkheidszin voort? Men kan dat moei
lijk staande houden. Een mens die toe
vallig ujt een rijke familie komt, is
otch ook niet per se een niet verant
woordelijk mens. Die behoeft zich
geen zorg te maken over het materiële
en kan dus meer aandacht schenken
aande eigen culturele en verstandelij
ke ontplooiing, de opvoeding van zijn
kinderen, de beïnvloeding van zijn om
geving enz. Of en in hoeverre dat ge
beurt laten we hier buiten beschou
wing. We willen slechts aangeven dat
het hebben van verantwoordelijkheids
zin niet een zaak is die staat of valt
met de graad van stoffelijke welvaart
en/of verzorging.

Als we niettemin verschijnselen van
dalende verantwoordelijkheidszin moe
ten vaststellen, ook en helaas vooral bij
mensen die door de bovenbedoelde
maatregelen „van niet tot iets" kwa
men, dan moet dat andere oorzaken
hebben dan die materiële vooruitgang.

Om die oorzaken te ontdekken moe
ten we het geheel bezien in het licht
van de historische ontwikkeling der so
ciale maatregelen. Aanvankelijk kende
de Nederlandse vakbeweging, en met
haar iedereen die het wel meende met
de strijd tegen het sociaal onrecht, het
concrete „ideaal" van de collectieve
emancipatie, of beter gezegd: de
emancipatie der collectiviteit. Zeker,
men vorderde in zijn beginselverkla
ringen, statuten en urgentieprogram
ma's evenzeer aandacht voor de vor
ming van de menselijke persoonlijk
heid; men richtte daartoe vormings
avonden en sociale scholen in: men

deed aan retraitewerk en aan eucha
ristische kringen, maar dat alles ge
beurde nadrukkelijk onderscheiden van
en niet geïntegreerd in de aandacht
voor het stoffelijke.

We benaderen nu ten aanzien van de
collectieve zekerheid het punt van de
verzadiging. Maar dan benaderen we
tevens het punt van de afbouw dat
we het aanvullingsstuk van de be
staanszekerheid zouden willen noemen:
van de emancipatie der collectiviteit
doorstoten naar de emancipatie van de
persoon. Dit kan niet uitsluitend ge
beuren door middel van gespreksavon-
den en andere vormingsarbeid; daar; is
bezitsvorming en medezeggenschap
onvoldoende voor; het dient bovendien
ook te spreken uit de aard van onze
sociale zekerheidsmaatregelen.

Om het kind maar meteen een duide
lijke naam te geven: wij bedoelen te
zeggen dat het langzamerhand tijd
wordt, dat we, binnen het kader van on
ze sociale zekerheidswetten, draagbare
eigen risico's gaan scheppen.

We hebben al enkele voorbeelden
waarin dat is gedaan, met name in de
Algemene Ouderdoms Wet en thans in
de Algemene Weduwen en Wezenwet.
De uitkeringen krachtens deze wetten
zijn immers niet zo hoog dat metter
daad getuigd kan worden dat zij die
krachtens één van deze wetten een uit
kering ontvangen practisch onbezorgd
kunnen leven. Men draagt nog wel de
gelijk een stuk eigen risjco. In zich is
dat goed. Er is in het leven geen all-
risk" systeem van sociale maatrege
len denkbaar, noch is het gewenst.
De mens weet dat hij ook zelf nog aan
vullende zorg draagt. Maar: hij moet
tevens weten dat die aanvullende zorg
ook door hem gedragen kan worden.

Daarvoor zijn twee dingen nodig, te
weten een basisvoorziening én een
geldloon dat hem toestaat te reserve
ren. Feitelijk hoort er nog een derde
punt bij, n.l. de juiste mentaliteit tot
het nemen van de vereiste persoonlij
ke maatregelen. Aan deze kanten van
de zaak aandacht te schenken voor door
lichting, vorming en actie lijkt ons een
hoogst gewichtige taak van vakbewe
ging, overheid en andere instituten te
zamen.

e spraken in het begin van deze
beschouwing eveneens over een
te constateren neiging om nu
minder aan naastenliefde te doen. Daar
over nog een enkel woord. Nu er zulke
prachtige sociale volksverzekeringen
zijn als de Alg. Wed. en Wezenwet
kan men bij personen en instellingen
soms de praktijk van de gedachte bele
ven: waar zouden wij nu nog voor zor
gen? En nu willen we even voorbijzien
aan de onstoffelijke hulp die we steeds
verplicht zijn naar vermogen te blij
ven schenken, en ons beperken tot de
stoffelijke kant van de zaak.

Al voerden we boven min of meer
een pleidooi voor het behoud of het
scheppen van draagbare eigen risi
co's, dat wil per se niet zeggen dat
wij menen dat de draagbaarheid reeds
aanwezig is! Integendeel! We leven
volop in de overgangssituatie waarin
we kunnen groeien naar het geschets
te ideaalbeeld. Weduwe X. met 6 kin
deren, die nu inplaats van f 147.- per
maand toeslag van „Sociale Za
ken") f 310.- per maand gaat ontvan
gen, is daarmee bepaald nog niet tot
grote welvaart gekomen. De metgezel
van haar alléén-zijn blijft materiële
zorg heten. Hier blijft vooralsnog een
taak zowel voor ons als mens naast
mens, als van hulp-instituten die we
Caritas, gemeentelijke dienst voor so
ciale aangelegenheden of hoe dan ook
noemen.

En meer in het bijzonder tegen deze
laatste instellingen zouden we willen
zeggen: blijft toch in deze mensen
medemensen zien. We kennen diensten
waarvoor we diep onze hoed afnemen,
waar elke ambtenaar die met deze men
sen in persoonlijk contact komt,
merkbaar een geselecteerd sociaal wer
ker is met een grote sociale bewogen
heid. Maar we kennen helaas ook tal
van tegenoverstaande gevallen waar
elke uitkeringsverhoging van „hoger
hand" een gelijke verlaging naar be
neden betekent. Of minister Klompé al
een beroep doet op hun sociale ge
zindheid, het geeft niets: voor dezulken
is sociale zaken bedrijven een reken
som. Juist op de hoofden van deze
diensten zouden wij een dringend be
roep willen doen' om met grote, mense
lijke aandacht te blijven staan tegen
over hun medemens in nood. Dit be
roep blijkt in de practijk helaas vaak
nodig.