Seizoen
de
belooft dank zi de droogte
overvolle weitas
D
Jagen
jagers een
is thans een dure plicht
m
WSm
-
Hertenstand op de Velutve
moet teruggebracht worden
D
Giulini voor het Concertgebouworkest
BR
VEEL HAZEN EN FAZANTEN
ï5Pauna-beheer"
een moeilijk vak
Slordig samengesteld programma
Jim Mollison
overleden
K. Bornewasser
•1
MAANDAG 2 NOVEMBER 1959
PAGINA 11
mmM
Apparatuur knapt af
Ding" in Wormers
gat zit erg diep
Afwijkend grondpatroon
aangetroffen
éêéP
Stedelijk Museum-
concert
Frans Vester en Miep
van Luin
Malipiero's Vierde
symphonie
Door de fraude
Driesumse bank lijdt
verlies van f 450.000
Aanbod tot overneming
Bekende Britse lucht
vaartpionier
Schuimplastic gretige
prooi van vlammenzee
Fabriek in Den Helder
totaal uitgebrand
Muzikaal leider
Haarlemse Koorschool
Kath. Invalidenbond
doet zuiniger aan
545ste STAATSLOTERIJ ie kic» ie «ist
§51 §1? §?9 602 651 674 680 690 692 694
Zil 744 761 852 868 902 915 949 997
e hazebout, die ons onlangs in een Brabants restau-
rant voortreffelijk geserveerd werd, was volgens
0en de regelen van de kunst bereid. Of de haas ook vol-
ri dp rcnplS noiin-nrto-n «n/*o mnAfl-n mm te» isiA-foIon 7v>.
de regels gevangen was. wagen we te betwijfelen. „In-
\~aad meneer, de jacht op hazen is nog niet open.
ijrj toevallig is er vanmorgen een binnen komen lopen"
°l'er met een knipoogje. Wat daarvan zij, de jacht is
SjgMen in volle gang en de gelukkigen die ze kunnen uit-
hebben de komende weken alle kans op een goed
ip 'de weitas: zomer 1959 moge voor de agrariërs, ondanks
he °vervloedige zonneschijn, een zware schaduwzijde heb-
le 9ehad, voor het ivild is hij ideaal geweest. Hazen, fazan-
patrijzen hebbeji zich sterk vermenigvuldigd en de
■tonheeft gezorgd, dat er nauwelijks uitval is geweest
2?,P Ic fotl TA ci f L- s) yi t rJrtt /-7 /{/f rt/^Kn m4/i4 /*77/4/4m /J a #4
SejA^efcten. Dat betekent, dat de jagers niet alleen de mo-
tij Icf'd hebben om flink af te schieten, maar ook de plicht:
"ttri r/ de verantwoording voor de schade die het wild
hun de agrariërs kan veroorzaken en de jachtwet schrijft
loboor, „datgene te doen wat een goed jager betaamt ter
U'ijj .dmiiig van schade door in zijn jachtveld aanwezig
Soerj- oet hij dat niet, dan is hij verplicht tot schadever-
!ee„ Aan de andere kant mag hij zijn terrein ook niet
"<>e„ ]a9en. Een verstandig jager zal dat niet gemakkelijk
1% i Tjl ffno4 IIpf iO liTM aaL* ««nl-t
zo zegt de wet. mag zijn jachtveld niet bejagen of
doen bejagen op een wijze, die tot een aanmerkelijke ach
teruitgang van de stand van ander dan schadelijk wild zou
kunnen leiden, tenzij zulks door de belangen van de land
bouw zou worden geëist. De jager heeft dus ook een natuur
beschermingsplicht. Een van de uitdrukkelijke bedoelingen
van de jachtwet is de instandhouding van een zo rijk moge
lijke fauna. Daarom voorziet zij ook in een jachtfonds, waar
uit subsidies kunnen worden verleend voor preventieve
maatregelen ter voorkoming van wildschade, b.u. het plaat
sen van afrasteringen, en ook voor het uitkeren van schade
vergoedingen. Voor zeldzame wildsoorten als edelherten
worden, ter voorkoming van uitroeiing, op een gegeven mo
ment afschotvergunningen geweigerd, zodat de jager niet
meer aan de plichten tegenover de landbouw kan voldoen. In
zulke gevallen is hij niet meer verplicht om eventuele scha
den te vergoeden. Dan wordt het jachtfonds aangesproken,
dat gevoed wordt door verplichte bijdragen van de jagers
aan wie een jachtacte wordt uitgereikt en door de schat
kist. De schadekwesties worden bekeken in de provinciale
wildschadecommissies, die sinds 1958 zijn ingesteld en de
ervaringen die tot dusver zijn opgedaan, geven reden tot
optimisme: de samenspraak die agrariërs en jagers via deze
commissies voeren, verloopt in vrede en de meeste schade-
kwesties worden in der minne geschikt.
che? gunstige factor is, dat de wild-
dat ue c,e patste niet groot is, door-
mht v P oluul vtv/ux
fl0 "et schadelijkste dier: het konijn,
{j "r de myxomatose gedecimeerd is.
V 'overgrote deel van alle schade werd
ueger door het jj0nijn veroorzaakt en
koning wint veld, dat dit dier in
cj 9erland niet meer geduld kan wor
sen Dit betekent overigens niet, dat
V0){* er nooit in zal slagen het konijn
hiat °men te elimineren: zelfs de myxo-
kaïï e iaat overlevenden over en de
1>,,S is groot, dat zich op den duur een
stn SJPr|t ras ontwikkelt. Menselijke be-
ff.iding blijft altijd vele malen minder
oim f <ian ^eze ziekte, zodat zich dan
jj.danks alle acties weer een sterke
v Ohlatie zal ontwikkelen, tot schrik
Sen de boeren, maar zeker niet tot on-
iw°?gen van de meeste jagers. Voor
jj b is het konijn een bijna ideaal dier:
Vpï ievert een niet al te moeilijk te
jj^schaiken jachtbuit op, die bepaald
V,eA.te versmaden is en het vermenig-
hi»» gt zieb zo snel, dat je het jachtveld
H 't gemakkelijk doodjaagt. Eén konij-
Wijfje werpt gemiddeld 50 jongen
Hjr seizoen; men hoeft de dieren dus
o lang ongestoord te laten om weer
j. .ervloed te hebben. Maar dat mag nu
j?lst niet: als het goed is moet de jager
k actief zijn, dat hij het gevaar telkens
flA *t root 4 a «i*^/%mav« 1\Tii UoWMttnt
de kiem weet te smoren. Nu begrijpt
£0 kind, dat het voor de jager aan
lokkelijker is na het seizoen 50 ko-
pJhen te schieten dan vóór het seizoen
t,0; vandaar, dat de konijnen vóór de
J'komatose een voortdurende bron van
genoegen waren tussen landbouwers
jagers.
De boeren zijn niet de enigen die
schade ondei-vinden en de konijnen
biet de enigen die ze veroorzaken: in
®ns dichtbevolkte en overgecultiveer-
de land zijn allerlei dieren die in de
batuur een nuttige functie hebben,
Schadelijk geworden. De mens heeft
vele natuurlijke vijanden uitgeroeid en
Voor tal van dieren abnormaal gun
stige omstandigheden geschapen. An
dere dieren, zoals de herten, zijn terug
gedrongen naar de armste gronden,
Waar ze kunstmatig moeten worden
fevoerd om in leven te kunnen blijven,
"oortdurend ingrijpen is noodzakelijk,
?hi de wilde fauna zo te laten voort
bestaan, dat ze zo weinig mogelijk
schade doet. Vandaar dat het minis
terie van Landbouw een directie
'eunabeheer heeft ingesteld, die
?°als men zegt de taak heeft, de
aUna zo goed mogelijk te beheren.
qn^at beheer vindt niet alleen plaats
bet hiiddel van de jacht, maar ook
Znl .'oepassen van afweermiddelen. Bij-
th^oer interessant zijn de proeven die
genomen heeft en nog neemt met
iLrCstische methodes. Het idee is af-
3h?stig uit Amerika, waar men de
bag5Jkreet van een spreeuw op een
ah,->ic« van een
-tpbdje zette om dit geluid later ver-
ü9akt ten gehore te brengen in boom-
vArden. Toen men hier voor het eerst
1 experiment hoorde, werd ermee
lachen, maar tenslotte wilde men toch
Proef nemen, temeer omdat men in
it^erika aardige successen boekte. De
bubeuwen kunnen in ons land een ware
vormen, vooral in de kersentijd.
bt,v,e eigen spreeuwen krijgen in die
versterking van honderdduizen-
be spreeuwen uit het oosten, die hier
Volzomer komen doorbrengen. Het is
b^jbtnen onmogelijk deze spreeuwen te
Wp'bieren, het zou trouwens ook onge-
hpt st zijn: buiten de boomgaarden zijn
Vaak bijzonder nuttige vogels. De
biaa®Sl.hg is dus: de vogels verjagen,
semf iedereen die wel eens in de ker-
*'ch v 'n een boomgaard is geweest zal
.Vjj. berinneren, dat de spreeuwen heel
W'Jbg aandacht schenken aan ramme-
A^v6r
itH?1
®chtLbusies en kïappistolen. Toen men
een anti-spreeuwenbandje uit
ilJcces - Probeerde.
h»»_
spr^ Men heeft tueu ecu cuiupcoc
bpbftn!^ laten krijsen en zowaar, deze
bag, "e Was goud waard: de spreeuwen
btktifl bij de eerste uitzending van het
"a8eni overhaast de vlucht en bleven
ahg uit de buurt.
De
Past methode is intussen ook toege-
h6b, te«en de meeuwen. Deze vogels
de g.en de gewoonte bij honderden op
dbliik rtbanen te gaan zitten, vermoe-
V0or bbidat het daar warmer is.
ben a Schiphol en Leeuwarden heb-
'bsse veel binder van. Botsingen
den *1 vÜcgtuigen en meeuwen lever-
°P. o 8auw duizenden guldens schade
bog *9 van het gevaar voor rampen
eCn et te spreken. Ook hier is men
8GbomiSt^eet gaan produceren, op-
bieeu en bij een geplaagde zilver-
Was Idet resultaat bij het afdraaien
barnenat de zUvermeeuwen de vlucht
de st blaar., de mantelmeeuwen en
beeft rmmeeuwen bleven zitten! Men
had
toen
dit
een
evenmin
Europese
da,
Pot.
toen
Ir,
Pourri
een complete meeuwen-
ut1? daarvan hoort in Leeuwarden
E>Vaste ritueel vóór het opstij-
eig6n an derde soort die met haar
lauwe p -ld bestreden wordt is de
°P piaat^eiger' die soms gaat nestelen
1?ab duiri^n ,Waar men de vogels niet
biet he, n' bad bet geluid alleen
Heag^rdeneweeinSte/ffeCt: de V0g6lS
^°or ee °P de roep. maar niet
"StrÜdlustiJfrhaaste vlucht: ze bleven
®ar het l r°ndkijken om te zien
«dn Werd f": Waarvoor alarm ge-
wel vandaan kwam. Het
samengesteld en het af-
•ia;
Het edelhert, een koninklijke bosbewoner.
geluid in combinatie met schieten had
resultaat: blijkbaar legden de reigers
dan verband tussen de angstkreet van
hun soortgenoot en het knallen van
de schoten.
Men zoekt bij faunabeheer ijverig naar
verdere toepassingen van deze methode
en naar andere middelen om vogels te
verjagen van plaatsen waar ze schade
lijk zijn. Het is een bijzonder zachtzin
nige bestrijding, die voor soorten die
alleen plaatselijk schade veroorzaken of
gevaar opleveren, ideaal is. Verdelging
van soorten die op grote schaal schade
lijk zijn blijft chter noodzakelijk. Bo
vendien produceren niet alle vogels
angstkreten. De vogels die voor de land
bouw het meest schadelijk zijn, worden
in de jachtwet onder „schadelijk wild"
gerekend. Het zijn de diverse leden van
de kraaienfamilie: zwarte kraaien, bonte
kraaien, roeken, kauwen, vlaamse
gaaien en eksters, alsmede de houtdui
ven. De jagers hebben dus de plicht
deze soorten zo intensief te bestrijden
dat de landbouw er geen schade van
ondervindt. Nu vormen de genoemde
soorten geen begerenswaardige jacht
buit: zelfs de houtduiven, die als „patro-
nenvreters" bekend staan, kunnen wei
nig jagers in verleiding brengen. In ver
band met de enorme schade die speciaal
de houtduiven enkele jaren geleden ver
oorzaakten, is vier jaar geleden een
premie van 75 cent per duif ingevoerd.
Dat dit de jacht gestimuleerd heeft blijkt
uit het feit, dat de afgelopen jaren ruim
100.000 duiven per zomer werden ver
schalkt. Hoewel de duivenstand er in
totaal weinig van geleden heeft, is plaat
selijk wel resultaat geboekt. Enige tijd
geleden is de premie dan ook ingetrok
ken.
11
(Van onze verslaggever)
WORMER, 2 nov. De ingenieurs
van Rijkswaterstaat die met behulp van
ambtenaren van Grondmechanica nu
al geruime tijd bezig zijn met sonde
ringen rondom de krater die in het
weiland van de boer Grevers in Wor-
mer is geslagen, hebben thans voor het
eerst een afwijkend grondpatroon in de
bodem aangetroffen en wel op twin
tig meter diepte. De verstoring was
van dien aard, dat men het nodig vond
autoriteiten uit Den Haag te waarschu
wen. Onder hen bevond zich hoofdin
genieur Eggink van Rijkswaterstaat.
Een gedeelte van de kostbare appa
ratuur is afgeknapt doordat men op een
gegeven moment op een dusdanig harde
laag of voorwerp stuitte dat men niet
verder kon. Dit heeft de theorie be
vestigd van kapitein Blommaart, hoofd
van de Explosieven Opruimings Dienst
te Culemborg, die reeds voor de aan
vang der werkzaamheden te kennen had
gegeven, dat het voorwerp met het vijf-
kantige staartstuk met enorme kracht
door twee zandlagen heen in de bodem
is verdwenen, en op de oerplaat lichte
lijk is teruggeveerd waardoor een af
wijkende baan in het diepe trechtergat
is ontstaan. Het vinden van die baan
was de eerste opdracht voor Grond
mechanica.
Daar het voorwerp op ruim twintig
meter diepte zit, is de kans zeer ge
ring dat men tot opgraving overgaat
hoewel er een bepaalde afdeling op het
ministerie van Defensie is, die spoed
achter de zaak wil zetten. Van de te
ruggekeerde lichting Nederlandse mili
tairen die in Amerika een opleiding voor
geleide projectielen en raketten heeft
ontvangen zijn enige personen in Wor-
mer geweest.
De strijd tegen het schadelijk wild
waaronder behalve de genoemde
vogelsoorten en de konijnen ook wilde
zwijnen, vossen, verwilderde katten,
bunzings, hermelijnen, wezels en eek
hoorns worden gerekend kan ook
door de grondgebruikers worden ge
voerd: zij mogen deze dieren op aller
lei manieren verschalken en kunnen
zelfs vergunningen krijgen om er met
het geweer op te jagen. Desondanks
blijft het schadelijk wild onbekom
merd voortbestaan: geen mensenver
nuft is in staat deze dieren volkomen
onder de knie te krijgen. Jarenlange
vervolging heeft slimme en taaie ras
sen gekweekt.
Het is merkwaardig hoe sommige
soorten weten te profiteren van de cul
tuur. Houtduiven geven er een prachtig
voorbeeld van: op het platteland zijn
het waakzame en schuwe dieren, maar
in de steden heeft zich een ras ontwik
keld, dat de mensen voor de voeten
loopt, omdat het zich veilig weet. De
grote steden zijn tegenwoordig reser
vaten, met name voor het waterwild:
stadsvijvers bieden tienduizenden wilde
eenden een veilige ligplaats, waar boven
dien altijd voedsel wordt verstrekt.
Geen jager die deze vogels ooit te pak
ken krijgt, 's Avonds trekken de eenden
het land op, waar ze dikwijls veel schade
aanrichten; 's morgens keren ze dan
weer naar de veilige eendenkooi" in
de stad terug. Die stadseenden beginnen
langzamerhand een probleem te vormen
Problemen zijn er te over in de jacht-
wereld en de tijd dat jagen een zorge
loos tijdverdrijf was ligt in een ver ver
leden. De liefhebberij voor de jacht is
er niet minder door geworden, integen
deel: de gegadigden dringen om een
plaatsje. De jager moge een moeilijke
taak hebben, hij beoefent een sport die
uniek is. Daar heeft hij moeite en kos
ten voor over. kosten die zelfs door een
goed wildjaar als het huidige niet wor
den goedgemaakt.
VIC LANGENHOFF
drv-
De haas spitst zijn oren; jagersgerucht?
e vrije wildbaan van de Zuid Oost
Veluwe is groot genoeg voor de
instandhouding van een matige
edelhertenpopulatie, die uit een oog
punt van natuurbescherming en re
creatie moet worden bevorderd. Het
distrikt Zuid Oost Veluwe biedt door
zijn betrekkelijke uitgestrektheid
circa 15000 ha voor het voortbe
staan van een roodwildstand in de vrije
wildbaan nog de beste kansen; daar-
om moet handhaving van het gebied
in zijn huidige samenhangende vorm zo
lang mogelijk worden bevorderd. Tot
deze conclusie komt de adviescommis
sie-hertenreservaten, die op uitnodi
ging van de minister van landbouw
een studie heeft gewijd aan de positie
van de laatste vrije edelherten op de
Veluwe.
Met het oog op de schade aan de
landbouw, die thans in het bijzonder
in het zuidelijk deel van het revier
onaanvaardbaar groot is, dient de rood
wildstand binnen twee jaar te' worden
teruggebracht tot een dichtheid van
1,5 per 100 ha, uiterlijk tot 1 per 100
ha, dat wil dus zeggen tot 225 of uiter
lijk 150 stuks. In mei 1959 waren er on
geveer 380 edelherten, zodat er min
stens 155 moeten worden geschoten.
Daarbij zal de verhouding herten-hin
den, die nu ten gunste van de hinden
uitvalt, ongeveer gelijk moeten worden
gemaakt.
Het betrokken gebied reikt van Arn
hem tot Apeldoorn en omvat o.a. het
nationale Park „Veluwezoom", de Loe-
ner Mark en het Staatswildreservaat.
Het wordt doorsneden door de snelweg
Arnhem-Apeldoorn, die twee keer per
jaar voor en na de bronstijd moet
worden overgestoken door de herten,
die normaal het noordelijk gebied bewo
nen maar in september voor een
maand naar het zuiden trekken, waar
de meeste hinden leven. In de weg zal
een dwangwissel moeten worden ge
maakt om het wisselen van het wild tot
een bepaald weggedeelte te beperken.
Advertentie
De commissie acht het noodzake
lijk, dat er voor de herten enkele
Gribllng, Torenlaan 51, Blaricum, tel
rustgebieden zijn, die voor de massa
recreatie gesloten blijven en wel
een oppervlakte van 600 ha in het
Staatswildreservaat. Ook In het Nati
onale Park „Veluwezoom" zouden
enkele rustgebieden moeten worden
ingesteld. Anderzijds bepleit de com
missie een betere ontsluiting van het
Staatswildreservaat en verruiming
van de toegankelijkheid van het
daar ingestelde rustgebied.
AMSTERDAM, 1 nov, Tot de hoog
tepunten van het drukke muziekweek-
end behoorde het Stedelijk Museum
concert vanmiddag. De fluitist Frans
Vester en Miep van Luin, pianiste zijn
geen onbekenden op dit aulapodium, en
dit bleek wel overduidelijk aan het gro
te aantal bezoekers van dit concert.
Het programma was boeiend: deels
klassiek en in de tweede helft modern
met een sonate van Martinu en Proko
fiev. Het artistiek samenspel tussen
heide solisten was prachtig afgestemd
en volkomen gelijkwaardig van muzi
kale waarde en instrumentale vaardig
heid.
Er zijn maar weinig fluitisten die
Frans Vester in technische perfectie
kunnen evenaren. Alles doet hij en kan
hij om de toon helder, stralend en elas
tisch te houden. Behalve een geboren
fluitist is hij ook een rasmuzikant en
mij dunkt dat er voor het musiceren op
de fluit geen unieker sfeer denkbaar is
dan zijn woning: de molen „Mooie Nel",
in een decor van water en wuivend
riet. Misschien is dit het geheim van de
transparante klank die we met bewon
dering hebben beluisterd in de poëti
sche serie variationen van Schubert
over „Ihr Blümlein Alle", een heerlijke
dialoog bovendien tussen fluit en piano.
Een lichtvoetige, zeer accurate muzi
kale begeleiding van Miep van Luin
gaf hier prachtig tegenspel.
Het concert werd geopend met de So
nate in Bes groot van Beethoven. Even
heeft Frans Vestef zich moeten aan
passen aan de voor een fluit vrij droge
acoustiek, hetgeen zich vooral wreekte
in de lage noten, die wat dof klonken.
Meer een psychologisch dan een muzi
kaal gevolg, want wat kan een muzi
kant beginnen als de klank niet direct
wil opbloeien. De aanpassing aan de
ruimte was echter spoedig een voldon
gen feit en het vervolg van dit concert
stond in het teken van een voorname
artisticiteit, verwezenlijkt door een zeer
zorgvuldig uitgebalanceerd samenspel
waarin de vreugde van het musiceren
onvertroebeld kon doorklinken. T. Vr.
AMSTERDAM, 1 nov. Het volks
concert waarmee Carlo Maria Giulini
vanmiddag zijn stagione voor het
Concertgebouworkest begon, bevatte
een programma met twee sterren ;er
aanduiding van eerste uitvoeringen.
Het was nochtans een onberaden sa
mengesteld programma. Men oorde-
le: een goed gemaakt, maar wat ge
drukt en eentonig ConcertoGrosso
van Locatelli (in f op. 1 no. 8). De-
bussy's korte, heel onderhoudende
maar geenszins indrukwekkende
„Danses" voor harp en orkest, ten
overvloede als obligaat solistennum
mer kennelijk tussen de rest ver
dwaald, een zeer problematische Vier
de symphonie van Malipiero, om met
het gebruik van de kwalificatie
„zwak" niet twee maal hetzelfde te
zeggen, want de term „zwak" moet
in ieder geval toegepast worden op
de Tweede symphonie van Tschai-
kowsky, die na de pauze tot taak had
als „pièce de résistance" te funge
ren, maar integendeel een „pièce
d'irrésistance" is. Dit laatste heeft
Carlo Maria Giulini enkele jaren ge
leden ook al kunnen constateren,
toen hjj met hetzelfde werk in de
zelfde functie hetzelfde effect bereik
te. Hjj herhaalde het nochtans op
eendere manier. Gebrek aan reper
toire is een toenemend verschijnsel
bij het tanende dirigentendom van on
ze dagen. Maar de artistieke leiding
van het Concertgebouworkest moet
haar publiek niet dergelijke slordig
in elkaar gegooide programma's voor
zetten. Men gaat tenslotte erg onver
zadigd naar huis, wat slecht is voor
de attractie.
Malipiero dan, die met een naar zijn
aard kapitaal werk vertegenwoordigd
was. Zij bleek een vervelend, de geest
dodend werk, deze Vierde symphonie,
die geschreven is „in memoriam" Na
thalie Koussevitzky. Van een verkla
ring voor dit verschijnsel maakt men
zich te gemakkelijk af door te zeggen,
dat dit stuk dan ook geen symphonie
is. Een symphonie in de sedert enige
eeuwen gangbare zin van het woord is
het stellig niet, maar daarom behoeft
het nog geen vervelende muziek te zijn.
Monteverdi, op wiens voorbeeld Mali
piero zich zo sterk inspireerde, schreef
ook geen symphonieën, maar wel mu
ziek, die na drie eeuwen nog steeds
een sterk ontroerende macht uitstraalt.
Monteverdi schreef Sinfonia's bijvoor
beeld als orkestrale tussenspelen tussen
scènes van zijn muziekdrama's. Mali
piero, die zelf een afstammeling is van
een oud-Venetiaans geslacht, heeft Mon
teverdi en de latere Venetiaanse instru
mentale muziek als voorbeeld genomen
om een stijl te winnen van een boven-
individualistische, monumentale kracht,
een stijl die een einde zou maken aan
de verbijzonderde expressie-melodiek,
die met Puccini en zijn navolgers het
einde van haar vermogen had bereikt.
Een stijl ook ten andere, die enkele
kenmerken van de Italiaanse muziek
in ere zou herstellen: een in bred
vlakken tegenover elkaar geplaatste
melodiek, stijgend en dalend door hoog
te en intensiteit van de concerterende
dialoog. Dat was dus geen aan Germa-
nie ontleende doorgewerkte thematiek
en derhalve geen psychische drama
tiek maar dat was de Italiaanse ly
riek van het klankstuk, van de Sinfo-
nia en het concerto grosso.
Wat Malipiero wilde, is dus wel
degelijk een omwenteling door mid
del van een regressie tot de bronnen.
In dat opzicht is ziin inzicht verwant
met dat van Bartök. Het fundamen
tele verschil is echter dat hij in feite
niet terugging tot de bronnen der mu
ziek van zijn stam, de volksmuziek.
Ik vermag het niet uit te maken of
dit kwam doordat de volksmuziek
van Italiaansen huize hoe verleide,
lijk ook in de specimina, die ervan
populair zijn geworden niet belang
rijk genoeg was als bron, dan wel of
Malipiero eenvoudig de geniale
kracht en misschien ook de studieu
ze systematiek van Bartök ontbeerde,
maar hij ging niet terug tot de oer
muziek. Hij bleef staan bij enkele fa
zen van de kunstmuziek, Monteverdi
en de latere Venetianen.
Het is van belang dit vast te stellen,
wanneer men een verklaring zoekt voor
de verveling van deze symphonie met
haar vlakke, trage terrassenbouw. Bé-
la Bartök is tot de oermuziek terugge
keerd om er melodie te vinden, niet
echter kant en klare melodie, die hij
citeert, maar de kinetische beginse
len van melodie, haar factuvele bouw.
stoffen, waaruit hij eigen melodie met
al haar dynamische krachten smeedt.
Malipiero echter heeft geen melodie
beginselen gevonden, derhalve heeft hij
geen melodie gemaakt, die enige le
venskracht bezit. Wat hi) aan de kunst
muziek van zijn voorbeelden slechts
kon ontlenen wilde hij althans geen
muzikaal epigoon zijn was een archi
tectonisch beginsel. Hij maakt terras
senbouw in statisch /oortschrijdende
stemvoering, en hij voegt daaraan een
massa hedendaagse kennis toe van
instrumentatie, harmoniek en tonali
teit. Het resultaat is deze steriele knap
heid, eerbiedwekkend maar doods. Ma
lipiero behoort tot het late geslacht,
dat juist na aflooop van het feest der
negentiende eeuw aan tafel verscheen.
Hij was geen revolutionair ais Barlök,
hij was ook geen extreem avant-gardist,
die tot het uiterste ging met de weini
ge, in wezen schrale mogelijkheden, die
hem nog restten. Hij droomde ervan
een verleden te herstellen. Hij gedroeg
zich als een conservatief en miste de
stroom van het leven. Dat is het trieste
beeld van zulk een Vierde symphonie
en van zo menig ander werk van Mali
piero.
Zij werd technisch goed uitgevoerd,
maar ik geloof, dat het orkest zich
evenzeer zat te vervelen. Het liet zich
na de pauze geweldig door Giulini
aanvuren in Tschaikowsky. Aardige
middelen, genremuziek echter, die hij
later beter heeft gemaakt, een bijster
zwak symphonisch eerste deel, een Fi
nale die een goed figuur geslagen zou
hebben in een suite, ware het niet dat
die Finale zich op ongelegen momen
ten herinnert symphonisch-apotheotisch
te moeten doen. Het geheel is een tikje
een scheef getrokken suite, tnaar zjj is
op verscheidene momenten muzikaal
fijner en pakkender dan de opera-ach-
tig opzwepende Giulini ons wilde doen
geloven.
Edward Witsenburg, harpist van het
Residentie-orkest en derde prflswinner
op het harpconcours in Israël overtuig
de met Debussy's Danses van zijn voor
treffelijke instrumentale capaciteiten,
zijn heldere toon (als hij die niet door
trekt), maar hoe goed hü ook speelde,
de kracht van zijn muzikale voordracht
overtuigde mij Iets minder. Zijn jonge
leeftijd in aanmerking genomen is hij
een zeer veel belovend harpist.
LEO HANEKROOT
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 2 nov. De Coöpe
ratieve Boerenleenbank te Murmerwon-
de zal wellicht de Coöperatieve Boeren
leenbank voor Driesum, Wouterswoude
en omstreken G.A. overnemen. Zoals be
kend is voor deze laatste bank surséance
van betaling aangevraagd in verband
met de fraude tot meer dan twee-en-een-
halve ton, gepleegd door de directeur
van de bankinstelling. De bank te Drie
sum heeft door de fraudes, waarvan de
vroegste al dateert van enkele decennia
terug, een verlies van zeker 450.000,
geleden. Tot deze conclusie is men ge
komen bij het accountantsonderzoek, dat
nog steeds niet is beëindigd.
Na aftrek van 150.000,de opbrengst
uit het faillissement van de directeur,
die zijn vader opvolgde zonder een cent
te bezitten, blijft er nog een tekort van
omstreeks 240.000,Daarvan komt
f 160.000,ten laste van de spaarders
en deposanten wanneer het aandelen
kapitaal weer zou zijn volgestort.
De boerenleenbank te Murmerwoude
wil de gehele BOAZ-bank te Driesum
nu overnemen tegen een bedrag van
f 45.000,in het tekort. Alle vorderin
gen op de bank zullen volgens het aan
bod tegen een zeer hoog, nader te be
palen percentage worden overgenomen.
Het gehele voorstel, dat voor de aan
deelhouders en ook voor de persoonlijk
aansprakelijke bestuursleden van de
bank te Driesum veel voordeliger is dan
voortzetting van de bank, zal 12 novem
ber nader in discussie komen. Dan zal
men tevens een beslissing nemen over
de eventuele voortzetting van de bank.
LONDEN, 2 nov. (Rtr.-AFP) Jim
Mollison, een vermaarde Britse lucht
vaartpionier die in augustus 1931 de
eerste oost-westvlucht over de Atlan
tische Oceaan maakte in een een-Der-
soonsvliegtuig, is te Richmond bij Lon
den op 54-jarige leeftijd overleden. Sa
men met zijn eerste vrouw. Amy John
son, maakte Mollison recordvluchten
tussen Groot-Brittannië en Australië
en Zuid-Afrika. Het echtpaar heeft een
kwart eeuw geleden ook deelgenomen
aan de Melbourne-race, maar moest
toen al spoedig wegens panne de strijd
staken.
Mollison en Amy Johnson, van wie
hij in 1938 was gescheiden, stelden zich
aan het begin van de tweede wereldoor
log beschikbaar voor het besturen van
transportvliegtuigen. Amy Johnson
kwam in 1941 om het leven, toen haar
toestel in de monding van de Theems
neerstortte. Mollison bleef in dienst tot
het einde van de oorlog, waarbij hi1
voornamelijk op de gevaarlijke route
over de Atlantische Oceaan vanaf Prest-
wick vloog. Met het afleveren van een
Brits vliegtuig aan Brazilië maakte hij
enkele jaren geleden zijn laatste grote
vlucht.
(Van onze correspondent)
DEN HELDER, 2 nov. Tijdens een
vrij korte, maar zeer hevige brand is
zaterdagmiddag omstreeks vijf uur de
schuimplasticfabriek van de N.V. van
Straaten volkomen in de as gelegd. De
schade beloopt een bedrag van onge
veer 600.000. Behalve de boekhouding,
die in een kluis was geborgen, heeft
men niets meer kunnen redden. De oor
zaak van de brand is nog steds niet be
kend.
Een boer, die enkele honderden me
ters verderop zat tè melken, hoorde
kort voor vijf uur een knal en zag,
toen hij in de richting van de fabriek
keek, een felle vuurgloed. De brand
weer van Den Helder kreeg de eerste
melding pas ongeveer twintig minuten
later binnen. Dit was een gevolg van het
feit, dat de boer rustig was doorgegaan
met melken. De brandmelding kwam
van een brugwachter, die toevallig uit
huis kwam en de brand zag.
Hoewel men het vuur, geassisteerd
door de Marinebrandweer, direct met
groot materiaal tè lijf ging. was er geen
redden meer aan. Een vrij harde noor
delijke wind wakkerde het vuur in het
brandbare plastic nog aan. Zowel van
het gebouw als van de inventaris, be
staande uit kostbare machines en een
grote voorraad schuimplastic, bleef
niets meer over. Ook een caravan, eigen
dom van de directeur van de onderne
ming, die daar voor de winter was ge
stald, is verloren gegaan.
De recherche van de Helderse ge
meentepolitie is de hele nacht en 's zon
dags bezig geweest met het verhoren
van het fabriekspersoneel, maar ook dit
heeft geen resultaat gehad. Er wordt
verondersteld, dat de brand is ontstaan
door het smeulen van een elektrische
leiding, maar aangezien het vuur zeer
snel om zich heen heeft gegrepen zal
men omtrent de oorzaak wel in het
duister moeten blijven tasten.
Het bedrijf was verzekerd en men Is
reeds aan het onderhandelen met de ge
meente Den Helder om te trachten een
werkruimte te vinden, waar men voor
lopig door zal kunnen gaan.
HAARLEM, 2 nov. Tot muzikaal
leider van de Haarlemse koorschool is
met ingang van 1 januari 1960 benoemd
de heer K. Bornewasser uit Bloemen-
daal. Hü is tevens benoemd tot dirigent
van het parochieel zangkoor van de
kathedrale basiliek. Deze functie aan
vaardt hü evenwel op 15 januari.
De heer Bornewasser, die in 1925 in
Voorst (Gld.) werd geboren, ontving zijn
muzikale opleiding aan de kerkmuziek-
school te Utrecht, waar hij in 1948 cum
laude het laureaat behaalde. Daarna
studeerde hij aan het Amsterdams con
servatorium en behaalde in 1951 de bei
de einddiploma's voor piano. Sinds 1948
is de heer Bornewasser dirigent-organist
van het parochiële zangkoor St.-Bene-
dictus van de Drievuldigheidskerk te
Bloemendaal. Met het jongenskoor van
deze parochie omlijstte hij talloze malen
het KRO radioziekenlof.
In 1950 werd hü belast met het mu-
ziekdecentschap aan de apostolische
school te Velsen-Driehuis. In 1954 werd
hij als opvolger van dr. Jos Smits van
Waesberghe SJ benoemd tot leraar gre
goriaans aan het Amsterdams conser
vatorium. Vorig jaar aanvaardde de
heer Bornewasser de functie van mu
ziekdocent aan het Philosoficum en
Theologicum te Warmond, als opvolger
van dr. A. I. M. Kat.
Met de benoeming van de heer Bor
newasser tot muzikaal leider van de
school is een einde gekomen aan de
werkzaamheden van de heer Albert de
Klerk, die na de dood van de stichting
van de koorschool, dr. Kal, door het
bestuur als adviseur aan de staf werd
toegevoegd.
(Van onze correspondent
VUGHT, 1 nov. De Nederlandse
Katholieke Invalidenbond zal wegens de
hoge kosten voortaan moeten afzien van
het eigen vereni"ingsorgaan en daar
voor in de plaats een mededelingenblad
uitgeven. Dit is besloten op de tijdens
een studieweekeinde in Huize Bergen te
Vught gehouden Jaarvergadering van de
bond. Voor 1960 zal de afdracht aan de
landelijke bond 2.per lid bedragen.
Een commissie zal nagaan of in de toe-
korpst bepaalde financiële acties kunnen
worden uitgevoerd. Een andere commis
sie zal richtlijnen voor een vakantie
regeling voorstellen.
Onder leiding van de geestelijk ad
viseur, pastoor Burck, en directeur X.
Tilman zal een comité werkzaam zijn
ter voorbereiding van een invaliden-
bedevaart naar Lourdes in. 1961. Tevoren
zal men een spaaractie ondernemen.
HOGE PRIJZEN
ƒ25.000 19556 5000 13308 ƒ2000 12914 ƒ1500 1534 12539 ƒ1000 2326 3310 5031 9253
21345 400 2906 3806 4262 4389 4493 6729 6793 11436 11392 14506 18981 19017 19072 20230
20714 200 1609 2413 2541 2556 2567 3469 4104 4646 4807 5025 5932 6406 6497 6701 7115
7223 7357 7424 7516 8176 8274 8290 8516 8708 8838 9241 9650 9856 10221 10594 10617 10664
10782 10999 11137 11589 12020 12438 12532 12654 12706 13044 13204 13213 13252 13444
13576 13950 14341 14557 15314 15834 16166 16948 17013 17306 17598 17831 17928 17976
18010 18304 18450 19057 19295 19492 19533 20229 20763 20909 20957 21287 21565 21696 21936
PRIJZEN VAN 80
1005 058 090 102 115 172 250 251 330 405
426 447 489 523 535 542 545 597 601 605
624 626 670 729 730 745 807 816 855 869
896 908 930 931 946 950 976 990 994 999
2031 086 124 156 188 193 338 420 451 498
501 515 528 533 559 605 663 672 674 714
718 752 804 813 836 842 844 856 878 919
950 954 986
2014 023 033 111 119 125 144 153 165 189
227 251 252 256 326 340 428 477 524 598
635 696 706 780 847 930 942 946 959
4047 084 123 129 135 161 175 190 248 255
258 419 486 511 544 601 605 640 679 709
714 742 774 786 888 892 920 956 965 977
980 985 991
8003 006 088 089 090 156 194 204 243 358
359 415 473 474 512 516 523 550 631 653
693 716 726 732 743 747 760 815 842 871
874 907 994
«062 072 159 172 183 186 192 200 219 261
368 410 452 468 496 539 553 578 589 595
611 618 634 695 773 775 784 806 831 844
849 870 880 900 910 920 957 985 997
7033 063 064 080 094 107 124 139 175 198
200 209 237 242 245 271 291 297 317 353
368 426 455 485 486 521 598 623 660 668
707 746 767 807 832 834 840 846 849 899
910 931 934 946 953 966
8035 071 077 087 124 130 131 163 181 202
231 240 303 350 368 406 412 418 422 496
499 50S 514 518 543 544 551 573 574 616
653 669 704 741 788 836 891 909 938 942
9016 030 044 089 129 138 160 168 190 199
224 238 240 242 250 270 306 343 344 401
411 447 482 491 521 534 545 560 564 577
593 625 664 668 674 750 797 810 836 839
865 879 898 932 937 954 970 994 997
10080 100 122 144 193 197 220 249 269 275
279 280 292 321 355 356 378 383 408 449
455 478 497 518 531 533 549 550 557 600
604 657 663 686 705 719 735 751 763 S04
883 885 886 892 910 914 933 985 11000
11014 015 028 036 053 067 072 075 093 106
107 119 120 155 172 200 261 288 303 331
334 337 356 401 488 526 554 556 559 563
583 587 590 592 598 602 606 648 669 694
710 733 736 801 806 809 819 827 843 867
911 948 964 978 981
12018 035 038 051 136 140 150 153 157 189
217 228 235 256 259 263 273 288 297 309
314 319 330 371 413 446 481 491 500 510
518 529 582 625 627 667 680 683 724 748
768 777 822 844 858 900 916 920 937 950
966
18032 034 053 057 060 080 085 106 143 160
162 163 166 169 229 248 269 283 301 338
344 385 462 482 487 534 543 564 579 610
631 643 650 673 699 712 715 719 735 805
817 840 858 887 902 923 926 949 978
14021 039 053 058 111 116 242 245 248 253
254 261 263 266 283 293 342 408 441 459
482 501 516 532 547 549 587 598 634 637
652 686 694 756 764 765 768 778 790 791
796 797 835 846 866 883 892 918 959 961
964 967 970 983
15036 049 079 084 102 110 200 201 284 287
293 349 386 422 446 499 507 523 524 547
550 595 608 616 620 658 710 726 729 747
773 780 790 792 827 855 868 880 909 917
960
16074 116 117 126 146 150 156 162 182 227
284 327 359 397 399 417 443 445 469 483
517 526 549 552 561 602 608 633 638 643
673 681 696 699 717 727 748 749 759 784
966 978 816 829 834 862 860 937 938 953
17004 061 065 073 097 144 167 179 192 218
fll SS 397 336 3:« 3« 352 407 444
y 11 yöo
18040 050 059 085 092 125 128 141 149 160
183 205 239 328 386 40Ï 405 412 431 444
487 482 524 533 534 577 663 672 696 739
toni? 75° 780 794 811 829 S54 930 965
19997 914 922 061 096 111 116 140 263 280
aÏ9 I22 392 396 474 419 424 465 470
472 474 500 574 652 684 694 702 709 715
823 825 834 838 940 942 946 948 977 994
996
20004 011 035 038 094 101 165 187 212 245
251 256 287 316 327 346 365 377 428 431
492 471 509 511 545 575 580 602 625 636
869 881 916 Ifb
21011 019 047 079 135 148 155 209 216 221
223 251 256 262 281 319 341 303 384 354
5?? §?5 581 592 606 62" 664 669 681 689
791 794 779 196 815 888 891 896 901 969
