Naast duizend goede zijn er tienduizend slechte Wat is een GOED KINDERBOEK? ^Leef''kinderen en „lees'kinderen PARIJS heeft altijd haast Maar de wijnstreek is vriendelijk ACME Aan de vaderlandse dis I WAAR IEDER FEEST MET KOEK WORDT GEKRUID Over bierpap en peperkoekenprenten £eithen hij st e kunst „Wat een kind leest en wat onthoudt wordt een stuk hemzelf", zegt Annie Schmidt van Een serie historische eetgewoonten in de Nederlandse provincies $i echt linnen TWEE WASMACHINES IN EEN! Twee afzonderlijke wasbewegingen geven U speciale veiligheid voor Uw fijne was krachtige beweging voor de grote was fl. 687 ff.773 ACME -—de beroemdste fabriek voor wasapparaten ZATERDAG 14 NOVEMBER 1959 PAGINA 13 Amsterdam-C, Vraag gratis Volder l Tricotage met Franse charme C mgevoera- Reeds zi-in ve'e win- Er liggen 80 Jaar ervaring aan ten grondslag... DE NIEUWE TOT UW DIENST—MET ÉÉN KNOPOMDRAAI Er is een nieuwe ACME Snel droger bok BABY ZEPHYR VU ie weet nog hoe het was toen hij 'r als kind zijn eerste boek kreeg? Zelf weten wij het nog precies. Warden wakker en het lag aan het Heleind. Mysterieus was het in de het a ?e)<ornen en, groot en grijs, stak duidelijk af tegen de witgelakte hetI!11 van het heti. We weten nog hoe liee.J'Oelde, gebonden in grof linnen. Het ?t) 'te „De reis van Schipper Bontekoe, ty ®hdere verhalen", door Stamperius. 'in rtten ook nog hoe het rook. Anders &Ur- boeken nu ruiken. Het was grof ieh 'S papier, lekkere stevige bladzij- fjn0rn om te slaan. dikwijls we de verhalen van dat boek opnieuw gelezen hebben, tot -n we niet. We kenden elk plaatje Do 'n details en als we de illustraties er bekijken, wat bij schoonmaak W eens gebeurt (en dat is de charme W .schoonmaak) dan schrompelt de til ln en wij zelf en dan zijn we terug en komen er allerlei gewaar- lr0M 20 aan' bodewijk". Illus- 'e uit „Lodewijk" van Diet Kramer. Vangen uit de kindertijd terug. En 8a' heeft ons verheugd, dat we later |aj1 de vertaalster mevrouw Marie Mo- laïbs-Stamperius, toen het toeval ons menbracht bij de vertaling van een Advertentie voer modern bestek Vbullooer-stijl heeft de wereld ver- Dit korte jasje is er op yeïnspi- Het is van zandkleurige lange jo!L 'ie en bedoeld voor de komende \uT- Het is alweer zover dat de con- in. DYLS IClTld rf.P fn/IflAfioc 'o^'ae en bedoeld voor de komende kti\ Het is alweer zover dat de con- o0 e'industrie in ons land de collecties lx volgende seizoen klaar heeft. t maandag begint de Fashion Week V»i?e hele week veel handelsdrukte \renBt. Dan komt het buitenland, al West-Duitsland en België, maar -Ziveden, Denemarken, Zwitserland Xf-hgeland bij ons kleren kopen. In Vi» mantels en mantelpakken en V, rhjk korte mantels, die toenemen hiate het gemotoriseerde verkeer toeneemt. roman, konden zeggen, wat indertijd voor de zevenjarige 'de verhalen van haar vader, in zijn tijd een vooruitstre vend onderwijsman, betekend hadden. Betekent voor een kind van nu, dat via een boek, die andere wereld binnen gaat en er met al zijn indringend ver mogen in meeleeft, een boek nog even veel als vroeger? Of is de indruk mis schien vluchtiger nu er zoveel méér ge boden wordt, en de kleintjes al zeuren om naar de televisie te mogen kijken? Wij weten het niet. Maar dat die indruk heel sterk was voor de kinderen, die kort voor de eerste wereldoorlog,- toen het leven nog rustig en besloten was, hun kinderkamerjaren beleefden, blijkt soms op een onverwacht moment als twee grote mensen met grijzende ha ren op reis tegen elkaar zeggen: „Kijk, een echt Mapje- en Papjebos" of van een ouderwetse kast van een villa: „Dat zou een huis zijn geweest voor de familie Dolijn". Wij kinderen, die de hele serie van de schrijfster mevrouw Van Oselen van Delden bijna hebben stukgelezen, wij hebben nog steeds het gevoel, dat wij al de leden van dat ge zellige Dolijngezin gekend hebben. En kele boeken van Van Osselen-van Del den zijn onlangs herdrukt, onder ande- Uit „Winnie de Poeh" door A. A. Milne. ren ,,De schaapskooi op de Elspeter heide", maar men hoort er zelden een kind over spreken. Ze zijn verouderd. Merkwaardig, dat ook toen al uit Zweden zulke uitstekende dingen kwa men. De boeken van de Zweedse Elsa Beskow met hun fijne sprookjes-roman- tiek zijn er nóg. Of beter gezegd: wéér. Al kan het best zijn, dat hun succes ook ligt in het feit, dat de ouders en grootouders ze enthousiast terugvinden en kopen voor de kinderen omdat ze met de herbeleving van wat „Hansje in Bessenland" overkomt, zichzelf een plezier doen'. En de vreug de die ze er vroeger zelf in gevonden hebben, mét het boek aan de kleuters nu overdragen, vooral als ze het voorle zen. Misschien zeggen de psychologen dat dat te ver gaat, maar persoonlijk zijn wij in onze kinderkamerjaren zo inten sief geboeid door „Olle's eerste sneeuwschoentocht" van die Scandi- naafse kinderschrijfster, die zo'n onge lofelijke sfeer in haar boeken wist te leggen, dat wij sindsdien verlangd heb ben in zo'n gezellig Noors houten huis te mogen wonen. En de besneeuwde stille naaldbossen te ondergaan. (De plaatjes deden er ook ontzaglijk veel toe). Dat Noorse land zoals het uit de kinderboeken op ons af kwam is ons magisch bijven trekken en toen we la ter onze eerste zelfstandige buitenland se reis maakten, ging die noord waarts. De maan scheen toen de nacht trein ons door Zuid-Zweden en Noorwe gen voerde en verrukt zeiden we: ,,dat zijn de rode houten huisjes uit Olie." Het land van Olie is onze grote liefde gebleven en als men ons in Scandina vië vraagt waar toch die aanhankelijk heid aan hun land vandaan is geko men, dan kunnen wij niet anders zeg gen dan: „van mijn kinderboeken". Het is dus echt wel waar, wat Annie achmidt zegt, dat wat een kind ont houdt van hetgeen het leest, zijn ver dere leven met hem meereist in zijn hart en zijn bloed. Een stuk van hem zelf wordt. Zij, onze meest populaire kinderschrijfster, spreekt van leeskinde- ren en leefkinderen. Want niet alle kin deren zijn intensieve lezers. Wat is volgens haar een goed kinder boek? Dat is het boek, zegt ze, „dat aan het kind de stabiliteit geeft die het nodig heeft in zijn verdere leven. Zo'n boek geeft hem de zekerheid hoe het kan en hoe het zou moeten zijn, het geeft hem de veiligheid van het thuis en de wijdheid van het avontuur en de verrukkelijke onbegrensdheid van het bestaan". Maar wat is nu HET goede kinder boek? Geen onbelangrijke vraag tegen 5 december als er een la wine van boeken voor de jeugd door de uitgevers over ons wordt uitgestort. Op die reële vraag geeft een zojuist ver schenen boekje over kinderboeken het nuchtere antwoord. In „Kinderboeken als vitamines", een ABC over kinderen en lezen door Annie Gebhard x), wordt het oude Amerikaanse bibliotheek-de vies aangehaald. Het goede boek is het juiste boek op het juiste moment aan de juiste lezer. En zo gezien is het ook reëel om te zeggen dat een kinderboek, in zekere zin, klassiek is als het een kinderlievelingsboek is. Zoals bijvoor beeld „Afke's tiental", „Alleen op de wereld", „Winnie de Poeh", Andersens sprookjes en „Nies Holgersson". Boe ken die in alle talen de wereld over zijn gegaan en waar miljoenen kinde ren met gloeiende oren in hebben zit ten lezen. Genoemd ABC over kinderboeken is niet méér en pretendeert ook niet meer te zijn dan een opsomming. Het bestaat Advertentie m u Verkrijgbaar in de betere zaken. ij'cl 1 oktober wordt er in Neder- W^h Propaganda-actie voor echt C -Ual echte linnen theedoeken en it, (Jit Bs bevoorraad. Het publiek zelf controleren aan het nieuw tv M b, be kwaliteitsmerk, waarop ver- Vh'< ."ball linnen", of „heel lin- "Sleidend zijn de namen gras- kloos'terlinnen, want dat is .katoen. Die woorden zijn ech- Va. <0 ""WCU. jwit; wuurueil y-KJll treil- °V hiètgeburSel'd, dat het gebruik er- strafbaar wordt geacht of als <.'0h°h\vd tm concurrentie wordt be- ti, V kwam ter sprake op het y?n de Internationale Federa- y. en hennep. Waar tegen- Wordt' a'lemaal °ver gecongres- ^8 Advertentie ''U^liiir ?e,1 'n grote K. De kunst van •H li - koken wordt veel eenvoudiger i bini^PA Dury®a gebruikt - het Sausej-brnmael voor groenten, soepen ;en. uit een groot aantal losse grepen, zon der systeem gerangschikt en daar door met veel herhalingen die mak kelijk lezen en niet heel diep gaan. Het is ook volstrekt niet volledig. Het springt er maar zo wat doorheen. Maar wie het doorneemt houdt er toch wel wat van over, zonder zich bijster te hebben ingespannen. Het gaat hele maal niet erg diep en dat is ook wel eens prettig in deze tijd, die zo akelig grondig en diepgravend over de ge woonste zaken kan doen. „Afke's tien tal" van Nienke van Hichtum, dat stamt uit 1903, hier verheerlijkt als het meest gave kunstwerk, wordt echter wel héél vaak genoemd. Dit soort her halingen maakt het overzicht dat overigens niet verder gaat dan de la gere schoolleeftijd niet overzichte lijker. Maar er is, zoals gezegd, toen wel iets uit te leren ook over de ontwik kelingsgang die het kinderboek door maakte. Van „Piet de Smeerpoets", dat in 1844 werd geschreven door een Frankforter kinderarts voor zijn zoon tje omdat hp niets geschikts kon vin den voor de driejarige tot de steeds zwellende stroomverbreding en stroom versnelling waar we midden in zitten, niet alleen op gebied van ontspannings lectuur maar ook over de nieuwste vin dingen van de wetenschap die voor de jeugd op aantrekkelijke wijze toeganke lijk worden gemaakt. Ga eens een boekwinkel binnen en vraag een boek voor een jongen of een meisje van tien jaar. Het duizelt je. Want behalve het véle nieuwe dat verschijnt, regent het ook herdrukken. Doorgaans zijn het lievelingsboeken die herdrukt worden. En dat de jonge le zers zelf een sectie maken met waar dering voor wat écht is. bewijst bij voorbeeld dat „Lodewijk" van Diet Kramer zojuist zijn tiende druk beleef de. Dat kostelijke boek over het eigen wijze tekkeltje, dat zichzelf met verruk kelijke humor beschrijft via de pen van de schrijfster Diet Kramer. En dat er reeds een zesde druk van de persen kwam van „Lawines razen" van me vrouw Rutgers van der Loeff-Basenau, een prachtig menselijk boek vol span ning en avontuur, waarin het streven van het Pestalozzi-doro in Zwitserland naar voren wordt gebracht; om er zo maar voor de vuist weg twee te noe men uit de stapels die deze dagen de redactie binnenkomen. Bij de speurtocht, die genoemd boek je over kinderlectuur heeft onderno men, is ook gebruik gemaakt van de ervaring .Yan bibliothecaressen van jeugdbibliotheken. Zo'n leidster moet alles kunnen begrijpen wat een kind vraagt. En geen spier vertrekken als een klein meisje heel ernstig komt vra gen, „waar de huuboeken staan". A. Bgl. x) „Kinderboeken als vitamines. Een ABC over kinderen en lezen." door An nie C. Gebhard, in samenwerking met het bureau ,,Boek en Jeugd". Uitg. Ploegsma, Amsterdam. 'iiiiimiimiimiiiiiimm,,,„mm, nu ii ui mi ii iiiHiiiiiiifiiiiiiiiiiiiimiiitm minim Schonen uit Anjou met de wijn en de kanten muts die bij de streek horen. ken, wat de Fransman met mondjes maat koopt, als hij het koopt. Maar de voorgevel van de dorpshui zen ligt naar de tuinkant en dat is met opzet zo om geen last van de buren te hebben. Nooit ziet men een voortuintje met bloemen die toch aan het kleinste en armste huisje iets vriendelijks ge ven. Daarom was het zo iets wonder lijks om op een gastronomisch reisje in de streek Anjou een dorp te zien waar alle huizen voortuintjes vol bloe men hadden, waar een klein park was aangelegd en waar men kennelijk begre pen had dat een dorp er niet vijandig en armetierig hoeft uit te zien. Om de dorpelingen, aJlen wijnbou wers, er met een zoet lijntje toe over te halen bloemen te planten heeft de burgemeester bepaald, dat wie dit doen wil, gratis planten en bloemen kan krij- gen, net zo veel als hp nodig heeft 'ie burgemeester heeft daarmee ge toond zijn dorpelingen goed te kennen! Want een jaar nadat dit bekend was ge maakt, zag zijn gemeente er heel an ders uit en werd Beaulieu-sur-Layon het bloemrijkste dorp van Frankrijk! De wijninkopers die de streek bezoe ken staan er verwonderd naar te kij ken, trouwens in heel Anjou wordt men uitstekend ontvangen; dat hebben we emerkt op dat bewuste reisje naar Bedrijvigheid tussen de druiven. (Van onze medewerkster in Parijs) Het is een vaste klacht van de vreemdelingen: de Fransen zijn alles behalve vriendelijk en dikwijls niet eens beleefd. Niet alle Fransen zijn ge lukkig zo; maar de Parijzenaars kan het met recht verweten worden. Het eeuwige jachten en haasten wat allen doen is daar de oorzaak van. Tijd hebben is iets wat men in Parijs niet kent. De grote afstanden, het gerèn naar en het gedrang in de Métro,-het wachten op de bus, dat alles draagt er niet toe bij de mensen in een goed humeur te brengen; en dan het wachten om over te steken! Op het laatste nip pertje "liegt oud en jong in een vaart naar de overkant van de straat, zelfs zij die de tijd hebben kunnen dat niet laten. Rustig wandelen is iets wat al leen de vreemdeling nog in Parijs doet. Voeg daarbij de onmogelijkheid om te parkeren en het eindeloos treiterig langzaam voortschuiven van de auto's in de binnenstad, dan is het geen won der dat de Parijzenaars wat wrevelig worden als ze een voet op straat zet ten. In de provincie is het gelukkig an ders. Daar zijn de mensen nog vrien delijk en voorkomend en Anjou staat op dat punt bovenaan, misschien om- cTct daar een eenvoudige levensvreugde schijnt te heersen, die men in Parijs niet meer kent. In Angers neemt men nog de tijd om de oude gevels, de ka thedraal en de grappige kromme straatjes van de stad te bewonderen, ook al heeft men ze van kindsaf aan gezien. Welke Parijzenaar kijkt nog naar de bezienswaardigheden van zijn stad? Als hij het doet dan is het om te gelijkertijd te brommen dat hij daar nooit de tij dvoor heeft. En rijdt hij de provincie in dan doen de verlaten dorps straten het bepaald vijandig aan. Voor de vreemdeling is die Indruk nog akeliger. Als hij door de Franse dorpen rijdt vraagt hij zich af of de Fransen geen verf kennen, zo verve loos en onderkomen zien de dorpshui zen er uit. Stellig is het laatste streek- je verf er voor het begin dezer eeuw opgesmeerd en men krijgt de indruk van een kolossale verarming en ver val. Dit is echter dikwijls maar schijn. Verf is iets, dat valt niet tegen te spre- njou en omstreken Een gastronomische reis is voor een vrouw eer. Tantaluskwelling als ze zich van stonde af aan er niet bij neer legt dat ze in drie dagen minstens een kilo in gewicht toeneemt. Voor wie zich bij dat vooruitzicht niet neerlegt en heldhaftig voor allerlei lekkere schotels er fijne wijnen bedankt is zo'n reisje een ware marteling! Maar het eigenaardige is dat haast geen enkele vrouw zoveel heldenmoed opbrengt. Iedereen paait zich bij zo'n gelegenheid met de gedachte thuis door een streng dieet in minder dan geen tijd die over tollige kilo's wel weer kwijt te raken. Maar meer nog dan de tafelgeneug ten doet de hartelijke vriendelijke ont vangst van de mensen prettig aan. Het is voor een vreemdeling een vergade- mlng eens voorkomende, gemoedelijke Fransen te ontmoeten. Diny K.-W. Advertentie «tilt HET SPREEKT VANZELF dat U de beste was- resultaten krijgt, op de veiligste manier, wanneer U de verschillende stoffen ook verschillend wast. Daarom hebben de fabrikanten van de beroemde ACME wringers-door 80 jaar ervaring gesteund —de "Twin-Speed" ontworpen. De "Twin- Speed" is de (enige) wasmachine met twee afzonderlijke wasbewegingenéén speciaal voor de fijne was, de ander-krachtiger— voor de grote was. U hoeft niet langer al Uw wasgoed door elkaar heen in de kuip te doen om er dan verder maar hei beste van te hopen. Het is evenmin nodig het fijne goed er veiligheidshalve maar helemaal uit te laten. De ACME "Twin-Speed" is zo'n volmaakte machine, omdat U voor iedere was de juiste wasbeweging kunt kiezen. Draal it wasregelaar naar linkt tn Je Twin-Speedbaalt met zachte drang al bet vuil uit het tere, zijden, wellen en nylon goed. Draai de knop naar rechts en de "Twin-Speed" it helemaal klaar voor de grolt wat- Zpals lakens, handdoeken en vuile overhemden-de grote wat dit anders heel wat van Uw krachten vergt. Uw "Twin-Speed" geeft U die krachten l De ideale partner van de "Twin-Speed" is de ACME "Sun-Breeze"—de volautomatische sneldroger met de exclusieve, ingebouwde OZONIFIER. Die maakt Uw was "buiten lucht"—&is, door en door droog, klaar voor direct gebruik. De combinatie "Twin-Speed" wasmachine en "Sun-Breeze" sneldroger neemt U al het werk op wasdag uit handen Met tUctritche wringer onverwarmd Met electrische wringer verwarmd Vraag vandaag nog inlichtingen aan Uw leverancier ACME DOMESTIC EQUIPMENT LIMITED - DAVID STREET GLASGOW SE SCOTLAND Fabrikanten van de wereldberoemde ACME Wringer Het begint al met de jaarwisseling; de gehele provincie is doorgeurd van een kruidige peperkoeklucht. Naast de wafels die de Nieuwjaarswen sen als tractatie krijgen voorgezet, be nevens de onvermijdelijke vlaaikens, zijn het deze peperkoeken, welke het in dit jaargetijde doen! Alleen Horst maakt een uitzondering, want daar brengen de niet-meer-in-het-ouderlijk- huis vertoevende kinderen op Nieuw jaar een formidabele, ronde „Plats" met rozijnen en dergelijke naar het ouderlijk huis, waar, na de nodige i>a- lavers, dan meteen met de consumptie ervan wordt begonnen... Maar zegt u nu, dat u eigenlijk wat smakeljjkers op deze dag zou willen savoureren, wel, ga dan naar een slak- kensalon of zo heus het is niet zo griezelig, als u wel denkt maar niet naar Kirchao. Want daar zal men op deze dag wel juist aan het „Pla't- schere" bakken zijn: zet een soepel deegje van 400 g. bloem, 5 g. ammo nium, 80 g. lichte en 80 g.donkere bas terd, 100 g. boter, 1 dl. melk, 1 ferm ei en wat kaneel naar believen, laat dit een klein uur rusten, rol het uit tot een rijksdaalderdikke laag, steek er ronde koekjes van en laat deze op een besmeerd bakblik, bakken tot ze goed gaar zijn... Die geschiedenis van de peperkoek is overigens reeds begonnen in de Sin- terklaasdagen, wanneer men elkaar „peperkooke mennekens" cadeau doet die van alles kunnen voorstellen on der deze verzamelnaam, behalve een vrouw, want dan heet het om niet in de war te geraken Sintererb. Evenals de Stevens (bereid echter van een brooddeeg met een smeuïge pot pourri van sucade, krenten en rozij- Advertentie nen!) wordt de kop het eerst aangesne den: Steve, steve, wie lang zals te le ve? Honderd joar en einen daag, kip, kiep, kap. de kop eraf". De Kerstpaar- den, de Ziepesjprengert, de Wekkemaa- ne, de Strijne en het ringzingen op oudejaarsavond, Limburg is vol jolijt en zoetigheid... Alleen moet mij van het hart, dat ze hun „Luilak" maar op een raar tijd stip vieren, nl. bij de overgang van Zomer naar herfst, soms ook winter, waarbij dan de langslapers op Spint weggen dienen te tracteren. Welnu, uw Lucullus had de pret eerst om streeks Pinksteren in het Westen mee gemaakt en moest, daar hij het mati- neuze ronddartelen (laat de morgen stond gelukkig zijn met al dat goud!) eenvoudig onzedelijk vindt, toen in de herfst ook in Limburg betalen... Denk echter niet, dat ze er niet van wat hartigs houden, want dan moet u da zachtste voor uw kleine schat "X De peperkoek lekker in de kop bijten. er een Kerstavond meemaken op de boerderij, waar de pikante geur van verse broodworst en knappende brood jes (worstebroodjes) de hongerige be zoeker al van verre tegemoet komt. Mag ik u vertellen van de eerste keer dat ik balkenbrij at? Het was op een gymnasium in het zuiden van Lirpburg, waarin ook een internaat was ver bonden. 's Morgens waren de varkens geslacht, 's middags de worsten ge draaid en oei, oei, toen kwamen in de nanoen de schalen met knappend ge bakken balkenbrij ter tafel. U kent denkelijk wel de dichterlijke omschrij ving van koffie, of althans, zoals deze behoort te zijn. Tiens, met een variant dus: de balkenbrij was donker als eb benhout, heet als een gloeiende pook en smaakte als, ja, als wat eigenlijk ...maar gesmuld dat we hebben! Als men u nu te goedertrouw tracht te verrassen met bierpap wees dan niet kinderachtig, gastronomisch avonturier in eigen land, en eet, want u dient zich door de minder zoete smaak niet te laten weerhouden om toe te tasten. Het is gewoon heel dikke maizenapap of iets daaraan verwant, aan welke pap men pe, liter een half flesje zoet bier heeft toegevoegd. Inderdaad, ik kan me uw ebzwaren wel begrijpen, bier hoort op een ander niveau dan ziekenkost, maar tja, probeer het eens, wie weet.... Over de Vastel- aovend en deszelfs culinaire geneugten, echt, daarover kan ik u beter niet ver tellen, ga dat aan den lijve ondervin den. Pas evenwel op, dat de Nonnen- votten (what's in a name) u niet te zwaar op de maag komen te liggen, want ze zijn in de raapolie of vet ge bakken en niet al tijd zit er stroop op al wordt daar door een spoediger en beter functione rende stofwisseling wel degelijk bevor derd. Ja, ja, u kunt er voor koek terecht, daarginds in het woelige zuiden: iedere gelegenheid is er goed voor en alle heiligen hel pen En met Sint Gilles en dan hubben veer zoe'n lol, En met Sint Gilles kriege veer 'n krollebol! BERN. J. KUYPER

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | | pagina 13