Groot aantal
tegen
nazi's
In 1960 zullen in
300 verdachten
processen
op komst
West-Duitsland
terechtstaan
*1
i
De Nederlandse
op het n
Opera
ulpunt
Gelijkheid van loon voor
—mannen en vrouwen—
H
commentaar
Redt eerst1""""""""
de anderen
r
AFFAIRE-HEYDE STAAT NIET ALLEEN
Adolf Eichmann
nog steeds op
vrije voeten
Waar komt de
city van
IJ mond-Noord
Landhervorming
in Tibet
Doorpraten over
deze zaak.
Rijden onder
invloed berecht
r
EVEN AANDACHT VOOR
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1959
PAGINA 7
y
O
Ged. Staten antwoorden
op vragen van mevrouw
GroensmitVan der Kallen
Chinees besluit
Bondsraad tegen radio
station in West-Berlijn
Agent kon opzij sprin
gen; wielrijder gedood
50-jarig bestaan
Nederlandse bond van
boekdrukkerij en
Minister Van Rooy hoopt
op instelling van
ondernemingsraden
Militaire tehuizen
Geen verdere subsidie
verhoging
Prettige staking
PROF. P. GEYL O.B.E.
BIJ DE ARTILLERIE.
INRICHTINGEN
t eruggang bedrijvigheid
door
MARGUERITE
BOURCET
r. /••••-.
SVERIGE
,riof
(Van onze correspondent)
BONN, 13 nov. Oisteren, op de
«ag dat prof. Werner Heyde die als
kamparts van Hitier duizenden men-
aenlevens op zijn geweten zon hebben
zich bij de Westduitse politie meld
de, is te Remscheid in het Roergebied
*en voormalige hoge officier van de
Gestapo gearresteerd, de 49-jarige Ro
bert Mohr. Hij wordt verantwoordelijk
kesteld voor de arrestatie van een
Kroot aantal Joden, van wie er velen
de Duitse concentratiekampen zijn
omgekomen. Men verdenkt hem er
o.a. van een belangrijke rol te hebben
Kespeeld btf de arrestatie in 1943 van
Ernst Maier, een Joodse rechter, die
*Ün verblijf in een concentratiekamp
biet heeft overleefd. In 1947 was er
k!
Adolf Eichmann. Een foto uit de oorlogs
tijd, toen de man verantwoordelijk was
Voor de uitroeiing van de Joden in Europa
al een arrestatiebevel uitgevaardigd te
gen Robert Mohr. Al de jaren sinds de
oorlog heeft hij, net als prof. Heyde,
kans gezien onder een valse naam in
West-Duitsland te wonen. In de komen
de maanden zullen nog wel meer ar
restaties wordenu verricht. In het nabij
Stuttgart gelegen Ludwigshurg is een
jaar geleden op initiatief van de West-
duitse deelstaten het „Centraal Bureau
voor de vervolging van nazi-mis
daden" opgericht. Het bureau heeft
inmiddels de stukken doorgelezen van
alle processen, die in de loop der ja
ren tegen nazi-misdadigers zijn ge
voerd. Daarin zijn allerlei namen op
gedoken van lieden, die buiten gerech
telijke vervolging zijn gebleven, hoe
wel hun medeschuld aan de nazi-gru
welen toch vaststond. AI deze lieden
wil het bureau eens aan de tand voe
len.
Het bureau kondigde dezer dagen
aan, dat in 1960 twintig processen te
gen nazi-misdadigers zullen worden ge
voerd. Het gerucht gaat, dat het ma
teriaal heeft verzameld voor in totaal
1.641 processen. Dit cijfer zal vermoe
delijk sterk overdreven zijn, maar ook
dan is het einde van de processen tegen
nazi-misdadigers nog lang niet in zicht.
Men hoopt ze vóór 1965, d.w.z. 20 ja
ren na afloop van de tweede wereldoor
log, te beëindigen. Dan verjaren de
misdaden nl., maar er is een stroming
in West-Duitsland om deze verjarings
termijnen ten aanzien van nazi-geweld-
daden buiten werking te stellen.
In de twintig grote processen, die
in 1960 voor Westduitse rechtbanken
zullen worden gevoerd, zullen in to
taal rond 300 personen terechtstaan
wegens hun aandeel in gruweldaden,
die in de concentratiekampen wer
den gepleegd. Ook zullen leden van
de z.g. „Einsatzkommandos" te
rechtstaan, die achter de Duitse
frontlijn in het Oosten Joden en
communisten om het leven brach
ten.
Een aantal beklaagden zit al in
voorarrest, o.a. de vroegere S.S.-
Oberführer Ehrlinger, die mede
schuldig is aan de moord op vele
duizenden Joden in het Oosten. Ehr-
lingers adjudant, wiens naam niet
is genoemd doch die ook zou moeten
terechtstaan, heeft zich kortgeleden
in de cel door het innemen van ver
gift van het leven beroofd.
..Eet bericht, dat de heer Peter Maag
Vn ontslag aan de directie van de
Nederlandse Opera heeft aangeboden
en betmuiga heejt geregen, voegt
geen nieuw aspect toe aan de situa
tie, maar duidt slechts aan, dat de
nieuwe directie de consequentie heeft
getrokken uit een onmogelijke toe
stand. Dit siert haar evenzeer als het
feit, dat zij de verantw00rdelijkheid
voor begane fouten openlijk heeft
danvaard. De billijkheid gebiedt
er de aandacht °P te vestigen,
dat de verantwoordelijkheid aanzien
lijk zwaarder nerkomt op de vorige
directie dan op de directie m haar
huidige samenstelling. De neer Cor
nells is een gedeelte van het vorige
**izoen in junctie gewest bij de Opera
doch niet in de gevolmachtigde posi
tie, welke hij sinds 1 september be
kleedt.
Voor het overige is er weinig aan
Belegen in het verleden te wroeten.
Er is wanbeleid gevoerd. Het is inge
zien, men heeft het feitelijk erkend
e'i men heeft niet geaarzeld in te
Brijpen, uiteraard met de bedoeling J
°hi de noodzakelijke verbeteringen
te brengen. Daar moeten we op
hopen.
Waar we wel oog voor moeten heb-
hen, zijn de lessen, die uit dit verleden
*8 trekken vallen. De heer Cornells
heeft veel geworpen op noodlottige
°nistandigheden. Die doen zich indef-
dactd bij de Nederlandse Opera veel
vuldig voor. De Nederlandse Opera
's een probleeminstelling. Dit behoeft
*°cliswaar geen reden te zijn voor de
hiding om de ene blunder op de an
dere te stapelen, doch men mag zich
"bic niet verhelen, dat de problemen,
^aaraait de Opera lijdt, niet van ac
cidentele aard zijn, maar de structuur
Van haar bestaan betreffen. Dat men
*ptisten en zelfs een muzikale leider
kan engageren zonder zich voldoendê
'Ozicht in hun bekwaamheden te heb-
hfn gevormd, is een aanwijzing van s
structuurgebrek. Als ter verkla- j g
van dergelijke fouten de heer
Gornelis zich terecht beroept op om-
J'mdigheden, die men niet in de hand
ad, dan moeten de voorwaarden wor
den geschapen voor het ontstaan van
omstandigheden, die men wel in de
hand heeft. Het kan liggen, behalve
aan accidentele onbekwaamheid van
de leiding, aan de organisatie of aan
een gebrek aan voldoende financiële
middelen, of aan al dergelijke om
standigheden tegelijk. Dit zij daarge
laten. Vaststaat echter, dat fouten, die
in het verleden begaan zijn niet mo
gen voorkomen en dat er derhalve
in de structuur van de Opera zelf een
goede garantie moet bestaan, dat zij
inderdaad niet passeren.
Tot deze garantie behoort zonder
enige twijfel op een voorname plaats
de outillage van de Nederlandse Ope
ra. Zolang de gemeente Amsterdam,
alle goede voornemens van veel meer
dan een kwart eeuw ten spijt, in ge
breke blijft een opera-theater te bou
wen, zal de Opera een onvolwassen
instituut blijven, dat door haar on
volgroeidheid altijd ernstig gevaar
loopt in moeilijkheden te geraken,
zwaar genoeg om haar bestaan te be
dreigen-
Indien deze toestand gehandhaafd
blijft, zou men de Opera beter wel
bewust kunnen opheffen, dan haar op
te korte en kreupele benen nog lan
ger te laten voortmodderen, waarbij
haar artistiek en maatschappelijk be
lang steeds problematischer wordt.
De directie, die nu van het nulpunt
uit weer opnieuw moet
staat in wezen voor een schier hope
loos werk, omdat het aan de
waarden, waaronder een ope-
ra-instelling moet bestaan ont- I
breekt. Mocht het Amster- i
dams stadsbestuur dit uitein
delijk eens gaan inzien.
PROF. DR. WERNER HEYDE
Op het bestaan van deze instelling
is onlangs de aandacht gevestigd door
een briefwisseling tussen het bureau
in Ludwigsburg en het „Centraal Bu
reau voor het onderzoek naar nazi
misdaden", dat in Israël, in Haifa ge
vestigd is. De briefwisseling hield ver
band met de affaire-Eichmann. In de
tweede helft van oktober ontstond er
rond Adolf Eichmann, een vroegere
SS-generaal, die sinds 1945 wordt ge
zocht. grote opwinding, niet alleen in
Westduitse maar ook in geallieerde
kringen. Eichmann, geboren in het
thans van Tel Aviv deel uitmakende
Savona, was de enige top-nazi die
vloeiend Hebreeuws sprak. Hij was Hit-
Iers „Beauftragte" voor de uitroeiing
der Joden in Europa.
Hij was verantwoordelijk voor de
z.g. „Endlösung der Judenfrage" en
in het laatste stadium van het nazi
regime was hjj baas over alle concen
tratiekampen in Duitsland en in de
door de nazis bezette gebieden. Hij
slaagde er na de Duitse capitulatie in
uit Duitsland te vluchten, vermoedelijk
naar Zuid-Amerika, dat het vluchtoord
werd voor vele top-nazis. Sindsdien
wordt hij ijverig door zowel de Duitse
recherche als door de politie-instanties
der geallieerde landen en door Inter
pol gezocht. Hij is echter even on
vindbaar gebleven als Hitiers plaats
vervanger Martin Bormann.
Terwijl van Bormann met aan zeker
heid grenzende waarschijnlijkheid
vaststaat, dat hij bij de vlucht uit het
door de Russen omsingelde Berlijn de
dood vond, geldt ten aanzien van
Adolf Eichmann, dat hij nog in leven
is, doch er almeer dan 14 jaren in is
geslaagd om zijn identiteit geheim te
houden. Enkele weken geleden nu dook
plotseling het gerucht op, dat Adolf
Eichmann in dienst van een oliefirma
in het sjeikdom Koeweit aan de Per
zische Golf zou staan. Het bericht was
afkomstig van het Israëlische bureau
te Haifa. In grote opmaak brachten
de Israëlische bladen Eichmann's ver
meende aanwezigheid in het zo nabije
Koeweit.
Het bureau in Haifa verzocht onmid
dellijk om nadere inlichtingen aan het
Westduitse „Centrale Bureau voor de
vervolging van nazi-misdaden". Dit
kon slechts bevestigen, dat indien de
omtrent de in Koeweit opgedoken fi
guur verstrekte gegevens inderdaad
klopten, deze niemand anders dan de
gezochte Adolf Eichmann zou kunnen
zijn.
Het Britse ministerie van buitenland
se zaken, dat voor de buitenlandse za
ken van het sjeikdom Koeweit verant
woordelijk is, ontkende evenwel bewij
zen te hebben, dat Eichmann zich al
daar zou ophouden.
En daarmede is men dan weer pre
cies even ver als tevoren, n.l. dat
Eichmann spoorloos is. Feitelijk is
men nog achterop geraakt, want in
dien het in Koeweit opgedoken heer
schap inderdaad de gezochte Adolf
Eichmann zou zijn, is deze door de op
winding in de internationale pers
thans gewaarschuwd en heeft hij we
derom de kans gekregen de benen te
nemen. Overigens staat op de opspo
ring van Adolf Eichmann alleen al
jn Israël een beloning van 10.000 dol
lar (uit particuliere giften bijeenge
bracht). De Israëli willen niet zozeer
zijn veroordeling wegens medeplichtig
heid aan de vermoording van rond 6
!n>- uY1 doden, maar hopen vah hem
inlicht,ngen te verkrijgen omtrent ver
schillende nog altijd duistere achter
gronden van het nazi-beleid ten aan
zien van de Joden in Europa.
HAARLEM, 14 nov. Het streek
plan IJ mond-Noord houdt slechts de
suggestie, maar niet de verplichting in
om een nieuwe city in het uitbreidings
plan vaduBeverwijk te projecteren. Ge
deputeerde Staten plegen met het ge
meentebestuur van Beverwijk overleg
omtrent de in dezen meest juiste ge
dragslijn. Aldus antwoorden GS van
Noord-Holland op vragen van het sta
tenlid mevrouw A. M. C. V. Groen-
smit-Van der Kallen (KVP) uit Be
verwijk naar aanleiding van het rap
port van het Nederlands Economisch
Instituut, uitgebracht in opdracht van
het IJmond-adviescollege, over de aard
en de omvang van de in het streek
plan ontworpen city.
GS merken op dat de planologische
ontwikkeling in de IJmond-Noord
slechts moeizaam op gang is gekomen
en dat de ontwikkeling zich bovendien
niet voltrokken heeft vanuit het toe
komstig centrum, maar o.m. voor een
groot gedeelte allereerst nabij het be
staande dorp Heemskerk. Het ter hand
nemen van de verwezenlijking van de,
deels onder Beverwijk, deels onder
Heemskerk vallende wijken Oosterwijk
en Meerestein, die onmiddellijk op de
toekomstige city zouden aansluiten,
heeft veel langer geduurd dan bij de
opzet van het streekplan was voorzien
en is zelfs thans nog niet eens volledig.
Zoals bekend concludeert het rap
port van het Nederlands Economisch
Instituut tot de stichting van een city
op een andere dan de in het streekplan
aangegeven plaats.
PEKING, 14 nov. (Keuter) De Chi
nese communisten hebben besloten dat
het thans tbel is om tot herverdeling van
het grondbejcit in Tibet over te gaan,
aldus blijkt uit het Pekingse Volksdag
blad van gisteren. Dit besluit werd ge
nomen door de commissie voor Tibet
van de Chinese communistische partij
op een zitting die drieëneenhalve week
duurde en op 18 oktober eindigde.
Het grootste deel van de landerijen in
Tibet is thans het eigendom van feoda
le heren en Lamakloosters. Volgens de
commissie de grootgrondbezit
ters die met hebben deelgenomen aan
de anti-Chinese opstand in maart, scha
devergoeding te ontvangen voor de ont
eigende landerijen, maar het land van
de deelnemers aan de opstand moet zon
der betaling worden onteigend.
(Van een medewerker)
et schijnt alsof het uit de
lucht
komt vallen, wanneer we zo maar
ineens de aandacht vragen voor
de zaak van de gelijke betaling voor
gelijke arbeid van mannen en vrouwen.
Toch is het plotselinge hiervan inderdaad
slechts schijn. Niet alleen, dat op zich
de zaak belangrijk genoeg is om van
tijd tot tijd in de herinnering te wor
den teruggeroepen, maar we moeten
ook met belangrijke bijkomstige feiten
rekening houden. Deze zijn van twee
erlei aard: de Nederlandse verplichtin
gen ten aanzien van het E.E.G.-verdrag
en de gevolgen van een gelijkstelling
van loon voor onze loonpolitieke situ
atie.
In artikel 119 van het verdrag van de
Europese Economische Gemeenschap is
bepaald, dat in beginsel de gelijke be
loning voor mannelijke en vrouwelijke
werknemers voor gelijke arbeid in de
eerste étappe van het verdrag moet zijn
veilig gesteld. Deze eerste étappe loopt
af op 31 januari 1961. We hebben dus
nog iets meer dan een jaar om deze
zekerheid te verkrijgen. Gebeurt het
niet, dan zijn de andere lidstaten niet
gehouden om de volgende étappe, waar
in een grotere vrijmaking van de han
delsmarkt is opgenomen, te verwezen
lijken. En het is nu reeds duidelijk, dat
de Europese markt met name voor Ne
derland van levensbelang is. Onze uit-
voerpositie is al zeer beslist gunstig be-
invloed door de nieuwe situatie. Wat
dit betekent voor de werkgelegenheid
en voor het welvaartspeil in ons land
laat zich moeilijk in cijfers uitdrukken,
maar is van niet te schatten betekenis.
Nu komt binnenkort in de Kamer in
behandeling een verslag van de Staten-
Generaal betreffende de uitwerking en
toepassing van het verdrag tot oprich
ting van de Europese Economische Ge
meenschap over de periode 1 januari
1958 tot 1 augustus 1959. In dit verslag
zegt de regering, dat zij met voldoening
heeft geconstateerd, dat reeds in een
aantal bedrijfstakken een gestadige aan
passing van de vrouwenionen aan de
mannenlonen voor gelijke functies plaats
vindt. Voorts stelt zij evenwel, dat haar
uiteindelijke verplichtingen ten aanzien
van verdragsartikel 119 slechts kunnen
richten. We denken in dit geval b.v. aan
de maatkleermakerijen, aan de witwas-
serijen, aan het bankbedrijf, enz. Onder
nemingen dus, waar mannen en vrouwen
naast elkaar dezelfde arbeid verrichten
Aangenomen, dat ook de werkprestatie
gelijk ligt, is het op zich onbillijk, aan
de ene werknemer minder uit te betalen
dan aan de andere, eenvoudig omdat
die ene een vrouw is. Laten we het be
hoefte-element meetellen, dan is er een
oplossing te vinden b.v. zoals bij de
apothekers-assistenten, waar de gelijke
betaling is doorgevoerd, maar waar de
gehuwde mannelijke assistent een be
paalde toeslag ontvangt.
We zullen hier de argumenten verder
niet herhalen, die pleiten voor gelijk
loon bij gelijke arbeid. We menen, dat
dit duidelijk genoeg is. Ma-ar we ves
tigen er nu de aandacht op, omdat dui
delijk moet zijn, dat een consequent
doorvoeren van dit beginsel gevolgen
heeft voor de totaal uit te keren loon
som. In een intern rapport, waarvan wij
dezer dagen konden kennis nemen, wordt
becijferd, dat de volledige doorvoering
het nationale loonfonds met twee en
waarschijnlijk nog iets meer procenten
zal verhogen. In de spelregels rond de
gedifferentieerde loonpolitiek wordt
over deze zaak gezwegen. Maar wer
kelijk niet om de zaak moeilijker te
maken dan ze toch al is wanneer
hierover niet wordt doorgepraat, raken
we in de knel. Ofwel we voldoen niet
aan onze verplichtingen en brengen
daarmee de tweede étappe van het
E.E.G.-verdrag in gevaar, ofwel we
moeten bedenken, dat bij het stellen
van looneisen ook een deel dient toe
te komen aan de nu nog onderbetaalde
vrouwelijke collega's.
We zien met belangstelling de Kamer
discussie tegemoet en het resultaat van
het puzzelen, dat de economisten zullen
moeten gaan doen, om uit deze moeilijk
heid te komen.
In de maaruien sedert de opstand zijn
)3 plattelandsverenigingen voor land- worden vastgesteld na een uitvoerig on
derzoek van de zijde van een commissie.
503
hervorming opgericht met meer dan
100.000 leden. Ook in andere kringen
heeft het streven naar landhervorming
steun gevonden, waaruit blijkt dat de
tijd thans r«p is voor verwezenlijking
van plannen m deze richting.
De commissie maakt onderscheid tus
sen landbouwgebieden en herdersgebie-
den. In de laatstgenoemde, waar onge
veer 300.000 van de 1.200 000 Tibetanen
wonen, is de belangrijkste taak, aldus
de commissie, opstand tegen te gaan,
slavernij en dwangarbeid zonder loon
af te schaffen, de economie tot ontwik
keling te brengen en de levensstandaard
te verhogen.
Volgens waarnemers blijkt uit de plan
nen voor de herdersgebieden dat de feo
dale heren en grote veebezitters voor
lopig hun eigendom mogen behouden.
De Pantsjen Lama, de communistisch-
gezinde wereldlijke leider van Tibet,
heeft vorige maand in een toespraak te
Peking gezegd dat in landbouwgebie
den met een bevolking van 400.000 per
sonen het eerste stadium van de demo
cratische hervorming is voltooid of bij
na is voltooid. Er werden voorbereidin
gen getroffen voor landhervorming in
de gebieden waar de overige 500.000
mensen van de landbouwende bevolking
wonen.
MOSKOU, 14 nov. (UPI) De Rus
sische plaatsvervangend minister van
buitenlandse zaken Wladimir Semjonov
heeft gisteren de Westduitse ambassa
deur te Moskou Hans Kroll een nota
overhandigd waarin wordt geprotes
teerd tegen de Westduitse plannen om
in West-Berlijn een nieuw radiostation
te zetten. In deze nota wordt gesteld
dat de vestiging van zulk een station
de situatie in Berlijn zou verslechteren
en een hinderpaal zou zijn op de weg
naar een oplossing van net Berlijnse
vraagstuk. Soortgelijke nota s waren al
overhandigd aan de amoassadeurs van
de Verenigde Staten, Engeland en
Frankrijk te Moskou. Inmiddels heeft
de Westduitse Bondsraad zich al tegen
de plannen voor een radiostation in
West-Berlijn verklaard.
Het recital, dat de bariton Julius
Eschka op maandag 16 november in de
Suite in Amsterdam zou geven, moet
wegens ziekte worden uitgesteld.
Het is nu de vraag, of er inderdaad be
hoefte is aan zulk een uitgebreid onder
zoek dan wel of zulk een onderzoek
niet zoveel tijd in beslag zal nemen, dat
de in werking treding van de tweede
verdragsétappe er door in gevaar zal
komen.
Ten aanzien van het beginsel beschik
ken we sinds enkele jaren over een aan
tal uitstekende rapporten, die zeker tot
grondslag van het onderzoek zouden
kunnen dienen. We denken met name
aan het rapport, in 1957 uitgebracht door
het Internationaal Christelijk Vakbureau,
en aan het rapport van het Centrum
voor Staatkundige Vorming, op 11 de
cember 1957 verschenen. Beide rappor
ten geven uitstekend cijfermateriaal en
tonen overduidelijk aan, dat de arbeid
door vrouwen verricht, ook als deze ar
beid volkomen gelijk is aan die van
mannen, in belangrijke mate wordt on
derbetaald. In talloze gevallen komt het
nog voor, dat bij gelijke arbeid vrouwen
slechts 65 tot 75% ontvangen van het
loon, dat hun mannelijke collegae voor
dezelfde arbeid mogen incasseren.
Het Internationaal Christelijk Vak
bureau gaf destijds internationaal ver
gelijkingsmateriaal. Hieruit bleek o.m.,
dat Nederland over het algemeen gezien
het geringste aantal loontrekkende
vrouwen in procenten van het totaal
aantal loontrekkenden heeft van de ver
geleken landen. Voorzover het Europa
betreft was de stand in 1957 zo, dat Ne
derland 25,4% loontrekkende vrouwen
kende, België 26,7%, Frankrijk 28,5%,
Duitsland 30% en Zwitserland 31%. De
verschillen lopen dus niet sterk uiteen,
maar zijn toch met het oog op de ge
volgen van de verwerkelijking van ar
tikel 119 van betekenis.
Zoals gezegd is er een niet onbelang
rijk aantal Collectieve Arbeids
overeenkomsten, waarin het prin
cipe van de gelijke betaling reeds is op
genomen. Des te dringender wordt so
ciaal gezien de wenselijkheid dat het
zich ook over de andere bedrijfstakken
uitstrekt. In vrijwel geheel de ambte
narenwereld maakt het geen verschil
uit, of een man dan wel een vrouw be
paalde werkzaamheden verricht. Er zijn
nog slechts een paar kleine overheidsbe
drijfjes, o.a. een rijkskleermakerij,
waar bij gelijke arbeid de vrouwen min
der verdienen dan de mannen. Let wel:
we spreken van gelijke arbeid en niet
van gelijkwaardige arbeid. Van gelijke
arbeid spreken we, wanneer mannen en
vrouwen dezelfde werkzaamheden ver-
ARNHEM. 13 nov. Een 41-jarige
Nijmeegse koopman Is vanmorgen door
het gerechtshof veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van tien maanden met
aftrek, waarvan vijf maanden voor
waardelijk met een proeftijd van drie
jaar, alsmede een jaar intrekking van
rijbewijs wegens poging tot zware mis
handeling van een politie-agent.
Verdachte werd er van beschuldigd
op 12 april van dit jaar, onder invloed
van alcohol een auto besturend, een
politieman, die hem wilde aanhouden,
bijna te hebben overreden. Door tijdig
opzij te springen kon de agent de auto,
die met onverminderde vaart doorreed
ontwijken.
De rechtbank had verdachte veroor
deeld tot een gevangenisstraf van een
jaar met aftrek en twee jaar intrek
king van rijbewijs.
Voorts werd een 48-jarige Ooster-
beekse vertegenwoordiger veroordeeld
tot een gevangenisstraf van tien maan-
den. waarvan zes maanden voorwaar
delijk met een proeftijd van drie jaar
en ontzetting uit de rijbevoegdheid
voor de tijd van een jaar met aftrek.
Hem werd ten laste gelegd, dat hjj
op 8 januari van dit jaar in Ooster
beek, onder invloed van sterke drank
een auto besturend, een fietsende col
lega met dodelijk gevolg had aangere
den. Het zicht op de weg was die dag
door het slechte weer niet goed, het
geen mede tot het ongeluk bijgedragen
zou kunnen hebben. De vertegenwoor
diger had erkend na het drinken van
alcohol onder deze omstandigheden
nooit achter het stuur te hebben mo
gen plaatsnemen. De rechtbank had
verdachte gevonnist met tien maanden
gevangenisstraf en ontzegging uit de
rijbevoegdheid voor de tijd van een
jaar.
(Van onze Haagse redactie.)
DEN HAAG 13 nov. Vandaag ls
het vijftig jaar geleden, dat de Ned.
bond van boekdrukkerijen werd op
gericht. Ter gelegenheid van dit feit
zijn meer dan vijfhonderd drukkers
met hun dames naar het Kurhaus in
Scheveningen gekomen om de her
denkingsbijeenkomst, die door de Fe
deratie der Werkgeversorganisaties
in het Boekdrukkersbedrijf werd ge
houden, bij te wonen.
In een rede sprak de minister van
Sociale Zaken en I Volksgezondheid,
mr. dr. Ch. J. M. A. van Rooy, met
grote waardering over het werk van
de oprichters van de organisatie van
de typografie.
„De invoering van de leerlingen-op
leiding in 1917 toen deze jongelieden
nog met scheve ogen werden aange
zien en de oprichting van het eerste
bedrijfspensioenfonds, bewijzen, dat
uw bedrijfsorganisatie vooruitstrevend
was en revolutionaire ideeën had. Ten
aanzien van de oprichting van een be
drijfschap behoort de typografie echter
niet tot de eersten," aldus de minister.
De bindsman sprak de hoop uit, dat de
samenwerking binnen de onderneming,
die hij van primair belang acht, zich
zou manifesteren in de instelling van
ondernemingsraden.
Tevoren had de voorzitter van de Fe
deratie, de heer J. A. M. Cleerdin, in
zijn inleiding de federatie geschetst als
een levende organisatie, die gebaseerd
is op zedelijke grondslagen. „Onze be
drijven zijn gegroeid van ambachte
lijk tot industrieel. Willen wij echter
de techniek overwinnen, dan moeten
wijbegrip hebben voor de functie van
de ondernemer in de kring van de col-
lega'.s, tegenover de werknemers en
zeker niet in de laatste plaats tegen
over de cliënt en de gemeenschap, al
dus de voorzitter.
Een geanimeerde receptie volgde op
de bijeenkomst.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 14 nov. Minister Vis
ser is van mening dat hij met de subsi
diëring van militaire tehuizen niet ver
der kan gaan dan de reeds aangekon
digde verhoging van ƒ3000.- tot ƒ3250.-
per tehuis. In zijn memorie van ant
woord aan de Tweede Kamer zegt de
minister dat de financiële moeilijkheden
van de organen, die de militaire tehui
zen verzorgen, hem bekend zijn. Daar
om is besloten tot de genoemde be
scheiden verhoging. Mede gezien de
overige tegemoetkomingen die ten laste
van de Defensie-begroting aan deze in
stellingen worden verleend, meent hij
voorlopig een verdere verhoging niet in
overweging te kunnen nemen.
WROUGHTON, 13 november
Het personeel van de Engelse machi
nefabriek Lister heeft vandaag de ge
reedschappen neergelegd om in de kan
tine naar de tv-reportage van een wed
ren te kijken. De direktie stond- er lach
end bij. Het paard van een der direk-
teuren, Knight of the Dale", liep na
melijk mee en talrijke werknemers had
den er een gokje aan gewaagd. Toen
het paard zijn race won, en bovendien
zes voor een bleek te betalen, kende
de vreugde geen grenzen. En opnieuw
keek de directie lachend toe.
De Engelse koningin heeft professor
Pieter Geyl benoemd tot ere-comman-
deur van de Order of the British Em
pire, vanwege zijn verdiensten jegens
de Britse culturele belangen en de
Brits-Nederlandse betrekkingen op ge
schiedkundig gebied.
Geheel in overeen
stemming met de te
keningen der zegels
zal het maandag a.s.
te gebruiken eerste-
dag-stempel voor de
kinderzegels een jon
gen met een vlieger
te zien geven.
(Van onze Haagse redactie)
HAAG, 14 nov. De artillerie-
1pl'C'1t'ngen hebben dit jaar opnieuw
b ,^amPen met een teruggang van de
j^arijvigheid in de militaire sector.
jv'hister Visser (Defensie) heeft aan de
la:
in
^"eede Kamer meegedeeld dat de fi
hciële resultaten van het staatsbedrijf
°hd
ernstige mate de terugslag hebben
Jev erv°nden van vertraging in de af-
te er'n£ van munitie voor Duitsland,
pp„f:,0volKe van buiten het bedrijf lig-
de oorzaken.
Er je
?ver "°8, Been beslissing genomen
Ete-Bo„fn uele produktie van het Arma
?>~ijf8ripe,-r -
hoeve centierechten bezit
waarvoor het
staatsbe-
ten be-
?en. pf,y,an de Nederlandse strijdkrach-
In naai- tj?mrTussie st;elt een onderzoek
Vah de .de technische hoedanigheden
V... in df» n
VUUr,T.C ln de
rwapenen,
handel zijnde moderne
ÜIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
75
En opeens weerklinkt er boven alles uit een kreet,
men weet niet waar vandaan:
„Brand!
Tussen het eerste alarm en de instorting van het
dak zullen er precies veertig minuten verlopen. In
dat korte tijdsbestek zal de Liefdadigheidsbazaar
volkomen door het vuur verwoest worden.
Bij het eerste noodsein is er nog niets te zien
dan een dunne rooksliert die uit de bioscoopruimte
de zaal in dringt. Het gevaar schijnt niet van ern
stige aard, maar de mensen beginnen onmiddellijk
in de grootste wanorde naar de uitgang te rennen.
De hertog van Alengon, die zich op enkele passen
afstand van de hoofdingang bevindt, begrijpt ogen
blikkelijk. dat er ingegrepen moet worden, wil het
publiek niet tot een dolle vlucht overgaan. Hij
springt op een tafel. Met een helderklinkende stem
—de bijna vergeten stem van de militaire oefe
ningen in Vincennes geeft hij aanwijzingen en
maant de door vrees aangegrepen mensen tot
kalmte, waarvan een dicht opeengepakte groep,
stompzinnig geworden van schrik, hopeloos verward
raakt in de tochtschermen bij de deur.
Aan het adere einde van de hal nog eens, en
voor het laatst, hebben zij dezelfde gedachte
gehad! gehoorzaamt ook de hertogin van Alen
gon aan haar instinct om zich dienstbaar te maken
en de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Zij
heeft de huivering van angst, die er bij de alar
merende kreet „Brand!" door haar heen ging, koel
bloedig onderdrukt. Niemand zal iets aan haar
merken. Zij legt slechts één zorg aan de dag: kalm
blijven en de anderen kalmeren. Door zelf een voor
beeld te geven wil zij #en rem zetten op het parang,
dat misschien gevaarlijker zal blijken dan de ne
brand.
Dat het een kleinigheid is om zichzelf door
van de naburige, nu nog gemakkelijk te bereiken zij
uitgangen te redden, schijnt niet eens bij haar op te
komen.
Om sommige van haar buurvrouwen, die net
hoofd beginnen te verliezen en hardop in huuen
uitbarsten, gerust te stellen, gaat zij doodgemoe
dereerd op een stoel zitten.
„Vooral geen paniek!" roept zij met een gezag,
dat men in haar stem zelden of nooit heeft opge-
merkt.
De toonbank is haar commandobrug geworaen.
Zij concentreert alle aandacht en energie om aie
laatste minuten, waarin nog zoveel mensenlevens
gespaard kunnen worden, zo nuttig mogelijk te
maken en het vertrek "van het publiek naar oesie
vermogen te regelen.
Zij wijst haar verkoopsters de kleine deuren, cue
toegang geven tot het bouwterrein en waarvan het
merendeel der aanwezigen het bestaan niet eens
kent. Ook daar gaat men elkaar nu verdringen,
maar deze uitgangen zijn minder ver van de laatste
stands verwijderd dan de hoofdpoort. Zij verzoekt
ordelijk naar buiten te gaan: de jongeren het eerst
daarna de bezoeksters en tenslotte het personeel
van de stands. Verschillende keren herhaalt zij het
bevel: „De jonge meisjes het eerst!" Te midden van
de algemene verwarring, waarin alles wordt opge
offerd aan het directe zelfbehoud, bewaart zij het
gevoel voor de hiërarchie der waarden en tracht
voorrang te geven aan de jonge meisjes, aan de
moeders van morgen, in wie zij de toekomst be
dreigd ziet.
En zij voegt eraan toe:
„Redt u, vertrekt zo vlug mogelijk: ik ga het
l&ciTst
Zo wacht ook de kapitein van het bedreigde schip
op de laatste sloep, na tot het einde toe over het
heil van de bemanning te hebben gewaakt.
Want op dat ogenblik gelooft zij nog gelóóft
zij het of spiegelt zij het de anderen heldhaftig
voor? dat bij een goed geordende manoeuvre
een ieder tijd zal hebben zich te redden, alvorens
net gevaar te ernstig wordt.
Op dat ogenblik springt de hertog van Alengon
van de tafel. Al het mogelijke heeft hij gedaan. Hij
heeft nu het recht aan zichzelf te denken of liever
aan zijn vrouw, die zeker nog op hem wacht bij
de stand van de Dominicanen. Zo snel mogelijk wil
hij de hal doorlopen, haar opzoeken en meenemen.
Plotseling schiet er een steekvlam uit het film
zaaltje. In een ommezien tast het vuur de wanden
aan. Het voedsel ligt voor het grijpen: lichte hout
constructies, papier, karton. Een regen van vonken
springt op tegen het grote geoliede doek, dat tot
dak dient. In minder dan geen tijd vat het over
zijn hele oppervlakte vlam.
Er gaat een rilling van uitzinnige angst door de
menigte. Onder de zweep van het gevaar steken de
primitiefste instincten de kop op. Al die welopge
voede mensen storten zich tomeloos in het wilde
gedrang. Tafels, stoelen, stands, alles wordt omver
geworpen, vertrapt, vernield. Eindelijk weten de
eersten, die achter uit de zaal naar voren gedrongen
zijn, zich een weg te banen naar de poort. Een ver
raderlijke trede van het trapje zinkt weg onder hun
voeten. Er valt iemand. Tien, twintig vallen er,
elkaar meesleurend, armen en benen verward. En
steeds heviger dringt de stroom van mensen aan.
Wie zich zou willen bukken om de struikelende
vrouwen omhoog te helpen, komt zelf ten val. Zij
blijven daar voor de ingang liggen als een samen
gepakte en schreeuwende barrière waarop de
horde van vluchtelingen zich te pletter loopt. Als
een levende grendel heeft de menigte zichzelf inge
sloten.
De Liefdadigheidsbazaar is veranderd in een onme
telijke zee van vlammen. Van alle kanten springt
het vuur op, het kruipt over de vloer, het spat van
de muren, het regent van het plafond. Het geoliede
doek verteert en smelt weg, delen ervan storten
brandend en verblindend op de mensen neer. De
ballon veroorzaakt nieuwe steekvlammen. De vuur
gloed straalt een helse hitte uit. Een ondoordring
baar rookgordijn hangt er over heel de lengte van
de zaal, vermengd met een verstikkende lucht van
roet, vet, hars enverzengd vlees. De mensen
bloeden uit neus en ogen.
(Wordt vervolgd).
De vorige
maal in deze
rubriek opge
nomen mede
deling van
de P.T.T. be
treffende
de nieuwe
Koninginne
zegels van
Suriname
heeft in krin
gen van verzamelaars geen prettige in
druk gemaakt.
Men zal zich herinneren dat het hier
ging over het voorlopig niet verkrijg
baar zijn aan de filatelistenloketten van
de hoge aanvullingswaarden op de be
staande serie.
Reeds geruime tijd waren er plannen
om enkele postzegels, welke nog steeds
de beeltenis van prinses Wilhelmina
dragen, te vervangen door zegels met
koningin Juliana erop. Op 15 oktober
blijken deze nieuwe zegels in Suriname
in omloop te zijn gekomen. Maar in
tegenstelling met voorheen zijn deze
postzegels van een gebied van ons ko
ninkrijk thans niet voor de Nederlandse
verzamelaars aan de filatelistenloketten
verkrijgbaar.
Het behoeft geen verwondering te
wekken, dat men na het lezen van dit
P.T.T.-bericht onmiddellijk dacht aan de
overeenkomst welke enige maanden ge
leden tussen de Surinaamse minister van
financiën en de Amerikaanse Lehmann
Trading Co is gesloten. Terecht heeft
dit contract, waarbij aan deze firma het
recht wordt verleend om zegels voor
filatelistische doeleinden buiten Surina
me te verkopen, in verzamelaarskringen
veel stof doen opwaaien.
Zouden deze vier
nieuwe hoge waarden
1,-, 1,50, 2,50 en
5,- Sur. crt.), waar
mee het niet onaan
zienlijke bedrag van
twintig gulden is ge
moeid, tot de eerste
zegels behoren, welke
door filatelisten al
leen via de Lehmann
Trading Co betrok
ken kunnen worden?
En dat dan natuurlijk
niet tegen de nominale waarde!
Als gevolg van het Statuut blijft deze
postzegel-affaire een binnenlandse aan
gelegenheid, waarover alleen de rege
ring van Suriname kan beslissen. Onze
P.T.T. heeft hierin geen zeggingsmacht.
Maar toch hopen we dat er vooral van
die zijde met kracht naar gestreefd zal
worden dat de emissies van Suriname,
zoals tot nu het geval was, aan de fila
telistenloketten van onze postkantoren
verkrijgbaar zullen blijven. i
tttti
(yOR) V/fMt./'
2.50 V
GtairfcN
Intussen zijn genoemde zegels reedl
hier in de postzegelhandel te koop.
Duitsland (Bundes-
post Berlin). Op 10
november was het
twee eeuwen ge
leden dat de dich
ter Friedrich von
Schiller in Marbach
(Württemberg)
werd geboren. Dit
feit werd postaal
herdacht door de emissie van een 20 Pf.
waarop o.m. een afbeelding van de dich
ter voorkomt naar een pasteltekening
van de Poolse kunstenares L. Simano-
wicz.
Ned. Antillen. De zegels met bijslag
ten gunste van de Stichting Monumen
tenzorg op Curagao zijn aan de filatelis.
tenloketten nog tot en met 15 december
verkrijgbaar.
v-f». i x n
Oostenrijk. Eind vo
rige maand werd
een 50 gr. in de
reeks nieuwe ge
bouwen uitgegeven.
Als tekening werd
gekozen een huizen
blok in de woon
wijk Wenen-Heili-
genstadt.
Nederland. De volgende postzegels
worden met ingang van 1 januari a.s.
buiten gebruik gesteld: de zomerzegels
4, 6, 8, 12 en 30 ct uitgifte 1958, de
Europa-zegels (12 en 30 ct) van ver
leden jaar, de in 1958 verschenen kinder
zegels (4, 6, 8, 12 en 30 ct), alsmede de
in 1951 in omloop gekomen luchtpost
zegels van 15,- en 25,-.
Zweden. Honderd jaar geleden werd
de scheikundige Svante Arrhenius ge
boren, die vooral bekendheid verwierf
door zijn theorie der elektrolytische dis
sociatie, waardoor voor de chemie een
geheel nieuw tijd
perk aanbrak. Toen
hij op 25-jarige leef
tijd promoveerde
had hij een en ander
reeds voor het
grootste deel in zijn
dissertatie uitge
werkt. Arrhenius
werd in 1903 win
naar van de Nobel
prijs voor de che
mie. Met de emissie
van een 15 Ore
(hiernaast afgedrukt) en een 1.70 Kr.
op 10 december a.s. zal het werk van
een der grootste Zweedse geleerden ook
postaal worden herdacht.
::.VXK
