STOCKHOLM is hard op
half-ondergrondse stad te
Pneumatische boren banen zich een
weg door de granieten bodem
weg een
worden
m
DE PRIX FEMINA VOOR
BERNARD PRIVAT
Onaanvaardbaar voorstel
's Lands wijs
Literair banket met Marnix Gij sen
Tussen Khroesjtsjev enMao
D
I
Enorme atoombom-vrije schuilkel
ders doen dienst als parkeerplaats
Werk van Claude Mauriac bekroond
met de Prix Medicis
MISSIE IN
COLUMBIA
zorgt weer voor een
feestelijke verrassing
mm
I
DINSDAG 24 NOVEMBER 1959
PAGINA 1
(Van een correspondent)
STOCKHOLM, november. -
Lie voor de eerste maal een be
doek brengt aan de Zweedse
hoofdstad, zal het opvallen dat
nten bijna overal om zich heen het
doordringende geratel en gedreun
hoort van pneumatische boren, af
°n toe onderbroken door het
doffe aan bom-inslagen herinne-
rende geluid van ontploffende
springladingen. De Stockholmers
2elf zijn al lang aan deze geluiden
gewend> Al jaren lang immers is
hten in deze mooie stad aan het
^alarmeer bezig aan de bouw van
een ondergronds „tunnelbaan"-
systeem, dat wordt aangelegd van
hoord naar zuid en van oost naar
west, dwars door de granieten
hodem heen. Gelijktijdig wordt de
binnenstad volledig gesaneerd
Oude gebouwen en huizen worden
°P z'n Amerikaans tegen de grond
gereden door enorme bulldozers,
en de nieuwe glas- en betonpalei-
Zen die er worden opgetrokken,
krjjgen bijna evenveel onder
grondse als bovengrondse étages.
PHi
i i
een fraaie „INDUS" kalender met 12 schit
terende foto's van 'Zwitserse landschappen
uitgevoerd in natuurlijke kleuren cadeau.
Sk. daThStetis. Hat is dus dus
genaamde voorfopfgaa^°d Van de zo-
ring voor De GauiiL Algerijnse rege-
vaardbaar is. Dit"ïanho°A0rn^ °naan"
ln, dat de rebeul?bod S?1"" immers
Het incident-„Bilbao"
Frankrijk betuigt spijt
tegenover W.-Duitsland
Los Angeles wil uit
breiding luchtlijnen
Nederland genoemd als
ontbrekende verbinding
Amerikaanse opdracht voor
Le Corbusier
door
JOSEPH ALSOP
Rmtl
ff
1 m
m iÉp
Ja, Stockholm is hard op weg een
half-ondergrondse stad te worden.
De mogelijkheid daartoe heeft het op
de allereerste plaats te danken aan de
kei-harde granieten bodem, die zó dicht
aan de oppervlakte ligt. dat kostbare
en tijdrovende graafwerkzaamheden
kunnen worden vermeden en dat be
tonnen grondconstructies overbodig
Z'°in' j n be'angrijke factor is evenwel
ook, dat de Zweden een eeuwenlange
ervaring hebben in de bewerking van
hun rotsbodem, een ervaring die ze
hebben opgedaan in hun Ijzer- en ko
permijnen, die reeds werden geëxploi
teerd in de 16e eeuw. Bovendien hebben
de Zweedse industrieën, dank zij het
gebruik van het harde, inheemse staal,
machines en gereedschappen kunnen
Produceren, die volkomen aan de eisen
van het werk in de granieten rots
bodem zijn aangepast.
KÉɧl#*lg
iuiiniiliffwiiiiü
Op weg naar een ruime parkeerplaats onder de grond, compleet met benzine
pompen en een drive-in bank.
De manieren, waarop van de diep-
bouw-mogelijkheden in Zweden ge
bruik wordt gemaakt, zijn velerlei.
Wij noemden reeds de Stockholmse
ondergrondse, en de nieuwe bebou
wing van de Stockholmse binnenstad,
en we zouden daaraan nog verschil
lende andere projecten kunnen toe
voegen, zoals b.v. de ondergrondse
wijn-reservoirs van de Staafsmono-
polie-mij voor Alcoholische dranken
of de verschillende militaire installa
ties, die in de bergen of in de rots
bodem zijn „ingebouwd". Vooral zou
den wij echter willen wijzen op het
ongetwijfeld meest spectaculaire „on
dergrondse" project, namelijk dat
der atoom-vrije schuilkelders, waar
van er in Stockholm al twee gereed
zijn, terwijl de derde volgend jaar
zal worden voltooid.
aangezien er vlak boven een grote kerk
stond, zodat men bij het opblazen van
het rotsgesteente bijzonder voorzichtig
moest zijn om het hoge kerkgebouw
niet te doen instorten.
Alle drie schuilkelder-garageg zijn
volkomen veilig voor inslagen van con
ventionele bommen, en ook tegen
atoombommen die in de omgeving er
van exploderen. Dit is natuurlijk van
enorm grote betekenis in een eventuele
oorlog, en daarom werd een groot ge
deelte van de benodigde bouwkosten
gefourneerd door de leiding van Zwe-
dens Burgerlijke Verdediging. In to
taal zijn er in Zweden momenteel twin
tig ondergrondse schuilkelders, alle
gelegen in of nabij grote steden, met
een gezamenlijke capaciteit van ca.
150.000 personen. Teneinde de bouwkos
ten er zoveel mogelijk uit te krijgen
worden ze evenals die in Stockholm al
le gebruikt voor verschillende civiele
doeleinden.
■-
Niet minder dan 550 auto's vinden
dagelijks een veilig en droog
plaatsje in de enorme Katarina-
kelder in Stockholm.
Advertentie
Vanaf heden t/m 31 dec. 1.5. ontvangt een ieder bij aankoop van een
n DUS-horloge tegen inlevering van deze advertentie voorzien van
«mÜ!" a<*res bij Uw Horloger Juwelier of na inzending van Uw
K«antiebewi,» aan N.V. vlh Ed. Goudsmit, Conradstraat 18, Rotterdam,
Een geschenk, waarvan U het gehele jaar zult genieten.
Wanneer U dus van plan bent Uzélf of anderen zo'n betrouwbaar
INDUS-horloge cadeau te doen, knip dan deze advertentie uit.
Naam:
Adres
Woonplaats
T.M. 1
President De Gaulle van Frankrijk
heeft in zijn historische rede van
16 september over Algerije ver
klaard, dat de rebellen nooit of te nim
mer gedaan zullen krijgen, dat de Fran-
met hen over het lot van
Immers «?aat onderhandelen. Dit zou
Aleeriinc»" erkenning inhouden van de
Parijs nnrtmir.?pul)liek", hetgeen voor
hebben aangewezen ora de^ranse
regering besprekingen te voerenovw
de voorwaarden en waarboreen voor
de tenuitvoerlegging van de au tori
termination"de zelfbeschikking Voor
E>e Gaulle kan dit geen basis 2y'n voor
een gesprek. De Franse president wU
*el met de rebellen praten, maar dan
over een ander onderwerp. Namelijk
°ver een regeling van een wapenstil
stand. De Gaulle wil slechts praten over
het zuiver militaire aspect van de Al-
Serijnse kwestie. Eerst als de militaire
kwestie is geregeld, kan het politieke
sspect onder ogen gezien worden, en de
Politieke oplossing wil Parijs niet zoe-
ken in bilaterale onderhandelingen met
de rebellen, maar in overleg met „alle
J?nghebbenden".
Het jongste aanbod van de rebellen ls
verigens nog om een andere reden on
acceptabel. De „voorlopige Algerijnse
regering" heeft de onderhandelingsdele-
gatie louter sa-
BUITENLANDSE
kroniek
over j„ "U «en gesprea
riinst. beëindiging van de Alge-
•.ceuv orlog slechts wil voeren nr.it
mengesteld uit re
bellen die zich in
Franse gevangen
schap bevinden,
en De Gaulle
heeft dezer dagen
nog eens uitdruk
kelijk gezegd, dat
hij een gesprek
hy voeori nous combattent", en
toe- er vo,or de duidelijkheid aan
hors dR r,"a iPar1f Las de ceux Qui sont
rijk asr. en neemt in Frank-
die buiten al de president tot degenen
rekent ®"de,strpd staan de vijf leden
luigsdele|atie AJgerunse onderhande-
JSvS.HUUe verlangt vurig naar een
nn o? '"Algerije. De oorlog duurt
ten zjj_. al, vflt jaar, en aan beide kan-
de oost r slachtoffers gevallen. In
President ^anse stad Sélestat heeft de
8eroe, t. de rebellen dezer dagen toe-
Pourrnn,' ••Venez et certainement nous
^'?eriinso le combat!" Maar de
l'ch nog nVet0°klop!ge regering" heeft
Jrankriij- I bereid verklaard naar
rhandein L.kornen, er zijn slechts on-
PrankHib- u aangewezen die zich al
Positie' ryl bevinden; en in wat voor
na Algerynse „premier" Fer-
en
hat Abbas en de andere feitelijke lei
ders van de opstand blijven in Tunis zit
ten.
Dc Algerijnse „voorlopige regerine"
heeft inmiddels haar verwondering uit
gesproken over het uitblijven van een
positieve Franse reactie op het aanbod
der rebellen van vorige week vrijdag.
Maar dit is slechts een voorgewende
verbazing. Ferhat Abbas c.s. wisten,
toen ze hun voorstel deden, maar al te
goed, dat het voor De Gaulle onaan
vaardbaar zou zijn. Zij kennen de Fran
se president goed genoeg, om te weten
dat hij niet zal afwijken van zijn een
maal ingenomen standpunt, en dit
standpunt laat aan duidelijkheid niets
te wensen over. De Algerijnse rebellen
hebben met hun verklaring van 20 no
vember louter propagandistische bedoe
lingen gehad. Zij hebben geconstateerd,
dat De Gaulle met zijn rede van 16
september een goede indruk heeft ge
maakt op de internationale publieke
opinie, en zij hebben nu op hun beurt de
wereld de indruk willen geven, dat zij
wel met de Fransen willen praten. Al
dus hopen zij stemmen te winnen bij
h?t komende debat over Algerije in de
verenigde Naties.
D®. jongste verklaring der rebellen
js in feite helemaal niet tot de
franse regering gericht, maar,
tnt rfii16.1 boofd van De Gaulle heen,
van de Verenigde Naties,
hPlMH e£ aan de juistheid van het
Parijs in de Algerijnse kwes-
se 'r"erine"aLde «voorlopige Algeryn-
geen eerlyke poging om de
LTcPrfrplfdoorbreken, en om tot een
f Tian l.ot man te komen om
JlPtl 1" AlgeC!ie te herstellen. Het
is slechts een slinkse manoeuvre om de
integriteit van De Gaulle in twijfel te
doen trekken en om de zaak zo voor
te stellen alsof de Franse president in
feite helemaal geen oplossing van het
Algerijnse probleem wenst, hoewel op
16 september toch wel duidelijk het te
gendeel is bewezen.
Op zijn persconferentie van io no
vember heeft De Gaulle nog eens zijn
aanbod gedaan van een vrede der
dapperen Hij wil de rebellenleiders
nog altijd de gelegenheid geven om, on
der de meest eervolle voorwaarden, de
wapens neer te leggen. Als de strijd een
maal beëindigd is, zal het Algerijnse
volk kunnen kiezen tussen volledige on
afhankelijkheid, volledige verfransing,
of zelfbestuur in samenwerking met
Frankrijk, en het is geen geheim dat
De Gaulle's persoonlijke voorkeur uit
gaat naar de laatstgenoemde status.
Als Ferhat Aobas werkelijk het bes
te voor had met het Algerijnse volk
in plaats van te streven naar een ver
sterking van zijn persoonlijke macht
zou hjj een meer redelijke houding aan
nemen tegenover de voorstellen van De
Gaulle, die toch van een vooruitstre
vende visie heeft blijk gegeven.
De grootste van de Stockholmse
schuilkelders is die, welke gereed
kwam begin 1957 en die is gelegen in
de Katarina-berg. in het zuidelijk ge
deelte van het stadscentrum. Deze
schuilkelder is niet alleen de grootste
van Stockholm, maar ook de grootste
van de hele wereld. Diep weggeborgen
in de ingewanden van de berg kan de
ze .Katarina-kelder" een veilige toe
vlucht bieden aan niet minder dan
20.000 mensen, die de verschrikkingen
van een oorlog willen overleven. Ver
geleken met deze enorme capaciteit
kan men de bouwkosten van het gehele
complex ca. 15 miljoen gulden ze
ker niet onredelijk hoog noemen. De
geweldige zaal, die verdeeld is in drie
verdiepingen en die ruim 1600 m. lang
is, kan worden ingedeeld in secties, zo
dat de gehele beschuttingzoekende
massa kan worden verspreid over
een aantal ogenschijnlijk-aparte ver
trekken. Aldus verdeeld, zal de nei
ging tot paniek, die zo gauw ontstaat
bij grote mensenmassa's, aanzienlijk
kunnen worden tegengegaan.
Alle afdelingen zijn geschilderd In
lichte pastelkleuren, die een kalmerend
effect beogen. De ingangen van de kel
der worden beschermd door twee enor
me deuren, die zodanig zijn geconstru
eerd, dat ze kunnen fungeren als buf
fers tegen de laatste van iedere lucht-
drukgou. Deze deuren wegen niet min
der dan 54 ton. Een andere bescher
ming tegen de luchtdruk-golven vor
men de volkomen rechthoekige toe
gangstunnels, waarbij in iedere hoek
een z.g. „detonatie-zak" in de rotsen
is uitgehouwen, die de kracht van de
luchtdrukgolf moet „opvangen". Alle
toegangswegen zijn voorzien van z.g.
„paniek-leuningen", die moeten voor
komen dat de mensen elkaar bij het
binnenkomen en verlaten van de kelder
onder de voet lopen.
Ongeveer 5000 mensen kunnen gedu
rende langere tjjd in de Katarinakelder
verblijven. Er zijn speciale vertrekken
aangelegd voor het opslaan van le
vensmiddelen. Zeven generatoren ver
wekken de noodzakelijke elektriciteit.
Drinkwater kan worden betrokken van
twee bronnen op 60 en 90 meter diep
te. Wanneer de kelder geheel is gevuld,
d.w.z. met 20.000 mensen, houden 130
temperatuur-regelaars de temperatuur
op een draaglijk niveau. Er liggen
reeds nu 960 w.c.'s opgeslagen om zo
dra noodzakelijk onmiddellijk te wor
den geïnstalleerd. Het gevaar van ra
dio-actieve straling wordt bestreden
door een systeem van ingenieuze fil
ters, die de lucht ontdoen van alle ra
dio-activiteit en van alle gevaarlijke
gassen. Alle poorten en toegangen wor
den gecontroleerd door middel van tele
visie.
Ondergrondse drive-in
Deze enorme Katarina-kelder blijft
inmiddels niet ongebruikt. Verre
van dat. De gemeente Stockholm
maakt er een dankbaar gebruik van
om de parkeer-moeilijkheden van
de stad enigszins te verlichten. Niet
minder dan 550 auto's vinden er da-
§elijl<s een veilig en droog plaatsje,
ovendien worden er allerlei servi
ce-werkzaamheden verricht, zoals
wassen, doorsmeren, benzine bijvul
len, enz. Er is zelfs een drive-in
bank.
De tweede schuilkelder-garage van
Stockholm bevindt zich midden in het
centrum. De inrichting ervan is in gro
te lijnen dezelfde als in de Katarina-
kelder, maar de capaciteit is kleiner:
10.000 personen, of bij een langer ver
blijf 2500 personen. Momenteel staan
er dagelijks 250 auto's. De derde kel
der, die nog in aanbouw is, ligt even
eens midden in het centrum, vlak bij
het Centraal Station. De aanleg hier
van is buitengewoon moeilijk geweest,
Parijse correspondent)
PARIJS, 24 nov. De Prix Femina
om wille van de oplage die h« ga
randeert wel de meest begeerde letter-
kundeprys na de Prix Goncourt is
maandagmiddag door de elf dames
van de desbetreffende jury toegekend
aan „Au pied du mur" van Bernard
Privat.
De schrijver noemt het bekroonde
werk pretentieloos, een „verhaal", bly-
kens de diverse summiere weergaven
van de inhoud, die wij onder ogen heb
ben gehad, volkomen terecht. Een ro
man is het zeker niet. Het verhaal is
een aaneenrijging van herinneringen
uit vijf jaren gevangenschap, in de af
gelopen oorlog doorgebracht in een
krijgsgevangenkamp in Bohemen, af-
gewisseld met kleine taferelen uit het
alledaagse leven.
In het begin van het verhaal ziet de
lezer de teruggekeerde krijgsgevange
ne °p _yeS_ n?.?r het dorp in La Dróme
(Zuid-Frankrijk) waar hij wordt ver
wacht. Het is een avond van septem
ber 194J5 tegen zonsondergang. Hij
vraagt de weg aan een jong meisje.
„De arm die ze ophief in de richting
van de heuvels, zegt de verhaler, „leek
me uitermate levend". Eerst aan het
einde van het verhaal komt de be
schrijving van het einde van dit ge
baar:
,,Toen het meisje haar arm weer
langs haar heup had laten vallen
Daar tussen m plaatst de verhaler zijn
dromerij: k]eme£e en. grotere voorval
len, anecdotes, tekening van types en
personages die htf heeft meegemaakt,
alles licht, vaak badinerend verteld,
getuigend, zo stelt de kritiek vast van
opmerkingsgave, ,,vis comica", en van
een neiging tot moraliseren: een mo
raliserende conclusie, zijnde dat het
kampleven de personages dichter b«
de menselijke waarheid toonde dan de
hervonden vrijheid en de daarmede
door hen teruggevonden ernst en
waardigheid van stand. Au pied du
mur" is goeddeels ongetwijfeld van
autobiografische aard. De auteur, die in
1914 werd geboren te Montpellier, leef
de van 1925 af in Parijs. In 1940 maak
ten de Duitsers hem krijgsgevangen.
Bernard Privat publiceerde reeds
eerder een roman „Armance" en een
gedichtenbundel. Hjj is een neef van
wijlen de oprichter van het vermaarde
uitgevershuis Grasset, Bernard Grasset,
en diens opvolger aan het hoofd der fir
ma. Het bekroonde werk is verschenen
bi< Gallimard.
Behalve de Prix Femina ls nog een
andere letterkundeprijs toegekend, de
Prix Medicis, een prijs van zeer re
cente datum, want het was gisteren
voor de tweede maal dat hij werd ver
leend. De prjjs groot 333.333 fr. ging
naar Claude Mauriac, de zoon van de
grote Frangois, voor diens „Le diner en
ville".
BONN, 24 nov. (Reuter) Frankrijk
heeft gisteren West-Duitsland zijn spijt
betuigd over het aanhouden van het
Westduitse vrachtschip „Bilbao" door
Franse oorlogsschepen. Het incident deed
zich 4 november ter hoogte van Cher
bourg voor. De Westduitsers hebben in
Parijs geprotesteerd. De Fransen ver
moedden indertijd dat de „Bilbao", die
op weg was naar Noord-Afrika, oorlogs
materiaal voor de Algerijnse opstande
lingen aan boord had.
DEN HAAG, 23 nov. Naar de heer
R. Vogels, hoofd dienst public relations
der K.L.M., die zo,juist uit de Verenig
de Staten is teruggekeerd, mededeelt,
heeft de Kamer van Koophandel te Los
Angeles zich in een dezer dagen in de
ze stad gehouden bijeenkomst uitge
sproken voor een programma om te
komen tot een uitbreiding van een aan
tal Iuchtdiensten naar haar stad-
Dit programma houdt niet alleen in,
dat Los Angeles wordt aanbevolen als
eindpunt voor luchtvaartmaatschapptj-
en, die Iuchtdiensten gaan of willen
gaan onderhouden met de westkust van
de Verenigde Staten, doch tevens dat
alle noodzakelijke stappen door haar
zullen worden ondernomen bij de be
trokken regeringsdepartementen om
zulke luchtverbindingen mogelijk te
maken.
De voorzitter van de commissie voor
luchtvaart van de kamer George B.
Gose, zei dat er nog altijd een aantal
belangrijke gebieden in de wereld zijn
waarmee Lós Angeles geen directe
luchtverbinding heeft. Deze zijn de
Duitse bondsrepubliek, Nederland, Ar
gentinië. België, Australië, Italië, Span
je en sommige delen van Canada.
Japanse, Scandinavische en Mexi
caanse luchtvaartmaatschappijen lan
den reeds te Los Angeles. Britse. Fran
se en Braziliaanse maatschappijen zul
len, naar verwacht wordt, spoedig
luchtlijnen op Los Angeles openen, al
dus hebben ambtenaren te Washington
meegedeeld.
VERENIGDE STATEN President
Eisenhower heeft de eerste Amerikaan
se gezant in Bulgarije sedert 1950 be
noemd. Deze handeling betekent de
hervatting van de in 1950 verbroken
diplomatieke betrekkingen. Benoemd
werd Edward Page jr., thans consul-
generaal te München. De Bulgaarse re-
fering heeft bekendgemaakt dat zij
eter G. Voutov benoemd heeft tot ge
zant in Washington. President Eisen
hower is gisteren van vacantie naar
Washington teruggekeerd. (UPI).
Natuurlijk, leder volk heeft
zo zijn eigenaardigheden.
Wij hebben onze klompen,
onze kaas, miss World
(sinds kort) en onze bollen.
De laatste hebben wij des
tijds zelfs opgegeten. Toen
ik dezer dagen in Keulen
moest wezen vertelde my
een Berliner dat hy eens in Amster
dam was geweest en dat hij zich een
aap had gelachen omdat wy Hollanders
allen op de fiets bleken te zitten. Wat
ik my voor kan stellen. Want toen ik
destijds voor het eerst het Londense
Victoria-station uit kwam ben ik spon
taan in een schaterlach losgebroken
omdat iedereen een bolhoed droeg. De
Marsmannetjes zullen straks, ons aard-
lingen ontdekkend, er ongetwyfeld
plezier om hebben dat wij allemaal
neuzen hebben, 's Lands wys, 's lands
eer.
Maar de Duitsers hebben ook hun
eigenaardigheden. En ik weet niet of
het misschien een typisch T'euls ge
bruik is, maar men schudt er, in die
stad aan de Rijn, elkaar voortdurend
de hand. Loyaal als ik in die dingen
ben heb ik mij onmiddeliyk aan die
vriendelijke gewoonte trachten aan te
passen. Als ik u nu vertel, dat ik in
het Rundfunkhaus moest zyn en dat
daar 1200 mensen werken kunt u zich
voorstellen, dat mij het zweet nog op
het voorhoofd parelt.
Met een ander inheems gebruik
werd ik geconfronteerd in een aller
vriendelijkst bierhuis. Ik dronk er aan
de tapkast myn glaasje en toen ik het
leeg neerzette griste de waard het on
middellijk weg en vulde het opnieuw.
Eentje van net huis, dacht ik verrast,
gut. wat zyn ze hier aardig tegen
vreemdelingen. Pas enige tijd later
ontdekte ik dat ze in Keulen inder
daad geen leeg glas kunnen zien, maar
dat men er overigens, net als elders,
wel voor zyn consumpties moet beta
len. Wie een ramp wil vermyden heeft
dus de keuze tussen a) zyn glas op
eten of b) betalen ter wy 1 men nog
drinkt. Ik heb het laatste middel
maar te baat genomen.
Gijsen, onlangs zestig
wordt in Nederland uitvoeri
jaar
Marnix
geworden,
gefêteerd. Wy horen, dat het hem ooi
in zyn geboorteland België niet aan
huldebetoon ontbreekt. Men grijpt blyk-
baar gretig de gelegenheid aan om de
grote romanschrijver die vanwege zijn
Advertentie
Rood Wit Dry 2- o»
NEW YORK, 22 nov. (Reuter) Vol
gens de New York Times is de Zwit
sers-Franse architect Le Corbusier uit
gekozen om een nieuw centrum voor
beeldende kunsten voor de Harvard-
uniyersiteit te bouwen. Dit zou worden
gefinancierd uit een gift van anderhalf
miljoen dollars van het echtpaar St.
Vrain Carpenter uit Medford, Oregon.
Het zal het eerste gebouw van de 72-
jarige Le Corbusier in de V. S. zijn.
Wel is bij de bouw van het secretariaat
der Verenigde Naties o.a. van zyn
denkbeelden gebruik gemaakt.
ongkong Hoe zit het nu
cies
pre-
H°cies" met de verhouding tussen
de Sovjet-Urne en communis
tisch China? Is ZU. vertrouwelijk of
koel' Als er wrijvingen zyn, hoe
komt dat dan? Met deze vragen is
de samenvatting gegeven van een
van de belangrijkste problemen in
de moderne wereld. Het is een pro
bleem gehuld in een raadsel. Toch is
er nu voldoende, materiaal aanwezig
om een speculatief antwoord te kun-
n6MaarS vóór wij het probleem zelf
fp liif kunnen gaan, is het nel-aas no-
dig ons eerst een weg te kappen door
de dichte haag misleidende gemeen
plaatsen, die er omheen is opgescho-
t6In deze dichte vegetatie, die haar
voedsel ten dele ontleent aan de fei
ten behoort tot de ergste soort de
theorie dat de Sovjetleiders doods-
bane ziin voor een invasie in de „le
ge febieden" van Siberie door on-
telbare miljoenen landhongenge Chi.
nezen Kijk", zeggen de voorstan
ders van deze theorie, „naar de ge-
Er zijn in deze trant nog wel meer
aanwijzingen te vinden, zoals de door
het Kremlin gefinancierde aanleg
van de spoorwegverbinding van Oe-
die China een gemakke-
verschaft tot Buiten-
weldige inspanningen, die de Sovjets
zich getroosten om hun lege gebieden
te bevolken en te ontwikkelen".
Maar om daarin nu een. Russische
vrees voor China te zien is ongeveer
net zoiets als wanneer men zegt, dat
de Amerikanen hun lege gebieden
uit vrees voor de Mexicanen hebben
bevolkt en ontwikkeld. Het motief
dat de Russen hebben voor hun trek
naar het Wilde Oosten is hetzelfde,
dat de Amerikanen hadden voor hun
drang naar het Wilde Westen.
Bovendien zijn er ook positieve aan-
wijzingen, dat de Sovjets niet bang
zijn voor de landhonger van de Chi
nezen. Die aanwyzmgen ziet men in
Buiten-Mongolië, een gebied dat vroe
ger nauw verbonden is geweest met
het keizerlijke China en dat wordt be
woond door mensen van een verwant
ras. Als de Sovjets zich zorgen zou
den maken over een Chinese infil
tratie in „leg®. gebieden", dan zou
Buiten-Mongolie hen wel het meest
moeten verontrusten.
n de hele Sovjet-collectie van sa
tellieten en marionetten is Bui
ten-Mongolië de super-satelliet,
de parade-marionet. Toch heeft de
regering van Buiten-Mongolië sinds
1955 de immigratie van Chinezen
aangemoedigd en gesteund. Deze on
dersteunde immigratie van Chi
nezen naar het gevoeligste van alle
„lege gebieden" maakt deel uit van
het economische plan dat de rege
ring van Buiten-Mongolië heeft ge
publiceerd en het hoeft geen betoog,
dat in zo'n plan elke post na een en
kele gebiedende hoofdknik van het
Kremlin kan en zal worden gewij
zigd. Zo ziet men, hoe hardnekkig
gemeenplaatsen zijn. Want deze door
het Kremlin goedgekeurde influx
van 20.000 en meer Chinezen is on
langs gebruikt om zogenaamd te be
wijzen, dat de Sovjet-Unie behoorde
te beven voor het lot van haar „lege
gebieden".
Ian Bator,
lijke toegang
Mongolië.
Bovendien is de werkelijke rich
ting, waarin de Chinese expansie
zich vermoedeiyk zal begeven, reeds
duidelijk aangegeven. Van Mindanao
op de Philippijnen, via zuidelyk In-
do-China, Cambodja, Laos, Siam, Ma-
lakka, Sumatra en westwaarts tot in
Burma strekt zich een grote gordel
land uit, rijk voorzien van grondstof
fen, geschikt voor de rijstcultuur en,
naar de speciale Chinese maatstaven,
even leeg als het Amerikaanse Wil
de Westen van weleer. Deze landgor-
del is in de afgelopen tien jaar het
kennelijke doel geweest van het door
de Russen gesteunde Chinese impe
rialistische streven.
Het verwijderen van gemeenplaat
sen is ruw werk, en tot dusver
hebben wy er nog maar één op
geruimd. Er is nog een kolossale ge
meenplaats, die voorgoed moet wor
den verwijderd. Het is de theorie,
dat de vreedzame Khroesjtsjev al
tijd moeite heeft de oorlogszuchtige
Mao Tse-toeng in toom te houden.
Schijnbaar is deze theorie gesteund
door de recente Chinese aanval op
de Indische grenspolitie in Ladakh.
Dit incident is in strijd met het dui
delijke verlangen van het Kremlin
om een einde te maken aan de inci
denten langs de Indisch-Chinese
grens. Maar op het punt in Ladakh,
waar de moeilijkheden ontstonden,
hebben de Chinezen onversaagd een
kostbaar en moeilijk stuk weg aan
gelegd ter lengte van ongeveer zes
tig kilometer, dwars door Indisch
territorium, van Gartock naar Yar-
kand. Zy hebben reeds laten blijken,
dat zij bereid zijn het Kremlin te vol
gen ten aanzien van het algemene
vraagstuk van de Indisch-Tibetaan-
se grens. Maar zij zijn duidelijk van
zins hun strategische weg van Gartock
naar Yarkand te behouden, wat ook
de de facto-oplossing zal zijn. Van
daar het recente incident.
Het incident vormt geen inbreuk
op de regel, dat de Chinezen nooit
een avontuur met militaire risico's
hebben ondernomen zonder volledige
goedkeuring van de Sovjet-Unie. Ook
brengt het incident geen wijziging in
het kardinale feit. dat China met
geen mogelijkheid een werkelijke
oorlog kan volhouden zonder actieve
hulp van de Sovjet-Unie. Kortom, de
Chinezen kunnen wel op avontuur
willen gaan in richtingen, die niet de
goedkeuring van het Kremlin heb
ben, net zo goed als zij misschien de
vroegere invloed van keizer Chien
Lung in Mongolië zouden willen her
stellen. Maar Khroesjtsjev hoeft net
zo min bang te zyn voor avonturen,
waar hij het per se niet mee eens is.
als voor zijn „lege gebieden".
Aldus blijkt, dat de twee voornaam
ste redenen, waarom het Kremlin
hang zou kunnen zijn voor China,
in het geheel geen redenen zijn. Toch
schijnt de vrees werkelijk te bestaan
Een voorlopige oplossing van het
raadsel zal in een volgende bijdrage
worden gegeven.
Copyright N.-Y.-H.-Tribune)
ambt doorgaans aan de andere zijde
van de oceaan vertoeft, bij zyn aanwe
zigheid op zijn geboortegrond of daar
omtrent bijzonder duidelijk te laten
zien, hoe zeer men hem in de lage
landen op handen draagt. Aan hetgeen
hier te lande in diverse plaatsen wy
herinneren ons Utrecht, Den Haag, Nij
megen, Haarlem, reeds geschied is
heeft nu z\jn uitgever samen met het
Nederlandse Benelux-comité nog enke
le literaire banketten te zijner ere toe
gevoegd. Het eerste daarvan, maan
dagavond in het Kurhaus te Schevenin-
gen, werd niet zozeer een spiritueel tête
e tête met de vermaarde schrijver
daarvoor was het aantal disgenoten,
zo'n kleine 200, wat groot maar het
was wel een aangename maaltijd, ge
kruid en hier en daar ook wel wat
aangelengd met de tafelkout van
een aantal daartoe uitgenodigde spre
kers. Want, laten wy het maar ronduit
zeggen, niet iedereen, die tot spreken
kwam, had, alhoewel bewondering voor
Marnix Gijsen hem aan tafel had ge
bracht, zijn voorbeeldige woordeco
nomie voldoende ter harte genomen,
noch zich zyn doeltreffende uitdruk
kingswijze ook maar bij benadering
eigen gemaakt. Niet zonder reden
sprak dan ook de tafelpraeses, Karei
Jonckheere, het vermoeden uit, dat hij
tot deze eervolle functie geroepen was
om zijn vriend Marnix Gijsen tegen de
Noord-Nederlandse welsprekendhieid te
beschermen. Hy was evenwel een zo
hoffelijk gastheer, dat hij slechts een
maal ingreep, en dit slechts ten bate
van de juist binnengedragen consom
mé cultivateur. De uitgenodigde litera
toren gaven trouwens geen aanleiding
tot stringente veiligheidsmaatregelen
van zyn kant. Welsiwaar zag men nog
al eens, dat zij voor hun Noordneder
landse welsprekendheid de hulp van
een papiertje behoefden, maar zy hiel
den zich aan de badinerende kant, al
leende het opgegeven onderwerp zich
ook tot enige zwaarwichtigheid. Ze
moesten het immers hebben over de
mogelijke mentaliteitsverschillen by
Zuid- en Noordnederandse auteurs. De
tafelpraeses ging trouwens wel voor in
erudiete ironie, waarin door zijn sterk
gevoel voor humor juist zoveel over-
dryving school, dat de waarheid van
zyn opmerkingen aangenaam prikke
lend werkten. Ben van Evsselstein trad
in zijn voetspoor, met byv. de opmer
king, dat sommige Nederlanders de
Vlaamse schryvers behept achten met
een literaire hartvergroting, sommige
Vlamingen de Nederlandse auteurs met
een intellectueel waterhoofd. De har
monie tussen hart en hoofd kan men
bij Marnix Gijsen vinden.
Over die mentaliteitsverschillen kon
men, misschien waar ze anecdotisch
toegelicht werden, tegengestelde in
drukken opdoen. Zo vertelde Johan
Fabricius byv. over de echtgenote, die
ongerust over het uitblijven van haar
man de politie opbelt. ïn Amsterdam
krijgt zy ten antwoord: Als er dooien
zyn mevrouw, wordt de naaste fami
lie het eerst ingelicht; in Antwerpen:
Awel Madame, hy zal er nog een pin
teken zyn gaan vatten. In dezelfde
richting bleek de ervaring te wyzen,
die Jos Panhuysen had opgedaan bij
zijn optreden voor de beide radio's. In
Hilversum een korte, zakelyke aange
legenheid, in Brussel een met gastvrij
heid omringde gebeurtenis. Ervaringen
als deze en zyn grote waardering voor
de Vlaamse romanschrijvers leidden
hem overigens tot de opmerking, dat
auteurs aan beide zyden van de grens
weliswaar beschaafd Nederlands zou
den moeten schryven. maar als 't u
blieft geen algemeen beschaafd, geen
eenheidstaal. Op de mentaliteitsver
schillen wierp Gerrit Borgers wel een
heel ander licht, o.a. met de verwijzing
naar de onlangs gehouden conferentie
der Nederlandse letteren, waar men,
luisterend naar Anton van Duinkerken,
een typische Zuid-Nederlander hoorde,
luisterend naar Marnix Gysen, een nog
typischer Noord-Nederlander.
Wethouder J. van Zwyndrecht be
sloot, niet in functie, maar als lezer
van Gijsen, de rij van tafelredenaars
met o.m. dit vrij bewerkte citaat uit
Dante: „Hy gaat daarhenen zich ho
rende pryzen, liefelyk gesierd met het
kleed der nederigheid." Dit tekent in
derdaad de houding van Marnix Gysen
tydens iet banket. Veelzeggend was
het citaat dat hy zelf aan Vergillus ont
leende: „Veel geweldigs is er op de
aard, maar niets geweldigers dan de
mens," hetgeen hy variëerde: „Maar
niets geweldigers dan de uitgever." De
humor, waarmee hy sprak, schoof ove
rigens de ernst niet opzy. Deze weer
spiegelde zich wellicht het duideiykst
in zijn laatste woorden op deze avond:
als men in my een Noord-Nederlander
denkt te zien, dan heb ik bereikt waar
ik naar gestreefd heb. in zoverre, dat
ik de Nederlandse cultuur als een een
heid wilde zien, waarin de verschillen
slechts uit nuances bestaan.
Naar uit verschillende reacties is ge
bleken willen somm'.e van onze lezers
het werk van de acht meisjes die te
zamen het leken instituut van de „Missi
onarissen van het Kruis en van Onze
Lieve Vrouw van Smarten" vormen en
die dus, zoals wjj dezer dagen in ons
blad schreven, haar missiewerk in Co
lumbia doen, metterdaad steunen, wy
publiceren daarom hierbij graag het
postgironummer: 212850, Nutsspaarbank,
Castricum.
Aan het literair banket. Tweede van links Marnix Gijzen.
