Een
RUS willen als
BffTT pïi ppïi
VOGELS gaan vliegen
„Vogelmensen" opnieuw in de aanval
met behulp van „ornithopters*
Redt eerst"
de anderen
IN HET DROOMSPOOR VAN ICARUS
Spierkracht is
onvoldoende
n -:C "N -
Vlieg, Saraceen en verveel ons
niet met lucht te
Wellevendheid bij het roken
stvnc
DRAADLOOS
CONTACT
Tonny Schift erstein en de
honderdste Tierelantijnen
Boldoot
geschenken!
Boldoot
Uit de pers
vraag ze - geef ze
Na boeken- en platen-
nu ook filmbonnen
Helmuth Zacharias in
Tierelantijnen"
Godfried Bomans terug
in Kopstukken
Vanavond
PAGINA 7
A
Door de eeuwen heen heeft de mens met min of meer afgunstige
blikken de vogels gadegeslagen, die zich op de grond soms
onbeholpen gedragen, maar zich zonder bijzondere inspanning
de lucht verheffen, in een andere ruimte, zo nabij en toch zo onbe
reikbaar. Dezer dagen hebben opnieuw twee mensen de eerste stap
pen gezet op het moeilijke en tot dusverre zo vruchteloze pad van de
..vogelmens". Zowel in Engeland als in Rusland heeft men een „orni-
thopter" ontworpen, een vliegtuig met klapwiekende vleugels. Hon
derden jaren voor Christus heeft de mens zich al intensief bezigge
houden met het probleem hoe te vliegen. In de Griekse mythologie
wordt verhaald van Icarus en zijn vader Daedalus, die uit het laby
rint van Cnossus op het eiland Kreta wisten te ontkomen met behulp
van vleugels, die Daedalus van veren en was had vervaardigd. Die
eerste vliegtocht eindigde weinig voorspoedig. Hoewel zijn vader hem
nog zo gezegd had niet te hoog te vliegen verwijderde Icarus, die er
de smaak van te pakken had, zich als maar verder van de aardbol.
Hij kwam ce dicht bij de zon, de was ging smelten, de veren lieten los
en Icarus stortte neer in de zee, die daarom nog heden ten dage de
Icarische Zee wordt genoemd.
OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE
Wie biedt wie een vuurtje aan?
Nooit de dame de heer. En
mócht U, meneer, Uw „vuurtje"
in Uw andere pak hebben laten
zittenaanvaardt U dan het
doosje of de aansteker van de
dame en bedient U haar
daarmee. De dame zal in U,
ondanks Uw vergeetachtigheid,
toch de ware „cavalier"
herkennen! Weet U waar men
bij voorkeur niet rookt? In
lift, dokterswachtkamer,
museum, garage en voor het
loket van bijvoorbeeld bank- en
postkantoor. Weet U wat bij
voorkeur iedereen graag gepre
senteerd krijgt? Gladstone.
Want Gladstone is - met of zon
der Silk Filter - een sigaret die
iedereen voldoening schenkt.
VOORNAAM EN AANGENAAM
Opmars naar de galg
Niets intiemer dan kaarslichtGOUDA kaarsen!
door
MARGUERITE
BOURCET
n
gi*
(Van onze luchtvaartredacteur)
Er bestaan nog andere, minder be
kende verhalen over legendarische
luchtvaartpioniers. Simon Magus zou
biet behulp van demonen een korte
vlucht hebben gemaakt, die hem even
wel het leven kostte. Archytas zou een
bouten duif ontworpen hebben, die in
de lucht balanceerde door een inge
bouwde luchtzak. In Byzantium, het
latere Constantinopei en het huidige
Istanboel, heeft een Saraceen getracht
rond het nog steeds bestaande hippo
droom te vliegen. Keizer Comnenos en
de Turkse sultan waren aanwezig teza
men met een enorme menigte. Aanvan
kelijk keek men met ontzag omhoog naar
de held, die op de top van een toren
Was verschenen, gekleed in een lang,
wit gewaad, dat met verschillende
koorden met zijn lichaam was verbon
den en ,,de wind" zou moeten opvan
gen. Maar al spoedig talmde hij naar
de mening van de menigte te lang en
werd het publiek ongeduldig. Vlieg,
Saraceen, vlieg! Verveel ons niet met
het afwegen van de wind!", zou de
menigte geroepen hebben. Hij sprong.
Maar, zo verhaalt de geschiedenis,
,,daar het gewicht van zijn lichaam
meer kracht had om hem naar bene
den te trekken dan de kunstmatige
vleugels hadden om hem boven te hou
den brak hjj zijn beenderen en de
kwetsuren waren van dien aard, dat
bij ze niet lang overleefde."
In de dertiende eeuw trachtte Roger
Bacon de vliegkunst wetenschappelijk
w benaderen. ,,Men zou een instrument
kunnen vervaardigen, waarmee men
°veral heen zou kunnen vliegen, wan-
beer men midden in het toestel zit en
een mechanisme in beweging houdt,
^aarmee vleugels, volgens de regelen
der kunst vervaardigd, de lucht slaan,
?°als een vliegende vogel doet," zo
2®eft hij eens betoogd. Maar veel ver-
dan deze diepzinnige woorden heeft
fli) het nooit gebracht.
k Van Regiomontanus, de Duitse wis-
en astronoom die eigenlijk Jo-
n Muller heette en die van 1436 tot
L
In 1934 had Karl Lindeman, een Duitse politieagent, de laatste hand gelegd aan
zijn vliegfiets, een imposant gevaarte waarvan de vleugeltoppen konden klap
wieken. Ze hebben dat echter nooit gedaan, althans niet tijdens een werkelijke
vlucht.
Leonardo
da Vinei zag in de hefschroef
orote mogelijkheden.
1476 leefde, bestaat een verhaal dat hij
een „ijzeren mug" zou hebben ver
vaardigd, die in zijn werkplaats van
zijn hand opvloog, een rondje draaide
en vervolgens op zijn hand neerstreek.
Na dit geslaagde experiment zou hij
ook een kunstmatige adelaar hebben
gebouwd, die bij de intocht van de kei
zer in Neurenberg kans zou hebben
gezien de hoge bezoeker meer dan dui
zend meter tegemoet te vliegen, hem
klapwiekend te begroeten en vervol
gens naar de stad terug te keren.
Wat er van al deze verhalen waar
mag zijn, vast staat alleen dat het
tot net eind van de middeleeuwen
heeft geduurd eer iemand zich daad
werkelijk met de problemen van het
vliegen ging bezighouden: Leonardo
da Vinei, de Italiaanse schilder,
beeldhouwer, architect, geoloog, wa
terbouwkundige, botanicus, zoöloog,
filosoof, wiskundige en technicus, die
van 1452 tot 1519 leefde. Van deze
veelzijdige figuur zijn slordige aante
keningen en vluchtige schetsen be
waard gebleven, waarin men ontwer
pen kan herkennen van vreemdsoor
tige vliegtuigen en zelfs van helikop
ters. Hfj vulde in was gedrenkte zak
ken van ragfijn linnen met hete
lucht, om ze vervolgens door zijn
werkkamer te laten zweven. In feite
was daarmee de eerste hete-lucht-
ballon geconstrueerd, maar Da Vin
ei is er nooit toe gekomen deze en
soortgelijke uitvindingen in de prak
tijk te beproeven. Hij zag zeer scherp
de beperktheid van zijn mogelijkhe
den in. Was in die tijd de benzine
motor reeds uitgevonden, wie weet
had Da Vinei dan betere resultaten
geboekt. In zijn wonderlijk handschrift
heeft hij trouwens zelf geschreven:
„De vogel (Da Vinei bedoelt het
vliegtuig) is een instrument dat zich
volgens de wetten der wiskunde ge-
.->fa
de"2™iatr verlneldt de staart van deze vliegjiets, geheel volgens de regels
ne AnierikV1 AUSe ^uchtvaartwei- Verder dan het experimentele stadium heeft
}""den di» Harjman het niet gebracht: hij heeft nooit iemand kunnen
/'.'uindijiri j Vas dollar neer te tellen om 200 kleine ballonnetjes, die zijn
"iet ziil r l- moeten houden, met helium te vullen. Op de foto hangt
m Vliegtuig aan een punt van zijn dak, maar de fotograaf was zo
vriendelijk dat niet op de foto te laten uitkomen.
draagt, een apparaat dat de mens
kan maken met alle noodzakelijke
bewegingen: alleen de vereiste
kracht is niet te vervaardigen."
Otto Lilienthal, een Duitse ingenieur
die van 1848 tot 1896 leefde, is er ten
slotte in 1891 in geslaagd de eerste
zweefvlucht te maken. Nadien heeft hij
er nog vele glijvluchten aan toege
voegd. Duizenden, zonder dat hem een
ernstig ongeval overkwam. „De ver
stuikte handen en voeten waren altijd
weer snel genezen," zo heeft hij zelfs
eens verklaard. Hij bouwde een twee
dekker en maakte plannen voor de in
bouw van een motor; niet echter om
met behulp van een propeller zijn toe
stel voort te stuwen, maar om krachtig
te kunnen „roeien" met beweeglijke
vleugeltoppen. Aan vliegproeven met
zijn toestel-met-motor is hij echter
nooit toegekomen: in augustus 1896
stortte hfj neer tijdens een glijvlucht en
overleed daags daarna aan de opgelo
pen kwetsuren.
Zeven jaar later, op 17 december
1903, maakten de gebroeders Wright
bij de Kill Devil Hill op Kitty Hawk
in Amerika hun beroemd geworden
eerste motorische vlucht. Zonder klap
wiekende vleugels! In de loop van een
halve eeuw ontwikkelde het vliegtuig
zich tot een volmaakt vervoermiddel,
maar desondanks zijn er door de jaren
heen altijd mensen geweest die het
ideaal van Icarus, te vliegen als een
vogel, blijven nastreven. Sinds de pa
rachute zijn intrede heeft gedaan in de i
luchtvaart zijn het vooral parachutisten
geweest, die de wijze raad van Dae
dalus in de wind slaan: zjj willen „te
hoog vliegen."
In april 1937 sprong de Amerikaan
Clem Sohn op een vliegfeest te Vin-
cennes in Frankrijk van een hoogte
van 3.000 meter uit een vliegtuig,
niet alleen uitgerust met zijn parachu
te en de gebruikelijke reserve-para
chute, maar ook met een paar lin
nen vleugels. Zijn vleugels stelden
hem niet in staat te vliegen en zelfs
niet om te fladderen. Het beste wat
men ervan kon zeggen was dat hij
zijn vaart wat afremde. Wild slinge
rend en draaiend kwam hij naar be
neden en daardoor raakten zijn voe
ten verward in de koorden van zijn
parachute, die hij op 600 meter hoog
te open trok. Zijn valscherm slierde
achter hem aan en ontplooide zich
niet. Zijn reserve-parachute slingerde
zich om het eerste valscherm en wei
gerde eveneens. Het was de laatste
sprong van. deze „vogelmens".
Verscheidenen van zijn collega's
hebben zijn lot gedeeld. De parachu
tist Vassard verongelukte nog voor
hij zijn linnen vleugels kon gebruiken.
De Zwitser Bolhelm, eveneens een
parachutist, had zich een paar linnen
vleugels aangemeten, rijkelijk voor
zien van baleinen en van een inge
wikkeld mechanisme om ze te laten
openklappen. Zij ontnamen hem iede
re bewegingsvrijheid Hij verongeluk
te in Spanje. Leo Valentin, een
Fransman die bij de invasie in juni
1944 met duizenden anderen achter
de Duitse linies in Frankrijk werd
uitgeworpen, heeft zich na de oorlog
bpzonder serieus verdiept in de pro
blemen, waarvoor een „vogelmens"
gedurende de paar minuten dat zijn
„vlucht" duurt, kan komen te staan.
Hij nam zelfs proeven in een wind
tunnel, ontwierp linnen vleugels,
daarna houten en slaagde er zelfs in
daarmee een afstand van vijf kilome
ter zwevend af te leggen. Enthousi
ast ging hij er zich op toeleggen zijn
vleugels te vervolmaken. Als oud-pa
rachutist zag hfj er een nieuwe, ver
rassende strijdmethode in. Maar bij
zijn laatste sprong hebben noch zijn
houten vleugels, noch zijn speciale
val-techmek deze luchtacrobaat, die
zich pas in zfjn element scheen te
voelen als hij met een snelheid van
200 km per uur naar de aarde viel,
kunnen redden. Hfj deelde het lot
van Clem Sohn. Vassard en al de an
deren.
Naast deze moderne „vogelmensen"
zijn er nog steeds ondernemende lie
den die proberen de vogelvlucht meer
natuurgetrouw te imiteren: zij probe
ren van de grond te starten en op eigen
kracht omhoog te komen. In ons land
heeft de neer G. J. de Groot, een in
1958 OP 74-jarige leeftijd overleden ma
rine-officier van de technische dienst,
de laatste dertig jaar van zfjn leven
gebruikt om aan te tonen dat de klap-
wlekvlucht mogelijk is. Na jaren van
vogel-observatie, van studie der vogel-
anatomie en van vroegere menselijke
vliegpogingen heeft hij, uitgaande van
de bouw en de uitwendige vorm van de
zilvermeeuw, twee modellen ontworpen
voorzien van een lichte electro-mo
tor waarmee kan worden geklap
wiekt en gereden, met vleugels die
kunnen worden toegevouwen, gespreid
en in alle richtingen kunnen worden
versteld. Deze kunstmeeuw, die tijdelijk
in de Technische Hogeschool in Delft
verblijft, maar die mettertijd wel een
plaatsje in bet Nederlandse luchtvaart
museum zal krijgen zou volgens de
theorieën van de beer De Groot zes
maal vergroot plaats kunnen bieden
aan een piloot, die er mee zou kunnen
vliegen.
En nu heeft men dan In Rusland en
Engeland een ,.°rnltnoPter ontworpen.
De Russische P. Ui Pi' IY Hjin be
weert met zfjn toestel ai klapwiekend
een snelheid van 100 kmi te hebben be
haald, maar znn vliegtuig wordt niet
door spierkracht, maar door een mo
tor aangedreven, een m Engeland
woonachtige Zul ^.^ofnwe .beeldhou
wer en schilder, Emiel Hartman, wil
zijn van losse b'aden voorziene vleu
gels door middel van voetpedalen be
wegen. Veel kans op succes wij
hem niet. Voor het lichtste tot nu toe
bestaande .spierbrachtvliegtuig. waSi
zo heeft men minstens 1
pk nodig om er mee te kunnen vlie
gen. En het „Instituut voor spier
kracht" in heeft indertijd
met Duitse grondigheid bepaald, dat de
mens slechts Sed kel® secon
den lk pk kan produceren en dan snel
terugvalt op ongeveer een halve pk.
Voor de start is een nog groter ver
mogen nodig. Dat heeft de beeldhou
wer in Engeland kennelijk al ondervon
den, want bij zijn eerste vliegproeven
heeft hij zich door een auto laten trek
ken om de nodige startsnelheid te krij-
Advertentie
1 ,-\l
KING S!ZE
20 STUKS F !.-
gen.
HILVERSUM, 25 nov,
Schifferstein, samensteller van „Tie
relantijnen", het amusementsprogram
ma van de KRO op de zaterdagavon
den, is één van de weinige artiesten
in de radio- en televisiewereld, die een
aangeboren talent heeft. Wie hem van
nabij kent, zal zich daarover niet ver
hazen. Zfjn joviale wjjze van optreden,
zfjn hartelijkheid en innemendheid en
wars zijn van alle show, maken hem
uitermate geschikt om met allerlei
mensen om te gaan. Hij is een man
met een gezonde dosis humor, maar
kent ook de ernst van het leven en
toont een warme belangstelling voor
de noden van een ander. Niet bepaald
groot van stuk, een tikkeltje gezet,
vlug in zfjn manier van spreken en
zich bewegen is hfj een waardig zoon
van het Brabantse land. Tonny Schif
ferstein werd in 1911 in Den Bosch ge
boren en hfj heeft aan zfjn vaderstad
altijd nog de beste herinneringen. Hij
zette als amateur-pianist de eerste
schreden op zfjn succesvolle n g naar
de top in het domein van het lichte
genre van het muziekleven. Als één
van de eerste medewerkers aan Radio
Herrijzend Nederland kwam hfj spoedig
in 1945 in Hilversum terecht. Met Joop
de Leur vormde hfj een piano-duo en
maakte met een cabaret een reis door
Indonesië. Tot 1957 was hfj werkzaam
bij de VARA en stapte in dat jaar over
naar de KRO.
In de gezellige huiskamer van zfjn
bungalow aan de Utrechtseweg in Hil
versum staat in de hoek de piano.
Tonny I „Mijn broodwinning, ik ben er als het
rr:" ware mee getrouwd. Muziek heeft al-
tfjd mfjn belangstelling gehad. Als jon
gen reeds. Hoewel ik mfjn liefde voor
het goede cabaret niet onder stoelen
of banken steek".
Van deze liefde heeft hfj meermalen
blijk gegeven. Het is nog niet zo lang
geleden, dat het cabaret van Tonny
Schifferstein in de botenloods van de
Jachthaven Van Dijk aan de Loos-
drechtse Plassen een grote vermaard
heid genoot. Hfj organiseerde in het
zomerseizoen avonden met Alex de
Haas, dè kenner van de geschiedenis
van het Nederlandse cabaret en met
een keur van radiomedewerkers. Het
ging er altijd bijzonder huiselijk toe.
En de entourage van de loods, met een
zeilmast in het midden van de zande
rige vloer en de houten klapstoeltjes en
ten lai
Advertentie
AMSTERDAM, 25 nov. - Het antwoord
op de vaak voorkomende vraag: wat
mreten we familie en kennissen met
Sinterkaas, op verjaardagen en bij an
dere feestelijke gelegenheid geven? wordt
ons steeds makkelijker gemaakt. Naast
de boekenbonnen en andere geschenk
bonnen is nu ook de filmbon verschenen.
Aan alle Nederlandse bioscoopkassa's
zullen namelijk voortaan bonnen ver
krijgbaar zijn van f5.en f2.50, onder
verdeeld in coupons van f 1.25, die de
mogelijkheid bieden om een avond naar
dc bioscoop te gaan en op een tijdstip
naar eigen keuze een bepaalde film te
zien.
De invoering van de filmbon, die niet
alleen uniek is voor Nederland, maar
ook voor het buitenland, waar men her
haaldelijk, doch vergeefs,, naar iets der
gelijks heeft gezocht, is mogelijk gewor
den doordat de 555 bioscopen, die Neder
land telt, overeengekomen zijn, de bon
als betaling voor toegangskaarten aan te
nemen.
De geldigheidsduur van de bonnen, die
zonder bezwaar in een gewone envelop
pe kunnen worden verstuurd, is vrij
lang. Pas een half jaar na de dag van
aankoop verliezen ze hun geldigheid.
allerlei watersport-attribui
langs
Opneming in deze rubriek ie niet
noodzakelijk een bewijs van in
stemming
Wij lezen in De Gelderlander:
Het is verbazingwekkend hoe weinig
de jeugd, die gedurende en na de oorlog
werd geboren weet van de ellende, die
ons volk in de jaren 1940-'45 moest onder,
gaan. Van het verzet hiertegen weten
ze hoegenaamd niets. Die jeugd heeft
niet het flauwste benul wat er hier en
elders in Europa door de nationaal-so-
cialisten aan misdrijven is begaan, ze
weten niet eens of maar amper het ver.
schil tussen dictatuur en democratie. De
enquête, welke wij bij 'n tiental jongelui
van 18-19 jaar hebben gehouden naar
aanleiding en na 't zien van de documen
taire films „Opmars naar de galg" is
uiteraard niet bepalend voor de gehele
jeugd, maar zij geeft toch wel enkele
belangrijke aanwijzingen. Vooral Je op-
merking, welke een van hen maakte en
door de anderen onderschreven werd
n.l., dat ze nauwelijks weten wat „vrij
heid" is, laat staan bezetting, deporta
tie, vergassen en dergelijke aspecten van
een dictatuur, wijst op een ernstige
leemte in opvoeding en onderwijs, wel
ke tot nadenken stemt.
Ze weten wel wie Floris de Vijfde is,
maar hebben nauwelijks iets van de
gangster Hitier gehoord, die hun va
ders en moeders geterroriseerd en tien
duizenden landgenoten vermoord heeft;
wel van Balthazar Gerards, maar niet
van Kardinaal de Jong, dominee Gra-
vemeijer, Jan Campert of van een over
val op huis van bewaring te Arnhem,
waar een verzetsgroep tientallen gevan
genen van de nazi's bevrijdde. Ze weten
van de tocht naar Chatham, maar niet
van D.-day. Zelfs het besef van de ellen
de der concentratiekampen dringt niet
tot ze door „de film „De ondergang
van de Titanic" maakte meer indruk", zei
iemand en ze geloven amper dat er
nu nog concentratiekampen zijn „en dan
lang niet zo erg als tóen".
Wanneer de ervaring met tien jonge
mensen, welke wij enqueteerden bepa
lend zoü zijn, is dat een trieste ervaring.
Onze jeugd wordt op school volgestouwd,
maar op een enkele uitzondering na,
wordt hun een wetenschap en ervaring
onthouden, waarvan de kennis voor hun
houding en gedrag in de toekomst even
waardevol is als te weten, dat 2x2 vier
is.
Tenslotte is het goed, dat ze weten, dat
er weer nieuwe lieden solliciteren naar
de galg, en dat het mede aan onze jeugd
ligt of zfj de opmars van deze lieden met
hun greep naar onze vrijheid kunnen
stuiten. De ervaring van de jaren 1940-
'45 is een té kostbare en nog zo actueel,
dat wij die aan onze jeugd niet mogen
onthouden, noch thuis, noch op school.
Advertentie
de wanden, gaf iets feestelijks aan de
ze avonden. Ook bfj deze opzet toonde
Tonny Schifferstein zich altijd ge
kleed in het witte sporthemd met de
onafscheidelijke sigaar, de gastheer bfj
uitnemendheid. Men kwam er graag.
Zowel zfjn collega's als vrienden en de
vakantiegangers die na een dagje zei
len zich uitstekend wisten te vermaken.
Zfjn voile belangstelling gaat thans
uit naar Tierelantijnen. Op 19 decem
ber is de honderdste uitzending aan de
beurt. Aanvankelijk hielden Wim Quint
en Manus Wiliemsen zich met dit pro
gramma-onderdeel bezig. Tonny Schif
ferstein nam hun werk over. Want ook
in het omroepbedrijf komt de leiding
dikwijls neer op de schouders an en
kelen. Met als gevolg een overlading.
„Ik geloof dat ons programma aan
spreekt. Na zoveel uitzendingen kan
men zich een oordeel vormen, hoe het
gebodene bfj de luisteraars wordt ont
vangen. Uit alle windstreken, en ik
mag gerust zeggen uit alle geledingen
van onze KRO-luisterkring zijn de re
acties buitengewoon gunstig. Een goed
amusementsprogramma eist een bij
zondere zorg. Men is van zoveel af
hankelijk. En te meer, omdat het be
schaafd moet zfjn, actueel en afge
stemd op de behoeften van een ver
antwoorde ontspanning".
•Illlllllllllllllllllllllllllll^
üiiiiniiiiiiiiiiiinii
84
De hertog van Alengon berustte in de herhaalde
afwijzingen en trachtte zijn verlangens naar het
klooster als een uiting van verborgen hoogmoed te
verwerpen. Maar het was tevergeefs. De innerlijke
roepstem bleef weerklinken.
En weer verstreek er een lange tijd.
Tenslotte, moe van de strijd, besloot de hertog
van Alengon zich voor een beslissing tot de H. Vader
te wenden. De zachtzinnige Pius X had waardering
en sympathie voor de hertog van Alengon. Hfj had
hem meermalen in particuliere audiëntie ont
vangen. Ongetwijfeld was hij in een dergelijke privé-
aangelegenheid niet onfeilbaar, maar zelfs buiten
zijn pauselijke waardigheid om scheen hij een diep
inzicht te bezitten in de geheime wegen van de
menselijke ziel.
De hertog van Alengon vertrok naar Rome.
De paus ontving hem en las aandachtig de van
tevoren gemaakte aantekeningen, die de voornaam
ste punten van het gesprek samenvatten; hij aar
zelde niet:
„Blijf in de wereld. Gij zult er méér goed doen.
Als de gedachte aan het klooster in u terugkomt,
verjaag haar dan als een slechte gedachte."
De hertog van Alengon keerde naar huis terug na
voorgoed van zijn laatste droom afstand te hebben
gedaan. Ook hij had, evenals vroeger zijn vrouw,
uitzonderlijke wegen en volkomen offers gezocht.
God plantte hem terug in het leven van „kleine
dagelijkse plichten, prozaïsch en bescheiden." En
toen hij zijn lot eenmaal voorgoed had aanvaard,
herwon hij langzamerhand ook de innerlijke vrede.
De aantekeningen, door de Romeinse Congregatie
der Kloosterlingen voorgelegd aan paus Pius X
om hem de situatie duidelijk te maken, vermeldden,
behalve leeftijd, en gezondheidstoestand, het volgen
de tegen-argument:
„Een zending, door de hertog van Nemours als een
|aatste wilsbeschikking overgedragen aan zijn zoon,
is het heden en, zo nodig, in de toekomst."
Het is opmerkelijk, dat de hertog van Nemours,
na tijdens zijn leven voortdurend druk te hebben
uitgeoefend op zijn zoon, nog een middel gevonden
heeft om tien jaar na zijn dood diens plannen te
dwarsboomen. De hertog van Alengon heeft ons over
die zending verder geen verklaringen nagelaten,
maar de paus moet de aard van die zending
gekend hebben en ongetwijfeld heeft zij het hare ertoe
bijgedragen om de balans naar een weigering te
doen doorslaan en de hertog van Alengon ervan af
te houden aan een eventuele roeping gevolg te geven.
In ieder geval zou de hertog voortaan de rol
van raadsman en scheidsrechter spelen bij zijn tal
rijke bloedverwanten die op Europese tronen zetel
den. Hij zou zijn beste krachten geven aan een
blijvende instandhouding van de vrede, zonder het
Franse standpunt ook maar één ogenblik te bena
delen.
Die officieuze diplomatie kan ons overbodig schij
nen in een tijd dat de officiële politiek zoveel illuste
re namen telde. Het wil ons voorkomen, dat Frank
rijk rond 1905 geen hertog van Alengon nodig had
om zijn buitenlandse betrekkingen te versterken en
zijn belangen te verdedigen.
In werkelijkheid kan het hedendaagse Europa,
overwegend republikeins geworden, ons nauwelijks
een idee geven van wat gedurende heel de 19de eeuw
tot de oorlog van 1914 toe, de zogenaamde familie-
diplomatie te betekenen had ten opzichte van de
buitenlandse politiek der vorsten, van de bevestiging,
de handhaving of de breuk van de verbintenissen
tussen de volken. In de werken van de laatste
tsaar lezen wij hoe de vooroorlogse betrekkingen
tussen Rusland en Duitsland in hoge mate afhan
kelijk waren van de verwantschap tussen de
„Willi's" en de „Nicki's" en ook de scherpzinnige
Eduard VII de volle neef van alles wat in
Europa een kroon droeg kende wel degelijk de
kracht van de familiediplomatie.
Frankrijk nu was de enige belangrijke republikeinse
natie te midden van deze Europese monarchieën,
geregeerd door de gebiedende banden van de afstam
ming. Zijn officiële diplomaten hoe handig zij
ook mochten zijn namen geen deel aan de
gesprekken na de lunch, waarbij men in het geheim
weer de besluiten te niet kon doen, die rond de
groene tafel van de kanselarijen genomen waren.
Hier lag een ernstige handicap, waarvan Frank
rijk de nadelen maar al te zeer zou kunnen onder
vinden.
De hertog van Alengon nam de vacante rol op
zich. Hij was binnen de Europese familiekring de
verpersoonlijking van Frankrijk en zijn belangen.
Zijn onbetwistbaar gezag en zijn helder verstand
had hij mee. Enkele jaren geleden nog had de her
tog van Aumale, die nu niet bepaald kwistig was met
loftuitingen, openlijk verklaard, dat hij zijn neef.
de Hertog van Alengon, beschouwde als „de vol
maaktste man van zijn tijd". Bovendien had het
lijden hem gerijpt. Ruim van geest als hij was
en begiftigd met een bijna wonderlijk geheugen,
bezat hij een diepgaande kennis van de toenmalige
wereld met al haar verwikkelingen en geheimen,
een kennis die gepaard ging met een aangeboren
werkelijkheidszin, gematigdheid en evenwichtigheid.
(Wordt vervolgd).
Ter gelegenheid van de honderdste
uitzending op 19 december treedt Hel
muth Zacharias in het programma
„Tierelantijnen" op. Hij is een ver
maard violist en orkestleider, die in
1920 in Berlijn werd geboren en zijn
opleiding genoot aan de Musikhoch-
schule. Hjj speelt sedert 1948 voor de
radio amusementsmuziek. In 1956 en
1957 trad hij in Nederland en België
op.
Tonny Schifferstein is van oordeel,
dat een befaamd instrumentalist met
evenveel recht een bijzondere gast in
een programma kan zijn. „Men zoekt
het vaak in het optreden van buiten
landse zangeressen en zangers.
Maar ik kan niet aan de indruk ont
komen dat, ondanks de geroemde ta
lenkennis van ons volk, die toch altijd
maar een schoolse kennis blijft, de
tekst de meesten ontgaat".
Helmuth Zacharias, die in Zwitser
land woont en momenteel in Hamburg
werkt, is een goede vriend van de har
pist Jonny Tuipern. Via deze relatie is
de medewerking van Zacharias verkre
gen.
Het onderdeel „Kopstukken" van het
programma, onder voorzitterschap van
Leo Nelissen, is eigenlijk een vondst
van Cees de lounge. Nieuw is deze
vorm van persiflage op het etherforum
niet. Men kende hem reeds in Enge
land. „Het aardige is, dat er iedere
week luisteraars zijn te vinden die
vragen, aan de „Kopstukken", Sophie
Stein, Cees de Lange, Kees Sqhilper-
oort en de gasten in dit gezelschap,
voorleggen. Menigeen denkt, dat de
problemen als serieuze moeilijkheden
worden beoordeeld. En het laatste be
tekent voor ons dubbele pret".
„Tonny Schifferstein acht dit on
derdeel dan ook één van de pijlers
van het programma. Een bijzondere at
tractie van de 100ste Tierelantijnen zal
zjjn, dat Godfried Bomans dan weer
deel van de „Kopstukken" zal uitma
ken."
CULEMBORG, 25 nov. Tot besluit
van het Hemony-jaar organiseert de
Nederlandse Klokkenspel-Vereniging
vandaag een nationale manifestatie,
waaraan de NCRV-televisie in haar ru
briek Studio B aandacht zal besteden.
Aan het slot van deze uitzending om
20.45 uur zal worden aangekondigd, dat
op dat tijdstip op alle nog in Nederland
aanwezige en bespeelbare Hemony-
beiaarden gelijktijdig concerten zullen
beginnen, waarop muziekwerken uit de
tijd van de gebroeders Hemony zullen
worden uitgevoerd.
