wederzijdse
afhankelijkheid
ONDERHANDELINGEN MET WEST-DUITSLAND
voor
Vergoeding
maakt geen
Feitelijke uitbetaling voorlopig
niet
nog
verzetslieden
kans
VRON-schip (48 jaar oud)
behoeft verbouwing
Hoe lang nog in wachtkamer
van „loonpolikliniek"?
Middelhuis: Vóór 1 april loonsverhoging voor
meeste werknemers gewenst
Groente in plastic
VOORZITTER R.K. HOUTBEVERKERSBOND:
Dit jaar niet meer in zee
WHITE HORSE
Zuiger ,Port Sunlight'
weer vlotgebraeht
E. F. Dam
DINSDAG 15 DECEMBER 1959
PAGINA 5
grot.
^tegreerde luchtverdediging kan
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG, 12 dec. Wanneer de twee partijen het over hun
laatste geschilpunten eens worden, kunnen de NederlandsDuitse
onderhandelingen over de zogenaamde „Generalbereinigung" bin
nenkort afgesloten worden. Van Duitse zijde zijn de laatste tijd nogal
eens berichten gelanceerd, die de indruk wekken, dat men toch maar
moeilijk tot een accoord kan komen. Wellicht zit hierbij de bedoeling
voor ons land onder een zekere druk te zetten. Men is er inderdaad
nog niet, maar in Den Haag blijft men vertrouwen, dat de algehele
overeenstemming niet lang meer op zich zal laten wachten. Het gaat,
zoals bekend, om een accoord over een „pakket" van verschillende
tussen de twee landen hangende kwesties: de Auslandsbonds, de
Dollart-Eems, de Rijnvaart, de grenscorrectiegebieden, de grens-
landerijen en de schadevergoeding aan nazi-slachtoffers.
Van deze onderwerpen staat het laatste wel zeer bijzonder in de
publieke belangstelling; duizenden Nederlanders zijn hierbij persoon
lijk geïnteresseerd. Het is echter goed er op te wijzen, dat de tot
standkoming van een algeheel akkoord nog niet betekent, dat er dan
ook op korte termijn vergoedingen aan de nazi-slachtoffers kunnen
worden uitgekeerd. Integendeel, het zal misschien nog wel een paar
jaar duren voor het tot feitelijke uitbetalingen komt.
Scotch Whisky
Marijke van der Lugt en
Frans van de Ven naar
Wenen
De atoom-impasse waarin de we-
re'd verkeert, heeft enige gevol-
bip-j gen °P politiek en militair ge
il gehad.
breu reerst is de kans op het uit
ten l11 van een „kleine" oorlog bui-
Yftet N.A.V.O.-gebied vergroot.
aatl°°rts zal steeds sterker de wens
Van a dag treden, dat het gebruik
ges ,9e grote H- en A-wapens zal
te-.. leden onder controle van „hel-
j en „geholpene",
be-f/^iette zullen de Europese niet-
^'an. van de gr°te H- en A-
tp 7ns in staat moeten zijn zich zelf
taM,er,dedigen, zowel met als zonder
jttsche A-wapens.
k\)-®ze drie gevolgen zouden er toe
tic, aen leiden, dat de band tussen
hjj westelijke landen losser wordt
lisjj aS echter tegenover de commu-
'Scde bedreiging niet geschieden
lig- °ni zal er een reële taakverde-
IIloeten ontstaan; die elk land de
^nheid zal bieden eigen belan-
S]a te behartigen, doch op de grond
man „interdependentie". Reeds de
Jn-i e omvang der kosten van de
la derne bewapening maakt het elk
d, ook Amerika, onmogelijk zich
all kriJgsmacht te verschaffen Om zich
e!,een te verdedigen en dwingt dus
- eneens tot een taakverdeling in
j -^erzijdse afhankelijkheid, welke
.Gelijkertijd de grootst mogelijke
^matigheid bevordert.
«ij een dergelijke taakverdeling is
j-ra nauwe samenwerking noodzake-
-. Nederland zou dit standpunv in
^etielux-verband in de N.A.V.O. kun-
tü,tl1V00rstaan- HierbiJ ware er na-
taauvan *e gaan> dat de eerste
..scV,Yan de Europese landen is het
Weziiv, te vormen> doch dat de aan-
en o 'd van Amerikaanse, Britse
krachttladese lucht- en landstrijd-
Wer].; 1 een zeer grote preventieve
Lea. lT!g heeft. De Britse Army
heeft in een groep, waarin
1aa,f entsleden van beide partijen
biaci! officieren van de drie krijgs-
dat dtdelen zitting hadden, betoogd,
bij, de eerste Britse verplichting de
- jarage tot de verdediging van west-
rijt °Pa. Is- In deze opvatting betekent
kV? aat.mdien tenminste de helft van
pf iir leger voor onverwachte
«evallen overzee beschikbaar moet
hjven, de rest voor west-Europa be-
temd zal zijn. Bij een totale sterkte
an 165.000 a 180.000 man, zou deze
est wel wat meer dan de thans zelfs
dJet aanwezige 55.000 man mogen be
hagen!
Uiteraard zullen tegenover de ge-
ai,ren buiten het N.A.V.O.-gebied
ï"r.^?erst Amerika, Engeland en
ben f1Jk strijdkrachten nodig heb-
Aiiè ij °°k België en Nederland.
zijn ,landen zouden in staat moeten
deren frt°P strijdkrachten af te zon-
!og te'vLk bijzonder om een oor-
de ScanrH^. ?l6n. zoals b-v- thans °-m-
v-N.-strh!j 1Sch® landen doen in de
Jdmacht in de Suez-zone.
Norland heeft zijn nationale ver-
P. cntingen overzee en kan met
0 ZIJn vloot een bijdrage leveren
oorlog te voorkomen. Daaren
boven zou een kleine mobiele leger-
Oijdrage politiek zeer gewens' en
'-gelijk van betekenis zijn als natio
nale reserve en bijdrage tot een
^•A.V.O.-reserve. "In België beschikt
[hen over het regiment parachutis
t-commandotroepen, dat voor al
deze taken kan worden bestemd, een
eden te meer waarom het Belgische
ofensiebeleid politiek gelukkiger is
ah het onze!
De Benelux geeft het voorbeeld
oet betrekking tot haar nauwe sa-
jhenwerking van de Belgische en
.wderlandse luchtmacht op de ge
beden van opleiding en logistiek,
lerwijl Luxemburg zijn kleine bij
lage ook op deze beide gebieden
eeft geïntegreerd.
Steeds heeft Nederland een ïnte-
r,lahe van de luchtverdediging voor-
VStaan, welke formeel niet, feitelijk
dele wel is tot stand gekomen,
de\ tengevolge van de Franse en
O0l itse houding niet is voltooid.
aa>f Amerikaanse opvatting ten
Cvm8" het ëebruik en het be-
hif-v A-wapens veroorzaken
lhl}- den.
ar^+Ucien voor de luchtver-
indhLt resultaten bereik-
taat Z!Ji1'r a Pr, beginsel van
veM rH pn ,interdependentie
dp der zou worden doorgevoerd. Van
kleine landen kan moeilrik wor-
«reëut dat zij elk nu nog^eer
geëist, dat zij
geen overre"=^"..mng kan
lalden bereikt. Beter kunnen deze
tjhden dan sneller op geleide projec
ten slechts een gehom
E,tei
i^Uropa doelmatig zijn.
2overgaan. Slechts een geheel
- uuciiuawfe j--
vp??k inzake het leger is een taak-
h^deiing noodzakelijk. Duitsland 1 gt
K* dichtst bij het IJzeren Gordijn.
ÏL aanwezigheid van Amerikaanse,
Vj; en Canadese troepen naar
vJheeds zeiden heeft grote pre-
fiQ,.[leve betekenis. Frankrijk zal om
itj "eke redenen een kleine bijdrage
latp00rste lijn niet willen en kunnen
toe n °ntbreken. Moge België tot nu
v°0rdelen van een dergelijke bij-
bebben genoten, voor Neder-
6ar zou de aanwezigheid van de
grotpe troepen vrij ver in Duitsland
hatif ^asten niet zich brengen. De
ïraJfrbjke taak van de Benelux en
rÜk ligt in de diepte.
interdependentie zou tot uiting
dienen te komen bij de tactiek
de eh de organisatie en dus ook bij
tien dingen en de logistiek. Na
terza)aren N.A.V.O. is er bij de legers
Van organisatie en opleiding
geen samenwerking bereikt
kiegj. s[aan er nog steeds nu zelfs
v«rSc, dan ooit onderling geheel
JheijJ; ende divisies. Wanneer hier
6h, 16 Wapens geleide projectie-
?lekt act.ische A-wapens en moderne
w *v upv.nu w.» -
er °Plca hun intrede gaan doen,
Jat n- °Pnieuw een gelegenheid om
Pwere samenwerking, tot vor-
Gt-0,an integratie te komen-
1^jjr..tere R9mAnn,Mt.i-M -"11
rt^eiëi u samenwerking zou tot fi-
h dool besParing leiden, militair zou
-alitieu atiSbeid worden vergroot,
-'in, i„.2ou de betekenis niet gering
Nteur1 als de band tussen de
Zn,, landen ogenschijnlijk zwak-
Men Worden.
"dhoeft niet met supra-natio-
Smartegeld voor Nederlandse
nazi-slachtoffers?
Wanneer de Nederlandse en Duitse
onderhandelaars tot overeenstemming
komen, dan moet het akkoord de goed
keuring krijgen van de twee parlemen
ten en daarna moet het uitbetalingsap
paraat in werking komen, dat bij de
verdeling van de beschikbare gelden
voor een niet weinig gecompliceerde
taak zal staan. Particuliere bemidde
lingsbureaus, die pretenderen individu
ele gevallen te kunnen regelen, wekken
dan ook bij de belanghebbenden ver
wachtingen, die voorlopig niet te ver
vullen zijn.
BrügenBEG
De schadeloosstellingen aan nazi
slachtoffers zijn in West-Duitsland ge
regeld bij twee wetten: het „Bundes-
rückerstattungsgesetz" en het „Bun-
desentschadigungsgesetz", ook wel
„Wiedergutmachungsgesetz" geheten.
De eerstgenoemde wet (BRÜG) heeft
betrekking op vergoedingen voor mate
riële schade. De oorspronkelijk in de
Duitse Lander afzonderlijk opgestelde
regelingen bevatten geen bepalingen,
op grond waarvan aan vervolgden in
het bezette Nederland vergoedingen
konden worden gegeven. In juli 1957
opende echter het BRÜG voor gedu
peerden in Nederland de theoretische
mogelijkheid schadevergoeding te ver
krijgen voor het verlies van vaststelba
re vermogensbestanddelen zoals huis
raad. effecten, sieraden e.d. Hierbij
gold als voorwaarde, dat de belangheb
benden moesten kunnen aantonen, dat de
geroofde goederen terecht zijn geko
men in het gebied van de tegenwoordi
ge Bondsrepubliek West-Duitsland of in
West-Berlijn, 90 pet. van de Nederland
se claims, die op grond van deze wet
werden ingediend, zijn claims van Jo
den. Aangezien de in beslag genomen
Joodse goederen voor verreweg het
grootste gedeelte in zogenaamde ,,Sam-
meltransporte" zijn weggevoerd, is het
zeer moeilijk te voldoen aan de gestel
de eis, dat men moet aantonen waar
heen deze goederen hun weg hebben ge
vonden. Voor een groot aantal gevallen
is echter bereikt, dat de Duitse instan
ties aanvaarden, dat 80 pet van het
huisraad in West-Duitsland of in West-
Berlijn is terecht gekomen. In die ge
vallen wordt een schadevergoeding ge
geven ter grootte van 80 pet van de
vervangingswaarde (in Duitsland) op
1 april 1956. Deze zaak is overigens nog
bij lange na niet afgehandeld: de ver
goedingsprocedure is niet eenvoudig en
er zullen zeker gevallen zijn, waarbij
men er niet uitkomt.
We vermelden intussen deze rege
ling alleen voor de volledigheid; men
kan zich namelijk thans met meer
voor vergoedingen op grond van het
Bundesrückerstattungsgesetz aanmel
den: de termijn sloot op 1 april
van dit jaar, er zijn circa 30.000 aan
meldingen inzake huisraadschade ge
daan en nu moet de zaak verder al-
gewikkeld worden.
Immateriële schade
De kwesties die onder het „BRÜG"
vallen, zijn dus niet aan de orde bij
de „Generalbereinigung". Het gaat
thans om een vergoeding van andere
?ard, namelijk voor immateriële scha-
(rWi Het Bundesentschadigungsgesetz
to l? j' in werking getreden medio 1956.
pen e'd om aan nazi-slachtoffers
hpiHou arteSeld uit te keren voor vrij-
vprlip* ,°vin?i verlies van gezondheid,
n familieleden enz.
uitkering ingevolge deze wet
nni?ó?np£orwaarde gesteld, dat men
in Duitsland gedomicilieerd moet zjjn
geweest, in een van de accoorden van
Bonn. "ie van kracht werden bjj de toe-
trediag van West-Duitsland tot de
NATO, hebben de Duitsers zich echter
verplicht aaa alle nazi-slachtoffers,
dus ook aan de vervolgden van andere
landen, die nl®.t, aan de domicilie-
voorwaarden voldoen dat zijn dus
bjjna alle met-Duitse slachtoffers van
het nazi-regiem een scnadeloosstel-
ling te geven.
Bii de Nederlands-Duitse onder
handelingen is het er dus van Neder
landse zijde om begonnen een soort
gelijke regeling Ms die, welke is
neergelegd in het „BEG te verkrij
gen voor Nederlandse nazi-slachtof
fers. Een kardinale vraag hierbij is
hoe het begrip „nazi-slachtoffers
uitgelegd moet worden. De Duitse
wet spreekt in het voetspoor van net
nale organisaties te beginnen. Er zijn
praktischer wegen, welke minder
spectaculaire, doch zeer reële voor
uitgang zouden opleveren. Wel moet
de politieke wil voorop staan. Taak
verdeling in interdependentie zou in
de N.A.V.O. en in de Europese sa
menwerking een goede Europese poli
tiek zijn. Het zou in de natuur van
Benelux liggen in die richting in
vloed uit te oefenen.
z.g. „Ueberleitungsvertrag" van ver
volgden om redenen van ras, geloof
politieke overtuiging of wereldbe
schouwing. De factoren „ras" en „geloof"
bieden niet zoveel moeilijkheden,
maar bjj „politieke overtuiging" en
„wereldbeschouwing" wordt het
moeilijker. Gevallen van zwarthande
laren, die in een concentratiekamp
met een rode driehoek (politiek ge
vangene) hebben rondgelopen, zijn
niet zeldzaam. Het is echter ook
voorgekomen, dat een verenigings
bestuurder, die de kas van zijn or
ganisatie'uit handen van de bezetter
hield, nadat hij gegrepen was, als
dief te boek kwam te staan. Hoe zal
men oordelen over de jongeman, die
zich aan de „Arbeitseinsatz" onttrok
en bij een poging om naar Engeland
te gaan gegrepen is? Valt de Neder
lander, die opgepakt werd omdat hij
zijn radiotoestel niet had ingeleverd,
ook onder degenen, die schadeloos
stelling krijgen? Het is duidelijk, dat
men bij deze regeling voor een schier
eindeloze reeks complicaties komt te
staan.
De grootste moeilijkheid is dan nog
niet eens genoemd: wat doet men met
degenen, die vervolgd zijn wegens ver
zetsdaden? Het verzet komt naar Duit
se opvatting volgens art. 5, lid 2 van
de Londense schuldenovereenkomst
eerst aan de orde bij de definitieve re
geling van de herstelbetalingen, die zou
den geschieden volgens het vredesver
drag met een herenigd Duitsland. Aan
gezien echter een dergelijk vredesver
drag nog in de verste verte niet in
zicht is, zou het er op neer komen, dat
verzetsmensen er naast grijpen.
Dit punt wordt wel bijzonder pijnlijk
bij de gevallen, waarin het verzet met
het leven betaald is. Het verlies van
een dierbare is uiteraard nooit in geld
te compenseren. Niettemin is het duide
lijk, dat als er dan toch een zekere
schadeloosstelling wordt gegeven, het
voor de nabestaanden van verzets-
slachtoffers wel erg moeilijk te ver
werken zal zijn, dat zij niet aan bod
zouden komen. Het maakt voor de ach
tergeblevenen wat de zwaarte van het
verlies betreft geen verschil of zij een
vader of zoon verloren hebben tenge
volge van het feit, dat hij Jood was, dan
wel tengevolge van verzetsdaden en ze
ker is er geen reden te zien om de twee
de categorie ongunstiger te rubrice
ren.
In feite lijkt hier echter op dit moment
niets tegen te doen. De zaak zit aldus:
De genoemde bepaling van de Londen
se schuldenovereenkomst dd. 27 febru
ari 1953 zegt, dat alle vorderingen,
voortvloeiend uit de Tweede Wereld
oorlog, geregeld zullen worden bij het
vredesverdrag. In annex 8 van de over
eenkomst is echter vastgelegd, dat er
geen afbreuk zal worden gedaan aan
reeds eerder vastgelegde rechten. Er
go bestond er wel de mogelijkheid om
ingevolge de conventies van Bonn en
het hierin begrepen „Ueberleitungsver
trag" dd. 26 mei 1952 schadeloosstel
ling te claimen op grond van de facto
ren ras-geloof-politieke overtuiging-we
reldbeschouwing, doch niet de mogelijk
heid om tot een uitbreiding van deze
categorieën over te gaan.
Inzake de domicilie kwestie kan
men een regeling treffen omdat dit
welbeschouwd een formele zaak is.
In het „BEG zijnde een Duitse wet,
werd gesproken over vervolgden in
Duitsland; men kan dit logischerwijs
zo interpreteren, dat bij niet-Duitse
vervolgden de domicilie-voorwaarde
vervalt. Voor wat het geval van de
verzetsmensen betreft, zou men ech
ter tot een uitbreiding van de cate
gorieën vervolgden moeten geraken,
d.w.z. buiten het raam van het ver
drag moeten treden. Bonn wil daar
niet aan; men mag aannemen, dat tot
de achtergronden van dit standpunt
mede behoort een geprolongeerde af
wijzing van -iet verzet, doch wat
hiervan zij: formeel staat men sterk.
Nederland kan deze kwestie ook niet
aanhangig maken bijvoorbeeld bij het
Internationaal Gerechtshof aangezien
ons land geen partij is geweest bij het
Ueberleitungsvertrag. Dit werd name
lijk gesloten tussen de Grote Drie en
Duitsland en Nederland kan op zijn
gunstigst van deze regeling meepro
fiteren.
De belangen van de verzetsslachtof-
fers en hun nabestaanden vormen een
teer punt in de onderhandelingen, die
verschillende Europese landen met de
Bondsrepubliek gevoerd hebben of nog
voeren. De Fransen en de Belgen zit
ten bij hun onderhandelingen op dit
punt vast.
De Nederlandse politiek is er uiter
aard op gericht zoveel mogelijk slacht
offers onder de schadeloosstelling te
laten vallen, doch het laat zich niet aan
zien, dat men er voor het verzet-tout
court uit zal komen.
Bij de overeenkomsten, die de Denen
en de Noren met fic Duitsers hebben
gesloten, zijn de categorieën „politieke
Het dorpje Rijk in de Haarlemmermeer wordt in verband met de aanleg van een
startbaan voor straalvliegtuigen afgebroken. Triest en verlaten ngt net dorpje,
waaruit de bewoners reeds wegtrekken, in het polder ana.
EMDEN, 14 dec, Het vroegere Duitse
lichtschip Borkum Riff, dat door de N.V.
Vrije Radio Omroep Nederland i.o. is
aangekocht en nu in een dok te Emden
volledig wordt nagezien, zal deze week
de haven niet veriaten maar waarschijn
lijk pas volgend jaar, zo werd vandaag in
scheepvaartkringen te Emden vernomen.
Een scheepswerfvertegenwoordiger deel
de desgevraagd telefonisch mede, dat hij
niet kon zeggen wanneer het schip ge
reed zou zijn. Er is geen volledig contract
gesloten om het schip opnieuw uit te rus
ten. wy hadden slechts orders ontvangen
voor afzonderiyke werkzaamheden, ais
schilderwerk, machines, dekken enz.
Hij zeide, dat het werk gauw klaar was
met uitzondering van de keteluitrusting.
Het schip zou nu naar zee kunnen gaan
maar zonder keteluitrusting kan dit niet
op eigen kracht. Deze zegsman voegde er
aan toe, dat indien noodzakelijk het schip
gesleept zou kunnen worden daar het ab
soluut zeewaardig is. Hij deelde nog mede
dat een kleine brand dinsdag j.l. de
werkzaamheden niet belangrijk beïnvloed
heeft. Het vuur woedde onderdeks in de
midscheeps. Wij hadden de brand in min
der dan twee uur geblust. De schade was
onbeduidend. Een elektrische kabel was
doorgebrand. De zegsman zei dat er geen
contract was gesloten om het 48 jaar
oude schip met een radiomstallatie uit te
rusten en dat er geen speciale hutten
waren gebouwd-
Zoals bekend heeft vrijdag j.l. een op
sporingsambtenaar van de bijzondere ra
diodienst van de PTT een deel van de
zendapparatuur van de VRON (voedings.
en hulpapparaten) in beslag genomen in
het bedrijf van de technisch directeur
van de VRON, ie heer H. Oswald, te
Amsterdam.
De financieel directeur van de VRON,
de heer L. M. Ph. M. Slootmans, deel
de mede, dat de ketelinstallatie niet door
de werf maar door een Duitse ketelfirma
in orde zal worden gemaakt.
De radioinstallalie wordt door de tech
nici van de VRON, die aan boori zijn, in
gebouwd. Op het schip houdt als verte
genwoordiger van de VRON een gepen
sioneerde Nederlandse kapitein het toe
zicht op de werkzaamheden voor het
vaarklaar maken van het schip.
overtuiging" en „wereldbeschouwing"
samengetrokken. De grenzen tussen
deze twee categorieën zijn moeilijk te
trekken; men mag aannemen, dat on
der de noemer „wereldbeschouwing"
de verschillende belangen voldoende ge
dekt worden. In het BEG zelf immers
wordt ook gesproken over degenen, die
zich met gevaar voor eigen leven te
weer hebben gesteld tegen de natio-
naal-socialistische minachting voor de
menselijke waardigheid of tegen, ook
door de oorlog niet gerechtvaardigde,
vernietiging van mensenlevens. Het ligt
in de rede, dat wat dit aangaat het Ne
derlandse accoord zal worden opge
steld naar analogie van het Deense en
het Noorse.
De uitwerking van de regeling zal
in Nederlandse handen komen: ons
land ontvangt dan een bepaald be
drag, dat verdeeld zal worden door
Nederlandse instanties. De Denen heb
ben voor hun slachtoffers van het
nazi-regiem 16 miljoen D. Mark ont
vangen, de Luxemburgers 18 miljoen
en de Noren 60 miljoen. Bjj de verde
ling heeft Nederland een zekere vrij
heid, doch het lijkt niet waarschijn
lijk, dat men ten opzichte van de ver
zetsmensen van die vrijheid een ro
yaal gebruik zal kunnen maken. Zon
der het onbevredigende van de te ver
wachten uitkomst t.a.v. het verzet te
willen verdoezelen, moeten we name
lijk ook op een ander aspect van de
ze kwestie letten. Wanneer men een
bepaald bedrag, dat door de Duitsers
niet mede voor de verzetsmensen is
gegeven, aanvaardt, dan zou het la
ten delen van de verzetsslachtoffers
in het smartegeld enerzijds tot gevolg
hebben, dat de claim, die men t.z.t.
te hunnen behoeve wil stellen bij het
vredesverdrag, In gevaar wordt ge
bracht en dat anderzijds de spoeling
voor de niet-verzetsmensen dunner
wordt, terwijl de uitkering voor hen
gegeven is.
Men kan het zo stellen: als men het
uitsluiten van de verzetsmensen niet
acceptabel acht, dan moet men „neen"
zeggen tegen de gehele regeling; bij
aanvaarding van het accoord in begin-
Advertentle
per fles 16.65
VOOR DE HANDEL
ANDRé KERSTENS N.V. - TILBURG
sel is de uitsluiting van de verzetsmen
sen een praktisch onontkoombaar ge
volg.
Na al het vorenstaande zal het wel
duidelijk zijn, dat er nog heel wat wa
ter door de Rijn zal stromen voor er
werkelijk geld wordt uitbetaald. Vol
gens het „BEG" wordt aan ex-gevan
genen en hun nabestaanden 5 mark
per dag gevangenschap gegeven. Wan
neer het voor Nederlandse gevangenen
tot een soortgelijke regeling komt, dan
wil dit echter nog niet zeggen, dat een
ieder, die in een gevangenis of kamp
gezeten heeft, zijn aanspraak op deze
uitkering gehonoreerd zal krijgen we
noemden reeds het geval van de zwart
handelaar. De belanghebbende zal moe
ten aantonen niet alleen, dat hij gevan
gen heeft gezeten, doch ook waarom.
Tot è°ed begrip tenslotte twee na
dere bijzonderheden. Bij de uitkerin
gen betreffende gevangenschap zal
de plaats, waar men gevangen heeft
gezeten, niet ter zake doen. Aange
nomen mag worden, dat evenals dit
ten aanzien van de Denen, de Noren
en de Luxemburgers geschied is, de
Westduitse Bondsrepubliek ook ten
aanzien van de Nederlanders mede
voor haar rekening zal nemen de
voormalige nazi-kampen in Oost-
Duitsland en in andere landen. De
tweede notitie is, dat men wel in het
oog dient te houden, dat het gaat om
immateriële schade. Voor de bezit
tingen, die een vervolgde in een ge
vangenis of concentratiekamp is kwijt
geraakt, wordt dus geen vergoeding
gegeven. De claims hiervoor moeten
blijven rusten tot het met een ver
enigd Duitsland te sluiten vredesver
drag, d.w.z. tot Sint Juttemis.
IJMUIDEN, 14 dec. Vanmiddag om
kwart voor vyf is de zuiger Port Sun
light, die vorige week maandag op de
rotsige kust van Engeland liep ter hoog
te van Flamborough vlotgebraeht. BU
het bergingswerk waren de sleepboten
„Titan", „Simson" en „Nestor" inge
schakeld. De zuiger is daarna naar
Middlesborough gesleept.
De groep bergingspersoneel van de
n.v. Bureau Wijsmuller, die sinds 10 de
cember aan boord van de zuiger is, is
er de afgelopen dagen in geslaagd twee
zware ankers in zee uit te brengen. Ver
der is gebruik gemaakt van een heli
kopter om de verbinding tussen de zui
ger en de sleepboten tot stand te bren
gen en eveneens tussen de zuiger en de
ankers in de zware deining onder de
kust. Toen wind en tij maandagmiddag
gunstig waren werd een poging onder
nomen door de zuiger zelf om met be
hulp van de zware inches, die met
staaldraden vaststonden op de ankers
in zee, zichzelf weer in zee te trekken.
Intussen hadden ook de sleepboten hun
sleepdraden vast op de zuiger, zodat
aan het werk van de winches elk 40
ton ook nog de kracht van driemaal
1.200 paardekrachten werden toege
voegd. Reeds bij de eerste inspectie in
het begin van de vorige week was ge
bleken, dat de zuiger bij de strnding
slechts in geringe mate beschadigd Is.
De zuiger rustte op een laag zachte
kalksteen. Een klein gaatje, ontstaan
bij de stranding, was intussen dicht ge
last. De tanks werden gevuld met wa
ter, zodat de zuiger bij eventueel nieuw
stormweer „zwaarder" zou zijn om
geen kans te lopen nog verder op de
rotsen te verdagen. De ankers zouden
eveneens helpen dit te beletten. De af
stand van de strandingsplaats naar vol
doende diep water was aanzienlijk,
ruim 400 meter. De gecombineerde trek
kracht van winches en sleepboten is er
echter in geslaagd deze volledig te over
bruggen.
DEN HAAG, 15 dec. De beide
hoofdrollen in de opera „Dido and
Aeneas" van Purcell, die 21 december
onder leiding van Arthur Arobio de Cas
tro in Wenen wordt uitgevoerd, zullen
worden gezongen door Marijke van der
Lugt en Frans van de Ven. De twee in
Duitsland werkende Nederlandse opera
krachten Antoinette Tiemessen en Jan
Derksen, die oorspronkelijk voor deze
rollen waren geëngageerd, kunnen niet
naar Wenen gaan, wegens een plotse
linge programmawijziging van de ope
ra, waaraan zij verbonden zijn.
(Van onze Utrechtse redacteur
UTRECHT, 14 dec. Zoals te ver
wachten was, kwam in de Verhonds-
raadsvergadering van de K.A.B., welke
deze dagen hier wordt gehouden, by de
algemene beschouwingen vooral de loon
politiek ter sprake. De heer H. 51. de
Groot, voorzitter van de R.K. Houtbe-
werkersbond, vroeg zich af hoe lang de
arbeiders in de bedrijfstakken, waar
geen produktiviteitsverhoging aanwys-
baar is, in de wachtkamer van de „ioon-
polikliniek" moeten vertoeven. En wat
voor een behandeling zullen ze dan nog
ondergaan? Een tandartsbehandeling,
waarby goud in de mond wordt gestopt
en geld uit de zak gehaald.
De heer De Groot noemde de gang
van zaken met de lonen een uitdaging en
miskenning van de offers, die de arbei
ders in 1957 gebracht hebben. Een grote
groep arbeiders gaat nog steeds met
60 of 68 per week naar huis en hun
dan slechts 2 meer te geven, vond hij
in deze tjjd van welvaart onverteerbaar.
De heer H. Vink van de R.K. Bond
van werknemers in de industriële bedrij
ven drukte zijn ontevredenheid uit over
het nalaten door de werkgevers ook
in het zuiden om economisch verant
woorde cijfers te verstrekken. Naar zijn
opvatting blijft er in de ondernemingen
een stuk rentabiliteit zitten, dat er ook
met vrijere loonpolitiek niet uit te ha
len is, waarbij hjj vooral dacht aan in
ternationale ondernemingen. De werkge
vers trachten z.i. ook bij de winstdeling
de boot af te houden. Deze spreker
vond het hoog tijd, dat de K.A.B. kwam
met een plan voor een eigen beleggings
maatschappij. Hierover maakt een spe
ciale commissie van het wetenschappe
lijk bureau van de K.A.B. een studie, zo
deelde de heer Middelhuis mee. De heer
Vink had ook kritiek op het werk van
het Centraal Bureau voor de Statistiek,
dat twee maanden nodig had om de
meubelindustrie in te lichten, dat haar
produktiviteit 2Vs pet te hoog lag.
Het trage tempo, waarmee bedrijf
schappen tot stand komen, werd even
eens in scherpe bewoordingen afge
keurd. De heer Scheffer van de R.K.
Metaalbewerkersbond vond het tijd,
dat de vakcentrales in dit opzicht
meer druk gingen, uitoefenen. Bij
slechts 316 van de 1200 ondernemingen
bestaat er een definitief reglement
voor een ondernemingsraad.
Schertsend verklaarde de heer Middel
huis dat de socialisten er schuld aan
hebben, dat de p.b.o. zo slecht vordert,
omdat zij te vroeg de socialisatie heb
ben losgelaten. Anders hadden de werk
gevers om dit te vermijden eerder de
p.b.o. aanvaard.
Ook hij is het ermee eens, dat zeker
vóór 1 april de lonen van de arbeiders
in de meeste bedrüfstakken verhoogd
moeten worden. Het overgrote deel van
de werknemers mag zeker niet in de
„loonpolikiiniek" blijven zitten. Hü
vroeg er wel rekening mee te houden,
dat het na 14 jaar geleide loonpolitiek
niet gemakkeiyk is op een ander sys
teem over te schakelen. 5Ien moet de
loonpolitiek echter blüven zien tegen de
achtergrond van huurverhoging en af
schaffing van de melksubsidie.
Er is thans inderdaad nog te weinig
ruimte en er moet meer vrijheid komen
om in de c.a.o. het eigen gezicht van
de bedrijfstak te tonen. Momenteel hecht
men te veel waarde aan het technisch
begrip productiviteit en men moet ook
nog oog hebben voor het rentabiliteits-
aspect. Met de betrouwbaarheid der cij
fers van het C.B.S. viel het volgens de
heer Middelhuis wel mee. Ten aanzien
van de zwakkere bedrijfstakken zal ze
ker enig resultaat bereikt worden, zo
blpft hij vertrouwen. Er zijn nog te veel
knellende banden, doch de minister van
Sociale Zaken heeft in zijn Memorie van
Antwoord toegezegd na 1 april de nor
men nog eens te bekijken. Hij wees erop
dat het actieve werk inzake de loonpoli
tiek nu verlegd is van de vakcentrale
naar de vakbonden.
Een hartig woordje zei de heer Mid
delhuis naar aanleiding van het verwijt,
dat hij in zijn openingsrede uitsluitend
aandacht had geschonken aan de sociaal,
economische vraagstukken en niets had
gezegd over de vele andere taken van
de K.A.B., als vorming en ontwikkeling.
Op zijn beurt verweet hij de parochiële
K.A.B.-afdelingen, dat zij wel eens na
latig zijn om te helpen als er nood in
eigen omgeving is, wat hij met een
schril voorbeeld aantoonde. De landelij
ke K.A.B. heeft drie miljoen gulden
uitgetrokken voor het standsorganisato-
rische werk, waaronder ontwikkeling en
vorming vallen. Verder, zo verweerde
de heer Middelhuis zich, kan de geeste
lijk adviseur met meer gezag over der
gelijke zaken spreken.
Rector J. Doesburg hield tegen het
einde van de openbare vergadering een
toespraak, die ditmaal wel zeer ironisch
van toon was en menig keer hilariteit
verwekte. Zo zei hij het een groot geluk
te noemen, dat de K.A.B. ook het af
gelopen jaar niet van een onbesproken
gedrag is geweest, wat hij letterlijk be
doelde. Hij is afkerig van een K.A.B.
als modeiorganisatie en zei grote gevoe
lens van deelneming te hebben voor alle
organisaties, die zo fjjn zijn, dat je over
haar in de publiciteit of alleen maar
lof hoort of ze in het geheel niet ver-
neëmt. „Zolang onze beweging vraagte
kens oproept", aldus rector Doesburg,
„zolang we veel zorgen hebben, zolang
men ons een eigenaardig verschijnsel
vindt, zolang is onze beweging gezond,
groeit zij, stoot ze oude dingen af en
neemt ze nieuwe tot zich."
TT et is geen kunst om de
T bloeiende zaak van vader
over te nemen, maar wel
om zulk een zaak zodanig te
moderniseren, dat ze mee kan in
de stroom van de moderne tijd.
Om dat te kunnen moet men over
een paar stevige handen en een
dosis gezond verstand beschik
ken. Men moet met mensen kun
nen omgaan en vooral bezeten
zijn van het bedrijf. Wel, zo
iemand is de heer E. F. Dam, 37
jaar oud, die verleden week in
Hoofddorp de voorlopige kroon
op het werk heeft gezet. Verle
den week woensdag is daar zijn
gloednieuwe schoonmaak- en
verpakkingsbedrijf v ror verse
groenten in plastic geopend, het
grootste bedrijf in heel West-
Europa, voor zover ons bekend.
Samen met zijn beide jongere
broers heeft de heer Dam het
bedrijf opgebouwd uit de kleine
grossierderij in groenten en fruit,
die zijn vader in Velsen dreef.
Jarenlang heeft hij moeten toe
zien hoe de grossierderij en
na 1952 ook het schoonmaak- en
verpakkingsbedrijf langzaam
maar zeker uit de ruimte ■'roei
de, die men gevonden had inde
Centrale Markthallen in Am-
sterdam. Vooral het schoonmaak- en verpakkingsbedrijf Past,e aaar ,nlet:
Het veroorzaakte last en de markt was er niet op ingesteld. 1 oen viel het
grote besluit en plaatste men de hele zaak over naar Hoofddorp, waar men
voldoende ruimte kon vinden voor een grote bedrijfshal en een prachtige,
uitgebreide koelcel. Bovendien heeft men de ruimte om mettertijd nog ver
der uit te breiden. Voorlopig hebben veertig paar handen er volop werk:
soepgroenten, boerenkool, worteltjes.
Wanneer men met de heer Dam praat, in het gloednieuwe kantoor m
Hoofddorp, dat via een groot, breed raam over de hele bedrijfshal uitziet,
dwalen zijn ogen voortdurend over zijn werk. Hij luistert naar u, maar
tegelijkertijd houdt hij het bedrijf in de hand. Plotseling veert hij op en
grijpt met de gretigheid van een kind naar de microfoon, die zijn stem be
ueden in de hal hoorbaar maakt. Hij geeft een paar aanwijzingen in de taal
van zijn mensen en op de hartelijke, vertrouwelijke toon van de man, die
zelf uit eigen ervaring weet wat hard werken betekent. Achter m de hal
worden een paar duizend kisten boerenkool opgestapeld,^ die maandagmor
gen in alle vroegte naar Duitsland gebracht moeten worden. Met Duitsland
doet hij steeds betere zaken.
Trots toont hij het machinepark, voor het grootste deel door hemzelf ont
worpen of verbeterd. Er zijn nog wel problemen, maar aan het glinsteren
van zijn ogen is te zien, dat de oplossing er van al begint te dagen. Voor
één probleem ziet hij zo gauw nog geen oplossing: hoe de mensen aan het
werk te houden van maart tot september. Alleen de soepgroenten worden
het hele jaar verkocht. Verpakte groenten koopt men vooral in de winter.
Het halve werkweek-systeem, waartoe hij besloten heeft, voldoet hem niet
helemaal. Samen met het TNO in Delft en met. het Instituut voor Bewaring
en Verwerking van Tuinbouwproducten in Wageningen zoekt hij voort
durend naar verbetering van zijn werkmethodes. Want zijn hele leven
draait om zijn bedrijf. De weinige ogenblikken vrije tijd, die hij zich gunt,
blijven voor zijn gezin gereserveerd: voor zijn vrouw, zijn vier dochters en
sinds kort ook voor zijn stamhouder. Het vissen heeft hij er aan moeten
geven, maar hij heeft het graag gedaan, omdat hij in de beste zin van het
woord een echte ondernemer is: een ondernemend man, die hart heeft voor
zijn mensen en voor zijn zaak.
