(CLUBWERK een der voornaamste] I activiteiten van de katholieke I speeltuinen in Haarlem Bijdrage in ontwikkeling kind naar volledige zelfstandigheid van Een typisch Haarlemse merkwaardigheid die verdwijnen gaat DE VOETBALPOOL DRAAIT IN HAARLEM OP VOLLE TOEREN Wekelijkse inzet: een kwart ton Ober „Wouter vol weemoed Registratie: omvangrijk en nauwkeurig werk OORD VOOR EXCLUSIEVE VERPOZING Haarlem, 24 dec. De speeltuinen in Haar- f I DONDERDAG 24 DECEMBER 1959 PAGINA 3 Jem liggen verlaten. De wip, de scKommel en de S'ijbaan zijn kaal. Even kaal en stakerig staan *9 nu in de tuinen als de bomen aan de gracb- *en. op de pleinen en in de parken. Wie er Passeert ervaart, dat het op een speeltuin heel ®bl kan zijn. Het lijkt alsof het speeltuinwerk aan een winterslaap begonnen is. Maar dat is slechts c'e Werkelijkheid bedriegende schijn ,want bin- J^nslcamers wordt er enorm ijverig gewerkt. De ^sturen van de Haarlemse speeltuinen zinnen °P allerhande mogelijkheden om de duizenden kinderen in de winter bezig te houden. Er worden v°or hen film- en andere vermaakmiddagen ge- 0rganiseerd en soms excursies voor de oudere kinderen. Belangrijker dan al deze vormen van Passief genot is evenwel de actieve bezigheid van de kinderen in de verschillende clubs. De Haarlemse katholieke speeltuinen houden er elk ^eerdere clubs op na, die over belangstelling van de kinderen niet te klagen hebben. Meer dan de helft van de achtduizend bij een speel tuin aangesloten kinderen doet er aan mee. Tot groot gemak van hun ouders natuurlijk, maar evenzeer tot grote voldoening van de Haarlemse katholieke speeltuinen zelf, die op deze wijze wezenlijk meer willen bijdragen in de ontwikke ling van het kind dan het alleen maar in de speeltuin een rempla^ant te geven voor ,,het straatje voor de deur De wip, de schommel en de glijbaan zullen ten leven worden gewekt en getooid worden met de bonte verscheiden heid van het jonge volkje, wanneer de bomen aan de gracht, op de pleinen en in de parken in hef komende voorjaar opnieuw gestoffeerd zijn. Moeilijkheden Bij het verwezenlijken van dit ideaal «omen al van moeilijkheden om de hoek kijken. Twee ervan zijn in 't oog sprin gend: 't gebrek aan voldoende geschool de leidsters en leiders en het ontbreken v»n clubhuizen of lokalen. Het eerste probleem is een tijdsverschijnsel. Of- •choon de ouders een overwegende rol •Pelen in het beheer en de exploitatie Van een speeltuin kan men van hen, "ie In eigen gezin door zoveel dingen Van alledag in beslag worden genomen moeilijk verlangen, dat zij zich door middel van cursussen zullen bekwamen Stimuleren Ander probleem Nieuwe regeling voor apothekers HAARLEM, 24 dec. Zestienduizend formu lieren van de K.N.V.B.-toto met een totaal van honderdduizend ingevulde kolommetjes gaan ge durende het voetbalseizoen elke vrijdagavond door de handen van een ploeg van vijfentwintig vrijwilligers. Op het bureau van de Haarlemse Voetbal Bond aan de Jansweg te Haarlem wordt de lawine van papieren met de grootst mogelijke nauwgezetheid gecontroleerd, geregistreerd, ge sorteerd en ter verzending „postklaar" gemaakt voor de uiteindelijke bestemming: het bureau van de K.N.V.B. in Den Haag. De ene week mag het wat meer of minder zijn dan de andere, maar gemiddeld komt er vrijdagsavonds zo'n kwart ton aan geld op de Jansweg binnen. Om zeven uur worden de eerste afrekeningen ontvangen. Twee uur lang verdringt zich daarna een onafgebroken file van mensen voor de balie. Er wordt onder hoogspanning gewerkt en eerst om negen uur, wanneer de laatste inleveradressen hun paperas sen met de daarbij behorende gelden hebben af gedragen, krijgen de administrateurs en admini stratrices gelegenheid om op adem te komen. Precies rst- van ind- ;erd nes- rict Bij M. )idi- W. am* >ach loeg A. ve rigt, aidi- 2on- jzen ■lne- r.A.. aar- Be- n en >eus« iiitn-' ks«- ^''"HIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIHIIIII1111M n 1111 1111| I n II I i [11111< II1 l!ll 1111111111111111111It III111111111II111II111111IIIIIII111 [I 111 111IIIII111II11 11111II] II111II1111II11] III III11111II1111 i II11 Ml IM t IIIII11' 5 IIIIIIIIIIlllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllHlllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllMIII fa de clubs kunnen de kinderen hun hart ophalen aan wat zij het felst doen. Zo kunnen zij er te kenen, schilderen, naaien, bordu ren, werken met klei, pitriet en Jteen. figuurzagen en modelbouwen. de belangstelling daarvoor bijzon- dat Sroot is rnoge blijken uit het feit, Voo ongeveer vierduizend kinderen zich Een het clubwerk hebben opgegeven. Pp respectabel aantal, dat het aanleg- iL Van wachtlijsten voor bepaalde vor- gehad'an handenarbeid tot gevolg heeft Ofschoon het clubwerk in principe "let aan enig seizoen is gebonden, wordt het uit praktische overwegingen m de regel 's winters ter hand geno men. Naar de mening van de Haarlem- Katholieke Vereniging voor het Ge- *lr>, die in Haarlem het katholieke "Peeltuinwerk redigeert, behoort het <,'u.,werk essentieel tot een van de ac- JfY1;. en van de speeltuin, ongeacht of e turn geopend of gesloten is. Volgens KÜLiJu? is de speeltuin een milieu, ^™nen onder leiding en toezicht 5'! PF'°9es van sociale aanpassing van net kind aan de wereld buiten de zijne Zich langzaam en behoedzaam moet vol lekken en waaTrin maatschappelijke Jogden en begerenswaardige kwali- lsen verworven kunnen worden. Het ke T? h®el begrijpelijk, dat de Katholie- voor het Gezin grote wS omdat w het zogenaamde club- onbelan^Hko ™Lhaars inziens niet m wikkeiirfJHT, CaI°i P®draagt in de ont wikkeling van het kind naar volledige zeustandigheid en volwaardigheid, vandaar ook, dat het winterwerk bij de> Haarlemse katholieke speeltuinen zo n voorname plaats inneemt in het to- aftlviteiten. Een niet onaan- JÏ!hl}iJ'an het jaarlijkse gemeen telijke subsidie wordt er aan besteed. Ialle Katholieke speeltuinen in lem beschikken over een eigen tbouto. Het ontbreken daar- wooral voor het winterwerk P j„ funest. Verschillende clubs zijn a n OQgehuisvest jn klas lokalen. in allerhande vormen van verantwoor de handenarbeid. De meesten van hen kunnen niet meer doen dan eens incidenteel „in springen" bij het herstellen van de speelwerktuigen of bij het geleiden van en het oppassen op de kinderen naar en tijdens een filmmiddag. Bij de ou- ders-beheerders van de speeltuinen zal langzamerhand het inzicht moeten groeien, dat aan het inschakelen van vakmensen niet meer te ontkomen valt. In Haarlem hebben de ouders dat in het algemeen goed begrepen. Verschil lende speeltuinen hebben gelukkig niet tevergeefs de medewerking ge vraagd van een aantal vakbekwame on derwijzeressen en onderwijzers ook religieuzen die de kinderen aan de handenarbeid zetten. Daarnaast zijn er verschillende ouders „op cursus". De hobby-isten onder de vaders prak tikanten" van de beste soort beleven bij het leiden van clubje^ hun jeugd voor de tweede keer. Niettemin is er gebrek aan leiding, waarvan het gevolg is, dat in sommi ge gevallen van creatief clubwerk hoe genaamd weinig of'niets terecht komt en dat verouderde vormen van vrije- tijdspassering worden gehanteerd: het figuurzagen naar „overgetrokken" mo dellen kerstgroepen! is daarvan een sprekend voorbeeld. Hoezeer men zich ook vergissen kan is gebleken toen enige jaren geleden in verschillende speeltuinen balletgroepjes werden op gericht. Zij rezen, op verzoek, als pad destoelen uit de grond. Wat aanvanke lijk een succes leek te worden werd enige tijd later een teleurstelling. Het sloeg bij de kinderen niet aan, omdat ballet vooral een kwalitatief gerichte vorm van expressie is. Hoe evident hiel de plank werd misgeslagen het wordt ruiterlijk toegegeven wordt het best geïllustreerd met het feit, dat kort na het begin reeds verschillende kinderen begonnen te „solliciteren" naar een el fen-rol, hoewel er van een opvoering niet de minste sprake was. Daarom wordt op het ogenblik gezocht naar een an dere vprm, waarvan het doel veel ge makkelijker in het bereik van de kin deren ligt: een muzikaal geïlustreerd spel met bewegingen. Het hoofdbestuur van de Katholieke Vereniging voor het Gezin is maar al te goed op de hoogte van deze moei lijkheden en stelt dan ook alles in het werk om de ouders te stimuleren en te wijzen op wat er aan nieuws op het gebied van creatieve handenar beid te beleven valt. Het kan niet meer dan dat doen, omdat het aan de besturen van de elf speeltuinen een autonome positie wil laten. Boven dien is het zich bewust van de goed willende intenties van de ouders. Ach, en laat een en ander dan niet helemaal volgens de regels van de kunst zijn Even dringend is het gebrek aan eigen clubhuizen of andere daarvoor geschikte lokalen. Niet alle besturen verkeren in die gelukkige omstandig heid zoals het bestuur van „Kinder vreugd" in Haarlem-Oost enkele jaren geleden, dat onder de inspirerende leiding van zijn voorzitter een aantal ouders bereid vond een eigen clubhuis te bouwen. Het leveren van een derge lijke prestatie behoort tot die goede zeldzaamheden, welke bewonderens- waard, maar bijna nooit navolgbaar zijn. Voor het clubwerk doen de mees te besturen dan ook een beroep op de parochiële schoolbesturen, dat meestal wordt ingewilligd. Maar dan nog is de situatie niet ideaal. De modellenbouw- club van de speeltuin „Hof van Eden" hebben wij bezig gezien in de hal van de Dominicus Savioschool in Haarlem- AdvertenUe Noord. De jongens hebben om te wer- *ÊÊÈhÈ ke,n li6*- Senoeg aan de gebruikelijke schoolbanken, maar prefereren nu een- fftehL if maal lange tafels. Twee groepen van een andere tuin zijn gehuisvest in een paar ouderwetse klaslokalen en een club KgÉv- van de speeltuin „Kindervreugd" heeft van de woningen aan de Hannie Schaft- straat. V- 1 komen worden dan zal de overheid de f.f. besturen in belangrijke mate tegemoet BbH moeten komen en niet alleen tot de aanleg van de tuin, maar evenzeer tot huizen moeten overgaan. Het verstrek- ken van een bedrag a fonds perdu kan waarschijnlijk dat opzicht reeds wonderen doen. Over de mede- en sa- H :-j menwerking met de verschillende Haarlemse gemeentelijke diensten is WH de Katholieke Vereniging voor het Ge- zin overigens bijzonder goed te spreken. In die sector heeft zij een goede en- De modelbouw-club van de speeltuin in Haarlem-noord heeft haar toevlucht gezocht in de hal van de Dominicus Savio- trée en zij vindt er gehoor voor wat school. Clemens Ewijk is de bolleboos van deze club. Op de foto is hij bezig met de bouw van een raket waarvan hij hnflr G>1 crav-, j j r i j haar eigen overtuiging is, dat door het moreel en financieel steunen van het actieve en spontane spel en de zinvolle vrpe-tydsbesteding waarden worden geïnvesteerd, die later voor de ge meenschap van onschatbare betekenis blijken in de strijd tegen de levenloze massa-passiviteit en het actieve kwaad van de totale verzakelijking van alle waarden. Het streven naar en het verwezen lijken van de creatieve zelfwerkzaam heid onder cie speeltuin jeugd roept on middellijk een ander probleem op: de vervanging van sommige bestaande werktuigen door die, welke de fantasie van het kind prikkelen en in feite al leen maar hulpmiddelen zijn voor zijn spel en niet het spel zelf. Een wip is bijvoorbeeld een vervelend ding, waar van je als wij het ons nog goed herinneren alleen maar de hik kunt krijgen. Een zandbak en een speel vijver daarentegen zijn ongecompli ceerde en_ eenvoudige speelwerktuigen, van alle tijden en met onbeperkte mo gelijkheden, vooral voor het kleinere kind. Als waar is wat prof. Banning eens heeft gezegd, dat spel een spontane activiteit Is, waarin de mens iets te rugvindt van zijn vrijheid dan is het van het grootste belang, dat de kin deren van nu de ouderen van straks spelen naar eigen fantasie geleerd hebben. Vandaar, dat het werk van de Haarlemse Katholieke Speeltuinen niet genoeg te waarderen valt. BLOEMENDAAL, 22 <jec. Met in gang van 2 januari i960 komt er een nieuwe regeling voor de apothekers zondagsdienst. Dit geldt voor de vijf na volgende apotheken: de Heemsteedse Apotheek. Apotheek Schotman en de Aerdenhoutse apotheek te Aerdenhout, de Elswout-apotheek te Overveen en de Bloemendaalse apotheek. Met toestem ming van de inspecteur van de Volksge zondheid en met medewerking van de apotheken in Haarlem zullen de voor noemde apotheken z'cb aansluiten bij de voor Haarlem geldende zondagsdiens regeling. hoopt dat zij nog eens kan worden afgeschoten. ff Wouter Parson in de hem zo ver' trouwde omgeving van lunchroom Franken, welke per 31 december wordt opgeheven. Een Haarlemse merkwaardigheid verdwijnt er mee. nopvallend is enige tijd geleden het opschrift „Wachtkamer Dames" verwijderd van de des betreffende lokaliteit op het Haar lemse station. Het had al lang geen zin meer. Niemand scheen het op te merken of er zich aan te storen. Dames-alleen kunnen trouwens sinds lang onbeschroomd plaats nemen te midden van mannen, zonder van suffragettisme verdacht te worden. Er bestaan in ons land geen aparte dameswachtkamers meer. Die van Haarlem was de laatste al deed zij dan ook niet meer actief dienst. Wanneer 31 december 's-avonds tegen zessen Lunchroom Franken in de Grote Houtstraat, nabij de Gro te Markt, voor de laatste maal sluit, verdwijnt daarmee bijna even ge ruisloos een andere typisch Haar lemse merkwaardigheid. Daarmee zij niet gezegd, dat Lunch room Franken een „wachtkamer" voor dames-alleen is. Allesbehalve. Het is slechts een van die steeds zeldzamer wordende établissementen, waar in meerderheid dames plegen te verpo zen, indien ze zich tot zulke verpozing voelen aangetrokken. De animo daar voor is geringer aan het worden naar mate huishoudelijk personeel kostbaar der wordt en de vrouwelijke tijdspasse ring rationeler. „Franken" in de Grote Houtstraat ls een begrip geworden, waarbij men denkt aan selecte lunches, aan thé- complets, aan zorgen-voor-de-lijn, aan Alvorens aan de toto-formulieren de laatste hand ls gelegd, moet er echter nog heel wat gebeuren. Tot na het mid dernachtelijk uur wordt er geteld en ge rekend. Alles moet kloppen, maar de heren Boeree, Henstra, Sondorp, Gaus, Zebregts en Berk hebben als leden van de toto-commissie geassisteerd door Wim Roozen nu al zo dikwijls met hetzelfde bijltje gehakt, dat men de ba lans steeds sluitend kan krijgen. Zij die wekelijks hun pool-formulier invullen, zullen er niet bij nadenken er allemaal met dit stukje papier ge beurt, vooraleer het onder notarieel toezicht in de kluizen van de KNVB in Den Haag is gedeponeerd. Men brengt het naar de sigarenwinkelier, of levert het af aan de functionaris van de club, bij wie wordt „gepoold" en daarmee is de kous af. Op het HVB-bureau even wel met. Daar worden in eerste aanleg de duizenden formulieren in ontvangst genomen. De sorteerders belasten zich met het sorteren van de formu lieren per club. Zij staan als PTT- ambtenaren voor hun sorteerkas- ten en distribueren de stapels papier over de tachtig vakj'es, waarop de na men der deelnemende verenigingen staan vermeld. Als alle formulieren club-bij-club liggen gerangschikt, on dergaan de documenten een tweede sortering. Om te kunnen berekenen wat elke vereniging aan provisie ont vangt, moeten de pool-formulieren nu per-club-per-kolom worden gesor teerd. Evenals de eerste sortering een zeer nauwkeurig werk, dat fout loos dient te geschieden. Want wan neer alle afrekeningen gecontroleerd zijn, dienen de voor de KNVB bestem de gelden te kloppen met hetgeen de verenigingen aan provisie ontvangen. Een speciale afdeling is de „zegelver antwoording". Daar wordt gecontro leerd, of het aantal toto-zegels dat de verenigingen hebben gehad, klopt met het aantal, dat op de formulieren is ge plakt. Elk zegeltje dat zoek is geraakt, kost de club een kwartje. Onlangs had een vereniging een gedeelte van zo'n zegelrol verloren. Het betekende een schadepost voor die club van 150. Dat men met de zegels zeker niet noncha lant dient om te gaan, moest een club functionaris ervaren, die zijn stofjas mee gaf aan de wasserij, terwijl in een der zakken een aantal toto-zegels waren achtergebleven. Als pulver kwamen ze er uit en ook in dit geval leed de ver eniging de nodige schade. Intussen heeft de financiële afdeling zich ontfermd over de geldafrekeningen. Daar wordt .net „duizenden" gewerkt en wanneer na een reeks van ingewik kelde becijferingen daar de zaak rond is, ligt een klein vermogen gereed om naar alle eerlijkheid te worden ver deeld: 65 pet. voor de KNVB en 35 pet voor de verenigingen uit Haarlem en omstreken. Eenmaal in de acht weken, vertelde de voorzitter van de toto-com missie, de heer Boeree, wordt het pro visie-bedrag aan de Clubs uit het dis trict Haarlem uitbetaald. Totaal is dat ca. 67.000 en er zijn onder deze clubs amateurverenigingen uit de derde en vierde klas, die dan Elke vrijdagavond komen enige duizenden voetbalenthousiasten hun poolformulieren inleveren op het kantoor van de Haarlemse Voet balbond aan de Jansweg. De regis tratie en controle van de formu lieren geven de 25 vrijwilligers handen vol werk. De wekelijkse inzet bedraagt ongeveer f25.000. De inleveraars volgen nauwkeurig de registratie. zo'n twee a drieduizend gulden in hun kas zien vloeien. Zonder de voetbal-toto zouden ze een karig bestaan lijden, maar nu verkeren ze in de gelukkige omstandigheid, dat zij hun terreinen complexen steeds kunnen verbeteren en wat uiteraard het belangrijkste is men is in staat de jeugd op te van gen en haar een behoorlijk onderdak te geven. Op zaterdagmorgen heeft de slot-acte met de toto-formulieren plaats. Een speciale koerier brengt in verzegelde zakken de formulieren naar Den Haag. Het ontvangen bedrag wordt naar de bank gebracht en de KNVB wordt er telefonisch van op de hoogte gesteld hoeveel „Haarlem" heeft ontvangen. Hulde verdienen de vijf en twintig man nen. die iedere week hun vrijdagavond belangeloos beschikbaar stellen om de pool-machine soepel te doen lopen. exclusieve snoeperij. Het goud-glinste rend plafond, de donkere eikenhouten lambrizering, de goud-getreste witte pakken van de gereserveerd-attente obers, de kleine ruimte met iets van de intimiteit van een salon, alles ademde de sfeer van verfijndheid en dienstbaarheid aan de „happy few". Zaken als die van „Franken" zijn zeldzaam in ons land. Ze waren of zijn nóg alleen in de grote steden, in Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Arnhem, steeds van een eigen aard. De obers van Lunchroom Franken zijn terecht befaamd. Vooral Wouter Parson, de koninklijk onderscheidene, is een meester in zijn ongetwijfeld moei lijke vak, wiens loftrompet al meerma len geblazen is. Hij is die kleine, in nemende ober, die er kennelijk op uit is, het iedereen naar zijn of haar zin te maken. „Hij herkent je weer di rect," hoorden we van een habituée, die in geen tien jaar meer bij Franken was geweest. Hij is, zo hoorden we, een mensenkenner en -schatter, die de kunst verstaat, aan te voelen, wat iemand op een bepaald moment graag wil. Zijn belangstelling is daarom nooit opdringerig. Hij is attent, maar „op zijn plaats". Zo is Wouter Parson. Of hij in de vierenveertig jaar, die hij bij Franken geweest is, merkwaardige dingen be leefd heeft? Stellig wel, maar hij ant woordt niet op die vraag. Roddelen is er niet bij, zelfs niet iets, wat daarop maar in de verste verte kan lij ken. Discretie is bij mensen als Wou ter Parson niet geveinsd, maar een in tegrerend deel van hun levensstijl. Er is nogal wat veranderd sinds Wouter Parson in 1915 voor het eerst bij Franken kwam. Toen was het nog heel gewoon, dat er 's middags dames per automobiel uit Aerdenhout kwa men. De chauffeur bleef buiten voor de deur wachten. „Die mensen hébben het niet meer," aldus Wouter Parson. „En als ze het nog hebben, dan is hun belangstelling toch anders." Hele gene raties van dames kent hij. Er zijn ha- bituée's, die hij als schuchtere school meisjes jaren geleden voor het eerst hun sociaal evenement van het zitten bij Franken zag beleven, samen met moeder of grootmoeder, die ook nog komt of sinds jaren overleden is. Wou ter Parson kent zijn cliënten, hun fa milie-verhoudingen, hun lief en leed, maar het is niet meer dan een dienst bare kennis. Hij vertelt nog maar dan wéér in het algemeen dat er vroeger nogal eens „gepoft" kon wor den, door selecte schoolmeisjes, wier papa later betalen kon. Dat is sinds lang geen gebruik meer. De selecte schoolmeisjes van vroeger zijn ook an ders geworden. Voor negentig procent was Franken wel een zaak voor dames. Maar he ren weten haar ook te waarderen. Voor al „tussen de middag" was de lunch room vroeger een verzamelpunt van een groep in de stad werkende notabe len: rechters, notarissen, wethouders bijvoorbeeld. Vermeldenswaard is dat de lunches van burgemeester en wet houders door Wouter Parson verzorgd werden. Dat alles hoort tot het verle den. Wat de plannen van de heer Par son zijn? Hij weet het nog niet zeker. Het afscheid van zijn werk gaat hem aan het hart. Lunchroom Franken werd in 1902 op gericht door de heer Hendrik Franken, de oprichter van de sinds enige tijd met Vermaat gefuseerde broodfabriek. Hjj begon in 1897 zijn bedrijf in hetzelf de pand aan de Grote Houtstraat, waar hjj zijn lunchroom vestigde, wel ke thans als een teken des tijds tot ver dwijnen gedoemd is.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | | pagina 3