RAI
31
ö- ee 1
r.v.
Bisschop van Groningen draagt Nachtmis op
E
Rotterdam
„In 1936 had ENGELAND Hitier
gemakkelijk kunnen verslaan"
Waarom Röhm in 1934 werd vermoord
Daladier schuldiger
dan Chamberlain?
EXAMENS
Spion in
breitigeo op Kerstmis
stemmig programma
Missionarissen uit vier wereld
delen in contact met Hilversum
Kerstdag
Tweede
Kerstdag
Derde Kerstdag
Herinneringen aan „München' van een Brits diplomaat:
Het „Diktat" van
de Führer
Tot 26 januari
op reces
Tweede Kamer
*rachi handen
Mutaties
DONDERDAG 24 DECEMBER 1959
PAGINA 9
ÏXreesen in Bad Godesberg is een
goed maar wat ouderwets ho-
Als men er vanuit Bonn naar
l - rijdt, moet de auto zich tijdens
et laatste stuk van de tocht door
toe
hi
°chtige smalle straatjes slingeren,
11 plotseling staat men dan tegen-
°v,er de weinig indrukwekkende
^'tte fagade van het gebouw waar
logeren zal. Het is een hotel
J1'1 een tijd die ver achter ons ligt.
*et hedendaagse Duitsland bouwt
andere logeer paleizen. De tegen
woordige exploitant van Dreesen
heeft zijn best gedaan om te vol
doen aan de moderne eisen van com-
'°rt, maar dat neemt niet weg, dat
wij ook binnen nog met een soort
vooroorlogse deftigheid worden ge
confronteerd.
We bevinden ons op een histo
rische plek. In dit hotel zijn eens
internationale besprekingen gevoerd
die bepalend zijn geweest voor het
lot van Europa. Maar de argeloze
gast zal daar door het bereidwil
lige personeel niet op attent ge
blaakt worden, en als men het on
derwerp tegenover de receptionist
aanroert, krijgt men een vaag ant
woord, alsof de man niet goed be
grijpt waarop men doelt. Die vaag
heid is overigens wel te begrijpen,
want in Dreesen praat men natuur
lijk liever niet meer over wat hier
eenentwintig jaar geleden gebeurt is.
In het vermaarde hotel in Bad
Godesberg werden op 22 en 23 sep
tember 1938 de historische onder
handelingen gevoerd tussen Hitier
en Chamberlain, die het voorspel
vormden van de beruchte confe
rentie van München. Vanuit de eet
zaal van Dreesen kan men aan de
overkant van de Rijn het Petersberg
Hotel zien liggen, waar Chamberlain
indertijd logeerde. De Britse premier
placht met een boot naar de over
kant te komen voor zijn ontmoetin
gen met de Führer. Langs beide
oevers van de rivier stonden duizen
den toeschouwers, die zich afvroe
gen of de ontmoeting van de Grote
Twee tot een oorlog zou leiden. Een
oorlog is er uit de gesprekken in
derdaad voortgekomen, al werd dat
op het moment zelf door de mees
ten bepaald niet zo gezien, en al zou
het nog een jaar duren voor die
oorlog uitbrak.
sBwSrt
Drieluik
HILVERSUM, 24 dec. De vie
ring van het kerstfeest in de Neder
landse ether wordt middernacht in
gezet met de traditionele Nachtmis,
dit jaar opgedragen door mgr. P. A.
Nierman, bisschop van Groningen,
in do kathedrale kerk van St.-Mar-
tinus te Groningen, waarbij het koor
de Missa in G van G. B. Casali zal
uitvoeren. De hoogmis van eerste
kerstdag wordt om 8.30 uur door de
KRO uitgezonden uit de kapel van
het Scholastikaat der paters Mont-
fortanen te Oirschot. De schola can
torum zal de Missa In honorem Sanc-
tae Cunerae van Henk de Jong zin
gen. Öm 12.13 uur zendt de KRO
een herhaling uit van de kerstbood
schap van Paus Joannes XXIII. De
ze kerstboodschap, die de Paus gis
teren heelt gericht tot de kardinalen
in Rome, is vanmiddag reeds in een
korte samenvatting door de KRO uit
gezonden. Van 13.00 tot 13.15 uur
kan men over beide Nederlandse
zenders luisteren naar de kersttoe
spraak van de Koningin. Koningin
Elizabeth van Engeland zal niet, zo
als tot nog toe gebruikelijk was, een
rechtstreekse kerstboodschap richten
tot haar onderdanen. Haar bood
schap wordt dit jaar op de geluids
band opgenomen en om 10.00 uur
door de Home Service en General
Overseas Services van de BBC uitge
zonden. Om 13.45 en 18.30 uur vol
gen in de European English Service
herhalingen van deze uitzending.
Ongewone kerstgroeten
Een klankbeeld van ongewone
kerstgroeten, samengesteld, door J.
van de Walle, wordt om 10.00 uur
onder het motto „Vrolijk kerstfeest"
in het radioprogramma van de
VPRO uitgezonden, terwijl het Ne
derlands Madrigaalkoor te horen
zal zijn in een programma van de
VARA. Onder leiding van Willem
Mizée zingt dit koor „Zangen voor
de kersttijd" (Cantica pro tempore
natali) van de hedendaagse Neder
landse componist Herman Strate-
gier.
„The Messiah van Handel
Voor de KRO-mierofoon houdt pa
ter Werenfried van Straaten, promo
tor van Oostpriesterhulp en de
Bouworde, om 13.30 uur een kerst
overweging onder de titel „Ligt er
nog een kind in de kribbe?", waarna
het oratorium „The Messiah", een
der meesterwerken van Georg Frie-
drich Handel wordt uitgevoerd door
Jennifer Vyvian, Norma Procter,
Georg Maran, Owen Brannigan,
George Malcom, Ralph Downes en
Eric Brevington met medewerking
van het Londens Philharmoniseh
koor en orkest onder leiding van Sir
Adrian Boult.
Kerstimpressies
In het AVRO-programma, dat
opent met een bespeling van het ca
rillon van de Sint Jan in Den Bosch
door Sjef van Balkom, zjngt des
middags het Utrechts Byzantijns
Koor onder leiding van dr. Mi-
roslaw Antonowytcz, Russische
kerstliederen. Paul Steenbergen
draagt vervolgens het verhaal „En
de duisternis heeft het niet ver
mocht" voor, geschreven door Wil
lem Brandt, die de ware gebeurte
nis tijdens een kerstnacht vijftien
.jaar geleden, waarop het berust, zelf
heeft meegemaakt. Spaanse en Por
tugese kerstliederen in een causerie
met grammofoonplaten door dra.
Maya Hoogveld worden gevolgd
door „Kerstimpressies", het tweede
programma, dat dit seizoen in op
dracht van de AVRO is geschreven
door auteurs van de Werkgroep Ne
derlands Cabaret.
Op de drie kerstdagen zendt de
KRO drie klankbeelden uit, waarin
kerstliederen, -proza en -poëzie zijn
opgenomen. Met het eerste deel van
dit drieluik, samengesteld door Han
Holzhaus, Bernard Verhoeven en
Dom B. Brockbernd OSB, opent het
avondprogramma van eerste kerst
dag. David Oistrach voert vervol
gens met de pianist Wladimir Yam
polski de Vioolsonate in A gr. t. van
César Franck uit, waarna onder re
gie van Willem Tollenaar „De be
loofde ontmoeting" wordt uitgezon
den, een luisterspel naar een novel
le van Tolstoi, voor stemmen be
werkt door Manus van de Kamp. In
de reeks „Klassieke en moderne
meesterwerken uit de Franse mu
ziekliteratuur" wordt tenslotte de
Messe de Minuit van de Franse
componist Mare Antoine Charpentier
uitgevoerd.
Dit is uw leven
In het VARA-programma zal men
des avonds weer een uitzending in
de reeks „Dit is uw leven" kunnen
beluisteren, waarna de sopranen
Wilmy de Zwaan en Lucie Waringa
met 'het Radiokamerorkest onder
leiding van Maurits van den Berg
een geestelijk concert van de heden
daagse Italiaanse componist Giorgio
Federico Ghedini, „De menswording
van het Goddelijk Woord" uitvoeren.
„Het Zwanenmeer"
Het programma van de KRO-tele-
visie op eerste kerstdag draagt een
gevarieerd en grotendeels op het
tijdsgebeuren afgestemd karakter.
Het Amsterdams Ballet onder lei
ding van Mascha ter Weeme voert
de tweede acte van „Het Zwanen-
meer" uit op muziek van Tsjai-
kowsky en in de choreografie van
Lev Ivanov. De regie van dit onder
deel is in handen van Ben Mettrop.
Vervolgens draagt Albert van Dal-
sum onder tv-regie van Wim Bary
de bekende kerstpreek voor uit T. S.
Eliot's toneelspel „De moord in de
kathedraal" en tot slot zingt het
Utrechts Byzantijns Koor onder lei
ding van dr. Miroslaw Antonowycz
Oekraïnse kerstliederen. Het op
treden van dit koor wordt onderbro
ken door een filmreportage van
Frans Verhey en Manus van de
Kamp over de kerstviering in de
vluchtelingenkampen Ohmstede en
Friedrichsfeld.
De plechtige hoogmis van tweede
kerstdag wordt om 10.00 uur door de
KRO uitgezonden uit de basiliek van
het H. Sacrament te Meerssen. Hét
koör voert de Missa „Diatonica"
van Hendrik Andriessen uit. Des
middags spelen de Duitse pianist
Robert Alexander Bohnke en het Ra
dio Philharmoniseh Orkest onder
leiding van Efrem Kurtz het Derde
Pianoconcert van Beethoven. Dit
concert is 5 september opgenomen
in het Kurhaus te Scheveningen.
Onder de titel „Kerstfeest met de
missionarissen" wordt vervolgens
een programma uitgezonden, waar
aan, zoals gemeld, missionarissen in
vier werelddelen door middel van
radiotelefonische verbindingen recht
streeks zullen deelnemen. Zij zullen
vertellen over de kerstviering in hun
land en verder korte gesprekken voe
ren met familieleden in de KRO-stu-
dio. Het gesproken woord zal wor
den afgewisseld met kerstliederen
uit de betrokken landen.
Het programma „Kindje Wiegen",
gebaseerd op een oud kerstgebruik,
biedt een zangspel voor kinderen,
waarbij in een voor hen begrijpelij
ke taal het Kerstgebeuren wordt be
zongen.
Gesprek met Tana Nga
Het kerstspel „Gesprek met Tana
Nga", dat de KRO des avonds uit
zendt, is door de Nederlandse schrij
ver Jef Heydendael gesitueerd in
Nieuw Guinea, waar kerstmis wordt
gevierd onder de tropenzon. De
hoofdpersonen zijn een door lange
ervaring cynisch geworden handelaar
en een jonge missionaris, wiens vurig
idealisme hem dwingt tot de minst
gecultiveerde stammen door te drin
gen. Daar ontmoet hij de heidense
Tana Nga, gespeeld door Otto Ster
man. De missionaris weet de grote
kloof, die tussen hen bestaat, te over
bruggen. Ook voor de Papoea's
wordt het kerstmis.
Motetten
De hedendaagse Franse componist
Francis Poulenc heeft op Latijnse
teksten „Vier Motetten voor de
Kersttijd" gecomponeerd. Het Om
roepkoor voert deze motetten onder
leiding van Anton Krelage uit in een
uitzending van de VARA op de och
tend van tweede kerstdag. Des mid
dags zal Fien de la Mar, die zich
geruime tijd op de achtergrond heeft
gehouden, maar die thans weer nu
en dan optreedt, het gedicht „Bea
trijs" van P. C. Boutens voordragen.
Alexander Voormolen heeft illustra
tieve muziek bij dit gedicht gemaakt,
die door de pianist Isja Rossican zal
worden gespeeld.
In Theater Gooiland te Hilversum
is het Radio Philharmoniseh Orkest
onlangs opgetreden onder leiding
van de gastdirigent Tibor Paul met
de cellist Janos Starker als solist.
De opnamen van dit concert worden
des middags door de VARA uitge
zonden. Het orkest speelt eerst de
Symfonie no. 97 in C van Joseph
Haydn, waarna het Concert voor
cello en orkest in a opus 33 van
Saint-Saëns wordt uitgevoerd.
Weekend-show
Na de vaste rubriek Televizler
presenteert de AVRO-televisie op de
avond van tweede kerstdag een
„Weekend Show in kersttooi" waar
in Johnny Kraaykamp bij kaarslicht
en mistletoe o.a. Mieke Telkamp,
Greetje Kauffeld, Pia Beek en de
„Blue Diamonds" als gasten ont
vangt. Uit het buitenland komen de
in de klassieke Chinese goochelkunst
bedreven Sitta, de Amerikaanse Se-
nor Carlos met „balloon sculpture"
en de Oostenrijks-Nederlandse imita
tor Maxim Raft.
Het programma van de NCRV-te-
levisie opent zondagavond met een
op telerecording opgenomen optre
den van Ellen Vogel, die „Happy
Christmas", een verhaal van Daph
ne du Maurier voordraagt. Een con
cert uit de Geertekerk in Utrecht,
waar onder leiding van Marinus
Voorbergh de Cantate 51 voor so
praan, trompet en strijkers van
Bach wordt uitgevoerd, wordt ge
volgd door „Balans van een gezin",
een filmprogramma van Kees Lan-
geraad. waarin een Joodse huisvader
in zijn herinnering een terugblik
werpt op de plaatsen, die in het le
ven van zijn gezin een rol hebben
gespeeld.
„Fledermau5/'-fragment
Van 21.35 uur af relayeert de NTS
de uitzending, die de Westduitse Te
levisie geeft van „Die Fledermaus",
een operette van Hafner en Genee
op muziek van Johann Strauss, on
der regie van Kurt Wilhelm. Na de
ze uitzending, die omstreeks 22.40
uur eindigt, volgt het wekelijkse
Sport in beeld-programma.
Des middags om 16.00 uur zendt de
NTS, na een filmreportage van een
beklimming van de Eigerwand, in
samenwerking met de BBC een te
lerecording uit van het optreden van
Harry Belafonte, die een aantal
volksliedjes zingt.
Röhm, de leider van de S.A., die in 1934
op bevel van Hitier werd vermoord.
iiiiiiiiiiiiiimiimnimiiiiiiiiiiiiiiiniimiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
/vone Kirkpatrick de Britse
staatsman wiens memoires in ne
venstaand artikel besproken wor
den heeft in zijn jonge jaren ook
enige tijd in Nederland gewerkt, ech
ter niet als diplomaatmaar als
spion. In november 1917 werd Kirk
patrick, die in het leger diende, naar
Rotterdam gestuurd om er de leiding
op zich te nemen van een bureau van
de Britse militaire geheime dienst.
Hij had een aantal agenten in dienst
die in België gegevens verzamelden
over de sterkte en de ligging van de
Duitse troepen. De Belgische agenten
plachten hun rapporten aan de grens
af te geven aan zogenaamde „pas-
sèurs". Dit waren over het algemeen
beroepssmokkelaars, die altijd wel
een weg wisten om d,e stukken naar
de overkant te krijgen.
De twintigjarige Kirkpatrick, die
nauw samenwerkte met de toenma
lige Britse militaire attaché in Den
Haag, kolonel Oppenheim, liet de be
nodigdheden voor de vervaardiging
van valse papieren door „een fabri
kant in Tilburg" maken. Hij moest
ook zorgen dat hij goede maatjes
bleef met de Nederlandse politie.
Hierover schrijft hij in zijn memoires
het volgende: „Volgens de Nederland
se wet waren wij strafbaar voor het
bedrijven van spicnage-activiteiten,
en we zouden zeker geen bescher
ming hebben genoten van de Britse
Legatie als we door een onvoorzich
tigheid in een Nederlandse gevan
genis terecht waren gekomen. Daar
om maakte ik er een gewoonte van
om het hoofd van de Rotterdamse
politie eens per maand te dineren te
vragen. Na het eten nam ik hem
mee naar mijn werkkamer, waar ik
hem de nieuwste gegevens verstrek
te over de Duitse oorlogsvoering. Hij
vertelde me, dat het goed voor zijn
carrière was, als hij deze gegevens
aan de Nederlandse generale staf
kon doorgeven. Op hun beurt deden
de mannen van de Rotterdamse po
litie wat zij konden, om het mij zo
gemakkelijk mogelijk te maken."
Kirkpatrick heelt ruim een jaar
vanuit Rotterdam geopereerd. In de
cember 1918 werd hij overgeplaatst
naar Brussel.
merciële televisie en met plannen voor
een tunnel onder Het Kanaal, terwijl
men nu en dan nog artikelen over bui
tenlandse politiek van zijn hand kan
aantreffen in „The Sunday Times".
De gedenkschriften van Kirkpatrick
vormen een interessante aanvulling op
andere herinneringen van Britse staats
lieden aan Hitiers Duitsland, zoals men
die bijvoorbeeld vindt in de reeds vroe
ge »- ..v besproken memoires
van Churchill, Lord Halifax en Duff
Cooper.
HANS BRONKHORST
rniMe memoires van Sir Ivone Kirk-
i Jck' die zojuist bij Macmillan in
pO.nden, onder de titel „The Inner
ïrcle zijn verschenen, wordt uit-
oeng verteld over de Brits-Duitse
conferentie van 1938. Kirkpatrick, die
pdertijd de rechterhand was van de
britse ambassadeur te Berlijn, Sir Ne-
sW Henderson, heeft namelijk de be-
'oten vergaderingen te Bad Godesberg
eon meegemaakt. Hij vertelt, hoe in
op de eerste verdieping van
hol Dteesen Hitler en Chamberlain
J gesprek hadden, dat het vervolg
yan de besprekingen die de twee
e„NnlHor£n te Berchtesgaden
v non gevoerd. De Führer had in ziin
>iiafgaande ontmoeting met do Britse
fómier de eis gesteld van zelfbeschik-
voor de Sudeten-Duitsers, en
*«iberlain was naar Londen terug
la *eerd om de kwestie met de leden
r„n zijn kabinet en met de Franse
vgoring te bespreken.
lnio Bad Godesberg begon Chamber-
i in» conferentie met de verkla-
land' enal de ^vingen van Enge-
PrinciDe FJ'ankr«k hadden besloten in
centeren el Dultlr voor,st?i, te aa-
cepieren eil dat hl) met Hitier nu
w^irfo nó e overgave van het gebied
c hm-rtt J"6lten- Terwijl Hitlers tolk,
uf^A'mnuZe verklaring vertaalde,
Me d® Fuhrer strak voor zich uit, en
hjj antwoordde vervolgens met een
droge schorre stem- Es tut mir leid,
aber das geht nicht"mehr." Vervol
gens gaf bij in een ware scheld
tirade een explicatie van zijn stand-
Punt. Ilij bleek over de zaak niet
meer te willen onderhandelen. Aan
vankelijk stelde hu, dat de bezetting
Van het Sudetenland voltooid moest
zjjn op de ochtend van 29 september,
maar in het vervolg van het gesprek
bleek hij bereid het tijdstip naar i
oktober te verschuiven. Henderson
merkte tegenover de Führer terecht
op, dat het een „Diktat" was, opzet
telijk het woord gebruikend waarmee
Hitier het Verdrag van Versailles
placht aan te duiden.
„3je conferentie werd afgebroken, en
naaat Chamberlain naar Londen was
'eruog«keerd. liet hij op 26 september
en persoonlijk schrijven naar Berlijn
lengen, Wt,arin de Führer werd me-
egedeeld, dat fje Tsjeehoslowaakse re-
fiulnS de .Duitse eis verworpen had.
höÜ deze siui-atie kwam op 30 septem-
MiL v viermogendhedenconferentie van
lainImnvooi't. waar behalve Chamber-
dier en Hitier ook Mussolini en Dala-
confe^en. hoofdro1 s.Peelden. Ook deze
werd ®ntie, waarbij Tsjechoslowakije
Franset>geoff?rd aan wat de Britse en
vrede k1prern,er als de redding Van de
•neeeemaai ?UWw"' is do?r Kirkpatrick
Hitier ah^kt', constateerde, hoe
af 1 non van minst inreden was over de
ftenstelline H onderhandelingen. In te-
mnfnfirè h»? G?.ri"g en de Duitse
ho men re u ken. had de Führer
Win iltü? 8 Sraa" op een oorlog
willen laten aankomen.
De schrijver van „The Inner Cir
cle" oordeelt harder over Dala-
dier dan over Chamberlain. Ter-
hl de Britse premier althans uiting
*jaf aan zjjn medeleven met de Praagse
."gering, scheen Daladier, wiens land
t „h een bijzondere verplichting had
1, kenover Tsjechoslowakije, zich niet in
t* minst om het Tsjeehoslowaakse lot
'finbekommeren. „Daladier maakte de
r„ai'uk van een zwakke, verbijsterde
leirt - KÜ Was bepaald geen oorlogs-
st-„®i', en zijn optreden te München
p 'kte Hitier in diens overtuiging, dat
<iioinkrÜk met weinig moeite overwel
ft1 zou kunnen worden."
„Mi" Britse auteur vindt dat men
r ichen" niet moet zien als een los-
ontmoetingen met de leider van de
S.A. Röhm„zijn schurkachtig uiter
lijk werd geaccentueerd door verwon
dingen in zijn gezicht die hij in de
eerste wereldoorlog had opgelopen."
Röhm was iemand die niets liever
deed dan vechten. Op zekere dag
vroeg hij aan Kirkpatrick, waarom
hij na de eerste wereldoorlog niet in
hét leger gebleven was. Toen Kirk
patrick antwoordde, dat Engeland
ontwapend had, en dat hij een andere
toekomst had gezocht, gaf Röhm zijn
misnoegen te kennen: „Duitsland zal
Engeland spoedig dwingen een heel
wat groter leger te hebben. Maar ik
praat liever met een vijandelijke sol
daat dan met een Duitse burger. Hij
is een zwijn en ik versta zijri taal
niet." Kort daarna moest Röhm een
redevoering houden ter gelegenheid
van een Nationaal-Socialistische her
denkingsdag. Maar hij liet duidelijk
blijken dat het feest hem niet inte
resseerde. „Ik maak liever revolu
ties, dan dat ik ze vier," zo riep hij
uit Toch is Kirkpatrick er, op grond
van een persoonlijk onderzoek, van
overtuigd, dat Hitier loog, toen hij
de moord op Röhm van 30 juni 1934
motiveerde met de bewering, dat de
leider van de S.A. het regime omver
had willen werpen. Röhm had geen
revolutie tegen de Führer opgezet.
Hij werd uit de weg geruimd omdat
men van de S.A. af wilde, en omdat
Himmler en de S.S. voortaan in de
partij een dominerende rol wilden
spelen.
irkpatricks boek bevat een aantal
frappante persoonlijke herinne
ringen van de schrijver aan ont
moetingen met de Führer. Op zekere
dag vertelde Hitier, dat hü niet be
greep dat men genoegen kon beleven
aan een jachtpartij en hij vervolgde:
„Göring zegt, dat het plezier niet
steekt in het doden van de dieren,
maar in het kameraadschappelijk op
pad gaan in de vrije natuur. Als dat zo
SIR IVONE KIRKPATRICK
Ruaoif Hess, de plaatsvervanger van de Führer, en Hitlermet op de achtergrond
de Berghof te Berchtesgaden. Hess, die in jg41 naar Schotland vloog, zit op het
ogenblik in de gevangenis Van spandau (Berlijn).
staande gebeurtenis, maar als „bet
bijna onvermijdelijke boogtejiunt van
een lange keten voorvallen".
„Onze laatste kans om tegen een lage
prijs tussen beide te komen," zo
schrijft hij, „hadden wij in 1936 toen de
Duitse troepen het Rijnland bezet had
den". Op dat ogenblik hadden, zijns in
ziens, het Duitse leger en de Duitse
luchtmacht nog weinig te betekenen, en
met een betrekkelijk gering gebruik van
geweld had men het Nazi-regime kan
nen breken. Kirkpatrick weegt vervol
gens de voor- en nadelen af die ver
bonden zouden zijn geweest aan een
weigering van Engeland en Frankrijk
■■llllllllllilllllllllllllllllllllllllliillllllllllllllllMIIIIIIIIIillllllli
minimum
om in München concessies te doen, en
hjj geeft tenslotte voorzichtig te ver
staan dat men de oorlog wellicht beter
in 1938 dan in 1939 had kunnen laten
uitbreken.
Churchill spreekt zich in zijn mé
moires veel beslister uit. Volgens
hem kwamen Engeland en Frankrijk
door de zogenaamde adempauze van
een jaar, die teMüchen „gewon
nen" werd alleen maar in een ongun
stiger positie tegenover Duitsland.
Met. de tanks die de Duitsers na sep
tember 1938 produceerden, konden zij
tenslotte Frankrijk veroveren. In 1938
was Hitier, volgens Churchill, nooit
in staat geweest de Fransen te ver
slaan.
Kirkpatrick, die van 1933 tot 1939
als Brits diplomaat in Berlijn
werkzaam was, heeft de opkomst
vaij het Nationaal-Socialisme van dicht
bij meegemaakt. Hij heeft, behalve de
Führer zelf, ook mensen als Von Rib-
bentrop, Göbels, Gering, Von Papen en
Hess gekend in hun dagen van macht
en glorie. Hij kan ongetwijfeld gerekend
worden tot de voornaamste nog levende
ooggetuigen van het voorspel van de
tweede wereldoorlog. Hij heeft bijvoor
beeld levendige herinneringen aan zijn
»s, laten we ons dan alle moeite be
sparen, en laten we kameraadschappe
lijkoj>trekken naar het slachthuis om
in de grootst mogelijke kameraadschaj)
samen een koe dood te schieten in de
open lucht." Men kan zich voorstellen,
hoe ®er) lypische Brit en minnaar van
de jacht als Kirkpatrick gehuiverd
moet hebben over zo'n botte uitspraak.
Kirkpatrick Was ook getuige van
een ontmoeting tussen Hitier en de
Britse minister Lord Halifax. Toen
het gesprek op Brits-Indië kwam, zei
Hitier, dat hij n'e.t begreep, waarom
de Britten zoveel tiju verknoeiden
aan gesprekken met de leiders van
de Congrespartij. „U moet Gandhi
doodschieten, en als dat niet helpt
schiet u een dozijn leiders van het
Congres neer. Als dat nog niet vol
doende mocht zijn, schiet u er twee
honderd dood, en zo gaat u door tot
de orde is hersteld."
Van een bezoek aan Berchtesgaden
vertelt Kirkpatrick, dat Hitier er iedere
avond twee films liet vertonen. Als het
programma hem niet aan stond, klapte
hij in zjjn handen, en moest er iets
anders gedraaid worden. Zijn lieve-
lingsfilmster was Greta Garbo, om
dat ze zo „Noords" was. Hij was ook
dol op de film „Lives of a Bengal
Lancer", die op zijn bevel in alle S.S.-
kazernes vertoond moest worden. Hij
vond do film zo mooi, omdat er in aan
getoond werd hoe een handvol Britten
een onmetelijk land in bedwang konden
houden.
Sir Ivone Kirkpatrick heeft ook na
zijn vertrek uit Berlijn zijn kennis
van Duitsland ten nutte kunnen ma-
kon. Onder de oorlog bestreed hij als
leider van do „European Service"
van de B.B.C. op hoogst effectieve
wijze de Nazi-propaganda. Na de oor
log werd hjj Brits Hoge Commissaris
te Bonn, en in deze functie keerde
hij terug en naar „Petersberg"waar hij
in 1938 met Chamberlain een paar
nachten gelogeerd had.
De carrière van Kirkpatrick werd
tenslotte bekroond met zijn benoeming
in 1953 tot secretaris-generaal van het
Foreign Office, welke functie hij be
kleed heeft tot zijn pensionering in 1956.
Hij houdt zich nu bezig met de com-
Advertentie
Jen nimmer
ruw of schraal-^ n N
He» i» de Hamamelis die het 'm doe»
Zo was in september 1938 Hotel Dreesen te Bad Godesberg met de vlaggen van
Nazi-Duitsland en Groot-Brittannië getooid, toen Hitler en Chamberlain er hun
conferenties hielden.
UTRECHT, 22 dec. Middelbaar Ne
derlands akte B: A. den Besten, Gorin-
chem; G. van Eerden, Groningen: P.
Klomp, Dordrecht; mej. C. Nijholt, Bre
da; mej. G. C. A. Pol, 's-Gravenhage;
mej. C. J. H. Steketee, Baarland; mej.
Th. L. Straatman zich noemend Heijn,
's-Gravenhage; J. Verhagen, Gorinchem
R. Vos, Leiden; K. M. van der Waar
de, Amersfoort; mej. W. J. Wolfers,
Utrecht.
De examens zijn geëindigd.
UTRECHT, 22 cfec. apothekers
examen le ged.: M. H. Voorhuis, Hen
gelo-O.; F. N. Ydenburg, Utrecht; doet.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 23 dec. De Tweede
Kamer is na een afscheidswoord van
dr. Kortenhorst tot 26 januari op reces
gegaan. Hoewel men in deze begrotings
tijd langer heeft vergaderd dan het vo
rige jaar, nl. 150 teger. 143 uur, zijn
vier begrotingshoofdstukken „gelijk hin
kende paarden achteraan gekomen", al
dus dr. Kortenhorst. Het zijn Verkeer
en Waterstaat, Volkshuisvesting en Bui
tenlandse Zaken, terwijl tenslotte Nieuw
Guinea moest wachten op een staats
secretaris die in het bijzonder belast is
met de zaken van dit gewest. Dr. Kor
tenhorst mt.. oreerde dat voor het eerst
in de parlementaire geschiedenis een
vrouwelijky lid als plaatsvervangend
voorzitter de hamer heeft gehanteerd.
Hii vindt het taalkundig juister haar
„mevrouw de voorzitter" te noemen en
niet voorzitster. De wijze waarop de be
groting thans wordt behandeld geen
lange verslagen, maar een reeks vra
gen, waarop de ministers kort antwoor
den is nog niet bevredigend, aldus
dr. Kortenhorst. Hij zei dat gedurende
de 35 jaar waarin hij Kamerlid is ge
weest men er nooit in is geslaagd dit
naar wens te regelen. Dr. Kortenhorst
vermoedt dat dit hiervoor de Grondwet
wel zal moeten worden gewijzigd. Hij
deelde mede dat in de eerste maanden
van 1960 vermoedelijk van de minister
van Volkshuisvesting wei toestemming
zal worden verkregen om over te gaan
tot de uitbreiding van het Kamerge
bouw.
diergeneeskunde; H. J. Nip, Meppel; R.
L. de Willigen, Utrecht; J. van Dobben-
burg, Houten; dierenarts-examen; P.
Meijers, Utrecht; M. G. A. Gloudemans,
Rosmalen; G. Th. F. Kaal, Wehl-Gld.,
G. Verhagen, Haarlem; doet. tandheel
kunde: L. van der Burch, Utrecht; C. V.
Geerlings, Wassenaar.
AMSTERDAM, 22 dec. Geslaagd
aan de Gem. Universiteit voor het
kand. examen paedagogiek de heer H.
H. v. d. Laan, Deventer; voor het be-
Kraayenhof, Amsterdam; voor het not.
lastingcons. examen de heer mt. J.
examen de heer N. M. G. Nijst, Amster
dam; voor het doet. examen Slavische
talen de heer A. F .Zweers, Amsterdam
voor het kand. examen pol. en soc. we
tenschappen de heer B. van Gent en
mevr. J. Ringnaldalels, Amsterdam;
voor het doet. examen rechten de heer
J. P. Reinders. Amsterdam; mej. S. A.
de Hes, Amsterdam en met lof mej. G.
Nieuwerikamp, Amsterdam; examen
talk-vertaler spaans; mej. A. van Hall,
Amsterdam.
AMSTERDAM, 22 dec. Geslaagd
voor het examen Engels M.O.: B. K. de
Ouden, Apeldoorn, R. Schierbeek Gro
ningen, mej. M. van den Engel, Vlaar-
dingen, J. A. van Hooren, Eindhoven,
C. P. "ihuizen, München-Gladbach, H. F.
Tak, Breda. J. M. N. Schoenmaken
Den Haag, H. Spa, Enschede, mei.
M. M. Vermeulen, Den Haag, J. H.
Nijpels, Eindhoven, D. Stulp, Utrecht,
H. de Boer, Den Helder en J. H. Koele-
wijn, Culemborg.
DEN HAAG, 23 dec. Bij K.B. ia
benoemd tot commandant van de zelf
standige afdeling Biak (Nederlandt
Nie w-Guinea) majoor W. J. Heer.
Advertentie
