HET MUSEUM IN DE KIBBUTZ
VAN DE GHETTO-STRIJDERS
Joodse ex-partizanen houden
herinnering aan hun zwartste
uren levendig
Boeiende kroniek over veertig
jaren amateur- en lekentoneel
O1
M
Seizoen enige oorzaak van
werkloosheidsstijging
VASTE BEZOEKER
m
m
Allen,
die de ware Kerk zoeken
TWEE PANTOFFELS IN EEN VITRINE
„HET SPEL DER DUIZENDEN"-
-
Grote bedrijvigheid metaalindustrie
NAAR HET H, LAND
ÉtTt
ËgÉS* i
Examenregeling
gymnasia
-
I i
IBS
WÊËÊÊmmT'38P3
APOSTOLAAT DES GEBEDS
Staatssecr. ontvangt
protesterenden
Jnilever neemt Lucas
Aardenburg over
ZATERDAG 9 JANUARI 19t
PAGINA 11
mm
Liturgische weekkalender
-
Gonservenfabriek te
Hoogeveen
A MSTERDAM, jan. Tot de levendigste herinne-
•ii-ringen, die men van een bezoek aan Israël kan
bewaren, behoort een wandeling door de kibbutz
Lohamei-Haghettaot, de Ghetto-strijders. Zo op het
eerste gezicht is het enige bijzondere van deze kibbutz
n westelijk Galilea, dat hij, door de ovale bogen van
een Turks aquaduct op de voorgrond, lijkt te zijn gevat
in een «oort drieluik. De stallen en de woonblokken
zien er met anders en niet beter uit dan welke kibbutz
ook, en geen enkele bezoeker wordt toegelaten, die niet
evoi en, met het oog op het heersende mond- en klauw
zeer, zijn schoeisel (en de banden van zijn auto) in een
esinfecterend badje heeft gedompeld. Maar binnen
kibbutz wordt alles anders. Wie geluk heeft,
valt meteen in de handen van Miriam Novitch, een
aoor de zon gebruinde vrouw in een eenvoudige zwarte
Zij is eigenlijk philologe, maar hier in deze
kibbutz is zij belast met de zorg over het museum.
Als regel dragen alle kibbutzim Bijbelse namen; voor
afwijkingen is een speciale toestemming nodig. Toen
ln 1949 achter het aquaduct van pasja Achmad Jaz-
zaï deze nieuwe kibbutz verrees, kwam de speciale toe
stemming meteen. Want de bewoners van dit collec
tieve dorp zijn allemaal partizanen, die actief hebben
deelgenomen aan de opstand van de Joodse ghetto's
n Polen en Litauen tegen de Duitsers in de Tweede
Wereldoorlog. Hier wonen en werken tezamen Joden
afkomstig uit 29 verschillende ghetto's, die de gru
welen hebben overleefd van 89 concentratiekampen.
Behalve ghettostrijders zijn er ook ex-partizanen uit
de bossen van Polen, Litauen, de Oekraïne en Wit-
Rusland, en mannen en vrouwen, die hebben behoord
tot de geallieerde strijdkrachten. Een vooraanstaande
Plaats binnen de kibbutz wordt ingenomen door de
»ro®P, die de opstand van het Warchause ghetto
°eft overleefd. Onder hen bevindt zich een van de
ud-cornmandanten. Tussen het oude Akko en het
moderne Naharia liggen nu de vierduizend dunam
Z, die het veilige crfdeel vormen van hen, die de
,,i>hoa". de Joodse ondergang in Oost-Europa, heb
ben overleefd.
iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMHiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
stand van het uitstel, dat hem, als
arts, werd aangeboden. Hjj hielp de
kinderen hun allermooiste Sabbath-
kleren aan te trekken en sprak hun
moed in. Aan het hoofd van de weer
loze schare, de twee kleinsten tegen
zijn borst gedrukt, trok hij daarna de
gaskamer binnen.
In het nieuwe deel van het museum
treft men het enige stuk uit de collec
tie aan, dat enigszins zweemt naar een
monument voor de martelaren. Het is
geen stenen symbool of een stuk bron
zen pathos. Neen, het zijn twee nietige
voorwerpen, die al enigszins hun oor
spronkelijke kleur verloren hadden,
toen zjj in die ruime vitrine werden ge
plaatst: twee pantoffeltjes van een
Joods kind, dat door de „blonde Bes
tien" van Hitler is „abgefertigt".
Als Israël buiten dit museum van Lo
hamei-Haghettaot niet zo'n verrukkelijk
toeristenland was, zou men de
„Schmierfinken" van nu moeten ver
plichten tot een pelgrimage naar de
kibbutz achter het aquaduct van Ach
mad Jazzar.
H. J. NEUMAN
p het driedaags werkcongres van
de stichting „Ons Leekenspel",
kort geleden te Bussum gehouden,
is enige malen het boek „Het spel der
duizenden" ter sprake gekomen. Zo
wel Haarlemse bisschop, mgr. J. P. Hui-
bers, als Bernard Verhoeven, beiden
op de feestelijke slotzitting van het con
gres aanwezig, spraken er hun voldoening
over uit, dat er thans een werk voor
handen is, waarin een belangrijke epi
sode van 1919 tot 1959 uit de ge
schiedenis van het katholiek leken- en
amateurtoneel is vastgelegd. Dat zulk-
is geschied mag een verdienste worden
genoemd van de opdrachtgever „Ohs
Leekenspel". Dat het is gebeurd in een
vorm, welke niet slechts een historisch
overzicht schenkt doch bovendien de in
het onderwerp geïnteresseerde lezer
boeit is een plezierige omstandigheid
waarvoor de auteur Henk Suèr alle eer
toekomt.
Men kan vóór alles constateren, dat
..Het spel der duizenden" een eerlijk
boek is. Zowel de sof ais het succes van
het katholieke amateur- en lekentoneel
worden er in uit de doeken gedaan. Ook
„Everyman", gespeeld door
„de Graal" in de Albert Hall te Londen.
de h»L-V?useu.m *s een Plaats, waar men
Het honm11?111? tastbaar voelt worden,
öe ghetto' herinnering levendig aan
ger"- hetS- en aan de „Vernichtungsla-
hak kat-L1? genoemd naar wijlen Yitz-
öe Joods,? °n' vriend van dc Halutz,
ehroniqup,,? er&rondse in Warschau,
v°lk is overvan de Catastrofe, die zijn
beroemd» Komen, schrijver van het
Vermoorde T?lSht "Het Lied van het
offer van hot Volk" en zelf slacht-
tvitz. c°ncentratiekamp Ausch-
lano-if wfand'naY.i®r, die samen met ons
Wernen taf"?grbPende collectie voor-
en boek-or,0?' s' pamfletten, tekeningen
de?» TÖ ri vroeS zich af, waarom
wLopvo» Partizanen niet hebben
foffnf? aan de zo diep-menseltJke
neiging om een afschuwelijk verleden
te vergeten of te verdringen, en waar
om zy de herinnering aan hun zwart-
ste uren zo bewust en zo opzettelijk met
zich mee blijven dragen. Miriam No
vitch gaf dadelijk het Israëlische ant
woord: om de kinderen, die in Israël
zijn geboren en getogen, de Sabra's,
enig inzicht te verschaffen in de ver
schrikkingen, die hun ouders hebben
ondergaan en in de motieven, die bij
de vestiging van de staat Israël mede
een rol hebben gespeeld. En het alge
meen-menselijke argument wordt gele
verd door het oplevende anti-semitisme,
dat men zo kort na zijn terugkeer in
Europa ervaart.
Een van de eerste dingen, die wij
in het oude deel van het museum za
gen hangen, was een exemplaar van
het anti-Joods affiche, dat tijdens de
oorlog overal in Nederland werd op-
Beplakt: „Yankee, Brit en Bolsjewiek
dansen naar de pijpen van de Joden
pek". Het hing op de plaats, waar
het behoort: naast een nummer van
Julius Streichers schendblad „Der
Sturmer". Iets verderop de medede
ling over de groetplicht, namens de
Duitse nazi-autoriteiten aan zijn ge
loofsgenoten gedaan door Rumkow-
ski, de „oudste Jood van Litzmann-
stadt": „Ganz besonders ist darauf
zu achten, dasz die Hande beim
Grüszen aus den Taschen und die Zi-
garette aus dem Mund genommen
wird. Frauen grüszen durch Neigen
des Kopfes, Litzmannstadt, 16. Fe-
bruar 1944."
Illustratie van Mane Katz bij „Het Lied van het Vermoorde
Joodse Volk" van Yitzhak Katznelson.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Joodse verzetsstrijders, die door de
Duitsers gevangen zijn genomen, man
nen, maar ook vrouwen: „Mit Waffen
gefangenen Weiber der Haluzzahbewe-
gung".
Toen koningin Elisabeth van Bel
gië enige tijd geleden voor deze foto's
kwam te staan, bewonderde zij de
uitdrukking op de gezichten van de
ze Joodse gevangenen. „Combien
d'esprit", zei zij tegen Miriam No
vitch. Deze bleef het antwoord geen
ogenblik schuldig: „Daarom zijn zij
ook vermoord!"
Aitjjd weer verbluffend zijn de staal
tjes van de bureaucratie, die op de
meest bizarre ogenblikken opsteeg uit
het onderbewustzijn van de dragers
van het Derde Rijk. Zes miljoen Joden
gin door de dienaren van Hitier en
nimmler zonder vorm van proces om-
l^hracht. Daarginds, in Lohamei-Ha-
st,,ri 0t' kan men een document be-
u aa?.r®n> waarop zeven Duitsers hun
kr?ph»- -mng hebben geplaatst ter be-
hii „o lglng van een maatregel, waar-
tin>, •■fen J°°d „wegens insubordina-
toeged'iendltwintig stokslaSen worden
"Waar waren onze soldaten dan?"
MSW!
SS-generaal Jürgen Stroop, de verwoes
ter van het ghetto van Warschau.
vragen de jonge Israëliërs, die thans
langs al deze bewijzen van knechtschap
en vernedering worden gevoerd. Seyss-
Inquart kreeg begin 1944 van Himmler,
die hij toevallig in Zuid-Beieren ont
moette, te horen, dat de Nederlandse
Joden „mijn beste arbeiders" waren.
Voor de Duitse Rijkscommissaris in
Nederland was dat toen een bewijs, zo
heeft hij in Neurenberg verklaard, dat
het met de „massa-vernietiging" van
de Joden in Europa en met name in
Nederland niet zo'n vaart liep, want
een Jood, wiens hele familie was uit
geroeid, zou toch niet werken voor de
Duitsers, maar ieder van hen naar de
keel vliegen?
In Lohamei-Haghettaot kan men de
bewijzen zien, dat de Joden hun Ger
maanse tirannen wel degelijk naar de
keel zijn gevlogen en dat er door hen
vaak zeer moedig en verbeten is ge
vochten. Alleen zijn er in de meeste
gevallen geen Joden overgebleven om
het na te vertellen. De opstand in So-
bibor onder Sasja Pjetsjiorsky; het
verzet in Pinsk, waar de Joden onder
leiding van rabbi Nezvezj hun onder
drukkers met flessen petroleum be
stookten. En tenslotte natuurlijk de op
stand in het ghetto van Warschau.
In het oude deel van het museum kan
men het infame boekje zien liggen van
SS-Brigadeführer und Generalleutnant
der Polizei Jürgen Stroop: „Es gibt
keinen jüdischen Wohnbezirk in War
schau mehr!" Er hangen de foto's van
en kan een bezoek aan Lohamei-
Haghettaot het best combineren
met een gesprek met Tobias
Friedmann, de free-lance opsporings
ambtenaar in Haifa, die met zoveel
ijver en vernuft tracht te komen ach
ter de verblijfplaats van de sinistere
Jodenverdelger Adolf Eichmann, In
welk verband staat Friedmanns werk
tot de herleving van het anti-semitisme
in West-Duitsland? In hoeverre heeft
het opsporingswerk van hem en van zo
veel anderen de neo-nazi's in en buiten
de bondsrepubliek tot ingrijpen ge
bracht? Per slot van rekening is het
een wedloop tegen de tijd. In mei van
dit jaar zullen de moorden op Joden, die
tijdens de oorlog in rechtstreekse op
dracht van superieuren zijn geschied,
niet langer vervolgd kunnen worden.
Jodenmoorden, waarvoor geen speci
fiek bevel kan worden overgelegd, blij
ven vijf jaar langer vervolgbaar.
In Lohamei-Haghettaot kan men de
genummerde stukjes zeep zien liggen,
die de slachtoffers van Eichmann mee
kregen, als zjj in vele gevallen arge
loos en onwetend naar de gaskamers
werden gebracht en die de nazi-beulen
in staat stelden ten naaste bij uit te ma
ken, hoevee] mensenkinderen de mo
loch van de rassenwaan reeds had ver
zwolgen. Onze Israëlische begeleider
dat hij liever niet met vrouwen
naar Lohamei-Haghettaot gaat. „Die
gaan dan maar huilen of vallen flauw."
u ?,r is "iet z°veel voor nodig om te
builen bij de foto van een Joodse kin
derarts, die in het concentratiekamp
de leiding op zich nam van een groep
kleine wezen. Toen het ogenblik aan
brak, waarop de wezen naar de heise
douches werden gestuurd, deed hij af-
De stijging van de werkloosheid in de
maand december moet geheel aan de
afloop van seizoenwerkzaamheden
worden toegeschreven, aldus het mi
nisterie van sociale zaken en volksge
zondheid in een analyse van de werk
loosheidscijfers over deze maand. De
geregistreerde arbeidsreserve is, zoals
bekend, in december toegenomen van
55.830 tot 82.457. De invloed van het
aflopende seizoen is echter niet geheel
in de stijging van het werkloosheids
cijfer tot uitdrukking gekomen. De op
gaande conjunctuur bood n.l. de gele
genheid om door seizoengevoelige >e-
drjjfstakken afgestoten arbeiders in
andere bedrijfstakken op te nemen.
Daarnaast werd in verband met de
krapper wordende arbeidsmarkt een
aantal arbeiders vastgehouden, terwijl
ook het gunstige weer enige invloed
had. Het werkloosheidsniveau, d.i. het
voor het seizoen gecorrigeerde werk
loosheidscijfer, daalde dan ook met 5000
tot 59.000.
De stijging van de geregistreerde ar
beidsreserve wordt voornamelijk ge
constateerd onder bouwvakarbeiders,
landarbeiders en losse arbeiders.
In de bouwnijverheid deed de invloed
van het seizoen zich gevoelen. De be
drijvigheid was overigens, vooral in
de utiliteitsbouw, aanmerkelijk groter
dan in december 1958.
In de metaanlindustrie heerst grote
bedrijvigheid. Wel nam de werkloos
heid van metaalarbeiders door seizoen
invloeden in enkele bedrijfstakkenn
toe, o.a. constructiebedrijven, doch
daarnaast stegen de tekorten aan ge
schoolde arbeiders in andere bedrijfs
takken, waaronder de electrotechniche
industrie, de machinefabrieken, de ij
zergieterijen en de staalfabrieken.
Ook in de textielindustrie bleef de
toestand gunstig.
Vergelijking van de ontwikkeling der
werkloosheid in verschillende provin
cies laat zien dat de stijging van de ge
registreerde arbeidsreserve het grootst
is in de agrarische gebieden. De werk
loosheid van landarbeiders, veenar
beiders en losse arbeiders steeg voor
namelijk door de beëindiging van de
campagne in de aardappelmeel-, de
suiker- en de conservenindustrie,
Het aantal door seizoenzaken werk
lozen wordt becijferd op 31.000. Dit is
een stijging van 21.000 t.o.v. november,
doch een daling van 16.000 t.o.v. decem
ber 1958 toen het aantal seizoenwerk
lozen 47.000 bedroeg, zijnde 27.000 meer
dan in november 1958.
wr«vingswerkloosheid steeg met
11-000 (1958: met 3000 tot
22.000), o.m. daar de aanneming van
personeel tengevolge van de feestdagen
tot januari werd uitgesteld. De struc
tuurwerkloosheid kwam door de beëin
diging van de seizoenwerkzaamheden
weer duidelijker aan het licht. Het aan
tal wordt becijferd op 15.000 tegen
13.000 per eind november 1959. (1958:
16.000 tegen 13.000). Conjunctuurwerk
loosheid is er niet.
ten aanzien van de man, die in feite
de promotor is van „Ons Leekenspel"
de instantie, die het werk liet samen
stellen is de auteur broodnuchter
gebleven.„Beticht Anton Sweers des
noods van kleine jjdeiheden, van eigen
zinnige opvattingen, van overmoed...
Het is waar, wie zich tot hem aange
trokken voelen, raken soms verstrikt in
de vele onbegrijpelijkheden van zijn per
soon, men zou er een kwestie van kun
nen maken.. Anton Sweers heeft een
onbedwingbare neiging al het werk
naar zich toe te trekken...."
Niet mis te verstane uitingen over
de man, die er voor zorgde, dat men
hem in boven aangeduide zin leerde
kennen maar er tegelijkertijd voor heeft
gevochten, gezwoegd en gesloofd, dat
de suikerzoete „Tarcisius" van de pa
tronaatstonelen omtrent 1919 verjaagd
werd, daarvoor in de plaats zette een
fel bewogen apostel, die hjj zelf was, en
in die rol zó'n woedende storm ontke
tende, dat daar thans, veertig jaren
later, de sporen nog niet van zijn uit
gewist.
In de beschrijving van de successen
van het lekenspel vindt men ook de
reserves, waarmee de chroniqueur de
voorbije glorie kan beschouwen. Uit
de hoogtijdagen van het massaspel
wordt verteld hoe tweehonderdvijftig
Engelse en even zoveel Nederlandse
meisjes, allen leden van De Graal
het prachtige „Everyman" in Lon-
dens immense Albert Hall voor acht
duizend toeschouwers opvoerden. De
grote initiatiefneemsters waren
die jaren rond 1933 Mia van der Kal
len, Lidwien van Kersbergen en Ger-
truud Swere. Over de samenwerking
tussen de eerstgenoemde en „Ons Lee.
kenspel" (Anton Sweers) zijn interes
sante bijzonderheden vastgelegd. Bij
haar overlijden, einde maart '39
schreef Sweers o.m. „Als de jeugd
van Nederland nu zo langzamerhand
weer naar spelen met inhoud en
schoonheid vraagt, dan is het Mia
van der Kallen, die dit pionierswerk
indirect begon".
Uit de roerige jaren van de storm-
Advertentie
Advertentie
o.l.v. de Paters Assumptionisten)
Reisdata: 8 april t/m 3 mei 1960
(met Pasen in Jerusalem)
Prijs 1.335.—.
Bureau voor Nationale Bedevaarten
naar het H. Land, Missiehuis
St, Theresia, Boxtel.
ZONDAG 10 januari: H. Familie; eigen
mis; 2 geb. v. d. Ie zondag na Verschii-
Ua^VtU??!.0' ?U£' van Verschijning; wit.
MAANDAG: Mis van Verschijning van
Onze Heer; 2 geb. H. Hypinus; geen credo-
pref. van Verschijning; wit. DINSDAG-
Mis van Verschijning van Onze Heer- geen
credo; pref. van Verschijning; wit. WOENS
DAG: Gedachtenis van de Doop van Onze
Heer Jezus Christus; eigen mis; credo;
E,aL van Verschijning; wjt. DONDER-
HllTarlus' bisschop-belijder-kerk
leraar; mis: In medio; 2 geb H Felix
credo; wit. VRIJDAG: H. pfulus, belijder-'
eigen mis; 2 geb. H Maurus; wit ZATEr:
DAG: Mis van O. L. Vr,
geb. H. Marcellus; pref.
wit. ZONDAG 17 januari: 2e zondag na
2 ®h'Jïï"S van Onze Heer; eigen mis;
L g®b: ..H-, Antonius; credo; pref. v. d
H. Drieeenheid; groen.
op zaterdag; 2
van O. L. Vr.
JV:
Zo
zag het Warschause ghetto er in 1946 uit.
De dokumentatie van het
Apostolaat des Gebeds
heeft met deze nieuwe
jaargang een belangrijke wij
ziging ondergaan. De uitwen
dige verzorging is aantrekke
lijker geworden in navolging
van de voortreffelijke verkla
ring der maandelijkse missie -
intentie door de Paters van
het Goddelijk Woord. Van
groter gewicht echter is het
feit, dat de dokumentatie der
maand-intenties van de Paus
voortaan samengesteld wordt
in gemeenschappelijk overleg
met de leiding der pauselijke
Missiegenootschappen in Ne
derland, de St.-Willibrord-ver-
eniging en het Apostolaat der
Hereniging. Deze „Commissie
tot samenwerking der aposto-
laten" is tot stand gekomen
onder voortdurende aanmoe
diging van Z. H. Exc. Mgr.
dr. B. Aifrink en bewijst eens
te meer hoe grote waarde de
kerkelijke overheid hecht aan
het onophoudelijk gebed als
het middel tot zelfheiliging en
redding der wereld.
De januari-intentie van het
Apostolaat des Gebeds hangt
duidelijk samen met de In
ternationale Bidweek (van
18 tot 25 januari), die in de
christelijke vereld gelukkig
stekte meer deelnemers
vindt, vmdat meer dan ooit
de veideeldheid der christe
nen als een ergernis en een
schande wordt aangevoeld,
waaraan allen schulig zijn.
Ce bezoeker die men het meest ziet in
het Technologisch Museum van Stock
holm, is ongetwijfeld koning Gustaaj
Adolf. De koning houdt ervan in een
museum als dit rond te snuffelen. De
heer Torsten Althin laat de koning hier
de stem van zijn grootvader, koning
Oscar 11, horen. De stem is in 1897 vast
gelegd op een grammofoonrol.
De intentie luidt: „Dat allen,
die de ware Kerk zoeken, de
zorg van Christus' Hart om
eenheid beter begrijpen en
zo „ot „j Kerk komen". Het
gaat er niet op de eerste
plaats om volgzaam met deze
op r oen tot gebed mee te
doen, maar om biddend de
feitelijke beschamende situ-
itie te overdenken en zo de
pijn der verdeeldheid te
gaan voelen in eigen gewe
ten. Eerst dai zal men aan
gespoord worden van bin
nen uit alles te doen wat
in zijn vermoger. ligt om de
door Christus gewilde een
heid te bevorderen.
Van het totale aantal wereld
bewoners !(jn er twee op de
zes christen. Een van die twee is
een Katholiek, de ander behoort
tot een van de talrijke ortho
doxe of reformatorische groe
pen. Dit feit stelt allen die in
Christus geloven voor de ge
wetensvraag met betrekking tot
de door Hem gewilde eenheid.
Het loutere constateren van het
feit der eenheid van de katho
lieke Kerk kan onzerzijds on
mogelijk een afdoend antwoord
zijn op de gegeven situatie.
Vooreerst is die eenheid Gods
werk en Gods werk alléén; niet
onze verdienste. Maar als wij
dan het voorrecht van die een
heid hebben geschonken ge
kregen, waarom hebben wij
deze dan niet, zoals toch Gods
opdracht luidt, aan anderen
overtuigend doorgegeven? In
dit tekortschieten, dat op
velerlei wijzen tot uiting komt,
ligt onze grote schuld. Er is
een grondige en spoedige men
taliteitswijziging nodig om ten
aanzien van dit probleem de
juiste houding te vinden.
In de niet-katholieke, chris
telijke wereld heeft na ruim
dertig jaar zoeken en tasten de
Oecumenische Beweging in
1948 geleid tot de oprichting
van de Wereldraad van kerken.
Daarnaast zijn min of meer
Het 'nzicht rijpt, dat de
Kerk in haar huidige gestal
te nog niet geheel klaar is
om de afgescheidenen te ont
vangen als in hun eigen va
derhuis. Er zal nog een lange
parallel-weg moeten afgelegd
worden vóór er van werke
lijke hereniging-op-grote-
schaal sprake kan zijn. Pas
als in de Kerk méér decen
tralisatie van gezag zal zijn
ten gunste van de bisschop-
moeizaam ook talrijke andere
reformatorische kerken tot on
derlinge aaneensluiting geko
men. Op het ogenblik telt de
Wereldraad 171 aangesloten
kerken. Er is een sterke gods
dienstige bewustwording ge
groeid van de roeping dei
christenen in de huidige we
reld. Het besef van de Una
Sancta is doorgedrongen in
alle leden-kerken. Paus Pius
XII zag daarin het werk van
de H. Geest.
De katholieke Kerk, die zich
de enig ware Kerk van Chris
tus weet, kan onmogelijk o p
voet van gelijkheid mee-
zoeken naar een eenheid, die
zij van Godsweg- bezit. Des
ondanks blijven de afgeschei
denen onze broeders en zus
ters, voor wie wij veel meer
moeten openstaan dan in het
verleden het geval was.
pen en patriarchen, keren de
Orthodoxen als in hun eigen
huis" terug; voor de Protes
tanten zal o.a. het wachten
zijn op de Bijbellezing, de
mondigheid van de leek en
de volkstaal in de liturgie
Heeft Paus Joannes XXIII
de voornaamste taak van het
a.s. Concilie niet genoemd
„de aanpassing van de Kerk
aan de tegenwoordige tijd"?
Er is ongetwijfeld een geest
van openheid groeiende. Dit
spreekt o.m. duidelijk uit de
nieuwe formulering van de in
tenties der Internationale Bid
week. Zó groot was de weer
stand bij de Wereldraad van
kerken tegen de vroegere
teksten, die slechts van „be
kering" en „terugkeer" spra
ken, dat andere christenen zich
daarmee niet konden vereni
gen en plannen maakten om
een andere datum voor de Bid
week te krijgen. Met instem
ming begroeten wij dan ook de
meer oecumenisch gerichte
geest van de dagelijkse inten
ties. Wij bidden nu voortaan
voor „de eenheid zoals Chris
tus die gewild heeft". Wij bid
den, dat alle Katholieken (19
Jan.), de niet-katholieke Oos
terse christenen (20), de Ang-
likanen (21), en de christenen
der Reformatie (22) „steeds
meer bidden en ijveren voor
de eenheid"; da alle geestelijke
leiders steeds meer de nood
zaak der eenheid beseffen in
ootmoed en liefde (23); dat de
ergernis van een verdeeld
christendom voor Joden, Mo
hammedanen en andere niet-
chnstenen worde weggenomen
(24); en tenslotte: dat de een
heid der christenen voor alle
mensen een bron van vrede en
een teken van Christus' liefde
moge worden" (25),
De januari-intentie van het
Apostolaat des Gebeds vat
eigenlijk al deze afzonderlijke
intenties samen of, als men wil
sluit erbij aan. Ons gebed moet
er vooral op gericht zijn God te
vragen, voor ons zelf en an-
•leren, om een helder en werk-
dadig inzicht :n de problema
tiek der christelijke eenheid. In
heel ons gedrag zal de Kerk
van Christus „o zuiver mogelijk
aan het licht moeten treden,
opdat allen haa- zó mogen her
kennen als de vervulling van
hun verlangen.
achtige groei der katholieke jeugdbe
weging Kruisvaart, Jonge Wacht,
Jonge Werkman zijn momenten Op
getekend, die degenen, die ze persoon
lijk hebben meegemaakt nimmer meer
uit het geheugen zullen gaan. Naast de
tientallen mooie herinneringen zijn er
ook de bijkans bizarre als de „Apollo-
hal-ramp in Amsterdam", waar tijdens
een Sint Michieisspel met achthonderd
jongens op zondag 24 november 1935
een gedeelte van het podium bezweek.
Toen de leider van het spel, die mede
onderuit was gegaan, weer was opge
krabbeld en enig idee had gekregen
van de omvang der ravage rende hij
weg, de handen voor zijn gezicht ge
slagen, gesmoord roepend: „Nooit,
nooit meer een massaspel!!!", het
geen dan bij Sweers vertaald moet wor
den als: Voorlopig niet..„ik ben
bek-af
Moderne geschiedenis
Voor degenen, die tot op dit ogenblik
nog niet precies weten wat „Ons Lee
kenspel" is en doet en hoe dit instituut
staat in de huidige constellatie van het
katholieke amateur- en lekentoneel is
het bijzonder nuttig de hoofdstukken
te lezen over de jaren 1946-'47, waarin
het Werkverband Katholiek Amateur
toneel (W.K.A.) tot stand is gekomen.
In de commissie, die hierin destijds ad
viseerde, had de leider van „Ons Lee
kenspel" mede zitting. De reactie van
het episcopaat op het desbetreffend rap
port van de commissie luidde: „Wij
wensen de oprichting van het Werkver
band Katholiek Amateurtoneel met in
achtneming van „Ons Leekenspel" „Al
dus is geschied. Met de jaren en met de
komst van andere bestuurderen in het
W.K.A. hebben zich verschillen van in
zicht over de vraag wat liefhebberij
toneel dient te zijn tussen Werkverband
en „Leekenspel" geopenbaard. De
aandachtige lezer wordt in het vervolg
van het boek gewaar, dat daarop
slechts één antwoord is: goed toneel.
Tenslotte wordt nog een uiteenzetting
gegeven van de laatste ontwikkeling in
de vorm van „Ons Leekenspel", dat
thans een stichting is, waarvan Anton
Sweers als directeur optreedt.
Wie de culturele jeugdopvoeding, het
toneel en het plezier van het spel in
het algemeen ter harte gaan en dat
zijn er aan katholieke actieve beoefe
naars alleen reeds zo'n honderdduizend
jongeren en ouderen zullen in Suèr's
boek een waardevolle schat aan herin
neringen en tevens een klare bron voor
de verrijking van hun inzicht vinden.
Fr. Sr.
(Van onze onderwjjsredacteur)
DEN HAAG. 9 jan. Staatssecreta
ris Stubenrouch zal nog in de eerste
helft van deze maand vertegenwoordi
gers ontvangen van de groep van 54 ge
committeerden bij de eindexamens
gymnasium, die zich niet meer beschik
baar willen stellen zolang de nieuwe
eamenregeling gehandhaafd blijft In
antwoord op vragen, die over deze aan
gelegenheid zijn gesteld door de heer
Beernink (C.H.U.) heeft de staatsse
cretaris medegedeeld, dat hij het min
der wenselijk acht vooruit te lopen od
dezebespreking door nu al een oordeel
te geven over de bezwaren van de ge
committeerden. Als er maatregelen le-
nomen moeten worden om een goed ver-
loop van de eindexamens gymnasium
te bevorderen, zal de Kamer hiervan od
de hoogte worden gesteld.
De bezwaarden, meerendeels hoogle
raren, hebben een maand geleden Te-
sloten te weigeren om zich als gecom
mitteerde beschikbaar te stellen on
der de examenregeling voor de gvmna-
sia en de gymnasiale afdelingen van de
lycea, die m mei van het vorig aai
Ze vangeri0erd' Z" Vr0egeïl ^ervan-
J;fn, de nieuwe regeling door de
oude of door een andere, die eveneens
bevrediging zou kunnen schenken. De
fnViQSQg ™ondelirige examens
m 1959 wees uit, dat de lange examen-
dagen met weinig rustpauzen het werk
van de gecommitteerden aanzienlijk ver
zwaarden Voor een grondige bespre
king van het schriftelijk werk door ge
committeerden en leraren bleef veelal
geen tijd over. Een ander bezwaar van
de 54 gecommitteerden is, dat de pre
ventieve werking, die vroeger werd uit
geoefend door de steeds mogelijke aan
wezigheid van een gecommitteerde bh
de inzage van de mondelinge examen-
opgaven, door de nieuwe regeling uit
geschakeld is.
ROTTERDAM, 8 jan. De Unilever
dl®zlch door de steeds toenemende
,naar diepvriesprodukten van
<- d°chteronderneming Vita ge
plaatst zag voor de noodzakelijkheid
de produktiecapaciteit op dit gebied uit
breiden, heeft onderhandelingen ge
voerd met Lucas Aardenburg te Hooge
veen, teneinde tot een oplossing te ge-
raKen. De onderhandelingen hebben er
toe geleid, dat Lucas Aardenburg on
der de bestaande leiding zal worden
opgenomen in het Unilever-concern, om
met het behoud van het bestaande
groenten- en vruchtenconservenbedrijf,
te komen tot een vergaande samenwer
king op diepvriesgebied.
Het maatschappelijk kapitaal van Lu
cas Aardenburg beloopt 2,5 mln„
waarvan geplaatst 1,5 min. de vennoot
schap beschikt over een fabriek te
Hoogeveen en een dochterbedrijfje in
Duitsland, te Bramsche bij Osna-
Bruck. De produkten worden grotendeels
in het binnenland afgezet Zij wor
den echter ook geëxporteerd, voorname
lijk naar Europese landen.
