GROOT ALARM IN NOORDER-IJPOLDER
Tienduizend inwone
sneeuw
'jacht
evacueren
bewoners
nog op
Honderden
wachten
bovenverdiepingen
SCHILDER ZELF MET
J
Nooddijk in de
hongerwinter
Het weer.
Sneeuwfront over
ons
land
T reinv er tr aging
m het noorden
Landelijk onder
zoek van horloges
FOTO ENGEL
donderdag u januari i960
83ste JAARGANG No. 30416
tó' M 0 R RIS "éefore ijbu êiuj!
TOTALE OPRUIMING
Morgen opklaringen
AMSTERDAM, 14 jan. Duizenden bewoners van de Am
sterdamse buitenwijk Tuindorp-Oostzaan bebben vanmorgen uit
bun woning moeten vluchten door een breuk in de dijk van zijkanaal
H, die binnen vier uren bet water tot ongeveer anderhalve meter
deed stijgen. Na de stormramp van 1955 is dit de ernstigste scbade.
die ons land na de oorlog van bet water beeft geleden, doek gelukkig
*ijn bij deze overstroming geen slacbtoffers gevallen. De scbade
Zal zonder twijfel vele miljoenen bedragen. De bewoners van bet
ondergelopen tuindorp naar schatting worden de 4000 getroffen
woningen bewoond door ongeveer 10.000 personen w zijn voor
lopig ondergebracht in geïmproviseerde noodverblijven in scholen
en verder bij particulieren.
Na bet alarm, dat in de vroege morgenuren werd gegeven, zijn
^rijke hulpdiensten in actie gekomen. Het binnenstromen van bet
Yatar geschiedde echter in zulk een tempo, dat van dichten van
"e dijk geen sprake was. Men verwacht dat dit morgen zal kunnen
geschieden. Het Ieegmalen van het overstroomde gebied, de Noorder-
Upolder, zal echter veel meer tijd in beslag nemen.
Agent ontdekt gat
Peil Noordzeekanaal
wordt verlaagd
-
BALANS-OPRUIMING
Alleen rubberboten
bereiken de huizen
ïaandam
Overal hulpacties
Evacuatie voltooid
Radio-activiteit?
Mill TllOlllilllX ELEGANTi TASSEN EN BY0UX
Prins Bernhard in
Mexico
heef± de GROOTSTE
OPRUIMING
KLEVERPARKWEG 7 Haarlem
O
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 14348C
Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, telef 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan30
Telefoon 5790
Directie: 3. J. W Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen,
hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
avonds tel. 21544.
Dijkbreuk in Amsterdam-Noord,
water staat anderhalve meter hoog
tlllllllllllllllllllllllllllllilllilllMllllllllllllllllllllllllllllllllMIII
De evacuatie van Tuindorp-Oostzaan
ging gepaard met taferelen, die een le
vendige herinnering opriepen aan de
watersnoodramp van 1953. Hier wordt
een oude dame door het wassende water
heen in veiligheid gebracht. Korte tijd
later stond het water anderhalve meter
hoog.
AMSTERDAM, 14 jan. In het
thans overstroomde gebied heeft tot
voor kort een nooddijk gelegen, die
daar in de hongerwinter door de
bevolking zelf is tot stand gebracht.
In 1944 dreigde n.l. de bezettér de
polders rondom Amsterdam onder
water te zetten. In de dijk, die nu
doorgebroken is, lagen Duitse mfj-
nen. Daar de polder, die nu onder
gelopen is, destijds ook werd be
dreigd, besloot het Amsterdamse ge
meentebestuur een nooddijk te leg
gen ter bescherming van het thans
ondergelopen tuindorp-Oostzaan. Het
werd een dijk van 600 meter lengte,
waaraan de gehele bevolking van het
tuindorp maanden gewerkt heeft. De
mannen groeven en spitten, terwijl
vrouwen en kinderen zorgden voor
spijs en drank. De dijk bleef echter
een zwakke bescherming en is op
geruimd na de oorlog, toeh het tuin
dorp werd uitgebreid.
Advertentie
BARTBJOrIsST^ HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
Verwachting tot vrijdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Aanvankelijk nog plaatselijk sneeuw,
later opklaringen. Langs de kust
aanvankelijk krachtige, overigens
matige wind tussen noord en oost.
Matige, in de vroege ochtend plaat
selijk strenge vorst.
Zon: 8.43-16.56. Maan: 18.58-9.04.
(Van onze verslaggever)
De breuk in de dijk van zijkanaal H.
een zijkanaal van het Noordzeekanaal,
tverd in de vroege morgenuren door een
agent geconstateerd. Over een afstand
van ongeveer 25 meter was de djjk,
die in de oorlog door de Duitsers is
ondermijnd geweest en die thans in on
derhoud is bij de Noorder IJpolder
haast het poldergemaal weggezakt.
Aanvankelijk stroomde het water lang
zaam door het gat naar de vele me
ters lager gelegen polder. De kracht van
het water verwijdde het gat reeds bin
nen enkele uren tot ongeveer zeventig
hieter. Een stroom van schuimend wa
ter bruiste de polder binnen.
Binnen korte tijd werden de kerk
klokken geluid en gingen politiewa
gens het tuindorp rond om in de duis
ternis de slapende bewoners te wek
ken. Bij velen drong niet het besef
van de ernst van de situatie door. Zij
bleven in hun woning en brachten hun
huisraad naar de bovenverdieping.
Reeds na enkele uren begon de dikke
sneeuwlaag zich donker te kleuren en
vrij kort erna steeg het water tot en
kele decimeters boven de straat.
De politie had inmiddels alle wegen
haar het tuindorp afgezet om verkeers
opstoppingen te voorkomen. Niettemin
"eerste er al vrij spoedig op alle we-
Ken een complete chaos.
De bussen van het gemeentevervoer,
•lie onmiddellijk waren gerequireerd
voor de evacuatie van zieken, invaliden
ouden van dagen, konden nauwelijks
hieer een weg banen naar het be
dreigde gebied, waar het water angst
wekkend snel steeg. Tegen tien uur
Waadden de vluchtende bewoners reeds
kniehoog naar de hoger gelegen Oost-
zanerdijk, die als „terp" fungeerde.
Ook ontkwam een deel in de richting
van de Corn. Douwesweg waar in de
kantine van de Ned. Dok en Scheeps
bouw Mij. de eerste hulppost was inge
richt.
Hoewel het water een uur later reeds
tot ongeveer anderhalve meter was ge
stegen viel er. merkwaardigerwijs, van
paniek nauwelijks iets te merken. Bij
de oudere bewoners van dit gebied
leeft nog de herinnering aan de grote
overstroming van 1917 toen de zeedijk
bij Uitdam brak en het gehele Water
land overspoelde. Toen steeg het wa
ter niet hoger dan anderhalve meter
en konden de bewoners zich, in eerste
instantie, redden door naar de boven
verdieping van hun huis te vluchten.
Het deel van tuindorp Oostzaan dat
geheel is ondergelopen is kort na de
eerste wereldoorlog gebouwd. Als
hoge uitzondering werd het terrein
niet enkele meters opgehoogd maar
ter besparing van kosten het tuin
dorp bestaat geheel uit lage eenge
zinswoningen in de goedkope huur-
klasse op polderpeil aangelegd.
Dit is ook gebeurd met een recente
uitbreiding aan de westzijde, die
ook geheel is ondergelopen. Aan de
oostzijde is enkele jaren een nieuwe
uitbreiding gemaakt op opgespoten
land, het zgn. terrassendorp, dat ge
heel van wateroverlast is bevrijd ge
bleven.
Na een inspectie van het dijkgat heeft
de directeur van Publieke Werken te
Amsterdam, ir. Van Walraven, mede-
(Van onze weerkundige medewerker)
DE BILT, 14 jan. De temperatuur
bleef gisteren in Zuid-Limburg de ge
hele dag rond min 10 gr. C. schomme
len. In de vroege avonduren daalde het
kwik vooral in het oosten van ons land
sterk. Op het vliegveld Deelen bij Arn
hem tot min 14 gr. C., hetgeen ook de
laagste temperatuur van de nacht bleef.
In de kop van Noord-Holland en de
Waddeneilanden kwam net tot 4 a 5
gr. vorst. In Rotterdam werd nog 11
gr. C gemeten.
In de loop n de avond en nacht
breidde zich een wolkenscherm van
Duitsland over Nederland uit waardoor
de temperatuur weer ging stijgen. Om
acht uur vanmorgen varieerde het kwik
tussen min. 2 gr. in Den Helder en min
10 gr. in Zuid-Limburg. De depressie,
die van Italië over de Balkan naar Po
len is getrokken, beweegt nu in weste
lijke richting en veroorzaakt behalve in
bijna geheel Duitsland ook in een groot
deel van Nederland sneeuwval.
Doordat de vvind tot krachtig is toege
nomen uit richtingen tussen noordwest
en noordoost kunnen er plaatselijk
sneeuwduinen van enkele decimeters
ontstaan. Achter deze sneeuwdepressie
gaat de temperatuur weer iets dalen zo
dat het winterweer met matige tot
strenge vorst de komende dagen voort
duurt.
max. min. neersl.
Station Weer temp. temp. afgel.
Den Helder
Ypenburg
viissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
sneeuw
motsneeuw
sneeuw
motsneeuw
sneeuw
motsneeuw
sneeuw
Zd.-Limburg sneeuw
Helsinki licht>bew.
Stockholm zwaar bew.
Oslo zwaar bew.
Kopenhagen sneeuw
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Nice
Berlijn
Frankfort
Zürich
Wenen
zwaar ew.
motsneeuw
sneeuw
onbewolkt
onbewolkt
half bew.
sneeuw
sneeuw
onbewolkt
onbewolkt
gisteren
-2
-3
-2
-6
-4
-7
-8
-10
-17
-8
-7
-4
1
-4
-4
-8
0
7
-6
-6
-3
-9
-6
-11
-5
-11
-1.
-12
-21
-10
-9
-5
-5
-7
-11
-16
-12
-0
-7
-19
-21
-10
24 uur
3
0.1
0.1
0.6
1
1
1
0.6
0.6
0
0
0.1
1
0.4
0.1
0
0.2
0
6
0.1
0
7
Advertentie
gedeeld dat het niet mogelijk zal zijD
het gat vandaag nog te dichten. De
toegangswegen zijn zeer smal. Men is
wel met alle beschikbare mankracht
begonnen om de koppen van het
stroomgat met zeilen af te dekken om
verder afbrokkeling van de dijk te
voorkomen. Ook zal het peil van het
Noordzeekanaal zoveel mogelijk wor
den verlaagd om de kracht van het in
stromende water te breken.
Na het grote alarm kwamen alle
hulpdiensten snel in actie. De Marine
stelde onmiddellijk twintig vletten en
250 man beschikbaar om behulpzaam
te zjjn bij de evacuatie. Ook het
Rampenfonds meldde zich met twin
tig boten. Het bleek echter dat deze
WATER
A'OAK
AMSTERDAM CfcNTRuN)
Qea ^aartje, dat zo nauwkeurig mogelijk de plaats van de ramp van Amsterdam-noord aangeeft. Het gehele met een
ceerde lijn aangegeven gebied staat na de met een pijl aangeduide dijkbreuk onder water. Het woongebied (10.000
inwonersTuindorp-Oostzaan is eveneens met een pijl aangeduid.
boten een te grote diepgang hadden
om overal te worden gebruikt. Alleen
rubberboten konden alle woningen
bereiken waar de bewoners, in de
bovenverdieping, op hun helpers
wachtten. Enkelen waagden zich te
voet uit hun woning. Zij kwamen
doornat in de ijzig koude sneeuw
jacht op de Oostzanerdijk aan, waar
zij, zo goed en zo kwaad als het
ging, werden geholpen. Enkele auto
mobilisten, die zich na elf uur nog
met hun auto in het overstroomde
dorp waagden, liepen spoedig vast
en moesten zelf van het dak van hun
auto worden geëvacueerd.
In de hoger gelegen stadsdelen van
Amsterdam Noord, o.m. in het St. Ro-
saklooster werden opvangcentra inge
richt. Uit de burgerij ontwikkelde zich
ook spontaan een hulpactie op grote
schaal. Gevluchte gezinnen, die met
kinderen op fietsen en in kinderwagens
en met een bescheiden handbagage een
trieste aanblik boden, werden onmiddel
lijk gastvrij onthaald. In aller ijl wer
den overal noodkeukens ingericht om de
vluchtelingenschaar, die spoedig de om
vang van duizenden mensen kreeg, aan
een warme maaltijd te helpen.
De spontane hulpacties uit de burge
rij veroorzaakten echter enige malen
opstoppingen op de wegen. In het bij
zonder de evacuatie van zieken gaf ve
le problemen. In een zijspan van de po
litie werd in de ijzige koude een ern
stige tbc-patient naar een ziekenhuis in
de stad vervoerd.
Tegen twaalf uur bood het vriende
lijke tuindorp de aanblik van trieste
verlatenheid. Het water reikte tot aan
de ramen. De hulpactie had een enor
me omvang aangenomen. Bij de grote
bedrijven aan het IJ werd nauwelijks
gewerkt. Al het personeel bood een hel
pende hand.
De hoofdcommissaris van politie, de
heer van der Molen, deelde ons mede,
dat centrale leiding bij de hulp ontbrak.
Alle diensten, van de B.B. tot het Le
ger des Heils werkten op eigen gelegen
heid om op zo kort mogelijke termijn
alle bewoners weg te krijgen uit het on
dergelopen dorp.
In de loop van de middag slaagde
men erin om de evacuatie te voltooien.
Een enorm werk wachtte nog: het voe
den en onderbrengen van alle vluchte
lingen.
Men ziet met vreze de nacht tege
moet. Bij grote vorst dreigt het ge
vaar, dat de huizen zullen gaan scheu
ren. De schade is aan de duizenden
licht gebouwde kleine woningen dan
niet te overzien.
GRONINGEN, 14 jan. Het win
terweer in het noorden kreeg van
morgen een grimmig aanzien. De door
een harde noordoosten wind voort
gejaagde sneeuw vormde op sommi
ge plaatsen grote hopen. Tot dusver
is er volgens opgave van de meteoro
logische dienst te Eelde vijf centimer
sneeuw gevallen. De minimum-tem
peratuur, gisteravond gemeten, was
min tien graden. Vanmorgen om acht
uur was de temperatuur op Eelde
min drie graden.
Voci het eerst ondervond de treinen
loop in het noorden ernstige overlast.
Stuifsneeuw woei tussen de koppeldo
zen van de diesel-elektrische treinstel
len en ook werden enkele seinen ge
stoord. De eerste trein uit Leeuwarden
kwam vanmorgen met een vertraging
van ongeveer tien minuten in Groningen
binnen. De trein van halfzeven uit
Groningen naar Delfzijl had tien mi
nuten vertraging. De goederendiensten
in de afgelopen nacht waren eveneens
verlaat, gedeeltelijk doordat de goede
rentreinen met vertraging in Zwolle
aankwamen. De autobusondernemin
gen konden naar alle richtingen de dien
sten t lijven onderhouden, zij het met
een vertraging van gemiddeld tien tot
vijftien minuten.
DEN HAAG, 14 jan. Het centraal
orgaan voor de juweliers en horlogers
het overkoepelend orgaan van de
verschillende branche-organisaties op
dit gebied zal trachten, zo mogelijk
in samenwerking met bevoegde over
heidsinstanties, te komen tot een on
derzoek op radio-activiteit van horloges
door het gehele land.
Advertentie
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
SIKKENS-TJALLEMA PR0DUKT
5R. HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 20411
Bewoners verlaten in allerijl Tuindorp-Oostzaan.
MEXICO, 14 jan. Prins Bernhard
is woensdag uit de stad Mexico naar
Cuernavaca vertrokken. Dit is de eer
ste etappe van een autotocht naar Aga-
pulco.
Advertentie