Franse atoombom vervult
de Italianen met zorg
OASE VAN VREDE EN VROOMHEID
De toekomst op het spel
De Athos duizend jaar uitsluitend
door monniken bewoond
Suggestief beeld in prachtige jubileumuitgave
Leidse hoogleraar schrijft
Satyrische detectiveroman
Van boeken
en schrijvers
Onmetelijk museum van
Byzantijnse Middeleeuwen
„TWEE MINUTEN STILTE" VAN
KAREL VAN HET REVE
pagina 1°
Jeugdige vandalen
vernielen clubhuis
Prijsvraag voor
architecten
ZATERDAG 6 FEBRUARI I960
Vice-president van
Indië op Schiphol
In Roosendaal
Grote verkeerstunnel
onder spoorlijnen
In Scheveningen
JOSEPH ALSOP
iHiiiiiniiiiiiiiiiimiiiiiiiHniiiiiiiHHHHHimmiHuiisnniiiin
Vlaamse jaarbeurs
spiffs?;;
proefterrein van Nevada veel dichter
bij de bewoonde wereld lag, dan heden
het Franse, gaat niet op. Terwille van
hun defensie hebben de Amerikanen
zekere gevaren voor hun eigen bevol
king geriskeerd. In het onderhavig ge
val zou o.a. het Italiaanse volk aan
zienlijke gevaren kunnen lopen terwille
van een prestigekwestie van de bond
genoot Frankrijk.
De Italiaanse regering heeft ter
stond haar gedocumenteerd ant
woord doen verschijnen. De vol
gende punten zijn de voornaamste:
1. De Franse atoombom is klein en
zal de radioactiviteit in de lucht slechts
met één drieduizendste verhogen van
die door de fall-out der zestig tot he
den ondernomen Amerikaanse, Russi
sche en Engelse proeven.
2. Het terrein van Reggane is steen
achtig. Hieraoor wordt de verspreiding
van(radioactief) stof tot een minimum
beperkt.
3. De ontploffing zal geschieden op
een hoogte van 1500 m. juist om de
neerslag van splijtingsprodukten te
vermijlen.
4. De bom zal alleen tot explosie ge
bracht worden, als alle meteorologi
sche omstandigheden gunstig zijn.
De zorgen in Italië zijn echter hier
mede niet verdwenen. Er wordt op de
andere waarschuwingen gewezen,
waaronder verschillende van Franse
zijde zelf. De kritiek noemt met name
het laatste argument dat der meteo
rologische or andigheden zeer
zwak.
Niet alleen schuilen in de weersprog-
noses tal van onzekere elementen en
moet de marge van onzekerheden door
het toeval breed genomen worden, hoog
boven het gebied van Reggane komen
luchtstromingen voor die een snelheid
van 300 a 400 km. kunnen bereiken en
die in staat zijn de radioactieve wolk
in enkele uren boven Algiers, Tunesië
Spanje of Italië te brengen. Reggane
ligt 1000 km hemelsbreed van Carthago
en Tripolis, 1500 km van Rome en 2000
van Parijs, Wenen en Belgrado.
(Van onze i omeinse correspondent)
In Italië is men niet erg gelukkig
met de Franse plannen om in de
tweede helft van februari in het
hart van de a'iara een atoombom te
laten ontploffen. Op last van de rege
ring had al eerder een commissie van
experts besprekingen gevoerd met de
Franse fysici en steunend op hun be
vindingen liet de regering de bevolking
weten, dat aan de explosie te Reggane
geen gevaren verbonden waren, gevar
ren voor een aanmerkelijke verhoging
der radioactiviteit in de atmosferen en
evenmin gevaren van een neerslag van
besmette stoffen. Het rapport echter en
de wetenschappelijke motieven, die de
regering tot haar geruststellende ver-
klaringbrachten, werden niet gepubli
ceerd.
Dezer dag. hebben niet minder dan
145 Italiaanse deskundigen, hoogleraren
van vele universiteiten en onderzoekers
van de synchrotron van Frascati, we
derom hun bezorgdheid uitgesproken.
Onder de bevoegde kenners, aldus de
ze geleerden, heerst zeker geen een
stemmig oordeel in deze materie. Nog
afgezien van het feit, of er o.m. voor
de Italiaanse bevolking een onmiddel
lijk gevaar zou kunnen dreigen of een
op langere termijn, keren de onderte
kenaars van de verklaring zich in het
algemeen tegen alle atoombomontplof
fingen, omdat deze langzaam het aard
oppervlak vergiftigen en een ernstig
gevaar voor de gehele mensheid vor
men.
In een artikel in de Milanes Giorno
wijst prof. Buzzati Traverso op het
concrete feit. dat de zuid-noordlucht-
stromen geregeld stof en zand van
de Sahara in Italië brengen. In de
laatste tien jaren waren de atmosfe
rische omstandigheden daar 500 maal
gunstig voi.r. In één jaar. aldus de
schrijver, werd in de omgeving van
Rome 17 maal een neerslag van Sa-
harazand geconstateerd. Te Messina
stelde men 47 dagen van een jaar
de aanwezigheid van Saharazand in
het atmosfeerstof vast. De helft van
de keren was dit afkomstig uit de
streken, wt r thans de explosies zui
lenplaats hebben.
Een kleine A-bom, als de Franse in
casu 250 tot 750 maan minder krach
tig dan de Amerikaanse heeft het
nadeel, dat de splijtingsprodukten niet
in de stratosfeer terecht komen, maar
grotendeels in de troposfeer, waarin
radioactieve" deeltjes door de wind
naar andere gebieden kunnen vervoerd
worden. Verder kunnen splijtingspro
dukten, die zeer lang radioactief blij
ven, zoals Strontium 90, in de nabij
heid van het explosieterrein terecht ko
men en dan later vandaar door de
woestijnwinden verspreid worden. En
onder de volkeren, die hierdoor be
dreigd worden, is stellig het Italiaanse.
De redenering, dat het Amerikaanse
SCHIPHOL, 5 febr. De vice-presi
dent van India, dr. Sarvepalli O. Rad-
hakrishnann, verbleef vanmiddag een
half uur bp Schiphol, waar het vliegtuig
van de „Finnair", waarmee hij van
Helsinki naar Parijs vloog, een tussen
landing maakte. In Oslo, Kopenhagen,
Stockholm en Helsinki heeft hij kennis
gemaakt met vele regeringspersonen en
dankbare herinneringen zei hij, te
hebben aan zijn bezoeken aan de Skan-
dinavische vorstenhuizen.
(Van onze correspondent)
ROOSENDAAL 6 febr. Een vanA
grootse werken die al meteen o'ider i
ding van de nieuwe burgemeester
waldt tot stand gaan komen, is de bo"
van een hypermoderne vierbaans v
keerstunnel onder de spoorlijnen
Roosendaal naar Bergen op Zo®,,
en Antwerpen. Kosten af ge
6.000.000,-.
Ter financiering hiervan kwam g's'^
ren de raad in spoedeisende vergaa
ring bijeen. B. en W. hadden intrude®
een aanbieding ontvangen voor een ge'
lening groot ƒ6.000.000,-. Voor wat
treft de gemeentelijke belastingen zoe
men de dekking der kapitaalslasten o-
in verhoging van straatbelasting,
gingsrechten en opcenten op de hooi
som der personele belasting.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 5 febr. De Haags»
politie heeft een viertal jongelui aa'
gehouden, die zaterdagavond in
clubhuis ,,De jeugdhaven" te Scheve
ningen hebben ingebroken en op erge'_
Itjke wjjze het interieur hebben ve',
nield. Zo vulden zij het biljart me
water, vernielden met een bijtel
toetsen van de piano, goten limonaO"
in trommels met koek, braken kast®1
open en gooiden de inhoud op de gron®;
De jongens deden dit om zich te wr®'
ken op de leider van het clubhuis,
de avond te voren een tweetal jonge"5
er uit had gezet.
Eén van de jongens werd zaterdag
door de recherche aangehouden. Djy
zelfde avond nog namen vier kamei'a'
den onder wie een zestien-jarige zee"
man en een twintig-jarige viss®*
wraak. De twee laatsten hebben 23 w
nuari samen met een achttienjarig"
loswerkman en een zestienjarige tui"'
dersknecht, die volgens de politie n°®
meer op hun kerfstok hebben, in h®J
clubhuis ingebroken en 20 chocolade!'"'
pen en 75 gulden meegenomen.
WASHINGTON De regering
Eisenhower zet onze toekomst
op het spel door er van uit te
gaan, dat de Russen thans onmoge
lijk een aantal intercontinentale bal
listische projectielen kunnen bezitten
dat gelijk is aan de produktie-capa-
citeit gedurende tien maanden van de
fabriek, waar de Amerikaanse inter
continentale raket „Atlas" wordt ge
maakt.
Dit feit klinkt ongelofelijk als het
zo bondig wordt geformuleerd. Maar
desondanks is het een keihard feit.
De man die het het beste kan weten,
de uitstekende commandant van de
Amerikaanse strategische luchtmacht,
generaal Thomas Power, heeft bot
weg verklaard dat de Russen met
150 intercontinentale ballistische pro
jectielen èn de raketten voor middel
grote afstanden waar zij er ruim
schoots genoeg van hebben, in staat
zijn het afschrikkingsvermogen van
de V.S. „volledig weg te vagen". De
fabriek waar de Amerikaanse „At
las" wordt gemaakt is al geruime
tijd in staat vijftien intercontinentale
projectielen per maand te vervaar
digen, indien men opdracht kreeg
met een drie-ploegenstelsel te gaan
werken.
dienaar, heeft zijn uiterste best ge
daan om de neiging de gegevens ver
keerd te interpreteren tegen te gaan.
Maar Dulles is van huis uit nu een
maal geen wapenfabrikant en hij
wordt dus niet geacht erover mee te
kunnen praten. Hij kan nauwelijks
iets meer in het midden brengen dan
uw verslaggever lange tijd geleden,
toen generaal Hoyt Vandenberg woe
dend volhield dat de „Russen onmo
gelijk meer dan zes straalmotoren per
maand kunnen produceren en dat
iedereen die iets anders beweert een
aartsleugenaar is".
De vroegere stafchef van de lucht
macht was zo uit zijn humeur om
dat Amerika op dat moment zelf niet
bij machte was meer dan zes straal
motoren per maand te produceren.
Achteraf bleek de Russische produk-
tie op dat tijdstip meer dan 200
straalmotoren per maand te bedra
gen.
Dit voorval wijst wellicht op de be
langrijkste oorzaak van de fouten,
Men heeft echter geen serieuze
noodmaatregelen getroffen om het
„wegvagen" van onze atomaire slag
kracht, het afschrikkingsvermogen
waarvan ónze kans op voortbestaan
afhankelijk is, te voorkomen. Volgens
de minister van defensie, Thomas Ga
tes, zouden dergelijke noodmaatrege
len niet nodig zijn, omdat volgens de
National Intelligence Estimates
de officiële ramingen van het mill-
tair vermogen van de oovjet-unie
de Russen zelfs niet zouden beschik
ken over het zeer beperkte aanta^ in-
tercontinentale ballistische raketten,
dat volgens generaal Power het
Kremlin aan de overwinning kan
^Ei-6 kunnen tal van opmerkingen
worden gemaakt over de gok, dat de
National Intelligence Estimates bij
zonder nauwkeurig zouden zijn. Op
de eerste plaats wordt dit vertrou
wen zeker niet gewettigd door erva
ringen uit het verleden. Sinds 1946
zijn we getuigr geweest van een reeks
ramingen, waarbij de resultaten die
de Russen op het gebied van de be
wapening hadden bereikt voortdurend
werden onderschat.
Van de atoombom, de eerste Rus
sische straalmotor voor vliegtuigen,
de eerste Russische straalbommen-
werper voor de lange afstand, tot de
intercontinentale ballistische raket
zelf heeft de instantie, die voor de
ramingen verantwoordelijk is, steeds
dezelfde fout gemaakt. Over het al
gemeen verwachtte men iedere be
langrijke ontwikkeling op militair ge
bied in de Sovjet-Unie gemiddeld een
jaar of twee later dan het moment
waarop naar achteraf bleek de
Russen dat succes in werkelijkheid
hadden geboekt.
Een keer, maar dan ook werkelijk
slechts één keer, heeft men de Rus
sen overschat. Die schatting had be
trekking op het aantal zware bom
menwerpers dat op dat moment in
de Sovjet-Unie werd gefabriceerd.
Maar deze late verbetering van vroe
gere fouten bij de raming van het
aantal in Rusland geproduceerde zwa
re bommenwerpers was slechts een
overschatting veroorzaakt door een
andere grove onderschatting. In die
periode werd aan het Russische ra
ket-programma namelijk nog geen en
kele aandacht geschonken. Daardoor
had niemand voorzien dat de Russen
van de produktie van bommenwer
pers waren overgestapt op de fabri
cage van raketten.
Op de 2e plaats: de fouten, die met
een opmer' elijke hardnekkigheid
steeds weer werden herhaald, waren
duidelijk het gevolg van de methode,
waarvan men zich nog steeds bedient
bü het opstellen van de officiële ra
mingen van het militair vermogen
van de Sovjet-Unie. Het Centrale In
lichtingen Bureau is daar niet recht
streeks verantwoordelijk voor. Dit
bureau verricht ongetwijfeld uitste
kend werk bij het verzamelen van de
verschillende gegevens. Maar als die
gegevens binnenkomen, bijvoorbeeld
over het aantal Russische raketproe
ven, moet het Centrale Inlichtingen
Bureau overleg plegen met het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse
zaken en de strijdkrachten. Bij dit
overleg wordt dan beslist welke waar
de moet worden gehecht aan de ver
kregen inlichtingen. Deze interpreta
tie van de gegevens resulteert ten
slotte in de „National" Intelligence
Estimates.
De directeur van het Centrale In
lichtingen Bureau, Allan W. Dulles,
een bijzonder toegewijde overheids-
Generaal Natha, Twining, de voorzit
ter van de gezamenlijke chefs van
staven.
die bij de ramingen van het militair
vermogen van de Sovjet-Unie worden
gemaakt. Het peil dat men in Ame
rika heeft bereikt wordt regelmatig
gebruikt als maatstaf voor hetgeen
naar men veronderstelt in Rus
land is bereikt of nog bereikt
zal worden. Maar de Russen heb
ben altijd veel intensievere po
gingen ondernomen om nieuwe
wapens te ontwikkelen dan de Ame
rikanen. In de practijk vereist de ont
wikkeling van een nieuw wapen
van tekenbord tot produktie-stadium
in Amerika in het algemeen twee
maal zoveel tijd als in Rusland. En
dus keren de fouten regelmatig te
rug.
Soms, zo moeten wij hieraan toe
voegen, schijnt de meerderheid in het
Pentagon een foutieve raming zelfs
te verkiezen boven een deugdelijke
De vroegere Amerikaanse ondermi
nister van defensie, Donald Quarles,
vertegenwoordigde bijvoorbeeld de
meerderheid in het Pentagon toen
hij zich alle denkbare moeite ge
troostte om de installatie van radar-
apparatuur in Turkije, voor het
„schaduwen" van Russische raket
proeven, te verhinderen. Toen de ap
paratuur tenslotte toch in Turkije
was geïnstalleerd werd met behulp
daarvan onmiddellijk vastgesteld wel
ke enorme vooruitgang de Russen op
het gebied van raketten hadden ge
maakt. Maar zelfs na deze haide les
werden de feiten, die de radar ont
hulde, dikwijls met een schouderop
halen afgedaan De vroegere minis
ter van defensie, Charles Wilson, heeft
bijvoorbeeld de aanwijzingen van de
radar, dat de Russen hun eerste in
tercontinentale raketten aan het be
proeven waren, in het openbaar be
lachelijk gemaakt. De voorzitter van
de gezamenlijke chefs van staven,
generaal Nathan Twining, is nog lang
daarna blijven volhouden, dat de Rus
sische intercontinentale raketten in
werkelijkheid geen intercontinentaal
bereik hadden.
Dat is de ontmoedigende achter
grond, waartegen men de officiële
ramingen, de National Intelligence
Estimates, moet beschouwen. Zij vor
men de basis van het meest angstaan
jagende spel dat een regering oon
heeft gespeeld. In een volgend arti
kel in deze serie zal deze analyse na
der worden bekeken.
(Copyright N. Y. Her. Trib.)
De Paasprocessie met de beroemde ikoon „Axion estin" uit het Protaton in
Karjés.
Sinds een kleine honderd jaar is
er een haast onafzienbare rij van
boeken over de Athos versche
nen en iedereen kent nu, minstens
van naam, dat merkwaardige schier
eiland in de Egeïsche Zee, dat sinds
duizend jaren en meer uitsluitend
door monniken bewoond wordt en
dat de stormen der eeuwen nauwe
lijks beroerd hebben.
ry.
iC Een buitenstaander zal zich mis-
r,i schien afvragen waarom telkens weer
gn nieuwe schrijvers zich geroepen voelen
om hun indrukken over „de Heilige
Berg" vast te leggen en in het licht
te geven.
Doch wie eenmaal persoonlijk dat
monnikenland mocht betreden en in de
ban geraakte van zijn ongerepte na
tuurschoon, van zijn even eerbiedwaar
dige als belangwekkende kloosters, van
zijn schamele kluizen en hutten, in het
groen verscholen of als adelaarsnesten
op de steile rotsen gebouwd: wie in het
mystieke halfdonker van de rijkbe-
schilderde kerken en kapellen de lange,
plechtige diensten mocht bijwonen en
spreken met de stil-glimlachende mon
niken of de vergeestelijkte kluizenaars;
hij begrijpt waarom telkens weer
nieuwe Athosbezoekers daar een rijke
inspiratie vinden en zich gedrongen
voelen om te spreken over die wondere
monnikenwereld, die als een oase van
vrede en vroomheid en tegelijk als een
onmetelijk groot en rijk museum van
de Byzantijnse Middeleeuwen onge
stoord is blijven liggen temidden van
een woelige en steeds wisselende we
reld.
Onder de talrijke werken over de
Athos vindt men er overigens van aller
lei soort en gehalte vanaf de vluchtige,
soms spottende aantekeningen van
oppervlakkige toeristen of nieuwsgieri
gen tot aan de ernstige, streng-weten-
schappelijke verhandelingen van ge
leerden en deskundigen op velerlei ge
bied. Sinds jaren is er ook gretig ge
fotografeerd op de Athos en verschil
lende werken bevatten een keur van
prachtige illustraties over „de Heilige
Berg", zoals de Athos door de Grieken
genoemd wordt.
Ditmaal hebben twee benedictijnen
/an Maria-Laach een poging ge
daan om hun visie op de Athos vast
te leggen en hun boek is ongetwijfeld
het mooiste boek over het monniken
eiland, dat tot nu toe verscheen
Vooral vanwege de overvloed van
schitterende, gekleurde platen (en
ook zwart-witte), die een suggestief
en tevens getrouw beeld geven, zowel
van de paradijselijke natuur daar
ginds als van de schilderachtige
kloosters en kluizen, van karakteris
tieke monnikentypen en heilige iko-
nen, van oude, kostbare handschrif-
ten en diverse kunstschatten, verder
'ook van de liturgische diensten. De
ze laatste had men tot nu toe eigen
lijk nog nooit kunnen fotograferen,
omdat de monniken dit niet toeston
den. Doch vanwege het duizendjarig
Athosjubileum (1961/1963; in 1961/'63
werd het eerste klooster op de Athos
gebouwd) kreeg p. Chrys. Dahm
zeer ruime bevoegdheden, waar hjjj
met grote kundigheid van profiteer
de. Tijdens vier bezoeken maakte
hij niet minder dan 7000 opnamen!
Uit dit rijke fotomateriaal heeft hij
nu een keuze gemaakt van 81 ge
kleurde en 63 zwart-witte platen en
die in een bepaalde, harmonische
volgorde gerangschikt. Vooral de ge
kleurde reproducties zijn vaak fan
tastisch, zowel wat de foto's als wat
de kleurenweergave betreft, al heb
ben sommige vergrotingen iets aan
scherpte ingeboet. Het boek doorbla
derend is het of men persoonlijk een
bezoek aan de Athos bracht. Tussen
de platen door s taan verschillende
hoofdstukken, die in het kort allerlei
interessante dingen vertellen over
oorsprong, betekenis en inrichting
van de monnikenrepubliek, over de
grote, zelfstandige kloosters, over
skiten en kluizenarjjen, over ikonen
en ikonenschilders, over het paas
feest, de kerkzang, enz. enz.
Een geheel aparte bijzonderheid
De hoofdkerk van het klooster Pandeleimonos.
(Alle reproducties uit het boek >yAthos").
Een fotomontage uit het bijzonder fra<
de gewelven, in ordelijke rijen d
vormt de grammofoonplaat, die aan
het boek is toegevoegd en die het de
lezer mogelijk maakt enkele Slavische
en Griekse kerkmelodieën te beluiste
ren, zoals die heden nog op de Athos
gezongen worden. Om technische re
denen werden de Slavische zangen ech
ter niet op de Athos-zelf maar in het
Herenigingsklooster van Chevetogne
(België) opgenomen.
Dit prachtige Athos-boek verschijnt
tegelijkertijd in het Duits, Engels.
Frans en Grieks, terwijl andere verta
lingen (vermoedelijk ook een Neder
landse) eerlang zullen volgen.
Wie belangstelling heeft voor de be
roemde monnikenberg, verzuime niei
zich dit zeldzaam fraaie album aan te
schaffen. Het is de Athos waardig!
DOM. ATH. VAN RUIJVEN
1 boek: zonlicht over het klooster, in
resten van overleden monniken.
P. Chrysostomus Dahm: Athos
berg der Verklarung. Text von p
Chrys. Dahm en p. Ludger Bernhard
Burda-Verslag (Offenburg/Baden 1959)
in 4° 228 blz. (met 81 gekleurde en 63
zwart-witte afbeeldingen naar foto's
van de schrijver.
Een monnik tijdens een dienst met de
komwoschinion in de hand.
Er wordt in de roman „Twee minu
ten stilte" van Karei van het Re-
ve bijna doorlopend gespot, niet
nadrukkelijk, zonder uitroeptekens. De
spot is koel en glad. De auteur schijnt
zich moeilijk anders dan ironisch te
kunnen uiten. De hoofdfiguur van de ro
man, die met een geschaakte naam Lo-
dewijk Prins heet, is bibliothecaris, zo
dat het geoorloofd zal zijn, de spot te
catalogiseren in soorten. Daar is al
lereerst de spot met het schrijverschap
zelf. Prins wil niet voor een modern
romanschrijver aangezien worden, re
den waarom hij geen scabreuze woor
den in zijn verhaal wenst te gebruiken,
zoals hij op bladzijde 19 verklaart. Be
hartiging van familiebetrekkingen -
de auteur is een broer van Gerard Kor-
nelis van het Reve zal aan deze iro
nie niet vreemd zijn. Een kleine vertak
king heeft deze soort spot in de voort
durende verontschuldigingen van ge
meenplaatsen. Cliché's krijgen de toe
voeging „zoals dat heet" of „zoals dat
genoemd wordt", één maal staat er
zelfs „Het meisje lachte op een manier
die in slechte boeken beschreven staat
als „deep", throaty". Van zelfspot met
zijn nog onzekere literaire talenten is
de schrijver, die hoogleraar is te Lei
den, niet vrij, zoals dat heet.
De tweede soort spot, die frequenter
en venijniger is, geldt het universitaire
milieu, waaruit we kunnen opmaken,
dat de schrijver in ieder_ geval een „bui
tengewoon" hoogleraar is. Al op de eer
ste bladzijde van de roman wordt een
Amerikaans hoogleraar met een vreem
de taalkundige verzamelwoede even de
baret gewipt. Deze spot culmineert in
de beschrijving van de knekelige ge
beurtenis die een promotie is. Jammer
genoeg is hier de spot iets te weinig
spits, al is het grapje aan het eind van
het hoofdstuk, dat sommige toehoorders
fluisterend ingelicht moeten worden,
dat „met lof" „cum laude" betekent,
erg fijntjes.
Na de literaire en de wetenschappe
lijke spot, volgt als derde soort de po
litieke, die ook niet zachtzinnig is.
Prins, die doctor in de Slobodische let
teren is, is werkzaam op het Instituut
voor Oosteuronese Cultuurgeschiedenis
te Amsterdam. Het paradijs Slobodië
wordt herhaaldelijk ontluisterd, meer
nog echter worden de fellowtravellers
onder de Nederlandse intellectuelen ge
hekeld. Bepaalde linkse kringen zullen
zich wel door Van het Reves rechtse
directen getroffen voelen. Bijzonder ge
ridiculiseerd wordt echter de angst voor
Slobodische spionnen en geheime agen
ten, die altijd en overal kunnen toe
slaan. In hun altijd vermoede mysteri
euze optreden zag Van het Reve stof
voor een geheimzinnig verhaal: de di
recteur van het Instituut voor Oost-
europese Cultuurgeschiedenis komt op
vier mei, twee minuten over acht, orr.
het leven door een bom. De bomaan
slag zou wel eens te maken kunnen hen-
ben met twintig zeldzame brieven die
de Slobodische revolutionair Iljin schreef
aan Bronstein, eveneens een Slobodisch
revolutionair. Op de publikatie van de
ze correspondentie is de huidige dicta
tor van Slobodië, Koba, allerminst ge
steld, en de directeur had die brieven
in zijn bezit.
De stof is er voor een detective, die
echter niet zo maar een detective werd.
Het verhaal werd een heerlijke berg
plaats voor allerlei spotlusten. Nu kom
je in de bekoring bi) spotters is de
lezer soms scherpzinniger dan hy denkt
het verhaal ook nog als een satyre
op de detective-roman te zien. Hiervoor
pleiten: de afwezigheid van een detec
tive. Lodewijk Prins gedraagt zich wel
als zodanig, heeft vlagen van scherp
zinnigheid, maar kijkt té veel verder
dan zijn spitse neus lang is. Voor het
totale spot-karakter van de roman pleit
echter vóór alles de zeer zwakke oplos
sing van de moordgeschiedenis. Een
einde, te simpel voor de scherpzinnige
inzet, een lichte bespotting dus daarvan.
Tot deze laatste spot-theorie komt men.
omdat men Karei van het Reve er niet
iiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuniiiiiiiuiiiiiiiininiiHiiiiiHiiii
voor aan ziet, zijn lezers na ze zo span
nend en aangenaam bezig gehouden te
hebben, een kool te stoven. Een rode
kool had nog gekund.
Het zwakke einde heeft evenwel ook
een positieve kant: de angst voor mys
terieuze machten komt door het een
voudige einde nog caricaturaler uit. En
dat kan wel eens, gezien de toon van
het gehele boek, de opzet van Van het
Reve geweest zijn. Dan heeft hij zijn be
doelingen boven de romantechniek ge
steld, al heeft hij zich nog moeite ge
noeg gegeven om een scherpzinnige in
trige te bedenken en die heel intelli
gent uit te werken, waarbij het vooral
bewonderenswaardig is, hoe alle wrijf
palen als mijlpalen in de ontraadselings
geschiedenis gebruikt worden.
„Twee minuten stilte" verscheen bij
G. A. van Oorschot te Amsterdam.
K.F.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 5 febr. Aan de 5e
jaarbeurs van Vlaanderen, die van 10
tot 25 september in Gent zal worden
gehouden, is een internationale wed
strijd voor architectuur verbonden,
waaraan alleen architecten uit de zes
landen van de Euromarkt kunnen deel
nemen.
Gevraagd wordt het ontwerp» voor
een huis, bestemd voor een gezin van
vier personen, te bouwen met gebruik
making van prefabricated onderdelen.
Aan de prijsvraag zijn meer dan 20.000
gulden aan prijzen verbonden.
Op dit ogenblik de inschrijving
sluit op 1 april zijn er al meer dan
800 inschrijvingen, voornamelijk van
Belgische en Duitse architecten. Uit
Nederland hebben zich ongeveer 120
deelnemers gemeld. Op de jaarbeurs,
die speciaal gewijd zal zijn aan de wo
ning en de woningbouw, zullen huizen
te zien zijn van typisch Nederlandse,
Belgische, Franse, Duitse, Italiaanse
en Luxemburgse opzet. Daartussen
komt het „Europese huis". De secre
taris-generaal van deze beurs, de heer
H. Persin, zei tijdens een toelichting
op de plannen, die hij in Den Haag
heeft gegeven, dat er in Vlaanderen
een goede markt is voor de woning-
bouwmdustrie.
