Feestuitgave bij 25ste boekenweek
Beeldbiografie van HET BOEK
llmtbeBtpfr öet3|öUan&tfd)e ^djtp m gïjtbatn ut
E
Goede verbinding tussen
woord en prent
T
CETAFLE
1984 Politieke parabel van
George Orwell verfilmd
Interessante, maar sombere film
G
EEN RUBENS
OP DRIFT
Propagandafilms voor
het vliegen
IN 26 LETTERS
3twto«n/t3öfc Coetfen/jfcmcfcingfjm t nDrtyeemöe atoontuetm bie bejtsmt wnf
ttisunw/jiiiv
tr a xi ii
i i li in
in if m \VII
W //Kill
ir ■n»w ii
1 I I 11
1» II MA
twfwtr/iiuz»
FIT MET
Wielrijdster verongelukt
BIOSCOOPSTAKING
IN BELGIË
Rekening
Courant
Fons Rademakers
naar Hollywood
H GEESTDRIFT EN ZAKELIJKHEID
ZATERDAG 26 MAART 1960
PAGINA 9
Iourruul
I-l dl and fa
Door begeerte van fckcfcCoopiuydcn gedruckt,endcmcn vintic tc coopbj BarentLangencs,
en speciale uitgave, in een oplage van 50.000
exemplaren, is de reeks activiteiten en fes
tiviteiten ter gelegenheid van de zilveren
Boekenweek komen versterken. De Commissie
met de lange naam heeft zich door dit boek nog
meer van de sympathie van lezend Nederland ver
zekerd, want het is een prachtig werk geworden,
rijk geïllustreerd bovendien en typografisch met
alle zorgen omgeven, die men zich maar kan wensen.
NEDERLANDSCHE
CREDIETBANK N.V.
van Ceta-Bever
door W. H. VAN EEMLANDT
Kom fris op en van Uw werk
njw.twet «.«©«wof ietmnbotn £nm».
mnwetrrttmn «n «p&ornjitgetWn ÏKtwtatoi
hare (Hooi*
i oorlfttoM
A\<aw*Hvs
tfti *U
'vf kipaH
Mtijer
Bocck-vcrcoopcrtotMidclcibiirjh, Aono M. D.xcvut»
Het reisjournaal van de tocht van de Hollandse Schepen, gemaakt door de Indische Golf. Een boek over snelle schepen,
die uitzeilen voor de ontdekking van de nieuwe wereld. Ijverige kooplieden lieten het verslag drukken en ijverige bur
gers volgden hun adembenemende tocht. De reisatlas was geboren.
25' boekenweek:
Muiii foi-ism, mi* hier»!)» «uriwea n,i
cntUHieruni Libron, <m eimtWirmitit cv
r.»m t)i>»:M 4„ XIX y,,
De frontpagina van een uitgave van de
Katholieke Index. Achter deze pagina
Volgde de lijst van boeken, die volgens de
Kerk buiten hun boekje waren gegaan.
(1758). Ook in Nederland, Frankrijk en
Duitsland plaatsten censoren boeken op
een lijstom een veelvoud van redenen,
susvniie staatsgevaarlijke en andere
fSHcte ideeën met wortel en al uit te
n- Illustratie uit „in 26 Letters".
(Advertentie)
Melk
(Van onze correspondent)
GRONINGEN, 26 maart De 26-ja-
jgge wielrijdster mevr. A. Waanders-
Uosthumus is gistermorgen in de Taco
Mesdagstraat om het leven gekomen.
passeerde een stilstaande vracht
auto juist op het moment dat de bestuur
der voor zijn auto langs liep om aan
de wegzijde in te stappen. Hij kwam
met de wielrijdster in botsing, waar
door zij naar links viel en met haar
noofd onder het achterwiel van een van
de andere kant naderende vrachtwagen
geraakte. Zij werd op slag gedood.
„In 26 Lett s" is de titel van dit
jubileumboek. Voor de goede orde zij
nogmaals gesteld, dat het uitsluitend
in de Boekenweek te verkrijgen is te
gen de zeer geringe prijs van een rijks
daalder, die beslist in geen verhou
ding l at tot de kosten Maar eerst
moet men dan toch nog in het bezit zijn
van een bon, die bij het Boekenweek
geschenk wordt uitgereikt. Dit is ge
daan om tegen te gaan, dat alle boe
kenliefhebbers uitsluitend en alleen op
het spoor van ,,In 26 Letters" wor
den gezet.
Men zou ueze feestuitgave een eer
bewijs aan het boek zelf in de meest
brede In van het woord kunnen noe
men. Het geeft door honderden foto's
en tekeningen, vele citaten en een
springlevende tekst een boeiende le
vensbesef--i' ng van het boek en het
leven met boeken. Het boek is uit het
leven voortgekomen; het leven is zon
der het boek ondenkbaar. Tussen deze
twee gedachten beweegt zich door mid
del van tekst en beeld de bewogen le
vensgeschiedenis van het boek, zo op
nieuw een geschrift vormend, dat de
moeite van het zien en herzien, het
lezen en herlezen waard is.
De samenstellers, Eldert Willems,
phil. d:-s. en Hans Barvelink, grafisch
ontwerper, zijn er van uit gegaan, dat
er in de eerste plaats een goede ver
binding tussen letter en beeld, tussen
woord en rent, moest ontstaan. Het
is een gelukkige combinatie geworden,
waarbij men zowel platen kan kijken
als lezen en waarin iedereen met inte
resse voor het verschijnsel boek iets
van zjjn gading kan vinden, een beeld
roman, die niet gericht js op een
bepaald aspect uit de literatuur, maar
een bewogen geschiedenis weergeeft,
die in elk detail interessant genoeg is
om er kennii van te nemen.
issen de vaderen is een twist ont
brand, van wie het boek het kind
is. Historici zullen zich erin mo
gen verdiepen hoe het precies in eikaar
zit; in elk geval heeft de mensheid er
alles mee te maken. Als wiegekinde-
ren werden de eerste boeken gekoes
terd, zoals in deze feestuitgave te zien
en te lezen valt. Reeds in de windse
len zijn de boeken populair geweest.
Zij rijden de wereld In en gaan van
hand tot hand. Het eerste gedrukte
werk, dat de naam best-seller" ver
dient was de „Imitiatio Christi" van
Thomas a Kempis. De volgende schrij
ver die best-sellers" van Europees
formaat op zijn naam heeft staan was
Erasmus van Rotterdam. Vanaf die da
gen is de pulariteit van het boek
steeds groter geworden. De samenstel
lers laten '!t verschijnsel in allerlei
vormen en creaties zien. Het moet een
ontzaglijke opgave zijn geweest, die
slechts langzaam en met veel moeite
kon worden uitgevoerd. De poging om
bet boek in zijn algemeenheid te illus
treren, het tweemanschap heeft
zich met een ware „snuffelzin" op ve
le bibliotheken geworpen, is voortref
felijk geslaagd. Het opvoedende, verma
kelijke sprookjesachtige, avontuur
lijke, literaire en romantische boek
hebben ieder een „beeld" gekregen
naast het geleerde boek, dat de wetten
der natuur ontcijfert, de arbeid stimu
leert en de kennis verrijkt. En dan
zijn er de boeken, die elkaar tegen
werken en die meestal zich op het
enge pad der waarheid met fijngeslepen
pennen te lijf gingen, een verschijnsel,
dat in vroegere dagen met meer bi
bliofiele liefde werd omgeven dan te
genwoordig. Maar aan de mens die
werkt en zoekt geeft Het Boek der Boe
ken een on-verga..i.elijk teken. Ook hier
aan is a ht besteed.
Uit de verhouding Leven Boek leest
men telkens hier hoe allerlei uitingen
van leven door het boek worden be
geleid; wetenschap, kunst, staatskunde:
Atlassen hangen samen met ontdek
kingsreizen, vertalingen van de Bij
bel met godsdiensttwisten, encyclope
dieën met opkomend burgerdom, pam
fletten met sociale evoluties, mémoi
res met afstervende tijdperken. En dan
de 19de en 20ste eeuw. Letters van
hoop, die als vlaggen zich verheffen en
tussen de steeds toenemende stroom
van boeken staat de mens. De boeken
productie gaat met sprongen omhoog,
hoofdstukken stapelen zich op maar
het leven blijft weerspiegeld staan in
de boeken. Het ermogen van de mens
de zesentwintig letters te keren en te
wenden van en naar het leven, krijgt
onafgebroken gestalte in het boek; ook
in dit prachtige werk, dat waarlijk
een geschenk is. Het is niet beter sa
men te vatten' dan de volgende regels,
waarmee het boek begint:
Duizenden boeken reizen mee door
het leven.
Boeken wijzen ons de weg,
dromen onze droom,
vergezellen ons bij de dagelijkse ar
beid,
delen onze vreugde en smart.
En de mens leeft mee met de boeken.
Hij ontwerpt en schrijft,
verzorgt en beschermt,
leest en begrijpt ze.
De mens is op reis door het leven,
het boek is op reis door de tijd:
twee schep'.n die varen over één zee.
DUISTER
BRUSSEL, 25 maart (UPI) Van
maandag tot vrijdag gaan in geheel
België de bioscopen dicht. De directies
hebben besloten hun etablissementen te
sluiten it protest tegen de hoge verma
kelijkheidsbelasting, die momenteel 23
procent van de bruto-ontvangst bedraagt
(Advertentie)
Het openen van een rekening
courant is niet alleen voor
een zakenman, maarook voor
een particulier van groot be
lang, wat in andere landen
meer dan in het onze wordt
ingezien. Laat aan u ver
schuldigde gelden op uw re
kening bij onze Bank storten
en laat ons uw betalingen
verrichten in bank- en giraal
verkeer.
Het spaart u tijd, moeite en
g,eld!
Hoofdkantoor
KEIZERSGRACHT 507-517
AMSTERDAM
49 vestigingen
Een zeventiende eeuwse schoolklas. Gravure van Abraham Bosse uit het Prenten
kabinet van het Rijksmuseum. De bijgaande tekst luidt: Het is verboden om in
de klas met de voeten te schoffelen, zich te krauwen, luizen te vangen, hard te
snoften en te snuiten, te pruilen of te vechten.
Dodelijk verschrikt poogt Winston Smith (Edmond O'Brien), die zijn liefde voor
Julia (Jean Sterling) ontdekt ziet, de verraderlijke televisiecamera, het alziend
oog van Grote Broer, te vernietigen. Beeld uit de film „1984" van Michael Ander
son naar het gelijknamige boek van George Orwell.
(Advertentie)
Lijm koud alle hout
AMSTERDAM, 25 maart „The aca
demy of motion pictures arts and scien
ces" heeft Fons Rademakers geïnvi
teerd naar Hollywood te komen om op
4 april aanwezig te zijn bij de uitreiking
van de oscars. Zoals gemeld staat de
film „Dorp aan de Rivier" op de no
minatie voor deze prijs onder de ru
briek „beste buitenlandse film". Fons
Rademakers en de producent S. Barn-
stijn zullen op 29 maart naar Holly
wood vertrekken. Fons Rademakers zal
zijn werkzaamheden aan de film „Mali
kers staakt uw wild geraas" waarvan
de opnamen intussen voltooid zijn, en
kele weken onderbreken.
eorge Orwell me1 zijn sombe
re voorspellingen over de tota
litaire slavernij, die de mens
heid volgens hem onvermijdelijk te
wachten staat, wordt door velen,
vooral na zijn dood, beschouwd als
een soort mannelijke Cassandra.
„Animal Farm" wie herinnert zich
niet de knappe en beklemmende te
kenfilm in kleuren, die John Halas
en Joy Batchelor naar dit gegeven
van Orwell maaken was een die
renfabel om ons te waarschuwen te
gen de richting, waarin de moderne
samenleving bezig is zich te ontwik
kelen.
In zijn boek „1984", dat thans on
der dezelfde titel door de Britse fil
mer Michael Anderson in beeld is ge
bracht, laat hij zien, wat er dreigt
te gebeuren, eer we dertig jaar ver
der zijn. Of misschien is het juister
te zeggen, dat Orwell ons wil doen
geloven, dat in de toekomst lichame
lijke, maar vooral geestelijke slaver
nij onvermijdelijk is. Dat we niets
kunnen doen om deze calamiteit te
voorkomen, juist omdat niemand be
reid is, zich daarvoor werkelijk in
te spannen.
Nu moeten we eerlijk bekennen, dat
we Orwêll's boek niet hebben gelezen.
Maar na het zien van de film in de
versie, zoals die hier te lande draait,
menen we een voldoende juiste indruk
te hebben gekregen van zijn bedoelin
gen. Van de film „1984" zijn namelijk
twee versies gemaakt, die op verschil
lende wijze eindigen. De ene houdt zich
aan het boek, waarin Grote Broer, de
alziende dictator van Oceanië elk spoor
van menselijke waardigheid uit de zie
len van de held en de heldin
martelt en ze tot gehoorzame slaven
yan de staat degradeert. De andere,
meer sentimentele versie eindigt in zo
verre optimistisch, dat de beide ge
lieven, ondanks alles wat hun is aan
gedaan, samen sterven, elkaar hun
door Grote Broer verboden liefde be
tuigend.
Weekhartige romantici
Omdat de Amerikanen door de Brit
ten worden beschouwd als weekhartige
romantici, had de producent, N, Peter
Rathvon, de laatste versie oorspronke
lijk voor de export naar de Verenigde
Staten bestemd. De Britse bioscoop
exploitanten bleken echter vrijwel zon
der uitzondering de voorkeur te geven
aan de film met het meer optimisti
sche einde, zodat tenslotte toch Ame
rika Orwell's verhaal onverbloemd te
zien kreeg.
Intussen schijnt het meer dan vier
jaar te hebben moeten duren de
film beleefde in 1956 zijn Londense
première alvorens een Nederlandse
filmimporteur tot de conclusie is kun
nen komen, dat Nederlanders logisch en
vooral nuchter denkend genoeg zijn om
zich niet door de sombere afloop van
deze briljant geschreven en knap ver
filmde politieke parabel te laten af
schrikken.
Tegen een achtergrond van gebom
bardeerde Londense huizen en in ka
mers vol futuristische elektronische ap
paraten speelt zich het verhaal af van
Winston Smith (Edmond O'Brien), een
klein ambtenaartje van het Ministerie
van Waarheid, en Julia (Jean Sterling),
een ambtenaresse van de regering van
Oceanië. Grote Broer controleert ieder
een en alles: de elite van de Binnen-
partij, de minder belangrijke leden van
de Buitenpartij en de proles", door
middel van televisiecamera's, verbor
gen microfoons, de alomtegenwoordige
spionnen en de „gedachtenpolitie Al
len zijn terdege geschoold in de overal
aangeplakte sofistische leuzen als
„Vrijheid is slavernij", „Oorlog is vre
de", „Onwetendheid is Macht' Op ge
regelde tijden worden er haat-campag
nes gevoerd. Dit alles belet twee een-
^iiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiii
30
„Hm. Uit al die tientallen getuigenverklaringen,
die we nu hebben, kan ik maar één werkelijk
verdachte halen en dat is Rossetti!" Die smid op
de Lunbaansgracht gaf een beschrijving van hem,
die vrijwel klopte met die van het museumperso
neel. We zullen in ieder geval met hem beginnen
en onmiddellijk die kostjuffrouw gaan horen. Hier
heb ik het adres. Laat de wagen maar voorkomen."
De pensionhoudster in de stille straat van Am
sterdam-Zuid was thuis. Ze kon niet anders dan
goede dingen vertellen over de man, die drie ja
ren bij haar had gewoond, zijn huur prompt op
tijd betaalde, altijd een goed woord voor iedereen
had in zijn koeterwaals en een regelmatig leven
leidde, waarop niemand iets had te zeggen.
„Was hij op 28 februari 's avonds thuis? Dat is
Zaterdagavond
..„Hij was 's zaterdagsavonds nooit thuis! Het was
zyn enige uitgaansavond. Altijd ging hij om tien uur
naar bed, maar 's zaterdags nam hij het ervan.
Dan was hij er ook nooit voor het avondeten
Maar zondagmorgen heeft mijn zoontje het ontbijt
ot) hem op zijn kamer gebracht. H\j was toen al bij
de hand -— het zal een uur of negen zijn geweest
en bezig met zijn koffers, want hij zou maandag
naar I)u:tslanri vertrekken."
"Wanneer ging hij maandag precies weg?"
„s Avonds na het eten. Half zeven zal het geweest
zijn."
„Hoe ging hü. Liep hij of nam hij een taxi?"
„Een taxi, commissaris. Wij hebben hier een
garage in de straat en die bellen we altijd op,
als er een wagen nodig is."
„Had hij veel bagage bij zich?"
„Neen. De gewone zwarte koffer, die altijd onder
zijn bed stond en een handvaliesje. O ja, hij had
ook nog een lange kartonnen doos bij zich. Anders
niet."
„Hoe zag die doos er uit?"
„Ach, u kent die lange bruine dozen wel, waarin
sjieke bloemenzakën hun dure rozen verzenden.
Heel lang," zë wees een maat van meer dan een
meter aan, „zó hoog en zó breed ongeveer."
Starings geoefende hersens registreerden: 110 bij
20 bij 30
„En de koffer?"
„Het was eigenlijk niet meer dan een groot va
lies, meneer. Mijn zoontje kon het gemakkelijk de
trap afdragen."
Heeft hij nog iets bij u achtergelaten of in be
waring gegeven?"
„Neen. Ik heb dinsdagmorgen zelf de kamer uit
gehaald en schoongemaakt. Er was niets meer.
Wacht evenOnder een bloemenvaas op de
schoorsteen lag een opgevouwen papiertjeDal
moet ik in de vuilnisbak hebben gegooid
„Is de bak al geleegd?"
„Neen. De vuilnisman komt morgen."
Staring was al op de been.
„Waar staat die bak?"
„Naast de keukendeur op de veranda. U kum
het zó vinden
Even later kwam de brigadier de kamer weer
m en legde een groezelig stukje papier voor de
pensionhoudster neer.
„Is het dit?"
„Ja."
Het bleek een kleine folder te zijn van een reis
bureau en beschreef de bootverbinding Hoek van
Holland naar Engeland. Bij de tabel van de trein-
aansluitingen voor de nachtboten, stond vóór Am
sterdam C.S. een dun rood potloodstreepje. Staring
wees op het uur van vertrek: 19.06.
„De nachttrein naar Parijs," zei hij zacht. „Over
stappen in Rotterdam Delftse Poort op de boot
trein naar de Hoek om 20.24."
„Vertelde hij u voor zijn vertrek naar hij heen
ging?" Van Houthem nam weer het woord.
„Hij wilde naar een museum in Münsen voor
de uitvoering van een opdracht."
„Liet hij een adres achter?"
„Neen."
Na nog enige weinig betekenende vragen namen
de politiemannen afscheid. Toen zij op het punt
stonden de trap af te gaan, vroeg Van Houthem:
„Waar is precies die garage?"
„Als u rechts gaat, vindt u ze bijna aan het
eind van de straat. Eén van de laatste huizen op
deze rij."
In het dagboek van de taxiverhuurderij was het
gezochte spoedig gevonden. Om 18.25 was 's maan
dags een wagen besteld door het pension. Naar
het Centraal Station. Dorus had geredenWaar is
Dorus nu?Waarschijnlijk thuisWaar woont
hij?Het adres werd gegeven.
Dorus was thuis. Zodra hij op zijn gemak was
gesteld, na de schrik over het onverwachte bezoek
van de recherche, begonnen de vragen.
„Hoe zag je vrachtje er uit?"
„Een kleine man. Meneer Rossetti. Ik reed hem
vaker. Donker, echt Italiaans gezicht. Hij sprak al
tijd Hollands en Frans door elkaar. Een echte
krachtpatser, commissaris. Kort van stuk, maar
lenig en gespierd. Je moest hem op die kleine voe
ten zien voortzweven als hjj haast had! Hij was
een beste, vriendelijke man, altijd opgeruimd en vol
grapjes. Maar ik zou toch liever geen ruzie met
hem hebben gekregen. U kent die types wel. Ze
zien er uit of je over ze heen zou kunnen lopen,
maar je krijgt het gevoel of ze je met één veeg
knock-out kunnen leggen!"
„Je zei daar, dat hij kleine voeten had. Hoe
kwam je daar zo toe?"
„Ach, dat weet ik niet, commissarisWanneer
je nog al dikwijls dezelfde lui rijdt, zjjn er van die
dingen die je opvallen. Terwijl je je centen beurt
of het portier openhoudtDie man had voetjes,
waar een modejuffer trots op zou kunnen zijn
Ik weet niet, hoe ik er toe kwam het daarover
te hebben.
„Waar moest hij maandag heen?"
„Naar het Centraal Station. Hij ging op reis.
want hij had de bagage bij zich."
„Wat voor bagage?"
„Een zwart koffertje, een doos en een valiesje."
(Wordt vervolgd).
voudige harten niet, elkaar te vinden
in een zuivere liefde, die niet wordt
geduld door Grote Broer, omdat alleen
de partij uitmaakt, wat goed is voor
een mens. Hun poging om zich aan de
totale tirannie te ontworstelen loopt op
een afschuwelijke mislukking uit, die
aan dit politieke drama een ontstellen
de, dramatische werking geeft. Psy
chologische martelingen, eindeloze ver
horen en hersenspoelingen beroven de
beide minnenden van hun laatste
restje menselijke waardigheid en alle
menselijk gevoel, zodat zij niet meer in
staat zijn, liefde voor elkaar te koes
teren.
Michael Anderson, wiens „Dam Bus
ters" we ons met waardering herinne
ren, is er veel beter in geslaagd, de
sfeer van Orwells totalitaire staat in
zijn beelden te vangen dan de in zijn
film optredende personen tot leven te
brengen. De verschrikkingen van de
absolute staat worden zodoende welis
waar aangeduid, maar slechts nu en
dan, zoals op het moment, dat Winston
iiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiHiiiiiiiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiiiiiifnHiiiiiimimmHiitiimmiimtHHiitiiiiHMiHiMiMmNii
Smith zijn geliefde verraadt, niet om
zijn eigen leven te redden, maar om
dat zijn geest bezwijkt onder de on
menselijke druk, worden ze dramati
sche werkelijkheid.
Dit treft des te dieper, omdat men
de gedachte nauwelijks van zich kan
afzetten, dat al die misleidende leuzen,
dat her-schrijven van de geschiedenis,
die processen en haatcampagnes tegen
zichzelf beschuldigende verraders, die
hersenspoelingen en dat volkomen ont
breken van alle vreugde en menselijke
gevoelens, niet alleen maar zijn ont
sproten uit de pessimistische fantasie
van George Orwell.
Wie de kranten geregeld leest en wie
de journaals uit de archieven van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie te Amsterdam heeft gezien, die nog
pas deze week op het Nederlandse te
levisiescherm zijn vertoond, zal begrij
pen, wat we bedoelen.
(Leidseplein-theater, Amsterdam).
De trekschuit, die de passagiers van gisteren in elf uur van Amsterdam naar
Leiden bracht. Beeld uit de film „De emigrant is niet van gisteren", waarin
propaganda wordt gemaakt voor het vliegen.
Het Nederlandse bedrijfsleven
maakt nog maar een bescheiden ge
bruik van de lm als communicatie
middel voor allerlei propagandistische,
voorlichtende en informatieve doel
einden. Vooral met het oog op het
buitenland is de film een gericht ver-
spreidingsmiddel, waarvan de effec
tiviteit steeds meer wordt beseft en
dit heeft tot gevolg, dat de produktie
van utiliteitsfilm in Nederland gesta
dig toeneemt en aan diverse kleinere
ondernemingen werk verschaft. De
omzet hiervan beloopt thans een 3
4 miljoen gulden per jaar, een bedrag,
waarvoor men in ons land 5a 6 grote
speelfilms ou kunnen maken.
Dit verklaarde dezer dagen Ger Rau-
camp. een der producenten van „Caril
lonfilms" te Rtjswjjk, bij gelegenheid
van een persconferentie, waarbij o.a.
enkele der nieuwe produkten werden
vertoond.
Passengers in person
Voor buitenlands gebruik is bedoeld
een 16 mm-film in kleuren: „Passen
gersin person", vervaardigd voor
de K.L.M., met een vertoningsduur van
27 minuten. Deze film, geregisseerd
door Ted de Wit, laat ons zien, hoe de
service, waai mee <*-■ K.L.M. haar pas
sagiers omringt, zorgvuldig is afge
stemd op de persoonlijkheid en het ka
rakter .an de reizigers individueel. We
maken kennis met een vijftal personen
van uiteenlopende aard en sociale status
en zijn er dan getuige van, hoe het per
soneel va de K.L.M. tijdens de vlucht
al hun wensen rvult, hun grillen op
vangt en hun moeilijkheden uit de weg
ruimt. Een opzet die van fantasie ge
tuigt en met n aanzienlijk spel
element, waarvan de eerste helft, dat
gene dus, wat zich vóór de vluchten af
speelt, dank zij de ambachtelijke be
kwaamheden, die er doorlopend in tot
uiting komen, zeker vermag te boeien.
Daar, waar do boodschap aan de orde
komt, doet zich weer het bekende ver
schijnsel voor, dat de geestdrift van de
filmer het heeft moeten afleggen tegen
de zakelijke inzichten van de opdracht
gever.
In het algemeen is het een te betreu
ren feit, dat de maker van een documen
taire niet zozeer een geïnspireerd fil
mer, dus een vurig pleitbezorger van
de zaak, ciie hij onder de aandacht wil
brengen, mag zijn, doch slechts de uit
voerder van een door anderen, in het
filmen onbekwamen, dwingend omschre
ven opdracht.
De emigrant
„De emigrant is niet van gisteren"
Dit geldt in mindere mate voor
„De emigrant is niet van gisteren",
waarvan de maker Ko Koedijk zich
op een neventerrein kon begeven,
waar hij klaarblijkelijk meer vrijheid
van handelen en inspiratie had. Dit
filmpje is bedoeld als voorlichting
voor a.s. emigranten, wier schroom
voor het vliegen en alle complicaties,
die daaraan zijn verbonden, moet
worden overwonnen. De film trekt een
parallel met het reizen per trekschuit
van weleer en het is telkens opnieuw
een intrigerende verrassing te ont
dekken, hoeveel overeenkomst er is,
ondanks het enorme verschil in snel
heid. Want de reis per trekschuit van
Amsterdam naar Leiden duurde des
tijds 11 uur, even lang als nu die per
vliegtuig van Amsterdam naar Mon
treal. Aan de hand van een aantal
vaardig tot een zinvolle beeldstroom
gecomponeerde gravures en tekenin
gen laat Koedijk ons de meinier van
reizen e het comfort uit die dagen
zien. Hi.' doorsnijdt daarmee de beel
den van de vliegreis en voorkomt al
dus het gebrek van vele vliegfilms,
n.l. het krampachtig camoufleren van
de eentonigheid door het almaar laten
aanrukken va lekkernijen en gefor
ceerde afwisselingen.
Het lijkt ons dat „De emigrant is
niet van gisteren" door zijn speelse in
structie en breder thema niet alleen de
toekomstige emigrant zal interesseren,
maar ieder publiek zal boeien.
P. H.
(Advertentie)
n gezonde
beweging
