Kanunnik Kir uit
Dijon „ontvoerd"
J
anr&ss? sS6 *rre
Bal
m
B
Gevolgen Van
Sharpeville
Lord Salisbury wenst de pas
in Afrika niet te versnellen
Vriendelijke woorden van Nikita
voor recalcitrante geestelijke
Mr. M. van Thiel
Brits oud-minister trekt vergelijking
met ondergang Romeins imperium
Hans Kaart in
Koek en ei
vJ
PROEF
WERK-
DRUKTE
FIT MET
Tikfout elektrisch „uitgegumd
DINSDAG 29 MAART 1960
PAGINA 7
BUITENLANDSE
KRONIEK
Voorzitter Katholieke
Jeugdraad
Lily Bouwmeester
weer naar toneel
Gastrol bij Theater
n
?Jf
v>
99
Opvolger van
Ko van Dijk
Premier Nieuw-Zeeland
naar Nederland
„Paneel en Penseel" in jubilerend Zuiderzeemuseum -
Kostelijke staaltjes van volkskunst - Vruchtbare vrije
tijdsbesteding
J-Qi M&ssiL rȃ
3^-
Stoeten in België
Wegenwachthulp per telefoon
II! m mpi
-J
Mr. S. baron van
Heemstra overleden
Oud-commissaris der
Koningin in Gelderland
Prof. dr. Th. Dams
SVD overleden
Pater dr. J. Tummers
SJ. overleden
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, 29 maart Ook gisteren
«bsft weer, evenzeer als de steeds vro
lijker door Frankrijk toerende Russl-
sche premier Khroesjtsjev, banunnik-
burgemeester-kamerlid Kir in het mid
delpunt van de Franse openbare be
langstelling gestaan. In de namiddag
Was Khroesjtsjev te Dijon aangekomen,
Het besluit van de Zuidafrikaanse
regering om de naturellen niet
meer te verplichten een persoons
bewijs bij zich te hebben, wijst niet op
een essentiële wijziging van de apart
heidspolitiek. De minister van Justitie,
Erasmus, heeft tenslotte verklaard,
dat het maar een tijdelijke maatregel
js. De naturellen herinneren zich, dat
'n 1942 een soortgelijke maatregel ge-
homen werd, en dat de ontheffing van
de verplichting tot legitimatie toen
slechts een half jaar geduurd heeft. De
Zuidafrikaanse regering heeft het per
soonsbewijs voor de naturellen niet af
geschaft, zij zal alleen voorlopig geen
controle laten uitoefenen op het bezit
van dit document. Die gehate controle
Wordt niet gestaakt, omdat de regering
de zwarte bevolking meer menswaar
dig zou willen gaan behandelen. Het is
slechts een taktische manoeuvre. Het
besluit is genomen uit veiligheidsover
wegingen.
Het toezicht op de naleving van de
Wet op de persoonsbewijzen had vorige
Week maandag aanleiding gegeven tot
demonstraties die door de politie met
geweld waren onderdrukt. Te Sharpe
ville (bij Vereeniging) en te Langa (bij
Kaapstad) werden In totaal 72 Afnka-
nen gedood en 211 anderen gewond.
Premier Verwoerd, die, blijkens zijn
uitlatingen van begin vorige week. aan
vankelijk de ernst van het gebeurde
biet inzag, is kennelijk later tot andere
gedachten gekomen. De verontwaar
digde reacties van vele vooraanstaande
buitenlandse staatslieden en van prak
tisch de hele wereldpers hebben hem
Wellicht doen schrikken. Hij heeft nu
voorlopig een van de grote oorzaken
Van de spanningen in Zuid-Afrika wil
len wegnemen. Maar hij heeft bijvoor
beeld niet kunnen voorkomen, dat er
gisteren een algemene staking van de
zwarte arbeidersbevolking is uitgebro
ken.
In de Unie van Zuid-Afrika wonen
ongeveer tien miljoen naturellen.
Alle Afrikanen boven de zestien
jaar waren tot nog toe verplicht steeds
een persoonsbewijs op zak te hebben.
Naar schatting was de helft van de
Zuidafrikaanse politie-macht voortdu
rend bezig met het toezicht op de na-
Van d?ze bePaling- Gemiddeld
moesten per jaar een half miljoen na
turellen voor overtredingen van de wet
Op de persoonsbewijzen terecht staan.
(In 1955 werden 337.604 Afrikanen tot
geldboetes of gevangenisstraffen ver
oordeeld voor dit soort overtredingen).
Afrikaan die zijn persoonsbewijs
niet bij zich had,
als hij door de po-
litie werd aange-
houden, kon ver
oordeeld worden
tot betaling van
vijf pond of vijf
weken gevange
nisstraf, en soms
waren de straffen zelfs nog zwaarder.
Gedurende de laatste jaren hebben er
herhaaldelijk demonstraties plaats ge
had tegen deze schandelijke vorm van
rassendiscriminatie, maar het is nooit
tot zo'n bloedige botsing gekomen als
vorige week.
Voor ons Nederlanders wekt het
'•'oord „persoonsbewijzen" herinnerin-
5pn aan de bezettingstijd, maar als
dan een vergelijking wil maken
V"St de schending van de rechten van
mens in ons land tijdens de tweede
wereldoorlog, dan zou men eerder moe
ten denken aan de Jodenster. Ver-
Woerds blanke volgelingen in Zuid-Afri
ka voelen zich even superieur aan de
naturellen, als indertijd Hitiers
„Ariërs" aan de Joden.
Dat men uit de opschorting van de
controle op de persoonsbewijzen niet
moet concluderen, dat Verwoerd een
meer verlichte politiek wil gaan voe
ren, bltjkt bijvoorbeeld uit het besluit
van de regering om zowel het Afri
kaanse Nationale Congres, als het Pan-
Afnkaanse Congres buiten de wet te
stellen. De regering maakt met deze
beslissing de enorme fout twee organi
saties die een heel verschillend karak
ter hebben op één lijn te stellen De
demonstraties van vorige week waren
georganiseerd door de extremistische
Pan-Afrikanen, en het Nationale Con
gres had er niets mee te maken. De
'eiders van het Nationale Congres heb
ben steeds een zeer gematigde houding
'hgenomen, maar de regering heeft
Dooit met hen willen praten. Nu drijft
Verwoerd de gematigden in het kamp
van de extremisten, door alle tegen
standers van zijn regime over één kam
te scheren.
Morgen komt de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties in
spoedvergadering bijeen, om,
naar aanleiding van de bloedige ge
beurtenissen van vorige week maan-
dng, de Zuidafrikaanse apartheidspoli
tiek te bespreken Het belooft een zeer
tiek°dièn dPP -tG worden. Op de kri-
zal leveren "delegatie ongetwijfeld
teeenwoordielnv de Zuidafrikaanse ver-
tobben te verwaten, (ai is verwnerds
£Nerking van zondag dat d| buften-
jah«se kritiek op zijn beleid de Russen
Jyr de kaart speelt, met steekhoudend
zou beter kunnen zeggen dat het
-.'Apartheidspolitiek zelf is, die de Rus_
vil Propaganda-materiaal verschaft
jet-woerd zal in het komende V.N.-dê-
Pat niet beducht zijn voor de Russische
jpitiek, maar hopelijk wel voor die van
vrije landen. Het Amerikaanse
?»ate Department, dat zich niet pleegt
vn„muengen in binnenlandse kwesties
"in bevriende mogendheden, heeft vo-
an ,week de ho°P uitgesproken dat
«an de naturellen recht zal worden ge-
bOA'uen, de Britse premier Macmil-
ana'rfh6®.? in februari in Kaapstad de
aPartheidspolitiek veroordeeld
de oont0J^d kaamet z«n opheffing van
kritiÜ? 9.P de Persoonsbewijzen de
«ritiek op zpn apartheidspolitiek niet
guiten. De verschrikkelijke gebeurte-
beifa ln Sharpeville en Lan|a heb-
en de aandacht van de hele wereld
ZuVf'Af°Pvhet l0t Va" de naturellen
XpSS, nka' waar een christelijke
P0UtiékSv^ert. Wel Z6er °n-christe]Üke
maar de burgemeester-kanunnik was
uitstedig. Onder hoogst bevreemdende
omstandigheden had hij enige uren 'oor-
dien de stad verlaten. Deze omstandig
heden worden in de Parijse pers, waar
hier en daar het woord „ontvoering"
valt, beschreven als volgt: Te kwart
over een, tijd van het middagmaal, en
de daarmede gepaard gaande rust op
straat, betraden de hoofdcommissaris
van de Dijonese politie en nog een com
missaris het domicilie van de kanun
nik-burgemeester. Enige ogenblikken la
ter kwam deze „blijkbaar in grote woe
de" naar buiten en nam hij plaats in
een auto bestuurd door een van zijn
wethouders. De auto reed onmiddellijk
weg en de stad uit gevolgd door een
auto waarin genoemde politiebeambten
hadden plaats genomen.
Het verhaal vertelt verder dat het ver
trek van de kanunnik-burgemeester op
de prefectuur (het provinciehuis) met
een gevoel van grote opluchting werd
vernomen. Men had namelijk op de pre
fectuur gevreesd dat zo de burgemees
ter in de stad was gebleven terwijl
Khroesjtsjev zich op het stadhuis zou
hebben bevonden, het tot min of meer
wilde voorvallen had kunnen komen, of
althans tot onaangename verwikkelin
gen. Zoals reeds bericht woont de ka
nunnik-burgemeester vlak tegenover
het stadhuis.
Merkwaardigerwijs had de prefectuur
te Dijon reeds om tien uur aan de plaat
selijke bladen telefonisch doen weten
dat kanunnik Kir de stad had verlaten
„teneinde buiten enige rust te nemen".
Het vertrek van de kanunnik heette ge
heel uit eigen beweging te zijn geweest.
Maar op dat ogenblik bevond de ka
nunnik-burgemeester zich evenwel nog
in zijn bureau op het stadhuis, nadat hij
eerder in de morgen, zoals zijn gewoon
te is, de H. Mis had gelezen in de ka
thedraal. Dijonesen zagen hem even
over twaalf het stadhuis verlaten om
zich naar zijn woning te begeven en
zij brachten hem een ovatie.
De kanunnik-burgemeester antwoord
de daarop prompt met een toespraak.
„Ik ben", zo verklaarde hij, „voor beëin
diging van de koude oorlog. Ik ben te
gen de oorlog in Algerije en tegen alle
oorlogen. Niemand zal mij het tegendeel
doen zeggen".
Een speciale verslaggever van „Le
Monde" schrijft dat voor hem nooit
een peiling van de openbare mening zo
gemakkelijk te verrichten is geweest:
de overgrote meerderheid van de Dijo
nesen betreurt het de kanunnik opge
legde verbod om Khroesjtsjev op zijn
raadhuis te ontvangen. Zonder dat dit
nochtans betekent dat de overwegend
rechts georiënteerde bevolking van de
voormalige hoofdstad van Bourgondië
nu plotseling „rood" zou zijn geworden.
Maar Kir had Khroesjtsjev nu eenmaal
uitgenodigd en „het door een Bourgon
diër gegeven woord is een verplichting."
En Kir mag dan nogal eens excentriek
doen. hij staat bij het volk van Dijon
in hoog aanzien zowel om zijn heldhaf
tig verzet tegen de Duitse bezetters, als
om zijn sociaal zeer vooruitstrevend ge
meentebeleid. Men gelooft ook volko
men in de eerlijkheid van zijn koppig
volgehouden en geuite zeer persoonlijke
zienswijzen.
Deze zienswijze heeft de verslag
gever in „Le Monde" zaterdag hem
nog als volgt horen formuleren. „Men
beklaagt zich erover dat een ijzeren
gordijn ons gescheiden houdt van on
ze broeders: en hier als de gelegen
heid zich voordoet om een gesprek te
hebben, laat men nog een ander ijze
ren gordijn neer. Als de apostelen ge
wacht hadden totdat de naties uit zich
zelf het Christendom zouden hebben
omhelsd zou het Evangelie nimmer
doorgegeven zijn. „Zij" hadden moe
ten begrijpen dat het nuttig was om
iemand, die niemand tot iets verplicht
te en niemand in opspraak bracht,
zijn gang te laten gaan"
Ondertussen is bij ontstentenis van de
burgemeester Khroesjtsjev on het stad
huis van Dijon gisternamiddag om zes
uur begroet geworden door de eerste
wethouder die Khroesjtsjev een per
soonlijke brief van de kanunnik-burge-
meester ter hand stelde. In zi.in ant
woord verklaarde Khroesjtsjev dat het
hem zeer speet dat hij niet de gelegen
heid had en ongetwijfeld ook niet zou
hebben kanunnik Kir te ontmoeten. „Hi.i
is lichamelijk afwezig maar in de geest
is hij bij ons. Ik omhels hem en ik
we„™?, hem geluk voor de gemeenschap
pelijke inspanningen die hij met ons aan
de dag legt voor de veiligstelling van
de vrede".
Het ls niet uitgesloten dat de zo won
derlijk aan Khroesjtsjevs Franse reis
ontsproten zaak-Kir nog verdere ont
wikkelingen zal opleveren en Voorwerp
blijft van polemiek. Wij gaven boven
de persoonlijke zienswijze van de ka
nunnik weer en wij maakten gisteren
reeds gewag van druk, die achter het
verbod van de bisschop van Di.ion werd
vermoed, niet oo de laatste plaats door
de kanunnik zelf. Een krant („La der-
nière heure Lyonnaise") publiceerde gis
teren een verklaring van de aartsbis
schop van Lyon, kardinaal Gerlier,
waarin deze o.m. zegt dat er in de on
derhavige zaak geen woord, geen zin
van hem is gevallen. „Het bevel komt
zo ge wilt van Rome. Het komt niet
van Lyon". De kardinaal-primaat van
Lyon zette daarop evenwel nog eens
het standpunt van de kerk uiteen. „De
heer Khroesjtsjev vertegenwoordigt voor
ontelbare personen het regime dat de
arrestatie en de dood veroorzaakt heeft
van duizenden priesters, van gelovige
leken, om de enige reden dat zij hun
godsdienst beoefenden. De Zwijgende
Kerk. zoals men haar noemt, zou niet
begrepen hebben, zou niet hebben aan
vaard, dat een bekende vertegenwoor
diger van de Kerk de heer Khroesj
tsjev officieel zou hebben ontvangen. Het
zou een verschrikkelijke gewetensver-
scheurdheid hebben meegebracht", al
dus kardinaal Gerlier.
DEN BOSCH, 29 maart Het Epis
copaat heeft mr. M. I. P. G. van Thiel
benoemd tot voorzitter van de Katholie
ke Jeugdraad. Tijdens een vandaag in
de Brabantse hoofdstad gehouden leden
vergadering van de jeugdraad heeft de
wnd. voorzitster mej. mr. B. C. M.
•b van Twaalfhoven, de nieuwe voor
zitter geïnstalleerd.
De heer Van Thiel is burgemeester van
Wychen en voorzitter van de Mijn-In-
austrie-Raad. Als voorzitter van het na
tionaal curatorium levensscholen voor
jongens en jongemannen heeft de heer
van Thiel enige tijd te maken gehad
met een van de nieuwere vormen van
landelyk katholiek jeugdwerk.
VRIEZENVEEN, 28 maart De zes
jarige Jan Prinsen, die zondag werd aan
gereden toen hij plotseling de rijbaan
overstak en daarbij een schedelbasis-
fractuur opliep, is vanmorgen overleden.
(Advertentie)
N
Melk
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM, 29 maart Lily
Bouwmeester keert naar het toneel te
rug. Na een afwezigheid van vijf jaren.
Zij zal een gastrol krijgen bij de speel-
groep „Theater" in Arnhem. In eerste
opzet zal zij alleen aan het begin van
het nieuwe seizoen weer in een nog na
der bekend te maken stuk op de plan
ken staan. Hoe haar contract met de
Arnhemse speelgroep verder zal worden
vastgelegd, moet nog worden besproken.
Het laatst speelde mevrouw Bouwmees
ter bij 't Rotterdams Toneel samen met
Ko van Dijk in „Het Hemelbed".
Aangezien het bal rond
het boek nog gaande is
acht ik het wel verant
woord U nog even te be
richten over het Boeken
bal, dat vorige week vrij
dag bij ons in Amsterdam
in het Concertgebouw is
gehouden. Ik ben er ge
weest, niet als boek weliswaar, maar
gewoon als mens. En ik vond het echt
wel een aardig feest. Het deed mij in
de verte een beetje denken aan het
Carnaval; en bepaald niet alleen van
wege het feit, dat, toen ik de experi
mentele dichter Gerrit Kouwenaar ont
moette hij spontaan uitriep: „Gut ,alle
gekke mensen bij elkaar". Ik heb hem
overigens maar niet naar een nadere
uitleg gevraagd.
Het meest opzienbarende, en zelfs
wezenlijke verschil tussen het boeken
feest en het Carnaval is, dat het eerste
begint te laat overigens en het
andere, er is. Maar beide evenementen
verbroederen. Op het boekenbal im
mers ziet men schrijvers, uitgevers,
boekverkopers en lezers in één sa
menvattend tumult tezamen. En U mag
uitmaken welke soort van onderlinge
alliantie de meest merkwaardige is.
Op grond van enige jaren ervaring
mag ik wel zeggen dat op het Schrij
versbal zo wordt het Boekenbal ook
wel genoemd steeds minder schrij
vers paraisseren. Hetgeen misschien
wel hierdoor verklaard kan worden,
dat sommigen van hen inmiddels zijn
gaan lezen; al was het maar om naar
de schrijvers te kunnen kijken. Want
vroeger was het, als ik me niet vergis
zo, dat dit Schrijversbal hoofdzakelijk
werd gehouden voor schrijvers en hun
bewonderaars. Waarmee ik overigens
niet wil beweren dat sommige lezers
géén bewondering zouden verdienen.
Hoe dat ook allemaal zit, het is en
blijft een feest van een bij tijd en wijle
pikante gedachtenwisseling. Zo hoorde
ik vrijdagnacht de ene vrouwelijke
auteur de andere toevoegen: „Wat ben
jij knap op de televisie", en de ene dich
ter de andere: „Je laatste bundel is
een openbaring". En een meer sub
tiele manier van vleien merkt men
nergens anders op.
Maar schrijvers of boeken, een bal
was het ongetwijfeld weer, want er
waren in ieder geval genoeg meisjes.
En U kent toch zeker uw Greshof?
Goed nieuws voor typistes. In Amerika is een apparaat gefabriceerd dat op
elektrische wijze een tikfout weet uit te „gummen".
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, 29 maart Lord Salisbu
ry, eens behorend tot de machtigste fi
guren in de regeringen van Churchill,
Eden en Macmillan, en de man die sa
men met Sir Winston Churchill minis
ter Butler weerde uit het eerste-minis-
terschap en deze uitverkiezing toeken
de aan Harold Macmillan, richtte gis
teren een felle aanval tegen de Britse
regering over haar koloniale politiek,
vooral in Kenya. Hij gaf als zijn me
ning, dat de Britse regering veel te veel
haast maakt met het verlenen van on
afhankelijkheid aan laatstgenoemde ko
lonie. Hij memoreerde de uitlating van
Macmillan, dat Engelands internationa
le invloed nooit groter is geweest dan
nu. Salisbury is het met deze uitlating
niet eens.
Volgens hem is Brittannië op de te
rugtocht, en hy kon niet nalaten Brit-
Advertentie)
HILVERSUM, 29 maart Na de laat
ste voorstelling door de Nederlandse
Opera van „Turandot" waaraan Hans
Kaart medewerkte, heeft AVRO-regis-
seur Karei Prior met de Nederlandse
operazanger-acteur een gesprek gehad,
waarin deze bereid werd gevonden het
volgende seizoen geregeld mee te wer
ken aan de strip „Koek en ei'
Hans Kaart, die ook voor het komen
de seizoen door het Royal Opera House
Covent Garden is gecontracteerd en die
voor de opnamen van „Koek en ei",
waarin hij Ko van Dijk zal opvolgen,
steeds per vliegtuig naar Nederland zal
komen, zal de rol spreken van Flip de
Koning, een neef van de heer des huizes.
Omstreeks november zal hij voor .iet
eerst in het populaire radiogezin aan de
ontbijttafel verschijnen.
LEEUWARDEN, 28 maart Een
helikopter van de Marine Luchtvaart
dienst heeft vanmorgen een ernstig ge
wonde bewoner van Vlieland, die reeds
enige dagen buiten bewustzijn verkeer
de en kunstmatig wordt gevoed, van
het eiland naar eert ziekenhuis in Leeu
warden overgebracht.
tannië's huidige situatie te vergelijken
met het Romeins imperium in de jaren
van zjjn ondergang. „Evenals heden in
Engeland, kenden de Romeinen in het
centrum van het imperium ongewone
welvaart. Er was nooit grotere weelde
geweest, nooit meer vermaak en vreug
de. Maar aan de periferie was het Ro
meins imperium geleidelijk maar mee
dogenloos aan het inkrimpen, en de for
ten begonnen te vallen. Wy zijn
betrokken in een koude oorlog. Laat
ons niet roekeloos onze voorposten
prijsgeven, voordat wij zeker weten dat
wij ze overhandigen aan veilige en be
trouwbare bondgenoten."
Lord Salisbury, zelf ex-minister van
koloniën, maakt zich ongerust over het
feit, dat de Britse regering blijkbaar
het plan heeft „binnen slechts korte
tijd" onafhankelijkheid te verlenen aan
Kenya. Hij gelooft niet, dat de toekom
stige Afrikaanse leiders in deze kolonie
zich zullen houden aan de grondstellin
gen van de democratie, zoals deze ge-
eerd wordt in Westminster. Hij vreest,
dat men andere „veel hardvochtiger,
meer verschrikkelijke" methoden zal
verkiezen.
Hij stelde derhalve voor de pas niet
te versnellen in Afrika en de Afri
kaanse leiders eerst gedurende lan
ge tijd in staat te stellen regerings
ervaring op te doen onder Engelse
leiding.
Lord Home, staatssecretaris voor Ge
menebestbetrekkingen, weigerde de ge
vraagde toezegging te doen. Hij gaf
toe, dat de Britse regering met open
ogen een zeker risico op zich neemt.
Indien evenwel de Afrikanen hun me
dewerking verlenen, was er grote kans
op succes. Indien de Afrikanen hun me
dewerking ontzeggen, zal de Britse re
gering haar toevlucht nemen tot uitstel
van de onafhankelijkheid voor Kenya.
Twee Britse edellieden, beiden groot
grondbezitters in Kenya, waren spe
ciaal voor het debat in het Hogerhuis
overgevlogen om uiting te geven aan
hun bezorgdheid over de toekomst van
Kenya, indien de Britse regering te veel
haast toonde bij het verlenen van onaf
hankelijkheid.
WELLINGTON, 28 maart (Reuter)
De premier van Nieuw Zeeland,
Nash, die begin april naar Londen zal
reizen ter bijwoning van de Gemene
best-conferentie, zal voorts o.a. een be
zoek brengen aan West-Duitsland, De
nemarken en Nederland. Hij zei de
ernstige gevolgen voor Nieuw-Zeeland
van de voorgestelde landbouwpolitiek
der Europese economische gemeen
schap te zullen bespreken.
De premier zal een week in Rusland
en tien dagen in de V.S. verblijven.
Het in de voormalige specerijen
pakhuizen van de Verenigde
Oost-Indische Compagnie on
dergebrachte Zuiderzeemuseum in
Enkhuizen' viert zijn tweede lustrum
met een interessante tentoonstelling
van beschilderde meubelen. Deze on
der de naam „Paneel en Penseel"
samengebrachte curiosa zijn voor het
grootste gedeelte uit het zich nog
steeds uitbreidende eigen bezit van
het museum, doch daarnaast ston
den het Openluchtmuseum in Arnhem
en musea of verzamelaars uit Ber
gen, Edam, Enkhuizen, Hindelopen,
Hoorn, Leeuwarden en Marken kost
bare stukken af.
„Paneel en Penseel" voert ons te
rug naar de ver achter ons liggende
eeuwen, toen de vrijetijdsbesteding
nog geen probleem was. De vissers
en boeren van rond de toenmalige
Zuiderzee moeten wel een zee van
vrije tijd gehad hebben. Om die te
vullen bewerkten zij hun veelal zelf
gemaakte meubelen en gebruiksvoor
werpen met mes en beitel en hanteer
den daarna het penseel, om de pane
len van hun kasten en kisten, bedstee
deuren en beddebankjes, klaptafels
en „flap-aan-de-wands", wiegen en
wagens, stoelen en sleden, vuurscher
men en raamhorren kleurig te versie
ren met taferelen, die ons verhalen
van hun gevoels- en gedachtenwe-
reld en van hun interessen.
En bü het bewonderend beschou
wen van deze fraaie produkten van
17de- en 18de-eeuwse kunstnijverheid,
stuk voor stuk getuigend van een
waarachtige en levende volkskunst,
moeten wij, twintigste-eeuwers, met
schaamte erkennen, dat onze voor
vaderen hun vrije uren veel beter en
vruchtbaarder besteedden dan wij dat
plegen te doen.
De tentoonstelling ademt een sfeer
van rust, zoals hét stille Zuiderzee
stadje zelf, waar de carillonklanken
uitwaaieren over de oude geveltjes;
zij getuigt ook van een geest van
werklust en scheppingsdrang, van
kunstzinnigheid en godsdienstzin.
Het waren vaak bijbelse voorstel
lingen ontleend aan de prenten in
de dagelijks gebruikte bijbel die
deze vrome lieden op meer of minder
primitieve wijze doch soms ook
met waarlijk artistieke smaak, op
het houtvlak penseelden. Vooral de
Hindelopers wierpen zich blijkbaar
op de bijbel. De Amelanders voelden
zich meer aangetrokken tot de klas
sieke oudheid of de mythologie en de
Zaankanters en Waterlanders ontleen
den hun motieven hoofdzakelijk aan
handel en bedrijf, aan landschaps- of
stedeschoon.
Als decoratieve elementen treft
men in het Hindeloper werk krullen
en festoenen aan; in het Zaanse pro-
dukt zijn het slingers en linten; het
dominerende motief op de Hollandse
renaissance-kasten is het acanthus
blad, welk motief men ook terugvindt
in de kapitelen van de Corinthische
zuil en in de Middeleeuwse minia
tuur. De kwaliteit van het schilder
werk, waarin de kleuren rood, zwart,
oranje en geel domineren, veelal
aangebracht op een fond van creme,
is vaak zeer goed; de gepenseelde
meubelen waren namelijk niet altijd
produkten van een primitieve volks
kunst; ook echte kunstenaars beoe
fenden het „vak" van meubel-schilde
ren. i
De twee zalen vullende expositie
omvat 122 exemplaren, gevarieerd
van aard en herkomst. Om slechts
een greep te doen: fraai-beschilderde
toogkasten uit Waterland en de Zaan
streek: hoekkastjes en tafels uit
iitiiiimiiHiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiHiiimiiimiiiiniiimiiiiiiiiiiii
Pr
m
'%.*Éa t.
Hindeloper prikslede" uit 1759. Op rugpaneel voorstelling van „Heliodorit
verdrijft de tempelrover".
Ameland en Hindelopen; zeer oude
schoolborden en spanen dozen uit
Hindelopen; linnenbakjes en pijpenla
des. stoven en dienbladen, lappen-
kistjes en zonnedoekdozen. Unieke
stukken zjjn de Hindeloper bijbelles
senaar en de driedelige Zaanse gang-
stoel, een meubel, beschilderd met
ranken van rode, blauwe en bruine
blaadjes op crème fond en dertien
beschilderde rugpaneeltjes, waaron
der negen riviergezichten en vier land
schapjes.
De jubileumtentoonstelling duurt
tot 1 november; alle gelegenheid
dus om er in de vakantie een dag
aan te besteden, temeer daar het
Zuiderzeemuseum daarnaast nog
zoveel meer te zien geeft.
-
De tafels waren gastvrij gedekt
en er lag een overvloed van
propagandamateriaal gereed
toen de adjunct-commissaris-generaal
voor toerisme in België, de heer Mau
rice Six, in het Carltonhotel in Am
sterdam de vele aanwezigen probeer
de te overtuigen dat het ,,Iux"(e) in de
Benelux niet meer op België slaat. Vol
gens hem is België tot de goedkope
landen voor toeristen gaan behoren
want de gemiddelde pensionprijs in de
2200 erkende hotels bedraagt per dag
189 Beelgische francs (ruim 14) per
persoon. Aan de kust is dat wel wat
hoger maar dat wordt weer gecompen
seerd door de goedkopere Belgische
Ardennen. Het dank zij de Expo top
jaar 1958 is voor België het vorig jaar
niet meer geëvenaard. In 1958 werd
niet minder dan zes miljard francs
buitenlandse valuta ontvangen, drie
procent van de totale Belgische ex-
iiniiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniooiiiiiiiiiiiiiiiiMioiiiMiiMiinoiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiMiiiiiiHiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHii
innenkort zullen tien Wegenwachtcombinaties worden uitgerust met een
mobilofooninstallatie aan het zijspan (foto onder). Hiermee zullen de
*-»■ wegenwachters in verbinding staan met het Wegenwachtstation, dat nabij
de Pauwmolen, onder Delft, in aanbouw is. Een gestrande automobilist kan straks,
via de telefoon langs de rijksweg, alarm slaan en mag dan verwachten, dat hem
nog sneller hulp geboden zal worden dan nu reeds het geval is. Indien de proef
tenminste slaagt. In dat geval zal het hele wegenwacht-net op deze wijze worden
uitgerust. Intussen is de technische dienst van de P.T.T. begonnen met het plaat
sen van telefoonposten langs rijksweg 13 (foto hiernaast
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniimiiiiiiiiii
port. Vorig jaar daalde dit bedrag
tot ruim twee procent.
In 1958 heeft men geschat dat er
twee miljoen Nederlanders naar Bel
gië zijn gegaan. Het vorig jaar was
dit aantal uiteraard minder, maar toch
hebben de Nederlanders 360.000 over-
nachtingen in de Belgische hotels la
ten boeken. Het aantal Nederlandse
bezoekers moet veel groter zijn omdat
het merendeel tot de „eendagsvlie
gen" behoort. Die 360.000 overnach
tingen vormen nochtans slechts een
fractie van de drie en een half mil
joen van alle buitenlandse toeristen in
1959 tezamen. Het Nederlands toeris
tenverkeer richt zich vooral op de
kunststeden, vervolgens op de Arden
nen-Maas en dan op de kust.
Ook dit jaar rekent men weer op
een grote toeloop van toeristen, al is
het maar voor één dag. Er wordt voor
hen nogal wat georganiseerd zoals het
festival van Vlaanderen, de Floraliën
te Gent, de Kattestoet te Yper. die men
ook tijdens de Belgische Week in Am
sterdam heeft kunnen zien, en de
praalstoet van de Gouden Boom te
Brugge. Voorts het toneelfestival te
Spa en het internationaal jazzfestival
te Comhlain-la-Tour. En dan vanzelf
sprekend de in Nederland zeer beken
de Heilige Bloedprocessie te Brugge
9 mei.
Trouwens wat stoeten en processies
betreft kan België wedijveren met Ne
derland: botenstoet op de Maas te We-
zet, „Marche militaire" te Thuin, om
megang met de „Car d'or" te Bergen,
Vierstoetendag te Doornik, praalstoet
„Luister van de Nederlandse taal" te
Kortrjjk, boetprocessie te Veurne,
pestprocessie te Doornik en de
Breu gelfeesten te Wingene, om
slechts enkele te noemen.
•.•.v.y.v.-.v v v.-
it
üteA v- V -MÉ 4b-,
mmmmmmum
::,v.,;v
^Mh»hhh
■■ly
ARNHEM, 28 maart In de ouder
dom van tachtig jaar is overleden mr.
S. baron van Heemstra, oud-commissaris
der koningin in Gelderland. Schelte
b on van Heemstra werd 5 december
1879 te Hillegom geboren. Hij studeerde
aan de Vrije Un: ersiteit rechtsweten
schappen, waarna hij aan de gemeente
lijke universiteit in Amsterdam zijn doc
toraal examen aflegde. In het toenma
lige Nederlands-Indië was hij secretaris
der directie van de K.P.M., later agent
van die maatschappij in Singapore en
voorts lid van de firma Tiedemanen Van
Krechem te Batavia. Van 16 apr' 1925
tot eind 1945 is baron van Heemstra
commissaris der koninyin in de provin
cie Gelderland geweest. Zijn verdiensten
vonden erkenning in de uitreiking van
de gouden erepenning van de provincie
Gelderland in 1954. In juni 1957 kreeg
hy de „zilveren anjer" voor zijn belang
rijke arbeid, en voordurende actieve
belangstelling voor de bouw op het ter
rein van de natuurbescherming in Gel
derland. In datzelfde jaar werd hem ook
de gouden plaquette uitgereikt van de
Nederlandse Heidemaatschappij, van
welke vereniging baron van Heemstra
20 jaar voorzitter is geweest. Zijn werk
vond voorts bekroning in zijn benoe
ming tot commandeur in de orde van
Oranje-Nassau en tot ridder in de orde
van de Nederlandse Leeuw. De begrafe
nis is woensdag in Oosterbeek.
HELMOND, 28 maart Na een sle
pende ziekte is in de afgelopen nacht in
het St.-Lambertusziekenhuis te Hel
mond op 46-jarige leeftijd overleden dr.
Th. Dams S.V.D., professor aan het se
minarie te Reims (Fr.).
De Italiaanse operazanger Mario del
Monaco heeft uit handen van president
Tito de „orde van de Joegoslavische
vlag" ontvangen.
MAASTRICHT, 28 maart In de
leeftijd van 85 jaar is overleden pater
dr. J. F. S. Tummers S.J., professor
emeritus van het Canisianum der pa
ters Jezuïeten in Maastricht.
Pater Tu.umers werd geboren te Sit-
tard. Hij maakte zyn humaniora aan
het Jezuïetencollege in deze stad en
trad 26 september 1893 te Mariëndaal
in het noviciaat. Zpn wysgerige en
theologische studies volbracht hy te
Oudenbosch en te Maastricht. In augus
tus 1904 volgde zijn priesterwyding.
Daarna is hy van 1907-1946 professor ge
weest in de hogere kerkeiyke weten
schappen. In '32 verwierf hij de doctors,
titel in de wijsbegeerte en de godge
leerdheid. By vakgenoten is hy vooral
bekend geworden door zün grondige
studies over de nieuwe richting in de
strafwetenschap, het koloniale vraag
stuk, het toningschap van Christus en
over het middelaresschap van de H.
Maagd. Tijdens zyn emeitaat heeft hij
nog tien jaar lang In Utrecht met grote
toewyding doopleerlingen voorbereid op
hun intreden in de Kerk.
