Vijftig jaar geleden gingen de Valkenburgse catacomben open (Yfa iver*goedge&feedSfi/OLm Bekende bezienswaardigheid is Meer dan toeristische attractie Gebrek aan fondsen en toereikende mankracht Joke van Groenendaal ten grave gedragen Sportshirts Fabriek verwoest Werk poliofonds: 2000 gulden per dag Exploitatie-tekort gemiddeld bijna 2.3 miljoen per jaar Uitbouw van het preventieve werk Stap verder naar vrijmaking luchtvervoer elke woensdag jongensmarkt 3®5 Jules Brongers overleden Brand in Wormerveer Schade: 4 a 5 ton Kinderbescherming VERGADERING NAT. FEDERATIE VOOR KINDERBESCHERMING DINSDAG 17 MEI 1960 PAGINA 3 rrtf- dag T 7~ ijftig jaar geleden kreeg het 1/ toen sterk opkomende toe ristencentrum Valkenburg er een uitzonderlijke bezienswaar digheid bij: de catacomben. De Tïlburgse industrieel Jan Diepen, die 's zomers veel in Valkenburg Verbleef en aldaar uitgestrekte "Mergelgrotten bezat, was de ini tiatiefnemer. Twee vrij onbedui dende voorvallen brachten hem op dit idee. Van zijn neef, mgr. Die pen, de latere bisschop van 's Her togenbosch, die met vakantie in Rome was, ontving hij een prent briefkaart van de Romeinse cata- komben. Ongeveer op hetzelfde moment kwam de toenmalige pas toor van ValkenburgF. Sarton, bij hem met het verzoek om een werkloos schilder een opdracht te verstrekken. Beide feiten brachten Jan Die pen op de gedachte om van zijn onderaards bezit een getrouwe re productie van de Romeinse cata comben te maken. Dit plan liet hem met meer los. Hij legde het voor aan verschillende deskun digen, o.a. aan bouwmeester dr. P. J. H. Cuypers en aan de pries ter-archeoloog pater L. Hagen C.s.s.R., auteur van het boekwerk: „Geschiedenis en Betekenis der Catacomben te Rome". Met en thousiasme ontvingen zij het plan- Piepen, omdat de ontwerper ervan de toekomstige Valkenburgse ca tacomben niet zag als een winst gevende toeristische attractie, "hiaar als een monument voor de Vervolgde christenen uit de eerste eeuwen, als een godsdienstig en Wetenschappelijk object tevens. 42000 GULDEN VOOR VLUCHTELINGEN N.S.-personeel en directie doen royale schenking Versterking levensbeschou welijke organisaties met korte mouw, in kleurige fantasiedessins speciaal verlaagde J. M. prijs leeftijd 5 jaar BH i 3; 1 4. >WT toe- Het :ien, dia gaf. spe- ,vist de ede ieer- een nge- wa- and res- ooi, lere icht Er 'erd nan da- >WT loor oze- vaa de oeg ihot Hes for- de het van ling vist ren, oor vin- ren 1 2 ge- der \P. nde Üds ;en- >rdt la- oes- ied. ssie in q\v 'ed- sjes jon- tiun van ïool Advertentie) Een gipsen afgietsel van een der mooiste en meest bekende oud-Christelijke sarcofagen. 3 ^en en ander had tot resultaat, dat -ah Diepen en pater Hagen in 1909 een jthdiereis naar Rome ondernamen. ir®ar bezochten zij de bekende Callis- "scatacomben en leerden er pater Six- s Scaglia, prior van de Callistusabdij en beheerder van de zo juist genoemde catacomben kennen. Begeesterd door het plan van zijn Nederlandse gasten, introduceerde hij het tweetal bjj het be heersinstituut van alle Romeinse cata comben de ,,Commissione di Archeolo- gia Sacra". Het bestuur en diverse le den van deze instelling, onder wie kardi naal Respighi, baron Kanzier, prof. Marucchi, pater dr. E. van Doorn en de inspecteur van de catacomben Be- vignani, zegden Jan Diepen alle mede werking toe. Zij zorgden er bovendien voor, dat paus Pius X de Nederlanders in particuliere audiëntie ontving. Met geestdriftige uitroepen als ,,bene, be- nissimo, bravo" begroette Pius X de plannen van Jan Diepen. Aangemoedigd door deze successen ging de initiatiefnemer van de Valken burgse catacomben onmiddellijk aan de slag. Een commissie van deskun digen, onder leiding van dr. Cuypers, stond hem daarbjj ter zijde. Aanne mer Jan Lemmens en de schilders Sneltens en Visschers voerden het werk uit. In eerste instantie betrof dit alleen de reproduktie van de Callis- tus-catacomben en enkele gedeelten van de Pontianus- en Priscillacata- comben. Op 12 juli 1910 kwam dit werk gereed. De Valkenburgse cata comben konden geopend worden, maar de plannen van Jan Diepen wa ren daarmee nog niet geheel uitge voerd. Meer Romeinse catacomben moesten in Valkenburg worden gere produceerd, zo meende hij en derhal ve toog hij in 1911 weer naar Rome. Dit keer in gezelschap van de Valken burgse aannemer Lemmens en schil der Visschers. Een jaar later verbleef Jan Diepen opnieuw in Rome om sa- men met pater dr. van Doorn bepaal- t j=e(^eelten van de catacomben te be studeren. Daarbij mochten zij het ge noegen smaken om in de Caeciliakapel een wandschildering, waarop Christus Se beeld, te ontdekken. Deze schildering was tot dan toe aan het oog van de Romeinse archeologen ontsnapt. Ter ere van de ontdekkers is deze Christus-voorstelling Jalvatore Olande- se" gedoopt. Intussen werkte men in Valkenburg naarstig verder aan de vergroting van de catacomben. De z.g. Domitillagroep kwam tot stand met re producties van tal van andere cata comben, terwijl bovendien, op aanwij zingen van de secretaris van de Ro meinse commissie, R. baron Kanzier, het rijkelijk met marmer voorziene <*raf van de martelaren Felicissimus en Agapitus uit de Praetextatus-cata- comben werd gereconstrueerd. Een tweede feestelijke opening van de Valkenburgse catacomben volgde, en wel op 2 juli 1912 Baron Kanzier verrichtte deze opening, in aanwezig- °e fraaie Griekse kapel in de Valkenburgse catacomben. Hoofdgias Leo Philippi verzuimt nooit de catacombenbezoekers de oorkonde te tonen van de oprichting van de catacombenstichting, waarvan kardi naal van Rossum beschermheer was. heid van de pauselijke vertegenwoordi ger graaf Ceccopieri Maruffi, die na mens de Paus aan Jan Diepen het commandeurschap in de orde van St.- Gregorius mocht uitreiken. De initia tiefnemer van de Valkenburgse cata comben werd bij die gelegenheid door verscheidene sprekers gehuldigd. Geleerden van naam, zelfs zij, die aanvankelijk erg sceptisch stonden tegenover namaak-catecomben, roem den het werk van Jan Diepen. Vele voorname bezoekers hebben hun handtekening, veelal voorzien van lo vende commentaren, op de mergelwan- den van deze unieke bezienswaardig heid geplaatst. Dit deden onder meer prins Hendrik, vrijwel alle leden van het Nederlands Episcopaat, de pause lijke internuntii te Den Haag uit de voorbije halve eeuw, diverse buitenland se kardinalen en bisschoppen, gezanten en ministers. Het bezoek van de minis ters mr. Treub en jhr. mr. de Savor- nin Lohman had tot gevolg, dat de Val kenburgse catacomben bij K.B. van 23 maart 1915 werden erkend „als eene instelling van algemeen maatschappe lijk belang". Het besluit van Jan Diepen om het be heer over zijn werk toe te vertrouwen aan de in 1913 opgerichte catacomben- stichting zal hieraan evenmin vreemd zijn geweest. Om te verhinderen, dat de catacomben beschouwd zouden worden als een winstgevende onderneming, werd in dat jaar tevens bepaald, dat eventuele baten de bestudering van de christelijke oudheid en de onderzoekin gen van de catacomben in Rome ten goede zouden komen. Kardinaal van Rossum aanvaardde het beschermheer- s ?P uv.?n stichting. Regelmatig be zocht hij de Valkenburgse catacomben, waar hij meer dan eens een heilige Mis celebreerde. Ook thans nog wordt ieder Jaar m de Caecilia-kapel voor het door Belducci vervaardigde marmeren beeld van deze martelaares een heilige Mis opgedragen. Traditiegetrouw gebeurt dit op de feestdag van St.-Caecilia. 22 november. Dit gebruik, alsook de aanwezig heid van enkele authentieke grafste nen, afgestaan door de Romeinse ca tacomben, verlenen aan deze Val kenburgse bezienswaardigheid een zekere gewijde sfeer. Vrijwel onmid dellijk bij het betreden van de na- maak-catacomben worden de bezoe kers deze sfeer gewaar. Zelfs de luidruchtige toerist met puntstok en feestmuts, voor wie de catacomben, niet meer waren dan een van de vele attracties van zijn vakantieoord, wordt er een stil, bijna devoot toe hoorder. Geboeid luistert ook hij naar het verhaal van de gidsen. Het verhaal is anders dan de uitleg, welke zij in de attractiegrotten hebben ontvangen, maar ook de gidsen zijn an ders. De catacomben-rondleiders kun nen hun fantasie geen vrij spel geven, gedwongen als zij zijn om zich stipt te houden aan de catacomben-beschrijvin gen van mr. Karei Diepen, die in woord en geschrift ruime bekendheid heeft ge geven aan het werk van zijn broer Jan. De meeste gidsen zijn door hem opge leid. Het was een niet gemakkelijke oplei ding. Leo Philippi, een zes en zestigjari ge timmerman uit Valkenburg kan er van meepraten. Al twee en twintig jaar is hij gids van de Valkenburgse cata comben en thans hoofd van de vaste staf van zes gidsen. Tijdens de winter maanden, wanneer er ook rondleidin gen plaats vinden, maar lang niet zoveel als in het zomerseizoen, heeft hij vroe ger soms tien keer per week onder lei ding van mr. Karei Diepen moeten re peteren. „Tot op de komma en de punt nauwkeurig moest ik de door mijn leermeester opgestelde tekst kunnen voordragen. Zeer belangrijk was daarbij het accent." Hoeveel zorg Leo Philippi aan dit on derdeel van zijn opleiding heeft besteed, is nog altijd merkbaar. Zijn bijzonder levendige schetsen over de martelin gen, die de eerste christenen hebben moeten ondergaan, alsmede zijn be schrijvingen over religieuze plechtighe den, welke vaak in het geheim in de onderaardse begraafplaatsen te Rome werden gehouden, zouden door een oog getuige moeilijk beter voorgedragen kunnen worden. Over de duizenden bezoekers, die hoofdgids Philippi in de loop der jaren heeft rondgeleid, heeft hij vrijwel nooit te klagen gehad. Het waren steeds dankbare toehoorders. Uitgezonderd de beginjaren, toen het aantal bezoekers van de Valkenburgse catacomben schommelde tussen de 6000 in 1910 en de 20.000 in 1925, bedraagt het gemid delde aantal per jaar rond 50.000. Een recordjaar was 1954 met 63.000 bezoe kers. Gids Philippi heeft goede hoop, dat het jubileumjaar dit record zal bre ken. De aanvragen voor speciale rond leidingen ten behoeve van scholen en andere instellingen wijzen erop, dat juli en augustus bijzonder drukke maanden zullen worden. In verband hiermee wordt het vijf tigjarig bestaan van de Valkenburgse catacomben niet op 12 juli de dag, waarop vijftig jaar geleden de ope ning plaats vond maar op 10 rpel gevierd. Op die dag zal een be stuurslid van de stichting, dr. C. van Beek, om half zes 's avonds in het atrium van de Griekse kapel een plechtige heilige Mis tot dankzegging opdragen. De bisschop van mond, mgr. P. Moors, zal daarDi] pontificale assistentie verlenen en prof. dr P. A. van de Baar spreekt een herdenkingsrede uit. Voor de Valkenburgse catacomben is ook deze tiende mei een bijzonder ge; denkwaardige dag, aangezien op 10 naei 1910 door mgr. Diepen vooraan in de catacomben een speciale gedenksteen werd aangebracht, die door Pius X te voren was gezegend. Gids Philippi ver zuimt nooit de bezoekers op deze steen opmerkzaam te maken, daarbij piëteit vol sprekend over een kostbaar ge schenk van een heilige. COR BERTRAND WORMERVEER, 17 mei - Een he vige uitslaande brand heeft vanmorgen de papierwarenfabriek van A. Dekker Pzn aan de Weverstraat volkomen in de as gelegd. Omwonenden werden om half vijf wakker van een hevige ont ploffing. Waarschijnlijk sprong toen een vat met een benzinepreparaat dat ge bruikt wordt bij het schoonmaken van de drukpersen. Als gevolg van deze ont ploffing sloeg een deel van het dak weg en de vlammen kregen vrij spel. Toen de brandweer met groot materiaal ver scheen, sloegen de vlammen naar alle kanten uit het bedrijfspand en viel aan redding niet meer te denken. De brand weer bepaalde zich in hoofdzaak tot het nathouden van de omringende wonin gen. De schade, die door verzekering wordt gedekt, wordt op vier vijf ton geschat. Omtrent de oorzaak van de brand tast men nog in het duister. DEN HAAG, 16 mei Het gezamen lijke personeel van de Nederalndse Spoorwegen heeft een bijdrage gege ven aan het Nederlands comité vluch- telingenjaar I960 van 21.000 gulden. Dit bedrag is door de directie van de N.S. verdubbeld, zodat gisteren een bedrag van 42.000 gulden aan het comité werd overgemaakt. De N.S. heeft 32.000 per soneelsleden. DEN HAAG, 16 mei Blijkens het juist verschenen jaarverslag van het Prinses Beatrix-poliofonds is het fonds vorig jaar bijna een kwart miljoen gul den (precies ƒ235.000) te kort geko men. Gezegd wordt, dat dankzij twee radio-acties bet werk thans niet behoeft te worden ingekrompen. Voor dit werk is ongeveer ƒ2000 per dag nodig. Het verslag concludeert, dat het, goed gaat met de polio-bestriding. Uit een over zicht dat wordt gegeven blijkt, dat in het tijdvak van 1930 tot 1959 in Neder land rond 14.000 gevallen van polio zijn aangemeld. In diezelfde periode waren er in ons land rond 1000 stergevalïen tengevolge van polio. In het afgelopen jaar werden echter slechts elf gevallen aangegeven en in de eerste drie maan den van dit jaar slechts één geval. Het poliofonds ziet nu als voornaamste taak de verzorging van die patiënten uit de genoemde 14.000 die nog steun nodig hebben. AMSTERDAM, 16 mei Maandag avond is in het St. Bernardusgesticht te Amsterdam, waar hij werd verpleegd, op 80-jarige leeftijd overleden de oud toneelspeler Jules Brongers. De heer Brongers was destijds verbonden aan het gezelschap van Royaards. Voorts heeft hjj nog gespeeld onder Louis Bouwmeester. Na een plechtige uitvaartdienst is in Venlo ter aarde besteld het stoffelijk overschot van Joke van Groenendaal, het zes tienjarig meisje dat, twee dagen na haar verdwijning, op 10 mei gewurgd werd aangetroffen in een bos by 1 egeien. (Advertentie) (Van onze verslaggever) AMSTERDAM, 16 mei In Utrecht werd vandaag in aanwezigheid van mr. A. C. W Beerman, minister van Justitie, de algemene vergadering van de Nationale Federatie voor Kinder bescherming gehouden. Mr. M. B. van de Werk, kinderrechter te Utrecht, hield daar een inleiding over „de struc tuur van de kinderbescherming" Hij stelde daarin om te beginnen: ,,In de kinderbescherming is men be dreigd geworden door het gevaar van het theoretiseren en het daaruit voort komende theoretische perfectionisme, terwli.j de mogelijkheid tot realisering ontbrak. Principiële vragen zijn er in overvloed, maar wij kunnen niet blijven praten over principes, beginselen en grondslaoen. wanneer ondertussen de nood stijgt en de kinderbescherming haar uit de wet voortvloeiende taak niet meer kan vervullen door gebrek aan fondsen en toereikende mankracht. Wij moeten het omdraaien: eerst zorgen voor een deugdelijke grondslag, waarop men verder kan gaan. en dan onder tussen verder denken". Sprekende over een onlangs ver schenen rapport over problemen de kinderbescherming betreffende zei mr. v.d. Werk: „Het financiële onderzoek heeft geleid tot 'e uitkomst, dat het totale exploitatie-tekort der internaten op gemiddeld bijna 2.3 milioen gulden per jaar is te stellen. Hierbij moet terstond worden aangetekend, dat de kostencijfers niet een juist beeld geven van wat voor de betrokken instelling of groep instellingen normaal, of liever verantwoord, is te achten. Door gebrek aan middelen toch blijven op zichzelf noodzakelijke (of althans zeer gewenst te achten) voorzieningen t.a.v onder houd en vernieuwing van gebouwen en inventarissen achterwege. Deze uit financieel èn opvoedkundig oogpunt niet verantwoorde gang van zaken moet onherroepelijk ten nadele van de verzorging en opvoeding zijn en aan leiding geven tot extra kosten." In het vervolg van zijn rede kwam de inleider te spreken over de quantitatieve en qualitatieve perso neelsbezetting". En naar aanleiding daarvan merkte hij o.m. op: „Een einde zal moeten komen aan schrij nend onrecht tegenover mensen, van wie de inzet van hun gehele persoon lijkheid vereist wordt. Hoe onjuiist de tegenwoordige situatie is, treedt pijnlijk aan het licht in die instel- (Van onze verslaggever) UTRECHT, 16 mei Op een persconferentie heeft de Na tionale Federatie voor Kinderbescher ming doen weten dat zjj, voor wat be treft haar werk in de onmiddellijke toe komst, haar inspanning vooral en op de eerste plaats zal richten op het perso neelsbeleid, op de versterking van de levensbeschouwelijke organisaties en op de uitbouw van het preventieve^ werk. Tot dat drievoudige besluit is zij geko men, na bestudering van het enige tijd geleden verschenen rapport: „Verzor ging en opvoeding in kindertehuizen", samengesteld door een werkgroep van verschillende specialisten onder leiding van het Nederlands Instituut voor pre ventieve geneeskunde. Ten aanzien van het personeelsbeleid acht de federatie een nieuw schema voor de opleiding, vorming en scholing onont beerlijk. Daarnaast echter dient ook aan de status van het personeel de grootst mogelijke aandacht te worden besteed. Rechtspositie, salariëring en secundair* arbeidsvoorwaarden moeten op de hoog te van de tijd worden gebracht en aan de mensen, die dit belangrijke werk doen, de plaats in de maatschappij wor den gegeven, welke hun toekomt. Opvoeden is in ons land niet los te zien van levens- en wereldbeschouwing. De zorg voor de best denkbare opvoeding van en de meest doelmatige hulp aan het kind in nood dient daarom aldus de Federatie bij de eigen levensbeschouwe lijke kring te berusten. Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor de ver schillende levensbeschouwelijke groeps- organisaties (protestantse, katholieke, joodse, algemene, humanistische), waar bij de kinderbeschermingsinstellingen zijn aangesloten. Deze groepsfederaties zullen in staat moeten zijn bekwame medewerkers aan te trekken en een ap paratuur op te bouwen, waarmee de no dige voorlichting, bijstand en leiding in eigen kring kan worden gegeven. Steeds meer is het streven er op gericht het bedreigde kind zolang mogelijk in eigen gezin en omgeving te laten. De activiteit van de verenigingen voor ge zinsvoogdij en patronaat Is de laatste jaren sterk uitgebreid, doch het staat wel vast, dat op dit gebied nog tal van mogelijkheden liggen. Daarnaast ligt echter nog een groot terrein onbewerkt van voorlichting, hulpverlening en ad vies aan aanstaande en jonge ouders. Immers ook hier geldt, dat voorkomen beter is dan genezen. Wil de georganiseerde kinderbescher ming in staat zijn de taken, die zij voor zich ziet, ten bate van het kind in nood uit te voeren, dan zal zij zich daarbij gedragen moeten weten door het gehele Nederlandse volk. Wel mag worden ver wacht, dat dit werk met liefde gebeurt, doch dit mag er niet toe leiden, dat het uitsluitend het stempel draagt van lief dadigheid. Verantwoorde kinderbescher ming is een zaak van rechtvaardigheid, aldus de Federatie. DEN HAAG, 17 mei Bij beschik king van de staatssecretaris van Ver keer en Waterstaat, heeft Nederland een verdere stap gedaan in de richting van de vrijheid van het luchtvervoer, met name van het ongeregelde lucht ver voer. Van nu af aan zullen luchtvaar tuigen, ingeschreven in vreemde staten, die partij zijn bij het te Chicago geslo ten verdrag inzake de internationale burgerlijke luchtvaart, praktisch volle dige vrijheid krijgen om naar, van en via Nederland ongeregeld luchtvervoer te bewerkstelligen. Dit vervoer kan be treffen passagiers, dieren en-of post en goederen al dan niet tegen betaling. De enige voorwaarde is dat het ook inderdaad een ongeregeld luchtvervoer moet zijn. Zodra het dc vorm gaat aan nemen van geregeld luchtvervoer, is een vergunning nodig, uiteraard voor zover dit geregeld vervoer niet reeds is toegestaan op grond van een tussen Nederland en betrokken staat geslo ten luchtvaartverdag. De nieuwe be schikking van de staatssecretaris staat voor burgerluchtvaartuigen, ingeschre ven in vreemde staten, die partij zijn bij het te Chicago gesloten verdrag, het maken van vluchten in niet-geregeld luchtvervoer toe zonder vergunning. Alleen als het vervoer van passagiers enz., naar, van en via Nederland tegen betaling geschiedt is een vergunning nodig voor die vreemde ondernemingen die hun bedrijf van Nederland uit uit oefenen. lingen waar een gedeelte van het personeel bezoldigd wordt overeen komstig de nirmen geldend voor het het onderwijs en een ander gedeelte volgens de maatstaven de kinderbe scherming". En verder: „De geestelijke hygiëne van het inrichtingspersoneel, de zorg voor hun persoonlijke omstandigheden, de mogelijkheden om zich in het werk te ontplooien, verdienen bovenal de aan dacht. Het aanbod van mensen „die wat waard zijn" is mede door het lage sa laris veel te klein. Er valt praktisch niet te selecteren, en zij die aangesteld zijn worden dan ook nog eens over belast. Deze overbelasting heeft eerst eerst een terugslag op het werk van deze niet geselcteerde krachten en dan ook nog eens (naast de lage salariëring) op het aanbod van nieuwe krachten. Een doeltreffend middel tot verbe tering van salariëring en hoedanigheid van het personeel achtte mr. van de Werk het, dat de salarissen voor 100 procent door de overheid gedragen wor den en derhalve niet meer als een sluitpost op de begroting kunnen die nen differentiatie in de salariëring zal dienen te woden aangebracht naar op leiding en bevoegdheid. Sprekende over de organisatorische opbouw van de particuliere kinderbe scherming zei de inleider o.m.: „Het is niet voldoende, dat de parti culiere kinderbescherming door bet be schikbaar stellen van ruime subsidies kansen krijgt, er zal, met erkenning van de autonomie van de afzonderlijke instellingen voor kinderbescherming, toch een speciale leiding van boven af noodzakelijk zijn. Wellicht zou deze overheidstaak (dus die van leiding ge ven) het best worden vervuld indien als voorwaarde voor de erkenning van een kinderbeschermingsinstelling zou worden gesteld aangesloten te zijn bfj een erkende groepsfederatie. Deze groepsfederaties hebben een bepaalde opdracht en taak te vervullen; deze vloeien voort uit de confessionele of levensbeschouwelijke grondslagen daar van. Nimmer kunnen de federaties van betekenis zijn als de autonome leden niet iets van eigen zelfstandigheid op geven". De inleiding van mr. v.d. Werk werd tijdens de middagzitting van de ver gadering het onderwerp van een uit voerige gedachtenwisseling. kleine stijging per maat.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1960 | | pagina 3