Waarom stinken Haarlems grachten!:
ptê
y
Kees Verwey alleen pro zichzelf
DOOM EEN ZATERDAGSE BRIL
Doorspoelen en uitbaggeren:
slechts lapmiddelen
„OPEN RIOLEN", MIDDEN IN DE STAD
ssst
1W- s»
;r>5
hel
:est
f-é
Reeks Van tentoonstellingen bevestigt zijn positie
Er is maar één oplossing:
Centraal rioleringssysteem en
zuiveringsinstallatie
"M
sy
SLEUTEL WEG?
tuttige bacteriën
Rijnlands boezem
Gemalen
T."S
to V
"ir
Opbrengst loterijen
in 1959 minder, die
van collecten hoger
MW|
HAARLEM. 21 mei Open riolen zijn de grachten en vaarten in Haar
lem. Vandaar dat ze zo weerzinwekkend kunnen stinken, dat het allesbehalve
een genoegen is om lang aan het water in de stad te vertoeven al is de entou
rage er van nog zo mooi. Bij warm weer is de stank onverdraaglijk, maar ook
als het iets frisser is en er een briesje staat heeft men last van de kwalijke
lucht. Er is in Haarlem nog geen zuiveringsinstallatie voor rioolwater.
Die kan er pas komen wanneer er een centraal rioleringsstelsel is. Bij stukjes
an beetjes wordt daaraan d.w.z. aan de reorganisatie van in totaal een 250
kilometer riolering, de laatste twintig jaar gewerkt. Er is geen geld om het
Werk op grote schaal aan te pakken en te voltooien. Er zijn in het land elders
noodzakelijker objecten. Wanneer het rijk thans de nodige gelden aan de
gemeente beschikbaar zou stellen en men zou bij wijze van spreken
maandag op verschillende plaatsen in de stad tegelijk kunnen beginnen met
de voltooiing, dan nog zou het een jaar of acht duren, voordat het miljoenen-
werk gereed zou wezen. Eerst dan zou het Haarlemse openbare water niet
meer stinken, want het staat vast, dat de kwade reuk voor 99 percent te wijten
is aan de honderden riooluitlaten.
niet op te grote schaal gebeurt,
naairfra 1 verwerken omdat er zich
en gaat het stinken.
Weer zomercompetitie voor
adspirant-volleyballers
HAARLEM, 20 juni Zoals ieder
jaar biedt de afdeling Haarlem van de
Nederlandse voUeybalbon-'. personen
die niet, als lid geregistreerd staan, de
gelegenheid om kennis te maken met
volleybal. Zestallen gevormd uit jeugd
clubs, sportverenigingen, bedrijven enz.
kunnen tegen betaling van een zeer be
scheiden bedrag deelnemen aan een zo
mercompetitie, die gedurende de maand
juni op de prachtig gelegen volleybal-
velden van het CIOS in Overveen gehou
den wordt. Voor de jeugd organiseert
men een aparte competitie.
ld' Jr
maWC
,f V$
erto'fy
leidO
nC»,s
WW.
bfP
'e
V<A
PAGINA 3
ZATERDAG 21 MEI 1960
ENGEL
H.W.P. 2 naar tweede
ronde bekercompetitie
N.H.S.B.
debrand-monument aan de ord-
huis en het klokje, over het rumor
van het verkeer heen, de burger
hoorde oproepen ter raadszittin;
vroeg ik mij al, of voor Hildebram
de requiem werd ingeluid of da
het hem een definitief welkom toe
riep. Het is het laatste geworden
ZAADHANDEL JAN R00ZEN
ALLES yOOR UW TUIN
Stefan Askenase bij
Philh. Orkest
„DE SLEUTELSPECIALIST"
f
Een schrale troost voor de Haarlem
mers, die zo'n last van „hun" stank
hebben, moge wezen, dat die niet nade
lig is voor de volksgezondheid. De
G.G.D. heeft dat enige jaren geleden
aangetoond. Met die wetenschap zal
men echter niet bepaald gelukkig zijn
Wanneer men woont in de buurt van
de Delft bijvoorbeeld, waarop de Bloe-
mendaalse riolen uitmonden, of in
Haarlem-oost, waar in het troebele wa
ter van de Zomervaart allerlei nauwe-
l'jks te definiëren vuilnis waarneem
baar is. Omwonenden, die afval te wa
ter werpen zullen daaraan ook wel de
bet zi,jn, maar hun bijdrage tot de vie-
•tgheid is verhoudingsgewijs gering. Al
•Preekt het vanzelf, dat afgedankte
matrassen en crapauds het stadsschoon
tiet ten goede komen. De gemeente-
reiniging vist regelmatig het ergste
tjuil uit het water. Gemiddeld eens in
vijf jaar worden de grachten en
vaarten grondig uitgebaggerd. Zo mo-
JSelijk twee maal per week krijgt Rijn
lands boezem waar het Haarlemse
Jvater toebehoort een „doorspoe-
jmg", maar de Delft bijvoorbeeld krijgt
daarvan nauwelijks zijn deel. Overigens
?vn doorspoelen of uitbaggeren maar
lapmiddelen aldus de mening van
lr- J. J. Fuykschot, adjunct-directeur
Van de Haarlemse gemeentelijke dienst
v?or Openbare Werken, die daaraan in
1936 werd verbonden als „riolerings-
mgenieur" en derhalve volledig ver
bouwd is met het stankprobleem.
Het stinkende water-probleem van
Haarlem is al tientallen jaren oud.
m de tweede helft van de vorige
eeuw werden er grachten gedempt,
°mdat ze zo stonken en open riolen
jvaren. Toch laat Hildebrand in zijn
m 1839 verschenen Camera Obscura
(in „Hoe warm het was en hoe ver")
°P een hete zomerdag iemand vis-
s<?n in de Singelgracht. Dat kan nu
hiet meer. Als het warm is, drijven
b°de of zieltogende vissen vaak aan
5® wateroppervlakte. „Het heeft in
Haarlem altijd al gestonken en naar
mate het inwonertal toenam, werd de
•jank heviger," verklaarde een twin-
t'S jaren geleden de toenmalige in-
jP^cteur voor de Volksgezondheid,
G. Romeyn, die daarbij doelde
de rioollozing in open water. Door
r? ffrachtendemperp heeft rnen de
E mulatie van het Rijnlands boezem
eer in het Haarlemse eerder ver-
lijbhterd en bijgevolg het water ver
gheld.
beginsel is er niets tegen riool-
in open water, wanneer dat
ka,,s in Haarlem. Het grachtenwater
Hoqi ^melyk een bepaalde hoeveelheid
Vah bacteriën" (die door middel
$eha i°°n oxydatieproces het vuil ,,on-
hfwöe,Aik" inaken) in bevinden. Wan-
ih echter te veel rioolafval loost
door Water- wordt het er zuurstof arm
«ooft*1 een zuiveringsinstallatie voor
gebeurt is. met enige uit-
hiets a e,n en verfijningen, feitelijk
doen vaders dan wat de natuur zou
elf niiii ans 51081 zo'n installatie een
Van l0<?r! gulden en is zij een wonder
WjjZe ^ofln»ek. Het water komt er bij
Ploolafvo1? shreken aan de ene kant als
«et cm vi in en verlaat het zodanig dat
"P ftet oog drinkwater lijkt. Men
laat de afval er twee maal bezinken
via verschillende soorten roosters. Wat
onopgelost blijft en in het water zweeft
wordt sterk met lucht in aanraking ge
bracht en later wordt het „actief slib"
door de werking van bacteriën, die bij
wijze van spreken de organische stoffen
opeten en veranderen in wat wel wil
bezinken. Na dit oxydatieproces volgt
opnieuw een bezinking. Het slib. dat
overblijft van de voor- en nabezinking
moet dan nog uitgegist worden. Er
vormen zich methaangas en een stof
die gebruikt kan worden voor bemes
tingsdoeleinden.
Zo'n zuiveringsinstallatie komt er <lus
ook in Haarlem, in de Waarderpolder
bij de Mooie Nel. Maar dat kan pas
wanneer de daarbij behorende riolen
alle gelegd zijn. Via een huis onder
het Noorder Buiten Spaarne bij de Obi-
straat kan dan alle rioolvull van de
Haarlemmers en Bloemendalers naar
de installatie gezogen worden en het
grachtenwater zal schoon zijn. Op dat
toekomst-ideaal zijn alle rioleringswer
ken al afgestemd, die de laatste twin
tig jaren in Haarlem en Bloemendaal
verricht zijn. Zo lang echter het cen
trale stelsel niet geheel gereed is, moet
er in grachten en vaarten geloosd wor
den. En er moeten nog altijd enkele
tientallen kilometers riool opnieuw ge
legd worden, voordat er sprake kan
zijn van de rioolwaterzuiveringsinstal
latie.
Wat kan er op het ogenblik aan de
stank van het grachtenwater gedaan
worden? Zo veel mogelijk vers water
door grachten en vaarten laten stro
men, ..doorspoelen" dus. Dat zou het
Hoogheemraadschap Rijnland moeten
doen, tot welks boezem Haarlem be
hoort. Dat gebeurt ook, zo verzekerde
ons de heer H. van Beyeren. technisch
ambtenaar van het Hoogheemraad
schap en opzichter van het gemaal in
Spaarndam, maar het heeft voor Haar
lem nauwelijks zin. Een ogenblik maar
is het water in Haarlem schoon en dan
maken de riolen het weer vies. Indien
mogelijk wordt de boezem van Rijn
land twee maal per week doorgespoeld.
Dat gebeurt via het gemaal bij Gouda,
waar vers rivierwater ingelaten wordt.
(Water, dat overigens afkomstig is van
de Pvijn, waar West-Duitsland groten
deels op rioleert, maar dat desondanks
tot Rotterdams drinkwater gezuiverd
Deze foto van een stuk van de
Nieuwe Gracht dateert van enige
jaren her: de gracht was nog aan
beide zijden omzoomd door forse
bomen. Men ziet welk een element
van schoonheid water en bomen
vormen in een Hollandse stad. Maar
esthetisch-schoon dient samen te
gaan met hygiënisch-schoon. Een
rechtgeaard Haarlemmer zal nooit
de grachten willen missen, maar
wel de stank.
kan worden). Wanneer er dus bij Gou-
j.. oto- mcrpiatpn wordt, zuigen de ge
en Spaarndam het
„oude" water weg.
Rijnland kan echter niet onbeperkt
spuien. Uiteraard houden de moge
lijkheden verband met de waterstand
van de Rijn. met de behoeften van
de landbouw, met de meerdere of
mindere regenval en tal van andere
omstandigheden. Met de toestand van
vervuiling in Haarlem kan ook re
kening gehouden worden. De laatste
tijd was die heel erg, omdat het ge
maal bij Spaarndam gerepareerd
werd en er daarom minder gespuid
kon worden dan gewoonlijk,
Haarlem heeft dus Rijnland niets te
verwijten (dat wordt van Haarlemse
zijde ook toegegevenV Eerder is het
omgekeerd het geval, omdat Haarlem
door open riolering Rijnlands boezem
bevuilt. Daar heeft Haarlem, aldus de
heer Van Beyeren. overigens alleen
zelf de narigheid van omdat het in een
uithoek van de boezem ligt.
Van Rijnlands doorspoeling poogt
men intussen in Haarlem zo veel mo
gelijk te profiteren. Zo is er bijvoor
beeld voor de sloten in het Tuindorp
een gemaaltje, wat een betere circula
tie bewerkstelligt, zodat er ook daar
vers water kan komen. Een gemaal is
er ook bij de Zomervaart. In normale
omstandigheden krijgt ook de Leidse-
vaart twee maal per week zijn water
verversing.
De Delft levert de grootste moeilijk
heden op. Niet alleen omdat de vele
bruggen het baggeren bemoeilijken,
maar ook omdat het water buiten de
spuicirculatie ligt en dus meestentijds
stil staat. Daarin komt overigens ver
betering wanneer het gemaaltje bij de
Kleverlaan er is, dat op verzoek van
Openbare Werken van Haarlem door de
provincie gemaakt wordt tegelijk met
de aanleg van de „westelijke rand
weg". Maar er zal nog veel water
door Haarlems grachten en vaarten
gespoeld moeten worden, voordat ze
reukloos zijn.
i Advertentie
Met geen pen té beschrijven is soms het afval, dat in het water van Haarlems
grachten en vaarten drijft. De foto werd genomen bij het bejaarden-complex aan
de Zomervaart. Een idyllisch hoekje, maar het stinkt er.
Voor de volleybalverenigingen die nog
niet door de omvangrijke wintercompe
titie aan ..volleybalmoeheid" lijden,
houdt de NeVoBo op de tegel-volleybal-
velden van speeltuin „Flora" aan de Van
Oosten de Bruijnstraat een bekercom
petitie.
tos''
tof ro*
He ff'
fleurig
iblik f
w
sn,
af chri'
yor m*
ce
Cht
mabil'f
en ve
der
nshoU"
Wou^'
itsch«r
voltij
uffrou» I
vVijfkef'
rUnge*
aw eLp
t M
1 dfVl'
est 1
iet i«H,
nens'L
lit ri#
ofdza9
rfem$
;en «K-
verlof
n v,$
i welL,
ïede
int
van
i
lecl»'
in fV
ste>
■rnaOf-t»
5
;es x
met y
mj. A
oef-, P
is
Onze Haarlemse Kees Verwey,
vanuit zijn milieu een gevoelige
geest, gevormd door de Tachti
gers en de latinistische schilder Henri
Frédéric Boot, is op 20 april 60 jaar
geworden. Sinds wanneer hij landelijk
erkenning geniett is ons niet bekend,
maar zeker in de naoorlogse periode
geldt hij als een schilder van het na-
tiojale plan. Daarbij wordt zün werk
geacht een aparte klasse te vormen:
hij is geëtiketteerd als impressionist.
In een vrijwel aaneengesloten reeks
museale tentoonstellingen, waarmee hij
als op een zegetocht door het land
ging, heeft Verwey zijn positie beves
tigd. Men heeft hem terecht allerwe
gen geprezen, maar wij kunnen ons niet
verhelen, dat zijn trouw aan de tradi
tie als sympathiek en voorbeeldig
werd ervaren in een tijd dat in zekere
kringen wrevel werd geuit over de
massale doorbraak der non-figuratieve
stromingen. Verwey zelf is geen anti
modernist. hü is alleen maar en
dan ook uitsluitend pro zichzelf. Dat
brengt zijn individualisme met zich
mee.
Als Verwey een impressionist is,
dan is hij dat niet omdat hij het im
pressionisme uitdrukkelijk wil aan
hangen: als Verwey traditioneel
werkt, dan doet hij dit niet dogma
tisch. Verwey is impulsief en han
delt naar zijn overtuiging.
Herhaalde malen heeft hij de aan
loop genomen voor een sprong naar
buiten zijn kring, telkenmale vlak
voor een tentoonstelling, als wilde hü
zün bereidwilligheid demonstreren.
Zo maakte hü vüftien jaar geleden
een doek, dat hü opdroeg mon ami
Picasso", ee paar jaar later, voor een
landelüke tentoonstelling 4van zelfpor
tretten een fel en onbeheerst meester
lik neergesmeten spiegelbeeld, voor de
tentoonstelling in het Stedelijk Museum
ter herdenking van de bevrüding een
paar heel decoratieve dingen in on
vermengde kleur, voor zün tentoon
stelling in Delft een magistraal dub
belportret. Het zün unica gebleven aan
de rand van zün oeuvre, in een sublie
me opwinding gedaan, maar zonder ge
volg in de voortgang van zün werk
zaamheid. Hü heeft daarin alleen
maar een kant van zichzelf geaccentu
eerd die men als een regelmatige com
ponent in zün werk kan aantreffen.
Begenadigd schilder
Dit kan men waarnemen in de gro
te tentoonstelling van tekeningen en
aquarellen die tot 12 juni in het mu
seum Boymans-Van Beuningen te Rot
terdam van Verwey is ingericht.
Men vindt daar de neiging tot ab
straheren, de klare en de decoratieve
Lezende vrouw.
vorm, de felle contrasten van kleur in
vele stukken, maar dan harmonisch
in het geheel opgenomen, spontaan op
geroepen door het proces van bezig
zün, en zonder de behoefte om te de
monstreren.
Deze tentoonstelling bewüst overdui-
delük, dat Kees Verwey een begenadigd
schilder is, zich bevindend op een
breed plateau van meesterschap over
de middelen, gerüpt in het zich be
wust zün van wie en wat hü is.
Er is in zün werkwüze een zekere
beweging waar te nemen, zonder dat
er nochtans van een duidelüke onder
scheiding in perioden gesproken kart
worden.
De harmonie van zün aard en zün
uitdrukkingswijze verschaffen hem de
vrijheid om in elk van zün aquarellen
zo iris en nieuw te zün als had hü die
techniek pas vorige week ontdekt. On
ze omvattende indruk uit Rotterdam
is: een ryke collectie uit een voor
naam oeuvre.
L.T
Advertentie
Telefoon 14444
Grote Houtstraat 181
HAARLEM. 20 mei In het afgelo
pen jaar werden er in Haarlem zes en
twintig loterüen gehouden. De bruto op
brengst daarvan bedroeg 30.252. Dat
is aanzienlek minder dan in 1958, toen
uit in Haarlem georganiseerde loterü
en een opbrengst van 50.688 werd ver
kregen. Anders is het gesteld met de
opbrengst van de in 1959 in Haarlem
gehouden openbare collecten. Er werd
voor een bruto bedrag van 227.020 bij
elkaar gezameld Dat Is ruim 86.000
meer dan in 1958. Deze gegevens wor
den verstrekt in het jaarverslag over
1959 van de Haarlemse politie, die ten
nauwste bü het verstrekken van ver
gunningen voor het houden van loterü
en en collecten betrokken is.
W einig burgers van Haarlem
plegen een zitting van hun
gemeenteraad bij te wonen.
De meeste Haarlemmers vin
den het allemaal best. en els er
heel iets bijzonders te doen is ge
weest, lezen ze het wel in de krant.
Helemaal ongelijk hebben ze niet,
want een raadsvergadering is al
lerminst een spectaculair evene
ment. Het vuurwerk van vroeger
jaren is verdwenen, briljante spre
kers. die machtige en fonkelende
volzinnen spuiten, behoren tot de
uitzonderingen. Nee, een onverdeeld
genoegen is het niet zo'n zitting bij
te wonen. Daarom houd ook ik mij
meestal aan het kranteverslag, dat
naar het mij voorkomt menig
raadslid verstomd moet doen
staan, omdat hij niet wist, dat hij
het zo mooi gezegd had.
Maar een enkele keer kan ik
geen verstek laten gaan. Terwille
van het nageslacht voel ik mij dan
verplicht vanaf de schaars bezette
tribune de debatten gade te slaan.
Dan geldt het een „historische"
zitting, zo'n bijeenkomst van de ge
meenteraad, waarin een beslissing
genomen wordt, die de eeuwen
door gememoreerd zal blijven
Laatste woensdag was er zo'n zit
ting, toen hopelijk voor de laatst'
maal in bijna vijftig jaar het Hi'
kwam. In die zitting en ik za
het aan de gezichten van de raad;
leden werd echt geschieden,
gemaakt.
Toen ik bij tweeën door de kloo
tergang liep in de hof van het stat'
Hildebrand kan te voorschijn ko
men. En met hem Suzette. de Dan
dy en zovele anderen. Zij zullen
uit hun camera obscura, waarin
zij nog steeds opgesloten liggen,
treden en in het volle daglicht
staan. De strijdbijl is begraven,
verzekerde de wethouder, en nie
mand weet gelukkig, waar. Over
een paar eeuwen wordt de bijl na
tuurlijk gevonden en zullen geleer
de mannen de bijl aandachtig
bestuderen. Dan pas zal opnieuw
blijken, hoe historisch de zitting
van woensdag geweest is. En de
historici zullen de vroede vaderen
en moederen van nu prijzen, om
dat zij rond Hildebrand geen bijl
tjesdag hebben gehouden, maar
klappend in de hand de vredespijp
hebben gerookt.
Historisch is de zitting ook ge
worden om de büval, die bur
gemeester en wethouders
hebben gekregen inzake hun activi
teit om de derde technische hoge
school in Haarlam te krijgen. Het
college heeft zich tijd noch moeite
gespaard om zich goede papieren
te verwerven. Zijn voortvarendheid
is verrassend geweest, zo voortva
rend, dat het aanstekelijk werkte
op de raadsleden. Zij werden plot
seling kort van stof en zagen kans
met een paar markante zinnen een
heleboel te zeggen.
De heer Van Liemt ontpopte zich
als een technische missieprediker,
die met de allure van een redemp
torist zijn gehoor en dus ook de
burgerij het geloof in een techni
sche hogeschool te Haarlem tracht
te in te pompen. Als ik hem goed
begrepen heb, moet dat een geloof
zijn, dat bergen weet te verzetten.
En hij heeft gelyk- Het pad van
B. en W. zal niet geasfalteerd zijn,
als zij de richting Den Haag gaan.
Zij zullen moeten klimmen en da
len. Daarom hebben zij een thuis
front nodig, wanneer zij die bergen
van weerstanden moeten beklim
men. Daarom zullen ook wij, bur
gers van de straat,
moeten gaan ge-
loven. En wel zo, s I
dat Den Haag er a
aan moet geloven.
Lectuur bij de lamp.
HAARLEM. 20 mei Voor de eerste
ronde van de bekercompetitie in de
Noordhollandse Schaakbond werd de
uitgestelde* wedstrijd H.W.P. 2Half
weg 2 gespeeld. De ontmoeting bracht
het (verzwakte) H.W.P.-team een 3-1
overwinning waarmee het zich dus
heeft geplaatst voor de 2e ronde. Het
team komt dan in Beverwijk tegen Pat
Mat 4 uit en maakt stellig een goede
kans ook deze klip met goed gevolg te
omzeilen. De volledige uitslag van
H.W.P. 2Halfweg 2 is: BrohetLeger
1-0, BleekemolenBos 0-1. v. d. Stoop
jr.Arbeek 1-0, BankenHeynert 1-0.
Totaal 3-1.
Advertentie
SPEKSTRAAT 5 TELEF 16061
HAARLEM, 20 mei Het laatste
concert van de Beethovencyclus van
het noordhollands Philharmonisch or
kest vindt plaats dinsdag 24 mei. Het
concert staat onder leiding van de
gastdirigent Hans Walter Kampfel uit
Aken. Het concert wordt geopend met
de Ouverture Egmont. Hierna volgt een
uitvoering van het Derde pianoconcert
met als solist Stefan Askenase. Het
programma wordt besloten met de Ze
vende Symfonie.
Stefan Askenase werd op 10 juli 1896
te Lemberg in Polen geboren. Het eer
ste muziekonderricht ontving hü van
zün moeder. Later studeerde hü te
Wenen. Na drie jaar verbonden te zü'n
geweest aan het Conservatorium te
Caïro verhuisde Stefan Askenase naar
Brussel, waar hü thans nog woont. Hü
trad talloze malen met vele beroemde
orkesten op.
Advertentie
Een afgedankte matras drijft in het water van de Zomervaart. De oevers mogen nog zo welverzorgd zijn met fraaie gazons
•n beplantingen, het water verspreidt een ten hemel schreiende stank, die voor 99 percent veroorzaakt wordt door de
riolen, welke er in uitmonden. Het vuilnis, dat de omwonenden er met kennelijk plezier in werpen, levert maar een ge
ringe bijdrage tot de kwade reuk van het water. Overigens is het verboden vuilnis in het water te werpen. De gemeente
reiniging haalt het gaarne aan huis af. Nochtans drijven er matrassen, vervallen crapauds en andere niet nader te
hoemen voorwerpen in de Zomervaart. In de rechterbovenhoek van de foto weerspiegelt zich de gevel van een huis in
het water.
LANGE VEERSTRAA1 1» TEL 11493
