Vakantie in stad en streek
Willem Karei Rees tachtig jaar
IN SPAARNDAM LIJKT HET LEVEN EEN
VERTRAAGD AFGEDRAAIDE FILM
centrum
Een dorpse dijk met een kolk
als kern; Spaarn wou landelijk
diaspora-gebied
DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL
Recreatie-
Veelzijdig schilder
«;roei\ Co.
SLEUTEL WEG?
HANS BRINKER
STOMPE TOREN
ZATERDAG 25 JUNI 1960
PAGINA 3
„DE SLEUTELSPECIALIST"
CENTRALE VERWARMING
POW-R-MATIC Oliebranders
V',
«inwin**
Spaarndam behoort formeel tot de grote stad. Het vertoont daar dan ook verschil-
ende sporen van. In de grote stad is het contact tussen het gemeentebestuur en
ce verschillende woonkernen niet zo enorm groot. Dan kan het gebeuren, dat een
oi(ege van b. en W. verkeerstechnische maatregelen treft, die formeel natuurlijk
e' tuist zijn, maar die in feite alleen maar de lachlust wekken. Op onze foto ziet
men het bordje „Verboden voor auto's, fietsen en motors" bij de toegang tot een
traatje, dat een corpulent man dwingt er overdwars door te gaan. De Spaarndam-
mers lachen erom en de vreemdeling haalt verbaasd zijn wenkbrauwen op.
Ion de Slokrop en langs de
biedt prachtige vergezichten over het
water aan de ene kant en het wjjde
polderland aan de andere kant. Voor
uitstapjes op het water vormt zjj een
goed begin- en eindpunt en over de ge
neugten van een dag op het water
doorgebracht, behoeven wij hier niet
uit te wjjden. Via dit weggetje komt
men tenslotte weer op de Oude Weg
uit, die de zuidelijke afsluiting vormt
van het Haarlemse industrieterrein in
de Waarder Polder. Als men nog tijd
overheeft, loont het de moeite om eens
te gaan zien wat er in de laatste ja
ren hier gebouwd is aan nieuwe in
dustrieën. Maar dat is natuurlijk een
heel ander hoofdstuk en niet op de eer
ste plaats als vakantietrip bedoeld.
(Advertentie)
LANGE VEERSTRAAT 10 - TEL. 11493
De kunstschilder Willem Karei Rees
naar een door Cor Hak getekend portret.
HAARLEM, 25 juni Op 1 juli
wordt de schilder Willem Karei Rees
80 jaar. Dit te vernemen zal een
ieder die hem kent verbazen, niet al
leen omdat zijn uiterlijke verschij
ning bij zijn leeftijd sterk ten achter
is gebleven, maar ook om het jeug
dig élan van zijn werk. De jongeren,
voor wier opvattingen Rees altijd be
grip heeft, hebben in hem ook een
vurig pleitbezorger gevonden. Het
genootschap Kunst zij ons doel waar
van hij sinds 1913 lid is heeft hem,
zeker om zijn doorbraak van con
venties, gehonoreerd als „lid van
verdienste". In het bestuur heeft hij
zitting gehad. Vooral in het persoon
lijk gesprek ontwikkelt Rees stuwen
de kracht en belangrijker is daarom
wellicht geweest dat hij vele malen
deel uitmaakte van de tentoonstel
lingsjury en daarmee de representa
tie van de vereniging mede bepaalde.
Voor de gemeente Haarlem en het
ministerie van Buitenlandse Zaken o.a.
voerde hij opdrachten uit om oude
meesters te copiëren. Hierin leert men
hem kennen als de bekwame dienende
ambachtsman die zich in de „Arts en
Crafts"-periode aan het begin van deze
eeuw mede gewijd heeft aan de ver
nieuwing van de kunstambachten.
Vooral met houtsnijden en batiken
heeft hij zich toen beziggehouden. In
de tijd dat het schimmenspel hoogtij
vierde was hij een ijverig medewerker
van de hierdoor vermaarde Ko Donker.
Van Rees' vrije werk vindt men voor
beelden in het Teyler- en het Frans
Halsmuseum, het Rijksprentenkabinet
en de verzamelingen van provincie en
gemeente, en in de galerij van direc-
teursportretten van de Nederlandsche
Bank. Een veelzijdig man, deze tach
tig-jarige, die te kennen heeft gegeven
dat hij op zijn verjaardag de deur van
zjjn huis, Velserstraat 64 rd., van 3 tot
5 uui' heeft open staan voor vrienden
en collega's.
Rond de Westkolk heerst nog de sfeer van vroeger eeuwen. Het gemotori
seerde verkeer kan er nauwelijks doordringen en de oude huizen, de zwaar
bebladerde bomen, het water en de oude muziektent ademen een rust, die in
deze tijd bijna niet meer voorstelbaar is. Men moet op een vroege zomer
ochtend in een van de café's spiegeleieren gaan eten en een kop dampende
koffie drinken en tevens tussen de gordijntjes door over het oude pleintje
uitkijken. Men waant zich dan in een andere tijd. Men ziet het leven dan
plotseling in een ander perspectief. Een perspectief waarin het gejacht van
thans wel enigermate overdreven aandoet.
Advertentie
BLOEMEND AAL
TELEF. 51855
dern verkeersbord op, dat aangeeft dat
een straatje van amper een meter
breedte, verboden is voor autoverkeer.
Verdergaand over de dijk, komt
men bij het beeldje van de jon
gen, die zijn vinger in een gat in
de dijk hield en daarmee voorkomen
zou hebben dat Spaarndam het
slachtoffer werd van een overstro
ming. Hansje Brjnker hebben de
Amerikanen het jongetje genoemd
en ze komen regelmatig hier om
het beeldje en zijn karakteristieke
omgeving te fotograferen. De
Spaarndammers vinden het best,
al weten zij ook wel dat het maar
een verhaal is. In Spaarndam kan
men boten huren om op het Spaar-
ne, het Y, de Zijkanalen van het
Noordzeekanaal en vooral op de
Mooie Nel te gaan spelevaren. Het
dorp voelt zich nog altijd nauw ver
bonden met het water en niet ten
onrechte. Maar die verbondenheid
gaat toch weer niet zó ver, dat zij
met graagte de ontsierende woon
schuiten zien verschijnen in de
buurt van de Westkolk.
Wie in Spaarndam op details let
en wij raden u ten sterkste aan dat te
doen omdat anders de belangrijkste
dingen ongezien blijven, zal enkele
leerrijke spreuken op zijn weg vinden.
Op een gepleisterde gevel aan de dijk
leest men de vermaning „De vroegte
wint" en vanaf het voormalige ge
meentehuis wordt ons met zin voor be
trekkelijkheid, gerijpt tot berusting,
voorgehouden: „D'een eerst 't; d'ander
weert 't; wat deert 't?Verder dan
berusting, tot aan de grens van het dé
faitisme, gaat plotseling een spreuk er
gens op een steigertje:
„Eerst komt het Leven, dan de Strijd
daarna de Dood. en men is alles
kwijt."
Op een gegeven moment ontmoet de
argeloze wandelaar of fietser een bord,
dat vermeldt dat men de gemeente
Haarlemmerliede betreedt. Inderdaad,
tot aan dat bord was men nog op
Haarlemse bodem. Dat was Spaarn-
dam-west. Spaarndam-oost behoort tot
de gemeente Hariemmerliede en
Spaarnwoude. maar ook dat zal binnen
afzienbare tijd voorbij zijn. Het ligt in
de bedoeling, dat oost-Spaarndam met
ingang van l januari ook bü Haarlem
gevoegd wordt: een merkwaardig dorp
aan de periferie van Haarlem, geheel
eigen van karakter. Helaas is er in het
dorp zelf weinig plaats meer voor de
jonge Sparndammers die trouwen wil
len. Maar ze vestigen zich doorgaans
niet ver van huis: in Haarlem-noord.
Ze blijven lid van de roemruchte
Spaarndamrner IJsclub, en ze komen
koninginnedag en bevrijdingsdag door
gaans in Spaarndam vieren, waar de
harmonie ..Crescendo" in prachtige
nieuwe uniformen weer op gezette tij
den concerten geeft. Natuurlijk op de
Westkolk, in de muziektent.
Spaarnwoude is heel anders van
karakter. Het is een gehucht, be
staande uit een reeks verspreid lig
gende boerderijen. Er is een tijd
geweest, dat het kerkje met de be
roemde Stompe Toren het geeste
lijk middelpunt van deze streek
vormde. Maar dat is voorbij. Het
kerkje dreigt langzaam maar zeker
tot een ruine te vervallen. De dé
corontwerper Peter van Warmer
dam heeft er op het ogenblik zjjn
décoratelier in. maar een centrale
functie heeft het niet meer. Mis
schien dat de overheid zich nog
eens het lot van dit merkwaardige
monument aantrekt.
Datzelfde geldt min of meer voor de
Slok-op, de molen die men van de dijk
af rechts aan de oever van de Mooie
Nel ziet liggen. Hij is eigendom van
de polder, die hem vroeger gebruikte
voor de bemaling. Maar de polder heeft
hem niet meer nodig en hij lijdt nu een
kwijnend bestaan. Voorlopig is hij ge
red, omdat de fluitist Frans Vester met
zijn vrouw Karin en zijn dochter erin
wonen. Duizenden guldens hebben ze
erin gestoken, maar echt helemaal op
knappen is voor een particulier te kost
baar.
De weg van de dijk af, langs de mo-
Met die geniegronden links van de
djjk is het merkwaardig gesteld. Ze be
horen toe aan het ministerie van De
fensie, maar Haarlem wil ze gaan ge
bruiken om er een enorm recreatiecen
trum van te maken. Men houdt zich
derhalve onledig met touwtrekken om
deze gronden. Als de plannen van
Openbare Werken éénmaal verwezen
lijkt zullen zijn, komt hier een groot
meer met een grillige oever en met
enkele eilandjes. Aan de kant van de
Vondelweg denkt men zelfs aan een
groot openluchtbad met zonnestrand.
Het water van dit meer staat dan via
het Noorder Buiten Spaarne in open
verbinding met dat van de Mooie Nel
zodat de zeilliefhebbers de ruimte krij
gen. Maar voorlopig is het nog niet zo
ver. Wel denkt men erover om tegen
over de Vondelweg een brug over het
Noorder Buiten Spaarne te slaan, die
aansluiting geeft op een grote ver
keersweg, die, lopend ten oosten van
het industrieterrein in de Waarderpol-
der, aansluiting moet geven op de
Amsterdamse Vaart.
Voorlopig kan er van de uitvoering
van deze plannen niets komen. Men
rijdt over de djjk naar Spaarndam, dat
men van de westelijke kant binnenrijdt.
Feitelijk is het dorp niet meer dan een
grote dam in het Spaarne, waartegen
de huisjes gebouwd zijn. Om de mees
te huisjes te betreden moet men de dijk
af. Ook het Hervormde kerkje met het
oorlogsgedenkteken een gasvlam
voor de deur. bevindt zich onder aan
de voet van de dijk. Men kan er om
heen wandelen en dan een kijkje ne
men op een van de meest intieme en
gezellige dorpspleintjes die ons land
rijk is: de Spaarndamrner Westkolk.
Onder de bomen spelen de kinderen en
een enkele keer draait er het piere
ment.
Hier, onder bij het water, is Spaarn
dam op zijn mooist. Men heeft er uit
zucht over het water in de richting van
het Spaarne. Men ziet er de scheeps
werf de voornaamste industrie van het
dorp dat allang geen vissersdorp rrieer
is. Misschien is er nog één enkele
Spaarndamrner die helemaal van de
visvangst leeft. Vroeger was dat an
ders. Toen leefde feitelijk het hele dorp
ervan. Indirect heeft Spaarndam na
tuurlijk nog wel veel met de visvangst
van doen. In Spaarndam zijn twee gro
te palingvisserijbedrjjven, die hun pa
ling over de hele wereld vandaan ha
len en over de hele wereld wegbren
gen. Hier op de Westkolk heeft Spaarn
dam de sfeer van het verleden ver
stild bewaard. Het is alsof de huisjes
en pleintjes nooit anders geweest zijn.
Alleen valt plotseling een hevig mo-
Het water van de Mooie Nel is een grote attractie voor de watersportliefhebbers. Wanneer men maar het juiste plekje weet
op te zoeKen, Kan men genieten van een prachtig uitzicht over het water. De oude „Slok-op" neemt in dit panorama een
overneersende plaats in en op de achtergrond ziet men de scheepsbouw-nijverheid van Spaarndam.
HAARLEM, 25 juni Een van de genoeglijkste uit
stapjes die men vanuit Haarlem kan maken, is een
tochtje naar Spaarndam en Spaarmvoude. Men komt
dan plotseling in een andere wereld. Stadsgedruis en
verkeersdrukte maken plaats voor landelijke rust. Er
Zweven wat meeuwen boven bet water. Opgeschoten
jongens leunen tegen bet sluishek. Alle grotestadsgedoe
is weg en er blijft niets dan rust en gemoedelijkheid.
Flet leven in Spaarndam en Spaarnwoude is als een ver
traagd afgedraaide film. Men moet er met de fiets heen
gaan, of niet de bus, die van bet Stationsplein in Elaar-
lem vertrekt. Met de fiets zou men een fraaie tocht langs
het Noorder Buiten Spaarne kunnen maken, ware het
niet dat het beruchte Holland Nautic-hruggetje in de
Spaarndammerweg nog altijd een ernstige belemmering
vormt. Maar vanaf de Zaanenlaan kan men rustig langs
het Spaarnewater rijden. Voorbij de jachthaven komt
men op een weg over de dijk, die aan de linkerkant uit
doet zien overde weilanden achter de Vondelweg en
over de geniegronden, rechts over het water van Spaarne
en mooie Nel. Deze weg is een uitstekende overgang
van het drukke stadsgewoel naar de rust van Spaarndam.
Mgr. Huibers, zoals vele Haarlemmer,
hem dagelijks konden ontmoeten oj
'straat. De bisschop is hier in gezelschü:
van een zijner secretarissen, dr. H
Kuipers.
ij gaan morgen afscheid ne
men van onze bisschop.
Heel eenvoudig en zonder al
te veel gerucht. De Haarlemmers
nemen bovendien afscheid van een
excellente priester, die bijna een
kwart eeuw hun mede-burger is
geweest. Over de Haarlemse bis
schop hebben wij onlangs uitvoe
rig geschreven, over de bisschoppe
lijke Haarlemmer het zij met
eerbied neergeschreven past
een apart stukje. Mgr. Huibers is
ons vertrouwd geraakt in de loop
der jaren. De Haarlemmer genoot
het voorrecht hem meer te ont
moeten dan wie ook in het bisdom.
De bisschop was bij ons thuis.
Hier, in de eigen kring, hebben wij
hem leren kennen. Ondeugende
tongen mogen soms beweren, dat
het roomse leven zwaarder wordt
naarmate het zich dichter rond de
„Nieuwe Gracht" beweegt, meni
ge bijeenkomst heeft meer luister
gekregen door de aanwezigheid
van de bisschop.
Mgr. Huibers is altijd sterk be
trokken geweest bij het Haarlemse
leven of hij heeft zich gaarne daar
in laten betrekken. Misschien heeft
hij wel eens de wenkbrauwen moe
ten fronsen, wanneer een fikse ru
zie wat al te veel deining bracht
in de kring van rooms Haarlem,
anderzijds is hij getuige geweest
van menig feestelijk vertoon, tij
dens welk hij meestal met een on
derscheidende verrassing voor de
dag kwam. De diocesanen buiten
Haarlem hebben hun bisschop le
ren kennen als de priester in ponti
ficaal gewaad de Haarlemmers
hebben hem evenzeer ontmoet als
de burger: gestoken in een lange
zwarte jas, getooid met een breed
gerande en ge-kwaste hoed en de
laatste jaren pas steunend op
zijn Vondeliaanse „stok en stut".
Zo wandelde hij 's middags dooi
de straten van Haarlem of op dc
zondagochtend, op weg naar de
kerk in de Jansstraat, waar hij dc
I-Ioogmis bijwoonde onder een toch
tig raam, des winters beschermd
door een stralende chauffage. Daar
hebben de kerkgangers hem ont
moet ais de hoogwaardige paro
chiaan, die met zijn volumineuze
en viriële stem de gregoriaanse
mis krachtig ondersteunde en de
plechtigheid immer afsloot mei
zijn groot en zegenend gebaar.
Met het klimmen der jaren werd
de bisschop ook steeds meer onze
trots. Wie bang was, dat hij op een
kwade dag te zeer in het razende
verkeer verstrikt zou raken, troost
te zich met de gedachte, dat er
minstens tien engelbewaarders,
vermoedelijk aartsengelen, rond
hem zweefden om hem tegen zich
zelf te beschermen en voor ons te
bewaren.
Bij leven en welzijn gaat hij de
stad verlaten. Het patriciërshuis
aan de Nieuwe Gracht met zijn ho
ge altijd gesloten ramen krijgt een
nieuwe bewoner. Door de kamers
met hun sterk verleden sfeer zal
een nieuw en jonger geluid klinken
en misschien voor het eerst zal
daar de sigarettenrook van een
bisschop omhoog kringelen. Maar
de herinnering zal blijven aan een
hoogbejaarde, immer levendige
bisschop, wiens huisdeur altijd
zij het na langdurig schellen
heeft opengestaan voor iedereen.
Voor wat mgr. Huibers betreft,
valt maandag die deur dicht.
Maar hij geniet het voorrecht, in
tegenstelling tot vrijwel al zijn
voorgangers, die deur zelf te mo
gen sluiten.
Het afscheid van de bisschop
zal voor het overige haast
geen verandering brengen.
Iedere pastoor blijft pastoor, iede
re kapelaan blijft waar hij is. Ge
heim-Kamerheren kunnen zich in
hun mysterieus gewaad blijven
hullen. Zelfs Willem Bloem, de on
sterfelijke paladijn van Haarlems
bisschoppen, zal op zijn post blij
ven, altijd rustig en nimmer paars
van opwinding. Alleen de vicaris,
wiens functie aan de bisschop per
soonlijk verbonden is, zal maandag
27 juni, 's avonds om 24 uur, amb
teloos priester zijn.
Hij keert terug tot status van de
neomist, die in spanning afwacht,
wat de bisschop met hem voor heeft.
Even zal hij een gelukkig man zijn,
vrij van financiële zorgen, totdat
wellicht de nieuwe bisschop hem zal
zeggen: „Groot was .uw werk. Ga
er mee door."
En terwijl emiriteert in het
Heemsteedse Bosbeek onze oude
bisschop. Laten wij
hopen, dat de J I
Voorzienigheid hem
nog vele jaren Vsf
schenkt. x-/
Toen mgr. Huibers vorig jaar zijn diamanten priesterfeest vierde, vertoefden de
Haarlemse Bloemenmeisjes in het buitenland. Thuis gekomen hebben enkelen
alsnog een bezoek gebracht aan het bisschoppelijk huis, waar zij door mgr. Huiben
en mgr. Van Dodewaard werden ontvangen.
