Voortreffelijk vakantie-programma
voor de kinderen
Verhalen van Marek Hlasko
Een kreet om liefde
Proefschrift over apartheid
TAXI 13000
Van boeken
en schrijvers
Steeds meer toeristen
Vanwege Raad voor de JeugdKatho
lieke Vereniging voor het Gezin en
Haarlems Speeltuin Verbond
J. Horsmeier
gehuldigd
Op brandkast
gemunt
Anti-fascistische
betoging in Genua
Losse melk 40 ct.
flessemelk 45 p.l.
Ex SS-er vlucht
uit Sao Paulo
Dellaert over
conflict Rijk-
Schiphol
ZATERDAG 2 JULI 1960
PAGINA 10
DANK ZIJ VOORBEELDIGE SAMENWERKING
40 jaar bij het PWN
Receptie Orgelconcours
Inbraak bij station
Gouda: buit 10 mille
St.-Gerardus Majella
V.G.L.O.-school
In West-Nederland
DE DROOM BLEEF NERGENS ONGEREPT
Jakob Tiedtke
overleden
Promotie aan de
Vrije Universiteit
MILJOENEN VOOR DE VAKANTIE
JAARtUKS UIT HET toerisme ontvangen geiden.(omgerekend in miljoenen
Voor iets LEKKERS
naar J0S DEKKERS
Transfer Bouwmeester
O vereenstemmin g
NAC en Feijenoord
Ronaults „Miserere"
in Bisschoppelijk
1 Museum
Mevrouw Frondizi
bezoekt Haarlemse
R.-K. huishoudschool
Hoge bezoekster toont
grote belangstelling
De tweelingbaan
Eindexamens
HAARLEM, 2 juli Voor alle Haar
lemse kinderen - of ze in een speeltuin
vereniging georganiseerd zjjn of niet -
wordt ook dit jaar weer in de weken
van maandag 25 juli tot 11 augustus een
vakantie-programma georganiseerd
door de Haarlemse Raad voor de jeugd,
het Haarlems Speeltuin Verbond en de
Haarlemse Katholieke Vereniging voor
het Gezin. Dank zij een voorbeeldige
samenwerking zijn er weer ganzebord-
tpelen, ruilbeurzen voor jeugdige ver
zamelaars, straattekenwedstrijden, na-
tuurspelen in de Kennemer Duinen, to
neel- en filmvoorstellingen. De evene
menten worden in alle wijken van de
stad gehouden en alle kinderen kunnen
er aan deelnemen.
Ganzebordspelen op grote schaal wor
den 25 juli vanaf tien uur 's morgens
gehouden in de speeltuin Oosterkwar
tier aan de Zomervaart, 1 augustus van
af twee uur 's middags in het Noorder
sportpark aan de Mr. Jan Gerritszlaan
en 9 augustus vanaf tien uur 's mor
gens op het sportterrein aan- de Van
Oosten de Bruynstraat.
Ruilbeurzen zijn er in het Baken op
28 juli van twaalf tot vijf uur, 4 augus
tus in speeltuin „Kindervreugd" van
twee tot vijf uur en 8 augustus om de
zelfde tijd in de speeltuin D.V.S. aan de
Vondelweg.
In alle delen van de stad worden ook
Itraattekenwedstrqden gehouden: 26
juli vanaf tien uur in de Eksterstraat
en diezelfde dag vanaf drie uur 's mid
dags in de Van Dortstraat. Op het Tey-
lerplein is 2 augustus een straatteken
wedstrijd vanaf tien uur. Op het Leidse-
plein wordt 11 augustus vanaf tien uur
fetekend en diezelfde dag ook 's mid-
ags vanaf drie uur in de Doelen.
Leerzame natuurspelen in de Kenne
mer Duinen zjjn er 27 juli en 3 augustus.
Toneelvoorstellingen voor de jeugd wor
den 25 juli gegeven vanaf half drie in
het Mendelcollege, 26 juli in gebouw
Haarlem-zuidwest aan de Kamerlingh-
Onnesstraat vanaf half elf 's morgens,
27 juli in het Concertgebouw, vanaf
half drie en 29 juli in het parochiehuis
Sint Jan aan het Teylerplein vanaf half
BLOEMENDAAL, 2 juli In het
hoofdgebouw van het Provinciaal Wa
terleidingsbedrijf van Noordholland te
Bloemendaal is gistermorgen de heer
J. Horsmeier, hoofdadministrateur van
het bedrijf, in verband met zqn veertig
jarig ambtsjubileum op uitbundige wij
ze gehuldigd. Vele personeelsleden van
het hoofdkantoor en de garage waren
bij de huldiging aanwezig, terwijl ook
de afgevaardigden van de districtskan
toren, de pompstations, de afdeling ter
reinen van het P.W.N., verschillende
gepensioneerden, alsook afgevaardigde
van de ontwikkelingsbibliotheek van
het P.E.N. en het P.W.N. van hun be
langstelling blijk gaven.
De jubilaris werd allereerst toege
sproken door de directeur van het
P.W.N.ir. S. Kramer, die de heer
Horsmeier één der pioniers van het be
drijf noemde. Als hoofd van de Alge
mene Dienst heeft de jubilaris zich
steeds laten kennen als een rechtvaar
dig en nauwgezet man. die in zijn wer
ken van een groot verantwoordelijk
heidsgevoel blijk gaf. De uitgebreide
kennis van het bedrijf is de directie
steeds zeer ten nutte geweest. Het gro
te organisatietalent waarover de jubi
laris beschikte, heeft hij steeds voor de
vele verenigingen en commissies aan
gewend, waarvoor hem grote hulde
toekomt.
Als blijk van waardering overhandig
de de directeur de heer Horsmeier een
enveloppe met inhoud en een prachtige
bloemenmand.
Namens het jubileumfonds sprak de
heer C. P. Helwes, terwijl de heer J.
O. T. H. Slingervoet Ramondt de ge
voelens van de personeelsleden van de
verschillende afdelingen binnen het be
drijf vertolkte.
Verder voerden het woord, de heer
G. E. Noordhoff als bestuurslid van de
ontwikkelingsbibliotheek, B. R. Smit,
als voorzitter van de Personeelsvereni
ging, de heer P. S. Loeb uit Purmerend
als vertegenwoordiger van de districts
hoofden en technisch hoofdambtenaren,
de heer M. Schrieken namens het be
drijfsorgaan en de heer B. Smaal als
afgevaardigde van de pompstations en
afdeling Terreinen.
Alle sprekers lieten hun woorden ver
gezeld gaan van een prachtig geschenk.
De heer Horsmeier dankte tenslotte al
len voor dit hartelijk huldeblijk.
HAARLEM, 2 juli Na afloop van
het sluitingsconcert van het Interna
tionaal Orgelconcours in de Nieuwe
Kerk zullen Burgemeester en Wethou
ders vrijdagavond 8 juli een receptie
geven ten stadhuize.
drie. Filmvoorstellingen zijn er 1 augus
tus om twee en om vier uur in „Kinder
vreugd", 2 augustus om negen en elf
uur in de Doelen. 9 augustus om negen
en elf uur in de Luciaschool aan het
Pretoriaplein, 10 augustus om twee en
vier uur in de Leonarduszaal aan de
Westergracht en 11 augustus om negen
en elf uur in speeltuin Vondelkwartier.
De gezamenlijke katholieke speel
tuinen organiseren woensdag 27 juli
een hengelwedstrijd in de Leidsevaart
te Vogelenzang, en donderdag 4 augus
tus een voorstelling in het Openlucht
theater van „Twee emmertjes water
halen" door „Arena". Daarnaast heb
ben de afzonderlijke katholieke speel
tuinen een attractief programma voor
de eigen kinderen. Dat is trouwens
ook het geval met het Haarlems Speel-
tuinverbond.
Het dient in hoge mate geprezen te
worden, dat de drie organisaties elkaar
gevonden hebben. Dank zq de inschake
ling van de Raad voor de Jeugd krijgen
nu alle kinderen gelegenheid aan de va-
cantie-spélen deel te nemen, terwijl de
„speeltuin-kinderen" daarnaast nog kun
nen profiteren van het proramma
van de eigen vereniging. Wat dat laat
ste betreft: zowel de Katholieke Vereni
ging voor het Gezin als het Haarlems
Speeltuin Verbond brengen binnen enke
le dagen een eigen krant uit met het
volledig programma. De ouders doeh
er goed aan die krant te bewaren. In
de vakantie is ze hard nodig. Er is
zoveel te doen, dat niemand het zelfs
voor een week kan onthouden.
GOUDA, 1 juli Vanmorgen om vijf
uur is in het kantoor van Van Gend
en Loos aan het spoorwegstation van
Gouda een inbraak ontdekt, die een
buit van ruim tien duizend gulden heeft
opgeleverd.
De inbrekers zijn het gebouw binnen
gedrongen via een bovenlicht van het
kantoor. Een stevig afgesloten deur
was voor hen geen bezwaar, deze werd
met een staaf ijzer geheel ontzet. In
het vertrek, waar de brandkast stond
heeft men eerst met karton de ramen
afgeschermd waarna de brandkast met
snijbranders werd bewerkt.
De dieven werden min of meer in het
werk gestoord toen de politie en de
brandweer werden gewaarschuwd voor
een lekkende tankwagen met 16.000 li
ter gasolie op het Goudse station. Zij
wisten snel, mèt buit, de benen te ne
men.
Voor het diploma typist(e) slaagden
de volgende leerlingen: J. van Deur-
sen; H. Bergkamp; C. van Eyk en J.
Rensen. Verder: Helma Wesseling, Nel
ly van der Werff; Annemieke Mol; An
neke Bloemzaad; Marga Wijfjes; Ber
ry Moonen; Ada Kooter; Marijke Ver-
bruggen; Atie Gosewehr; Rineke Over
toom; Irma Kraynbrink; Jopie v.d.
Tol; Lia van Geldorp; Carla Scfiolten;
Thea Blankwater; Marionel v. d. Eem;
Ria van der Hoorn en P. Lindman.
Voor het lingeriediploma slaagden de
ze week: Yvonne van Wees; Lenie van
Bakel; Lia Vriesekoop; Carla Loerak
ker; Ria Heeremans; Paula Verkooy;
Marlies Muller; Lidy v. Vessem; Anne-
miek Polman; Annelies Koster; Coby
Wagemaker; Elly v. Elk; Lenij Djjk-
zeul; Irma Kraynbrink; Netty Hoe-
boer; Jopie v. d. Tol; Ans v. d. Veldt;
Lilian Kaizer; Els Tulen; Elly Neder-
stigt; Elly Kuyk; Ada Kooter; Thea
Spanjaard; Joke Uitermark; Mia Wil-
lemse; Joke Kres; Af ra Westerman;
Ria van Etten; Ineke van Engelen;
Atie Heyne; Hannie v. d. Putten; Ger-
da Doezie; Beppie van Schie; Tilly
Scholten; Mary Lucke; Lia
Witteman; Marian Apeldoorn; Ria de
Geus; Marcella Koevoets; Jeannette
Caspers; Rineke Overtoom; Marian de
Wit en Lenie v. d. Weele.
GENUA, 1 juli (Reuter) Ongeveer
tienduizend mensen hebben gisteren al
hier een betoging gehouden als pro
test tegen het voornemen an de neo-
fascistische partij om morgen haar na
tionale congres in deze stad te houden.
De politie heeft van traangasbommen
en waterstralen gebruik gemaakt. De
betogers bedienden zich van straatste
nen en stoelen van caféterrassen 36
leden van de politie werden gewond,
van wie twee zwaar. Onder de betogers
vielen 56 gewonden.
Het door de communisten beheerste
algemene vakverbond heeft een commu
niqué uitgegeven, waarin gezegd wordt
dat 65 betogers letsel hebben opgelo
pen. Zes zouden naar het ziekenhuis zijn
gebracht. Het vakverbond heeft een sta
king van 24 uur voor morgen uitgeroe
pen.
Ook in Turijn is gisteravond een
anti-fascistische betoging gehouden. De
politie maakte hier gebruik van traan
gasbommen om de betogers te versprei
den. De menigte gooide met stenen naar
de politiemannen.
DEN HAAG, 1 juli Per 3 juli zal,
alleen in West-Nederland, de literprijs
voor losse melk in niet-gesaneerde ge
bieden met één cent worden verlaagd
en voor flessemelk in gesaneerde ge
bieden met één cent worden verhoogd.
De prijs voor losse melk in de gesa
neerde gebieden en die voor flesse
melk in de niet-gesaneerde gebieden
ondergaan geen verandering.
Een en ander betekent, dat voor de
tweede lielft van 1960 voor geheel
West-Nederland de prqs voor losse
melk 40 cent en die voor flessemelk
45 cent per liter zal bedragen. Deze
prijzen zijn opgenomen in een vandaag
in de Nederlandse staatscourant afge
kondigde prijzenbeschikking consump-
tiemelk 1960. Bij deze beschikking
wordt tevens de beschikking prijss+op
consumptiemelk 1958-2 ingetrokken.
De prijswijzigingen vloeien eensdeels
voort uit het prijsverschil van i/2 cent
tussen gesaneerd en niet-gesaneerd ge
bied, hetgeen een halfjaarlijkse wisse
ling in de prijs noodzakelijk maakt Zn
zijn anderdeels noodzakelijk om te ko
men tot de thans geldende gemiddelde
jaarprijzen, die zodanig zijn, dat pe
riodiek een afronding op hele centen
naar boven respectievelijk naar bene
den dient plaats te hebben.
Op een zoele augustusavond in 1959
bezochten wij in Warschau de
wereldpremière van de film Ba
za Ludzi Umarlych, hetgeen, als wij
goed zijn voorgelicht, betekent: De ba
sis der ten dode gedoemden. Wij hadden
een uitnodiging van het Poolse filmmi
nisterie en zaten achter Teresa Izewska,
die, getooid met rode rozen, kwam kij
ken naar haar rol van enige, tevens fa
tale vrouw in de film. Eerder hadden
wij haar op het witte doek al eens be
wonderd in „Kanal", de meesterlijke
film van het letterlijk ondergronds ver
zet in de riolen van Warschau.
Na afloop van de première hadden
wjj op een besloten wodkafestijn het
genoegen een man te ontmoeten, die
ons de film in een eloquente en bijzon
der vrijmoedige flash-back belichte.
„Het zal u opgevallen zijn", zei
hij op zeker ogenblik naar aan
leiding van een coupure die nog
vóór de première in de film
moest zijn aangebracht, „dat taal
noch teken hebt vernomen over het
scenario. Dat is geen wonder, want
het is van Hlasko". Op dat moment
stokte als bij toverslag de zeer le
vendige conversatie. Er leek een nood
sein gegeven. Zeker vijf minuten werd
er uitsluitend en met Franse hevig
heid Pools gesproken. Daarna werd
er overtuigd gedronken.
„Nazdrowjne", zei onze vriend, „dat
betekent proost en het is een taal die
Hlasko verstaat. Hij zit in Parijs en
drinkt wodka. Ik heb hem gekend
vanaf het begin. Dat was lang voor
Gomulka. Maar met oktober is het
eigenlijk begonnen. Hlasko was het
publieke geweten. Na drie maanden
incasseerde hij hier bij ons zijn eer
ste prijs voor „De eerste stap in de
wolken". Een jaar later debuteerde
h\j met „De achtste dag van de week"
voor de film. Officieel was hij toen al
de renegaat van het „socialistisch
realisme". Begin '58 vertrok hij naar
Parijs waar hij in „Kultura", 't Pool
se emigrantentijdschrift, „De Kerk
hoven" publiceerde. Toen was de boot
voorgoed aan. Want „De Kerkhoven"
met dodelijke passages over de zelfbe
schuldigingen, de politieke woorden
kraam en ga zo maar door, was een
afrekening. De tragedie Hlasko lijkt
daarna wel even op het geval Paster
nak, met wie hij in alle ernst ook
gemeen heeft, dat hij, 25 jaar oud,
candidaat werd gesteld voor de No
belprijs. Maar zoals de arme Paster
nak na Zhivago voor geen geld het
vaderland wilde verlaten, precies zo
(Advertentie)
tel. 39000 bij Heemsteeds Kolen Bedrijf - Heden Kolen Bestellen
RIO DE JANEIRO, 1 juli (A.F.P.)
Herbert Cukurs, die kapitein bij de
Letse S.S. is geweest en die ervan be
schuldigd wordt dat hij 32.000 Joden
heeft vermoord, is uit Sao Paulo, waar
hi) met zijn gezin woonde, naar Rio
de Janeiro gegaan. Hij vreesde repre
sailles van de Joodse kolonie in Sao
Paolo, die hem bedreigd zou hebben.
Cukurs was in het bijzonder bang
voor ontvoering. Twee politiemannen
in burger vergezelden hem naar Rio
de Janeiro.
BERLIJN, 1 juli De Duitse toneel-
en filmspeler Jakob Tiedtke is donder-
dag een week na zijn 85-ste verjaardag
te Berlijn overleden. Hij is bekend ge
worden door humoristische rollen. Hii
heeft met Max Rheinhardt te Berlin
gewerkt. Ook is hij aan het Hofburg-
theater in Wenen verbonden geweest.
(Van onze speciale verslaggever)
„De politiek van apartheid, gericht
°P zogenaamde „eiesoortige ontwikke
ling" is moreel niet aanvaardbaar en
practlsch niet uitvoerbaar". „De recht
spraak ten aanzien van gedingen tus
sen blanken en niet-blanken en ten
aanzien van gedingen tussen de staat
en niet-blanken kan in de Unie van
Zuid-Afrika op wettelijke en psycholo
gische gronden niet onpartijdig zijn."
Tot deze en andere stellingen komt de
heer K. L. Roskam in zijn proefschrift
„Inter-racial relationships in the Union
of South Africa and the international
community", waarop hij vanmiddag
aan de Vrije Universiteit te Amster
dam tot doctor in de rechtsgeleerdheid
promoveerde.
Dr. Roskam, die aan de V.U. stu-
(Advertentie)
KRUISWEG 29—31 - TELEF. 21647
T:antie is niet alleen een bijzon-
y der prettige bezigheid voor de
mensen, het is ook een economi
sche aangelegenheid. Toeristen brengen
nl. geld in, want toeristen moeten sla
pen, eten etc. Nu lopen de ontvangsten,
die een land krijgt door het toerisme,
sterk uiteen. Sommige landen zijn toeris
tisch immers bepaald in de „mode",
terwijl andere nog min of meer ontdekt
moeten worden. Ook spelen bij deze
kosten de prijzen een grote rol, immers
een land met lage prijzen ontvangt min
der geld, dan een land met hoge prij
zen, bij een gelijk aantal toeristen.
Dat er intussen zoiets bestaat als een
„optimaal aantal" toeristen, waarboven
er tegenover de economische inbreng
enige bezwaren van onstoffelijke aard
ontstaan, begint zich langzamerhand ook
in Nederland af te 'tekenen.
Hoe de verhoudingen van de ont
vangsten uit het toerisme nu liggen
toont de grafiek. Terwille van de
eenheid zijn de diverse geldbedragen
omgerekend in Amerikaanse dollars. De
cijfers in de grafiek hebben betrekking
op het laatst bekendk jaar (1958).
I Duidelijk zien wij dat Italië het groot
ste deel van de totale uitgaven aan het
toerisme tot zich trekt. trek
ken ca. 8 miljoen toeristen naar dit
land. Een enorm aantal. Wij moeten
echter wel bedenken, dat bij deze cij
fers ook de zakenmensen geteld zijn,
die dus niet op vakantie zijn. Iemand
die in één jaar meermalen naar
Italië gaat, wordt steeds weer opnieuw
geteld als aangekomen toerist.
Frankrijk is, naar de ontvangen gel
den gemeten, het tweede toeristenland
van Europa. Het ontvangt per jaar zo
ongeveer een bedrag, dat gelijk is aan
454 miljoen dollar. Duitsland is het
derde toeristenland, naar ontvangen gel
den gemeten. Jaarlijks komt hier een
bedrag uit het toerisme binnen, dat
gelijk is aan 452 miljoen dollar. Naar
het aantal toeristen gemeten is Duits
land echter het tweede toeristenland
van Europa, want jaarlijks komen hier
ca. 4,8 miljoen toeristen het land bin
nen. Nu zijn hier natuurlijk ook een
groot aantal doorgaande toeristen bij,
die alleen maar door Duitsland gaan,
omdat zij naar het Zuiden willen.
Overigens schijnen er in Europa steeds
meer mensen met vakantie naar het
buitenland te gaan, jaarlijks stijgt het
aantal toeristen naar schatting met
4-6%.
deerde (vrije studierichting), maakte
na zijn doctoraal examen in 1957 een
reis naar Zuid-Afrika. Zijn proef
schrift is het resultaat van een stu
die over de betrekkingen tussen het
blanke en het uit onderscheidene
groepen bestaande niet-blanke deel
van de bevolking van Zuid-Afrika. In
't bijzonder wordt in dit werk de
sinds 1948 sterk op de voorgrond ge-
treden apartheidspolitiek van de Na-
tionale Partij behandeld.
Dr. Roskam komt tot de conclusie, dat
gezien in het licht van moderne rascon
cepties, rastheorieën, welke slavendom,
onderwerping, verdrukking en liquida
tie van als inferieur betitelde, menselij
ke sub-groepen goedkeurden, alle we
tenschappelijke fundering verloren
hebben. De blanke groep in Zuid-Afri
ka moet zeker beschouwd worden als
een deel van de oorspronkelijke bevol-
king. De wijze echter, waarop deze
blanke groep door middel van een
machtsmonopolie haar betrekkingen
met andere, oorspronkelijke bevol
kingsgroepen regelt, moet zonder meer
verworpen worden. Deze politiek is
gegrond op een rastheorie, die gecamou
fleerd wordt door pseudo-wetenschap-
peiijke argumenten. De ware grond
slag van vooroordeel, onverdraagzaam
heid en uitbuiting kan hier echter niet
door verborgen blijven.
Uit overwegingen van principiële en
practische aard, zegt dr. Roskam, is
apartheid daarom onaanvaardbaar,
apartheid heeft noch een wetenschap
pelijke, noch een morele fundering.
Apartheid heeft noch een wetenschap-
economische, culturele en religieuze in
tegratie. Apartheid krijgt geen noemens
waardige steun van met-blanke, ethni-
sche groepen.
De Unie van Zuid-Afrika, aldus nog
steeds dr. Roskam, valt openlijk de
wereldopinie aan, die erop gericht is
de verschillende ethnische groepen
vreedzaam naast elkaar te doen leven.
Het zou schadelijk zijn voor de interna
tionale samenleving, als opnieuw wordt
toegestaan, d. t een staat een groep van
zijn burgers meedogenloos kan onder
drukken, op grond van aangevoerde
verschillen, die met rasverschillen sa
menvallen.
Verhoogde druk van de zijde van de
niet-blanken, zomede een meer effec
tieve weerstand, zal volgens dr Ros
kam vroeg of laat in een constitutio
nele verandering resulteren. De toe
komst van Zuid-Afrika zal voor een
groot deel beslist worden door de wq-
ze, waarop „gegeven" en „genomen"
wordt.
De bevordering van een onverdeelde,
Zuidafrikaanse natie ziet dr. Roskam
als de enige oplossing van de proble
men van het ogenblik. De vraag echter
ter blijft bestaan, of de blanken nog
tijd hebben zich aan dit gezichtspunt
aan te passen. De ernstige waarschu
wing, die Msimangoe in Alan Paton s
boek „Tranen over Johannesburg
doet, kan niet worden misverstaan. „In
mijn hart heb ik een grote angst,
-egt deze neger, „en wel, dat als zij
ons op 'n goede dag gaan .ief krqgen,
ze merken zullen, dat wjj h'en zijn gaan
haten
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM, 1 juli Tussen NAC
en Feijenoord is overeenstemming be
reikt omtrent de transfer van Frans
Bouwmeester. De onderhandelingen zijn
afgesloten en de Bredase speler zal dus
het volgende seizoen voor de rood-witte
Rotterdammers uitkomen.
Omtrent het bedrag, dat NAC heeft
geëist, wenst men van Feqenoordzijde
geen mededeling te doen.
Feijenoord heeft voorts op de trans-
ferlijst gezet: Van der Hoek, Bak en
Meerman.
HAARLEM, 2 juli Van 29 juli tot
en met 11 september zal in het Bis
schoppelijk Museum te Haarlem de
reeks aquatinten „Miserere et guerre"
van Georges Roualt tijdens de gewone
openingsuren tentoongesteld worden.
Deze 54 etsen van bijzonder groot
formaaat vormen in het oeuvre van
Roualt een aangrijpend hoogtepunt. Hij
geeft daarin een zeer persoonlijke en
indringende visie op het lijden van de
mens en zijn hartstochten. Onrecht
vaardige rechters, koningen en de gro
ten der aarde, vrouwen van lichte ze
den en treurige clowns laat hij er in
optreden. Daartegenover plaatst hij de
gelaten gestalte van de lijdende Chris
tus, die de mensheid uit haar lijden
verlossen moet.
De meeste onderwerpen dateren uit
de jaren 1914-1918. Oorspronkelijk wa
ren het tekeningen in Oost-Indische
inkt, die later werden omgewerkt tot
schilderijen. Roualts kunsthandelaar
Ambroise Vollard liet deze toen langs
fotografische weg op de koperplaat
vastleggen. Uitgaande van eze helio
gravures heeft de kunstenaar met gro
te moeite en oneindig veel geduld en
met gebruik van allerhande instrumen
ten er naar gestreefd het oorspronke
lijke ritme der tekeningen terug te vin
den. Telkens opnieuw werden de pla
ten onder handen genomen, zodat soms
twaalf tot vijftien opeenvolgende sta
ten ontstonden. In 1927 was het werk
voltooid. De koperplaten werden later
na het drukken door Vollard ver
nietigd. Door allerlei omstandigheden
kwam de uitgave ervan eerst in 1948
tot stand.
HAARLEM, 2 juli Mevrouw Fron
dizi, de echtgenote van de Argentijnse
president, heeft vanmorgen met een
klein gevolg een bezoek gebracht aan
Mons Aurea, de nieuwe katholieke huis
houdschool aan de Garenkokerskajde te
Haarlem. Het hoge bezoek arriveerde
bijna een half uur eerder dan aangekon
digd was en vertoefde ook twee maal
zo lang in de school als aanvankelijk
het plan was. Een en ander was een
gevolg van de levendige belangstelling
van mevrouw Frondizi voor het huis-
houdonderwqs, waarvan zij bij herha
ling blijk gaf.
Ter verwelkoming waren aanwezig de
leden van het schoolbestuur. Later ar
riveerde ook de Haarlemse loco-burge
meester en wethouder van onderwijs
zaken, de heer D. A. J. Geluk. In het
gevolg van de hoge bezoekster bevon
den zich haar zuster en haar dochter,
de echtgenoten van twee ambassadera
den van Argentinië in ons land, de da
mes Lavall-Cobo en Gonsalez, alsmede
het toegevoegd lid van de Eredienst
van mevrouw Frondizi, mevrouw Van
Panhuys, geboren gravin Deym de
Stritez. De directrice van de school,
mej. A. van Wouw, leidde het gezel
schap rond. Mevrouw Frondizi werd in
het Frans toegesproken door de heer A.
J. Boersema, onderwijzer van de AVO-
klas. Tevoren had Mattie Schultz (13)
mevrouw Frondizi bloemen aangebo
den. Later bood Fransje Krouwels, leer
linge van de vormingsklas, de hoge be
zoekster een in de school vervaardigde
cocktail-set aan.
HEEMSTEDE, 2 juli In het club
gebouw aan de Kleverlaan bij het sport
veld in Haarlem wordt dinsdag 12 juli
vanaf half acht de ledenvergadering
gehouden van „Jeugd en Muziek". De
agenda vermeldt onder meer aankoop
van een nieuwe piano en bespreking
van het winterprogramma 1960-1961.
MAREK HLASKO
hunkert Hlasko in den vreemde naar
Polen". Onze vriend zweeg en hief het
glas.
Wij wisten wel iets vanuit dg memo
rie en uit het Polen dat wij in de voor
gaande weken hadden bezocht. Een jon
gen van zeven ziet de Duitsers binnen
rukken. Als hij dertien wordt, zijn de
Russen, die vanaf de Vistula met ge
noegen het verzet van „Kanal" hebben
zien doodbloeden, baas in zijn land. Dat
betekent een jeugd van honger, angst,
van aanpakken wat zich voordoet. Na
enkele jaren onderwijs werd Marek
Hlasko chauffeur, eerst van een taxi,
later van een camion. Niet voor niets
ging de premièrefilm over chauffeurs.
Een tijdlang rommelde hij later rond
als barkeeper. Toen werd hij monteur.
Hij startte plotseling met het schrijven
van korte verhalen. En men rorgete
het niet: de schrijver is in Polen een
materieel bevoorrechte. In de zeer li
teraire club „Literatow" was het ons,
eerder, duidelijk en met sardonische
humor uitgelegd. Een roman die zui
ver op de graad is, d.w.z. niet geschre
ven in de gedicteerde stijl die socialis
tisch realisme heet, haalt vlot 20.000
exemplaren en is wat de eerste 10.000
betreft goed voor 100 zloty, dat is naar
de officiële koers 16.. per bladzij. Toch
ging Hlasko weg. Hij zwierf xond, zocht
en zoekt herhaaldelijk contact met zijn
vrienden en verwanten in Polen, maar
blijft weg: een verscheurde balling die
op dit moment in West-Duitsland huist.
Hlasko ging niet, omdat hjj niets ver
diende. Hij ging zeker ook niet, omdat
hj het in de Poolse schrqversbent niet
kon houden. Integendeel. De Unie van
Poolse letterkundigen stond toen nog
onder leiding van de voortreffelijke An-
toni Slonimski, die in december j.l., na
4 jaar uitstekende leiding, in het teken
der algemene verslechtering is vervan
gen door een stroman. Is Hlasko dan
het politieke idool, waar hij in de kran
ten voor doorgaat? Men kan hoogstens
zeggen: óók. Want Hlasko is meer. Af
keer van het socialistisch realisme,
een diepe walging van 't georganiseerde
mooi weer spelen zijn voor hem zeker
aanleiding geweest om niet naar Polen
terug te keren. Maar zijn afkeer van
het communisme, waaraan hij zijn po
litieke betekenis dankt, is slechts een
min of meer toevallig facet van zijn
schrijverschap. Meer dan een anti
communist en onwillekeurig denkt
men weer aan Pasternak is hij een
gekwetste dromer. Hij wil terug naar
de eerste droom, dwars door het vuil
en de stank, zoals eens de helden van
Warschau de vrijheid zochten door de
riolen. Homo homini lupus. Dat heeft
Hlasko gezien eh gehoord en gespro
ken. En al wat hij gezien heeft staat
te boek: armoe, terreur, bedrog, ver-
Advertentie)
(Van onze luchtvaartredacteur)
SCHIPHOL, 1 juli Bij zijn af
scheid als directeur van Schiphol heeft
de heer U. F. M. Dellaert gisteren niet
kunnen nalaten een kwestie aan te stol
den, die hem bijzonder na aan het hart
ligt en die juist deze week bij bespre
kingen op het ministerie van Verkeer
en Waterstaat in een enigszins precair
stadium is geraakt: de uitbreiding en
modernisering van Schiphol. De vroege
re havenmeester van de Amsterdamse
luchthaven zou het ongetwijfeld als de
bekroning van zijn jarenlange arbeid
hebben beschouwd als bij het overleg
in Den Haag, enkele dagen voor hq
met pensioen zou gaan, de uitbreidings
plannen definitief waren goedgekeurd.
Maar over de noodzakelijke aanleg van
een tweelinghaan naast de onlangs ge
reed gekomen, voor straalverkeersvlieg-
tuigen onmisbare 3300 meter hui ge baan
is geen overeenstemming bereikt.
Men is het eens over het beginsel
van het uitbreidingsplan zelf, het zo
spoedig mogelijk bouwen van een groot
modern stationsgebouw op het nieuwe,
vijfhoekige verkeersareaal, dat op de
plaats zal verrijzen waar nu de rijks
weg no. 4 (Den Haag-Amsterdam) loopt,
zo verklaarde de heer Dellaert. Ook
over het voorstel van de Schiphol-direc-
tie om de Rijksweg no. 4 om te leggen
is overeenstemming bereikt.
„Er blijft echter nog verschil van
opvatting bestaan over het tijdstip
waarop de nieuwe baan 27 - 09, als
tweelingbaan van de onlangs gereed
gekomen 3300 meter lange baan, in ge
bruik moet kunnen worden genomen'
aldus de heer Dellaert. Hij sprak de vu
rige hoop en het vertrouwen uit, dat
„over het zo spoedig mogelijk beginnen
aan de aanleg van deze baan binnen
kort eenheid van opvatting zal worden
verkregen".
raad. Hij schreef wat hij zag, hard en
grof. Maar altijd en steeds opnieuw
met een levensgroot heimwee naar wat
hij had willen zien en waar de drank
een hallucinatie van biedt: vrede, waar
heid, liefde.
Het verhaal van de film „Basa Lud
zi Umarlych" is nu in het Ne
derlands vertaald en heet „Wie
volgt naar het paradijs?" Het verhaal
heeft zijn naam gegeven aan een bun
del die bij de N.V. Arbeiderspers tege
lijk verschenen is met een ander boek,
dat verhalen bevat onder de titel van
het hierboven reeds genoemde „De
achtste dag van de week", dat in Polen
in '57 de „Prijs der nationale uitgevers"
verwierf. Wie het verhaal van de film
onder de gegeven omstandigheden leest,
ziet onwillekeurig de beelden nog eens
voor zich van de film noire, in de slecht
geventileerde pronkzaal van het War-
sohause Showtheater. Een film die ove
rigens al te nadrukkelijk deed denken
aan ,,Le salaire de la peur" van Clou
zot en daar evident de mindere van
was, evenals trouwens van de ook in
ons land uitgebrachte film „Kanal".
Is het nu zó, dat Hlasko in Parijs
al te zeer door een eminent voorbeeld
werd geïmponeerd? Het lijkt even ab
surd als al die andere cliché's die zijn
litteraire werk willen verdelen in in
vloeden van en gelijkenissen met Dos-
tojewski, Hemingway, Faulkner, Kafka
en Louis Paul Boon, bien étonnés de se
trouver ensemble, dunkt ons. En na
tuurlijk is Hlasko ook al klimatologisch
geduid: men heeft ontdekt dat het in
zijn verhalen altijd regent, zodat ons de
ontdekking nog te wachten staat dat
„De achtste dag van de week" geïnspi
reerd is op „It always rains on Sunday",
want dat het's zondags altijd regent in
Warschau is naar de buitenkant een ge
geven waar het navrante liefdesverhaal
op gebouwd is. Naar binnen is het, even
als „De eerste stap in de wolken" en
„Wie volgt naar het paradijs" iets heel
anders en toch steeds hetzelfde: de pro
hibitie der liefde, het onafwendbare
noodlot er niet meer toe te geraken: de
droom bleef nergens ongerept.
Dat fatum ligt ook uitgedrukt in de
uiterlijke omstandigheden die alle zwart
zjjn aangezet: daarom regent het, ook
als de zon schijnt, daarom hebben cri
tici die tegen die grauwe buitenkant
aan blijven kijken geprotesteerd tegen
zijn overdreven somberheid, zijn nihi
lisme zelfs. Wie dat alleen maar ziet,
heeft weinig oog voor Hlasko's werke
lijke betekenis en bemerkt niet dat zijn
kreet van gekrenkte tederheid, juist
door de schrikbarende leegheid van
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiitiiiiiiiiiniH
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
een vervuilde en vergrauwde wereld zo
hard en hol weerkaatst wordt, dat wjj
er van schrikken.
Het spreekt inmiddels wel vanzelf
dat er bq Hlasko geen uitweg is. Er is
hoogstens een vlucht, bqvoorbeeld en
bq voorkeur in de drank. Persoonlijk
rekenen wij het verhaal, dat in de uit
stekende vertaling van Willem A. May
erdie de vertaling van beide edities
verzorgde „De strop" heet, tot de
knapste. Het is de tragedie van inge
nieur Jakop Kuba, een dronkaard die
de strijd tegen zichzelf verliest en zich
verhangt in een laatste door merg en
been dringende schreeuw om liefde.
Evenals in „Kerkhoven" is de „Umwelt"
in dit verhaal op obsederende wijze be
schreven, zoals zq leeft in het brein van
het slachtoffer, dat is: angstaanjagend
misvormd en omineuzer, naargelang
men zich realiseert dat wq deze drei
gende moloch allen op een of andere
manier herkennen als iets van onszelf.
Het is overigens niet eenvoudig uit
het thans in vertaling gepresenteerde
werk van Hlasko te „kiezen". De faam
van zjjn grootste werken is hem, als
een wat te politiek geëtiketteerde ba
gage vooruitgereisd. Daarom ontroeren
soms de heel kleine verhalen het meest.
Een verhaaltje als „Het Venster", am
per 2y2 bladzij, bergt het verdriet van
een jongetje dat ontdekt dat het „overal
eender", is, alle kamers zijn hetzelfde,
nergens leeft de droom waar het op ge
rekend had. Dat kind is Marek Hlasko,
die niet voor kinderen schrijft. Ik ge
loof, zegt hij, alleen wat ik gezien heb
en wat ik zag verhinderde mij iets te
geloven. Hlasko's werk draagt alle
sporen van die uitspraak. Het is bru
taal, sans gênre maar eerlijk. Wie dat
in al de weelde van onze welvaartswe
reld wil „controleren", zq tot slot ge
wezen op het boekje „Kanal" van Jer-
zy Stefan Stawinsky, dat onlangs bij
„De Tijdstroom" in Lochem verscheen,
merkwaardigerwijze vertaald uit het
Duits, onder de titel „Het Riool". Het
is de novelle waar de film naar ge
maakt is, die hierboven enige malen
ter sprake kwam. Hlasko was een jon
getje van twaalf jaar, toen hij zag wat
daarin te zien is: vuur, puin, tanks,
mortieren, bommenwerpers en tot be
sluit van deze monsterachtige waanzin:
het opjagen van mensen in riolen. „Zij
hielden van het leven" zegt Stawinsky.
Maar zij stierven als ratten.
CAREL SWINKELS
HAARLEM, 2 juli Meisjes H.B.S,
Geslaagd voor eindexamen afdeling
M.M.S. van de H.B.S. voor Meisjes:
H. van den Berg, M. A. de Bruijn v.
Melis en Mariekerke, R. L. H. Cre-
mers, M. C. Dorsman, E. J. de Groot,
E. C. Kal, M. A. Maarse, A. E. F. Ch.
M. J. Nieuwenhuys, I. H. Pisa, C. Rek
kers, M. A. v. Tellingen, I. Boshuis, F.
E. G. Boven, W. H. Cornegoor, E. W.
den Dikkenboer, O. M. B. Fles, J. Fol-
kersma, B. A. Hoekstra, G. Gh. Res
ting, L. J v. Meteren, H. Rjjpstra, W.
S. Schenk, A. Sieswerda, M. E. Snooy,
P. A. Vermeer, M. Weijdom, E. C. A.
de Wit.
HAARLEM, 2 juli (Mendel-Colle-
ge) Geslaagd voor het eindexamen
H.B.S. A de heren: A. J. Driessen,
Haarlem, L. H. J. Etmans, Bloemen
daal, T. F. H. Ettema, Driehuis, W. J.
P. Geldermans, Beverwijk, A. E. H.
Graafsma, Driehuis, C. B. J. J. M. Kui
pers, Haarlem, J. G. M. Muschter,
Overveen, B. W. M. Olthoff, Heemste
de, C. P. van der Ploeg, Haarlem, R. J.
H. C. van Riel, Haarlem, J. J. Veld-
hujjzen, Santpoort, L. G. M. Wester-
woudt, Bentveld-Aerdenhout, P. J. H.
Wulfers, Santpoort. Afgewezen: 1 kan
didaat.
HAARLEM, 2 juli (Coornhertly-
ceum) Geslaagd voor het eindexa
men H.B.S. B de dames: Lies Gooszen,
Wies van Houten, Joke van de Kaa, Ti
neke Mulders, Irene Sleeman, Hannie
van Soest, Marieke Keizer, Marjola
Krüyt, Clara van Valkenburg en de he
ren: Chr. Braakensiek, N. van Bree-
man, W. H. Cense, A. van Engelen,
J. H. Gisolf, R. B. de Haas, E. Hen-
driksen, L. Hommels, P. Kool, E. Mey
er, F. Misset, Chr. Sinke, O. C. Stroos-
ma, E. P. Roderkerk, G. J. van Caspel,
P. L. Cijsouw, M. G. Dinkelmari, A.
Dwarswaard, H. C. Kerkhoff, R. F. L.
Koggink, J. G. Koulman, J. Moolenaar,
B. W. Verwey. Elf kandidaten zqn al
gewezen.
