Nu verrassend
zuiver en koeler roken
Uitspraken van Zuid-Afrikaanse theologen
GODSDIENSTIGE MOTIVERING
VOOR DE APARTHE1DSLEER
De verscheidenheid in de schepping
Spanning in de houw is
nog steeds groeiende
Johnson is al
het Congres
in 1937 in
gekomen
„Hulle syn nie mense nie"
W:
dank zij ragdun en ventilerend eljin papier*
Inwilliging subsidie-aanvragen
vrije sector kan duren tot 1962
Acht jaar ouder dan Kennedy
Roeping der
Afrikaners
De jongen die te veel bromde
VRIJDAG 15 JULI 1960
PAGINA 3
NOBEL
ZUIVER
TROUW
Wie nu ROXY rookt, geniet meer dan een ander.
Het effin papier is zo ragdun, dat U louter tabak proeft,
zuiver en geurig. Bovendien rookt U koeler,
want 't etfin papier ventileert door onzichtbare openingetjes.
Kies nu ROXY en geniet onbezorgd van de
beste tabakken uit Amerika.
Schoonmoeder bekent
poging tot gifmoord
Directeur-generaal Volkshuisvesting
Gematigde „liberal'' uit Texas
De Zuidafrikaanse regering maakt bittere verwijten aan het
adres van de buitenlandse pers. Zij beschuldigt de journalist
ervan, teveel naar studeerkamergeleerden te luisteren, die
schone theorieën over gelijke rechten aan alle mensen verkondigen,
doch zelf nog nooit een „onbeskaafd skepsel" hebben gezien. De
pers oordeelt, zonder te mogen en te kunnen oordelen, zo luidt haar
beklag. Met onze specifieke problemen wordt geen rekening gehou
den, waardoor eenzijdige en daarom valse voorlichting ontstaat.
Bovendien verzuimen de kranten de achtergronden van onze apart-
heidsleer uiteen te zetten. Als onze ingewikkelde problematiek wat
beter door de wereld begrepen werd, zou ons standpunt in de wes
terse landen aan niet zoveel kritiek onderhevig zijn.
Het valt moeilijk voor een waarnemer, zich in een artikelenreeks
als deze niet uitsluitend bij de vormen en de gevolgen van de apart
heid te bepalen. Want welke achtergronden, omstandigheden en mo
tieven ook voor de doorvoering van een leer gelden, als de morele
en praktische kant onder de maat blijven, is er aan het oordeel
weinig meer te verhelpen. Toch mag ik de lezer de nationalistische
bril niet onthouden. Begrip ergens voor is vaak een uitvloeisel van
uiteenzetting ergens van en hoeft niet noodzakelijkerwijs tot sym
pathie of goedkeuring te leiden. Daarom is in het vorige artikel
uitvoerig op de apartheid als erfgoed ingegaan. In dit en het vol
gende artikel zullen nog de elementen worden nagegaan, die de
blanke, vooral de blanke nationalist, in Zuid-Afrika nopen een
scheidslijn tussen hem en de niet-blanke te trekken.
Niet allemaal
Reportage door
Link van Bruggen
IX
Niet gelijk
Meer faillissementen
in juni 1960
Arnold van Mil
Advertentie
Nieuw
„Klaar-open'
pakje
RQXY
ROXY
Distributors for Holland - Alvana Import Company
GELSENKIRCHEN, 15 juli (D.P.A.)
De 47-jarige schoonmoeder van een jon
ge vrouw in Gelsenkirchen, die dins
dag van een „onbekende" een fles ver
giftigd druivensap kreeg toegezonden,
is een etmaal later door de politie op
verdenking van poging tot gifmoord ge
arresteerd.
Reeds sedert lang bestond er onmin
tussen schoonmoeder en schoondochter
daar eerstgenoemde het met het huwe
lijk van haar zoon niet eens was. De
gifmengster kon door handschriftverge
lijking opgespoord worden en heeft be
kend het vergift reeds een tijd geleden
klaargemaakt te hebben. Het pakje met
de fles vergiftigd druivensap, bonbons
en koek, had zij echter pas afgezonden
nadat zij zich ervan verzekerd had dat
haar zoon naar /een karwei in Essen
was en alleen zijn vrouw met haar kind
van vier maanden oud thuis was.
De geadresseerde is echter de dans
ontsprongen. Wel had zij een kennis, die
op bezoek kwam, van het druivensap te
drinken gegeven en deze was later op
de avond met hevige maagkrampen in
het ziekenhuis opgenomen, maar is
thans buiten gevaar.
(Van onze correspondent)
DEN BOSCH, 15 juii „Er wordt
door velen kritiek geleverd op het
bouwbeleid van de regering, doch vrij
wel altijd blijkt, dat de critici zich
blind staren op één facet van dat be
leid en geen inzicht hebben in het veel
omvattende terrein waarom het hier
gaat". Met deze opmerking besloot de
directeur-generaal van de Volkshuis-
Voor een goed "ul-
•engezet, dat het hier Indien dit z0
turele scheidslijn gaat. „st oiet zo in
was, zou Zuid-Afrika b scheidslij-
het nieuws staan. DUii .n ethisch
nen bestaan overal, terw J be-
opzicht geen enkel bezw*afn de
staat. Apartheid i? ®cht r mensen
leer van de ongelijkheid gescha-
mensen, die door de zeMae j paulus
pen zijn, „uit één bloed »w?de bar_
zegt. Zij verschuilt zich a nbeiang,
ricades van zelfbehoud en dat de
doch wortelt in de U,nr'de mate
huidskleur bepalend is v k welke
van rechten, vrijheden en g maakt
men op aarde gemeten kaJ0lk" en
van de blanken een ,,Herr en wa-
van de niet-blanken „"achting
terputters, waarop met. van ons
Wordt neergezien. „Ons h nge n;e,
kaffers, maar hulle syn nie bs'praak,
haaar net skepsels is ee:n an Trans-
Waaraan op bet platteland .-d gr0.
vaal en Oranje Vrijstaat nog a J
te waarde wordt gehecht.
Tegelijkertijd moet dR verband
Worden genoemd, dat niet eine d
Afrikaner achter het apartheidsbek
van Verwoerd staat. Hoewel door
re blanke in Zuid-Afrika een zekere
vorm van apartheid wordt aa"K
gen met uitzondering misschien
de r.gn. liberalen, die de macht in feit
aan de niet-blanken willen overdragen
vindt men het door Malan ingevoer
de apartheidsextremisme uitsluitend on
der de nationalisten, die op 't ogenblik
het regeringsroer in handen hebben.
Er zijn Zuidafrikaners, al of niet
georganiseerd, die naar mildere tus
senvormen streven, m.a.w.: de
scheidslijn minder scherp willen trek
ken. Het verwijt, dat hun uit nationa
listische hoek wordt gemaakt, luidt,
dat ze erop uit zijn langzaam zelf
moord te plegen. De ene concessie
lokt de andere uit, aldus de aanhan-
zegt de Zuidafrikaanse regering bij
monde van haar voorlichtingsdienst,
„wanneer verklaard wordt, dat de blan
ke beschaving nergens elders aan gro
tere bedreigingen onderhevig is als in
Zuid-Afrika. Dat de blanke beschaving
in staat was zich drie eeuwen lang te
handhaven, moet in de eerste plaats
toegeschreven worden aan de vaste wil
van de blanken om niet in de zee van
barbarendom tenonder te gaan. De
strijd om handhaving vergt van iedere
blanke de grootste mate van waak
zaamheid. De mannen die de politieke
leiding in Zuid-Afrika hadden, hebben
dan ook altijd in het bewustzijn geleefd,
dat een enkele misstap funeste gevol
gen voor het nageslacht kon hebben.
Iedere maatregel, die genomen werd.
moest steeds getoetst worden aan de
vraag, hoe zij de verhouding tussen
blank en gekleurd zou beïnvloeden. En
dat is vandaag nog de positie. Een an
dere manier van optreden zal binnen
enkele jaren tot zulk een toestand lei
den, dat de ondergang van de bescha
ving niet meer te stuiten zal zijn"
Vie
met meer
Ier elementen kunnen worden ont
dekt in de motivering van de blanke
en dit slaat wel in de eerste plaats
óp de Afrikaner om een scheidslijn
tussen hem en de niet-blanke te trek
ken, nl. een godsdienstig, een politiek,
een economisch en een maatschappe
lijk element. In dit artikel zal het gods
dienstige element behandeld worden,
zoals de Afrikaner dit ziet. In het vol
gende artikel wordt het politieke, het
economische en het maatschappelijke
element nader uitgewerkt.
In een vorig artikel is al aangeduid,
dat de eerste blanken, die zich aan de
zuidpunt van Afrika vestigden, om
godsdienstige redenen weigerden zich
met niet-blanken te vermengen. Dit
standpunt wordt vandaag nog door de
Afrikaners gehandhaafd. Wanneer men
de uitspraken van de leidende Afri
kaanse theologen beluistert, blijken er
gers van Verwoerd, en het resultaat
zal ten laatste zijn, dat de niet-blanke
mondig en de blanke onmondig wordt.
Het antwoord hierop is, dat men ver
meende rechten niet door middel van
onrecht kan behouden, laat staan ver
krijgen. Alleen een veelrassige samen
leving niet in de zin van vermen
ging overigens! met de geleidelijke
toekenning van zekere politieke rechten
(en plichten) kan Zuid-Afrika van de
verdrinkingsdood in de zwarte vloedgolf
redden, die thans met het jaar dichter
bij komt. Het door de nationalisten na
gestreefde zelfbehoud, aldus nog steeds
het verweer van de opponenten leidt,
door de gebruikte middelen, onherroepe
lijk tot zelfvernietiging, waar het op
een geestesgesteldheid van honderd
iaar geleden stoelt en buitendien gro
ve inconsequenties insluit, als het om
het gebruik van (goedkope) zwarte ar
beid gaat.
,Het is beslist geen overdrijving",
Twee op het platteland levende en werkende Zoeloes op een ezelkarretje.
vooral twee stellingen te worden aan
gevoerd, welke het verbod van vermen
ging tussen en de ongelijkheid van
blank en niet-blank moeten bewijzen.
„Gods wil"
De eerste hiervan kan als volgt wor
den geformuleerd: God wil in Zijn
schepping geen eenvormigheid, maar
wel verscheidenheid hebben, waarom
Hij verschillende rassen en volkeren in
het leven heeft geroepen. Als men de
door God verordineerde verschillen wil
uitwissen, zondigt men, omdat men
dan Zijn wil wederstreyig is.
Tijdens een conferentie, die In 1950
door de Nederduitse Gereformeerde
Kerk te Bloemfontein werd gehouden,
is hier grote nadruk op gelegd.
Van voor die sondeval", zei een van
de sprekers, „dagteken die bevel van
die Allerhoogste: ..Vul die aarde, on-
derwerp dit en heers (Gen. 1.28). Toe
die sondvloed na die sondeval as ver
dere straf op die sonde beskik is en
'n nu we begin gemaak is..„heet dit
andermaal in Gen. 10.32. ..Uit hulle
het die nasies op die aarde hulle ver
deel" Daar was taaleenheid (Gen. 11:
1) terwyl die skeppingsbevel dat die
aarde moes bewoon en bewerk word,
van krag gebly het. En nou volg die
taaiveelheid, omdat die afstammelinge
van Noag deur die toringbou van Ba-
bel in flagrante stryd kom met die be
vel om die aarde te vul... Die ingry-
ping van die Allerhoogste wys andermaal
die pad aan tot arbeiding van Sy Skep
pingsbevel: „Die Here het hulle oor
die hele aarde verstrooi" (Gen. 11:4).
Veelheid, verskeidenheid en verspreid
heid blyk dus duidelijk 'n goddelijke
beskikking te wees soos ook die een
heid wat die Heilige Skrif deurgaans
leer... Uit 1 Kor. 7:18-20 blyk selfs dat
die diepere geestelike eenheid nie die
uiterlike onderskeiding ophef nie.
maar eerbiedig".
Dezelfde gedachte werd uitgesproken
door dr. J. D. du Tolt, emeritus-profes
sor van de Gereformeerde Kerken, in
een referaat, dat hij in 1944 hield. „Bij
de schepping heeft God zich als Ham-
mabdil, als Scheidingmaker aangekon
digd", verklaarde hij. Door het bevel:
„Vervul de aarde", heeft God Zijn
goedkeuring aan natievorming gehecht.
Vandaar, dat Paulus kon zeggen, dat
God uit één bloed alle volkeren van
de aarde geschapen heeft,... niet een
hoeveelheid mensen zonder onderscheid
dus... Dit is dan ook wat het woord
„segregatie" volgens zijn afstamming
te kennen wil geven."
Voor de Afrikaner staat derhalve
vast dat God een verscheidenheid van
rassen en volkeren wil, en dat hij ge
hoorzaam is aan een goddelijk bevel,
als hij een scheidslijn tussen hem en
de niet-blanke trekt. „Wie in die gees
van die geopenbaarde Wil van God vir
rassesuiwerheid staansondig nie",
heeft de theoloog dr. F. G. Badenhorst
eens kernachtig geschreven.
Het bestaan van verschillende rassen
brengt volgens de Afrikaner ook ras
verschillen met zich mee. Het ene ras
wijkt zielkundig af van het andere, het
ene ras staat cultureel hoog, het ande
re cultureel laag, kortom: zijn stand
punt is, dat het onjuist is alle mensen
op gelijke voet te behandelen.
„Het christendom leert ons niet, dat
alle naties gelijk zijn." heeft dr. H.
C. M. Fourie van de Nederduits Her
vormde Kerk in vroegere jaren naar
voren gebracht. „Ook niet, dat zij
voor beschaving gelijkelijk ontvanke
lijk zijn; ook niet, dat alle volkeren
Erecies dezelfde beschaving moeten
ebben; ook niet, dat het Evangelie
op gelijke wijze aan alle volkeren
verkondigd moet worden... Naturellen
zijn geen Europeanen en kunnen dit
ook nooit worden. Zij zijn anders. Zij
zijn verschillend",
In 1944 kon de Synodale Commissie
van de Transvaalse kerk dan ook in
haar rapport aan de Synode verklaren-
„Het beleid van de kerk is gegrond op
de beginsels van Gods Woord, dat apart
heid der rassen, zomede voogdijschap
van de blanke over de naturel ieert...
Wie de door God verordineerde ver
scheidenheid in de schepping wil eer
biedigen, kan eenvoudig geen ander be
leid in kerk en staat voorstaan... De
eenheid in Christus is een zaak van
geloof en niet van zichtbare demonstra
tie."
„Voogd"
Op hef Calvinistisch Congres te
Bloemfontein zei professor Strauss in
1950: „Alleen in en door Christus is
het christenvolk der Afrikaners voogd
over de naturellen. Daarom moet de
strijd tegen de ongelovige democratie
worden gestreden. De eis van politieke
gelijkstelling is een stommiteit. Wie de
ze eis stelt heeft een ander geloof dan
de calvinist. De leiders van het verzet
onder de naturellen zijn revolutionaire
geesten, die Christus verloochenen en
de almacht van God verachten. Volle
dige politieke verantwoordelijkheid kan
alleen een christen dragen. De naturel,
die christen is, is echter nog niet mon
dig, en kan dus ook geen christelijke
beschavings verantwoordelijkheid dra
gen. Wat moet die naturel? Hoewel voor
God gelijk en even doemwaardig, is
de christen-blanke toch met amhtsge-
zag over hem bekleed. In deze zin zijn
we onderling ongelijk".
De tweede stelling, die de Afrikaner
(Van een redacteur)
SENATOR John F. Kennedy zit al
veertien jaar in het Congres, maar
hjj kan zijn voordeel doen met de
politieke ervaring van senator Lyndon
B Johnson. De democratische kandi
daat voor het vice-presidentschap is
immers al in 1937 in het Huis van Af
gevaardigden gekomen. Johnson zit ook
vier jaar langer in de senaat dan Ken
nedy. Hij is in 1948 tot senator gekozen.
In 1953 werd hij fractie-voorzitter van
de Democraten, en in 1954 tevens
„meerderheidsleider" van de senaat. In
laatstgenoemde positie heeft hij een
uitermate grote invloed kunnen uitoefe
nen op de Amerikaanse politiek. In het
Amerikaanse staatkundige stelsel is de
leider van de sterkste partij in de se
naat een machtig man. Johnson heeft
zich, vooral de laatste zes jaar, moeten
verdiepen in de speciale problemen van
alle staten van Amerika, en aangezien
de senaat de bijzondere taak heeft toe
zien op de buitenlandse politiek van
Amerikaanse regering, heeft John
son ook een diep inzicht gekregen in de
internationale ontwikkelingen.
Johnson komt uit Texas, maar
wil niet gezien worden als een ty
pische vertegenwoordiger van het zui
den. Hij is dan ook minder conserva
tief dan de meeste echte zuidelijke
Democratische senatoren, en hij is
geen tegenstander van het verlenen
van burgerrechten aan de negers in
het zuiden. Hij wordt beschouwd als
een gematigde „liberal", en daarom
is hij acceptabel voor de noordelijke
Democraten. Johnson heeft aan de
vooravond van de Democratische con
ventie in Los Angeles gezegd, dat de
Democratische kandidaat voor het
presidentschap „een man met wat
grijs haar" zou moeten zijn. Nu is
toch de jeugdige Kennedy gekozen,
maar de senator uit Massachusetts zal
een wat ouder man naast zich krij
gen. Johnson, die nog tijdens de con
ventie Kennedy's sterkste rivaal was,
is nu zijn „running mate" geworden.
Het belooft een sterk team te worden.
De twee mannen zouden elkaar uit
stekend kunnen aanvullen.
Lyndon Baines Johnson werd op 27
augustus 1908 geboren in het plaatsje
Stonewall in het hart van de uitgestrek
te staat Texas. Zijn vader, een plaat
selijk politicus, was een onbemiddeld
man. Lyndon Johnson doorliep een
middelbare school, waarna hij gedu
rende enige jaren allerlei baantjes had.
Iljj was vruchtenplukker in Californië
en wegwerker in Texas. Maar op zeke
re dag besloot hij voor onderwijzer te
gaan studeren, en hij ging naar een
kweekschool. Hij heeft korte tijd als on
derwijzer voor de klas gestaan, maar hij
voelde zich sterk aangetrokken door de
politiek. In 1931 ging hij naar Wash
ington, waar hij secretaris werd van
een lid van het Huis van Afgevaardig
den uit Texas. Zes jaar later wist hij
zelf een zetel in het Huis te bemachti
gen.
Johnson huwde in 1931 met Claudia
Taylor, een dochter van welgestelde
ouders. De vrouw van Lyndon Johnson
is nu In het bezit van uitgestrekte lan
derijen in de staat Alabama, terwijl zü
(Advertentie)
o óók als longdrink een vóndstl o
a een religieus dogma aanvoert, is,
dat God voor elk ras en volk een be
paalde taak heeft weggelegd. Als er
één gebeurtenis is, waarover de Afrika
ner steeds met de grootste ootmoed
spreekt, dan is het wel, dat uit dat
„klompie" mensen, dat zich in de ze
ventiende eeuw aan de Kaap vestigde,
een nieuw volk geboren is. Voor hem is
dat een teken, dat God met het Afri
kaanse volk een doel heeft gehad.
Leven of dood
Deze opvatting weerspiegelt zich in
een besluit van de Raad der Kerken
van de gefedereerde Nederduits Ge
reformeerde Kerken in 1949: „Wij ge
loven en belijden met ons hele hart",
wordt daarin gezegd, ,,(a) Dat de
volksplanting van 1652 een genadige
daad van God is geweest om Zijn ko
ninkrijk in het zuiden van Afrika te
vestigen en uit te breiden; (b) dat het
volk, dat op 6 april 1652 geboren is,
in 't bijzonder tot deze taak geroe
pen is; (c) dat deze roeping aan dit
volk recht van bestaan en voortbe
staan verleent; (d) dat de nakoming
van deze roeping voor dit. volk leven
zal betekenen, en de afwijking ervan
de dood".
De roeping om het christendom in
het zuiden van Afrika te verbreiden,
kan volgens de Afrikaner niet vervuld
worden, als blanken en niet-blanken op
gelijke voet worden gesteld. Wanneer
de scheidslijnen verwijderd worden, zo
meent hij, zal dit automatisch tot de
verdwijning van het Afrikaanse volk
leiden, da. r zulk een stap in feite on
trouw betekent. Daarom kon ds. P. J.
Vlljoen op bovengenoemde vergadering
dan ook verklaren: „Alleen deur apart
heid sal die kennis van die Here kan
voortbestaan en uitbrei in ons vader-
(NADRUK VERBODEN)
ook eigenares is van een lucratieve
commerciële T.V.-maatschappij in
Texas.
Johnson heeft in juli 1955 een zware
hartaanval gehad, maar hij is deze slag
geheel te boven gekomen. Sinds zijn
herstel werkt hij weer in het zelfde ho
ge tempo als tevoren. In de komende
verkiezingscampagne zal zeer veel van
zijn krachten worden gevergd, maar
Johnson ziet niet op tegen de ver
moeienissen die een „running mate"
moet doorstaan.
Hoewel het reeds vast staat, dat de
tegenwoordige vice-president, Richard
Nixon, op de Republikeinse conventie
in Chicago tot kandidaat van zijn par-
1 tij gekozen zal worden voor het presi
dentschap, valt nog niet te voorspellen
wie Nixons „running mate" zal wor
den. Men noemt op het ogenblik de na
men van Henry Cabot Lodge, de Ame
rikaanse gedelegeerde in de Verenigde
Naties, en senator Thruston B. Morton
uit Kentucky.
Of Johnson in januari van het vol
gend jaar Nixon als vice-president zal
opvolgen, wordt beslist in de pre
sidentsverkiezingen van november.
vesting en Wederopbouw, ir. H. Bus-
kens, zijn causerie, die hij gisteren
voor de leden van de Bossche Kamer
van Koophandel en <>en aantal geno
digden hield.
In zijn causerie gaf ir. Buskens een
nadere toelichting op een aantal be
perkende maatregelefi» die nodig zijn
gebleken om lonen en prijzen in de
bouwwereld op een .-redelijk peil te
houden. Beperkingen, die men node
heeft opgelegd, omdat de spanning
tussen behoefte en produktie van wo
ningen en gebouwen, nog steeds groei
ende is
Ir. Buskens illustreerde een en an
der met een aantal! sprekende cijfers.
In totaal wachten momenteel aanvra
gen tot een bedrag van f 871 miljoen
(buiten de woningbouw) op goedkeu
ring, terwijl per kwartaal slechts voor
f 200 miljoen aan. goedkeuringen kan
worden gegeven.
Voor bouwwerken in de nijverheids
sector is dit jaair een bedrag van
f 370 miljoen uitgetrokken, hetgeen
meer is dan vroeger, toen er niet af
geremd werd; in deze sector is meer
dan ooit gebouwd. V'orig jaar waren er
aanvragen voor f 364 miljoen, thans geeft
het bedrag voor de maand juni een
jaarcijfer van f 750 miljoen.
Het voor de woningbouw voor dit
jaar geplande aantal van 80.000
dreigt aanzienlijk overschreden te
worden door de grote animo voor het
bouwen in de vrije sector. Ir Buskens
had voor de particuliere bouwers de
minder prettige mededeling, dat
voor duurdere subsidiebouw nauwe
lijks op goedkeuring gerekend kan
worden, terwijl ook de bouwers van
goedkope woningen erop moeten re
kenen, dat de goedkeuring lang kan
uitblijven, voor sommigen zelfs wel
tot 1962.
In de sector handel en verkeer wach
ten thans aanvragen tot een bedrag
van f 157 miljoen op goedkeuring tegen
een kwartaal-afgifte van f 35 miljoen.
Het zal daarom noodzakelijk zijn om
ook op de kleinere werken (beneden
f 100.000) een selectie te gaan toepas
sen. De scholenbouw verkeert met een
bedrag van f 260 miljoen nog steeds in
een zorgelijke positie, vooral omdat hier
de universiteiten een aanzienlijk deel
van het bedrag opeisen. De gezond
heidszorg, die over een bedrag van 90
miljoen gulden beschikt, ziet zich
voor dezelfde problemen gesteld door
de enorm hoge kosten, waarmee het
stichten van ziekenhuizen gepaard
gaat.
Het totaal aantal uitgesproken fail
lissementen in de maand juni 1960 be
draagt 192 (151) te verdelen als volgt.
In de provincie Noord-Holland (exclu
sief Amsterdam) 13 (13), Amsterdam
22 (23), Zuid-Holland (exclusief Den
Haag en Rotterdam) 19 (18), Den Haag
16 (5), Rotterdam 18 (12), Utrecht 14
(14), Gelderland 20 (7), Noord-Brabant
19 (16), Limburg 34 (14), Zeeland 5
(10), Friesland 2 (4), Groningen 3
(3), Drente 2 (6), Overijssel 5 (6).
Het totaal aantal uitgesproken fail
lissementen van 1 januari 1960 t.m. 30
juni 1960 bedraagt 923 (800). Tussen
geplaatste cijfers hebben betrekking op
dezelfde periode van 1959.
A mold van Mil, een van
At onze beroemdste zangers,
komt in het a.s. seizoen
twintig uitvoeringen in ons land
geven, de eerste op de derde
dinsdag in september wanneer
op Prinsjesdag in Den Haag
,ÓAida" wordt gegeven, welke
opvoering door de koningin zal
worden bijgewoond. Ook Am
sterdam en Rotterdam staan
op het programma. En mei
Kerstmis komt hij in zijn ge
boortestad Schiedam, als „Or
pheus" de „Messiah" in de Oude
Kerk geeft, onder Gijsben
Nieuwland.
Arnold van Mil komt niet zo
vaak in ons land en nog minder
in zijn geboortestad, al woont
daar zijn familie. En wanneer
hij er is, zo om de vier, vijf jaar
is hij niet zo gemakkelijk te be
reiken. Hij blijft graag incogni
to. Maar de vorige week woon
de hij in de Jeneverstad een
concert bij. Het was een soort
première van „Jong Orpheus",
de kweek van de gelijknamige
oude zangvereniging, die een
naam en een traditie heeft,
welke ze ook in de toekomst wil
hoog houden. Gijsbert Nieuw
land, onder wiens leiding „Or
pheus" nog steeds staat., heeft ook het opleiden van ruim negentig jongens
ter hand genomen. En dit geschiedt met straffe hand. Hij was aanvankelijk
bevreesd, dat na het eerste enthousiasme de jeugd verstek zou laten gaan
Maar het is gebleken, dat ze volhoudt, ondanks jazz en beebop toch wel
voor de klassieke zang geporteerd is en ook te dien aanzien veel belooft.
Hij gaf zelfs te kennen met een aantal hunner gerust in het buitenland te
durven optreden en er dan furore mee te maken, niet minder dan menig
bekend jongenskoor.
Arnold van Mil, de baszanger, wiens stern reeds over heel de wereld
weerklonken heeft, woonde hun concert bij. Die bijna honderd jongens
fascineerden hem blijkbaar, want Inj bleef tot het eind.
Zeer zeker zal hij zich er rekenschap van hebben gegeven, dat de jongens
van „Orpheus" ér, muziek-pedagogisch gezien, beter voorstaan dan lüj
indertijd. Op de lagere school mocht hij nooit meezingen, want hij bromde
te veel. Nu ja, gaf hij zijn nu oude onderwijzer, die óók het concert bij
woonde, geredelijk tóe, tussen al die sopranen en alten detoneerde ik
natuurlijk wel erg Ondanks deze miskenning op de lagere school is de
jonge Arnold van Mil tóch gaan zingen: op het koor van de parochiekerk
in de Schiedamse Gorzen.
Als jongen van vijftien jaar zong Arnold van Mil al bas op het mannen
koor! De dirigent daarvan vermoedde kennelijk iets van zijn moyelijkheden
en spoorde hem telkens aan zijn muzikale kennis te verdiepen. Het gevolg
is geweest, dat Arnold van Mil op een goede dag naar het Conservatorium
in Rotterdam stapte waar directeur Jos Holthaus hem als leerling aannam
Hij kwam er in de operaklasse van Hans Lichtenstein. In 1941 debuteerde
hij als operazanger in het Haags Opera-ensemble van mevrouw Brooshoofd
Kleine rollen in Smetana's „Die Verkaufte Braut" en in Gounods „Faust"
Hy zong tevens bij het Radio Omroepkoor onder Willem Lohof en maakte
er kennis met het Italiaanse repertoire. Hierna ging hij in Leipzig studeren
aan de Musik Hochschule om in 1945 les te nemen bij mevrouw Zegers-
de Beijl. Met geleend geld toog hij in 1946 naar Genève en behaalde daar
op een internationaal muziekconcours de tweede prijs Duizend Zwitserse
francs. Een klein vermogen! Dank zij dit succes kwam hij aan de Vlaamse
Opera en bleef daar tot hij in 1953 verbonden werd aan de „Hamburger
Stadtoper'
Toen werd zijn naam allengs meer bekend en het gevolg hiervan waren
tournées, waarop hij in Straatsburg, Wiesbaden, Wenen, Parijs, Barcelona,
Lissabon etc. zong Ook het Teatro Reale te Rome en de Scala te Milaan
zagen hem binnen hun muren, terwijl hij tevens enkele kunstreizen door
Noord- en Zuid-Amerika maakte. Zijn grootste faam verwierf hij op de
Bayreuther Festspiele (1951, 1952, 1957 en 1958) Ook ditmaal gaat hij daar
weer zingen, als een W agnerzanger van reputatie.
Herinneringen heeft Arnold van Mil natuurlijk al vele. De meest spreken
de is wel die aan een uitvoering te Gent, toen het toneel in elkaar zakte
en hij met een zware hersenschudding naar het ziekenhuis moest worden
vervoerd.
Arnold van Mil, die in Hamburg woont, is reeds een van de grootste zan
gers van ónze tijd genoemd. Hij weet, dat een groot zanger te willen zijn
en.... te zijn een zeer zware taak is.
