HAARLEMMERMEER,
een oase
in de randstad Holland
VAKANTIE IN STAD EN STREEK
Wetmatig doorsneden gebied
tussen duinen en steden
SCHROKKEND
SCHIPHOL
AMATEURTONEEL IN HAARLEM II
Kwaliteit moet het antwoord zijn
op de concurrentie van de T.V.
.Vlaamse schilderkunst.
in Singermuseum
NAAIMACHINES
Gedurfder repertoire
keuze mogelijk
CAFE RUSTHOEK
ZATERDAG 23 JULI 1960
PAGINA 3
De Lijnden
Vijfhui
uizen
Nieuw Vennep
e Stadsschouwburg is voor de
J J Haarlemse amateurs in dubbele
zin een kostbaar bezit. Zij kun
nen er hun donateurs ontvangen in
een omgeving, die driekwart van Ne
derland - en ivaarschijnlijk wel méér
- hen zal benijden. De spelers zelf
hebben er beschikking over een voor
amateurs voortreffelijk geoutilleerd
toneel met een ruime voorraad de
cors en requisieten. Zij behoeven de
technische staf maar te vragen, hoe
zij het hebben willen. Het is alleen
maar zo jammer dat de mogelijkhe
den niet gebruikt worden', slechts
zelden pleegt een regisseur daarom
trent overleg met de technische staf.
In de gevallen dat het wel gebeurt,
is het resultaat verrassend.
De schouwburg is echter ook kost
baar in andere zin. Per avond moet
de vereniging er f 300,- voor betalen,
plus f25,- of f50,- voor changemen
ten. Dat is bij het huidige prijspeil
niet veel voor een volledige schouw
burg accomodatie vóór en achter,
maar een penningmeester kijkt ang
stig tegen het bedrag op. Reken er de
kosten voor kapper, auteursrechten,
costuums, drukwerk, enzovoort bij, en
men komt voor twee donateursavon
den al gauw op een bedrag van f 1000.
Aan subsidie (indien men aangesloten
is bij N.A.T.U. of W.K.A.) verstrekt
de gemeente ongeveer f175,- per
jaar.. Is het dan niet begrijpelijk dat
de vereniging geen risice neemt en
liefst met een gezellig stuk geheid
succes zoekt bij het eigen publiek?
Voor dat gezellige stuk vindt men bo
vendien gemakkelijker een uitkoopje.
Stunt
Studiovoorstellingen
VRAGEN OVER
SOCIALE
UITKERINGEN
Hoofdacte-examens
Concert op Raadhuis
plein
e zomertentoonstelling in het
Singermuseum te Laren is dit
jaar gewijd aan de Vlaamse
schilderkunst van 1850 tot 1950. Zij
draagt tot ondertitel: „Van realisme
tot expressionisme"Het is een uiterst
instructieve tentoonstelling, omdat
wij in ons land zo weinig weten van
het organisch verloop van de schil
derkunst bij onze zuidelijke taalgeno
ten. Er is namelijk een groot verschil
met de ontwikkeling ten onzent.
Heeft hier het impressionisme, dat
uit licht en kleur bouwde, een vrij
grote bloei gekend, in Vlaanderen is
op een traditie van klassieke vorm-
duidelijkheid het expressionisme
sterk aangezet. Werken wij met verf,
de Belgen werken met vorm; voót de
ontwikkeling der decoratieve en am
bachtskunsten heeft dit verschil van
achtergrond duidelijke gevolgen ge
had in beide landen.
Met medewerking van een illustere
Belgische commissie kon deze voor
treffelijke tentoonstelling van 120
werken uit Belgische musea en collec
ties worden samengesteld. De kunst
historische inleiding en biografische
notities zijn verzorgd door dr. W.
Vanbezelaere, hoofdconservator van
het Koninklijk Museum voor Schone
Kunsten te Antwerpen, die ook zit
ting had in het comité van voorbe
reiding naast zijn collegae van mu
sea te Brussel, Brugge, Gent, Elsene
en Luik. De tentoonstelling duurt
tot 4 september.
VERKOOP VAN ALLE MERKEN
DUS RUIME KEUZE
EAIGEL Grote Houtstraat 181
'fst-
1 t#
Syn-
et
dat
over
zijn
uwe
f zo
de
ge-
de
eur,
ordt
tge-
>den
Lie at
:oif-
et
don.
sten
ie u
mse
tnen.
i de
wij
het
van
iute
l in
Het wijde land van de Meer met hier en daar het accent van bomen en huizen.
Van Schiphol tot De Kaag loopt een starre betonnen lijn als een litteken
door het vruchtbare polderland van de Haarlemmermeer. Dagelijks spoeden
zich talloze motorrijtuigen langs dit gedeelte van de rijksweg van Amster
dam naar Den Haag. In tienlallen minuten hebben zij de weg afgelegd door
deze oase in de randstad Holland. Efficiency en snelheid hebben zich mees
ter gemaakt van een terrein, waar voor iets meer dan 100 jaar de grote water
wolf nog oppermachtig was en een voortdurende bedreiging vormde voor de
omliggende steden Amsterdam, Leiden en Haarlem. Thans zijn de rollen om
gedraaid. Amsterdam stapelt zijn woonblokken van steen en beton tot dicht
aan de Ringvaart bij Sloten. Haarlem ziet reeds met een scheef oog in de
richting van het vriendelijke Vijfhuizen. Maar de grote polder weet zich nog
beschermd door de 60 kilometer lange Ringvaart, die zich rustig en landelijk
slingert om de gemeente Haarlemmermeer.
De hobbelige bestrating van de Ringdijk noodt misschien niet dadelijk tot
een fietstocht. Wie echter dit kleine ongemak voor lief neemt zal met vreugde
zijn eigen Ronde van de Haarlemmermeer peddelen. De plaats van de start
levert geen moeilijkheden op, daar men na vier of vijf uur toch weer op het
zelfde punt aankomt. De bruggen, die de sportieve wielrijders naar de dijk
brengen zijn smal en onhandig. Alleen de weg van Haarlem naar Aalsmeer
Iaat het met de bruggen iets breder hangen. Van de tuinderijen en kassen
van Aalsmeer fietst men links de dijk af. Aan de overzijde van het water
lopen groepjes koeien. Af en toe ontmoet men rechte of geknotte wilgen, die
met het riet en de koeien het Hollandse landschap volledig maken. Ook vis
sers komen hier graag, want de Ringvaart is goed viswater. Als de zon het
water tot een lang zilver lint maakt, zitten sportief geklede mensen in hun
bootjes met bolle helden itte zeilen of met luidruchtige motoren. Dit geluid
wordt overigens al spoedig overstemd door de gierende straalmotoren van de
DC-8. die ons met nadruk aan de nabijheid van de uitgestrekte luchthaven
Schiphol herinneren.
Vóór de droogmaking was Schiphol
het hoofdkwartier van de waterwolf.
Als het spookte op het meer, maaKien
wind en water vooral in deze omgeving
veel slachtoffers. Nu is op deze P133;®
een nieuw Schiphol verrezen. ken
grootste Europese luchthavens tT
duizenden vruchtbare 'bunders akker
land verslonden. Als vangarmen strek
ken de startbanen zich uit in de rich
ting van Hoofddorp en Rijk. De buurt
schap Rjjk is enige maanden geleden
weggevaagd. De moderne luchtwolt
trekt bij mooie dagen een enorme be
langstelling. Als het donker is bieden de
vele lichten met hun verschillende kleu
ren een feeëriek schouwspel. Dag en
nacht en uur na uur starten en landen
de luidruchtige vogels van gevarieerde
pluimage op het uitgebreide terrein.
De fietsers strijken neer aan de gras
kant om niets van dit gigantische
schouwspel te missen. Als het lawaai
te machtig wordt, vindt men even ver
der een met groen uitgedoste Ring
vaart, die zich aan de rechterzijde ge
tooid heeft met de bomen en struiken
van het Amsterdamse Bos.
Badhoevedorp ligt niet ver van Schip
hol. Even voor de oorlog was het een
rustig plaatsje zonder allure. Nu is het
een plaats met steedse neigingen, dure
forensen en hoge flats. Bij ongunstige
wind hangt „Vevita" een scherpe lucht
van drogend hooi over het dorp. Langs
de Schipholweg biedt de plaats een rij
ke aanblik van rijen woningen van wel
varende inwoners, waarvan velen hun
brood verdienen op Schiphol of bij de
Fokkermaatschappij. De rustige land
man zal men hier tevergeefszoeken,
daar de stad Amsterdam op het gebied
van deze buurman duidelijk zijn stem
pel heeft gezet.
Het dichtbij gelegen dorpje De Lijn
den vertoont een geheel ander karak
ter. Vanaf het gelijkgenaamde gemaal
groeperen de huizen zich om de Hoofd
vaart en de Schipholweg. De rust van
het land is hier nog bewaard gebleven.
Rondom deze plaats strekken de akkers
zich uit. Rondom de boerderijen vindt
het oog nog een vrije blik. Een gedeelte
van het verkeer wordt hier gevormd
door tractoren en moderne landbouw
machines. De boeren in de Haarlem
mermeer hebben een open oog voor de
vooruitgang van de techniek en benut
ten de mechanisatie om de producti
viteit van hun akkers hoog op te voe
ren.
Hoewel slechts één brug de verbin
dende schakel vormt, is Zwanenburg
een bondgenootschap aangegaan mét
Halfweg aan de overkant. Halfweg-
Zwanenburg is een geijkte combinatie.
Aan de Ringvaart ligt de suikerfabriek.
In het seizoen voeren modderige spo
ren langs de polderwegen naar Halfweg.
Na de bietencampagne is mét het slijk
ook de ergste drukte verdwenen. Even
als Badhoevedorp, Nieuw Vennep en
Hoofddorp kent ook Zwanenburg zijn
nieuwe straten. Oude en nieuwe ge
deelten liggen vreedzaam genesteld
aan de dpk en langs de IJweg.
Tussen de gemalen Lijnden en Cru-
quius ademt Vijfhuizen een geheel
0IgeT .er- bewoners van het klei
ne dorp tussen fort en eendenkooi vor
men een hechte gemeenschap. Zij le
ven in een landelijke rust als moderne
De bekende boerderij Mentz aan de
weg Haarlem—Hoofddorp: toon.
beeld van welvarendheid.
Op het kruispunt Ei wegVijfhuizerweg
noodt café „Rusthoek" niet tot rusten
alleen. Het wekt herinneringen aan de
begintijd, toen er in de drooggelegde
Meer opvallend veel „Rusthoeken" ge
vestigd waren.
mensen. De Ringvaart is nog steeds de
trouwe begeleider. Bij Heemstede heeft
Cementbouw zich een industrieterrein
geschapen en bij Hillegom heeft zich
een betonfabriek aan de polderrand ge
vestigd. Verder is de dijk bijna onge
schonden. Het water trekt hier zijn weg
door weilanden en landerijen. Vanaf de
weg is de polder een uitgestrekte kuil.
In de verte ziet men de kerktorens van
de dorpen en de boerderijen zijn kleine
stipjes in een wijd land. Bij het Kaag
dorp loopt de Ringvaart uit in de Ka-
gerplassen. De Kaag vormt een ideaal
oord voor de watersportliefhebber. Zei
len, roeien, zwemmen en waterskieën
vinden in het seizoen tal van enthousias
te beoefenaars. Het is goed hier iets
langer stil te staan. Rechts het water
en links de polder. De Kagerplassen
waren eens uitlopers van het gevaar
lijke Haarlemmermeer, nu zijn zij een
recreatie-oord van formaat en van een
internationaal niveau.
De laatste etappe van de wielerron
de leidt naar een bekend waterwerk
Tl °'nSev'nS van Burgerveen. Nog
tlmï.lu1 geleden is dit monsterbe
tonwerk gereed gekomen. Het aqua
duct bi| Burgerveen zal tijdens de bouw
een meer grootse indruk hebben ge-
w^terh o 'r1 men er 8°ed aan deze
waterbouwkundige constructie niet te
snel te passeren. De wielrijder heeft
nu bijna 60 kilometer afgelegd. Zo
even 's hij het ideaal gelegen zwembad
„De Blauwe Beugel" gepasseerd en
nog enkele kilometers scheiden hen van
de finish bij Aalsmeer. De drukke
Kruisweg leult naar Hoofddorp het
centrum van de gemeente. De bestuurs
colleges van polder en gemeente zün
in Hoofddorp gevestigd. Het bestuurs-
centrum van de Haarlemmermeer
heeft geen eigen karakter. Het is een
conglomeraat van boeren, burgers en
buitenlui; van agrariërs en industrie-
mensen. Het is de plaats met gemeen
te- en polderhuis, politiebureau en kan
toor van de inspectie der belastingen.
Langs dc Kruisweg maakt Hoofddorp
een fraaie indruk door het mooie wan
delpark met hertenkamp bij de entree
en de verzorgde plantsoenen en bomen.
Rechts verheffen de wieken van een
korenmolen zich tussen de bebouwing.
In het centrum wordt de Kruisweg ge
sneden door de Hoofdvaart, die van
het gemaal Lijnden tot het gemaal
Leeghwater in de lengte door de pol
der loopt.
Aan deze weg ligt ook Nieuw Vennep,
gebouwd rondom het kruispunt Venne-
perweg en Hoofdweg. De Vennepers
hebben een industrieel tintje gekregen
Het. ljjkt allemaal erg redelijk- de fi
nanciële kwestie kan niet genegeerd
worden. Een andere vraag is, of de do
nateurs alleen door dat geheide suc
ces gebonden worden. De kwestie van
de uitkopen lijkt ons niet zo moeilijk-
men kan altijd zórgen dat het reper
toire het befaamde gezellige stuk be
vat, waarmede men enkele jaren aan
de aanvragen kan voldoen.
Blijft dus het probleem van de voor
stellingen voor de donateurs, die men
natuurlijk zo hecht mogelijk aan de ver
eniging wil binden. Kan die band ech
ter alleen gehandhaafd worden, indien
met met het gezellige en geijkte re
pertoire op gegarandeerd succes mikt?
Kan men alleen op die manier tegen de
televisie op? Het afgelopen seizoen
heeft ons een frappant feit aan de hand
gedaan. Enkele weken voordat „Sterk
ais een Jacaranda" in de Stadsschouw
burg zou worden gespeeld, verscheen
het stuk op de televisie onder de oor
spronkelijke titel „Bomen sterven staan
de"; de vereniging maakte zich be
grijpelijkerwijs een beetje bezorgd en
wijzigde ijlings de titel. Ondubbelzinni
ge reacties van bezoekers, die ook de te
levisievoorstelling hadden gezien, bewe
zen echter dat men in de schouwburg
veel meer van het interessante stuk
bleek te hebben genoten. Het levende
toneel had het bij hen overtuigend van
de televisie gewonnen.
Dat zal altijd zo blijven, daarvan kan
men overtuigd zijn. De geschiedenis
van de radio en van de gramafoonpla-
tenindustrie heeft het bewezen. Dat
zal men toegeven, maar toen laten
wij zeggen dertig jaar geleden het
radiotoestel in bijna alle huiskamers
stond en de rage van bonte treinen en
dergelijke „evenementen" de avonden
beheersten, had het toneel het toen dan
niet hard te verantwoorden? Za! het
amateurtoneel het kunnen bolwerken,
zolang de televisie een zware concur
rente is?
Ja! In elk geval. Het levende toneel
zal het stellig winnen van het kleine
beeldscherm, mits de verenigingen hun
politiek herzien en streng letten op de
kwaliteit van hun product en de aan
trekkelijke presentatie. Een onderhou
dend, interessant, goed bespeelbaar
stuk in een behoorlijk verzorgde voor
stelling is nodig. Het repertoire zal in
grijpend herzien moeten worden. En al
is het waar dat elke vereniging zijn
eigen publiek heeft dat een bepaald
soort stukken verwacht te zien, het is
ook waar dat het publiek geleidelijk
aan een andere koers gewend kan wor
den.
Het amateurtoneel zal het inderdaad
glansrijk winnen, indien het bij tijd en
wjjle zorgt voor e.en stunt. Een stunt.
Dat is geen sensatie. Dat is wel elk be
langwekkend stuk met een boeiend ge
geven; dat is een nieuw, een onbekend
stuk, een stuk dat naar vorm en inhoud
anders is; dat is een blijspel met een
beetje achtergrond; dat is een nieman-
dalletje in een flonkerende lijst; dat is
een verstandige greep uit de wereld
literatuur. Een beetje durf en een beet
je originaliteit alstublieft
Indien de besturen en leescommis
sies geen gelegenheid hebben (overdag
hun betrekking, des avonds rollen le
ren, repeteren, splen én lezen) om eens
buiten de afgegraasde fondsen en uitge
verijen te zoeken, zullen zij elders voor
lichting moeten ontvangen. Bijvoorbeeld
van de plaatselijke en regionale afdelin
gen van de twee landelijke organisaties.
Doen deze afdelingen daarmede geen
vruchtbaarder werk dan met organise
ren van gezamenlijke voorstellingen
waarvoor de geschikte krachten zich
moeilijk vrij kunnen maken en de be
zoekers nog moeilijker te vinden zijn?
Is het onmogelijk om regelmatig de
jongste buitenlandse stukken onder de
loep te nemen en te informeren, wat
door het beroepstoneel niet wordt ge
ambieerd? Is het onmogelijk om op
dracht te geven tot vertaling of bewer
king van oude stukken uit de wereld
literatuur? Heeft men er weieens aan
gedacht, om maar één voorbeeld te
noemen, om het oeuvre van Scribe door
te nemen? Kan er echt niets gedaan
worden aan de afschuwelijke vertalin
gen? Moet de voorraad van kostelijke
éénakters ongebruikt blijven liggen, om
dat „de" donateur niet van éénakters
zal houden?
Er zijn nog meer vragen. Wordt het
repertoire soms beheerst door zelfvol
daanheid en onvoldoende zelfkennis bij
de spelers, die er een stuk doordrijven
omwille van hun eigen rol? Moet het
feit dat een Stuk nieuw, onbekend, nog
niet gespeeld is, niet zwaarder wegen
dan de uitspraak van een der leden
(al of niet dekend aan eigen glorie)
„dat moeten we hebben; ik heb het ge
zien, de zaal lag flauw!" Bieden de voor
stellingen ook studiestof voor de spe
lers, met andere woorden: worden na
de voorstellingen de goede dingen, te
kortkomingen, foutjes, juiste en onjuis
te opvattingen terdege besproken, liefst
onder objectieve leiding? Is het onmo
gelijk om contact mef de donateurs te
onderhouden buiten de gewone voor
stellingen om? Bijvoorbeeld door onge
dwongen bijeenkomsten met een praatje
over leven en streven en moeilijkheden
van de vereniging; met een „reading"
va een interessante éénakter (waar
bij dus de rollen niet gespeeld, maar ge
lezen worden). Het zijn slechts enkele
suggesties in vragende vorm, die wel
licht deze of gene aan het peinzen zet
ten.
Op één vraag kan waarschijnlijk ge
makkelijk antwoord gegeven worden.
Het zou zeer nuttig en stimulerend zijn,
indien studiovoorstellingen gegeven kon
den worden, voorstellingen van belang
wekkende, opmerkelijke stukken welke
om een of andere reden buiten het ge
wone repertoire moeten vallen. Maai'
het antwoord zal wel negatief moeten
uitvallen. Want waar biedt Haarlem
(behalve misschien de Tuinzaal van
het Concertgebouw) een geschikte, ge
zellige zaal voor dergelijke interessante
experimenten?
Hk. A.
P.S. Er gaan onder de katholieke ama
teurs geruchten, dat twee verenigingen
in het komende seizoen een keer ge
zamenlijk een voorstelling zullen ver
zorgen. Wjj hopen hartelijk dat het waar
is. Het zou een grote stap in de goede
richting zijn. Het zou, gelijk dat in de
wandeling heet, een déad zijn. Dat is
altijd beter dan alleen maar klagen over
de zuigkracht van die ellendige televi
sie op de donateurs.
HAARLEM, 23 juli Het Haarlemse
raadslid, mr M. D. Proper (C.P.N.),
heef wb. en W. de volgende vragen ge-
seld:
1. Zijn B. en W. bereid om de verho
ging van de A.O.W.-uikering, die zal
gelden vanaf 1 april j.l. en waarvan in
augusus a.s. een nabealing plaasvind,
ntiet in mindering te-brengen op de bij-
steun, die de betrokken bejaarden van
de Gemeentelijke Dienst van Sociale Za
ken ontvangen?
2. Zijn B. en W. tevens bereid de be
doelde hogere uitkering ook na augus
tus geheel ten goede van de betrokken
bejaarden te laten komen, door het in
stellen van een afzonderlijke steunnorm
voor deze bevolkingsgroep?
HAARLEM Aan de Rijkskweek
school slaagden voor de hoofdacte-exa
mens de dames: M. B. Nieuweboer,
Wervershoof; A. v. d. Leeden te Amster
dam. De heren: H. J. J. Tol. Volendam;
A. W. Burger, Amsterdam; G. F. Pebes-
ma, Haarlem; J. v. d. Bijl, Amsterdam;
P. Balderwpersad Tewarie, Amsterdam.
J. I. C, v. Deutekom, Den Helder; W.
van Ede, Badhoevedorp.
Verklaring A: Mej. L. A. Diwan, Am
sterdam; de heren: B. Costers, IJmui-
den; J. G. v. d. Berg, Beverwijk; B. H.
Frenk, Edam; G. C. Kramer, Kromme
nie.
Verklaring B: Mej. I. Enninga, Pur-
merend; de heren: C. Koopman, Boven-
karspel; P. F. H. W. Middelman, Wie-
ringerwerf.
ZANDVOORT, 23 juli In het ka
der van de serie zomerconcerten van
„Touring Zandvoort" concerteert de
Koninklijke Harmonie Kapel uit Deur-
ne vanavond om 8 uur in de muziek
tent ophe t Raadhuisplein.
„Kat in de mand
een schilderij van de vervlaamste Hollander Jac. Smits.
(Advertentie)
Telef. 14444
door de aanwezigheid van de Vicon, de
machine- en landbouwwerktuigenfa-
briek van de gebroeders Vissers. Dit
snelgroeiende bedrijf is gevestigd in
een landbouwgebied en heeft een ex
port naar verschillende werelddelen.
Tussen Nieuw Vennep en De Kaag ligt
het rustige plaatsje Abbenes, dat van
daag nog de woonplaats zou kunnen zijn
van de dichter J. P. Heije. Zijn kinder
liedjes worden nog steeds uit volle
borst door de schoolkinderen gezongen.
De Haarlemmermeerpolder is een
vreemd gebied. Het ligt ingesloten tus
sen duinen en grote steden. De plano
logen van een eeuw geleden hebben er
een merkwaardig aanzien aan gege
ven, bezeten als het ware door een
meetkundige wetmatigheid. De Hoofd
weg en zijn parallelwegen hebben on
derling een afstand van 2 km en wor
den telkens na 3 km loodrecht gesne
den door kaarsrechte zijwegen. De gril
lige Ringvaart maakt echter veel goed.
Als het koren rijpen gaat, is het mooi
op een zomeravond langs een der lange
polderwegen te wandelen. De weldadi
ge rust van het land en de ruime hori
zon geven de wandelaar een tevreden
hart en een open oog.
