Delftse Taptoe gewijd
aan de mariniers
Historische figuren op Markt
Communistische hetze tegen
medewerker van Adenauer
Nederlander Louis de Geer werd
Vader van de Zweedse industrie"
Coupons
50 o/o korting
E. v. d. VELDT
OPRUIMINGSVERKOOP
98 et
Coupons
graslinnen
Camping
bedden
3 TOONKAMERS
'N PARKETVLOER,
EDELHOUT vloeren
MEUBELSHOW
v. DUIVENBODEN
r gji
r
BROMFIETSEN
RIJWIELEN
UW VERLICHTING
VAN DER MEER
Nylons
Charm, onderjurken
3.78
Zwanedons Damespyama's
8.48
Graslinnen lakens
Prachtige zuiver wollen
dekens
34.48
Interieur
matrassen
Keurkapok
matrassen
58.48
Molton
dekens
1.78
n
KOLENKISTEN
VAN BETON
tegen exceptioneel lage prijzen bij KOR1
6.98 8.28 2.28 1.98
voor
lakens en
slopen
„Onthullingen"' over „nazi-verleden*'
Fransman winnaar
van eerste manche
Races in Zandvoort
gaan niet door
Zaterdag en maandag
te kust en te keur!
Koopt nu voordelig
10 KORTING
Peignoirs
Meubelstoffen
Dusters
Tafelkleden
Damesbadjassen
Wollen
Damesjacks
kinderdekens
Kat. vitrages
Plaids
Draion dekens
Slaapkamerkl.
Donzen dekens
Matrassen
10% KORTING
VRIJDAG 29 JULI 1960
PAGINA 8
Bruynzeel keukens
en kasten
N.V. de Houtwerf Haarlem
Waterhoogten
Privé-vloot vernietigde Deense
marine in de Sont
Jeugdtitel paardenrennen
Financieel risico
MARKTBERICHTEN
overgebleven van onze
Franse en Engelse stoffen
aoYLcuxKLg-©4>e(ad. I
SMITS EN REYNDERS Telef. II902
WASMACHINES COMBINATIES
CENTRIFUGES KOELKASTEN
tegen ongekend lage Z0MERPRIJZEN
alléén SCHAGCHELSTR. 2
met en zonder naad,
modekleuren 1.75,1.18,
met kantgarnering,
modekleuren
moderne kleuren, uitstekende
kwaliteit en pasvorm
bijzonder mooie kwaliteit,
extra voordelig
150x 240 180x 240 S1OD6II
1-pers. 45.48, 49.48
1-pers. 55-48, 24.78
2-pers. 48.78, 31.78
double-face
moderne
dessins
zeer voordelig
o
opvouwbaar,
om mee te nemen,
voor logeerkamer
en als
„zonnebed"
in uw tuin
(Indien niet afgeprijsd)
Op de tijk en kapok
voor matrasreparaties
HAARLEM HEEMSTEDE ZANDVOORT I3MUIDEN -
Gr. Houtstr. Raadhuisstr. 52 Gr. Krocht Kennemeriaan
met volle garantie
extra
voordelig
o
onovertroffen
in kwaliteit
vanaf
o
alle maten
vanaf
(Van onze correspondent)
DELFT, .8 juli Qua patet orbis
co wjjd de wereld strektDat is het
motto waaronder de Taptoe Dellt I960
li oh presenteert. Het korpsdevies van
de Mariniers zal het hart zjjn van de
figuren, die voor de zevende maal op
de uitzonderlijk fraaie Delftse Markt
door honderden militairen zullen wor
den getrokken. Figuren waarvan dui-
senden Nederlanders voor de eerste
maal of opnieuw zullen komen genieten
tijdens de negen voorstellingen die dit
Jaar van dit grote, militaire schouw
spel zullen worden gegeven.
De mariniers vormen het oudste on
derdeel van de Nederlandse krijgs
macht. Het programma van de Taptoe-
Delft 1960 zal zich daarom harmonisch
groeperen rond het optreden van de
Mannierskapel van de Koninklijke Ma
rine. De zeeheld Michiel Adriaensz. de
Ruyter, de eerste commandant van het
Korps Mariniers Willem Joseph baron
van Ghent, en de raadspensionaris Jo-
han de Witt, zullen in een historische
«cène het optreden van de Mariniers-
kapel inleiden. Hun wordt de resolutie
van de Staten van Holland voorgele
zen waarbij het Korps Mariniers werd
opgericht.
Daarna volgt een gescjiutsexercitie,
die herinnert aan een van de belang
rijkste veldslagen uit de korpsgeschie
denis, de slag bij Seneffe in 1674. Door
middel van een harmonische overgang
wordt daarna door de hedendaagse ma
riniers rond het rood-wit-blauw van de
Nederlandse vlag een programma ge
bracht waaraan de tamboers en pijpers,
Advertentie
Voor ontvangst gereed!
geven U een compleet
overzicht van de nieuwste
modellen
Kampersingel 22 - Tel. 11932-12104
exercerende mariniers en na een
afwezigheid van enkele jaren ook de
fakkeldragers deelnemen. Voor het eerst
ste neemt bovendien een Matrozenkapel
aan de Taptoe deel.
Meer dan zevenhonderd militairen
werken mee aan dit grootste Neder
landse militair-muzikale schouwspel.
Ook een nieuw element zal zijn het ge-
zameljjke optreden van het trompetter
korps van de Artillerie voor het eerst
in de Taptoe het trompetterkorps van
de Cavalerie, het fanfarekorps der Ge
nie, het jachthoornkorps van de Garde
Jagers, het tamboerkorps van de Gre
nadiers, het tamboerkorps van de Ko
ninklijke Luchtmacht en het tamboer
korps van de Garde Fuseliers Prin
ses Irene".
De Koninklijke Militaire Kapel, de
Johan Willem Frisokapel en de Kapel
der Koninklijke Luchtmacht nemen hun
vertrouwde plaatsen in het programma
in. Het demonstratie- en exercitiepelo
ton van de Koninklijke Luchtmacht ont
breekt ook dit jaar natuurlijk niet. De
algemene leiding is in handen van ma
joor mr. P. Ch. L. Eschauzier. Muzi
kale en organisatorische assistentie ver
lenen majoor R. van Yperen, kapitein
A. J. van Dongen en kapitein B. M.
Koch. De uniformen en de uitrusting
van de deelnemende militairen zijn we
derom verzorgd door de heer F. J. H.
Th. Smits.
De uitvoeringen van de Taptoe zul
len worden gegeven op vrijdag 26 en
zaterdag 27 augustus en op maandag 29
augustus tot en met zaterdag 3 septem
ber. De voorstellingen beginnen om ne
gen uur, behalve de première, die om
kwart over negen aanvangt en de bei
de voorstellingen op zaterdag 27 augus
tus, die om acht uur en om half elf
zullen beginnen. Zowel de radio als de
televisie zullen aandacht besteden aan
de Taptoe.
DORDRECHT, 28 juli De 53-jari-
ge heer De Vos Burghardt uit Rotter
dam is vanmorgen bij een ongeval op
het terrein van de gebrs. Broere N.V.
te Dordrecht om het leven gekomen.
Bij de gebrs. Broere wordt momen
teel een aantal tanks voor de opslag
van benzine en olie gebouwd. De heer
De Vos Burghardt verrichtte in ver
band hiermede werkzaamheden op het
in aanbouw zijnde dak van een der
tanks. Door tot nu toe onbekende oor
zaak viel de man plotseling van een
hoogte van 14 meter in de tank. Hij
moet bij deze val op slag zijn gedood.
(Van onze correspondent m Bonn)
BONN, 29 juli Op een internatio
nale persconferentie in Oost-Berlijn zijn
de Oostduitse commnisten gistermid
dag met „onthullingen" voor de dag ge
komen over de secretaris-generaal op
de bondgkanselarjj, dr. Hans Globke,
een van de naaste medewerkers (sinds
1649) van bondskanselier Adenauer. Het
was in officiële kringen alhier bekend,
dat deze campagne op handen was.
Naar analogie van de affaire-Oberlan-
der wordt door de Oostduitse commu
nisten die enige honderden ex-nazi's
ln partjj- en staatsdienst hebben dr.
Globke zyn vermeende „nazi-verleden"
aangewreven. Op de persconferentie
werd dr. Globke er gistermiddag van
beschuldigd misdaden tegen de men
selijkheid" te hebben begaan. Dr.
Globke stond, tezamen met de minis
ter van verkeer, ir. Seebohm, en de
minister van binnenlandse zaken, dr
Schroder al enige tyd op de lijst van
hoge Westduitse functionarissen, die
de Oostduitserg met behulp van de
„Genossen" in Polen en Tsjechoslowa-
kije de woesty'n in willen sturen, na
dat het hun was gelukt om de minister
voor vluchtelingenzaken prof Oberlan-
der, in verband met de z.g. „Lemberg-
affaire" tot ontslagneming te dwingen.
Vanwege prof. Oberlanders onmis
kenbare nazi-verleden heeft de West
duitse regering niet te zijnen gunste
geïntervenieerd. In verband met de be
schuldigingen tegen dr. Globke is de
bondsregering evenwel niet van plan
werkeloos toe te zien, dat de naam van
de staatssecretaris wordt besmeurd.
Wat de Oostduitse communisten hem
als „nazi-verleden" aanwrijven is het
feit, dat hij een juridisch commentaar
heeft geschreven op de Neurenbergse
Jodenwetten. Dr. Globke, die nooit lid
is geweest van de N.S.D.A.P., heeft
daarmee willen trachten voor de Jo
den een nog zo gunstig mogelijke inter
pretatie van de wetsclausules te ge
ven. Het „Reichsgericht" der nazi's
heeft dit commentaar toen het er
achter kwam dan ook zo gauw mo
gelijk voor onbruikbaar verklaard en
ingetrokken. Vele in leven gebleven Jo
den hebben na de oorlog verklaard,
dat zij met dr. Globkes commentaar
zeer veel voor hun geloofsgenoten heb
ben kunnen doen.
Men wees er gisteren in officiële
kringen alhier op, dat toen Adenauer
In 1949 dr. Globke benoemde, de
(Joodse) Amerikaanse plaatsvervan
gende Hoge Commissaris in Duitsland,
Riddleberger, tegen dr. Globke geen
bezwaren had. Men wees voorts op
een brief, die de toenmalige bisschop
van Berlijn, Konrad kardinaal Von
Preysing, op 16 januari 1946 heeft ge
schreven, waarin de kardinaal o.m.
zei: „Dr. Globke heeft steeds zijn best
gedaan om gewelddaden van de na
zi's te verhinderen, voor zover hem dat
in zHn ambt mogelijk was. Hij lichtte
het Episcopaat in over plannen en be
sluiten van het Rijksministerie van
binnenlandse zaken, gaf inzage van
streng geheime wetsontwerpen en le
verde op deze wijze materiaal voor pro
testen en dreigementen.
Ten behoeve van de hulp aan ver
volgde Joden heeft dr. Globke de
waardevolste diensten bewezen, waarbij
hjj telkenmale leven en vrijheid op het
spel zette. Het is in de eerste plaats
aan zijn moedige samenwerking met
het Berlijnse ordinariaat te danken,
dat twee wetsontwerpen tot scheiding
van „rassische Misch-Èhen" door de
dreigende houding van het Duitse Epis
copaat nimmer tot wet werden verhe
ven.
(Advertentie)
dé vloer voor uw leven.
Passend in elk interieur.
Niets evenaart de huiselijke sfeer
en warmte van parket.
Leverbaar in fraaie, edele en
exotische houtsoorten.
Deskundige voorlichting en advies
SHOWROOM
Zijlstraat 96 - Haarlem - Tel. 20340
Joh. v. Oldenb. 27 280 m
noto Diego Garcia n.
Fremantle.
Merwedc 27 150 m nno Las
Palmas n. Dakar.
Naess Commander 27 dw.
Ras Fartak n. Mena al
Ahmadi.
Rotterdam 27 560 m wtz
Scillies n. Southampton.
Straat Rio 27 70 m nno Las
Palmas n. Vitoria.
Straat Soenda 27 940 m zzo
Cocos eil. n. Mauritius.
Zuiderkruis 27 180 m nnw
Benghazi n. Amsterdam,
tt*
Aalsdijk 27 v. Sungei
Gerong n. Djakarta.
Amstelveer 27 520 m wtn
Finisterre n. Norfolk.
Arendskerk p. 27 Gibraltar
n. Duinkerken.
Argos 27 v. Patras n.
Catania.
Bali 27 30 m z Kreta n.
Napels.
Balöng 27 90 m o Vizaga-
patam n. Chittagong.
Breda 27 te Brake.
Caltex Arnhem 27 v. Suez n.
Ras Tanura.
Caltex Eindhoven p. 27
noordpunt Luzon n.
Singapore.
Caltex Pernis 27 625 m nw
v. Cocos eil. n. Kumelï.
Caltex Rotterdam 28 te
Suez.
Fravizo 28 te Nörrkoping.
Gyrotoma 27 370 m nnw
Azoren n. Curasao.
Hestia 27 500 m wnw
Finisterre n. San Juan.
Kamperdijk 27 480 m w
Scilly eil. n. Antwerpen.
Karachi 26 v. Amsterdam n.
Curasao.
Kinderdijk 27 450 m nw
Azoren n. Antwerpen.
Korendijk 27 te
Philadelphia.
Kylix 27 v. Dundee n.
Thameshaven.
Langkoeas 27 500 m w
Minicoi n. Suez.
Lelykerk 27 te Weser.
Loosdrecht 27 t. a. Bahrein.
Mentor 27 40 m n Gibraltar
n. Antwerpen.
Moordrecht 27 v. Amuay-
baai n. Landsend.
Nanusa 27 v. Singapore n.
Port Swettenham.
Navicella 27 85 m zw
Southampton n. Hamburg.
Neder Waal p. 27 Sabang n.
Colombo.
Nijkerk 27 te Djibouti.
Orestes 27 20 m o Kaap
Skagen n. Kopenhagen.
Ossendrecht 28 te Savona.
Prins Frederik Willem 27
300 m wnw Bishop Rock
n. Londen.
Prins Willem II 340 m wtn
Landsend n. Le Havre.
Raki 27 440 m o Manilla n.
Los Angeles.
Salatiga 27 46 m w Malta n.
Montreal.
Stad Schiedam 28 te
Terneuzen.
Stanvac Malacca 27 te
Buatan.
Stanvac Talangakar 28 te
Buatan.
Steenwijk 27 600 m no
Azoren n. Baltimore.
Straat Lombok 27 t. a. loods
Beira.
Tamara p. 27 Berlinga's n.
Finnart.
Tjibantjet 27 v. Manilla n.
Hongkong.
Tjikampek 25 te
Yokohama.
Tjitarum 27 190 m zw
Saigon n. Hongkong.
Wonosobo 28 te Hollandia.
Alamak 27 v. Antwerpen n.
Rotterdam.
Alblasserdijk 27 300 m ozo
Bermuda n. Houston.
Alhena 27 160 m nw Cape
Blanco n. Rio de Janeiro.
Appingedijk 27 350 m o
Bermuda n. Havana.
Asmidiske 27 400 m zzo
Salle Isl. n. Hampton
Roads.
Bengkalis 27 v. Bangkok n.
Kohsichang.
Casamance 27 v. Rouen n.
Dakar.
Castor 27 v. Algiers n.
Malta.
Cinulia 27 595 m ntw Natal
n. Durban.
Cities Service Valley Forge
27 6y2 m n Kaap Bouga-
ronie n. Port Said.
Congokust 27 200 m wnw
Pointe Noire n. Freetown.
Eos 27 v. Algiers n. Antw.
Gaasterland 27 220 m no
Madeira n. Santa Cruz.
Geertje Buisman p. 27
Anticosti n. Rotterdam.
Holendrecht 27 800 m w
Azoren n. Antwerpen.
Krebsia 27 840 m zw
Azoren n. Trinidad.
Kryptos 28 te Pto. Mirande.
Liberiakust 27 v. Freetown
n. Lagos.
Limburg 27 100 m z Toulon
n. Genua.
Maashaven 27 13 m w Port
Etienne n. Las Palmas.
Nias 27 te Abadan.
Prins Alexander 27 500 m
ozo Cape Race n. Genua.
Roepat 28 te Barcelona.
Senegalkust 27 v. Bordeaux
n. Dakar.
Stad Alkmaar 27 v. Barce
lona n. Rotterdam.
Statue of Liberty 27 300 m
zo Bermuda n.
Philadelphia.
Sunetta 27 100 m o Recife n.
B. Aires.
Van Linschoten 27 v. Port
Gentil n. Lobito.
Vivipara 27 150 m w
Gibraltar n. Montreal.
Vlieland 27 210 m ono
Vitoria n. Curagao.
Woensdrecht 27 950 m zw
Ouessant n. Cory ton.
tl*
Eddystone 27 dw. Vlieland
n. Dieppe.
Frans-W 27 dw. Terschel
ling n. Harlingen.
Gersom 27 dw. Ameland n.
Southampton.
Haskerland 27 monding
Humber n. Rotterdam.
Helvetia 27 v. Londen n.
Rotterdam.
Ida-D 27 dw. Ameland n.
Delfzijl.
Ponza 27 dw. Ameland n.
Delfzijl.
Surte p. 27 Texel n.
Haarlem.
ti*
Cascade 28 in Finse Golf n.
Soernaes.
Catharinapolder 28 voor
Golf v. Akaba n. Eilath.
Geert 27 80 m o Firt of
Forth n. Nykobing.
Jongkind 27 dw. zw punt
Sardinië n. Tunis.
Lucas Bols II p. 28 Texel n.
Amsterdam.
Nina 27 420 m ono Cayenne
n. Dakar.
Oceaan 27 90 m zo Trinidad.
ti*
Alnati 27 90 m no
Finisterre n. Antwerpen.
Alpherat 27 100 m o Monte
video n. Santos.
Arkeldijk 27 440 m w
Scillies n. Hamburg.
Cartago 27 580 m nno Fayal
n. Rotterdam.
Dorestad 27 380 m n Dakar
n. Port Harcourt.
Esso Rotterdam 27 550 m
wnw Algiers n. R'dam.
Geeststar 27 910 m zwtw
Fayal n. Barry.
Jagersfontein 27 380 m n
Dakar n. Kaapstad.
Khasiella 27 240 m ozo Ras
al Hadd n. Singapore.
Lawak 27 480 m z St.-
Helena n. Kaapstad.
Mohammed Reza Shah 27
720 m nw Fremantle.
Tara 27 320 m zzo St.-Vin
cent n. Antwerpen.
Van Noort 27 840 m wnw
Fidji eil.
tl*
Acmaea 28 te New York.
Aegis 28 te La Guaira.
Alca 27 v. Calabar n.
Takoradi.
Asterope 27 290 m zo New
York n. Nederland.
Bonita 27 100 m zzw Kaap
San Antonio n. Charleston.
Bussum 27 v. Paranagua n.
Pto. la Cruz.
Friesland 27 55 m zw Kaap
San Lazaro n. Panama
kanaal.
Hydra 28 v. Nassau n.
Santiago.
Ivoorkust 27 17 m o Madeira
n. Freetown.
Java 27 600 m wzw Pitcairn
Island n. Balboa.
Johannes Frans 27 300 m nw
Lima n. Balboa.
Kabylia 27 50 m z San
Francisco n. Anacortes.
Kara 27 v. Turku n. R'dam.
Kennemerland 27 v Recife
n. Salvador.
Kloosterdijk 27 400 m o
Bermuda n. Miami.
Korenia 27 330 m n Barba
dos n. Curagao.
Leeuwarden 27 t. a. Limon.
Maas 27 v. Lissabon n.
Algiers.
Meliskerk 28 te Suez.
Memnon 27 te Ciudad
Bolivar.
Naess Tiger 27 10 m o Cape
Maysi n. Covenas.
Oranje 27 v. Napels n.
Athene.
Parkhaven 28 v. Santos n.
Bahia.
Prins der Nederl. 27 v.
Santiago de Cuba n.
Cartagena.
Prins Joh. W. Friso 28 v.
Antwerpen n. Hamburg.
Roebiah 28 v. San Francisco
n. Porland.
tl*
Aalsdijk 27 v. Sungei
Gerong n. Djakarta.
Alkmaar 26 v. Calcutta n.
Abadan.
Japara 27 te Amsterdam.
Kryptos 28 te Peto. Miranda.
Limburg 27 100 m z v.
Toulon n. Genua.
Markab p. 27 Kaap Quantin
n. Bayonne.
Vausm 27 130 m o v. Malta.
tl*
Amstelkroon 28 200 m w
Cocos eil. n. Karachi.
Friesland 28 20 m n
Blaavandhoek n. Kyndby.
Loenerkerk 28 30 m ozo
Startpoint n. Rotterdam.
Nestor 28 340 m ono Fayal
n. Paramaribo.
Oranje 28 140 m wzw Zante
n. Athene.
Philidora 28 150 m nto
Massawah n. Mena al
Ahmadi.
tl*
Aagtekerk 28 te Le Havre.
Almkerk 28 v. Hamburg n.
Antwerpen.
Argos 28 100 m o Catania.
Banggai 27 v. Tandjung
Mani n. Singapore.
Caltex Arnhem 28 65 m nnw
c. The Brothers n. Ras
Tanura.
Caltex Gorinchem 28 v.
Vasteras n. Rotterdam.
Caltex Pernis 28 370 m nw
Cocos eil. n. Kurnell.
Caltex the Hague 28 130 m
otz Ras al Hadd n.
Co'lombo.
Forest Town 26 v. Bahrein
n. Ummsaid.
Fravizo 28 50 m o
Nörrkoping.
Gaasterland 28 te Santa
Cruz.
Hector 28 te Bremen.
Hoogkerk 28 450 m o
Colombo.
Maaskerk 28 te Calais.
Mitra 28 te Manchester
Ship Canal.
Naess Commander 28 100 m
zzw Masira n. Mena.
Navicella 28 12 m nw
Noordhinder n. Hamburg.
Noord wijk 28 v. Emden n.
Hamburg.
Papendrecht 28 123 m zzw
Ouessant n. Novorossisk.
Prins Fred. Willem 30 te
Londen.
Saloum 28 200 m zw Sao
Vincente n. Bordeaux.
Stad Alkmaar 28 50 m zw
Valencia n. Rotterdam.
Stad Maassluis 28 150 m nno
Cape Finisterre n. Pepel.
Stad Rotterdam 28 40 m z
Toulon n. Genua.
Tamara p. 28 Finisterre n.
Finnart.
Vlist 28 75 m wzw Landsend
n. Amsterdam.
tl*
Rempang 28 te Bremen.
Sarpedon 27 1300 m zw
Azoren n. Amsterdam.
Sliedrecht 26 v. Newport-
news n. Colon.
Stad Leiden 29 te Suez.
Talisse 27 v. Chittagong n.
Rangoon.
Themis 29 te Willemstad.
Wieldrecht 29 te Pto. la
Cruz.
DEN HAAG, 29 juli Konstanz 417 1,
Rheinfelden 290 -f5, Ottenheim Straats
burg 315 —15, Maxau 489 6, Plochingen
111 3, Mannheim 332 5, Steinbach 130
-f3, Mainz 298 2, Bingen 206 1, Kaub
227 onv., Trier 118 4, Koblenz 223 6,
Keulen 192 1, Ruhrort 375 2, Lobith
980 -fl, Nijmegen 762 -fl, Arnhem 793 +1,
Eefde IJssel 302 onv., Deventer 207 onv.,
Monsin 5530 10, Visé 4930 2, Borgharen
.3859 +1, Belfeld 1080 +5, Grave beneden
de sluis 496 onv. De minst gepeilde diep
ten in de vaargeul, heden vermeld op de
waarsclfüwingsborden zijn in centimeters:
HeveadorpA'dam-Rijnkanaal 245, A'dam-
RijnkanaalLekkanaal 240, IJsselkop—
Doesburg 260, Doesburg—Zutphen 270,
ZutphenDeventer 270. Toegelaten grootste
diepgang van Millingen tot St. Andries 340
cm. De scheepvaart op de Waal boven
Nijmegen is in de komende nacht niet ge
stremd.
(Advertentie)
WIT REKENT....
bezoekt vrijblijvend de permanente
SPAARNE 11 t.o. de Damstraat
Expositie van nagenoeg alle be
kende merken, o.a.: Formule -
Artlfort - Propos - Royal - Pas
toe - Bouman en C 20 fabri
katen.
De meest verwende cliënt
slaagt bij onze „groep C 20".
Van fabriek naar particulier
SPAARNE 11 - HAARLEM
(t/o de Damstraat)
Telefoon 13608 - 17165 - 34200
Op de Oude Markt in de
Oost-Zweedse indus
triestad Norrköping
staat vlak voor de ingang van
de grote papierfabriek een
bronzen standbeeld, vervaar,
digd door de bekende beeld
houwer Carl Milles. De
nieuwsgierige toerist, die
graag wil weten, welke voor
aanstaande persoonlijkheid
door dit standbeeld wordt
voorgesteld, kan van iedere
willekeurige voorbijganger te
hore i krijgen, dat het de Ne
derlander Louis de Geer is,
en iedere schooljongen in
heel Zweden, die zijn geschie
denislessen goed heeft ge
leerd, zou daaraan kunnen
oevoegen: „de vader van de
Zweedse industrie".
Want zo luidt de Zweedse
eretitel van deze 17de eeuw-
se Nederlandse pionier, die
met behulp van een groot aan
tal uit de zuidelijke Neder
landen geëmigreerde smeden
en andere ambachtslieden de
mijnbouw en metaalindustrie
van midden-Zweden organi
seerde, reorganiseerde en tot
ontwikkeling bracht en die
daardoor de basis legde voor
de wereldomvattende hyper
moderne Zweedse industrie
van heden. Over het hoe en
waarom van De Geers werk
voor Zweden kunnen dikke
boeken worden geschreven en
lange verhalen worden ver
teld, en dat is vooral in Zwe
den zelf en overigens ook in
enkele gevallen in Nederland
en België dan ook gedaan.
Want niet alleen maakte hij
zich verdienstelijk op econo
misch, financieel en technisch
gebied, ook in militair op
zicht verleende hij het 17de
eeuwse Zweden zijn steun. In
1644 liet hjj op eigen kosten
een complete vloot uitrusten,
die de Deense versperring
van de Sont forceerde en die
kort daarna de gehele Deense
vloot vernietigde in de ver
schrikkelijke slag bij Lap
land. Aan dit wapenfeit dankt
Louis de Geer een andere
eretitel, „bevrijder van de
Oostzee". Maar laten we ons
verhaal van voren beginnen.
Koning Gustav Adolf n had
in 1615 de oorlog tegen de
Deense koning Christiaan IV
verloren en werd door laatst
genoemde gedwongen een
schadevergoeding te betalen,
die ver boven zijn draag
krachten lag. Om aan zijn
verplichtingen te kunnen vol
doen, moest hij dus geld le
nen van het buitenland, het
geen evenwel niet zo gemak
kelijk was. Toch vond de lis
tige Gustav Adolf een uitweg.
De Deense koning had als
garantie voor de correcte be
taling der schadevergoeding
bezit genomen van de ves
tingstad Alvsborg aan de
Zweedse westkust. Zou Zwe
den niet betalen, dan werd
deze stad ter beschikking ge-
Zweden, welke hij wilde
pachten en exploiteren. Zijn
plannen stemden in zoverre
overeen met die van koning
Gustav Adolf, dat laatstge
noemde ook niets liever zou
zien dan dat de verouderde
en vervallen ijzergieterijen
en smidsen van zijn land
nieuw leven zou worden in
geblazen en de arbeidsmetho-
des er zouden worden ver
beterd. Een groot gedeelte
van het Zweedse ijzer moest
zelfs worden uitgevoerd naar
de Noord-Duitse steden, waar
er o.a. wapens van werden
gesmeed, die dan weer wer
den terugverkocht aan Zwe
den.
steld van de Spaanse vloot,
hetgeen niet alleen een ern
stige bedreiging zou vormen
voor de Zweden, maar ook
voor Holland. Als er dus enig
land belang bij zou hebben
om Gustav Adolf uit de brand
te helpen, dan was dat Hol
land.
En inderdaad waren de
Hollanders bereid om in hun
beurzen te tasten. Vooral de
Amsterdamse kooplieden en
bankiers waren sterk in de
affaire geïnteresseerd met
het oog op hun belangen bij
de handel op Noord-Europa
Onder hen bevond zich een
nog betrekkelijk jong zaken
man, die de aandacht van de
Zweedse koning trok door
het grote bedrag, waarmee
hij aan de lening deelnam.
Zijn naam was Louis de Geer
en het was juist zijn bedoe
ling geweest de aandacht te
trekken van koning Gustav
Adolf.
De Geer, die reeds een uit
gebreide handel in metalen,
wapens en buskruit dreef op
de landen rond de Middel
landse Zee, had namelijk zijn
zakenmansoog laten vallen
op de bodemrijkdommen en
de ijzerindustrie van Midden-
De Zweedse koning had
reeds een aantal smeden la
ten overkomen uit de Arden
nen, die tot taak hadden ge
kregen om hun vakkennis
over te dragen aan hun min
der bekwame Zweedse col
lega's. De Geer wilde echter
niet alleen financier-hand
langer zijn, hij wilde de ex
ploitatie van zowel mijnen
als smederijen zelf ter hand
nemen. Via enkele goede re
laties in Zweden en ook dank
zij de goede beurt, die hij
met zijn royale lening bij de
Zweedse koning had gemaakt,
kreeg hij uiteindelijk zijn zin.
Hij begon met een kleine
ijzergieterij in het plaatsje
Finspang nabij Norrköping,
dat binnen enkele jaren uit
groeide tot een voor die tijd
groot industriecentrum. De
oude smeltkroezen liet hjj
vervangen door moderne
ovens en bovendien liet hij
niet minder dan twaalf sme
derijen aanleggen voor de fa
bricage van wapens harnas
sen en ander oorlogstuig.
Reeds na enkele jaren produ
ceerde hij voldoende gewe
ren en kanonnen om er niet
alleen het gehele Zweedse
leger mee uit te rusten maar
ook nog te kunnen exporte
ren naar Holland.
De werklieden, die hij no
dig had vond hij onder de
door de koning geïmporteer
de „Wallonen", terwijl hij op
eigen initiatief nog honder
den smeden liet overkomen
uit België en de noordelijke
Nederlanden. Deze buiten
landers, allen protestanten,
werden aangesteld als voor
mannen, die voornamelijk tot
taak kregen de Zweden te on
derwijzen in de nieuwe ar-
beidsmethodes. Zijn naaste
medewerkers zocht hij meest
al onder zijn relaties uit Am-
terdam. Binnen een jaar of
dertig waren De Geer en zijn
familieleden eigenaars van
tientallen bloeiende indus
trieën, niet alleen op het ge
bied van de ijzerbewerking
en wapenvervaardiging, maar
ook op dat van de textiel-
en papierfabricage. De naam
van De Geer genoot aanzien,
vooral nadat hij op zo royale
wijze zijn bijdrage had gele
verd aan de verdrijving van
de Denen uit de Oostzee in
1644.
In 1648 trok Louis de Geer
zich definitief terug uit zijn
zaken en vestigde hij zich
weer in Amsterdam, waar hij
vijf jaar later op 66-jarige
leeftijd overleed. De ontwik
keling van zijn industrieën
ging voort. De meeste fabrie
ken kwamen langzamerhand
geheel in Zweedse handen,
terwijl sommigen in het be
zit bleven van de oorspron
kelijke eigenaars. Het nage
slacht van De Geer en van al
die andere Wallonen en Ne
derlanders heeft tot op de
huidige dag steeds belang
rijke plaatsen bekleed in de
Zweedse samenleving, niet
alleen in het bedrijfsleven,
maar ook op het gebied van
wetenschap en politiek. En
zelfs in het moderne en sterk
socialistisch - georiënteerde
Zweden wordt een Waalse of
Nederlandse naam nog steeds
beschouwd als een bewijs van
goede afkomst, waaruit dus
blijkt, dat het respect, dat
men destijds voor deze im
migranten koesterde, nog
steeds, zij het onbewust, is
blijven voortbestaan.
VENETIE, 29 juli De Fransman
Yves Delespaul heeft met het paard
Jaguar de eerste manche gewonnen
van het toernooi om het Europees kam
pioenschap junioren, dat tot en met 31
juli te Venetië wordt gehouden.
De volgende plaatsen werden bezet
door: 2. Verbeek (Belg) met Admiral;
3. Michael Cresswell (GB) met Mack-
seson; 4. Elizabeth Broome (GB) met
Gay Monty; 5. Douglas (GB) met Ca-
triona; 6. Giuseppe Ravano (It) met
Price Regent. De Nederlanders wisten
niet tot de ere-plaatsen door te dringen.
UDEN, 28 juli Op het provinciaal
kapittel der Kruisheren is als vicarius
van de provinciaal gekozen de hoog-
eerw. heer G. Wester. Tot continuarii
van de provincie werden de zeereer-
waarde heren N. van Leeuwen, B. Fi
scher en A. Teunissen Bruggink geko
zen.
DEN HAAG, 29 juli De gecombi
neerde races voor auto's en motoren,
die de KNMV en de KNAC zondag 7
augustus zouden houden op het circuit
van Zandvoort, gaan niet door, daar de
KNMV, die in eerste instantie de orga
nisatie in handen had, de financiële ri
sico's niet aandurft. De KNAC heeft niet
kunnen besluiten op eigen gelegenheid
sportwagenr^ces te organiseren, even
eens vanwege de financiële risico's en
bovendien, omdat op 7 augustus een
aantal bekende rijders niet aanwezig
kan zjjn.
De dag tevoren wordt namelijk in
Engeland de return-wedstrijd gehouden
van de landenwedstrijd Nederland-
Groot-Brittannië voor grand tourisme
wagens tot 1600 cc.
DEN HAAG, 28 juli Binnenkort is
de benoeming te verwachten van jhr
J. Q. Bas Backer, laatstelijk buitenge
woon en gevolmachtigd ambassadeur
te Jeruzalem, tot buitengewoon gezant
en gevolmachtigd minister te Praag.
MARKTBERICHTEN BARNEVELD, 28
juli Coöperatieve Veluwse EierveilinK
ÏBarneveld-Ede Weekaanvoer circa 850.000
stuks, waarvan er thans 382.240 werden ge
veild. Prijzen eieren van 4147 gram 8.71—
11.28, eieren van 4752 gram 11.6014.37,
eieren van 5257 gram 13.7014.50, eieren
van 5760 gram 14.5614.92, eieren van
6064 gram 15.0215.47, eieren van 6470
gram 15.4015.63, alles per 100 stuks.
Eierveiling S.B.E. Aanvoer 556.735 st.
Prijzen: eieren van 5760 gram 14.6015.03,
eieren van 6064 gram 15.0115.32, eende
eieren van 5565 gram 8.019.30, eende
eieren van 6674 gram 9.5511.01, alles
per 100 stuks.
Eiermarkt Aanvoer 1.850.000 stuks.
Prijzen: eieren van 6065 gram 1515.75,
algemene prijs 15.30 per 100 stuks, kilo
prijs 2.47, basis 62 gram, eieren van 4254
gram 1014, kiloprijs 2.382.59.
Varkensmarkt Aanvoer 190 stuks, prij
zen biggen van 4457, drachtige zeugen
230380 per stuk.
DEN HAAG, 28 juli De heer J. J.
Kalis, oudste directeur en voorzitter
van de raad van beheer van de n. v.
baggermaatschappjj Bos en Kalis te
Sliedrecht is benoemd tot officier in de
Orde van Oranje-Nassau.
grote houtstr. 130 haoelem
INHOUD 2—20 HL.
GEMAKKELIJK
TE PLAATSEN.
OP TE BOUWEN UIT LOSSE ELEMENTEN
Z. B. SPAARNE 96 HAARLEM
Magneet - D.K.W. - Sparta - Solex
Berini - Union - Ponette enz. enz.
Burgers E.N.R. - Raleigh - B.S.A. -
New Hudson - Union - Pon - Empo -
Ervo enz. enz.
Alle modellen in voorraad.
Diverse merken - Prima service
Ruime sortering onderdelen en banden.
Rustenburgerlaan 75-77 -79-81 - Telefoon 19876
Komt 'ns vrijblijvend kijken.
(let op juiste no. s.v.p.)
J. Th. Kort
L. Veerstr.
41
