Honderd jongelui uit zeven
landen in Festival
Tien dagen hard „blokken
op internationale show
of Arts
FA NC UNE
schaadt opzet
Merkwaardige onthullingen
van oud-gevangene
betoog
o
Mgr. dr. J. A. E. van Dodewaard
bezocht de St.-Gregoriuskerk
EEN
WAARSCHUWING
H
SANTPOORT BEGINT AAN
ZIJN FEESTWEEK
DONDERDAG IN BLOEMENDAAL
NAAIMACHINES
GEVANGENISSEN NOG ACHTERBUURTEN?
Warme belangstelling voor restau
ratiewerk van vrijwilligers
NAPOLEON EN
HAAK GENERAALS
mm
Sterk rennersveld in
Ronde van Santpoort
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1960
PAGINA 9
y>
HAARLEM, 2 augustus Het klinkt allemaal erg gewichtig: Festival
°f Arts, Conference of International-minded Schools, experiment in inter
nationaal samenwerken. Maar je neemt dat al gauw met een korreltje
zout, als je merkt dat het gaat om bijna hondef-d jonge mensen uit zeven
Verschillende landen, die samen een show in elkaar gaan zetten. Het is
natuurlijk krankzinnig om in tien dagen tijds zo iets te willen klaarspelen.
Maar niemand heeft ook beweerd, dat Hetty Blok, die dit „Festival of
Arts" leidt, of Jack Bow die haar als choreograaf en dansmeester ter
zijde staat, helemaal goed bij hun verstand waren toen zij deze opdracht
aanvaardden. Je hoeft dit tweetal maar bezig te zien om tot de con
clusie te komen, dat dit niet normaal meer is. Maar zou het niet juist deze
touch of the poet" zijn, die er voor zorgt, dat er in deze tien dagen
Wèl een show uit de grond wordt gestampt? Donderdagavond zullen we
het resultaat zien in het Bloemendaalse openluchttheater. Of als het slecht
weer is: vrijdagavond in het Concertgebouw.
DWRDWT in zwem
bad Kleverlaan
Ooethe
anhaddatgrzetr Nu
Discipline
Annie Schmidt
Opgepast met sommige (zeer giftige) middelen
tot bestrijding van insecten
Zaterdag wedstrijd tussen
Stomvogels en Blauw Wit
Cricket-spelers van Rood
en Wit tegen Engels team
Inbraak tijdens
kerkbezoek
Portefeuille verdwenen
en weer terecht
Geen voorrang verleend
Inbraak in telefooncel
HAARLEM, 2 aug Voor de derde
maal is voor de beslissingswedstrijd
DWR 1-DWT 1 een ander terrein
vastgesteld. Nu is echter geen veran
dering meer mogelijk en wordt de wed
strijd hedenavond, aanvang half acht,
in de gemeentelijke z weminrichting
aan de Kleveerlaan in Haarlem ge
speeld.
Iedere dag reneteren de jongelui van
10 tot 3 uur. Officieel tenminste. Want
vier uur wordt het toch altiid wel. Ze
hebben de tiid niet gehad om zich er
over te verwonderen, dat ze vreemden
voor elkaar zün, of dat ze geen land
genoten zijn. Ze vielen van de ene ver
bazing in de andere. Maandagmiddag
al zaten ze in het onenluchttheater,
waar Hettv Blok on de grasmat ver
scheen. ..Some dutch showbusiness-wo-
man". Maar wat voor een! ...TulTe
ziin mijn slaven. Denk maar dat ik
Napoléon ben", gilde ze door het the
ater, zich wriop-erid in allerlei boch
ten. ,.Tk stel jullie voor aan mijn ge
neraals". Dat waren dan Jack Bow.
o arm an tic en snïts. maar oh! zo'n
heul in ziin r°netitielokaal Wolfgang
..Amadeus" Wüdeveld die de muzika
le leiding heeft Boh Loggers, die
de décors helnt maken en verder nog
verschillende anderen, die ieder een on
derdeel van het nrnmmma voor hun
rekening hebben genomen.
Hettv Blok liet er geen gras over
groeipn. Auditie! kondigde ze aan. Ze
'ich in een rieten stoel, dra-
p "Herleï nanieren om zich heen
rn-na de honderd aan haar monste-
DopIo voorbijgaan. Zing eens wat.
Tack e,v"s wat' Dans eens wat.
,.,ow stond een heetie ver der on
gade te slaan. ..Hemel
?i?vlen begonnen?" zag men hem
denken. ntit.„s <rir>g er een schokie
door znn hoof aDat meisie daar! Die
aat ns kiiken... die gele (de Duit-
r,s m-ar-pu PPTI p-cpi jiorkenningskaar-
tie) Tsionee. houdt PM1S even
vast. Inderdaad h'iikt het meisie een
Prima danseresje. <5trah<- 7al ze een so
lo maken in de eemimeerde sprookjes-
dans ..Assepoester".
En intussen zaten ze rustig hun bo-
terhaminptie te eten: Lilian® Bouret-
te .uit Crest in zuid-oost Frankrijk,
Jyolkmar Küthmann uit Hannover.
T'mpthv Rhaun "Wunt uit Hereford en
ai die anderen. Het deed hen al niets
meer. De eerste verdoving had ziin
Uitwerking niet gemist. De tweede
volgde de volgende dag, toen er ere-
reneteerd ping worden. Hetty Dlok
jelf nam uiteraard het ..dramatische
gedeelte voor haar rekening". Neder
landse kinderen snelen de nersifage
Pvramus en Thisbe" van Kees Stin.
vent de geschiedenis van de
t^ee antieke gelieven, die elkaar des
avonds door een sp eet .n de muur
kusten, omdat pa met op hun vrij
age gesteld was.
De Duitsers kwamen onder leiding
De Duitsers Wer om ep
van Frau Land v jiebten" te spelen
„De Laune des anemaal wat
auemaai wat
SSr tellta om in bet mogramma^te
1U soelen ze
maar het voorsnel. eomnleet
ziek. zang en dans. Eeni paar-wener
landse meisies zullen er in T pel en
Frau Landmann doceert m
voordracht aan het Landsch nover.
Holzmünden bij Hannove -
Holzmunaen - buj.
Het is een internaat, waar ta^^ cfti_
Soiling
Het is een internaat, woo, st11.
tenlanders hun kinderen OP schooi
ren. Frau Landmann is vroeder
ce geweest, maar tenslotte is a.
helemaal gaan wiiden aan de
tische opvoeding van de Jene": N
lijk kwam ze toen op de schoolJ. -sj
waar haar man die c"nJeF?l,.„nPi
is muzieklessen geeft. Het X? y,pPft
tot „Die Laune des Verlichten h
ze voor deze gelegenheid Goethe
Bloemendaal" genoemd.
De waanzin ten top is een dansrepe-
titie bij Jack Bow. In de aymnas
tiekzaal van de Christiaan Huvgens-
school hangt de balletmeester in ae
rekken. Hij brabbelt een eigen ge
maakt esperanto, dat wonderlijk ge
noeg door ieder verstaan wordt.
„Koom dan toch, meine liebe filles et
gar cons, it's the highest time". Voor
al, wanneer er weer eens een Paab
uit de pas zijn gevlogen en bij zich
kwaad maakt. „Milles tonnerres, I
get you out of die Donnerwetter de con-
nerwetter de opgelet, daar gaan
we weer". Met een lenige sprong be
landt hij op de vloer, neemt een meis
je bij de schouders, loopt een paar pas
sen met haar mee, draait zich snel om
en grijpt een jongen die de maat niet
meer houdt. Hun, daar hangt hij
wêer in zijn rek. De kinderen ziin gek
op hem. Instinctief voelen ze, dat deze
bekwame vakman hen wat leert, iede
re minuut dat ze met hem werken.
„Het spijt me, dat ik het zeggen
moet maar de Nederlanders zijn hel
minst gedisciplineerd", zegt hij tij
dens een korte adempauze. Dan de En
gelsen. Ze leven voor niets anders
meer dan hun show. Als ze niet nodig
zijn bij Bow, drommen ze samen de
gang in om het nog eens dunnetjes over
te doen. En als de hele zaak weer com
pleet is, hebben zij alles al onder de
knie. „Maar er zijn een paar solistes
bij! Hemel, dat zo-iets mogelijk is!".
Jack Bow wordt in de Christiaan Huy-
gensschool als een duivelskunstenaar be
schouwd, als een ontembare en onver
moeibare duivelskunstenaar. En Frau
Landmann wil hem naar haar Land-
schulheim meenemen om daar een
cursus rhythmiek te geven.
(Advertentie)
VERKOOP VAN ALLE MERKEN
DUS RUIME KEUZE
l1 V/SflW Grote Houtstraat 181
•«XMtiEll Telef. 14444
Langzamerhand begint er tekening
te komen in „International Handshake",
het grote „ballet voor handen", dat
straks het pauzenummer van de show
moet worden. Ongelooflijk, hoe deze
jonge mensen in nauwelijks twee uur
de ingewikkelde constructie van het
nummer volkomen dóór hadden. Er
gens in een der lokalen repeteert Wij-
develd met zijn muzikanten. Opmerke
lijk is, dat het muzikaal gevoel bij
vrijwel alle deelnemers het best ont
wikkeld is. Het is hem gelukt om m
recordtijd een uitstekend spelend or
kestje samen te stellen. Ook vocaal
blijken de kinderen tot opmerkelijke
prestaties in staat te zijn. Om een
voorbeeld te noemen: de Ierse meisjes
vormen een voortreffelijk Madrigaal
koortje.
En Intussen repeteert Hetty Blok de
kinderversjes voor grote mensen. De
liedjes van Annie Schmidt zullen door
de jongelui worden uitgebeeld: Mees
ter van Zoeten, die waste zijn voeten;
's zaterdags in het aquarium". En
Jack Bow, rechts, is met enige jongens met grote passen doende het slotnummer
van de internationale show in te studeren op het toneel van het Bloemendaaise
Openluchttheater.
p zonnige. zaterdagmiddagen
en zondagen was het op de bin
nenplaats van de Leeuwarder ge
vangenis een solarium. In diverse gra
den van ontbloting het boven
lichaam mocht niet helemaal ontbloot
zijn,\daarop werd door surveillerende
blauwpqpers streng gelet waren de
zwaarste misdadigers van Nederland
aan het zonnen. Op het speelveld bin
nen het carré renden twee elkaar met
vuur en hartstocht bekampende
handbalteams. Luid klonken de toe
juichingen of afkeuringen van de sup
porters, af en toe daverde gelach. In
de kerkzaal repeteerde het „huisor
kest" met gesyncopeerde muziek en
een schetterende trombone. Uit de re
creatiezaal of door de gestichtsom-
roep klonk het gekoer van Doris Day,
En daar tussendoor Hepen de komen
de en gaande bezoekers de vrouwen,
kinderen, verloofden, vaders en moe
ders. Hoe keerden zij huiswaarts? Vol
verbazing of vol vreugde of vol erger
nis over dit Lido?"
„Pippeloentje". Of de spirituals,
waaronder het bekende „Joshua fit de
battle ob Jericho". Er komt een mas
kerade en een Spaans nummer, hoewel
er geen enkele Spanjaard bij het ge
zelschap zit.
Het is te hopen, dat de jongelui mooi
weer treffen donderdagavond. Het
openluchttheater in Bloemendaal heeft
heel wat plaatsen. Het is de moeite
waard om een kijkje te gaan nemen,
want het programma is op zichzelf al
de moeite waard. Men kan dan boven
dien met eigen ogen zien wat tien da
gen hard werken door honderd jonge
mensen uit zeven verschillende
den tot resultaat kan hebben.
lan-
Voor zover de jongens en meisjes niet in het Openluchttheater of in de Christiaan
Huygensschool nodig zijn om te repeteren, zijn ze in het Coornhertlyceum bezig
de decors voor hun internationale show te maken. Bob Loggers heeft de leiding
van dit atelier.
IJMUIDEN, 2 aug. Tegen acht uur
maandagavond stopte aan de Kanaal
straat voor de St.-Gregoriuskerk een
blauw-en-wltte auto, waaruit de bis
schop van Haarlem, mgr. dr. J. A. K.
van Dodewaard, stapte, vergezeld van
zijn secretaris, de zeereerw. heer H.
Kuipers. Zaterdagmorgen was hulpkos
ter Bertus Hermans bij de bisschop ge
weest om hem te vertellen van het brok
katholieke actie, dat arbeiders bezig
zijn te verwezenlijken bq de spontane
restauratie van hun oude kerk. Drie
kwartier lang heeft hij de bisschop hon
derduit mogen vertellen over dit werk
en monseigneur werd er zó door ge
boeid, dat hij niet alleen vroeg om op
de hoogte gehouden te worden van de
vorderingen van de werkzaamheden,
maar direct daaraan toevoegde zelf te
komen kijken. En dat moest maar zo
gauw mogelijk gebeuren. Met het ge
volg, dat maandagavond reeds dit be
zoek werd gebracht.
Eerst werd het werk aan de buiten
kant van de kerk bekeken. Oma Klaver,
die zo trouw iedere werk-avond voor de
koffie zorgt de kruidenier wilde niet
achterblijven en schonk een pond kof
fie, twee pond suiker en koek, zoda!
zij weer even vooruit kan moest erpij
komen. En ondertussen toonde de bis
schop zich zeer geïnteresseerd. Het was
bijna allemaal werk voor bankwerkers.
Maar hoe kom je aan zoveel vakmen
sen7 Die zijn er ook niet, werd de bis
schop verteld. Maar. elke bankwerker
krijgt een paar leken in dat ak tot hulp
De ene bankwerker had naast zich een
melkslijter en een t«dsC^Uver van de
hoogovens, de tweede werkte met een
chauffeur van een ijsauto en een post-
hesteller. En de derde had een spoor-
man en een grondwerker tot maats.
De betimmering van de sacristie,
ezer dagen heb
ben alle artsen
in Nederland van
de geneeskundig hoofd
inspecteur van de volks
gezondheid, dr. Dijk
huis, een schrijven ont
vangen waarvan hier
de eerste alinea letter
lijk volgt: „In de afge
lopen weken hebben
Zlch reeds enkele ver-
Buigingsverschijnselen
voorgedaan door het omgaan met be
strijdingsmiddelen zoals deze in de
land- en tuinbouw wordon gebruikt."
Omdat ik uit ervaring weet dat
alle waarschuwingen ten spijt nog
al te vaak nonchalant met deze soms
zeer gevaarlijke stoffen wordt omge
sprongen, verdient deze waarschuwing
de ruimst mogelijke verspreiding op
dat iedereen die met deze stoffen'om
gaat van de gevaren doordrongen mo
ge zijn. Gelukkig zijn lang niet alle
middelen om insecten te verdelgen
(insecticiden) even gevaarlijk voor
de mens. De ook in de huishouding
veel gebruikte middelen D.D.T. of
gammexaan zijn voor mens en huis
dier niet erg giftig, tenzij het oplos
middel, bijvoorbeeld petroleum, giftig
is.
De strijd tussen de mens en het
veelal nietige insect om het overwicht
on deze aarde is al zo oud als de mens
zelf. Het woord „overwicht" lijkt hier
misschien wat dramatisch maar is
het allerminst. Het is een strijd op
leven en dood waarbij de insecten on
danks enkele recente verliezen nog
Steeds in het voordeel zijn. Merkwaar-
die is dat de meeste schadelijke insec
ten ons niet rechtstreeks benadelen
maar indirect door het overbrengen
van ziekten, het verorberen van onze
textilia of van de oogst. De steek van
een vlieg, vlo, luis of mug kan zeer
hinderlijk zijn maar veroorzaakt geen
echte ziekteverschijnselen (zeldzame
uitzonderingen daargelaten) Gevaar
lijk worden deze insecten als zq zijn
hesmet met microscopisch kleine pa
rasieten protozoën (malaria, slaap
ziekte), bacteriën <Pest> n^ ?e"
(gele koorts, vlektyfus).. Door het
overbrengen van deze ziektekiemen
hebben de insecten er in de loop der
eeuwen toe bijgedragen dat volkeren
zijn gedecimeerd, oorlogen verloren
en beschavingen (Griekenland) ten on
der zijn gegaan. Het is overigens zeer
merkwaardig, ja bqna ongelofelijk
dat wij eerst in deze eeuw de rol van
de insecten bi) het overbrengen van
deze ziekten hebben leren kennen. Er
is sindsdien enige vooruitgang ge
boekt in de bestrijding, maar er is
geen sprake van dat wij een definitie
ve overwinning behaald zouden heb
ben; integendeel, door het optreden
van immuniteit voor ie insecticiden
is het niet onmogelijk dat de insecten
verloren terrein zullen herwinnen.
(Zelfs de eenvoudige huisvrouw weet
al dat een deel van de vliegen zich
niets meer aantrekt van p,D.T.).
Nog steeds is malaria (derdedaag-
se koorts) de meest verbreide ziekte
°PDeastr(jd tegen termieten, motten,
tapijtkevers e.d. valt vrijwel buiten
het bestek vah deze beschouwing.
Anders is het met de bestrqding van
de insecten in land, en tuinbouw (ook
in volks- en siertuinen!). Dat allerlei
insecten en. schimmels grote schade
kunnen aanrichten mag ik bekend
veronderstellen. Rupsen, sprinkha-
nen, talloze luizen en kevers .kunnen
een vruchtbaar land in korte tijd kaal
vreten
Sommige bestrijdingsmiddelen zijn
et is derhalve noodzakelijk
men de gevaren kent en
dat
de
maatregelen neemt die nodig
zijn om ongevallen te voorkomen. Op
de eerste plaats moeten deze bestrij
dingsmiddelen goed opgeborgen wor
den, zodat onbevoegden er niet aan
kunnen komen. De overheid eist, dat
op het etiket van de verpakking van
zwaar giftige stoffen een doodskop
staat en bij de minder giftige stoffen
een Andreaskruis. Voorts moet be
halve de handelsnaam ook vermeld
worden de naam van de werkzame
stof en met name of deze stof een anti-
cholinesterasewerking heeft. Om ver
giftigingen te voorkomen moeten zij
die met deze insecticiden omgaan we
ten, dat morsen bij de bereiding van
zeer giftig, waardoor zij een gevaar
kunnen vormen voor de mens die er
mee werkt, maar ook voor kinderen
en vee, die er gemakkelijk aan kun
nen komen of zich bevinden op een
stuk land waai gestoven wordt. Voorts
kan de consument van groente en
fruit door een te hoge concentratie
van deze gifstoffen nadeel voor zqn
gezondheid ondervinden. Weliswaar
mag men deze stoffen niet meer toe
passen kort voor de oogst maar con
trole (die wel bestaat!) is moeilijk,
terwijl bovendien de weerstoestand
van betekenis is.
De voor de mens sterk giftige in
secticiden kunnen geheel verschillend
aangrijpen. Zij worden opgenomen
door de huid. via de ademhalingswe
gen of het maagdarmkanaal. Het
meest berucht zijn de stoffen, meestal
fosforverbindingen, met zogenaamd
anti-cholinesterasewerking. Cholines-
terase is een zeer belangrijk enzym,
dat overal in het lichaam zijn activi
teit ontplooit. Wordt het uitgeschakeld
dan treden allerlei vergiftigingsver
schijnselen op, waarvan de voornaam
ste zijn: hoofdpijn, misselijkheid en
braken, daarna gezichts- en spraak
stoornissen, trillingen en schokken
over het gehele lichaam en tenslotte
belemmering van de ademhaling.
Voor een vergiftiging met deze stof
fen is slechts zeer weinig nodig. Voor
een volwassene kan 1 gram para-
thion bijvoorbeeld al dodelijk zijn. Van
T.E.P.P zijn slechts enkele milli
grammen voldoende. Ernstige vergif
tiging kan optreden door het opnemen
van een te grote hoeveelheid ineens
maar evenzeer of misschien meer nog
door het herhaaldelijk opnemen van
kleinere hoeveelheden.
de oplossing al gevaarlijk is. Zij moe
ten zich behoorlijk kleden, zonodig
met rubber of plastic kleding en even
tueel een gelaatsscherm of masker
(bij vernevelen) gebruiken volgens de
richtlijnen op de etiketten. Vanzelfspre
kend moet men handschoenen dra
gen Het is levensgevaarlijk te eten,
te drinken of te roken tijdens het spui
ten.
Bij een eventuele vergiftiging staan
wij gelukkig niet geheel machteloos.
Een doeltreffende eerste hulpverle
ning kan levensreddend zijn. Het
slachtoffer moet snel uit de gevaar
lijke omgeving verwijderd, van zijn
met gifstof besmette kleren ontdaan
en met veel water gewassen worden.
Als hij buiten kennis is of dreigt te
raken'moet men de luchtweg vrij hou
den door het hoofd opzij te leggen en
de tong naar buiten te trekken. Een
eventueel kunstgebit moet verwijderd
worden. Ondertussen wordt de dokter
gewaarschuwd. Als deze niet thuis is
moet het slachtoffer zo spoedig moge
lijk naar een ziekenhuis overgebracht
worden. Mocht een apotheek in de
buurt zijn, hetgeen echter op het plat
teland veelal niet het geval is. dan is
de apotheker met zijn grote kennis
van vergiften de aangewezen figuur
om eerste hulp te verlenen.
Voor de keuze van het goede tegen
gif is absoluut noodzakelijk dat de
arts of apotheker weet welke gifstof
is gebruikt. Bij een vergiftiging met
D.N.C. of nicotine moet namelijk een
heel andere handelwijze worden ge
volgd dan wanneer de genoemde anti-
cholinesterasestoffen zijn gebruikt.
ST.
waarmee de heer Ab. Haver zich be
zig houdt, werd bewonderd en daarna
zag de bisschop in de kerk op een stei
ger een schilder aan de gang. Wie is
dat?, was zijn belangstellende vraag.
Dat is onze kapper, amateur-kunstschil
der, die de muurschilderingen opknapt.
En daarmee kan kapper Barend v. d.
Kolk zich verzekerd weten van de be
wondering van zijn bisschop.
Zo is de bisschop de. hele kerk door
gegaan. Hij heeft de muren bekeken,
de banken, hij heeft gezien, dat er nog
heel wat gebeuren moet. Maar hij heeft
ook gezien, dat achter dit werk een
brok enthousiasme staat, waarbij mis
schien wel eens iemand wat hard van
stapel loopt, maar waar bij allen toch al
leen maar de bedoeling voorzit om te
helpen en het werk te doen slagen.
Is het niet frappant, dat onlangs
een stucadoor uit Schiedam, die op
vakantie in IJmuiden was en onder de
H. Mis op zondag de oproep om mede
werkers van de preekstoel hoorde,
spontaan aanbood het s'tücadoors-
werk in twee fasen voor zqn reke
ning te nemen? De firma Hollander
begint in de tweede helft van deze
maand aan de eerste fase. En het
behoeft' geen cent te kosten.
Ongedwongen bewoog de bisschop
zich temidden van de werkers, jong en
oud. Hjj bewonderde hun elan en droeg
met dit bezoek bij tot een nog groter
enthousiasme om de eenmaal begonnen
taak tot een goed einde te brengen. Na
afloop van dit bezoek begaf de bisschop
zich naar de nieuwe Petruskerk in
Duinwqk, om ook deze samen met pas
toor Westerhoven te gaan bezichtigen.
IJMUIDEN, 2 aug. Op het Sport
park „Schoonenberg" wordt zaterdag
6 augustus een vriendschappelijke voet
balwedstrijd gespeeld tussen Stormvo
gels en Blauw Wit. De aanvang van dez
ontmoeting is om 6 uur.
HAARLEM, 2 aug. Op het Rood
en Wit-terrein aan de Spanjaardslaan
wordt morgen een internationale cri
cketwedstrijd gespeeld tusse neen ster
ke combinatie van.Rood en Wit en een
cricketteam uit Derby in Engeland. De
aanvang van de wedstrijd is 11 uur.
IJMUIDEN, 2 aug. Naar eerst
thans bij de politie bekend is gewor
den, is zondagmorgen tussen 9.15 en 11
uur ingebroken in een woning aan ae
Koningin Wilhelminakade, terwijl de
bewoners naar de kerk waren. Toegang
werd verkregen door vanaf de achter
plaats op het balcon te klimmen en
vandaar via een buitenzqdeur op de
bovenverdieping door te dringen. Uit
een houten doosje werd het daarin aan
wezige papieren geld ter waarde van
meer dan 100 weggenomen.
De buitenwacht komt zelden iets aan
de weet over de meest gesloten samen
leving in onze gemeenschap, de gevan
geniswereld, want al staan de grote
strafinrichtingen als regel midden in de
steden, hun isolement is volkomen.
Daarom zullen waarschijnlijk velen met
meer dan gewone belangstelling de „ont
hullingen" lezen van „gevangene 1113",
die sinds kort met nogal opvallende uit
dagendheid in de etalages van de boek
winkels zijn uitgestald. De boeken van
Chessman waren tot voor kort om be
grijpelijke redenen zeer in trek, maar
„onthullingen" uit Nederlandse strafin
richtingen behoren nog tot de grote uit
zonderingen. De beslotenheid van de ge
vangeniswereld prikkelt de niet altijd
gezonde nieuwsgierigheid en zij maakt
bovendien de lezer bij gebrek aan fei
telijke kennis, vrijwel kritiekloos ten
aanzien van „onthullingen". Waar net
zulke subtiele zaken als de inrichting
van onze strafrechtspraak en het ge-
vangenisbeleid betreft, kunnen zulke
„onthullingen" zelfs een gevaar bete
kenen. Want „gevangene 1113" is be
slist geen „penose jongen" van het ty
pe. waarmee de burgerij de gevangenis
sen bevolkt meent. Het is een medicus,
die wegens een criminele daad langdu
rig in een aantal gevangenissen heeft
verbleven en daar z(jn ervaringen, aan
gevuld met die van anderen, heeft te
boek gesteld. Het is hem gelukt zijn pa
pieren uit de gevangenis te smokkelen.
Tijdens zijn verblijf is hij bovendien
door het oor te leggen aan sleutelgaten
en papieren te besnuffelen in directeurs
kamers en de gevangenisdrukkerij, een
aantal zaken aan de weet gekomen, die
niet voor gevangenen-oren bestemd
waren. Gevangene 1113 weet dus waar
over hij spreekt, maar de lezer ont
breekt het aan elké mogelijkheid om zijn
beweringen aan de waarheid te toetsen.
Voor vele bewogen lezers van de boe
ken van Chessman waren de kantteke
ningen van deskundigen zeer ontnuch
terend. Gevangene 1113 zal bij de kriti
sche lezer evenmin aan deze achter
docht ontkomen. Waar men hem kan
controleren blijkt het beeld zo kritiek
loos naar één kant vertrokken dat het
moeilijk valt dit boek ais een positieve
bijdrage tot de zeer noodzakelijke ver
nieuwing van het gevangeniswezen te
begroeten. Het citaat waarmee wij de
ze beschouwing openden zal menigeen
zeer verbazen.
In het.algemeen heeft de buiten
wacht eén andere indruk van het le
ven in de penitentiaire Inrichtingen,
en zeker in Leeuwarden. De mate
waarin dit beeld naar het leven is ge
tekend, is moeilijk na te gaan. Maar
men wordt huiverig als men de ran-
cumcuze vertekening ziet van alle
stadia, die een verdachte doorloopt
van het moment van zijn arrestatie
tot de definitieve Insluiting in een ge
vangenis. Het is begrijpelijk dat ge
vangene 1113, die in al deze stadia het
lijdend voorwerp Is geweest, de gang
van het vooronderzoek en de berech
ting met andere ogen heeft gezien dan
de buitenstaanders en zeker degenen,
die het slachtoffer waren van de
daad, die hem een gevangenisstraf
van acht jaren bezorgde. Maar los van
de romanschrijvers en -lezers, die op
gewekt in de misdaad een wereld van
romantiek blijven ontdekken, zal toch
niemand bereid zijn de rangen van
de politie, advocatuur en rechterlijke
macht, vrijwel uitsluitend bevolkt te
zien met zulke kwaadaardige nullen
als de schrijver van het boek doet.
Wat uitzondering is, en hier kan nie
mand de marge bepalen, geldt voor
gevangene 1113 als regel. Waar zijn
betoog aan overredingskracht dreigt
in te boeten wordt tijdig een nul-figuur
geproduceerd, die het passeren van
moeilijke vragen vereenvoudigt. Het
constateren van zulke vertekeningen
doet zelfs de vraag rijzen of het be
paald niet vriendelijke beeld, dat de
auteur van de leugenachtige mentali
teit van de gemiddelde gevangene te
kent, in sommige gevallen ook niet
op zjjn eigen mentaliteit van toepas
sing u.
Dit klinkt noga] hard en gevoelloos,
maar tegenover een betoog waarin ob
jectiviteit met zeer subjectieve midde
len wordt gesuggereerd, lijkt ons bij de
lezer wel enige afstand noodzakelijk.
Eerst dan is het mogelijk de talrijke
scherpe observaties en kritische sugges
ties van de auteur naar waarde te
schatten. Zij zullen voor de betrokkenen
bij de vernieuwing van het gevangenis
wezen waarschijnlijk niet nieuw klin
ken. Maar zij zijn authentiek en gesteld
in een taai die verwijderd blijft van de
afgeronde en steriele zakelijkheid van
een studierapport. In de vertekening
van de figuren, die over de gevange
nen zijn gesteld, onderkent men de ge
prikkelde en vernederde gevangene
zelf. Men constateert het extra-lijden van
de intellectueel, die in de achterbuurt
sfeer van de huizen van bewaring en
gevangenis een dubbele vernedering
ondergaat, die zijn lotgenoten uit de la-
.gere regionen nauwelijks bespeuren.
Men bemerkt dat ook in zijn weerzin te
gen de overdadige sportbeoefening en
het ontbreken van een welbewust beleid
tot geestelijke vorming van de gestraf
ten, van distinctie bij de gevangenen-
bewaarders en van al de verouderde, ne
gentiende eeuwse gewoonten, die ook
thans nog de behandeling van verdach
ten en veroordeelden kenmerken.
Het is begrijpelijk dat voor de intel
lectueel de terugkeer in de gemeen
schap een veel moeilijker probleem is
dan voor de routine-misdadigers. Het is
anderzijds even begrijpelijk dat dit pro
bleem evenzeer geldt voor degenen, die
hem bij deze terugkeer behulpzaam
willen zijn. Ook moet het voortdurend
veranderen van beleid, dat een typisch
kenmerk is van het tasten en zoeken
naar nieuwe wegen, voor de meest-be-
trokkenen, de gevangene zelf. een bron
van verwarring en ergernis zijn. die in
de rechteloze positie, waarin hij ver
keert, zich uit in verzet en mateloos
zelfbeklag.
Het isolement van de gevangenis
wereld werkt conservatisme in de
hand. De inrichting van de cellen met
hun uiterst primitieve toiletten, de
zuinigheid bij het verschaffen van rei
nigingsmiddelen en de vernederende
goorheid van de kleding zijn vormen
van bestraffing, die met modernere
inzichten nauwelijks meer te rijmen
zijn. Hier blijkt niet alleen een ver
werpelijke zuinigheid van de overheid
maar evenzeer een gebrek aan ver
nieuwend inzicht. Bij elke verbetering
dreigt de weerslag van de buiten
wacht, die op elke belastingcent voor
Justitie wenst te bezuinigen. De si
tuatie in Leeuwarden, zoals die door
de auteur zelf werd beschreven, zal
ongemerkt een gevoel van ontevre
denheid opwekken bij de burgers, die
deze „vrolijke boei" maar matig kun
nen appreciëren. Zelfs als het mensen
betreft, die voor hun gehele leven uit
de gemeenschap zijn verbannen. Be
langrijker echter dan het uiterlijk aan
zien van de gestichten en de gevange
nen, is echter het welslagen van de
positieve bïnvloeding van de gestraf
ten.
De auteur constateert over de gehele
linie een vrijwel compleet fiasco. Men
kan dit moeilijk beoordelen, talrijke
vernieuwingen staan nog in de kinder
schoenen. Experimenten hebben niet al
tijd het beoogde doel en de eis van de
auteur, dat voor het gehele gevangenis-
werk alleen figuren van superieure kwa
liteit worden ingezet, wordt met even
veel recht door talrijke andere maat
schappelijke instellingen gesteld.
De onthullingen van gevangene 1113
zijn te zeer naar het model van de
auteur geknipt om in de brede massa,
waarvoor zij kennelijk bedoeld zijn. een
krachtige steun voor de vernieuwing
van het gevangeniswezen gaande te
maken. Daarvoor wordt te veel met de
ene hand afgebroken wat met de ande
re wordt gebouwd. Terwijl een sfeer
van superieur meedogen, begrip, en
thousiasme, deskundigheid en intelli
gentie van alle betrokkenen bij het ge-
vangeniswerk wordt geëist, worden ge
lijktijdig al hun daden met venijn be
naderd en geïnterpreteerd. Wat over
blijft is een serie „onthullingen" over
het dagelijkse leven in de gevangenis
sen, die de nieuwsgierigen en sensatie
zoekers zal bevredigen, hoewel dit on
derdeel door andere auteurs al eerder
beter is beschreven.
B. Kr.
Scheltens
SANTPOORT, 2 aug. Het was
maandag allerwege in het dorp Sant
poort te merken: De jaarlijkse feest-
week begint. De Hoofdstraat had zich
in feestkledü gestoken met een snoer
van kleurige verlichting. Op het ter
rein van de Vlugthovenstraat en de
Burg Enschedelaan, was het lunapark
in opbouw. En 's avonds kwamen de
eeeadigden zich melden om vanmorgen
of vanmiddag te kunnen deelnemen aan
de ringrijderij, eerst op de flets, later
op de morgen op het losse paard en
dan na de middag voor paren met
paard en tilbury.
Met de viering van het tweede eeuw
feest vorig jaar nog vers in het ge
heugen, is Santpoort aan een nieuwe
eeuw begonnen, een nieuwe eeuw vol
oude tradities. Want de industrialisatie
moge ook Santpoort niet langer onbe
roerd hebben gelaten, het snelverkeer
heeft zich steeds dichter langs het dorp
een weg gebaand. Maar het aorp is zich
zelf gebleven en zal proberen dat zo
lang mogelijk vol te houden.
Daartoe wordt een belangrijke be
drage geleverd door de Sanlpoortse
harddraverij vereniging „Santpoort en
Omstreken", die telkenjare deze feest-
week organiseert als omlijsting voor de
kortebaan-draverij, die ook nu weer
donderdag vele bekende paarden en pi
keurs naar Santpoort zal trekken op de
grasbaan aan de Westlaan. Hèt paard, is.
voor velen wellicht een symbool van
een voorbije tijd, wordt in Santpoort
in ere gehouden. Daarom is een ring
rijderij in Santpoort zonder paarden
ondenkbaar. Daarom ook heeft
Santpoort als een amateuristische pa
rodie in de goede zin van het woord,
ook zijn boerenpaarden-race na de
officiële kortebaan-draverij. En als be
wijs, dat Santpoort ook met zijn tijd
meegaat, is er woensdagayond de wie
lerronde van Santpoort, die in de na
oorlogse jaren al evenzeer traditie is
geworden.
Er is ook nog een erfenis van de vie
ring van het tweede eeuwfeest. Daar
aan werd vorig jaar extra luister bij
gezet door de organisatie van een con-
cours-hipique en het is wel gebleken,
dat daarvoor bijzondere belangstelling
bestaat. Ook de accomodate, op het
terrein van het Lavigerie-College van
de Witte Paters aan de Wüstelaan,
bleek hiervoor bijzonder goed gelegen
te zijn. Een dergelijk gebeuren staat
Santpoort ook nu weer te wachten.
Alleen heeft men, om organisatorische
redenen, dit buiten de feestweek gezet.
Maar volgende week dinsdag zal men
de paarden en ruiters weer kunnen zien
springen. Doch wie denkt nu al aan
volgende week. Deze week is 't immers
feest in Santpoort. En het duurt nog
lang eer het zaterdagavond twaalf uur
„Gevangene 1113 onthult",
en Giltay. Amsterdam.
SANTPOORT, 2 augustus Voor de
traditionale feestweekronde van Sant
poort, een wielerkoers voor onafhanke-
lijken en amateurs, die woensdag
avond 3 augustus door de Harddrave
rijvereniging „Santpoort en omstreken"
in samenwerking met de B.R.C. „Ken-
nemerland" op het parcours aan de
Terrasweg wordt gehouden, hebben ve
le bekende renners ingeschreven.
De belangstelling van de feestvieren
de Santpoorters zal uiteraard in de
eerste plaats uitgaan naar de verrich
tingen van de plaatselijke favoriet Coen
Visser in deze ronde. Voor eigen pu-
bl.'CK heeft Coen nog nooit kunnen win
nen. Maar zijn forme" is momenteel
dusdanig hij zegevierde reeds in
Purmerend, Krommenie, Amsterdam,
Luxemburg, Ochten en Haarlem dat
er ditmaal ernstig met een overwin
ning van Visser rexening dient te wor
den gehouden. Zijn voornaamste tegen
standers zijn ongetwijfeld de Amster
dammers Haivert, Den Enting en Qua-
riënto, de Beverwtjkers Groot, Hof
land en Duliemans, de Haarlemmers
Riethoff, Piers en Blommaert; Bogers
uit Nieuw Vennep en De Reus uit Vel-
sen-Noord. Voorts zijn ook de Uitgees-
ter Wim Zonneveld, de Haarlemmers
Sminia, Jansen, Gieske, Koonings en
Bogaard; Eelsing uit IJmuiden; Tim
mer uit Velsen en de Beverwqker
Henk Castricum niet te onderschatten.
Zij kunnen voor het verrassende ele
ment zorgen in deze Ronde van Sant
poort, waarvan de start om half zeven
is en de af te leggen afstand 80 km
190 ronden) bedraagt.
IJMUIDEN, 2 aug. Gisteravond
plaatste een wielrijdster haar fiets in
de nachtstalling op hèt Plateau bij de
Zuidpier Zij legde haar roodlederen
portefeuille even op het zadel. Daarin
bevond zich een bedrag vaa ruim 850.
Nadat zij de sleutel had gepakt om de
stalling te sluiten, vergat ztf haar por
tefeuille. Het was reeds over half twaalf
toen zij zich dit herinnerde. Onmiddel
lijk ging zij terug naar de stalling,
maar de portefeuille was nergens te
zien. De politie werd gealarmeerd, re
cherche ,.rs werden uit bed gehaald en
tot vanmorgen half vjjf is overal ge
speurd. Pas toen ontdekte de juffrouw,
dat zjj haar portefeuille toch in haar
zak had gestoken...
IJMUIDEN, 2 aug. Gisteravond
ruim half 12 verleende een 71-jarige
wielrijder uit IJmuiden, komende van
de Westerduinweg, geen voorrang aan
een op de Strandweg rijdende perso
nenauto. Een aanrijding volgde en de
man moest met een paar gebroken
ribben, een diepe vleeswond aan zijn
linkerarm en enige schaafwonden naar
het Antoniusziekenhuis worden overge
bracht.
SANTPOORT, 2 aug. Tijdens het
weekeinde is ingebroken in een telefoon
cel aan de Duinweg. Met een breek
ijzer is de apparatuur opengebroken. Er
is niet bekend, hoeveel geld er is weg
genomen. De politie stelt een onderzoen
in.
