IN MEMORIAM
FRITS VAN DIJK, grootmeester
van het gedetailleerde spel
Scherp gevoel voor tekenend gebaar
ffl
mm
37ste eucharistische wereldcongres
Heel de wereldkerk op
Theresienwiese
de
aanwezig
Congres in München thans
officieel geopend
MENEER IIOÜIIS
NEEMT VAKANTIE
Ontmoeting met
twee kardinalen
f
Voor iedere rol een andere
stem en een andere sfeer
Wind in de zeilen en Gillette
Gebed voor hen
die niet mochten
komen
Twee gebroeders
onder D-trein
Gedenkteken voor
Fausto Coppi
Geen politiek meer in München?
DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1960
PAGINA 3
Frits van Dijk was een grootmeester van de
miniatuur, van de gedetailleerde uitwerking
van de rollen, die hij te spelen kreeg, zei
Robert de Vries woensdagavond, nadat het nieuws
van Van Dijks dood bekend was geworden. Dit
lijkt inderdaad de beste samenvattende karak
teristiek, die men van zijn manier van spelen kan
geven. Frits van Dijk was een speler, die het
menselijke in zijn rollen over het voetlicht bracht
door vele tekenende details in zijn mimiek. Hij
bouwde een rol op uit vele, goed doordachte
nuances, die samen tot een hechte eenheid groei
den, waarin men de gespeelde gevoelens ver
uiterlijkt voor zich zag, een heel menselijk karak
ter suggestief voor het oog waarneembaar werd.
Men hoeft zich slechts een van zijn laatste rollen
te herinneren, die van Jimmy Tomorrow in
O'Neills „De IJsman komt": een oud geworden
mannetje, dat leefde bij de dagdromen, die de
drank hem mogelijk maakte, fascinerend geka
rakteriseerd hoofdzakelijk door een nimmer
ophoudend beverig spel met de handen. Daarin
leefde die hele figuur bizonder ontroerend. Nog
niet zo lang geleden vertelde Frits van Dijk hoe
hij tot dit spel met de handen gekomen was. „Ik
heb een goede vriend gehad", zei hij ernstig, „die
dronk, heel erg. Het werd zo erg, dat hij geen
macht meer had over die handen. Ik kon er wel
om janken, als ik hem zo zag bewegen. Hij is de
oorsprong van die Jimmy
ixêim
m
iedere dikte, elkf^maat
bouw- en meubelplaat
Longkanker
Proces tegen een
sigarettenfabriek
Navovlootoefeningen
o.a. op Noordzee
MUNCHEN, 4 augustus
Toen gisterenavond over de The
resienwiese de klokken beierden
ten teken dat het 37ste eucharis
tische wereldcongres officieel
werd geopend, was de lucht hel
der. Het hagelwitte altaar onder
het golvende gele baldakijn straal
de in het licht van de schijnwer
pers en vele honderdduizenden
pelgrims knielden toen Gustave
Kardinaal Testa zegenend de mon
strans omhoog hield. Aan zijn
voeten knielden vele honderden
priesters met brandende kaarsen
en in dat ogenblik van stilte was
werkelijk heel de wereldkerk op
de Theresienwiese aanwezig.
Een ontdekking
VAN NELLE's
Afternoontheebuiltjes (groot formaat)
98 ct
door
EDWARD STREETER
1
Ongelukken op over
wegen eisen drie
levens
Advertentie
Gillette is ideaal, ook op vakantie! Vanmorgen vroeg
aan boord geschoren. En nu, na een heerlijke lange zeildag,
nog steeds geen spoor van een baard.
Niets scheert zo' schoon, zo' fris als Gillette.
GILLETTE ROCKET 4.50
precisie-apparaat in handig etui met dispenser en
4 Blauwe Gillette mesjes
De oorsprong. Men kan hier immers
Uit ervaren, dat Frits van Dijk blijk
baar een scherp waarnemer was van
mensen, heel gevoelig voor het karak
teristieke in hun uiterlijke manier van
zijn, maar een imitator was hij beslist
!"f - Hij speelde de gebaren, die hi]
voel vinden, op grond van zijn ge-
°P. grond van zijn begrip voor de
"J16 bij op de planken had te zijn.
.matste rol is de oud-bokser ge-
r)m;tl;lnwBlaffen tegen de maan" van
ijmitn Frenkel Frank. Ook hier kon
J1 ®rva,rer>. hoe gaaf hij deze figuur
vL™,,? „Sedouwd uit karakteristieke ge-
"N en m een sterk volgehouden ma
nier van praten. Als altijd kwam er
een mens te voorschijn.
Kende men Frits van Dijk alleen
maaj". ,yan. de planken, dan was het
moeilijk zich zijn eigen uiterlijk voor
te stellen. Hij leek ook op het toneel
nooit op de Frits van Dijk, die men
zich uit een vorige rol herinnerde. Hij
zei hier zelf eens over: Driehonderd
rollen heb ik gespeeld en in die drie
honderd rollen heb ik driehonderd maal
geprobeerd een ander mens te maken.
Daaronder waren dertien grote rol
len in stukken van Shakespeare,
waaronder de Puck in Midzomer-
nachtsdroom, de Nar in Driekonin
genavond, de Nar in King Lear en
later ook Gloucester in Lear naast
Van Dalsum en Jo Sternheim dit
maal, een prachtige, ontroerende rol
vi'er rollen liefst in Hamlet, Jago.
Hier en in het klassieke repertoire was
hii eigenlijk op zijn best, een man, die
echt verzen kon zeggen, omdat hij
ziin gevoel voor toneel zo duidelijk
paarde aan een gevoel voor poëzie,
zodat zijn spelen poezie kon worden,
de toeschouwer meenemen naar het
rijk van het spel, waarin de werke
lijkheid nieuwe gjans en meuwe ont
roeringskracht krijgt.
Frits van Dijk was^tterda
van geboorte, maar zijn toneelcarrière
heeft zich vrijwel geheel in
neen zien vrijwel korte Rot-
afgespeeld, afgezien van de korte Kot
terdamse periode en van' d d
jaren, toen hij een zeer fwaaraeeT
lid was van de toneelgroep Theater in
Arnhem een bindend eleme Vries
gezelschap, om nogmaals Rob. mepr
te citeren. Begonnen is hu min
bij het „Klassiek Toneel van Albert
Vogel als Narcissus in Bntannic s
Racine. Royaards en/a?ef JL aan
daarna, maar Paul Huf ried hem aan
naar Verkade te gaan. Dit Sebeu
1921. Verkade werd toen voor hem at
grote man. Hij heeft er van alles g
speeld. Hij kwam met hem ini de ata
schouwburg, daarna in het Rika n v
pertheater. Daarna probeerden Hui. u
Meester en hij het Groot Nederlands
Tooneel. Volgden: het A.T.V. van van
Dalsum en Defresne; Cor van der Lug
Melsert, na de oorlog het A.T.G., Her-
mus' Comedia. Toen met Ko Af1101",
de directie van het Rotterdams Toneel
voor enkele jaren, de Toneelvereniging,
het N.N.T.G. en tenslotte Theater.
In al die jaren, sinds 1919, ruim veer
tig dus, driehonderd rollen. En voor
iedere rol een andere stem en een an
dere sfeer. Jarenlang oude en jonge
rollen om zo te zeggen avond om avond.
In één periode Robbeknol in de Spaanse
Brabander, Napoleon in Madame Sans
Gêne, Don Carlos en Mortimer in Ma
ria Stuart alterneerden om zo te zeg
gen met Kringelein in Menschen im
Hotel van Vickey Baum en Loeka in
Nachtasyl van Maxim Gorki. De jonge
Orestes uit Electra en Higgins in Pyg
malion; Sancho Pancha en de regisseur
in de Geborduurde Bal ook zulk een
prachtige creatie, een uiterst voorzich
tige genuanceerde figuur, poëtisch en
menselijk, zodat men zich dit na jaren
nog steeds herinnert. Zij maakte trou
wens ook zulk een indruk op de Chi
nese auteur van het stuk, dat die he.n
een contract aanbood voor Amerika.
Men kan niet alle rollen opnoemen.
Reeds nu is het een bonte, maar zeer
levende rij mensen van zeer uiteenlo
pende aard, met wie men een avond in
contact is gekomen dank zij de supe
rieure techniek, waarover Frits van
Dijk beschikte. Zijn uitzonderlijke ga
ven hij was ook een goed regisseur,
zoals hij meermalen heeft laten zien
gingen wellicht terug op een aangebo
ren, maar met hard werken ook tot
het uiterste uitgebuit talent. Hij stam
de, zoals men weet, uit ëen geslacht,
dat veie opmerkelijke spelers heeft
voortgebracht. Zijn eigen vader was
fotograaf in Arnhem en enige tijd heeft
Frits van Dijk er aan gedacht fotograaf
te worden hij heeft er voor in Ame
rika vertoefd tijdens de eerste wereld
oorlog maar het is tenslotte het to
neel geworden, dat zijn naam groot
heeft gemaakt. Tot dankbaarheid van
de vele toneelminnaars, die aan hem
vele ontroerende en ook verheugende
momenten in de schouwburg danken.
RUTTEN.
LAAG KEPPEL, 4 aug. Militairen
van het 462ste pontonniersbataljon uit
Keizersveer waren gisteren bezig met
het leggen van een Bailey-brug over de
„Sopperskolk" in de weg van Laag
Keppel naar Wehl.
De drie-paneelsbrug laat het passe-
Men hoopte vandaag de weg Laag
ren van tientons vrachtwagens toe.
Keppel-Wehl voor het verkeer vrij te
kunnen geven.
Advertentie
MIAMI. 3 augustus (Rtr.) Een ju
ry in Miami heeft woensdag uitspraak
gedaan in een procedure, die de erfge
namen van wjjlen Edwin Green aan
hangig hadden gemaakt tegen een
Amerikaanse sigarettenfabriek. De
erfgenamen hadden de fabriek aan
sprakelijk gesteld voor het overlijden
aan longkanker, twee jaar geleden,
van Edwin Green en een schadevergoe
ding geëist van meer dan een miljoen
dollar.
De overledene had het door de be
wuste sigarettenfabriek in de handel
gebrachte merk dertig jaar lang ge
rookt, hij was wat men noemt een
zware roker. De fabriek bestreed, dat
longkanker de oorzaak van zijn overlij
den zou zijn geweest en ook dat roken
to. het verwekken van longkanker zou
bijdragen.
Na een beraadslaging van acht uren
kwam de jury tot de uitspraak dat
het roken van Edwin Green een „naas
te oorzaak of een van de naaste oorza
ken van de ontwikkeling van kanker
in zijn linkerlong" was geweest'. De ju
ry bepaalde echter, dat de fabriek
niet aansprakelijk kan worden gesteld
voor het kennisdragen van enig gevaar,
voortvloeiend uit het roken van deze
sigaretten voor 1956, toen de diagnose
van kanker voor het eerst bij Green werd
gesteld. Tijdens het proces bleek, dat
de overledene hierna het roken had op
gegeven.
DEN HAAG, 3 aug. Schepen,
vliegtuigen en hoofdkwartieren van de
Navolanden behorende tot het Kanaal
commando i.e. België, Frankrijk, Ne
derland en het Verenigd Koninkrijk,
zullen deelnemen aan een serie Navo-
oefeningen in de maand september.
Deze strijdkrachten zullen, onder be
vel van de geallieerde opperbevelheb
ber in dit gebied, admiraal Sir Manley
Power, opereren in de Noordzee, het
Kanaal en gedeelten van de Noord-
Atlantische oceaan.
Bij de opening had men die aanwe
zigheid concreet ervaren. Telkens im
mers was de litanie van alle heiligen,
waarmee de eigenlijke plechtigheid be
gon, onderbroken door een kort gebed.
Eerst klonk dat in het Duits, dan ech
ter in het Grieks, het Italiaan, het
Frans, het Engels, het Spaans, het
Portugees, het Russisch, in de taal
van Oeganda, van Vietnam, in het Ja
pans en in het Chinees. In de stem
men, die deze gebeden vertolkten, kreeg
de verscheidenheid klank, meer nog
misschien dan in het taalverschil. Daar
door ook kreeg de Theresienwiese rust.
Het geloop in de paden, het gewandel
van vriendelijke moeders met hun kin
derwagens hield op en toen Joseph
kardinaal Döpfner het woord nam,
werd het zelfs doodstil.
HÜ sprak, zoals kardinaal Wendel
bü de opening voor de stad en het
diocees München, over het materialis
me, over de angst en de eenzaam
heid van de moderne mens. Hij bleef
daarbij echter niet staan. Met zijn ar
men v d ten hemel geheven, sprak
hij over allen die het congres niet kun
nen bijwonen. Hij noemde de zieken
en de armen, maar, zo zei hij, ik groet
ook hen die niet gekomen zijn omdat
zjj niet mochten komen. Ik groet onze
broeders uit Polen, uit Rusland, uit
Tsjecho-Slovakije, uit Roemenië, Bul
garije, Hongarije, China, Noord-Korea,
Noord-Vietnam en nog vele andere oos-
Advertentie
Thee zetten op de moderne manier: ving, ge
makkelijk en proper. Met één Van Nelle's
.Afternoon" theebuiltje (groot formaat) zet
u reeds genoeg krachtige, geurige thee voor
heel de familie.
Extra handig om mee te nemen „naar buiten":
in de tent, de caravan, de boot
doos van 20 stuks
Vertaling:
F. A. BRUNKLAVS
60
Hjj kroop naar voren naar een plek, waar het
hoge gras ophield en daar stond in het midden van
een welig groen grasveld een dodo, zoals hij die ja
ren geleden op een plaatje In „Alice in Wonderland"
had gezien. Een klein meisje met lang haar en bal
schoentjes stond vlak voor die dodo met haar handen
op haar rug. „Noteer dodo", zei hjj over zijn schou
der, helemaal vergetend, dat meneer Turner ontsla
pen was. Ergens uit verre verten drong het geluid
van knokkels, die klopten op een deur.
„Binnen," zei meneer Hobbs slaperig.
Het was meneer Turner, meer dan springlevend.
„Het spijt me, dat ik je storen moet, kerel," zei hü,
„maar er schijnt iets aan die geyser te mankeren.
Emily wilde een bad nemen, maar ze is bijna ge
kookt."
„Rog, wil je alsjeblieft antwoord geven, als ik je
roep Goeie hemel, waar komt al die stoom van
daan?" Mevrouw Hobbs was achter meneer Turners
rug opgedoken.
Meneer Hobbs was nu klaar wakker. „Stoom?"
zei hij. Hij wist, dat hij wel iets schranders had
kunnen zeggen, maar het viel hem momenteel niet in.
„Ja, stoom," zei mevrouw Hobbs. „Ik wou, dat
je eindelijk eens wat minder laks en onverschillig
werd. Ik kan niet alles alleen doen."
„Emily nam een bad," zei meneer Turner streng.
„En ineens," zo vervolgde mevrouw Turner, die
in een pompeuze kimono was gewikkeld en nu me
neer Turner en mevrouw Hobbs opzij duwde, „ineens
kwam er een griezelig sissend geluid uit de geyser
en er vloog ergens van boven iets met een knél af.
En het volgend ogenblik stond de hele badkamer
Verf. stoom. Ik had dood kunnen zijn".
wou, dat mevrouw Hobbs ook van
dat soort kimono's bezat.
v.frtmand kunnen zjjn». zei meneer
Turltool' uilu meneer Hobbs verwijtend aankeek,
♦nffols' L i? .verrees van zijn bed, schoot pan-
f,7 o volgde hen naar boven, naar de bad-
Imvrmwater1 on £e gr*>s metalen mantel van de
♦lornl f!tallatie met een critisch oog inspec-
hoio^Pi i6v. om ontsnapte aan een klein
7r!v^f7 j Venaan en ergens in de muur
f?,norofin gerucht van water, dat door een
afvoerpijp wegstroomde.
Meneer Saltonstall zette met de duim en de wijs-
ymf®f van zjjn rechterhand zijn vettige pet af en
krabde zich met de drie resterende vingers peinzend
het hoofd.
„De veiligheidsklep is er inderdaad afgevlogen,"
zei h\j. ,,Had door het dak kunnen vliegen. Stoom
genoeg om er een sneltrein op te laten lopen Die
oude geysers zyn geen cent waard. Ieder jaar pro
beer ik opnieuw om ze een nieuwe aan te smeren en
dan kan dat stuk oud roest de zee in. Maar, tja." Me
neer Saltonstall slaakte een diepe zucht en klom op
een stoel om de zaak eens beter te kunnen bekijken.
„Dat duurt een paar dagen, eer we een nieuwe
veiligheidsklep hier hebben," zei hij eindelijk. ,Die
dingen hebben we al een eeuwigheid niet op het
eiland nodig gehad." A
Maar wat moeten we dan in die tussentijd doen'"
klaagde mevrouw Hobbs.
O, u kunt water genoeg krijgen," zei meneer
Saltonstall, terwijl hij van zijn stoel kwam en een
kraantje onder de geyser dicht draaide. „Het enige is,
dat u geen warm water in huis krijgt."
Maar hoe kómen we aan warm water? We moeten
warm water hebben.
Zet een keter op stelde meneer Saltonstall voor.
Dat doen zoveel mensen."
Maar ik krijg dertig mensen te eten," kreunde
mevrouw Hobbs. Meneer Saltonstall antwoordde niet.
Het denkbeeld om dertig mensen te eten te geven
zonder dat daar de minste noodzaak toe bestond,
was zo krankzinnig, dat hij er geen woord aan vuil
wenste te maken.
Ons kan het niet schelen," zei mevrouw Turner
geruststellend. „We maken er een gezellig kampeer-
partijtje van."
„Mij is het allang goed," viel meneer Turner haar
bij, „zolang ik Emily maar niet dood in bad hoef te
vinden."
„O, het heeft me niets gedaan, zei mevrouw Tur
ner. „En bovendien heb ik een fijn warm bad gehad,
voordat het gebeurde! Maar het is wèl een hele
schrik geweest."
Het feest was in volle gang. Het leek op ieder
ander partijtje, dat gedurende de afgelopen zomer
maanden in Rock Harbor was gegeven. De kok,
die voor het eten had gezorgd, was dezelfde, die
hetzelfde menu had geleverd aan nagenoeg iedereen
der aanwezigen. Dezelfde dienstmeisjes waren ge
huurd om het rond te dienen aan dezelfde mensen,
die het al zo vaak hadden geconsumeerd.
Mevrouw Hobbs was zich van dat alles bewust,
maar toch koesterde zij, als iedere andere gast-
vrouw, de onredelijke hoop, dat aaa** Part\jtje toch
iets eigens en persoonlijks mocht hebben, vooral
vanavond, niet alleen omdat haar vroegere school-
vriendin, mevrouw Archer Gabrielson, tot haar ge-
eerde gasten behoorde, maar in het bijzonder, omdat
deze laatste haar moeder, de hoogbejaarde, helle-
veeg-achtige mevrouw Thornton Barlow had mee
gebracht.
Was mevrouw Archer Gabrielson de spil, waar
om het maatschappelijke leven van Rock Harbor
draaide, mevrouw Thornton Barstow was de granie
ten grondslag, waarop het rustte. Ze was de feitelijke
eigenares van het mooie, historische huis, waar
haar dochter met zoveel élégance de honneurs waar
nam. Zij betaalde waarschijnlijk het merendeel van
haar dochters rekeningen. Een generatie terug was
het mevrouw Thornton Barstow geweest, die het
maatschappelijk al dan niet aanvaard zjjn van de
zomergasten bepaalde. Aangezien een toenemende
mate van doofheid het steeds moeilijker voor haar
maakte om het lief en leed der zomer-„society" te
volgen, had zij de leiding overgedragen aan haar
dochter als haar directe opvolgster. Uiterst gevoe
lig voor dergelijke subtiele veranderingen kondigde
de „Island Messenger" nu elk jaar op de eerste
dag van juli aan, dat mevrouw Thornton Barstow
een bezoek bracht aan haar dochter, de populaire
mevrouw Archer Gabrielson, in wier charmante wo
ning „Millstones" zij logeerde.
(Wordt vervolgd)
terse landen. En u moogt my, zo ver
volgde hy, als bisschop van Beriy'n niet
kwaiyk nemen, dat ik hier ook myn
ambtsbroeders groet in dat deel van
ons vaderland waar hun zorgen zo
groo' en hun mogelijkheden zo klein
zijn. Ik groet hen en ik bid met u
dat de Heer hen sterken moge.
De lucht boven de Theresienwiese
was toen geheel donker. Men zag in
de verte nauwelijks de torens van de
stad en in die duisternis en stilte hoor
de men duidelijk, dat de stem van de
kardinaal soms stokte. Was het ont
roering, was het de koude op het hoge
altaar waar de wind vrij spel had?
Hoe dan ook, zijn woorden maakten
diepe indruk. Hij sprak over het con
centratiekamp in Auschwitz. Hij her
innerde eraan hoe daar een Poolse
priester bij een executie de plaats van
een vader van tien kinderen had inge
nomen en hoe die priester de kracht
bron was geweest voor allen die met
hem werden opgehangen. Hij sprak
van Chinese zusters, die onder afschu
welijke omstandigheden levend verre
reizen ondernamen 'om het brood des
levens te halen, het onder elkaar in
kleine parten te verdelen tot weer een
andere een lange en gevaarvolle reis
moest maken met hetzelfde doel. Hij
herinnerde eraan hoe Zuidamerikaanse
katholieken naar Rome hadden geschre
ven om een/priester te zenden die hun
de H. Communie kon uitreiken.
Kortom, hij illustreerde met feiten
hoe de honger naar God ook in deze
wereld gestalte heeft gekregen. lie
honger, zo zei hij, is de honger van
heel onze wereld of zij haar kent
of niet. Om daarop een antwoord te
geven werd dit congres georganiseerd.
Het gaat er daarbij niet om of u
alle plechtigheden meemaakt, het
gaat erom of u bidt. of u zich met
de Heer verenigt en of u daarvan
getuigenis geeft in uw leven.
Zijn stem was toen volledig hees.
Hij kon nauwelijks meer spreken maar
de duizenden hebben hem duidelijk be
antwoord. Zij hebben hun geloof uitge
zongen op een wgze die wij in Neder
land misschien als overdreven aanvaar
den. Dat z;j echter, uitgezongen, ook
neerknielden in volkomen stilte toen de
hostie werd geheven, hebben wij ook
verstaan. De statio orbis, het gebed
van de Wereldkerk, is hier in München
gewone werkelijkheid geworden. Hon
derdduizenden hebben geknield toen
kardinaal Testa het Brood des Levens
pro mundi vita zegenend heeft opgehe
ven. En om nog éénmaal kardinaal
Döpfner te citeren, dit mag de wereld
critisch of welwillend aanvaarden, wy
bidden. Wij bidden de Heer van alle
leven dat Hij onze angst, onze eenzaam
heid en onze verlorenheid in de mas
sa in Zich moge opnemen opdat wij uit
de kracht van Zijn kruis worden ver
lost.
Voor dat doel is het congres geor
ganiseerd. Daarvoor waren na de slag
regens van gistermiddag toch enkele
honderdduizenden naar de Theresien
wiese gekomen. Daarvoor straalden ie
Münchcner kerktorens uit het donker
lichtend omhoog. Daarvoor schalden
over de Theresienwiese liederen. Daar
voor was de stilte en daarvoor was
het gebed dat honderdduizenden heb
ben gebeden voor hen die niet komen
konden, omdat zy niet komen mochten.
ALBERT WELLING
TILBURG, 3 aug. Op een niet be
veiligde overweg tussen Gilze-Ryen en
Tilburg zijn een bromfietser en zijn
duopassagier onder de D-trein uit Duits
land op weg naar Hoek van Holland ge
raakt. Beiden werden op slag gedood.
Het zijn de gebroeders W. en A.
Zandbergen uit Tilburg, beiden onge
huwd. Vermoedelijk hebben zij de trein
te laat gezien. Dertig meter voorbij de
plaats van de aanrijding werden de
slachtoffers in een sloot gevonden. De
trein had veertig minuten vertraging.
DIEREN, 3 aug. De 18-jarige M.
J. van Engelen is vanmorgen om het
leven gekomen toen hy met zijn auto
op een met-beveiligde overweg tussen
Dieren en Laag-Soeren tegen een goede
rentrein reed.
Zijn 23-jarige broer H. van Engelen
werd licht gewond. De twee broers wa
ren kooplieden, afkomstig uit het woon
wagenkamp aan de Kanaaldijk bü Die
ren.
TRENTE, 4 aug. Op de plaats,
waar de Col de Pordoi overgaat in de
Col de Sella, op de weg door de Dole-
mieten, waar de campionissimo enige
van zijn grootste triomfen behaalde, is
woensdag een gedenkteken opgericht
voor Fausto Coppi.
Het zoontje van de kampioen, de klei
ne Angelo Fausto was, evenals een
jroot aantal inwoners van Trente en
3olzano, aanwezig bij de inwijding van
het gedenkteken.
De kardinaal-legaat naar het Eucharistisch Wereldcongres te München, Gustavo
kardinaal Testa, heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om een bezoek te
brengen aan de Passiespelen te Oberammergau. Men ziet de kardinaal in gezel
schap van de vertolker van de Christus-rol, Anton Preisinger, die hij prees om
zijn bezielde spel.
MÜNCHEN, 4 aug. De beide pers
conferenties, die gisteren door kardi
nalen gegeven werden, verschilden he
melsbreed metdie welke dinsdag door
kardinaal Wendel gehouden werd en
die door het optreden van enkele com
munistische vragenstellers zo scherp
appelleerden aan alle Europese en we
reldproblemen waar ook dit congres
door bepaald wordt. De eerste perscon
ferentie om half drie in de middag
werd gegeven door Kardinaal Spellman
in de officiersmess van een Amerikaan
se kazerne ver weg in een buitenwijk
van München. Ik was precies op tyd,
stelde ogenblikkelijk vast dat tenmin
ste twee van de vragenstellers van
dinsdag aanwezig waren en rekende
op een boeiend gesprek. Het duurde
precies drie minuten. De kardinaal
stond achter een batterij microfoons,
en naast hem stond een levensgrote
Amerikaanse persofficier en toen be
gon het.
De eerste vraag, zei de officier. Er
kwam er een.
„No comment".
De tweede.
„No comment".
De derde.
„Dat weet ik niet".
De vierde.
„No comment".
Toen had niemand nog zin om iets te
vragen.
De kardinaal zei nog, dat hij het fijn
vond in München te zijn, vooral omdat
hij logeerde bij de mannen die de steun
waren van de Amerikaanse staat en
waaraan hij zijn gehele leven gewijd
had. Toen stapte hij op. Tientallen film
mensen verdrongen zich rondom hem
en gewillig glimlachend liet hij zich
van alle kanten vereeuwigen. Toen ech
ter twee of drie schrijvende journalis
ten probeerden alsnog met hem in con
tact te komen stond plotseling weer
de persofficier naast hem.
U gaat waarschijnlijk graag met mij
mee? De kardinaal ging mee en ik
keek op mijn horloge. Het was 14.36
uur.
De tweede persconferentie, een uur
later in de cantine van het perscen
trum aan de Louisestrasse, was een
oprecht genoegen. Kardinaal Gracias
uit Bombay kwam iets te laat om
dat naar hij eerlijk liet meedelen het
diner met de landsregering langer
geduurd had dan voorzien was. Toen
hij eenmaal binnen was trok hij al
ler eerlijke aandacht. Hij is rijzig,
zijn gezicht is vriendelijk en intelli
gent en zijn Engels klinkt concies en
verzorgd
Onmiddellijk begon hij over zijn land
te spreken. Hij vertelde dat er op 5
oktober een grootseminarie wordt ge
opend waaraan vooral Duitsland veel
steun heeft gegeven. Er is, zo zei hij,
desniettemin nog veel geld nodig. In
1962, zo vervolgde hij, moeten wij be
slist beginnen met de bouw van een
katholieke medische hogeschool. Ook
daarvoor is veel geld nodig. En daar
voor ben ik dan ook in Duitsland en als
u er iets voor doen kunt, help mij.
Want als u mij vraagt wat het grootste
gevaar in deze wereld is, dan zeg ik
niet de atoombom. Het grootste gevaar
is dat nog zovele mensen leven ver
beneden het voor mensen allernoodza
kelijkste minimaal niveau. Ik zie dat in
mijn land dagelijks.
Toen nam hij een medaille in de
hand, die nij om de hals droeg. Ziet
u, zo zei hij, ik ben getekend. Ik be
hoor tot de groep, waartoe ook drie
honderd missionarissen behoren, die
hier is omdat Duitse vrienden voor ons
de reis betaald hebben. Ik ben dus een
bedelaar. Het is niet plezierig altijd
een object van naastenliefde te moeten
zijn. Maar ik ben priester, ik ben de
enige kardinaal van Indië en ik leef niet
in de Sahara. Ik weet wat ons volk
behoeft en daarom moet ik u om hulp
vragen. Wij van onze kant doen wat
wij kunnen om het leven der Kerk en
daarin de vrede te helpen bevorderen.
Later daarover om uitleg gevraagd,
zei hij: „Wat wij voor de wereld kun
nen doen is heel eenvoudig. Ik wil geen
filosoof zijn. Wij moeten goed zijn, ge
woon goed. Als wij ons op die manier
presenteren aan de misschien verbijs
terde Europese mens dan dienen wij
hem op de beste wijze. U moet dat ook
doen", zo zei hij.
En glimlachend: „Ik ben zelf ook
journalist geweest. Ik ken uw verschrik
kelijke verantwoordelijkheid en nog al
tijd schrijf ik als ik op reis ben min
stens elke vier dagen een nieuwsbrief
naar Indië. Ik heb mijn ogen en oren
wijd open".
Na een uitvoerige uitweiding over de
kansen van het katholicisme in Indië
kansen die hij zeer groot achtte on
danks het geringe aantal der gelovigen,
5l/i miljoen op 400 miljoen inwoners
besloot hij met wat men bijna een lof
lied zou kunnen noemen op de Indische
rondwet en de persoon van president
lehroe. Niet iedereen in de wereld be
hoeft het overal met zijn methoden eens
te zijn dat zou ook misschien wat
al te gemakkelijk wezen, maar wij in
Indië hebben verering voor hem. Wij
beminnen hem. Hij geeft het voorbeeld
van wat ons hoog intellectuele volk met
zijn oeroude cultuur moet doen, hard
werken.
Geen politiek dus in deze beide pers
conferenties tenzij dan in de vriende
lijke vorm waarin ook politiek een lou
tere beleefdheid schijnt. Heeft de con
gresleiding ingegrepen?
In het geval Spellman twijfel ik. Kar
dinaal Gracias sprak zoals hij is. een
honnête homme, die spreekt met een
hartverwarmende eenvoud. Een groot
gezelschap internationale journalisten
heeft hem daarvoor als een held toe
gejuicht. En had hij daarover zelf niet
gesproken met de woorden van Pius
XII? „In deze tijd heeft niemand het
recht middelmatig te zijn. De wereld
heeft helden nodig".
ALBERT WELLING.
