Haute couture van radio en televisie
Elektronisch oog vervangt
verkeersdrempel
O1
H
O'
Van ..Noortje naar M.S.-systeem
Misverstanden werken remmend
VOORLOPIG NOG TOEKOMSTMUZIEK
e
EENVOUDIGER BEDIENING VAN INGEWIKKELDER APPARATUUR
Vierkante beeldbuis
van 59 centimeter
m
radio
Bescherming
tegen geluid
N.T.S. op de
Firato
Geen noviteit
„Leen
een
OPLEIDING ELEKTRONENTECHNICI
Platen wisselen
onder water
Automatisering
Kleine radio's
Stereo goedkoper
Afspeelapparatuur
Bedrijfstelevisie
Blik in keuken
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1960
PAGINA 11
71 /T^n<ter dan het vorige jaar, toen de komst
1/7 van de beeldbuizen met een afbuiging van
110 graden de introduktie van ondiepe en
dus gemakkelijker te plaatsen tv-toestellen moge
lijk maakte en toen het transitos-tijdperk defi
nitief bleek te zijn aangebrokenkan van de
Firato 1960de elfde internationale tentoonstel
ling van elektronica in het Amsterdamse RAI-
gebouw, worden gezegd, dat zij de bezoeker op
vallende noviteiten laat zien. De elfde Firato is
veeleer een demonstratie van stabilisatie en van
een perfectionering, die de bediening van de
apparaten eenvoudiger maakt naarmate deze in
technisch opzicht ingewikkelder worden.
Aan de vormgeving van de verschillende toe
stéllen, televisie-ontvangers zowel als radio's,
wordt steeds meer zorg besteed zodat sommige
fabrikanten zelfs beginnen te spreken van Jiaute
couture", waarbij zich de Italiaanse lijn" of
„Zweedse invloeden" doen géiden.
Intussen wil dit nog niet zeggen, dat de elfde
Firato het zonder technische noviteiten zou moe
ten stellen. De belangrijkste daarvan is de invoe
ring, zij het uitsluitend bij het duurdere type tv-
ontvanger, van de vierkante beeldbuis met een
diagonaal van 59 centimeter, zodat men thans
dus de keuze heeft gekregen uit drie standaard-
maten: lf3, 53 en 59 centimeter. Wel is er nog
een enkel toestel te zien met een beelddiagonaal
van 61 centimeter, maar dit formaat zal wél niet
erg populair worden, omdat het een veel grotere
omvang van kast meebrengt. Bij de vierkante
beeldbuis, die nagenoeg plat is en niet bolvormig
zoals die huidige, blijft het volume van de kast
daarentegen ongewijzigd.
Van belang voor het moderne
interieur, waar over het algemeen
moet worden gewoekerd met de
ruimte, is de invoering van extra
platte toestellen met een kast-'
diepte van slechts 28 centimeter,
die eventueel kunnen worden in
gebouwd in bestaande boekenkas
ten of moderne meubelen.
Interessant, hoewel pas recht
praktisch bij de ontvangstmoge
lijkheid van verschillende tv-ka-
nalen, is een collectief televisie
systeem met één gemeenschappe
lijke antenne, één gezamenlijke
ontvanger en een aantai tv-toe-
stellen naar behoefte. In de ge
zamenlijke ontvanger wordt het
zendsignaal gescheiden in beeld-,
geluid- en synchronisatiesignaal.
Elke bezitter van een bij dit sys
teem behorend tv-toestel kan zijn
eigen programma kiezen, onaf
hankelijk van de andere aange
slotenen. Deze tv-toestellen zijn
slechts 21 centimeter diep en ver
schillen, behalve hierin en in prijs,
in niets van de normale.
i :1
rwee jaar geleden vroeg de
stereofonische geluids
weergave op de toen ge
houden Firato voor het eerst de
aandacht van het grote publiek,
dat met niet veel meer dan een
vriendelijke belangstelling rea
geerde-Sindsdien is „stereo", zo
als op de huidige Firato blijkt,
een algemeen aanvaard begrip
geworden, zonder dat er evenwel
van een overrompelende entree
of van een onstuimige ontwikke
lingsgang kan worden gesproken.
Integendeel, stereo is in Neder
land kalm maar zeker haar eigen
weg gegaan. Een weg, die via
wanbegrip en het kijken van de
befaamde kat uit de niet minder
bekende boom naar een zékere
overwinning heeft gevoerd.
n
Welk aandeel heeft u in de snelst groeiende industrie?
TELEVISION-ELECTRONICS FUND, Ine.
Een beleggingsmaatschappij, die haar
vermogen van 360 miljoen dollar
heeft belegd in ruim 140 ondernemin
gen in de sterk groeiende Amerikaanse
elektronische industrie.
Zij die op 21 augustus 1951, de dag waarop certificaten
TELEVISION-ELECTRONICS FUND te Amsterdam
werden geïntroduceerd, een certificaat van 10 aandelen
tegen de toen geldende koers kochten, hebben - rekening
gehouden met de splitsingen der aandelen in 1954 en
1960 - de waarde van hun bezit zien stijgen van f. 636,50
tot f. 1330,- terwijl zij bovendien een bedrag van f. 448,72
uit inkomsten en kapitaalwinsten ontvingen.
De koers bedraagt momenteel ca 8s/*
overeenkomende met ca f. 166,- voor
een certificaat van 5 aandelen en
f. 332,- voor een certificaat van 10
aandelen.
Vraagt verdere inlichtingen bij uw effectenhandelaar of
bij de FIRMA D.W. BRAND, Keizersgracht 215, A'dam.
nHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
FIRATO
iiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Stabilisatie en
perfectionering
llllllllllllllllllllllllllllillHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllllllllllHIIIIIII''
iiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Een „Mammoet"-grootbeeldprojector.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiniiiimmiiiiiimiiiir
Een „Memomatic-kanalenkiezer" met een electromechanisch geheugen.
p de Firato zullen belanghebben
den dit jaar kennis kunnen ne
men van de wegen, die Philips
denkt in te slaan om het hoofd te bie
den aan het in de nabije toekomst drei
gende tekort aan elektronentechnici.
Door informatie en aanvulling van de
bestaande leerstof hoopt men daadwer
kelijke hulp te verlenen aan het onder
wijs op dit gebied. Daartoe worden in
structieve projectiestroken en films, in
structiepanelen (met behulp waarvan
de moderne schakeltechniek in korte
tijd aan de leerlingen kan worden ver
klaard en begrijpelijk gemaakt), wand
platen en doorzichtige, opengewerkte
modellen van produkten uit de steeds
meer omvattende wereld van de elek
tronica ter beschikking gesteld.
Wat de wapenschouw van de elek
tronica betreft, die ook dit jaar weer
in de „Stille Zaal" wordt gehouden,
heeft Telefunken, bij de automobilisten
bekend om haar radarinstallatie voor
het meten van de snelheid van passe
rende voertuigen, volgens hetzelfde
principe een tweetal apparaten ontwik
keld, die een voor het autorijdend pu
bliek prettiger toepassing hebben. Het
gaat hierbij om een verkeersteller en
een verkeersanalysator. De eerste kan
de bij drukke wegkruisingen in de rij
weg aangebrachte verkeersdrempels
vervangen. Het apparaat wordt boven
de straat opgehangen, tast met zijn
straal de weg af, registreert elk voer
tuig, telt ze en regelt de verkeerslich
ten.
De verkeersanalysator telt eveneens
Ov®t het algemeen kan in de tele-
h ^®jCtor een steeds verder
scnrydende automatisering wor
den waargenomen: automatische keuze
van het juiste televisiesysteem bü in
stelling op het gekozen kanaal; auto
matische beeld- en Hjnsynchronisatie,
automatische instelling van contrast en
helderheid, automatische beeldstabili
satie en draadloze afstandbediening.
Sommige toestellen in de hogere
prijsklassen zijn uitgerust met een ap
paratuur, die het beeldcontrast auto
matisch bijregelt, wanneer de verlich
ting in de kamer, waar de tv-ontvan-
ger staat opgesteld, wordt veranderd.
Bovendien wordt in enkele nieuwe
tv-ontvangers gebruik gemaakt van ge
drukte bedrading en van een uitklap
baar chassis, wat door middel Van een
bewegend model wordt gedemonstreerd.
Nog sterker misschien dan verle
den jaar demonstreert deze Fi
rato het groeiende belang van
de kleinere radio-ontvangers. Niet al
leen worden deze toestellen in een gro
te verscheidenheid van uitvoering en
in moderne frisse kleurencombinaties
geëxposeerd, maar verschillende ervan
zijn uitgerust met een FM-band, die
mogelijkheid biedt tot ontvangst van
frequentie-modulatie. Aangezien nog
dit najaar ook het westen van Neder
land door het gereedkomen van de zen
der te Lopik in het FM-net wordt op
genomen, zullen deze kleine, dus voor
delige, toestellen steeds meer in de be
langstelling van het publiek komen te
staan. Ze zijn ook bij uitstek geschikt
om als tweede toestel dienst te doen,
een mogelijkheid, die des te aantrek
kelijker is, nu voor een tweede toestel
in huis geen luisterbijdrage meer ver
schuldigd is.
Vooral in de radiosector heeft de
transistor de buizen vrijwel geheel ver
drongen. De met batterijen gevoede
draagbare toestellen zijn als gevolg
daarvan nog kleiner en lichter gewor
den, terwijl de speelduur veel groter is
dan die van de met radiobuizen uitge
ruste „portables". Er zijn nu reeds
transistorradio's, die op één batterij
een heel jaar kunnen spelen. Met het
oog daarop worden batterijen gefabri
ceerd, die extra zijn beveiligd tegen
uittredend elektrolyt.
Voor de autoradio betekent de zege
tocht van de transistor een beduidend
lager stroomverbruik en dus een ont
lasting van de accu.
[et aantal radio's, geschikt voor
stereo-weergave door middel van
band of plaat, want stereofoni-
sche radio-uitzendingen zullen voorlo-
pig nog wel in het experimentele sta
dium blijven verkeren blijkt weder
om een belangrijke uitbreiding te heb
ben ondergaan. Waren het vorige jaar
nog hoofdzakelijk de duurdere types
„stereofonisch voorbereid", thans vindt
men ook in de middenklasse verschil
lende stereo-toestellen. Met deze toe
stellen wordt ook bij de normale, zo
genaamde monaurale weergave een
betere geluidskwaliteit verkregen, dank
zij de hierbij toegepaste balansschake
ling, die men tot nog toe uitsluitend
in toestellen van topklasse aantrof. De
verschijning van nieuwe (dubbele) eind-
pentoden heeft tot bepaalde vereen
voudigingen geleid, die het mogelijk
hebben gemaakt ook de kostprijzen te
drukken.
p het gebied van de bandrecor
ders is de omschakeling naar de
vier-spoortechniek thans vrij al
gemeen. Deze techniek maakt het mo
gelijk om op een band van normale
breedte vier geluidssporen aan te bren
gen, waardoor de registreercapaciteit
wordt verdubbeld, terwijl men slechts
de helft van de opbergruimte nodig
heeft. Welke hoge eisen aan de fabri
cage van deze banden worden gesteld,
beseft men pas goed, als men bedenkt,
dat elk spoor slechts een millimeter
breed is.
Nieuw zijn de banden, waarop het ge
luid reeds is vastgelegd. Een Ameri
kaanse fabrikant brengt een collectie
van dergelijke banden op de markt met
een repertoire van meer dan 400 ti
tels. De verpakking in platte kartonnen
dozen is uiterlijk even fraai als de mo
derne platenhoes.
De triomf van de transistor heeft het
mogelijk gemaakt, een bandrecorder in
de handel te brengen, die geheel werkt
op vier normale zaklantaambatterijen
van 4,5 volt, waarvan er twee dienen
voor het versterkergedeelte en twee
voor de motor. Het apparaat leent zich
bij uitstek voor reportages, waarbij
men niet beschikt over elektrische
stroom, bijvoorbeeld opnamen in de na
tuur of folkloristische evenementen.
Wat de grammofoon betreft, waar
zich het vorige jaar al een duidelijke
verschuiving openbaarde in de richting
van de stereofonie, valt er dit jaar
weinig nieuws te vertellen. Het meren
deel van de apparaten is thans ge
schikt voor stereoweergave, terwijl de
prijzen in het algemeen iets lager zijn
komen te liggen.
Voor de bezitters van niet-automati-
sche platenspelers is er nu een „pickup
lift" ter grootte van een eiderdopje,
die zonder veel moeite op elke platen
speler kan worden aangebracht. Door
dit apparaatje wordt men ontslagen
van het lastige opzetten van saffier of
naald. Nieuw is ook een platenreini-
ger, die voor de naald of saffier uit
loopt. Voor ieder, die prijsstelt op een
langduriger gebruik en een goede weer
gave van zijn platen, een onmisbaar
apparaatje, waaraan geen chemicaliën
te pas komen.
Het hinderlijke gerucht van perso
nen, die per luidspreker worden
opgeroepen om zich naar een be
paalde plaats te begeven, zal dit jaar
beslist minder zijn dan vorige jaren.
Philips zal namelijk zijn medewerkers,
naar wie door bezoekers wordt ge
vraagd, met behulp van de televisie
visueel attent maken op de noodzaak,
zich bij de balie te melden.
Op het gebied van de bedrijfstelevisie
treft men voorts verschillende novitei
ten aan waaronder een ronde industrie
camera' die met water kan worden ge
koeld en een miniatuuncamera met
draaibare spiegel om op moeilijk toe
gankelijke plaatsen te worden gebruikt.
STEREO KALM MAAR ZEKER
NAAR DE OVERWINNING
Een complete stereo-elektrogrammofoon.
Een stereo-elektrogrammofoon in gesloten toestand.
Geleidelijk is steeds meer voor stereo
geschikte apparatuur ter beschikking
gekomen van de gebruiker. Allereerst
platenspelers, maar daarnaast speciale
versterkers en radio's, die voor stereo-
weergave geschikt zijn.
Toch neemt dit alles niet weg, dat
de stereofonische weergave van mu
ziek in de huiskamer nog lang geen
gemeengoed is geworden. Dit is echter
veel minder het gevolg van het be
staan van voor- en tegenstanders van
deze weergavetechniek dan wel van de
omstandigheid, dat velen nog onvol
doende inzicht in deze materie hebben,
hetgeen heeft geleid tot misverstan
den. Enerzijds meent men veelal, dat
stereo weinig geschikt zou zijn voor
toepassing in de huiskamer, anderzijds
dat men, door op stereo over te gaan,
zijn bestaande grammofoonplatenbezit
zou moeten opruimen.
Beide opvattingen zijn onjuist. De op-
neemtechniek is in korte tijd zodanig
verbeterd, dat het ruimtelijke aspect
van de oorspronkelijke muziekweergave
steeds dichter wordt benaderd. Daar
naast is er naar gestreefd, de afspeel
apparatuur zodanig te bouwen, dat ze
voor algemeen gebruik geschikt is.
Praktisch betekent dit, dat men zijn
oude, monaurale platen zonder bezwaar
door middel van de stereoapparatuur
kan weergeven, zelfs met winst aan
geluidskwaliteit, omdat de stereo-appa
ratuur door de dubbele versterking en
het gebruik van meer luidsprekers de
weergave verbetert.
Stereo is geen nieuwe mode. Zij is
een bijdrage tot verwezenlijking van
het ideaal om gereproduceerde muziek
de werkelijkheid zo dicht mogelijk te
doen benaderen. In hoeverre zij in haar
opzet is geslaagd, kan men slechts be
oordelen door stereofonisch weergege
ven muziek te beluisteren.
Toch is de stereofonie niet zo'n novi
teit als men zou veronderstellen. Reeds
in de jaren dertig vonden in het Na
tuurkundig Laboratorium van Philips
te Eindhoven onderzoekingen op dit ge
bied plaats, waarbij in 1939 nu dus
meer dan twintig jaar geleden de
eerste stereofonische grammofoonplaat
ter wereld tot stand kwam. Maar de
stereofonie, het snufje van nu, was
toen al meer dan een halve eeuw be
kend. De allereerste demonstratie van
elektrisch gereproduceerde muziek met
ruimtelijke werking vond plaats in 1881
bij gelegenheid van een grote elektri
citeitstentoonstelling in Parijs. Een ver
rassend experiment^ dat echter spoedig
weer in vergetelheid raakte, tot met
de ontwikkeling van grammofoon, ra
dio en geluidsfilm de behoefte aan
ruimtelijke weergave zich allengs weer
deed voelen.
Bjj de proeven in Eindhoven, waar
mee dr. ir. K. de Boer in 1937 begon,
maakte hij gebruik van een „kunst
figuur werd, moest ze eerst enige chi
rurgische ingrepen ondergaan. Ter
hoogte van haar oren werden in haai'
hoofd gaten geboord. Vervolgens werd
haar schedeldak gelicht om het moge
lijk te maken, in de gaten microfoons
aan te brengen. Bij de experimenten
verving Noortje de luisteraar in de mu
ziekzaal. Deze zat zelf met koptelefoons
aan zijn oren elders en luisterde naar
het uit de muziekzaal afkomstige ge
luid. Het effect was verbluffend. Het
kwam voor, dat wanneer iemand de
muziekzaal betrad en de deur achter
zich sloot, de luisteraar in de andere
zaal het hoofd omdraaide om te zien,
wie er achter zijn rug binnenkwam.
De moeilijkheid bij deze stereo-weer
gave was, dat het publiek de koptele
foons lastig vond. Daarom werden ze
vervangen door twee luidsprekers, links
en rechts in de ruimte opgesteld. Dat
gaf echter complicaties, omdat ook het
linkeroor waarnam, wat alleen voor het
rechter was bestemd en omgekeerd.
Speciale onderzoekingen moesten ook
worden verricht met betrekking tot het
bepalen van de richting, waaruit een
geluid afkomstig was. Zo werd ontdekt,
dat men geen richting kan horen, als
men het hoofd volkomen stilhoudt. Om
de richting te kunnen bepalen, moeten
met het hoofd blijkbaar onbewust heel
kleine bewegingen worden gemaakt.
Omdat bij al die experimenten voort
durend muziek nodig was, ging ir. de
Boer zelf muziek registreren en zo
maakte hij eind 1939 zijn eerste stereo
fonische grammofoonplaat, tevens de
eerste ter wereld.
Tijdens de oorlog werd de stereofo
nische geluidsweergave geregeld gede
monstreerd. Dat gebeurde op „De
Hooizolder", de zolder van een klein
hotel, die dienst had gedaan als dans
zaal. Het doel was het houden van een
enquête onder de toehoorders. Het re
sultaat was bevredigend, want ook le
ken konden de kwalitatieve verbetering
van het geluid bij stereofonische weer
gave constateren.
Na de bevrijding nam de belangstel
ling voor de stereofonie toe en op za
terdag 15 juni 1946 vond de eerste gro
te demonstratie via de omroep plaats
met behulp van twee radiozenders. Een
experiment, dat de afgelopen jaren ver
schillende malen door de daartoe sa
menwerkende omroepverenigingen is
herhaald.
Bijtoestel van een „snelcontact"-com-
municatiesysteem.
hoofd", waarbij de oren waren vervan
gen door microfoons en aldus deed de
legendarisch geworden „Noortje" haar
intrede in het Natuurkundig Labora
torium.
Noortje's entree werd een schokken
de gebeurtenis, die ir. de Boer bijna
een bekeuring bezorgde. Noortje was
namelijk een etalagepop, welwillend ter
beschikking gesteld door een waren
huis. Toen de heer de Boer de pop
onverpakt van het warenhuis naar
zijn auto wilde dragen om haar in
triomf naar het „lab" te brengen, zag
een surveillerende politieman daarin
een aanslag op de eerbaarheid. Een
schikking was echter spoedig getrof
fen. Ir. de Boer verdween ijlings weer
met zijn pop in het warenhuis waar hij
Noortje tegen de kostende prijs van
f 1.75 vorstelijk liet tooien met een crea
tie van de toenmalige haute couture.
Het leven was niet duur in die dagen.
In het lab, waar Noortje een geziene
Aan die eerste uitzending ging een
vraaggesprek vooraf, waarin de luiste
raars werden geïnstrueerd: „Leen een
radiotoestel bij uw buurman en zet het
bij u in de kamer. Stem het af op de
ene omroepzender en uw eigen toestel
op de andere." Deze instructies werden
enige malen achtereen uitgezonden in
aansluiting aan het nieuws.
Met dit experiment was tevens de
stap gezet van de „kunsthoofdstereo-
fonie", met haar bezwaren (hinder
lijke koptelefoons) naar de „intensi-
teitsstereofonie" (twee luidsprekers
links en rechts in de kamer). Geven
beide luidsprekers eenzelfde geluid
met dezelfde sterkte weer, dan hoort
de luisteraar, die in het midden zit,
schijnbaar een luidspreker midden
tussen de werkelijke luidsprekers in.
Wordt de geluidssterkte van de rech
ter luidspreker iets opgevoerd dan
verplaatst de geluidsbron zich schijn
baar naar rechts. In alle gevallen
wordt de schijnbare geluidsbron los
van de luidsprekers in de ruimte
waargenomen.
Voortgezette experimenten, die voor
namelijk betrekking hadden op de ra-
dio-stereofonie, omdat overdracht van
het geluid via twee kanalen niet ver
enigbaar was met de bestaande om-
roeptechniek, hebben geleid tot het ont
werpen van een nieuw systeem, het
NOORTJE.
zogenaamde M.S.-systeem. De muziek
wordt opgenomen met behulp van ste
reo-microfoons èn normale microfoons.
De signalen van al deze microfoons
worden gevoerd naar een zogenaamde
matrix-schakeling, waarin alle signalen
in de juiste, verhouding worden ge
mengd. Dit totale signaal wordt over
een M-leiding (niets anders dan het
huidige monofone signaal) naar de zen
der gebracht. In de matrix wordt ech
ter ook een signaal afgeleid uit de
sterkte-verschillen, die alle microfoons
opleveren en dit afgeleide signaal wordt
over een S-leiding (stereo-kanaal) naar
dezelfde zender gevoerd. Dit S-kanaal
bergt in zich de eigenlijke richtings-
en ruimtelijke informatie, die wordt be
paald door intensiteitsverschillen in het
geluid. Door middel van een speciale
schakeling kan een zender zowel het
M als het S-signaal uitzenden, onafhan
kelijk van elkaar. De luisteraar met
een normale ontvanger ontvangt alleen
het M-signaal. Voor hem verandert er
dus niets. De luisteraar met stereo
ontvanger ontvangt echter beide signa
len, die in zijn apparaat worden omge
zet in een linker signaal voor de linker
en een rechter signaal voor de rechter
luidspreker. Een systeem dus, dat ver
enigbaar is met de huidige omroep-
techniek en dat zowel mono- als ste
reo-luisteraars tevreden kan stellen.
Voor de huiskamer zal dit nieuwe
systeem echter voorlopig nog wat toe
komstmuziek moeten blijven, omdat de
huidige zenders en ontvangers er (nog)
niet geschikt voor zijn.
de voertuigen, die de door het apparaat
uitgezonden straal passeren, maar meet
tegelijkertijd de snelheid, die in ver
schillende klassen wordt vastgehouden,
terwijl bovendien wordt vastgelegd, of
een personenauto dan wel een vracht
wagen of een vrachtauto met aanhan
ger voorbijging.
Bijzonder spectaculair is een platen-
wisselaar van Telefunken met een ke
ramisch element. Om te bewijzen, hoe
zeer dit apparaat bestand is tegen
vocht, is het in zijn geheel in een aqua
rium geplaatst. Het wisselen en afspe
len van de platen geschiedt geheel on
der water. De wisselaar is aangesloten
op een versterker, zodat de bezoeker
het resultaat van dit merkwaardige ex
periment kan beluisteren.
Kon men het vorige jaar voor het
eerst op de Firato kennismaken met
zonne-elementen tot opwekking van
elektriciteit, waarmee een grammofoon
werd aangedreven, ditmaal zal men
een zogenaamde „Zonnekoning" kun
nen zien, namelijk een uit 1912 dateren
de automobiel Sunbeam van de Inter
national Rectifier Corporation in Call-
fomië, welke wagen door de omzetting
van zonne-energie in elektrische stroom
wordt voortbewogen.
Op een tentoonstelling van elek
tronische apparaten, die goeddeels be
stemd zijn om geluid in de meest
uiteenlopende vormen te produceren
is de expositie van de Canadese
,,Safe-T-Earmuff' op zijn minst merk
waardig te noemen.
Het gaat hier om een oorbescher
mer in de vorm van twee schelpvor
mige oorkussens, die aan een hoofd
beugel zijn opgehangen. De oorschel
pen zijn omgeven door een buigzame
kap, gevuld met een bepaalde vloei
stof, waardoor een „goede akoestische
afdichting" wordt verkregen.
Deze oorbeschermers, aldus luidt de
toelichting, worden gebruikt in omge
vingen met overmatig lawaai, zoals
bijvoorbeeld in werkplaatsen, fabrie
ken of op luchthavens en dienen ter
bescherming van het gehoororgaan te
gen extreme geluidsdruk, schadelijke
hoge frequenties en vibraties.
De Firato wordt niet genoemd,
maar we kunnen ons toch wel voor
stellen, dat sommige bezoekers wel
eens neiging zouden krijgen, zich een
dergelijk nuttig apparaat aan te schaf
fen.
De Nederlandse Televisie Stichting
heeft, evenals vorige jaren, een speci
aal filmprogramma samengesteld, dat
tijdens de duur van de tentoonstelling
ten behoëve van de Firato wordt uit
gezonden. De frequentie van de uitzen
dingen zal echter geringer zijn dan het
vorige jaar, omdat gedurende de ope
ningsuren van de Firato verschillende
uitzendingen aan de Olympische Spe
len zullen zijn gewijd.
Verder is de NTS op de Firato ver
tegenwoordigd met een eigen stand,
waarin een ruimte is gereserveerd voor
het verstrekken van inlichtingen. In
deze stand kan men kennismaken met
een sinds kort bij de N.T.S. in gebruik
zijnd apparaat voor achtergrond-pro
jectie. Dit apparaat maakt het moge
lijk om door middel van dia's ver
schillende achtergronden te projecteren.
Tegenover het scherm, waarop de pro
jectie geschiedt, staat een camera op
gesteld, die het beeld zichtbaar maakt
op een aantal monitoren.
Grafische voorstellingen langs de
wanden verduidelijken de gang van za
ken bij de uitzending van tv-program-
ma's.
Tenslotte staat een maquette opge
steld van het ontwerp voor de eerste
fase in de bouw van het nieuwe studio
complex, dat in Hilversum zal verrij
zen. Deze eerste fase omvat de bouw
van twee studio's met een nuttige
speelruimte van 600 m2 elk en voorts
van een aantal technische en admini
stratieve ruimten naast kleedkamers,
make-upkamers, een koffiekamer voor
de artiesten, foyer voor bezoekers en
accommodatie voor het personeel. Ten
slotte is in dit ontwerp opgenomen de
bouw van een grote decor-montagehal
van 1500 vierkante meter, die recht
streeks verbinding zal hebben met de
beide studio's.
Een andere maquette toont de tech
nische inrichting van één der te bou
wen studio's.
IAdvertentie
