Zondags koffieritueel in de
Bondsrepubliek bedreigd
Blik
Politieke crisis in Laos
na drie weken ten einde
Geen gevechten in
provincie Kasai
Vakbond van bakkerijpersoneel
staat op kortere werkweek
D
Khroesjtsjev noemt Nixon en
Kennedy „een mooi stel"
Krachtig Amerikaans protest
bij Congolese regering
ABASI
A'
HALVE OVERWEGBOMEN
e
..Konditoreien'' tijdens weekend gesloten?
Geen rechtszaak
tegen Oberlander
Russische premier laat zich uit
over presidentsverkiezing in F.S.
Neutralistische premier Phoema
maakt nieuw kabinet bekend
Vliegtuig vermist
boven Congo
Weer Titan-raket
gelanceerd
cJ'
Plegers van aanslag te
Amman in V.A.R.?
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1960
PAGINA 7
Koning Hoessein vraagt
hun uitlevering
kalmeert
zonder slaap te verwekken
kO\
„Meermanno Westreenianum", interessante verzameling
met onmogelijke naam Museum in een museum -
Groot gebaar van Amerikaans collectioneur.
1
Tussen schip en wal
-
VER
IMMI
Steektechniek
(Van onze correspondent in Bonn)
Een slag dreigt de West-Duitsers
te treffen: hun zondagse „Kaf
fee mit Kuchen" is in gevaar,
althans wat de „Kuchen", het gebak,
betreft. Tekort aan personeel dat,
mét overwerk, toch al 60 uren in de
week „maakt" terwijl elders in de
industrie van de bondsrepubliek de 40-
urige werkweek al begint te dagen
zal waarschijnlijk de „Konditoreien"
dwingen 's zondag gesloten te blijven.
Dan kunnen Heinz en Fritz niet lan
ger op zondagmiddag zo tegen vieren
door moeder-de-vrouw naar de naast
bijzij iide „Konditorei" worden gestuurd.
Daar halen ze dan tot dusver .Kuchen"
(gebak) meestal mét „Sahne", of
„Platzchen" (koekjes), die dan tijdens
het theeuurtje waarop men evenwel
in Duitsland koffie serveert en zich in
het gelid om de grote tafel in de eet
kamer groepeert worden geserveerd.
„Konditoreien" in de meeste ge
vallen een combinatie van een café en
een gebakjeswinkel vallen in de
bondsrepubliek buiten de winkelslui
tingswet, die voorschrijft dat van za
terdagmiddag 14.00 uur (behalve op
de eerste zaterdag van de maand,
wanneer ze tot 18.30 uur open mogen
blijven) de winkels potdicht moeten
blijven tot maandagmorgen.
Aangezien „Konditoreien", die zich
zelf respecteren, ook een aantal ande
re levensmiddelen (zoals brood, poe
derkoffie, poederthee, cacao, chocolade,
blikken melk en voor wie de „baas"
goed kent ook nog wel een pakje bo
ter) verkopen, had de burger altijd nog
de gelegenheid onverwachts optreden
de tekorten aan te vullen, In hoofd-
fVan onze correspondent in Bonn)
BONN, 31 aug. Er komt geen
rechtszaak tegen de vroegere West-
duitse minister voor vluchtelingen
zaken, prof Theodor Oberlander, die
per 1 mei van dit Jaar wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd zijn portefeuille ter beschik
king stelde van bondskanselier dr.
Adenauer (die nog altijd geen opvolger
voor hem heeft benoemd). Tien maan
den lang heeft het parket in Bonn een
onderzoek ingesteld naar de gebeurte
nissen van begin juli 1941 in Lemberg
(Lavow), waar (minstens) 31 Poolse
intellectuelen werden geëxecuteerd na
™et binnenrukken van de „Wehr-
roacbt". Daartoe behoorde ook het
„JVachtigalIen-bataljon" (een gevechts
troep van anticommunistische Oekral-
oers, zo genoemd omdat zij zo mooi
Konden zingen) waarbij de toenmalige
luitenant Oberlander politiek officier
was.
Volgens communistische beschuldi
gingen - op verzopk van prof. Ober
lander onder meer onderzocht door
een internationaal comité van verzets
strijders onder voorzitterschap van de
Nederlandse socialist Karei van Staal
uit Heemstede - zou het „Nachtigallen-
bataljon" voornamelijk aan deze exe
cuties schuldig zijn geweest. Deze be
schuldigingen leidden tot de gerucht
makende „Lemberg-affaire", waarvan
tenslotte het ontslag van prof. Ober
lander als Westduits minister het ge
volg is geweest.
Ook .het parket in Bonn is in deze
zaak ingeschakeld. Zijn juridische on
derzoek heeft echter geen bewijsmate
riaal geleverd voor de communistische
beschuldigingen aan het adres van
oud-minister Oberlander. De zaak zal
worden geseponeerd. Het parket heeft
meer dan dertig getuigen gehoord. Vol
gens het parket komen de Lembergse
massamoorden voor rekening van de
Russische N.K.W.D. en de Russische ges-
tapo. Ook de nazi-S.D. heeft een handje
geholpen.
Rest nu nog het door prof. Ober
lander verzochte parlementaire onder
zoek. De betreffende commissie-van-
onderzoek, hoewel reeds samengesteld,
is echter nog niet met zijn taak begon
nen.
zaak echter verkopen de „Konditorei
en" het gebak, de koekjes, de bonbons
en de slagroom, die tot het ritueel van
de Duitse „Kaffee mit Kuchen" beho-
oor betaling van hoge overwerk-
lonen konden de „Konditoreien"
tot dusverre 's zaterdags en
's zondagmiddags open blijven, ondanks
de wettelijk voor deze bedrijfstak voor
geschreven 45-urige werkweek. Nu be
gint evenwel de vakbond aan te drin-
AMMAN, 31 aug. (A.F.P.) Koning
Hoessein van Jordanië heeft op een gis
termiddag in het koninklijk paleis ge
houden persconferentie meegedeeld dat
Jordanië de Verenigde Arabische Re
publiek om uitlevering heeft gevraagd
van de twee ambtenaren Sjaker Dab-
bas en Kamal Sjammoet, die ervan
worden beschuldigd in Amman de bom
aanslag te hebben gepleegd, die aan
elf personen onder wie premier Mad-
jali het leven heeft gekost, terwijl
34 mensen werden gewond.
De koning verk) arde, dat Dabbas en
Sjammoet uit Syrië afkomstig zijn en
dat zij thans daarheen zijn uitgeweken.
Hoessein voegde hieraan toe, dat. in
dien de V.A.R. niet tot uitlevering zou
overgaan, hij de Arabische Liga In de
zaak zou betrekken. „Indien ook dit
geen resultaat oplevert, schakel ik_ de
Verenigde Naties in,"
daanse vorst.
aldus de Jor-
Oost-Duitsland Een ongeteld leger
vlooien brengt op het ogenblik de be
volking van Bützow tot vertwijfeling,
aldus een bericht van het voorlichtings
bureau „West". Alle openbare gebou
wen moeten een radicale zuiverings-
kuur ondergaan.
gen op een echte verwerkelijking van
de 45-urige werkweek. Een dergelijke
maximale werktijd zouden de „Kondi
toreien" zelf wel verwelkomen, maar
zij is praktisch niet uitvoerbaar. Zij
konden alleen open blijven dank zij
de overuren van het bakkende en be
dienende personeel.
Als er nu werkelijk 45 uren in de
week moet worden gewerkt en over
werk zou worden verboden, zou de
lacune alleen kunnen worden opge
vuld door de aanwerving van nieuw
personeel. En dat is er niet, ook met
wanneer er nog zoveel Italianen,
Spanjaarden en de laatste tijd zelfs
Grieken worden geïmporteerd. Als
dus de vakbond op zijn eis blijft
staan is de enige uitweg, dat op za
terdag en zondag de „Konditoreien
gesloten blijven. En dan zit West-
Duitsland zonder „Kuchen" en
„Platzchen".
De meningen onder het bakken en
bedienend personeel zijn verdeeld. De
meerderheid echter is blij met de ex
tra-verdienste van minstens 15 over
uren per week plus (voor zover het de
serveuses betreft) de tien procent fooi,
die in West-Duitsland „inclusief" wor
den berekend.
Dat de mode er het le
ven eenvoudiger op maakt,
zou ik niet durven bewe
ren. Ziehier wat de jon
gens die het in dezen voor
het zeggen hebben, dit jaar
van onze vrouwen vragen:
kort haar, korte rokken
en een Pola Negri-blik.
Aan die twee eerste ver
eisten zullen zij, dunkt mij, nog we)
kunnen voldoen. Dat is een kwestie
van het kwiek hanteren van de schaar.
Maar, dames, hoe komt u zo gauw
aan een Pola Negri-blik? Ja natuur
lijk, als het om een blik tomatenpurée
ging zou u het wel weten. Hoe, echter,
blikte Pola? En als u dat aan de hand
van enige documentatie heeft kunnen
vaststellen, hoe blikt u haar dan na?
Het is maar een vraag.
Overigens, als die nieuwe mode veld
gaat winnen wordt het er voor ons,
mannen, ook niet gemakkelijker op.
Ik bedoel: waar gaan we heen als de
vrouwen niet alleen allemaal hetzelfde
jumpertje maar ook nog dezelfde blik
dragen. Pola voor en Pola na. Tel uit
je winst. Nooit eens een tikkeltje Gre
ta Garbo of zelfs gewoon maar Sien-
tje Jansen.
En jk denk nog even verder en
voorzie allerlei riante huiselijke twis
ten.
Ik kom fluitend thuis, mijn vrouw
ziet mij aan en ik zeg:
„Wat kijk je raar."
„De Pola Negri-blik," antwoordt zij.
„Welnee", zeg Ik, „dat is Kaat Mos
sel".
Kortom, als het doorgaat met die
nieuwe mode, dan stel ik voor, dat er
ook een verplichte, collectieve blik
voor mannen wordt voorgeschreven
De bekende Landru-blik.
MOSKOU, 31 aug. (U.P.I., A.F.P.)
De Russische premier, Khroesjtsjev,
heeft de Republikeinse en Democra
tische kandidaten voor het Amerikaan
se presidentschap, Richard M. Nixon
en John. F. Kennedy, gisteravond
beiden „vertegenwoordigers van het
Amerikaanse grootkapitaal ©n lakeien
van het monopolie" genoemd.
Hij verklaarde dit gisteren op
een middagmaal dat hem
aangeboden, toen hij de industriële Hon
gaarse tentoonstelling die thjj"» t
Moskou wordt gehouden gezocht Ra
dio Moskou heeft gemeld «^Khroesj-
tsjev zei: „Nixon en Kennedy staan
LOEANG PRABANG, 31 aug. - (Reu
ter) Prins Soevanna Phoema, de
neutralistische premier van Laos, heeft
gisteravond zijn nieuwe kabinet be
kend gemaakt. Gehoopt wordt, dat hier
mee een eind is gekomen aan de poli
tieke crisis, die de afgelopen drie
weken in Laos heeft geheerst en die
het land aan de rand van een burger
oorlog heeft gebracht. De nieuwe re
gering omvat ministers van linkse en
rechtse politieke instelling. Generaal
Peomi Nosavan, de leider van de rech
tervleugel, bezet de sleutelpost van mi
nister van binnenlandse zaken. Gene
raal Nosavan wist zich te handha
ven, nadat de bloedeloos verlopen
staatsgreep van de parachutistenkapi
tein Kong Lae op 9 augustus j.I. leid
de tot het aftreden van de Westers ge
zinde regering van Somsanit.
De linkse politicus Polsena, die in het
tussentijdse revolutionaire bewind mi
nister van binnenlandse zaken was, be
heert thans de portefeuille van voor
lichting. Alle acht leden van de tus
sentijdse neutralistische regering van
prins Soevanna Phoema zijn in het
nieuwe kabinet opgenomen. Zij be
kleden hierin echter niet allemaal de
zelfde functie als in de afgetreden re-
gering-Phoema. Voorts maken vijf mi
nisters van de voormalige, Westers ge
zinde regering-Somsanit deel uit van
het nieuwe kabinet.
De troepen van de parachutistenkapi
tein Kong Lae beheersen nog steeds
Vientiane. Kong Lae heeft maandag
j.I. ook een afdeling van zijn val
schermjagers boven Loeang Pra-
bang afgeworpen. Men meent, dat
deze valschermtroepen in actie zou
den zijn gekomen, wanneer het poli
tieke overleg in de koninklijke hoofd
stad geen resultaten zou hebben op
geleverd.
Saboteurs hebben maandagavond j.I.
een ontploffing teweeg gebracht in
een gebouw in de buitenwijken van
Vientiane, waarin zich een nieuwe, door
de Verenigde Staten geschonken radio
zender van tien kilowatt bevindt. Een
muur stortte in, maar kapitein .Kong
Lae heeft tegenover een correspondent
van Reuter verklaard, dat de zender
niet beschadigd is. Hij voegde hieraan
toe dat twee Laotianen op verdenking
de aanslag te hebben gepleegd, ziln
fearresteerd. Dit is de tweede maal in
én week tijds, dat is gepoogd de zen
der waarmee sinds 9 augustus de be
kendmakingen van Kong Lae en later
ook van de neutralistische regering
onder prins Soevanna Phoema zijn uit
gezonden, onklaar te maken.
In Vientiane heerst een ernstig tekort
aan petroleum en rijst. Dit is een ge
volg van het sluiten van de grens met
Thailand.
TeOPOLDSTAD, 31 augustus (UPI)
Een woordvoerder van het opperbe
vel van de Verenigde Naties in Leo-
poldstad heeft gisteren ontkent iets af
te weten an gevechten tussen troepen
van de centrale regering en strijders
van de Baloeba-stani van Albert Ka-
lonji in de provincie Kasai. De woord
voerder zei: „Wij hebben geen berich
ten over aan de gang zijnde gevech
ten rondom Bakwanga, de hoofdstad
van Kasai, ontvangen". Volgens gister
avond in Elizabethstad, in de afge
scheiden provincie Katanga ontvangen
berichten zouden Kalonji's soldaten
buiten Bakwanga in gevechten gewik
keld zijn met Congolese troepen van
premier Loemoemba.
De Pan-Afrikaanse conferentie in
Leopoldstad heeft een aantal resoluties
aangenomen die de regering van Con
go weinig hoop bieden op rechtstreek
se militaire hulp van Afrikaanse sta
ten om de opstandige beweging in Ka-
tanga de kop in te drukken. De confe
rentie die reeds vijf dagen op initiatief
van Loemoemba bijeen is om te spre
ken over concrete maatregelen om Con
go te herenigen heeft enkele resoluties
aangenomen, waar in algemene be
woordingen wordt gesproken over eco
nomische, politieke en militaire hulp
aan Congo, zonder dat sprake is va.
troepensteun buiten het kader van de
Verenigde Naties. Weliswaar hebben
de afgevaardigden van de dertien Afri
kaanse staten het beleggen van een
Amerikaanse topconferentie bepleit om
de toestand in Congo te bespreken,
'haar zonder plaats of datum te noe
sten.
De Verenigde Staten hebben krach
tig geprotesteerd by de Congolese re
gering over de aanval op de acht Ame
rikanen in Stanleystad en gevraagd
om bestraffing van de aanvaller», al
dus heeft het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken bekendge
maakt. In het protest, dat maandag
in Leopoldstad is overhandigd door de
Amerikaanse ambassadeur in Congo,
Timberlake, wordt gezegd dat de acht
Amerikanen „afgeranseld zijn met ge
weerkolven, geschopt en over de grond
gesleept zijn". De behandeling, die zij
van Congolese soldaten gekregen heb
ben, valt op geen enkele wijze te ver
ontschuldigen. De Amerikaanse rege
ring vraagt dan ook om bestraffing
van de daders en verzoekt de Congo
lese regering te verzekeren, dat er
maatregelen genomen zullen worden
om dergelijke aanvallen in de toe
komst te voorkomen, aldus hel protest.
De officiële woordvoerder van pre
mier Loemoemba heeft verklaard dat
het incident dat zaterdag op het vlieg
veld van Stanleystad plaats had „sterk
overdreven" is. „Het was slechts een
twist van drie minuten tussen de Ame
rikaanse piloten en de -Congolezen die
hogelijk verbaasd waren dat het toe
stel zolang boven het vliegveld cirkel
de". Het was de eerste officiële reac
tie van de Congolese regering op het
incident. Het gebeurde op het vlieg
veld van Stanleystad zou echter on
der deelnemers aan de Pan-Afrikaan
se conferentie grote beroering hebben
gewekt en verscheidene delegatielei
ders zouden de kwestie met Loemoem
ba willen bespreken.
IAdvertentie
ACCRA, 31 aug. (UPI) Een vlieg
tuig uit de Verenigde Arabische Repu
bliek, waarin acht functionarissen uit
Ghana, die onderweg waren naar Leo
poldstad, waar ze zich by de V.N.-staf
zouden voegen, wordt sinds gisteravond
half acht vermist. Vermoedeiyk is het
toestel by het aanvliegen van Leopold
stad in de monding van de Congo-rivier
neergestort.
De verkeerstoren van het vliegveld
Brazzaville heeft kort voor de vermis
sing een radioboodschap van het toe
stel opgevangen, waarin de vlieger mee
deelde de weg kwijt te zijn en over
enkele minuten een noodlanding op zee
te zullen maken. De monding van de
Congo-rivier is zo breed dat het water
vlak zelfs uit een vliegtuig gemakkelijk
voor de zee wordt aangezien. Vanuit
Accra is een amfibie-helikopter van het
Amerikaanse leger vertrokken om de
Congo-rivier af te zoeken langs de rou
te naar het vliegveld van Leopoldstad.
beiden in dienst van de Amerikaanse
monopolies. Daarom kunnen wy niet
uit hen kiezen. Zü vormen, zoals wij
'n het Russisch zeggen, „een mooi
8 wj ®'8enhower en Nixon volgen de
zelfde politiek, een politiek, die op een
totale mislukking is uitgelopen. Als
Nixon tot president zou worden geko
zen, zullen de Verenigde Staten geen
betere president hebben dan Eisenho
wer en het resultaat van de Ameri
kaanse politiek zou hetzelfde blijven.
De Sovjet-Unie zoumet het Ameri
kaanse volk goede en redelijke betrek
kingen willen onderhouden. De Ameri
kaanse president, die er het meest
aan gelegen zou liggen dergelijke be
trekkingen tot stand te brengen zou
het beste zijn. En als de nieuwe
Amerikaanse president zou be
sluiten om de politiek van Eisenho
wer en Nixon voort te zetten zou ons
dat niet bovenmatig spijten. Het wel
slagen der Sovjet-Unie wordt niet door
Amerikaanse presidenten maar door
het Sovjet-volk zelf bepaald", aldus
Khroesjtsjev.
De Russische premier besloot: „Het
is duidelijk dat ik er de voorkeur aan
zou geven dat de Amerikanen een pre
sident kiezen, die zo vooruitstrevend
mogelijk is aldus een communist.
De hiervoor noodzakelijke voorwaarden
zijn thans in de Verenigde Staten nog
niet vervuld maar dat zal morgen het
geval zijn. Wanneer dit „morgen" aan
breekt, is een nog onbeantwoorde
vraag. Maar het is zeker, dat het komt,
want de toekomst behoort aan het
communisme", aldus de Russische
eerste-minister en partijleider Khroesj
tsjev.
CAPE CANAVERAL, 31 aug (AFP)
Van de Amerikaanse raketbasis
Cape Canaveral is gisteren met succes
een operationeel prototype van de
intercontinentale „Titan"-raket gelan
ceerd. De neuskegel met instrumenten
kwam in het 8.000 km verder gelegen
doelgebied in het zuiden van de Atlan
tisch Oceaan terecht, maar kon niet
door de speurende vliegtuigen en sche
pen worden gevonden. De instrumenten
hebben echter via een zender talrijke
gegevens verstrekt. Dit was de vierde
proeflancering. De eerste twee mis
lukten en de derde slaagde ten dele.
Robert Gilruth, de directeur voor
ruimteprojecten van het Amerikaanse
bureau voor lucht- en ruimtevaart
(Nasa), heeft in een toespraak tot een
ruimtevaartconferentie in Washington
melding gemaakt van plannen om bin
nen tien jaar een ruimteschip met drie
man een vlucht rond de maan te laten
maken.
Dit „project Apollo zal volgen op
het „Project Mercüry", dat ten doel
heeft cabines met een persoon in een
baan om de aarde te brengen, op een
hoogte van ongeveer 160 km. Zoals
bekend zei volgens de plannen in
oktober een cabine met een aap aan
boord worden afgeschoten van de basis
Vendenberg in Californië. Deze moet
een baan om de aarde beschrijven.
In Afghanistan is een cholera-epide-
mie uitgebroken met de stad Kanda
har als haard. De regering heeft de
wereldgezondheidsorganisatie om een
miljoen eenheden entstof gevraagd.
(D.P.A.).
ls men er de statistieken over
het bezoek aan musea op na
kijkt, dan blijkt, dat het mu
seum „Meermanno Westreemanum"
in Den Haag zo het al in de over
zichten genoemd wordt behoort tot
de verzamelingen van geschiedenis en
kunst, die het minst in de publieke be
langstelling staan. Toch heeft dit mis
kende instituut een geheel eigen char
me, die nog verhoogd is nu Meer
manno Westreenianum „museum van
het boek" is geworden.
De eerste helft van haar onmogelij
ke naam dankt deze instelling aan Jo-
han Meerman, tijdens de regering
van Lodewijk Napoleon directeur-ge
neraal van kunsten en weten
schappen, die een van zijn vader ge-
erfde bibliotheek belangrijk uitbreid
de en bij zijn dood zijn huis met
een waardevolle collectie naliet aan
de stad Den Haag. Zijn vrouw behield
aanvankelijk het vruchtgebruik. Toen
zij in 1821 stierf weigerde de gemeen
te de erfenis vanwege de kosten. Ach
teraf moet men van die weigering da
nig spijt hebben gehad. De biblio
theek bracht toen ze verkocht werd
het voor die dagen kapitale bedrag
van 131.000 gulden op. Een familielid
van de Meermans, W. H. J. baron
van Westreenen van Tiellandt hier
heeft men de tweede helft van de
naam, die het museum kreeg be
steedde zijn erfdeel, zijnde 12.000 gul
den op de veiling en daar mag men
hem wel bijzonder dankbaar voor
zijn. Vele waardevolle stukken ble
ven aldus voor ons land behouden.
Verloren gingen echter onder meer
een kostbare collectie oriëntalische
handschriften, die tenslotte terecht
gekomen zijn in de Pruisische staats
bibliotheek, waar zij de basis van de
afdeling Oriëntalia hebben gevormd.
Van Westreenen was zelf ook ver
zamelaar. Hij bracht in het huis Prin-
cessegracht 30, waar het museum nu
nog gevestigd is, een groot bezit bij
een, dat hij met zijn woning en kapi
taal bij zijn dood in 1848 vermaakte
aan de Staat, die zo verstandig was
de erfenis wel te aanvaarden. Het
museum bevatte en bevat oudheden
uit Egypte, Griekenland en Rome,
pre-historica, middeleeuwse hand
schriften met miniaturen, Italiaanse
en Nederlandse schilderijen Ita
liaans, Frans en Delfts aardewerk,
prenten, munten, charters en zegels.
Vooral de handschriften en incunabe
len genieten in vakkringen grote
vermaardheid.
De erflater heeft het in één opzicht
de Staat echter wel moeilijk ge
maakt: het testament bepaalde, dat
het museum alleen op de eerste en
de derde donderdag van de maand
geopend mocht zijn. In 1935 werd ge
bruik gemaakt van de wettelijke mo
gelijkheid om testamentaire bepalin
gen, die uit de tijd zijn, in het alge
meen belang te wijzigen, doch de uit
breiding van de openstelling gïhg niet
verder dan dat de twee andere don
derdagen in de maand er bij kwa
men.
Het museum bleef, hoewel gratis
toegankelijk, een slaperig le,ven lei
den, doch men is nu doende de zaak
over een andere boeg te gooien. De
hoofdbestuurder van het museum,
prof. dr. L. Brummel, wil Meerman
no Westreennianum tot „museum van
het boek" maken (niet te verwarren
met het Letterkundig Museum geves
tigd in het oude stadhuis van Den
Haag, dat zich met de wereld „ach
ter" het boek bezig houdt.) De res
tauraties en vernieuwingen zijn nog
niet geheel voltooid, maar de bene
denvertrekken van dit fraaie grach
tenhuis zien er reeds zeer aantrekke
lijk uit. Om te beginnen is hier thans
ten toon gesteld (tot 9 oktober) een
prachtige verzameling incunabelen en
Nederlandse drukken uit de zestien
de eeuw merendeels geïllustreer
de boeken van de Amerikaanse col
lectioneur Lessing J. Rosenwald, die
deze werken een jaar geleden gekocht
heeft op de veiling van de beroemde
verzameling Arenberg. Er zijn zeer
zeldzame en ook geheel unieke exem
plaren bij. De Amerikaan is een man
van het grote gebaar: hij heeft zijn
pas verworven bezit, dat voor de
noordelijke en zuidelijke Nederlanden
van bijzonder belang is, tot het eind
van dit jaar ter beschikking gesteld
voor expositie in Den Haag en Brus
sel. De vertrekken, waarin deze stuk
ken thans te bezichtigen zijn, hebben
nog een aparte attractie: het oor
spronkelijke 18e eeuwse behang is
hier behouden gebleven en zoiets
krijgt men maar zelden te zien.
In het museum zullen verder ge-
exposeerd worden de belangrijkste
handschriften, oude drukken, boek
banden e.d. uit het bezit van de Ko
ninklijke Bibliotheek alsmede produk-
ten van de moderne typografie, waar
toe de aan de Koninklijke Bibliotheek
vermaakte collectie van jhr. dr. M.
R. Radermacher Schorer alle gele
genheid biedt. Ook staat in het mu
seum opgesteld de volledige produk-
tie van de Kelmscott Press van Wil
liam Morris, aangekocht door de Ko
ninklijke Bibliotheek.
Op de eerste verdieping heeft Meer
manno Westreenianum twee zalen,
die het oorspronkelijke bezit van het
museum bevatten. Deze zalen laat
men geheel intact en vooral hier blijkt
dit museum toch wel een heel eigen
karakter te hebben. We zien hier na
melijk hoe een verzamelaar in het
begin van de vorige eeuw verzamel
de: allerlei merkwaardige oudheden,
rijp en groen door elkaar, doch alles
bijeen ook door de wijze van opstel
ling zeer interessant. Het is als het
ware een museum in een museum.
Uit een van deze zalen ziet men
«niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiimiiiiMiiiiiiiMiiiiiini
1 Door automatische halve-
over wegbermen (ahob) be
veiligde overwegen
Sttenwijk
ZUMamgg
Mitrdim
Pirnii
In deze kaart zijn
atletn da «poorlg-
opgenoman
iffiS
Rooiend**'
J
Il60»27Ïv.l»tl-T
Kijk je in een verrukkelijk museum.
uit op de vriendelijke tuin, een oase
van rust. Achter deze tuin liggen de
stalgebouwen, waar te zijner tijd het
atelier van de meester-drukker J. tr.
van Royen (Zilverdistel en Kunera-
pers) gereconstrueerd zal worden.
Het museum-met de plechtige naam
verdient bepaald meer bezoek dan
het tot nu toe gekregen heeft...
MS» F, II I lil 'IIIWÊÊBilliHÉ
iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiMiimiiiiiitiiii
de majestueuze, aan alle kanten goed
gekeurde „R. van Hasselt", een voor
malig Zuiderzeeschip. De rederij
„Delta" wierp toen ijling een nieuwe
troef in de strijd, de „Dr. C. Lely",
eveneens een zeewaardig schip,
maar het mocht niet baten. Enkele
onregelmatigheden, o.a. in de dienst
regeling, waren voor de dienst van
domeinen aanleiding om de beslissing
aangaande de vergunning tot landen
aan hoger hand over te laten. Die
beslissing is tot nu toe uitgebleven.
Intussen raakt de rederij „Delta" in
alle letterlijkheid aan lagerwal, aan
gezien de kademuren, waar de sche-
Een ligplaats hebben, ernstig verzak
en.
Hellevoetsluis heeft er heel wat
over te praten en is in kampen ver
deeld. Een deel neemt het voor Den
Herder op, anderen scharen zich ach
ter de handelwijze van de officiële
instanties. En iedereen wacht in
spanning af, of deze rondvaartpionier
zijn veelzeggende uitspraak gestand
zal doen: „Ik zal laten zien, dat ik
een Harderwijker ben".
en paar jaar geleden kwam de
Ebll pa-**
heer R. den Herder uit Harder
wijk eens een kijkje nemen in
het Voorense stadje Hellevoetsluis, in
de nabijheid waarvan pas een der del
tawerken ter hand was genomen, de
bouwput nameiyk in het Haringvliet.
Onmiddellijk begreep hij, dat hier
met een rondvaartdienst een goede
boterham te verdienen was. Want al
uitte de publieke belangstelling zich
nog wel niet in stromen toeristen, het
was duidelijk, dat naarmate het spec
taculaire werk voortging, de interes
se dienovereenkomstig zou groeien.
In 1957 was het zover: de eerste
rondvaartboot van de rederij „Delta"
koos het vrij ruime sop van het Ha
ringvliet, richting bouwput. Dat eerste
jaar maakten enkele duizenden van
deze gelegenheid gebruik, in 1958 wa
ren het er enkele tienduizenden en vo
rig jaar bereikte Hellevoetsluis een
hoogtepunt in de geschiedenis van
het vreemdelingenverkeer met ruim
150.000 passagier».
Nog altijd deed de rederij „Delta
het met twee kleine, vrij primitieve
bootjes, en het gemeentebestuur, de
Rijkswaterstaat, de dienst van domei
nen en de scheepvaartinspectie heten
de heer Den Herder in eendrachtige
samenwerkking weten, dat het zo met
langer kon. Het massaal opkomende
toerisme had deze instanties bewust
Toen Isaac Singer een artiest
die tot zijn veertigste jaar rond
reizend toneelspeler was en
daarna uitvinder werd ruim hon
derd jaar geleden op een zolderkamer
tje in Amerika met enige vrienden
aan het prutsen was om een meka-
niek uit te vinden, dat het geduid
vergende naaien met de hand zou
versnellen, had hij geen flauw ver
moeden van de vervolmaakte vol
automatische Singer naaimachine,
die op 1 september 1960 op de markt
zou komen. Een zo geperfectioneerd
apparaat, dat de huisvrouw alleen
nog maar een paar handeltjes hoeft
te verschuiven om snel, sierlijk en
stevig met meer dan tweeduizend
steektechnieken voort te kunnen: stik
ken en stoppen, rügen en rimpelen,
zigzaggen en borduren met alle den-
bare steken. En dat laatste kan ook
weer gecombineerd met twee kleu
ren, want deze volautomatische nieu
we Singer biedt als één van de nieu
we snufjes de mogelijkheid om met
twe«e naaiden tegelijk te werken.
Hét nieuwste van dit kostelijke en
kostbare apparaat is de schuinge-
plaatste naald, waardoor het steek-
werk dichterbij de naaister komt en
soepeler geschiedt. Een andere novi
teit is de platte ringspoel en de hef
bare steekplaat zodat men makke
lijk van gewoon stikken over kan
gaan op stoppen of borduren. Maar
het meest sensationele nieuws dat da-
delij in het oog valt, is het bordje
d.at boven op de machine is geplaatst
met tekens die op het eerste gezicht
verkeerstekenslijken. Het Is een
schema voor alle soorten siersteken,
ingedeeld op letters en cijfers, regel
baar met een draaischijf en een han
deltje. Het gevoelige mekaniek ge
hoorzaamt haarfijn.
De ingewanden van de machine,
waarin wij tijdens de demonstratie
konden kijken, zijn minstens zo Inge
wikkeld als het binnenste van een
auto. De moderne huisvrouw moet
haar technische knobbel steeds meer
ontwikkelen met al die automatisch»
apparatuur, die steeds méér op intel
ligentie dan op handkracht werkt. En
als zij het niet heeft, heeft haar man
xSSfe
oensme iiau
■emaakt van hun verantwoordeujk-
jegens de drommen passagiers,
die zich in de scheepjes neerlieten
leid
Halve overwegbomen, die elektrisch bediend worden, zijn by de Spoorwegen
bepaald populair geworden. Vandaag wordt te Hoevelaken bij Amersfoort al
weer het honderdste paar in gebruik genomen. Het kaartje hierboven geeft aan
waar die honderd paar halve bomen zich bevinden.
me zien ju o~..„~*-j, -
en bij de bouwput een half uur aan
land mochten. Een onderzoek toonde
aan, dat de twee boten slechts be
perkt zeewaardig waren, en de dienst
van domeinen ontleende hieraan het
argument om de landingsvergunning
in te trekken.
De heer den Herder dreigde derhal
ve lelijk tussen schip en wal in te
vallen, vooral toen kort daarop een
nieuwe reders-combinatie voor de re
de van Hellevoetsluis verscheen met
het wel. Voor vele echtgenoten geeft
zo'n nieuwe huishoudelijke machine
een soortgelijke vreugde als in de
jongenstijd het eerste elektrische
'treintje! Als een lokomotiefje snelt
de voet met de prikkende schuine
naald over de stof, onmiddellijk rea
gerend op de vingerwenken van de
bestuurster. Het apparaat is ook nog
storingvrlj voor radio en T.V.
