VOORUITGANG IN DE KANKERBESTRIJDING Door veler inspanning iets stijgend genezingspercentage „Afbrokkeling onderwijs gaat steeds verder" Brugklasse voor gymnasium is overbodig Televisiespel voor kinderen bijzondere speelgoedprimeur Komende Jaarbeurs bevat weer tal van noviteiten Alleen in Guatemala KOEK Ifaik&c&e. „Nieuwe" Planta wordt opgeslagen Anderhalve dag staking bij Palthe Criminologisch congres wereldmerk America's Best Tobaccos rom Genootschap van leraren Verbouwing Jaarbeurs front gaat niet door Mary van Eijk VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1960 PAGINA 3 Voor dc miljoenen enthousiaste rokers van Lexington sigaretten is Lexi „Hond van het jaar!" Ook in andere werelddelen een verdere - sterk stijgende - vraag naar Lexington. Om financiële redenen Tegen Zweedse staat Schadeclaim van ruim een miljoen Dr. Tinbergen naar Japan Twaalf ziektegevallen in Duits grensgebied Volgende week in gebouw van Tweede Kamer tó;,:, -stjutig .y.i«»/5T ow-y I!cn greep uit de wereldpers 20 voor een gulden AMSTERDAM, 1 sept. Tot tien jaar geleden het Koningin Wilhelmina- londs voor de kankerbestrijding werd opgericht werd er slechts op beperkte Schaal in die richting gewerkt. Nu Wordt er op aanmerkelijk ruimere schaal veelsoortige arbeid verricht, Waarvan de resultaten wellicht niet di rect spectaculair zijn, maar wel bemoe digend, omdat er vooruitgang te be speuren is. Sinds men bestraling aan wendt is bijvoorbeeld de huidkanker in het overgrote aantal der gevallen ge neeslijk geworden, zodat deze ziekte nog nauwelijks als kanker wordt aan gemerkt. De chirurgie heeft ook iets gunstiger resultaten weten te bereiken Advertentie De koek van Verkade is smakelijk en heerlijk mals. Vraag nadrukke lijk om Verkade koek. dan voorheen en op het ogenblik maakt men ernstig studie van de chemo-the- rapie het gebruik van chemische middelen ter bestrijding van kankerge zwellen. Globaal genomen is thans 30 pet der gevallen van kanker genees lijk daarbij dus meegerekend de thans goed geneeslijke vormen, die het percentage hoog opvoeren. De nadruk zij er op gelegd, dat vroegtijdige prog nose de genezingskansen groter ma ken. Om de kanker te kunnen bestrijden moet men haar eerst grondig kennen. Daartoe wordt uitvoerige researchar- beid verricht. Het onderzoek is gericht op de vraag, welke factoren kanker doen ontstaan. Men weet, dat er ver scheidene factoren zijn, die niet alle van gelijke invloed zijn en die ook niet alle tegelijk voorkomen. Ook tracht men te achterhalen, welke chemische stoffen kanker kunnen doen ontstaan. In bepaalde bedrijven kent men b.v. het optreden van z.g. beroepskanker, door daar verwerkte stoffen. Wat de behandeling van kanker betreft, kent men tegenwoordig vooral chirur gie en bestraling. Men houdt zich nu intensief bezig met het speuren naar chemische middelen, die de kanker kunnen bestrijden, zonder dat ze ook de gezonde weefsels aantasten. Hierbij gebruikt men dieren met kankergezwel len. Op al deze terreinen bestaat een zeer intensief contact met het buiten land, zodat men van ervaringen elders ook onmiddellijk hier profijt kan trek ken. Voor experimenten met dieren is de Wereldgezondheidsorganisatie voor nemens een Centraal Europees dieren laboratorium in Amsterdam te vesti gen. Een voorbeeld van het onderzoek naar de factoren, die kanker veroorza ken, is een onderzoek naar de oorzaken van maagkanker, dat men op het ogen blik ongeveer afsluit. Gebleken was, dat maagkanker in JaPa" veel voorkomt, in Amerika betrekkelijk wei- Zes olifanten van het circus Althoff dat momenteel in Essen speelt hebben daar vlot een karwei opgeknapt waarmee arbeiders heel wat langere tijd bezig gouden zijn geweest. In een wip was de muur van een oud huis dat plaats moet maken voor nieuwbouw opgeruimd. DRIEBERGEN, 1 sept. Evenals de dag tevoren bij de Rijkslerarenver eniging klonken ook donderdag op de algemene vergadering van het Genoot schap van leraren aan Nederlandse gymnasia en lycea gereserveerde ge luiden ten aanzien van de veronderstel ling, dat het lerarentekort binnen af zienbare tijd in een overschot zal ver keren. De aftredende voorzitter van het Genootschap drs. S. Roodenburg, zei in zijn openingsrede, dat de afbrokke ling van het onderwijs nog steeds ver der gaat. Naast waardering voor de totstandko ming van het salarisakkoord werd ook op deze vergadering kritiek geuit ten aanzien van de salariëring van recto ren en directeuren, welke salariëring de heer Roodenburg totaal onvoldoende noemde. Minister Cals is hiervan ook overtuigd, maar de salariëring van overeenkomstige hoofdambtenaren en topfunctionarissen liet voor de rectoren en directeuren geen verdere verhoging toe. Dit is onbevredigend. De voorzit ter zei verder, dat de tijd gekomen is om de leraren lichamelijke opvoeding volledig gelijkstelling te geven met an dere leraren. Drs. Roodenburg toonde zich voorts bezorgd over het nietvastleggen van de lerarenbevoegheid voor het v.w.o. en het h.a.v.o. in de mammoetwet. Het gevaar dat men terecht zal komen bij lagere bevoegdheden dan de huidige is dichter bij dan men vermoedt. In een van de Kamerstukken heeft mr. Cals gezegd, dat hij nog geen uitsluitsel kon geven op de vraag of er in de toekomst onderwijsbevoegdheden verbonden zul len zijn aan het baccalaureaatsdiploma. Hier komt de bevoegde baccalaureus om de hoek kijken, aldus spr. Een ander bezwaar tegen de mam moetwet blijft voor de heer Rooden burg gelegen in de algemene brugklasse voor het voorbereidend wetenschappe lijk onderwijs. De minister is welis waar de opponenten voorlopig tegemoet gekomen met de regeling, dat de brug klasse voor het gymnasium een be perkt aantal uren Latijn kan krijgen, maar dit vermindert de tegenstand niet want de heroriëntering van de ee-rste klas gymnasium is geen taak voor het departement alleen. Het brugjaar is voor het gymnasium overbodig, aldus spr. Het gymnasiale onderwijs is niet populair; grote lagen van onze demo cratische same-nleving kennen het gym nasium niet. Toch is het behoud van het gymnasium van het grootste be lang. In dit verband noemde spr. het een veeg teken, dat in Maastricht beslo ten is het gemeentelijk gymnasium op te heffen en te laten opgaan in de gym nasiale afdeling van een nieuw te stich ten lyceum. De gemeente heeft in dit geval de vrijheid, die zij openlijk of oog luikend verkreeg, gebruikt om de vrij heid van de keuze der ouders te be perken. nig, in Nederland daar tussen in. Deze drie landen hebben, samen met IJs land, nu een uitvoerige enquête gehou den over de voedingsgewoonten in het eigen land. In Nederland heeft dit onderzoek tweeduizend personen omvat. D>e aldus verkregen gegevens zijn thans bij el kaar gebracht en worden in de komen de maanden nader uitgewerkt. De re sultaten van het onderzoek hoopt men dan het komende voorjaar te kunnen publiceren. Het is duidelijk, dat men met aldus verkregen gegevens nuttig zal kunnen werken aan de voorkoming van kanker. Als men weet, dat bepaal de bestanddelen van de voeding het ont staan van kwaadaardige gezwellen be vorderen of veroorzaken, dan kan men daar zijn voordeel mee doen. Met eenzelfde doel heeft men de kan kerregistratie ondernomen. Als me5 van alle kankerpatiënten in Nederland de nadere gegevens heeft over hun ziek te, heeft men een belangrijk hulpmid del om zich een nader inzicht te ver werven in aard en verloop daarvan, in het succes van de toegepaste genees middelen. Door deze registratie weet men thans, dat in Nederland jaarlijks ruim 26000 nieuwe gevallen onder de aandacht van de specialisten komen en dat 30 pet van de patiënten geneest. Deze mededelingen werden vanmid dag gedaan op een persbijeenkomst, be legd door het Koningin Wilhelmina- Eonds, waarop een aantal bij de kan kerbestrijding betrokkenen een over zicht gaven van de huidige stand van zaken. UTRECHT, 2 sept. Naar wij ver nemen zal de ingrijpende verbouwing aan de Julianahal aan het front van de Jaarbeurs aan het Croeselaanter- rein niet doorgaan. Voor deze verbou wing, die de overkapping van het ter ras van de Julianahal en de frontpar tij van de jaarbeurs aan de Croeselaan inhield, was inmiddels reeds vergun ning afgekomen. Naar de vicelvoorzitter van de raad van beheer der Kon. Ned. Jaarbeurs, mr. J. Milius, ons mede deelde, zal de bouw niet worden gerea liseerd in verband met een reeks van interne factoren. Te elfder ure heeft de Jaarbeurslei ding naar verluidt om financieel tech nische redenen het plan laten varen en zo zal voor de komende voorjaarsbeurs alleen één nieuwe expositiehal op het Jaarbeursterrein aan de Croeselaan verrijzen. De begroting voor de bouw van deze nieuwe hal is inmiddels van dien aard geworden, dat men heeft moeten afzien om ook de bovenbouw van de Julianahal en de frontpartij aan het Croeselaanterrein, waarmee een verbinding met de onlangs gereed ge komen Merwedehal tot stand werd gebracht, te realiseren. De frontver bouwing en de overkapping van het ter ras van de Julianahal maken een onder deel uit van het structuurplan, dat door de Rotterdamse architect Rein Fledderus bij de Jaarbeurs was ingediend en dat aan de Jaarbeurs meer mogelijkheden gaf voor een har monische groepering van verschillen de branches rondom de entree van het Croeselaanterrein. Advertentie (Van onze Utrechtse redacteur) UTRECHT, 2 sept. Op de Jaar beurs, die van maandag 12 tot en met zaterdag 17 september uitsluitend in de gebouwen op het Vredenburg wordt gehouden, krijgt men een bijzondere primeur op het gebied van speelgoed te zien. Het is het Teletoys- telespel, waarmee de kinderen hun eigen televisie-uitzending kunnen verzorgen. Een fabriek uit Mijdrecht komt er mee uit. Het spel bestaat uit een telespel-ontvanger, uitgerust met miniatuur Lopik-antenne, testplaat, klok en allerlei décors met verzet stukken. De „optredenden" zijn acht populai re televisie-figuren van plastic, onder anderen Cor Witschge als Pipo de Clown, Christel Adelaar als Mammaloe en Gerard Heystee als Liang. Ook hier geeft een pingelgeluid het sein tot begin van het spel, waarvoor de tekst van Wim Meuldijk, Arie van Oor schot en Harry de Groot op een plaat is opgenomen, die vader wel zo vriende lijk is te draaien. Een Brabantse firma komt met een uitgebreide collectie van een bekende Amerikaanse speelgoedfabriek, waar onder ,,Doe het zelf ".bouwpakketten. Winkels, poppenkasten, aanrechten, kleerkasten, poppenhuizen kunnen door de knutselaars zelf in elkaar gezet wor den, waarvoor een duidelijke handlei ding aanwezig is. Speels voor de tuin zjjn de wilde dierenfiguren van zacht plastic, die weer een andere firma toont. Zij kunnen op elke willekeurige plaats neergezet worden en door de natuurgetrouwe nabootsing leveren ze ongetwijfeld een aardig effect op. Het zou geen goede jaarbeurs zijn, als de huisvrouw er weer niet veel van haar gading kan vinden en voor hair zullen er ook nu tal van aardige snufjes zijn. Wat denkt zij van een plastic emmer, die rechthoekig van vorm is en daardoor gemakkelijk, zonder morsen, te dragen? Een ,,telewasher" biedt uitkomst voor het lappen van zich op grote hoogte bevindende ramen. Dit huishoudelijk apparaat op een telescopische buis-steel voorzien van een roterende borstel met 1500 omwentelingen per minuut, shamponeert zo werd ons verteld wast spoelt elk hellend vlak. Voor de keuken is er een speciale klok met een wijzerplaat, waarop ook een wijzer voor de minuten, waarbij op elke willekeurige minuut een ge luidssignaal afgesteld kan worden, dat desgewenst een half uur aanhoudt. Het is maar om de huisvrouw aan te ge ven, dat een bepaald proces ten einde is: het eitje gekookt, de groente gaar of de wasmachine gereed. Geestig lijken ons de kop-en-sehotels met een décoratie van folkloristische figuren in de trant va, silhouetten, zo als wü ze in onze jeugd knipten. De ontwerper is Wim Bijmoer. Voor de dames, die pas naar de kap per zijn geweest en angstvallig haar coiffure willen beschermen, biedt de z.g. Glamour-cap uitkomst. Een perlon- tulle mutsje, dat gekleed aandoet als een hoed, flatteus is en wat wel zeer belangrijk is: waterafstotend. De fir ma, die ons dat moois brengt, expo seert ook houten barrettes, naar ont werp van kunstenaars met de hand be werkte houten sieraden, om in het haar te steken. Uit Zweden werd een vijf-delig lip penstift geïmporteerd, waarnaar men ook maar eens op de jaarbeurs moet gaan kijken. Een een noviteit voor La- by, maar met vreugde ongetwijfeld be groet door mama, is.een opvouwbare kinderpo van plastic, op te bergen in een tasje, ais men op reis gaat. Meneer kan voortaan netjes zijn pan talon in de plooi houden met een prac- tische hanger, waarbij de stof niet door knijpers wordt geklemd, maar een spanner het kledingstuk vast houdt, dat door eigen zwaarte met de pijpen vrij van elkaar blijft hangen. Voor de rok ken van mevrouw is er een soortgelij ke hanger. Een algemeen bekende sigarenaan steker, die het altijd „doet" wordt nu ook in de vorm van een pistool gefa briceerd. Met het grote voordeel van een los stuk, waarmee de pijp gemak kelijk aangestoken kan worden. Op het gebied van de balpen gaat de ontwikkeling steeds verder en een be kende fabriek in het Schwarzwald komt na jarenlange proefnemingen uit met een balpenvulling, die een put van Ivar-staal heeft. Door dit „kogelbed" hebben temperatuurwisselingen geen invloed en blijft de pasta gelijkmatig vloeien. Men ziet, er is op de komende Jaar beurs genoeg te zien en te beleven, zo dat een reisje naar Utrecht de moeite waard is. De Spoorwegen geven dit maal reductie en aan een honderdtal stations in ons land kan men een ge combineerd vervoer- en toegangsbewijs kopen. EINDHOVEN, 1 sept. Een Neder landse assurantiemaatschappij te Eind hoven heeft een eis tot schadevergoe ding ingediend tegen de Zweedse staat. De assurantiemaatschappij stelt de Zweedse staat in gebreke, omdat een brand in een Zweeds douanegebouw, waarbij voor anderhalf miljoen kronen door deze maatschappij verzekerde goederen verloren gingen, te wijten zou zijn aan de slechte staat waarin de elektrische installatie van het gebouw verkeerde. De verzekerde goederen wa ren I ederlandse radio- en televisietoe stellen en bijbehoorende reserve, onder delen, die naar Norrkoeping waren verzonden. De plasticpoppefiguren van het teletoys-telespel kwamen tot stand in samen werking met de betreffende auteurs. Christel Adelaar had grote zorg voor de juiste kleur van wenkbrauwen en lippenstift van Mammaloe. In de fabriek gaf ze zelf nauwkeurige aanwijzingen. TOKIO, 2 sept. (Reuter) Het Ja panse ministerie van Buittenlandse Za ken heeft bekendgemaakt, dat dr. J. Tinbergen van de Rotterdamse econo mische hogeschool, 16 september in Ja pan zal aankomen. Hij zal een bezoek van drie weken brengen en de gast zijn van het ministerie en de commissie voor economische plannen. Naar wordt verwacht zal dr. Tinber gen lezingen houden voor Japanse amb tenaren en economische organisaties. ROTTERDAM, 2 sept. Van de zijde van Unilever vernemen wjj, dat alle Planta van de nieuwe samenstel ling, die wordt terugontvangen, voor lopig in onveranderde vorm wordt (en gedeeltelik reeds is) opgeslagen in pakhuizen, die mede onder toezicht staan van de keuringsdienst van wa ren. Deze teruggenomen Planta is en wordt dus gevocaliseerd. Over wat er verder mee gebeurt zal nog nader wor den beslist. Hoeveel PKanta-rood er nu retour is gekomen, is nog moeilijk na te gaan, omdat het hüer gaat over 40.000 detail listen. Overigens is de fabrikant nieuwsgierig te weten in hoeverre de mogelijkheid tot inruilen voor oude Planta wordt benut om te kunnen vast stellen of er merkentrouw bij het pu bliek is. Het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid deelt mee, dat het be gin van het onderzoek, door Nederland se deskundigen in Berlijn ingesteld, reeds heeft uitgewezen, dat ook in Ber lijn op het einde van 1959 dezelfde ziek teverschijnselen optraden als nu in Ne derland zich hebben voorgedaan. Deze verschijnselen traden op nadat aldaar gedurende enige weken door de Marga- rine-Union margarine op de markt was gebracht met hetzelfde ziekteverwek kende bestanddeel, dat in 1958 in West- Duitsland en nu in Nederland in de margarine is verwerkt. Een Westduitse commissie van on derzoek heeft bekendgemaakt, dat in het grensgebied ongeveer een twaalf tal gevallen van „margarine-ziekte" is gerapporteerd. Het betreft hier slechts lichte gevallen. ALMELO, 2 sept. Anderhalve dag hebben ongeveer 25 man bij „Palthe's Textielveredelingsbedrijven" N.V. in Almelo gestaakt. Gisterenmiddag zijn de stakers weer aan het werk gegaan, zonder hun doel, hogere lonen, te heb ben bereikt. Het conflict was ontstaan doordat het grootste deel van de arbeiders in de stukgoedververij het er niet mee eens was, dat enkele collega's hogere pre mies voor de kwaliteit van hun werk verdienden. Pogingen van de directie om in samenwerking met de vakbon den een regeling te treffen, slaagden niet. De ontevredenen verwierpen zelfs een voorstel van de vakbonden. Giste ren hebben zij datzelfde voorstel, dat een individuele premieregeling inhoudt, wel aanvaard. DEN HAAG, 2 sept. Van 5 tot 11 september zal in het gebouw van de Tweede Kamer op het Binnenhof het vierde internationale criminologische congres worden gehouden. In totaal ne men er 479 congressisten uit 45 landen aan het congres deel, van wie 83 re- feringsvertegenwoordigers uit 35 lan en. Van de landen achter het ijzeren gordjjn zullen Polen en Hongarije ver tegenwoordigd zijn. President van het congres is prof. Thorsten Sellin, hoog leraar In de sociologie aan de univer siteit van Pennsylvanië en Philadel phia (U.S.A.). Het congres heeft als onderwerp „de psychopathologische as pecten van het crimineel gedrag". Het congres is verdeeld in vier secties, die ieder een aantal onderwerpen zul len bespreken. ranneer wij zuster Mary van Eijk, die nu met ver lof in Nederland is, in de woning van haar familie aan de Waterweg in De Biïf, bij wie ze tijdelijk haar intrek heeft genomen, haar ervaringen als verpleegster onder de Indianen in Guatemala horen vertellen, doemt plotseling een geheel an dere wereld voor ons op. Wij met het comfort van onze da gen en de moderne ontwikkeling van de gezondheidszorg, kunnen nauwelijks geloven, dat zij daar heel alleen een zelf gebouwde kliniek in de Cuchematana-ber- gen leidt. Zij is eigenlijk dokter, vroedvrouw en verpleegster te gelijk, voor welke twee laatste beroepen zij de vereiste diplo ma's bezit. Vorig jaar heeft ze het gepresteerd daarbij nog twee duizend kiezen en tanden te trekken. Een kleinigheid vergeleken bij de vele andere geneeskundige hulp, die zij verstrekt, waarvoor de mensen naar haar uiteraard primitieve kliniek komen of zij zo nodig te paard naar hun schamele woning trekt. Een arts is er in de wijde omtrek niet. Het is donderdag juist dertig jaar geleden, dat zuster Van Eijk in Haarlem haar diploma voor algemene ziekenverpleging verwierf, waarna ze in Santpoort zich nog bekwaamde voor verpleging van geesteszieken en vervolgens in haar geboortestad Amsterdam de aantekening Kraamver- pleging behaalde. „Maar hoe kwam u ertoe zo ver weg te gaan om. u in dienst van de zieken te stellen?", vragen we. „Well", merkt zuster Van Eijk met een echi Engels accent op. „Dat is een heel verhaal." Zij was eind 1939 uitgenodigd door vrienden naar Litauen te komen. Ze was een alleenstaande vrouw en het lokte haar wel daar Kerstmis te vieren. Ze kreeg echter pas laat een visum, zodat zij er eerst met Nieuwjaar aan kwam. Het was een heel avontuurlijke en gevaarlijke reis vanwege de oorlogsomstandigheden, die steeds nijpender werden. Toen Amerika later in de oorlog kwam, moesten haar vrienden uit Kaunas, die van Amerikaanse nationaliteit waren, vluchten. Zuster Van Eijk bleef toen alleen achter en eerst na veertien maanden kon zij naar Amerika uitwijken. Intussen had zij haar tijd goed besteed met aan de universiteit in Kau nas kunstgeschiedenis en Frans te studeren. In Amerika stelde zij zich in dienst van het Roode Kruis en werkte in verschillende ziekenhuizen. On derwijl wist zij nog in Washington de vereiste diploma's voor vroedvrouw en ziekenverpleging te behalen, studeerde zij tevens psychologie en voe dingsleer. Als jong meisje reeds ging haar liefde naar de missie uit en toen in de „Catholic Worker" het was in 1952 een missiebisschop drin gend om een verpleegster vroeg voor zijn hulpbehoevende Indianen in Guatemala, gaf zij aan die oproep gehoor. Ze is daar echt van de mensen gaan houden. Later is de band met de Missie verbroken en zelf stichtte ze een paar jaar later een kliniek, die opgetrokken werd uit modderblokken en boomstammen, die zijzelf in de bergen moest gaan uitzoeken. De tegenslagen zün haar niet bespaard gebleven, zoals zij vertelde, maar zij verlangt er nu weer hard naar terug te keren en zij wil niets liever dan heel haar leven onder deze mensen slijten. Zij hoopt, dat de goede God haar nog vele jaren mag schenken om de bevolking, die anders van gezondheids- hulp verstoken is, te helpen, maar begrijpt heel goed, dat zij het op de duur niet langer alleen kan. „Al zou ik op mijn knieën terug moeten," bekent ze, „ik zou gaan, want ik wil die mensen niet in de steek laten." Ze probeert nu in ons land hulp te vinden en een instantie, die haar steunt. Ze heeft reeds kisten medicijnen verzameld om mee te nemen, zodra zij een boot kan krijgen. Nu er ter plaatse een weg is gekomen, hoopt zij er in te slagen een „rijdende kliniek" te krijgen, want tot ver in de omgeving is haar hulp nodig. Zo werkt zuster Van Eijk geheel zelfstandig als lekemissionaris waarvoor zij vorig jaar in Rome met een groep anderen van de H. Vader de zending heeft ontvangen. Zij helpt de zieken, die bij haar komen, niet alleen naar het lichaam, doch waar mogelijk ook naar de ziel en vele kinderen mochten reeds uit haar handen het doopsel ontvangen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1960 | | pagina 3