Aflossing van de
wacht in Zweden?
Rechtse oppositie hoopt op winst
bij a.s. verkiesingen
H
de zonnige
RANG cte MS/tapetlng. vaa (temde tang
Belgisch-Duits
grensakkoord
Emigratiecongres levert een
wijze les op voor Canada
Nadruk wordt gelegd op meer
voorlichting en grotere zorg
O
H
Afrikanen moeten
de doorslag geven
Britten tegen
Kanaaltunnel
Parochiële medewerking onmisbaar
i \i
Veiligheidsraad komt
morgen bijeen
In Djakarta
Nederlands bedrijf
genationaliseerd
WOENSDAG 7 SEPTEMBER I960
PAGINA -
buitenlandse
kroniek
Limburgs gehucht Loop uit modderisolement bevrijd -
Verdere protestacties van huismoeders overbodig
Crote schoonmaak op enige verbindingsweg met Echt
Brandweer-snufjes
Honderdduizendste
(Van een Scandinavische
correspondent)
De politieke partijen van Zweden
zijn dezer dagen begonnen met
hun nationale propagandacam
pagnes voor de kamerverkiezingen, die
18 september a.s. gehouden zullen wor
den. Zowel uit de diverse verkiezings
leuzen als uit de verklaringen die zijn af
gelegd door de leiders der verschillende
groeperingen blijkt, dat de politieke
strijd deze keer teller zal worden dan
ooit tevoren het geval is geweest in de
parlementaire geschiedenis van Zweden.
Bepaald verwonderlijk is dit niet, want
als de rechtse oppositie ooit een gunsti
ge kans heeft gehad om de nu al meer
dan 26 jaar regerende sociaal-democra
ten te verslaan, dan is het wel bij de
komende verkiezingen. De huidige si
tuatie in het parlement is namelijk zo,
dat de sociaal-democraten samen met
de sympathiserende communisten be
schikken over totaal 196 zetels, terwijl
Niemand zal ontkennen, dat de ri-
sis in de betrekkingen tussen Jo
seph Kasavoeboe en Patrice Loe-
tnoemba een tamelijk potsierlijke vorm
heeft aangenomen. De president van de
republiek Congo, die eerst bij verstek
de voorzitter van de ministerraad ont
slaat, en vervolgens door deze laatste
van zijn eigen ambt wordt ontheven, le
vert bepaald geen plechtig of waardig
schouwspel op. Nochtans is de diepere
ondergrond van het conflict een ern
stige. Natuurlijk zou een eventuele mis
lukking van Kasavoeboe's initiatief niet
veroorzaakt worden door het ontbreken
van een ministerieel contraseign op het
besluit, waarbij Loemoemba werd ont
slagen. En natuurlijk zijn de redenen,
die Kasavoeboe voor zijn optreden aan
geeft, namelijk, dat Loemoemba door de
is aangesteld en dat hij zijn land
r,6® broederkrijg voert, niet de eni-
jf®" K,ri)rt om de macht tussen Ka
savoeboe en Loemoemba wordt niet be-
heerst door overwegingen, van formele
aard. Het proces van de ontvoogding
kent nu eenmaal zijn eigen wetten en
één daarvan is, dat van de nationalis
ten tot dusver meestal diegene aan het
langste eind heeft getrokken, die met
de grootste doeltreffendheid het ex
treemste standpunt wist te verdedigen.
rv Gematigde nationa
listen hebben tij
dens en onmiddel
lijk na het zelf
standig worden
van hun land veel
al niet veel in de
'**- y melk te brokken
ripn gehad. Soms kon-
hun Z1J grond van bijvoorbeeld
roio4-gespecraliseerde kennis of nuttige
buitoIfiS n?K tot en'g aanzien komen. Dat
tion»li«~ se waarnemers gematigd na-
struct S16 V?ak rU1k stelden mot con-
nn^i£v£l-natl2naliSme' deed aan deze
ontwikkeling doorgaans niets af. In In
donesië, Algerije en vele andere jonge
landen worden de lakens uitgedeeld door
de felste extremisten. Ironisch is het al
leen, dat het extremisme van iemand als
Kasavoeboe, die in januari van dit jaar
nog de voornaamste aanstichter was
van de onlusten in Leopoldstad, naast het
geweld van een Loemoemba zodanig is
verbleekt, dat men hem tot de gematig
den kan rekenen.
Het voornaamste motief voor Kasa
voeboe's handelen vormen waar
schijnlijk de persoonlijke tegenstel
lingen tussen hem en Loemoemba, en die
zijn zeker niet van recente datum. Zij
beiden hebben alleen vlak voor en vlak
na het onafhankelijk worden van Con
go een soort wapenstilstand gesloten.
De denkbeelden, die Kasavoeboe in het
verleden zo lief waren en die ingingen
tegen die van Loemoemba, werden ver
dedigd door anderen en de president be
waarde een wijsgerig stilzwijgen. De fe
derale staatsgedachte, die hij lange tijd
heeft voorgestaan, werd uitgedragen
door Tsjombe in Katanga en Kalondji in
de provincie Mijnstaat.
Men heeft zich wel eens afgevraagd,
waarom Kasavoeboe niet eerder tegen
Loemoemba is opgetreden, bijvoorbeeld,
toen deze laatste een soort sight-seeing-
tour ondernam naar Amerika, Canada,
noord- en west-Afrika. Maar het natio
nalistische verleden van de Congolese
president verloochende zich niet. Hij
zag blijkbaar in, dat de afscheiding, zo
als Tsjombe die wilde, strijdig was met
de Afrikaanse vrijheidsgedachte. De Afri
kaanse leiders zijn tegen een balkanisa-
tie van hun continent en dat leidt ertoe,
dat zij met een paradoxale ijver blijven
vasthouden aan staatsgrenzen, zoals die
door het gehate koloniale regime zijn
Vastgesteld.
Kasavoeboe heeft kennelijk een beter
tijdstip willen afwachten. Hij meent, dat
dit is aangebroken, nu aan alle kanten
duidelijk wordt, dat de Sovjet-Unie en
Tsjechoslowakije als het ware een om
trekkende beweging rond de Verenigde
Naties in Congo maken en Loemoem
ba rechtstreeks steunen bij zijn plannen
om na Mijnstaat ook Katanga te onder
werpen. In dit verband is bijvoorbeeld
de twist van belang over de vraag, wie
de zeggenschap krijgt over de voorma
lige Belgische basis Kamina: Tsjombe,
die tot iedere prijs de Russische vlieg
tuigen en de troepen van Loemoemba
buiten zijn staat wil houden, of Loe
moemba, die via Kamina en wellicht
onder dekking van de V.N. zijn Katan-
gees avontuur zou kunnen beginnen.
et lijdt geen twijfel, dat de Ver
enigde Naties, maar meer nog:
de jonge Afrikaanse Staten, thans
voor enkele moeilijke beslissingen in
Congo staan. Loemoemba is tot dusver
degene geweest, die het optreden van
de volkerenorganisatie naar vermogen
heeft tegengewerkt. Door het ingrijpen
van Kasavoeboe tekent zich thans een
falanx van min of meer redelijke Con
golese politici af, die het misschien
wel met elkaar zouden kunnen vinden.
Kasavoeboe, Ileo, Kalondji en Tsjombe
zouden overeenstemming moeten kunnen
bereiken over 'n federale of confederale
opbouw van de Congolese republiek
Maar op het ogenblik dat dit geschre
ven wordt, schijnt het Congolese leger
nog te gehoorzamen aan de instructies
van Loemoemba. Dat zou dus in over
eenstemming zijn met de regel, dat de
miste nationalist de beste papieren heeft
Het is in dit verband ook niet hele
maal irrelevant, dat Loemoemba op
het ogenblik stellig van alle Congolese
politici de meeste energie, werkkracht
en „Ausdauer" ten toon spreidt.
Maar er is één factor, die in de ko
mende uren en dagen wellicht tot na
deel van Loemoemba zal gaan werken.
Die factor is de dunk, die de andere
Afrikaanse leiders van de Congolese wil
deman hebben gekregen. De jongste
SfcB-Ay'ikaanse conferentie, die in Leo-
de gezamenlijke oppositie, bestaande uit
de conservatieven, de liberale Volkspar
tij en de oorspronkelijk agrarische Cen
trumpartij, in het bezit is van 187 ze
tels. Als deze drie oppositiepartijen er nu
in slagen om een gezamenlijke winst te
behalen van vijf zetels, betekent dat dus
dat de sociaal-democraten en de com
munisten 191 zetels krijgen tegen 192
voor de oppositie. Voor de dan in de
minderheid gekomen regering heeft dat
als automatisch gevolg, dat zij het veld
zal moeten ruimen voor een rechts ge
tint kabinet.
Het liberale Stockholmseblad,,Dagens
Nyheter" heeft laatst uitgerekend, dat
er voor een oppositiewinst van vijf ze
tels niet zo heei erg veel verschuivingen
nodig zijn. Volgens het huidige kies
stelsel zal de liberale Volkspartij in niet
meer dan vier districten gezamenlijk
slechts 1200 stemmen méér moeten be
halen dan bij de vorige verkiezingen,
terwijl de conservatieven genoeg zullen
hebben aan een winst van 700 stemmen
in één kiesdistrict. De stemmenmarges
zijn deze keer dus wel bijzonder gering
en het is daarom beslist niet denkbeel
dig, dat de oppositie bij de komende ver
kiezingen een overwinning zal behalen
op de door de communisten gesteunde
sociaal-democratische regering.
Hoe de stembusresultaten zullen uit
vallen voor de verschillende partijen op
zich, valt uiteraard moeilijk te zeggen.
Als men uitgaat van een winst voor de
oppositie, dan kan deze winst wellicht
terechtkomen bit de conservatieven, de
grootste oppositiepartij en de felste te
genstanders van de regeringspolitiek.
Misschien ook wel bij de liberalen, die
sinds hun verkiezingsdebacle twee jaar
geleden hun best doen afvallige sociaal
democratische stemmen te winnen door
een soort compromis-politiek na te stre
ven, die het midden houdt tussen links
en rechts.
De Centrumpartij, die enkele jaren
geleden coalitiepartner was van de
sociaal-democraten en toen voorname
lijk steunde op d«e agrarische bevolking,
heeft een ingrijpende reorganisatie on
dergaan en tracht nu ook stemmen te
winnen onder de kleine zelfstandigen.
Sinds de breuk met de sociaal-democra
ten is het de Centrumpartij nogal voor
de wind gegaan en over het algemeen
ziet het er naar uit, dat deze gunstige
wind voorlopig nog wel zal blijven door-
Dr. Tage Erlander, de huidige Zweedse
minister-president.
waaien, zij het misschien ook wat min
der krachtig.
Winst voor de sociaal-democraten
wordt nauwelijks waarschijnlijk ge
acht. Hoogstens zullen zij hun huidige
posities kunnen handhaven. Een der
gelijke prognose geldt in zekere mate
ook voor het handjevol communisten,
dat vooral het laatste jaar de rege
ring al verschillende malen van een
wisse ondergang heeft gered.
Wat gaat er gebeuren als de rege
ring inderdaad het onderspit
delft bij de komende verkiezin
gen? Over deze kwestie zijn de rechtse
Advertentie
's Lands Kroniek
NEW YORK, 7 sept. (AFP) De
Veiligheidsraad komt morgen bpeen
om de door de Sovjet-Urne aanhangig
gemaakte kwestie van de Dominicaan
se republiek te behandelen.
Argentinië heeft gisteravond bekend
gemaakt, dat het de diplomatieke be
trekkingen met de Dominicaanse Repu
bliek heeft verbroken. Zoals bekend is
op de bijeenkomst van de ministers van
buitenlandse zaken van de landen, aan
gesloten bij de Organisatie van Ameri
kaanse staten, een resolutie aange
nomen, waarin onder meer verbreking
van de diplomatieke betrekkingen met
de Dominicaanse republiek werd ge
ëist, omdat deze republiek „agressie
tegen Venezuela heeft gepleegd".
Sovjet-Unie Volgens een bericht
van Tass is op het Russische pool-
station Vostok in de nacht van 24
augustus jl. de laagste temperatuur
gemeten, die ooit in de wereld is ge
registreerd, nl. van 88.3 graden Celsius
onder het vriespunt. (Rtr).
oppositiepartijen het nog lang niet met
elkaar eens. De leider der conservatie
ven, Hjalmarsson, heeft kort geleden
een uitnodiging gericht tot de twee an
dere rechtse oppositiepartijen om on
derhandelingen te openen over een
gemeenschappelijk regeringsalterna
tief, maar zowel de Centrumpartij als
de liberalen wezen deze uitnodiging van
de hand, aangezien volgens hen de con
servatieven een te extreemrechtse poli
tiek nastreven. Vervolgens ging het
gerucht, dat de Centrumpartij en de
liberalen gemene zaak zouden willen
maken na de eventuele nederlaag van
de regering, maar ook hierover viel
vrij snel het stilzwijgen. Waarschijnlijk
wil geen van de betrokken partijen
overeenkomsten aangaan, voordat de
nederlaag van de sociaal-democraten
een feit is. M.a.w. schijnt men de huid
van de beer niet te willen verkopen,
voordat deze geschoten is.
De verkiezingscampagne in Zweden is thans in volle gang en ook langs de water
kant treft men de propaganda-borden aan. De fotograaf, die dit plaatje maakte,
tekent erbij aan, dat naar zijn mening de voorbijgangers hun blikken liever zullen
laten rusten op het stadhuis van Stockholm (op de achtergrond).
poldstad is gehouden, heeft tal van Af
rikaanse ministers van buitenlandse za
ken de gelegenheid geboden Loemoem
ba eens van nabij op te nemen en de
aanhang te peilen, die hij in het land
bezit De voornaamste tendentie van
die conferentie is toen geweest Loe
moemba wat in te tomen en hem te
wijzen op de noodzaak van onvoorwaar
delijke steun aan de V.N. In feite is al
leen de communiserende republiek Gui
nee nog bereid Loemoemba door dik en
dun te steunen.
Het zou kunnen zijn, dat de leiders in
Addis Abeba, Khartoem, Tunis en Ac
cra thans tot de slotsom komen, dat zij
met Loemoemba op het verkeerde paard
hebben gewed, en dat zjj zich van hem
afwenden. Het geluid van de meer
derheid der Afrikaanse staten geeft In
de Congolese crisis zeer beslist de door
slag. De Sovjet-Unie zal tegen de Afri
kaanse opinie niet durven ingaan; de
V.N. zullen zonder de steun van die
opinie hiets durven ondernemen. Het
beperken van de radio-oorlog en het in
stellen van controle op het inter-Congo-
lese luchtverkeer is een conservatoire
maatregel van Hammarskjöld c.s. Het
wachten is op de Afrikanen en zjj dienen
te bedenken, dat zjj Weinig tijd meer
over hebben.
AKEN, 7 sept. (DPA) De Bel
gisch-Duitse grens tussen Luxemburg
en het drielandenpunt van Aken is
gisteren met de ondertekening van een
protocol in Aken officieel opnieuw vast
gelegd. Het protocol, dat door de voor
zitters van de Duits-Belgische grens-
commissie na onderhandelingen van
twee jaar werd ondertekend, voorziet
in een grens van 192 kilometer, die
twaalf kilometer korter is dan de
oude. Door gebiedsuitwisseling, die
slechts onbewoonde stukken grond be
trof, kon de grens rechter worden ge
trokken. Reeds in de komende dagen
zullen de grensaanduidingen worden
verplaatst.
De voorzitters der commissie legden
er beide de nadruk op, dat de bespre
kingen in een geest van wederzijds
begrip zijn verlopen en hebben geleid
tot een akkoord dat aan de belangen
van beide landen tegemoet komt
DJAKARTA, 7 sept. (UPI) Een
van de weinige nog overgebleven Ne
derlandse ondernemingen in Indonesië
is gisteren genationaliseerd, namelijk
de .Denis Holding Company" met elf
dochterondernemingen. Het hoofdkan
toor van de firma is gevestigd in Ban
dung. De Indonesische regering deelde
mee, dat aandeelhouders een schade
vergoeding zullen ontvangen, als zij
een formeel verzoek indienen bij de
commissie voor het vaststelle-n van
schadevergoedingen voor genaaste Ne
derlandse bezittingen.
COWES, eiland Wight, 7 sept. (UPI)
De voorzitter van de verkeerscom-
missie voor Zuid-Engeland, Sir Philip
Warter, heeft gisteren voorspeld, dat de
Britse regering zich zal uitspreken te
gen het plan Engeland en Frankrijk
met een tunnel onder Het Kanaal door
te verbinden. Hij voegde eraan toe, dat
de commissie, na een eventuele afwij
zing van het tunnelplan zal beginnen aan
de broodnodige vervanging van een
aantal veerboten op het kanaal. Sir Philip
sprak bij de tewaterlating van een nieu
we passagiersboot voor het verkeer over
Het Kanaal.
Frankrijk President De Gaulle is
gisteron uit Parijs naar Brest vertrok
ken. waar hij een reis van vijf dagen
door Bretagne zal beginnen. De opzet
is, dat De Gaulle een kennismakings-
reis door Bretagne maakt, op de wijze
van zijn eerdere rondreizen door ande
re delen van Frankrijk. (UPI).
Het rond vijftien huizen tellende
gehuchtje Loop onder de Lim
burgse gemeente Echt is uit
zijn modderisolement bevrijd. De pro
testmars van de huisvrouwen uit
Loop, die verleden week naar het
Echtse gemeentehuis trokken, is niet
zonder resultaat gebleven. Perso
neelsleden van een sinds kort nabij
Loop gevestigde steen- en gresbui-
zenfabriek hebben gisteren samen
met gemeente-arbeiders de enige
verbindingsweg van Loop met het
centrum van Echt van de glibberige
modderlaag ontdaan en weer be
gaanbaar gemaakt. Net op tijd
want de bakker, de slager en de
melkboer hadden reeds laten weten,
dat zij het gehucht niet rpeer zouden
aandoen. Volkomen begrijpelijk, na
dat de kruidenier met zijn auto in
de modderbrij was blijven steken.
De misère begon, toen aan de weg
naar Loop een kleiwarenfabriek ge
sticht werd. Sindsdien maakten na
melijk grote vrachtwagens, royaal
met vette Brunssumse klei beladen,
gebruik van de verharde grintweg van
en naar Loop. Tengevolge van dit
verkeer kwam de verharde grint-
laag dik onder de klei te zitten. Op
zich genomen was dit niet al te erg,
maar wel erg werd het, toen de aan
houdende regen van de laatste da
gen de kleilaag in een glibberige
modderpartjj veranderde. Een en
ander veroorzaakte voor de rond
tachtig bewoners van Loop heel veel
ongemak. De gezinshoofden protes
teerden, maar de toestand bleef on
veranderd. Dit namen de huisvrou
wen niet, te meer niet toen een hun
ner op de gladde weg kwam te val
len en een fikse kniewonde opliep. Zij
organiseerden een protestmars naar
het gemeentehuis, trokken vandaar-
uit naar het plaatselijke kantoor van
de streekkrant en hielden enkele da
gen hun kinderen uit de school.
Op het kantoor van publieke wer
ken de burgemeester was wegens
vakantie afwezig toonde men veel
begrip voor de protesten van de boze
huisvrouwen, maar, zo redeneerde
men daar, de veroorzaker van de
moddermisère: de kleiwarenfabriek,
diende de weg begaanbaar te maken.
Een mening, die de directeur van
dit bedrijf niet kon delen. Volgens hem
behoorde daar de transport-onderne
mer, die de klei naar de fabriek aan
voert, voor te zorgen.
Door dit meningsverschil bleef de
kwestie enkele dagen slepen. Intus
sen zaten de huismoeders van Loop
niet stil. Zij dreigden met nieuwe
protestacties. Ondermeer kondigden
zij een bezoek aan de burgemeester
aan, zodra hij van vakantie terugge
keerd zou zijn. Dit bezoek is inmid
dels volkomen overbodig geworden,
aangezien de kleiwarenfabriek en de
Moeder moet helpen.
gemeente elkaar gevonden hebben
en gisteren eendrachtig aan een gro
te schoonmaak van de werkelijk on
begaanbaar geworden modderweg zijn
begonnen.
Het motief van dit gezamelijk op
treden is niet helemaal duidelijk. Mis
schien gebeurt een en ander uit
vrees voor de protesterende vrouwen
uit Loop, maar het is ook mogelijk,
dat de schoonmaakploeg de burge
meester het bezoek van de boze huis
moeders wil besparen. De bevolking
van Loop laat dit overigens koud.
Hoofdzaak is, dat haar woonwijk be
vrijd is uit het modderisolement.
Van 23 tot en met 27 september
zal in de veemarkthallen in
Den Bosch evenals vijf jaar ge
leden een grote brandweertentoonstel
ling worden georganiseerd, ter ge
legenheid van het vijftienjarig be
staan van de Nederlandse Vereniging
van Brandweercommandanten, welke
vereniging gedurende bovengenoemde
dagen ook een congres organiseert.
Met name zal dit congres gewijd zijn
aan verschillende wetenschappelijke
aspecten, die de basis vormen van
het moderne brandweerwerk. De
brandweer is in de laatste decennia
uitgegroeid tot een apparaat, dat met
alleen de preventieve zorg voor de
brandveiligheid tot zijn taak rekent,
maar ook dikwijls als algemeen hulp
orgaan functioneert.
Het congres heeft daarom een dui
delijk wetenschappelijke inslag.
De tentoonstelling belooft ook voor
niet-ingewijden bijzonder boeiend te
worden. Behalve de nieuwste snufjes
op het gebied van ladder-, spuit- en
andere wagens zullen er ook tal van
mogelijkheden op het gebied van te
lecommunicatie, zoals de portofoon
en de TV in werking te zien en te
horen zijn. Verschillende overheidsor
ganen zoals de P.T.T., de Nederland
se Spoorwegen en de Rijksinspectie
voor het brandweerwezen zullen er
vertegenwoordigd zijn, terwijl in een
afzonderlijke galerij de brandweer
korpsen van de Europese hoofdsteden
met stands aanwezig zullen zijn. Er
worden iedere middag demonstraties
verzorgd op een terrein naast de vee
markt, terwijl zondagmiddag een
Italiaanse brandweerploeg zal de
monstreren.
Door de modder naar school.
Ria Oosterholt, negentien jaar
oud, plaatste gistermiddag on
bewust een mijlpaal in de vier
jarige geschiedenis van de Rotter
damse luchthaven Zestienhoven. Zij
was de honderdduizendste passagier,
die dit jaar in Rotterdam per vlieg
tuig arriveerde, een aantal dat vori
ge jaren nog niet bereikt was. Haar
vader kwam haar met zijn auto afha
len. Eerste meende hij, dat zijn doch
ter de honderdduizend gewonnen
had. De hartelijke gelukwens van de
douanebeambte hielp hem uit de
droom. Ria vloog voor de eerste
maal; van Southend naar Rotter
dam. Vandaag trouwt haar zusje in
Heemstede. Donderdag vliegt Ria
weer via Rotterdam terug. In Lon
den, Wimbledon, zorgt ze voor de jon
ge zoon van de familie Farrer en ze
leert meteen de Engelse taal. Een
maand is ze al geweest daar en elf
maanden blijft ze nog. Daarna mis
schien Frankrijk. Ze wil stewardess
of journaliste worden. „Fijn verre
reizen maken."
Captain Donald Smith (37 jaar oud
en 20 jaar piloot) is een kleine En
gelsman uit Southend, keurig donker
blauw kostuum, donkere haren met
wat gedistingeerd grijs. Hij vloog de
Bristol freighter met de mijlpaal
naar Rotterdam. In oktober 1956,
toen de luchthaven startte, vervoer
de hij de eerste passagier naar Rot
terdam. Hij is er echt niet onderste
boven van. De drukte in het gebouw
tje van de Aero Club is hem te
veel. Schielijk verdwijnt hij. Haven
meester A. W. F. van Hoek bood
Ria namens de gemeente een foto
boek van Rotterdam aan en een
doos kersebonbons. Channel Airways
gaf een flesje met inhoud.
Zestienhoven ontving in 1957 ruim
22.000 passagiers en vorig jaar 55.000.
Men verwacht dit jaar 125.000 pas
sagiers. Dr. mr. K. P. van der Man-
dele, voorzitter van de Rotterdamse
K. van K. kondigde een dezer dagen
aan, dat er volgend jaar waarschijn-
lijk meer luchtlijnen op Zestienho
ven komen. Nu zijn het er elf. Er
zit groei in.
(Van een verslaggever)
TTAWA, sept. De Canadezen
hebben het een hele eer gevon
den, dat het wereldcongres van
de Internationale Katholieke Emigra
tie-Commissie ditmaal in Canada is ge
houden. Het is het vierde congres van
deze aard; de vorige zijn gehouden te
Barcelona, Breda en Assisië. Maar het
is de vraag, of de heren in Genève, die
thans Canada hadden uitgekozen, daar
niet een speciale bedoeling mee had
den, die de Canadezen zelf niet onmid
dellijk hebben doorzien. Tijdens de dis
cussies is namelijk gebleken, dat ande
re landen zich het lot van de emigran
ten dikwijls veel meer aantrekken dan
het ook in dit opzicht soms harde Cana
da. Het is een land, dat bijna geheel
door emigranten is opgebouwd en toch
is het veel minder vooruitstrevend dan
men zou veronderstellen. Een van de
bezwaren van de particuliere emigratie
commissies, waaronder ook de katho
lieke, is, dat zij geen enkele overheids
subsidie krijgen, hoewel de regering het
zware werk, namelijk het opvangen van
de binnenkomende emigranten, rustig
aan hen overlaat. Een andere klacht,
waarop ook de Nederlandse minister
president, prof. De Quay, vorig jaar
tijdens een persconferentie in Canada
doelde, is, dat de binnenkomende immi
grant voorlopig niet onder de sociale
wetten valt en dus juist in zijn moeilij
ke beginperiode alle risico's zelf moet
zien te dragen.
Typerend voor de sfeer in Canada
was de vraag die Canadese journalisten
na afloop van het congres aan voorzit
ter James Norris stelden: of emigratie
naar Canada eigenlijk niet een nadelig
effekt heeft op de toch reeds zo moei
lijke arbeidsmarkt. Canada vecht al vele
maanden tegen een toenemende werk
loosheid, die, vooral omdat het zomer
seizoen geen oplossing heeft gebracht,
verontrustend gaat worden. De heer
Norris, een bij uitstek nuchtere en za
kelijke Amerikaan, die wat van publici
ty begrijpt, greep zijn kans en gaf een
antwoord dat de Canadezen nogal ont
nuchterde
„Wat doet een emigrant na aan
komst in zijn nieuwe vaderland? Hij
gaat toch op zijn allerminst eten en
begint dus met voor zijn brood te be
talen. Hij zal zeker ook, na enige tijd
met de harde stenige bodem van Ca
nada kennis gemaakt te hebben,
schoenen moeten kopen en gaat u
maar door. Men kan dus beter zeg
gen dat een emigrant nieuwe werkge
legenheid in het land brengt waar het
juist behoefte aan heeft, dan dat hij
de laatste baantjes weg zou nemen",
aldus de heer Norris.
Het congres heeft enkele duidelijke
aanwijzingen gegeven in de resoluties,
die de laatste dag zijn aangenomen Er
wordt gewezen op de onmisbaarheid
van een goede voorlichting, die lang
voor het emigreren moet beginnen en
die zich niet alleen tot de emigrant zelf
moet uitstrekken. De gegevens omtrent
zijn gehele persoonlijkheid en zijn kwa
liteiten als vakman moeten ook naar het
land van aankomst worden doorgege
ven, zodat de zielzorgers en emigratie
ambtenaren daar tijdig en precies we
ten wie zjj voor zich krijgen.
Ook ia er In dl» resoluties op aange
drongen dat de parochies de voorbe
reiding voor emigranten ter hand ne
men. Niet in die zin, dat onze pastoors
lessen in vreemde talen moeten gaan
geven, of moeten gaan uiteenzetten, dat
een automonteur in Canada gemakke
lijk aan de slag komt en een bouwvak
arbeider niet. Dit alles is natuurlijk het
werk van de daartoe aangewezen or
ganisaties. Maar wel mag het aan de
aandacht van onze geestelijkheid niet
ontsnappen wanneer een emigrant te
licht over die voorbereiding denkt, met
name natuurlijk op godsdienstig gebied.
Vooral drs. Jos van Campen, direc
teur van de Katholieke Emigratiestich
ting in Nederland, heeft op het Congres
dit laatste nog eens goed uiteengezet.
et hoofdtema van het Congres
was de „integratie", de vraag
dus hoe emigranten het snelst in
hun nieuwe omgeving kunnen worden
ingepast en ingeburgerd.
Er was enig meningsverschil over
de vraag, of geloofsgenoten van een
bepaald land toch niet in aparte pa
rochies bijeen moeten worden gehou
den. De discussies werden even fel,
toen de oud-kapelaan uit het Bredase
diocees, Hendriks, thans genaturali
seerd Canadees priester in Kingston
(Ontario) de opmerking maakte, dat
het erop leek, dat niet de Poolse ge
lovigen, maar speciaal de Poolse pries
ters op nationale parochies blijven
aandringen.
De Polen beriepen zich op hun beurt
op de tekst van de apostolische consti
tutie „Exsul Familia", de belangrijke
grondwet, die Paus Pius XII acht jaar
geleden over de emigratie en de ziel
zorg voor emigranten heeft uitgevaar
digd. Uit interpretaties van enkele des
kundige prelaten werd duidelijk, dat de
Polen de tekst van de pauselijke consti
tutie te eenzijdig interpreteerden.
In de wandelgangen kon men horen,
dat de Polen in zoverre reden hebben
om aan hun nationale parochies vast
te houden, dat hun parochianen diep
in hun hart toch altijd vasthouden aan
Paul Emïle kardinaal Leger, aartsbis
schop van Montreal.
de mogelijkheid ooit nog eens naar hun
land terug te keren. Zij emigreren dus
eigenlijk niet, maar trekken er tijdelijk
op uit. Ook de Italianen en Portuge
zen geven de voorkeur aan nationale
parochies, althans zeker in het begin.
De reden daarvan is echter een ande
re. De zielzorg onder hun landgenoten
brengt voor de priesters grote proble
men mee, die naar hun oordeel veel
moeilijker zijn op te lossen wanneer de
groep zich verspreidt. Zij zijn echter
in principe niet tegen integratie in Ca
nadese parochies.
Voor Nederland zijn er op dit gebied
veel minder moeilijkheden. Emigratie
van huisvaders, die zich door langdurige
werkloosheid genoodzaakt zien met ach
terlating van hun gezinnen naar het
buitenland te trekken, komt in ons land
bij de- huidige stand van de arbeids
markt zelden voor.
Het Congres was uitstekend georga
niseerd. De moeilijkheden van de veel
taligheid voor de ruim tweehonderd ver
tegenwoordigers van de 28 landen wer
den met voortreffelijke tolken overwon
nen. De bijeenkomsten werden gehouden
in een van de aula's van de katholieke
universiteit van Ottawa. De regering
heeft «en vertegenwoordiger gestuurd
en een tuinfeest gegeven, bi) welke
laatste gelegenheid ook de vrouwelijke
minister van emigratie, mrs. Ellen Fair
Clough, aanwezig was. Een van de bes
te redevoeringen waarin de basis voor
de emigratie voor katholieken werd uit
eengezet was van de aartsbisschop van
Montreal, zijne eminentie kardinaal
Paul Emile Leger, die een visionaire
kük gaf op de ballingen die al sinds
Abraham over de wereld moeten trek
ken.
