GUNSTIG advies Sport
federatie van geen invloed
VVD: „Volledig achter een
kabinet als van De Quay"
Retraitenhuis Noord wijker-
hout streeft naar vernieuwing
Voetspecialiste' en dokter'
C0URV0ISIER
Violenliefde en opgravingen
Toto-debat in Eerste Kamer
KVP stemt vóór
mede uit politiek
verantwoordelijk
heidsbesef
ijnen duiken op
uit het zand
IIV2 miljoen
overschreden
Landelijke actie
in voorbereiding
Eis respéén jaar en half jaar
Met DC-8 één
vlucht minder
Derde in enkele weken
tijds opgevist
Ongevallen op de weg:
twee doden
Na walletjesrel
Verslaggever wordt
gedagvaard
Loonbeleid
Oriënterend gesprek
over richtlijnen
Benoemingen
Met gestolen auto op
stap: 20 mille schade
BIJ GOUDEN BESTAANSFEEST
Verbondsraad draagt
Jhr. Th. Röell voor
herverkiezing voor
VOOR RECHTBANK TE ARNHEM
Een nobele
vreugde voor
lichaam
en geest
KLM op Tokio
Luchtvaart overeen
komst herzien
Thom de Klerk
Siegfried Bahler
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1960
PAGINA 5
Voor Scheveningse kust
Nederland's bevolking
Veilig Verkeer
le cognac de Napoléon
(Vervolg van pag. 1)
Mr. Van Riel had gezegd, dat niet
was aangetoond dat de toto met onbe
perkte prijs zo verleidelijk zou zijn dat
de gemiddelde burger „wel in het gat
moest struikelen" (dit was nl. voor mr.
Van Riel het enige argument waarop
een beperking van de toto zou kunnen
steunen). De bezwaren tegen de onbe
perkte toto berusten z.i. voornamelijk op
gevoelskwesties. Met wetgeving kan
men de huidige ontwikkeling, die
nog in volle beweging is, niet tegenhou
den meende mr. Van Riel. Het zou
staatkundig verkeerd zijn dat een opvat
ting wordt gefixeerd, waar de meer
derheid niet achter staat. Als in een
dergelijke vloeiende situatie een com
promis noodzakelijk lijkt dan is dat
geen kwestie van wetgeving maar van
zelfstandig beleid van het kabinet.
Minister Beerman antwoordde, dat
een controversieel onderwerp als de
toto juist niet mag worden geregeld
bij algemene maatregel van bestuur
(die het kabinet zonder medewerking
van de Staten-Generaal kan uitvaardi
gen), maar dient te geschieden in een
wet. Die wet kan dan, indien nodig,
aan de veranderende omstandigheden
worden aangepast. Van de regering,
zo zei de minister, mag visie en een
eigen overtuiging worden verwacht.
Zij dient daarbij rekening te houden
met wat leeft in alle groeperingen.
Tijdens het debat heeft het adres van
Nederlandse sportfederatie, waarin
OP grond van de goede resultaten van
de nieuwe toto aan de senaat werd ge
vraagd het ontwerp te aanvaarden, een
opmerkelijk geringe rol gespeeld. Mr.
Beerman betoogde verschillende malen
dat men een dergelijk oordeel van dege
nen, die het nauwst bij de toto betroK-
ken zijn, zwaar moet laten wegen. De
prognose, dat de toto ook met een be
perkte prijs aantrekkelijk zou zijn, Is
door de feiten bevestigd. De senatoren
zijn er echter nauwelijks op inge
gaan. Alle aandacht was gericht op de
principiële kanten van de zaak: de
vraag of het de taak is van de over
heid de toto aan zekere banden te leg
gen en in hoeverre daarbij de overtui-
ging van een minderheid gewicht in de
schaal moet leggen.
De heer Diepenhorst (A.R.) verklaar
de, dat de pleitbezorgers van het kans
spel niet willen zien, dat voor de deel
nemers niet ,.het pleziertje" belangrijk
Is maar de hoop op grote winst. De
voorgestelde regeling geeft een behoor
lijke beveiliging, meende hij. Maar iede
re week wordt er bij het Nederlandse
volk ingehamerd: „Grijpt uw kans" en
men gebruikt als excuus dat de op
brengst aan de sport ten goede komt.
Ook mr. Vixseboxse (C.H.U.) verklaar-
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 13 sept. Voor de derde
maal in enkele weken tijds is voor de
Scheveningse kust een mijn opgevist.
Ditmaal was het een Franse percussie
mijn (stootmijn) uit 1915. Schipper W.
F. Rog, kreeg het ronde gevaarte
gisteravond ongeveer vier mijl uit
de kust in zijn netten.
Hij meldde de gevaarlijk vangst aan
de mijnopruimingsdienst van de Marine
en in afwachting van de komst van de
mijnenploeg ging de kustvisser drie mijl
buitengaats voor anker. Toen in de mor
genuren nog steeds niemand was komen
opdagen probeerde schipper Rog toch
de Scheveningse haven binnen te va
ren maar hij werd dadelijk terugge
stuurd. Later in de morgen kreeg de
schipper toestemming om zijn schip in
de nagenoeg verlaten buitenhaven te
brengen. .Omstreeks elf uur arriveerde
de mijnenploeg uit Den Helder. De ma
rine-deskundigen begaven zich naar de
Sch. 38. Binnen een kwartier was de
mijn onschadelijk gemaakt. Om de ont
steking uit het grotendeels doorgeroeste
projectiel te halen moest een gedeelte
van de lading schietkatoen worden ver
wijderd. De mijn is aan wal gebracht
en 's middags door het duikwerkschip
A 609 opgehaald.
Volgens de marine-deskundigen wor
den nog regelmatig mijnen voor de
Hollandse kust opgevist. Dat er nu vlak
na elkaar drie mijnen voor de Sche
veningse kust zijn gevangen wordt toe
geschreven aan het zandverloop. Hier
door komen mijnen, die jaren onder
het zand gezeten hebben, weer bloot
te liggen, zo verklaarde men.
AMSTERDAM, 13 sept. 1 augustus
bedroeg het aantal inwoners van Ne
derland 11.492.013, zodat kan worden aan
genomen dat inmiddels het aantal in
woners van ons land de elfeneenhaif
miljoen heeft overschreden.
In de eerste zeven maanden van dit
jaar bedroeg het aantal huwelijken in
ons land volgens opgave van het
C.B.S. 47.917 tegen 48.126 in de eerste
zeven maanden van 1959. Het aantal ge
boorten daalde van 144.980 in de eerste
zeven maanden van 1959 tot 141.352 in
de eerste zeven maanden van dit jaar,
terwij] het aantal overledenen steeg van
51.784 tot 52.555. Voorts nam het aan
tal immigranten in deze periode toe van
19.186 in 1959 tot 21.313 dit jaar, ter
wijl het aantal emigranten steeg van
30.433 tot 34.752.
de, dat een kansspelletje als ontspan
ning aanvaardbaar is maar dat het spel
zjjn spelkarakter wordt ontnomen als
het om grote bedragen gaat. De over
heid, aldus de C.H.-woordvoerder, moet
het zedelijk niveau van ons volk be
schermen maar kan zich van de andere
kant niet te ver daarboven verheffen
omdat dan een conflict onvermijdelijk
is. De overheid moet echter trachten
de gewenste zedelijke norm iets dich
ter te benaderen dan het volk uit zich
zelf zou doen. Volgens de heer Vixse
boxse voldeed het voorstel van de mi
nister aan die eis en daarom waren
hij en zijn gehele fractie bereid de mi
nister te steunert.
Volgens de heer Van der Waerden
(P.v.d.A.) was in het verleden van ex
cessen niets gebleken. De prijzengrens
van 50.000 is volkomen arbitrais vast
gesteld. Met het voorstel is de regering
ingegaan tegen de wens van de grote
meerderheid van het volk. Hetzelfde
betoogde zoals reeds gezegd ook
mr. Van Riel. Voor hem is ingrijpen
van de overheid pas aanvaardbaar ais
het bewijs van verkeerde gebruiken is
geleverd. De heer Van Riel sprak van
„ontoelaatbaar moreel dirigisme".
Na redelijk overleg tot stand
gekomen
De heer Matser (K.V.P.) kon het
bereikte compromis accepteren. Het
is in de Tweede Kamer tot stand ge
komen na redelijk overleg, waarbij
Kamer èn regering water in hun wijn
hebben gedaan. De katholieke fractie
zou voorstemmen, zo zei de heer Mat
ser, mede uit politiek verantwoorde
lijkheidsbesef, omdat het volk niet be
grijpen zou, dat over een dergelijk on
derwerp een regeringscrisis zou wor
den ontketend.
De heer Fokker (S.G.P) was tegen
het gokken en zag zich genoodzaakt
krachtens dat beginsel tegen het ont
werp te stemmen omdat „er gewerkt
wordt met zedenmeesterij, die niet op
recht is". Ook de heer Seegers (comm.)
was tegen het wetsontwerp.
Minister Beerman sprak niet over
„in overeenstemming met de grote
meerderheid van het volk" maar over
„aanvaardbaar voor de grote meer
derheid". Dat de voorgestelde rege
ling inderdaad aanvaardbaar is bleek
z.i. uit de resultaten van de op basis
van een tijdelijke vergunning maar
onder dezelfde voorwaarden als die
van het ontwerp georganiseerde toto.
Dat er een regeling moest komen,
was voor de regering onontkoombaar
na de voorgeschiedenis van de illegale
toto en het vergunningenbeleid van
het kabinet-Beel, zei de minister.
Dat er grenzen moeten worden gesteld
was ook al de opvatting van het kabi-
net-Drees, dat zelfs een regeling in het
vooruitzicht stelde met een maximum
prijs van ƒ25.000,- (iqn plaats van de
50.000,— die de commissie-Wiarda voor
stelde). De bezwaren tegen de toto, die
het kabinet-Drees erkende, zijn ook door
het huidige kabinet gehoord. Mr. Beer
man sprak van „een tijd van verschra
ling van het normbesef en van een groei
ende materialistische levensbeschou
wing". Men kan het mij niet euvel duiden
dat ik rekening houd met die gevaren,
aldus de bewindsman. Ais dit ontwerp
wordt verworpen zou men de regering
een middel uit handen slaan om de
amateuristische sport te steunen en de
buitenlandse loterijen, die vooral in de
grensstreken betekenis hebben, te be
strijden. „Grijpbaar ligt voor u een to
to, die gezien het adres van de sport
federatie begerenswaardig is".
Zienswijzen bij replieken
De heren Diepenhorst en Schipper
(A.R.) bleken, ondanks hun aanvanke
lijke bezwaren, tijdens de replieken ge
voelig voor het argument van de minis
ter dat „wegens de hardheid van het
gemoed" een gereguleerde toto wense
lijk is. De heer Van Riel echter, die
verklaarde „volledig te staan achter
een kabinet als dat van prof. De Quay"
bleef bij zijn bezwaren tegen het ont
werp.
De heer v. d. Waerden was ontstemd
over een uitlating van prof. Diepen
horst dat enige socialisten in de Twwe
de Kamer „uit politiek opportunisme"
tijdens de debatten een ander standpunt
hadden ingenomen dan gezien hun
standpunt over de zaak zelf nad
kunnen worden verwacht. De twee so
cialistische vertegenwoordigers, die het
oordeel van hun fractie over het ont
werp niet konden delen, gaven dan ook
een andere verklaring voor het feit,
dat zij tegen stemden. Mej. Tjeenk Wil
link („de inhoud van het ontwerp is
voor mij niet onaanvaardbaar") voerde
als argument aan de „ondemocratische
druk, die de regering op de meerder
heid van de Tweede Kamer had uitge
oefend". De heer De Niet wenste het
ontwerp niet te aanvaarden omdat als
motief wordt aangevoerd, dat de op
brengst aan de sport ten goede zal ko
men terwijl z.i. de regering de noodza
kelijke steun aan de sport uit de alge
mene (belasting) middelen zou moeten
verstrekken.
Minister Beerman zei in zijn slotwoord
dat hij nog altijd hoop had, dat de Ka
mer ondanks de verschillende motive
ringen de regering zou willen steunen.
Die hoop bleek echter ijdel. Vijf tegen-
standers-tegen-iedere-toto en 31 tegen
standers van-een-gekortwiekte-toto over
stemde de 33 voorstanders van het ont
werp. Het was overigens de laatste
keer dat de senaat in deze samenstel
ling bijeen kwam. Na Prinsjesdag komt
de Kamer weer bijeen in de nieuwe sa
menstelling, zoals die is vastgesteld na
de reeds enige tijd geleden in een aantal
provinciale staten gehouden verkiezingen
Ook in de nieuwe samenstelling zou het
toto-ontwerp het echter niet hebben ge
haald.
De senator Diepenhorst (A.R.) heft
tijdens het begin van het debat in
u ^ers^e Kamer bezwerend zijn
nana op. Voorvoelde hij wat er
komen ging? Toen het er op aan
kwam stemde hij voor. Slechts één
uit de A.R.-fractie volgde zijn
voorbeeld.
DEN HAAG, 13 sept. Op de Sche-
veningseweg is vanavond een verkeers
ongeluk gebeurd, dat het leven heeft
gekost aan de 73-jarige mej. M. A. van
Leur uit Den Haag. Mej. Van Leur
werd bij het oversteken op de fiets
aangereden door een bromfiets. Zij
kreeg ernstige verwondingen aan het
hoofd en is later op de avond in een
kliniek te Wassenaar overleden.
EINDHOVEN, 13 sept. In het Bin-
nenziekenhuis is vandaag de 42-jarige
bromfietser F. Niesen uit Eindhoven
overleden nadat hij zaterdagavond
ernstig gewond in een sloot langs de
Oirschotsedijk is gevonden. Hij was
door tot dusver onopgehelderde oor
zaak tegen een boom gereden.
AMSTERDAM, 14 september Het
staat thans vast dat zowel de Amster
damse politie-verslaggever A. B. als dc
bekende vechtersbaas bijgenaamd
Utrechtse Appie en de hotelexploitant
J. P. over ruim een maand voor de
Amsterdamse rechtbank zullen moe
ten verschijnen. De verslaggever wordt
gedagvaard wegens het zieh uitgeven
voor rechercheur, hetgeen hü ontkent,
en de vechtersbaas wegens het mis
handelen van de verslaggever. Hij
heeft dit niet ontkend. De zaak kreeg
indertijd veel gerucht omdat de journa
list na de mishandeling door een agent
van het bureau Warmoesstraat als
een misdadiger naar het bureau werd
gebracht en verhoord.
Utrechtse Appie heeft zich enkele
dagen na dit gebeuren vergrepen aan
de Italiaanse filmregisseur Luciano
Emmer, die hij in de gracht wierp. Hij
zal zich daarvoor moeten verantwoor
den. De agent werd in een rapport aan
de hoofdcommissaris vrijgepleit.
Tegen hem loopt inmiddels een aan
klacht wegens ernstige mishandeling
van een chauffeur.
DEN HAAG, 14 september Onder
leiding van de minister van Sociale Za
ken en Volksgezondheid mr. dr. Ch. J.
M. A. van Rooy is gisteren een be
spreking gehouden met de in de Stich
ting van de Arbeid verenigde organisa
ties omtrent de praktische toepassing
van de bestaande richtlijnen voor het
loonbeleid.
Hierbij waren namens de regering
voorts aanwezig de minister van Eco
nomische Zaken, de heer J. W. de
Pous en de minister van Financiën
prof. dr. J. Zijlstra, alsmede de staats
secretaris van Sociale Zaken en Volks
gezondheid de heer B. Roolvink.
De bespreking droeg een oriënterend
karakter. Besloten werd, dat het ge
sprek op korte termijn zal worden
voortgezet, aldus deelt het mini
sterie van Sociale Zaken en Volksge
zondheid mede.
Advertentie
HAARLEM, 14 sept. Mgr. dr. J.
A. E. van Dodewaard, heeft benoemd
tot pastoor van de parochie van de
H. Josef te Beverwijk (Oosterwijk)
de zeer eerw. heer A. J. H. Hagdom,
die kapelaan was te Hilversum (pa
rochie van het H. Hart) en tot rector
van huize De Hartenkamp te Heem
stede de zeereerw. heer dr. G. Neef
jes.
BREDA, 13 sept. De rijkspolitie
te Zegge heeft een 31-jarige man uit
Oudenbosch aangehouden, die bekend
heeft zondagmorgen vroeg een vracht
wagen met aanhanger te hebben ge
stolen in Oud Gastel.
Met de wagen ramde hij de brand
weerkazerne, een huis in de Steen
straat, een schuur en een elektriciteits-
mast, waardoor een schade van
20.000 gulden werd aangericht.
Advertentie
Koningin Juliana, prins Bernhard
en de prinsessen Beatrix en Irene
hebben zich, na de Olympische Spe
len, naar Porte Ercole begeven, on
geveer 150 km ten noordwesten
van Rome. Daar bevindt zich het
nieuwe vakantiehuis van de ko
ninklijke familie. De villa, die door
architect Don Franceso Borghese is
gebouwd, ligt tussen de rotsen aan
de Tyrrheense Zee. Het witte land
huis is in Spaanse stijl opgetrok
ken. Even poseren voor de foto
grafen
UTRECHT, 13 sept. De ver
bondsraad van het Verbond voor Vei
lig Verkeer heeft vandaag met alge
mene stemmen besloten, aan de op
11 oktober te Groningen te houden
algemene vergadering van het ver
bond jhr. Th. Roëll voor herverkie
zing in de functie van voorzitter van
het verbond voor te dragen.
Jhr. Röell had te kennen gegeven op
grond van persoonlijke overwegingen
zich niet meer herkiesbaar te stellen.
Na een geslaagde bemiddeling door
een commissie is jhr. Röell alsnog
bereid gevonden zich voor een her
verkiezing beschikbaar te stellen, aldus
een bekendmaking van het Verbonds-
bestuur.
ARNHEM, 13 sept. De officier
van justitie bij de rechtbank, mr. A
J. J. Pfeil, heeft vandaag een jaar ge
vangenisstraf met aftrek, waarvan
vier maanden voorwaardelijk geëist
tegen een 31-jarige schoenstikster uit
Kaatsheuvel. Zij wordt ervan beschul
digd, een oude vrouw en haar invalide
dochter te Randwijk in de Betuwe te
hebben opgelicht, voorgevend dat zij
als voetspecialiste een ernstige ziek
te van de dochter kon voorkomen. Te
gen de man verdachte, een 34-jari-
ge marktkoopman die als „dokter"
de „voetspecialiste" bij een gelegen
heid bijstond, eiste de officier zes
maanden gevangenisstraf, waarvan
drie maanden voorwaardelijk, even
eens met een proeftijd van drie jaar.
De oude vrouw en haar dochter, die
„moeilijke voeten" heeft, namen alles
aan wat de schoenstikster vertelde. Over
een jaar zou de dochter niet meer kun
nen lopen als zij niet zo verstandig was
zich te laten behandelen, aldus ia-
gnose van verdachte. Ook maakte zij de
vrouwen bang met „kanker onder de
nagels" als er niet snel werd ingegre
pen. De „voetspecialiste" behandelde
de voeten enkele malen met „reuma-
tiekolie" en verkocht de invalide vrouw
voor 125,- per paar „speciale" schoe
nen, die de winkel voor 25,- per
paar te koop zijn. Voor de oliebehan
deling rekende zij 125,- per keer vol
gens verdachte, en 850,- volgens de
Randwijkse vrouwen. Toch was de
toestand ernstig genoeg om ook een dok
ter te raadplegen, die dan kon vaststel
len of de behandeling juist was. Zij
bracht toen haar man mee en deze be
vestigde als „dokter", dat de inzichten
van de „voetspecialiste" juist waren.
Te Rotterdam werden man en vrouw
ieder tot vier maanden met twee maan
den voorwaardelijk veroordeeld. En daar
werden meer gevallen tenlaste gelegd
dan in Arnhem.
De raadsman vroeg, gezien verzach
tende omstandigheden en het feit dat de
vrouw in verwachting is, onmiddellijke
invrijheidstelling.
De officier verzette zich tegen dit
verzoek, gezien de ernst van het feit.
De rechtbank wees het verzoek van
mr. Scheefhals na raadkamer af.
Uitspraak 21 september.
De officier zei in zijn requisitoir dat
deze verdachten op een gemene wijze
hebben gespeculeerd op d» goedgelovig
heid en op de angst voor groter onge
luk van een invalide dorpsvrouw en haar
stokoude moeder.
In Rotterdam heeft dit echtpaar soort
gelijke praktijken toegepast. Tegen de
man eiste de officier een lagere straf,
omdat hij als meeloper in een door zijn
vrouw ondernomen zaak werd betrok
ken. Mr. J. P. Th. Scheefhals, de raads
man zei verbaasd te zijn over de eis.
NOORDWIJKERHOUT, 13 sept!
(K.N.P.) Zondag viert het re
traitehuis Sint Clemens te Noond-
wijkerhout zijn gouden bestaansfeest.
's Morgens om half elf beginnen
de plechtigheden met een pontifi
cale hoogmis, opgedragen door de
bisschop van Rotterdam, mgr. M. A.
Jansen. Na afloop heeft een feest-
vergadering plaats, waarop met de
propagandisten o.a. plannen bespro
ken zullen worden om de inrichting
van het retraitehuis op enkele be
langrijk epunten aan te passen aan
de eisen van onze tijd. Met name
wordt gedacht aan een verbetering
van de kapel, die zo zal worden in
gericht, dat de Liturgie er volledig
gevierd zal kunnen worden in de
geest van de nieuwste richtlijnen van
Paus en bisschoppen over dé actieve
deelname van de gelovigen aan de
viering van de Misliturgie.
Daarnaast wordt gestreefd naar de
bouw van een moderne conversatie
zaal, die zo zal worden opgezet, dat
zij tevens als kapel en filmzaal ge
bruikt kan worden. Hierdoor zal
het ook mogelijk worden om zogenaam
parallelretraites te geven, d.w.z. dat
aan twee groepen tegelijk retraite ge
geven kan worden. Een en ander moet
mogelijk gemaakt worden door par
ticuliere bijdragen en door een lande
lijke loterij-actie. Het retraitehuis'
bestuur staat onder leiding van pater
dr. L. Siemonsa. Het is vol vertrou
wen wat het welslagen der actie betreft.
De vernieuwing die wordt nage^
streefd ligt helemaal in de lijn
van het retraitehuis, waar in de loop
van de jaren steeds belangrijke ini
tiatieven van zijn uitgegaan. Spe
ciaal dient hier vermeld, dat voor
Nederland in Noordwijkerhout het be
gin gemaakt werd met aparte retrai
tes voor verloofde paren en echt-
aren. De laatste twee jaar verwierf
oordwijkerhout grote bekendheid
door zijn Bijbeiretraites voor leken
en religieuzen samen, waarvoor in heel
het land en ook vanuit België een
opvallende belangstelling bleek te be
staan-
Een andere reden tot optimisme,
dat de beoogde vernieuwing er zeker
komt, vindt het retraitebestuur in de
wetenschap, dat het nog steeds over
de beste relaties beschikt met vrijwel
alle parochies van zijn district, waar
van de parochies van streken als het
Westland en de Bollenstreek, maar ook
veel andere, godsdienstig gezond genoeg
en financieel sterk genoeg zijn, om
tot hun eigen belang het voortvarende
retraitehuis van Noordwijkerhout te
helpen volledig bij de tijd te blijven.
Degenen die paters en zusters van het
feestvierende retraitehuis wensen te
feliciteren, vinden daartoe de gelegen
heid op de receptie, die gehouden wórdt
's middags van half drie tot vier uur.
Om vijf uur wordt het feest besloten
met een plechtig lof.
IMP. OUD - HAARLEM
pa
No
DEN HAAG, 13 sept. Op verzoek
van Japan zijn tussen een delegatie
van Nederland en een van Japan in
Tokio besprekingen gevoerd over een
herziening van de tussen beide landen
bestaande luchtvaartovereenkomst.
De KLM onderhoudt, zoals bekend is,
vijf diensten per week tussen Neder
land en Japan en wel twe^ over het
Poolgebied met Douglas DC-7 C vlieg
tuigen en drie „om de zuid" met Lock
heed Super Constellations. De K.L.M.
zal binnenkort straalvliegtuigen van het
type Douglas DC-8 op de zuidelijke
route naar Tokio inzetten.
De delegaties hebben de luchtvaart
overeenkomst nu in die zin herzien, dat
het aantal frequenties op de zuidelijke
route naar Tokio zal worden terugge
bracht tot twee als de K.L.M.-vliegtui-
gen van het type DC 8 op deze lijn in
dienst zullen worden gesteld.
Van de zijde van de KLM wordt mee
gedeeld, dat voorlopig de twee DC-8
diensten op de genoemde lijn voldoen
de capaciteitsmogelijkheden bieden.
JOOP KOEN was er niet, to begin
with. Van de drie Concertgebouw
jubilarissen was deze toegewijde
tweede violist degene, die zijn veer
tigjarige staat van dienst geen aan
leiding vond tot het maken van een
praatje en een plaatje. Naast de
summiere statistieke gegevens van
zijn leeftijd (61) en opleiding (Am
sterdams Conservatorium bij J. Rönt
gen en Alexander Schmuller) kun
nen wij slechts als persoonlijke her
innering vermelden, hoe wij hem
vanaf onze prilste jeugd iedere mor
gen om tien vóór negen met de
viool onder de arm door onze straat
naar de repetitie zagen tijgen, een
levend vermaan voor ons om naar
school te gaan!
Tegelijk met hem maakte SIEG
FRIED BAHLER zijn entree in het
orkest, bij de eerste violen. Afkom
stig uit een muzikale familie zijn
vader was musicus en zijn broer
Richard werd operazanger kreeg
hij op zijn zevende jaar reeds viool
les. Michel de Sicard en Alexander
Schmuller waren zijn leermeesters
aan het conservatorium in de hoofd
stad, later nam hij nog lessen bij
Joh. Herbschleb. „Samen met mijn
jubilerende collega Koen was ik lid
van het Hollands Kamermuziekgezel
schap; het concertmeesterschap rou
leerde daar, zodat allen om beurten
tot solistisch optreden konden ko
men, ik deed dat o.a. in Vivaldi en
Nardini; we speelden ook modernen,
Milhaud, voor die tijd gloeiend voor
uitstrevend, en maakten het harp-
kwartet van Ravel samen met Rosa
Spier. O ja, Ravel heb ik ook als
dirigent meegemaakt hier in het Con
certgebouw: hij dirigeerde met een
precies, klein gebaartje waar niets
van uitging.' Ook. onder Respighi, Ri
chard Strauss en Milhaud heb ik ge
speeld, als zij eigen werken kwamen
uitvoeren, en verder onder practisch
alle grote dirigenten van de laatste
tientallen jaren."
Bahler is een gezellige prater, die
al deze herinneringen met smaak op
haalt. Woonachtig in Bussum, forenst
hij dagelijks met zijn viool naar de
van Baerlestraat, een reisje waar hij
nooit tegenop gezien heeft, behalve in
de oorlogsjaren: „We gingen tenslot
te met een groepje op de fiets, maar
ook dat werd steeds moeilijker met
die houten of stalen banden.' Ik heb
me nog eens door een dame moeten
laten trekken, toen mijn ketting ge
broken was; en die viool hobbelde
maar mee over mijn schouder! Dat
was zo ongeveer de laatste tocht, want
de repetities werden gestaakt, en om
toch actief te blijven ben ik toen les
gaan geven op de Bussumse Muziek
school, en begeleid door George van
Renesse, aan het concerteren gesla-
een." Actief, dat is hij in hoge mate,
deze tweeënzestigjarige, en in zijn
vrije tijd houdt hij zich fit met tui
nieren: „Dan zijn het wéér violen die
mijn aandacht hebben, de gele, blau
we en violette die ik zelf geplant
heb."
„Hij graaft in zijn tuin, maar ik
heb óók een hobby voor graven," zo
komt ook de derde jubilaris, de fa-
gottist THOM DE KLERK, uit de
hoek. Hij vertelt zware archeologische
aspiraties te koesteren, maar zijn
werkzaamheden gunnen hem weinig
tijd om ze uit te leven. („Ik heb eens
een groene stenen bijl opgegraven op
de Veluwe, wie weet uit welk prae-
historisch tijdperk! Nu graaf ik maar
in de muziek, daar zijn ook altijd nog
interessante ontdekkingen naar de
oppervlakte te brengen.").
Aan zijn thans zilvergekleurde
loopbaan als solo-fagottist aan „Hèt
orkest" paart hij zijn lidmaatschap
van het Concertgebouwkwintet (zo
juist een uitnodiging voor het Edin
burgh-festival 1961) en zijn leider
schap van het jonge Nederlands Bla
zersensemble (vastomlijnde plannen
voor Amerika en Israël). Voor dit
laatste zijn de Nederlandse componis
ten Jan Mul en Henri van Praag
druk aan 't componeren. „Natuurlijk
ben ik de hedendaagse muziek zeer
toegedaan, maar alleen van diè vak
mensen, die blijk geven hun métier
goed te verstaan, en niet er maar op
los klodderen met noten, zoals be
paalde schilders met verf. Mijn jonge
leerlingen zijn bijna unaniem enthou
siast voor de modernen; het publiek
in de zaal trouwens ook, dat horen
wij orkestleden wel degelijk aan het
applaus, dat interesse en ook méér
kennis van zaken verraadt; ik houdt
van dit rokken- en truitjespubliek
meer dan van de koele beleefdheid
van de vroegere gala-abonné's."
De Hagenaar Thom de Klerk stu
deerde aan het Koninklijk Conserva
torium in zijn geboortestad en ver
liet dit in 1934 met eervolle vermel
ding voor muzikaliteit en solistische
bekwaamheden. Tijdens zijn leraar
schap aan het Amsterdamse dito deed
hij de belangrijkste opgraving van
zijn leven: in de solistenklasse ont
dekte hij de sopraan Willy Blomert,
die haar interesse vrij spoedig van de
menselijke stem naar de fagot over
hevelde en mevrouw de Klerk werd.
Zij is het, die snel een einde maakt
aan het onderhoud als Thom begint
te vertellen: „Ik ben mijn loopbaan
begonnen als dertienjarige saxofo
nist-met-een-pet-op bij Circus Ha
genbeek in Scheveningen
