Onderzoek
en overleg
met tact,
want ruzie
op drukke
Noordzee
is erger
dan waar
ter wereld
m
Meedogenloze jacht op het
gebenedijde visje
H
Vraaj
Antwoord
ra»
1111111
hH
rass*
Haringen als
postiljons van
de wetenschap
g m s h"
r.tp"a«T»iiTSr» -
Nog altijd geldt:
„Op hoop van zegen"
en
in
MHk
Laetare
niNSDAG 11 OKTOBER I960
PAGINA 9
<#-
F"-^ W*
±JkmHÊt3BSt^^f.
vgfiiy
et is zoals de vissers zeg
gen: daar kun je het leven
op houden, voedsel en
Medicijn tegelijk. Hij smeert ]e
J'an binnen, geeft je een grote
beurt, waar een mens kiplekker
van wordt. Deze smeuïge lofzang
geldt de slanke, zilverig blauwe
naring, een van 's werelds meest
gebenedijde vissen. Iedere dag
^eer smelt zijn ziltige, zachte
vlees op de tongen van vele dui
zenden consumenten, die de enor
me vraag naar deze vis bepalen en
een geweldige, steeds intensiever
gordende jacht rendabel maken.
Voor Nederland in het bijzonder.
haringvangst vormt de rug-
êegruat van zijn ganse visserij
*9et 40 miljoen, oftewel 40 pet.
^an de omzet in deze bedrijfstak.
Pe wereld wacht op Hollandse
haring, een bij uitstek verzorgd
hwaiHeitspniclukt van ..Tia!1Iien
^et zout in hun bloed. Zij hebben
kunst van het vissen volledig
?°or en de jachtgronden van de
^°ordzee in hun broekzak. Dag
nacht gaan hun netten over-
°ord op plaatsen welke met be-
L^lp van radar, radio-peiling en
intuïtie worden bepaald.
Vaar de techniek van het vissen
dan nog zo verbeterd zijn,
e vangst zelf blijft onveranderd n
v°ntuur, een kwestie van wach-
.Gn en hopen, waaraan nog altijd
erbonden de eeuwenoude bee-
'els: „Dat God 'm zegen. En dat
Jr' Ztjn barmhartige wil mag
2lJn",
vaai, eigen weg, volgens eigen.
g'ë,
go langzamerhand is men echter in
Pet stadium gekomen dat men van de
nood een deugd moet maken. Gedu
rende de oorlogsjaren toen er niet of
nauwelijks gevist werd, steeg de vis
stand tot ongekende hoogte en leek de
A.O.W.
"V I vf- v
f: SI -
"l
wmm
n i
Viisery-onderzoeie in het laboratorium.
S"*
Een boosaardig kijkende schol in de maas, die zeer nauwkeurig aangeeft met
welke kracht deze platvis poogt te ontsnappen.
zorgenkind van de biologen
*Hng als postiljon nan de wetenschap; op zijn rug een kokertje met gegevens, die het Rijksinstituut voor Visserij-
bnderzoelc tal van waardevolle inlichtingen, lean verstrekken en de visser bij vangst f ö,- aan prentte opletten.
Deze vis werd gemerkt en vrijgelaten met het doel
de trek en andere levenegewoonten te onderzoeken.
De vinder wordt daarom gevraagd dit bericht In een
brlet te sturen naar het •2oewetenachapne|nL instituut-,
Oostende. Belgié. of indien dit te moeilijk ie naar het
dichtstbij. gelegen visearli-lahoratoHum* ,am,n m"
nauwkeurige aandutdingen over datum en vangplaats,
aangewend vistuig en de naam en adres van de vinder,
'ndien mogelijk, gelieve de vis. onoenut pn wel vemakt
t°.P •erml'iden' Men?! '°sk°™n £"^hïEb&
"•""liden. Een beloning wprdt, toegekend.
This lish has been tagged and liberated tor the
purpose of investigating migrations and other traits
In the life history. The finder is therefore asked to
,v send this paper in a letter to the .Institut d Etudes
F> Maritimes.. Ostend. Belgium, or. It difficult, to band it
j - iviat niiMCi«, vjsiunu, y Ka€e
to the nearest fishery officer or laboratory, with best
possible information of date and place of capture gaar
used and finder's name and address. If the whole f
ungutted and well wrapped, can also be sent, so
the better. Avoid loosening tha scales, A reward
be given.
de vis duur betaald wordt, Is
aan vaderlandse wisheid. Er valt niet
ton ',fi tornen' zolang het tot de on-
ko^fn Vktieden bekoort om vooruit de
HtfiTrHa van één haring of de rentabi»
yan een vangst te heipalen, De
don,enu» nauwkeurige cflters, waar-
boiiu. buvo°rheeld veeteelt en akker-
m„... vnor ue econoom geen probleem
Dj. vermen, ontbreken eenvoudig.
dei» 5 "e paden der zee bewan-
ea-ii Pnttrp,kt zich aan de controle,
Toch ,.,11^' gecompliceerde wetten
ÖraninL °P srote schaal de ge-
rp eren h8Iï deze,dlkwüls ongrHpba-
Itaden woo rd' met name In de
Waar de vissery een grote rol
speelt en het belang van een dergelijk
onderzoek op zi)n waarde wordt ge-
SCVoor Nederland doet het Rijksinsti
tuut voor Visserijonderzoek zeer actief
tuut vuui internationale speur
tocht Te IJmuiden zetelt in een hoe-
tocni. re L" gebouw een staf
ktg, vestingnian die zich onder lei-
van veertig Wi p jjorringa da
ding van directeur q steeds
gelijks bezig houd®"„tian van de vis,
meer eisende wetens P vjsserli de
o.a. de techniek a van de
veerkracht en de mak 0nten van
netten, de Phtsnappingf^fdier, 4e
de vis, het merken van di.t
ting en de bepaald fascinerende kring
loop rond de paaiplaatsen. Neemt
deel aan internationaal overleg, Wis
selt gegevens uit met collega's uit an
dere landen en is vertegenwoordigd
op de grote conventies.
Het streven van dit alles is ge-
loht
rio
op een optimale vangst en een
efë
eerlijk en efficiënt beheer van de zee
en de visstand. Wat de Noordzee be
treft, blijft dat een beslist idealis
tisch streven. Rond deze zee door
het uitlopen van talloze rivieren en
een hoog voedingsgehalte een der
rijkste visbronnen die er zi)n lo
pen de belangen en wensen lang
niet altijd parallel.
De een gaat wel, de ander niet ak
koord met een bepaalde maaswijdte
en regelmatig komt het voor dat de
marine vechtende schippers moet
scheiden. De Noordzen behoort aan
de vissers. Zij regeren er, dikwijls in
zwermen tegelijk. In hun onverschil
ligheid nemen zi) het niet zo nauw
met de voorschriften, komen zi) in
territoriale wateren waar zij niet ge
wenst zijn, voeren zij verkeerde lich
ten en omdat sommigen nog in pa-
r&n vissen (een net tussen beide
schepen In) is het zaak niet tussen
hen door te varen, want ruzie op de
Noordzee is. zoals Jan de Hartog
zegt, erger dan waar ook ter we
reld. En dan nog maar niet gespro
ken over de Franse voorkeur voor
kleine mazen in verband met de fel
begeerde onvolgroeide wijting, de
Engelse en Hollandse kritiek op het
vang-maar-raak van jonge onder
maatse haring in de Duitse Bocht
door Duitsers en Denen en de slordi
ge controle op overeengekomen
voorschriften van een land als Bel-
Noordzee onuitputtelijk. Maar vijftien
jaar van vangen in een steeds verbe
terde en meer Uitgebreide vorni, heb
ben de visstand met meer dan 60 pet.
ppreduceerd en de paling is wat de
voor om «o belangrijke haring betreft
op het ogenblik zelfs verontrustend.
Maatregelen zijn dus dringend ge-
wenst en de mogelijkheid dat de maas-
wijdte van de al zee.' ruime Vit cm ver
groot zal worden tot 8 cm is zeker
niet denkbeeldig- Natuurlijk zullen er
dan weer luide jammerklachten opstij
gen uit de gelederen der vissers, maar
net als na de jongste verruiming zui
len deze met hun neus op de feiten
worden gedrukt. Inderdaad zal de
vangst de eerste jaren minder zijn,
omdat de jongere vissen gemakkelijk
door de mazen kunnen heenslippen,
maar tenslotte zullen de vangsten weer
rliker wordefi doordat de jongere vis
sen een ruime kans hebben gehad om
zich te vermenigvuldigen. Ook op het
gebied van controle moet verbetering
komen. Engeland, dat hiermede zeer
secuur t weet'k gaat, en Nedreland ge
ven hierbij het goede voorbeeld. De
koninklijke marine vaart thans met
een soort politic-kruiser waarvan de
commandant sinds kort de bpy°eËd'
heid heeft om met z\jn meetsohiel de
mazen te controleren en ter plaatse
toeken af er geen vissers zfn, die
met het bekende oude trucje van een
dubbel net de wet ontduiken.
rut alles geschiedt in het belang
Dlt, prnnomie evenals het zoeken
v8o-> hen vorm van efficiënt vissen.
Bfin is het er inmiddels duidelijk
Eer eens geworden dat hierbij het
terugbrengen van het aanta schepen
een belangrijke zaak zal zijn In de
demonstratiezaal van het instituut
Stalt een vernuftig apparaat, een
kastvormig obstakel waarin stalen
kogeltjes van boven naar .beneden
rollen en verschillende batrieres het
aantal vallende koeltjes terugbren
gen tot slechts enkele. Het jerdul
delijkt de stelling dat onder de hur
dige omstandigheden een kleine
Vloot, met dus 'T"ndeX,sria van t<£h-
yo i vannen dan de armada \an i&cn
o.a. honderden vissen te voorzien van
de meest vreemde merktekens. Weer
is het de haring die de grootste aan
dacht krijgt. Door de vettige boven-
huid gaat een pen, waaraan een hy
drostatisch vismerk wordt bevestigd in
de vorm van een smal, langgerekt
buisje waarin een scherp naar men
thol ruikend briefje. Hierop wordt in
meerdere talen verzocht de vis bi) de
vangst in zoveel mogelijk ongeschon
den toestand op te sturen naar het
Zee-wetenschappelijk instituut in Oost
ende, of ze aan het dichtstbijzijnde vis
serijlaboratorium af te geven tegen
een beloning van 5 pe,r merkje. De
visser moet er dan bij vertellen waar
hij de dieren gevangen heeft, zodat de
bioloog aan de hand van het num
mer, dat zijn gegevens over het mer
ken en de plaats van loslaten aan
geeft, kan bepalen welke tre.kroutes
zijn gevolgd, etc. Er is nogal kritiek
geleverd op deze manier van merken
en velen beweren dat menige vis deze
escapade niet overleeft. De pen in de.
huid lijkt een nogal ruwe zaak en de
vis, die als „postiljon van de weten
schap" in het zilte nat wordt terugge
bracht, wentel^ aanvankelijk dan ook
geducht met zijn geschubde lijf om het
vermaledijde onding kwijt te raken.
Natuurlijk vereist dit merken een bij
zondere vaardigheid en heeft het geen
zin te merken zoals onlangs een En
gelse ploeg onderzoekers, die midden
tussen een vloot vissende Nederlanders
een vracht zeetong met plastic lintjes
in de vette rug te water lietDe
gevolgen laten zich raden, 2,50 voor
ieder tongmerk is nog altijd de moeite
waard. De merken zijn in oen bijzon
dere kleur uitgevoerdhelderblauw om
in het net of tijdens het nogal bloede
rige strippen op te vallen. Ook is re
kening gehouden met het meetorsen
onder water. Dan vallen deze kleuren
niet of nauwelijks op en is het zeker
niet aan te nemen dat grote haringja
gers als kabeljauw en schelvis een ge
makkelijke prooi hebben aan een ge
merkte vis.
Nieuw duiktoestel
Een zeer Interessant onderdeel van
ie werkzaamheden door het R.I.V.O.
is in handen van drs. M. Roessingh,
een bioloog die zich in het bijzonder
bezighoudt met de gedragingen van
de gevangen vis in het net en de
kracht die zij kan ontwikkelen om
door de mazen heen te glippen. In het
grote aquarium in de kelder van he-t
instituut neemt deze expert regelmatig
proeven, waarbij hij verschillende soor
ten net manilla zowel als nylon
spant voor een gat in een plank. Voor
het gat houdt hi) de vis, die er door;
glipt en in de maas terecht komt,
waar zij zich dan doorheen wringt.
Een vernuftig systeem van rek- en ko-
perdraadjes geeft precies aan welke
kracht de vis in zpn poging om te- ont
snappen kan opbrengen. Zo bleek drs.
Roessingh dat bijvoorbeeld een schol
van 32 c.m. voor een spectaculaire
krachtexplosie van 4 kg niet uit de
weg gaat. En dan de gedragingen in
de netten. Werken de Engelsen met
filmopnames, de Russen met duikbo-
ten en duikklokken, de Amerikanen
met onderwatertelevisie, de Nederlan
ders geven de voorkeur aan kikvors-
mannen. Na een experiment met een
Amsterdamse duikschool zijn beroeps
mensen aangetrokken om in het don
kere zeewater te zoeken en te zien wat
er gebeurt voor en tijdens de vangst.
De onderzoekingen hadden vooralsnog
weinig succes, omdat de duikers in hun
poging om zich aan het net vast te
blijven houden, faalden. Zij werden er
eenvoudig van af gedrukt door de ge
weldige waterverplaatsing en waren
niet in staat om de juiste waarnemin
gen te doen. Daarom werkt men thans
naarstig aan een soort onderwaterslee
waarop de duiker straks, liggend op
zijn buik, zal plaats nemen, het hoofd
met het belangrijke mondstuk be
schermd achter een glazen plaat. Het
apparaat hangt aan een kabel achter
het schip. Op deze manier hoopt men
te kunnen ontdekken hoe het net zich
gedraagt als het met een snelheid van
3 a 4 mijl wordt voortgesleept, hoe
groot het stroompatroon erin ls, de
kracht van de waterdruk, of de vis
actief naar openingen speurt of zich
gewoon passief laat meevoeren naar
de mazen, of zij er al of niet wordt
uitgeperst.
Deze gegevens, waarmee men het
komende jaar bijzonder ver hoopt te
komen, worden nauwkeurig geregis
treerd en vergeleken met de gegevens
die men krijgt bij de dagelijkse steek
proeven op de afslag. Het instituut be
schikt thans over een gigantisch ar
chief, waarbij wij vooral onder de in
druk kwamen van iets wat we aouden
willen noemen: de burgerlijke stand
van de haring met complete doopcelen
op kaart van zeker 40.000 overleden
haringen en dito platvissen, gegevens
over de samenstelling en leeftijd van
de verschillende groepen eii rassen,
hun wisselende verblijfplaats en hun
periodieke concentratie op voedings-
en paaigronden, een administratie
waar menige gemeente niet aan toe
komt.
Een indrukwekkende arbeid, die het
R.I.V.A. verricht, een arbeid waarbij
de haring prevaleert als de veelge
vraagde vis, die de talloze liefhebbers
zo na aan he.t hart ligt.
Dag en nacht varen onze vissers uit.
De loggers aan de vleet met grote ac
tiviteit in de voor de nachtrust bestem
de tijd, de trawlers als onvermoeibare
jagers op ieder uur actief met de mee
dogenloze, ook op grote diepte toe
slaande trawl. Het boeiende avontuur
van de visserij, bijna zo oud als de
wereld; de felle bewogen jacht op de
zilverig blauwe vissen, de. uren van
spanning en nieuwsgierigheid bij het
wachten aan het fluisterende want, de
netten binnenhalen, leegschudden en
dan weer snel terug in de zee. „Dat
God 'm zegen. En het Zijn barmhar
tige wil mag zijn".
HAYE THOMAS.
Vragen voor deze rubriek moeten worden gericht aan dm
Redactie van ons blad met tn de llnker-bovenhopk der
enveloppe: VragenrubriekOm beantwoording oe-
schiedt pratte. Oe Redactie behoudt zich echter het recht
voor, bepaalde vragen niet voor beantwoording in aan
merking te doen komen. Over de heslissinQ dienaangaande
Jcan nfet worden gecorrespondeerd. Gaarne vermelding
van naam en adres bij de ingezonden vragen
Men houde er nog rekening mee. dat men minstens 14
dagen op antwoord zal moeten wachten en dat het ons
niet mogelijk is, in te gaan op verzoeken tot persoonlijke
beantwoording der brieven.
Rentezegels
Mijn vrouw werkt twee halve da
gen per week, 3 uur per dag. Moet
liaar mevrouw ook zegels plakken
en moet by ziekte de mevrouw dan
doorbetalen? Zy verdient 1,50 pe'
keer, husgeld inbegrepen, vraagt
een abonnee.
Voor uw vrouw moet er voor elke dag,
dat zij werkt, een dagzegel van 13 cent
geplakt worden. In uw geval zyn dat
dus tvvee dagzegels. In geval van ziekte
bestaat echter geen verplichting tot
doorbetaling van het loon. zy valt na
melijk niet onder de ziektewet.
Wanneer do man de leeftyd van 05
jaar heeft bereikt en zijn vrouw is
plm. 40 jaar, konten beiden dan in
aanmerking voor A.O.W. of alleen
de man? vraagt H.T.
Als de man de leeftijd van 65 jaar
heeft bereikt, en hij is gehuwd, dan
krijgt hy uitkering A.O.W., ongeacht de
leeftijd van de vrouw. Hy krügt dus
uitkering voor gehuwden. Dat is
149,50 per maand. Als de vrouw ech
ter de leeftyd van 65 jaar heeft be
reikt en haar echtgenoot is jonger dan
65 jaar, dan moeten zij wachten tot de
echtgenoot de leeftyd van 65 jaar
heeft bereikt.
Gestoffeerde kamer
Wat verstaat men onder het verhu
ren van een gestoffeerde zit-slaap-
kamer met ingebouwde keukenkast
en wat mag daarvoor berekend
worden? Hoe gaat het met het ver
bruik van gas en licht? vraagt P-B.
Een gestoffeerde zitslaapkamer is een
kamer, waar zowel gordünen als vloer
bedekking in aanwezig zyn, dus niet
gemeubileerd. Wat de ingebouwde keu
kenkast betreft, vermoeden wü dat dit
een grote kast is, waarin kookgelegen
heid en die dus een keuken moet ver
vangen. In het bepalen van de prüs is
men niet geheel vry. De huurprijs moet
worden berekend naar evenredigheid
van de totale huur, vermeerderd met
20 pet. 's jaars van de verkoopwaarde
van de stoffering plus nogmaals 20 pet.
voor ongerief. De waarde van de ka
mer wordt mede bepaald naar ligging
en stand en of er enig comfort aanwe
zig ls. Gas en licht kunnen worden ver
rekend aan de hand van het werkelpk
verbruik. Hierop mag u niet verdienen.
De eeriykste verrekening is die met
een tussenmeter, welke alleen het ver
bruik op de betrokken kamer(s) aan-
wyst, Dan mag nog een bedrag worden
overeengokomen voor het verlenen van
extra diensten ais aannemen van bood
schappen, schoonhouden van de kamer
enz.
tiriwR
hderffi m hetvangseizoen? Blijven
zy om een of andere reden j>p grote
diepte,
st? 1
een 01 ftiwwe -r
of 41n zil eenvoudig wegge.
vist? Wat "veroorzaakt de slechte
vangst op de Kanaalharmg in de gu
re In stormachtige wintermaanden
en de vaak teleursteltonde resultaten
van de Doggers bank En wat te zeg
gen van de schol, de populaire
Ie vissende landen zonder ontduikin
gen moeten meedoen.
Briefje in koker
Kennis van zakep nU net confereren
en praten kan van groot belang zyn.
In Nederland is rnan wat dat betreft
zeer goed bjj de t\jd. Regelmatig vaart
het apeeiaal voor onderhoek bestemde
vaartuig Willem Beukelszoon uit om
■;,V
Devotieboekjes
Mevr. G. van S.-P- vraagt waar zy
een aan Titus Brandsma gewijd de
votieboekje kan krygen en waar zy
moet zijn voor een meditatieboekje
voor dc leek.
Voor beide uitgaven kan zy terecht by
de r.-k. boekhandel. (De andere vra
gen van mevr. Van S. komen later
aan de beurt).
Onderwaterjachfclub
Wat ls het adres van een onderwn-
terjacht(jagers)club? vraagt C.T.
Het adres van „een" onderwaterjacht
club luidt als volgt: p.a. de heer Hem-
sing, Donkere Gaard 4, Utrecht. Deze
club oefent in Breukelerveen.
Huurverhoging
B. M. stelt een vraag over het aan
brengen van verbetering aan zyn
gehuurde woning.
Nu de verbetering is aangebracht in
het tijdvak tussen 1 januari 1954 en 1
augustus 1957 vervalt de huurverhoging,
welke daarvoox gerekend mocht wor
den, dertien jaar nadat de verbetering
is tot stand gebracht. De verhoging
mocht per jaar maximaal 10 pet. be
dragen van de redeiyke kosten van de
verbetering. Hoe hoog dit bedrag is
kunnen wy niet beoordelen, want wji
weten niet hoeveel de verbeteringskos-
ten hebben bedragen en eventueel welk
deel van deze kosten de huiseigenaar
voor zijn rekening heeft genomen, Het
is immers niet uitgesloten, dat hy voor
het aanbrengen van die verbetering een
subsidie heeft gekregen van overheids
wege. Over deze subsidie mocht de 10
pet. niet berekend worden, doch alleen
over het bedrag dat hy uit eigen mid
delen heeft betaald. Om dit te weten te
komen, zult u advies moeten vragen aan
de" huuradviescommissie te Amsterdam,
Herengracht 380. De huurverhogingen,
welke van september 1955 af hebben
plaatsgehad, mochten niet berekend
worden over de kosten van de aange
brachte verbetering. Dit laatste nu is al
dikwyls vergeten door de huiseigenaren,
zodat de huurpryzen van september
1955 af onjuist zyn berekend. De 10 pet.
moest (en moet nu nog) eerst van de
één dag voor de inwerkingtreding van
de nieuwe huurverhoging geldende huur
worden afgetrokken en over het alsdan
verkregen bedrag mocht en mag de
nieuwe huurverhoging worden berekend.
Nadat deze berekening had plaats ge
had, moet de afgetrokken 10 pet, er
weer by opgete'd worden, waarna de
nieuwe huurprijs afgerond moest wor
den naar boven op een veelvoud van 5
cent. Gaat u dus even naar de huurad
viescommissie en Iaat uw huurprils con
troleren. Het kan de moeite waard ziin.
Het in te winnen advies kost u 2.50.
Schimmelende clivia
Mijn clivia gaat schimmelen tussen
de bladeren. Wat kan de oorzaak
zyn?
Het is mogelijk dat uw clivia is aan
getast door wolluis. U moet dan de
plekjes stuk voor stuk aanstippen met
een penseel met spiritus.
Slakken
Hoe kan ik slakken uit een kelder
met stenen vloer krygen?
Een heel goed middel om slakken uit
de kelder te verwyderen is het strooien
van gebrande gips op de grond. De
slakken ^gaan hiervan dood en u kunt
ze verwijderen. De dode slakken moogt
u met aan kippen of andere dieren ge
ven.
De naam Pius Parsch is een be
grip geworden voor ieder, die
zich voor de liturgie van de Kerk
interesseert. By de reeds respectabele
ry van zyn werken is nu nog de Ne
derlandse uitgave van Laetare gevoegd.
Jr. R. Bruineman heeft de bewerking
in onze taal verzorgd. Het gaat hier
over de Missen uit het Tiideigen van
het kerkelijk jaar. De Evangeliën en
Epistels zijn i-n een apart werk behan
deld. Met het verschijnen van Laetare
is derhalve de gehele misliturgie com-
pleet. De beschouwingen van de auteur
zijn bijzonder geschikt om de lezer te
helpen door te dringen in de bedoelin
gen der wisselende gebeden. Hij volgt
hier dezelfde werkwijze, waarmee men
reeds vertrouwd is uit zyn andere boe
ken Wij behoeven 'aarom hint niets
meer aan toe te voegen P Parsch Is
een.uiterst betrouwbare gids, aan wiens
leiding men zich steeds dankbaar over
geeft.
Het boek is uitgegeven by de N.V.
Uitgeverij de Forel te Rotterdam. L.
