Op het spoor van de waarheid
pannmgen
in
Uganda
nemen toe
Felle nationalistische stromingen
bedreigen de rust en de orde
St.-Antoniusziekenhuis te
Utrecht jubileert
Rede dr, W. Berghuis vindt
ook elders instemming
25
Kr
er>
Europaseminarie onder grote
belangstelling geopend
Liever veertig jaar jonger
itieke datum:
1 januari 1961
Opkomende pijn
Ie
Bestuursleden en leden medisch
personeel onderscheiden
Mr. BBiesheuvel pleit voor meer hulp
aan ontwikkelingsgebieden
U|
M. R. Teyssen
>d
I
"aJpM
Vier panden van meubel
makerij uitgebrand
Vertrek particulieren
uit Nieuw-Guinea
A.R.-PARTIJCONVENT
MAANDAG 14 NOVEMBER 1960
PAGINA 5
jUmpala, november 1960. Een paar dagen ge-
co
leden reed ik met dr. Germeraad uit Rotterdam,
U hier huidziekten bestudeert, in een gehuurd volks-
j tentje door de buitenwijken van Kampala. Toen wij
ij y.lmuur van het paleis van de Kabaka (de koning
fjj!" Baganda) passeerden, wilde mijn metgezel stoppen.
U is een enthousiast fotograaf en zijn oog viel op
fj1} belachelijk vervallen zijpoortje. Hij stapte uit,
^chtte zijn lens en knipte af. Het volgende ogenblik
®rd hij vastgegrepen. Een wacht sommeerde hem zijn
°totoestel af te geven en in minder dan geen tijd was
wagen omingd door een groep Ugandezen, die
l in de meest opgewonden, maar onverstaanbare
doordingen toespraken. Ze wilden het toestel, ze
/jfden de film, zij wilden ons duidelijk maken, dat
J!'1 i ons aan iets heiligs hadden vergrepen en tijdens
hele verwarde conversatie werd dr. Germeraad zo
pevig vastgehouden, dat hem nu nog de blauwe plek-
Jd op de arm staan. Het einde van de rel was voor
jhfopese begrippen nogal merkwaardig. Een andere
Sandees, die iets Engels sprak, beduidde mij dat
met geld wel wat te bereiken zou zijn. Ik haalde
■h'jn portefeuille tevoorschijn en constateerde, dat het
P hetzelfde ogenbhk doodstil werd. Toen gaf ik de
acht wat geld. Hij liet los. Iedereen ging weg en nog
^n tier. tellen later stonden wij moederziel alleen
Qor het zielige scheve zijpoortje. Al hadden wij hon-
erd foto's willen maken
it al}«
s zij#
ïwust®
1 t
eborf
le st#
3ide
pri^
nor193té
i,Iedereen wil General Dual-Tread
autobanden!"
In Den Haag
Feestelijk, flonkerend licht
GOUDA kaarsen I
Politieke partijen vrezen
schadelijke gevolgen
Tintelend spel van rijke glanzen,
GOUDA kaarsen!
Kast valt op meisje
kou of griep, blust Usnel uit met de
veelzijdig samengestelde
modern
toiletpapier
s
IP>Hon rofl/I ILr mot Hr flormDraaH nif T?nttPFfiTV)
Gisteren gebeurde er iets nog
Vreemders. Er toert op het ogenblik
door Oost-Afrika een 26-jarige Duitse
textielontwerper, Hans Poetter. Ik
ontmoette hem in het parlement van
de Kabaka. Hij werd gegrepen toen
hu de graven der Bugandese ko
ningen fotograferen wilde. Hij werd
echter niet gegrepen door een wacht.
Hij werd overmeesterd door een groep
vrouwen. Zjj rukten zijn overhemd
kapot, vernielden zijn horloge en bon-
I jen hem tenslotte met touwen de han
den vast. Daarna gooiden ze hem in
ee,n auto, waaruit hij tenslotte door
I ®en officiële Ugandese patrouille
v,.erd verlost. Die bracht hem naar
E. Ndawula, informatie-attaché
br? de Bugandese regering. Deze
baScht hem op zijn beurt bii de Ka-
zicj?' die zich verontschuldigde en
Srafp.-n met welbehagen liet foto-
hloehf -een derde gevaI- Eergisteren
J. Caj, een gesprek hebben met mgr.
ttubaenna w- B de aartsbisschop van
telde rr!n°^en buiten Kampala. Hij ver-
Midden in over een nieuwe parochie.
e buSh, een mijl of zeven
Advertentie
Naar
ntwin-
i va#
onink-
le vet'
!t Slo'
algf
leelgC
's zij#
idvies,
y niet
s vet'
issar'S'
vol'
r%'t
corn'
elek'
X &e
s' va#
mede'
vorde#
szake#
ire be'
er het
beheet
id i"
iespr®'
raag#'
:posa#'
advies'
efene#
jaa"
sen te'
eer^'
Jstoof
-
is glS
'or
Ma»5,
pelaa#
EL A#
;halis;'
De „Kabaka", de
koning van de Ba-
ganda, de bevol
king van Buganda.
Hij is de sleutelfi
guur in het con
flict tussen de En
gelse protectoraats
regering en de re
gering van
Buganda.
buiten Kampala. Ik reed er heen en
probeerde ter plaatse in een warwin
kel van onbeschrijfelijk slechts klei-we-
gen de juiste route te vinden. Vergeefs.
Dus begon ik te vragen en aangezien
mijn kennis van het Luganda (de taal
van de Baganda) zich letterlijk tot drie
woorden beperkt, deed ik het in het En
gels. Ik vroeg welgeteld tien keer de
weg! Iedereen antwoordde mij in keu
rig Engels: „We don't speak English".
Zes keer geloofde ik het. Toen men
mij echter de zevende keer in het
Engels vragen stelde („Are you a
white father?") en daarna weer ver
klaarde dat men geen Engels verstond,
moest ik mijn mening herzien. Men
weigerde iemand die Engels sprak te
helpen en ik ben dan ook onverrichter
zake teruggekeerd.
De moraal van deze gevallen is dui
delijk. Het is hier in Uganda
niet zo ideaal als de opgewekte
Britse protectoraatsregering wel wil
doen geloven. Er hangt spanning in de
lucht en er is waarschijnlijk niemand,
die kan voorspellen of de zich samen
pakkende wolken een verwoestende don
derbui dan wel milde regen met zich
meevoeren. Ik zelf ben niet optimis
tisch. Voortdurend verschijnen er in de
plaatselijke bladen kleine berichtjes,
waaruit blijkt, dat de politie heeft in
gegrepen bij allerlei illegale Baganda-
poepjes, die wapenhandel bedrijven,
ik odex Al-Afrikaanse wijk Katwe telde
tiekl vn rnifldag vier luidruchtige poli-
stuit vinrrfaderingen en van de weerom-
twist gebfed Vrf HMubende - ean be"
da aan de i*5 rand van Bugan-
tingen, vernielin|2ne ?„and brand?tteh-
plaats, waarmee andere T.Plunderingen
Bagandezen willen duiae^makldf dat
hun nationalistische strevingen b'i^
verzet Uitlokken. Voeg daaraan toe dat
er in toenemende mate ongediscipli
neerde stakingen uitbreken en men
hllft een beeld dat ik toch wel som
ber mag noemen.
De hoofdoorzaak van alle ellende
ligt waarschijnlijk in het conflict tus
sen de Britten en de Baganda s en
tussen de Baganda's en de overige
inwoners van Uganda. Het is een heel
verhaal. Buganda is dat deel van
Uganda, waar de meeste steden lig
gen, waar het meeste verdiend wordt
en waar sinds mensenheugenis een
koning (de Kabaka) heerst met een
bestuursapparaat zo perfect als men
in geen ander deel van Afrika zal
vinden. Aan die koning hebben de En
gelsen in de negentiger jaren dan ook
het eerst hun „bescherming" aange
boden en aan zijn bestuursapparaat
heeft men, nu de dagen van het kolo
nialisme geteld zijn, steeds meer aan
deel gegeven in de civiele machts
uitoefening. Zo komt het, dat er
naast een prachtig parlementsge
bouw van heel Uganda in Kampala
ook nog een .juweel van een parle-
mentshuis alleen voor Buganda te
vinden is.
Allemaal erg mooi, maar nog lang
niet genoeg om de fiere en nogal zelf
verzekerde Baganda tevreden te stel
len. Ze liggen dan ook voortdurend met
de Engelsen overhoop en sinds hun Ka
baka als gevolg daarvan in 1955 voor
twee jaar naar Londen werd verban
nen, heeft de toestand zich meer en
meer toegespitst.
Om dat te begrijpen moet men iets
weten van de bijna goddelijke
positie, die deze Kabaka ook nu
nog in Buganda inneemt. Toen ik b.v.
enkele van zijn ministers in het par
lementsgebouw bezocht, vond ik in hun
werkvertrekken steeds een prachtige,
met een hoes overtrokken zetel. Op
'mijn vraag waartoe die zetel diende,
kreeg ik ten antwoord, dat hij er stond
voor het onwaarschijnlijke geval, dat
de Kabaka op bezoek zou komen. In
het parlement zelf ontdekte ik, dat iede
re afgevaardigde eerbiedig zijn lege op
een weelde van dierenvellen staande
troon groette en naast één foto van ko
ningin Elizabeth telde ik er vijf van
de Kabaka en zijn gehele voorgeslacht.
Op het ogenblik is de situatie tus
sen deze Kabaka en de Britten uiterst
kritiek. De Lukiiko, zijn regermg,
heeft de Engelse koningin meege
deeld, dat zjj zich op 31 december
a.s. te 24.00 uur van de rest van
Uganda zal afscheiden en bovendien
vanaf dat ogenblik geen Britse be
scherming meer behoeft. De reac-
ïïaS daar°P zijn fel. De andere delen
en de leiders van na-
hehhen V-e5n u°se politieke partijen
er zeFfs poïï bljter uitgelaten; Er is
oranrtn al' dle Sezegd heeft, dat
Buganda dan maar vernietigd moet
worden en de relletjes in Mubende
wijzen er op, dat er groepen fanatici
zijn, die het met alleen bij woorden la
ten Vanuit een bepaalde gezichts
hoek kan men deze reacties begrij
pen Wie in een nog vr'u recent ver,
Ped« had moeten voorspenen welk
Oost-Afrikaans land het sneiste
het beste naar zelfregermgzouevo
lueren, zou zonder twfl-el op Ugiinda
gewed hebben. Nu ligt dit land oe
paald achterop.
De zo noodzakelijke samenwerking
met Kenya en Tanganyika loopt ern
stig gevaar en de andere delen van
Uganda zien hun kans om kort na de
algemene verkiezingen in het komende
voorjaar tot zelfstandigheid te komen,
met de dag verminderen.
De Bugandese regering immers
schijnt vast besloten. Ik had een
gesprek met mr. A. F. Mpanga,
de secretaris van het „Buganda in-
dependance committee", een ministeri
eel orgaan dat de afscheiding moet
voorbereiden. „Wij hebben gedaan wat
wij konden", zei hij, „en w'J zien geen
andere weg dan deze. Onze bitterheid
ls zo groot en wij geloven niet, dat de
Engelsen werkelijk proberen voor on
ze problemen en moeilijkheden een eer
lijke pplossing te zoeken. Wij zijn dan
ook niet van plan ons te offeren op het
altaar van het ene en onverdeelde
Uganda. Wij zijn voor een federatie,
waarin ons koninkrijk en onze Kabaka
hun eigen onafhankelijke plaats inne
men. Daarom zullen wij striiden met
alle kracht, die in ons is." Welke
krachten bedoelt u?", vroeg ik.
„Vreedzame. Wij hebben geen leger
en wij willen ook geen geweld gebrui
ken, maar er zijn wapens als boycot,
non-co-operation en staking."
Wat deze dreigementen waard zijn,
kan ik niet beoordelen. De protecto
raatsregering neemt ze - naar het
uiterlijk althans - licht op. Men wijst
er op, dat er dezer dagen een uitspraak
van de Privy Council te verwachten
is in een zaak, die waarschijnlijk ook
niet gunstig voor de Buganda-rege-
rmg zal uitvallen. Dan worden dezer
dagen de leden van de „relationship-
commissie" benoemd en dat is een
door de gouverneur ingestelde com
missie, die onder meer het vraagstuk
van een Ugandese federatie op het
programma heeft. En tenslotte kan
elke dag het antwoord van de Britse
Kroon op de brief van de Lukiiko
verwacht worden. Dat zal de seces-
sie afwjjzen. Maar misschien moge
lijkheden tot nieuwe besprekingen
openen.
„Op een redelijke basis", aldus mr.
Mpanga, „willen wij opnieuw onderhan
delen. Z»dfs tot na 31 december. Maar
wij hebben leergeld betaald. Besprekin
gen als die, welke wij onlangs in Lon
den hebben gehouden, zullen wij niet
meer beginnen."
Dat klinkt niet onredelijk, maar toch
blijf ik somber. Het Bugandese nationa
lisme moge dan, in groter verband ge>
lan
bef
en afD
e vïs
58 V®
„,|s
SyS!:;
tn het
modernste deel van Kampala staat een pas voltooid parlementshuis. Daar vergadert het parlement, dat nauwe
relaties onderhoudt met de Britse protectoraatsregering.
De Britse gouverneur van Uganda Sir
Frederick Crawford, K.C.M.G., O.B.E.
Van hem en zijn protectoraatsregering
zullen in de komende maanden veel tact
en inzicht vereist worden.
zien, volslagen irreëel lijken, het spreekt
sterk tot de verbeelding van de zelfbe
wuste, weinig Engels gezinde bevolking,
De eerste tekenen van een groeiende on
rust heb ik gemeld en als ze - wat de
protectoraatsregering verwacht - nog
worden vermeerderd door nieuwe tegen
stellingen ook binnen Buganda, kan dat
het beeld toch eigenlijk alleen maar
slechter maken.
Want wie er hoe ook strijden, de
klap zal tenslotte vallen ten na
dele van de krachten uit Euro
pa. Eén daarvan is de rustige, zonover
goten missie, waar ik dit schrijf. Een
hele troep Bugandese kindertjes volgt
voor mijn raam nieuwsgierig iedere be
weging die ik maak. Ik lach. Zij lachen.
„Djombo".
Maar de wolken trekken zich samen
en het is de vraag of de jonge Ugandese
kerk het verlies van zijn blanke pioniers
zou kunnen verduren.
Daarom wie voor de kerk in Uganda
iets wil doen, hij late zijn geld thuis. Hij
'oidde om wijsheid.
.ALBERT WELLING
DEN HAAG, 14 nov. Gistermor
gen ontdekte een verpleegster•brand
de percelen aan de Jacob Catss^aat
22-26. De vier onbewoonbaar verwaai
de woningen, waarin een meubelmake
rij is gevestigd, brandden gehe®'
De oorzaak van de brand is vermoede
lijk kortsluiting. De in de panden opge
slagen meubelen ter waarde van tien
duizend gulden, gingen geheel verloren.
De eigenaar is niet verzekerd.
Advertentie
HOLLANDIA, 14 nov. Vrijdag
avond is in het wijkgebouw van Sang-
geng, Manokwari, op initiatief van het
plaatselijk bestuur van de christelijke
vakbeweging CWNG-Persekding, on
der voorzitterschap van de autochtoon
Ramar, een vergadering gehouden var
afvaardigingen van de plaatselijke poli
tieke partijen Pong (Partei Orang
Nieuw-Guinea), de Epang' (eenheids
partij Nieuw-Guinea), de jongerenpar-
tij „Parsepp" en een afdeling van de
„Parna" in oprichting, alsmede van de
plaatselijke „Arka". Het doel was te
spreken over het overhaast vertrek van
Europese particulieren. Men was alge
meen van gevoelen dat dit schadelijk
is voqr het land. De partijen zoeken
thans naar formuleringen waarin tot
uiting komt dat een uittocht in strijd
is met de belangen en wensen van de
autochtonen. Hoe de formulering gaat
luiden, wie de ondertekenaars zullen
zijn en aan wie het adres gericht wordt,
is thans in beraad bij de vertegen
woordigde partijbesturen.
Advertentie
ALMELO, 14 nov. Het ruim ander
half jarig meisje Sietske Rozema, doch
ter van een arts alhier, is zaterdagmid
dag door een omvallende kast dermate
ernstig aan het hoofd gewond, dat het
naar een ziekenhuis moest worden over
gebracht, waar het enkele uren later is
overleden.
(Advertentie)
Koker 50 tabl. 90 ct. - 25 tabl. 60 ct.
Dr. C. R. J. Versteegh, officier in de orde van Oranje-Nassau, gearmd met twee
gouden jubilaressen die zijn begiftigd met de zilveren eremedaille van deze orde,
links zuster Imeldia en rechts zuster Margaretis. Geheel rechts op de foto
burgemeester jhr. mr. C. J. A. de Ranitz die de eveneens gouden jubilaresse
zuster Magdaleni de zilveren eremedaille van de orde van Oranje-Nassau opspeldt.
UTRECHT, 14 november Bij gele
genheid van het vijftienjarig bestaan
van het St.-Antoniusziekenhuis zijn de
voorzitter en de vice-voorzitter van
het bestuur der stichting, mr. E. van
de Weyer en ir Ch. Bronkhorst be
noemd tot ridder in de orde van de
H. Gregorius de Grote. Kardinaal Al-
frink deed hiervan mededeling tijdens
een intieme bijeenkomst, nadat hij in
de kapel voor doktoren, zusters en
patiënten een H. Mis had opgedragen
en de zieken had toegesproken.
Burgemeester jhr. mr. C. J. A. de
Ranitz deelde mee, dat dr. C. R. J
Versteegh sr. is benoemd tot officier
in de Orde van Oranje Nassau, terwijl
aan de zusters Magdaleni, Margaretis
en Imeldia, die van de oprichting al
(Van onza parlementaire redacteur)
AMSTERDAM, 14 nov. „Uit de re
de, die de voorzitter van de A.R. dr. W.
P. Berghuis, op het partijronvent heeft
uitgesproken, sprak de noodzaak van
christelijke samenwerking en de wil tot
hartelijke toenadering, ook in de poli
tiek. Ik ben daar bijzonder dankbaar
voor." Aldus zei zaterdagavond de heer
J. Peters tijdens zijn radiopraatje voor
de K.R.O., waarin hij commentaar gaf
op de woorden van de A.R.-voorzitter.
Zoals gemeld spoorde dr. Berghuis zijn
partijgenoten aan om niet alleen de po
litiek, maar ook de samenstelling van
het kabinet-De Quay te steunen en. zon
der een kritische houding te laten va
ren, het kabinet con amorc te steunen.
Ongetwijfeld zou de heer Peters nog
meer reden tot verheugenis gevonden
hebben als hij de rede van mr. B. W.
Biesheuvel over de hulp aan in ontwik
keling zijnde gebieden zou hebben ge
hoord, die dit Kamerlid zaterdag op het
zelfde convent heeft uitgesproken. Mr.
Biesheuvel behandelde daarin het moei
lijke vraagstuk hoe ver de landen van
het Westen zouden dienen -e^aan in hun
bijdragen en welke hun beweegredenen
moeten zijn.
Vooropstellend, da< het jaarlijks in
komen per hoofd van de bevolking
voor Europa 900 dollar bedraagt te
gen 50 tot 100 dollar elders in de we
reld, en voorts dat 85 procent van het
wereldmkomen naar een derde deel
J-'an u® wereldbevolking, namelijk
Noord-Amerika en Europa, toevloeit,
kwam hij *ot de conclusie, dat ieder
westers land de tragiek, die achter
k C,1J e.1!s schuil gaat, als een on-
deel van z«n binnenland
se politiek moet beschouwen.
bii ook wees op de harde nood-
„rJU. u oe uit 'n oogpunt van zelfbehoud
bet. Westen, dat zijn welvaart be-
Afrik ZIet d°ordst de Aziatische er.
riiri landen steeds minder bereid
to k 111 dd: enorme verschil in welvaart
nusten, liet hii toch voor alles dui-
iro vi nakomen, dat dezelfde christelij
ke bewogenheid die in 1S91 dr. Abraham
:a,yP.er tot revolutionaire (geen. antire-
YRyhtenaire) Kritiek bracht op onze
maatschappelijke toestanden, ons ook
f!jana moet bewegen. Zoals in Kuypers
ma de christelijke partijen een ingrij
pende sociale wetgeving opeisten, zo
moeten wij thans op internationaal ter-
re12 hetzelfde doen.
Mr. Biesheuvel deed zelfs de sugges-
he, om i;i ons welvarende land een af
zonderlijke belasting in te voeren, waar
van de opbrengst bestemd zou worden
°ni de nood in de achtergebleven gebie-
MAASTRICHT, 14 nov. In tegen
woordigheid van vele geestelijke en
wereldlijke autoriteiten, onder wie af
gevaardigden van de buitenlandse bis
dommen Wenen, Essen, Keulen en
Aken, de commissaris van de konin
gin in Limburg dr. F. Houben, en wet
houder mr. F. Duynstee, is gister
avond alhier het Europaseminarie offi
cieel geopend.
In de O.L. Vrouwebasiliek droeg mgr.
P. J. M. Jenneskens, deken van
Maastricht en voorzitter van het stich
tingsbestuur, met pontificale assistentie
van de bisschop van Roermond, mgr.
P. Moors, een plechtige E. Mie op.
Als assistent i fungeerden ondermeer
de president van het seminarie Ype-
laar, mgr. M. D. de Lepper, en de
directeur van het Europaseminarie, dr.
J. Dellepoort, welke laatste in een
korte toespraak het doel van het nieuw-
we instituut uiteenzette. Voorts bracht
dr. Dellepoort dank aan het Nederlands
episcopaat en aan de bisschoppen van
verschillende buitenlandse bisdommen
voor de ondervonden steun bij de op
richting van het seminarie. Het Euro
paseminarie wil niet alleen een uit-
zendhuis zijn van kandidaten, die el
ders waar grote priesternood heerst
willen gaan werken, maar tevens een
instituut, dat zich wil bezinnen over
priestervraagstukken.
Tjjdens de H. Mis voerde een spe
ciaal voor deze gelegenheid samenge
steld gemengd koor onder leiding van
Jean Wolfs een 17e-eeuwse mis van
Claudio Monteverdi uit, aan het orgel
begeleid door P. Dejong. Voorts ver
leende instrumentale begeleiding de
hoboist Piet Kingma, die nog een
aparte hobo-solo uitverde, en de cel
list Frans Hameleers.
(Advertentie)
Gezelligheid... Intieme sfeer...
GOUDA kaarsen l
den te lenigen. Hy is het niet eens met
zijn partijgen.ot de minister van Finan
cien prof. Zijlstra, die hetgeen wjj voor
Nieuw-Guinea en de West opbrengen al
tijd bij deze steun optelt. „Wij moeten
een aparte activiteit ontplooien buiten
het Koninkrijk", aldus mr. Biesheuvel,
die vroeg o. een offer van een procent
van het nationaal inkomen, wat heer zou
komen op S00 miljoen gulden per jaar,
teveel zou zijn.
Mr. Biesheuvel is na een reis in Indië
overtuigd van het feit, dat de gelden die
"ia de Verenigde Naties voor dat doel
worden afgestaan, inderdaad volkomen
efficiënt besteed worden. „Wij gooien
geen kwaad geld naar goed geld," is
z(jn mening.
Volgens deze landbouwdeskundige is
er thans in de wereld minder dan ooit
plaats voor produktiebeperking, ook niet
van melk, nu er een zo grote behoefte
aan deze artikelen bestaat.
Als een waarschuwing klonk ook zijn
constatering, dat het Westen met zijn
„machine-beschaving" zoals president
Nehroe het eens heeft genoemd een
ronde achter.igt bij de Sovjet-Unié. Dit
laatste land heeft veel beter begrepen,
hoe tot het hart van het in wezen diep
religieuze Afrika door te dringen.
in het ziekenhuis werkzaam zijn, de zil
veren eremedaille van dezelfde Orde
werd verleend.
Jhr. dr. J. J. M. v. d. Does de Wille-
bois bood namens alle medewerkenden
in het ziekenhuis voor de nieuwbouw
een bronzen beeldje van de kunstenaar
Teeuwisse aan.
In de namiddag werd in de stads
schouwburg een herdenkingsbijeen
komst gehouden, die o.a. werd bijge
woond door de vicaris-generaal van de
aartsbisschop, mgr. Th. G. A. Hendrik-
sen en vertegenwoordigers van de Ver.
van Kath. Ziekenhuizen, waarvan de
voorzitter, de heer Jos. Maenen het
woord voerde, van de Kon. Ned. Maat
schappij tot bevordering der Genees
kunst en van het ziekenfondswezen.
De voorzitter, mr. E. van de Wey
er, verwelkomde ook het hoofdbestuur
van de Zusters van Liefde uit Tilburg,
wier werk in het ziekenhuis hij hoge
lijk prees. HU herdacht zün voorgan
gers, de heren Struycken, prof. Noy-
ons en P. H. de Vink en ging uitvoerig
in op de uitbreidingsplannen, waar
toe een vUf verdiepingen hoog centraal
behandelgebouw behoort. Een bepaalde
mate van geslotenheid met stafvor
ming acht hij een essentiële noodzaak,
waarnaast de mogelijkheid van een
open afdeling voor de opname van pa
tiënten mogelijk moet blüven. Hij
kwam op voor de plaats van het par
ticuliere ziekenhuis, dat voor de ont
wikkeling van de wetenschap en de
volksgezondheid van grote betekenis is,
hetgeen door burgemeester De Ranitz
werd onderschreven.
De directeur-geneesheer dr. J. J. Jun-
gerhans ging de verandering na in de
verpleging gedurende de afgelopen vijf
tig jaar, welke een gevolg is van de
ontwikkeling van de medische diagnos
tiek en therapeutische mogelijkheden.
In 1910 waren er zeven specialisten,
thans zijn er 25 en 26 assistent-artsen.
Hij wees op het vruchtbare teamwork,
waarbij alle specialisten min of meer
zijn betrokken. In 1932 telde men
69.555 verpleegdagen, in 1959 waren
het er 204.352.
Een bijzonder boeiende toespraak
hield jhr. dr. J. J. M. van der Does
de Willebois, die bij de moderne ont
wikkeling ,an het ziekenhuis pleitte
voor het handhaven van een „lokale
kleur".
(Aduertentie)
cent
per
rol
a het grote huis, dat de zus
ters Dominicanessen van
de Rosastichting in Neer
bosch bij Nijmegen bewonen,
viert vandaag de heer M. R.
Teyssen zijn 85ste verjaardag.
Een mooie leeftijd zeggen de
mensen, maar ik zou toch lie
ver 45 worden," merkte de heer
Teyssen glimlahend op. Geen
wonder; toen zat hij midden in
het katholieke onderwijs, da t
zich zijn vele verdiensten nog
toedherinnert. In kringen van
het onderwijs verdiende hij gou
den sporen met pauselijke waar
dering (Pro Ecclesia) en konink
lijke lof (ridder Oranje-Nassau).
Nijmegen is steeds het geogra
fisch middelpunt van zijn vele
activiteiten op onderwijsgebied
gebleven. In Grave geboren en
in Heumen en Uden als jong
onderwijzer in het vak gegroeid,
werd hij in 1002 hoofd van de
school in Winssen. In 1913 kwam
hij naar Nijmegen. Zijn naam
had toen al een bekende klank
in de katholieke onderwijswe
reld. Als redacteur werkte hij
mee aan het Katholieke School
blad, een liefde die hij ruim
veertig jaar lang is trouw ge
bleven. Toen in 1934 de dioce-
sane bonden zich aaneensloten had de heer Teyssen al geruime tijd de
schoolklas voor goed verlaten om zich als redacteur-secretaris aan het
Katholiek Schoolblad te kunnen wijden.
Velen van de generatie, die voor de oorlog school gingen, herinneren
zich waarschijnlijk nog de leesboeken, die de heer Teyssen voor de op
groeiende jeugd schreef. Zijn serie „Grote mannen" beleefde herdruk op
herdruk. Hij voerde de pen met elan als liet er om ging de belangen van
het onderwijs in het algemeen en die van het katholiek onderwijs in het
bijzonder te dienen. Het is nog niet zo lang geleden, dat men in deze kolom
men een serie artikelen van zijn hand kon aantreffen. Hij heeft in jongere
jaren meermalen in De Tijd geschreven en daarvoor zelfs nog in het Cen
trum. Tien jaar lang fungeerde hij ook als hoofdredacteur van Onze Krant,
een tijdschrift voor de jeugd. Een tijdlang is zijn belangstelling uitgegaan
naar de actieve politiek. Hij werd zelfs lid van de Provinciale Staten zonder
overigens zijn zetel in dit college ooit bezet te hebben. Hij moest een
vacante plaats innemen, toen de Staten nog maar één vergadering voor de
nieuwe verkiezingen voor de boeg hadden. Die ene vergadering heeft hij
toen maar laten schieten.Het onderwijs liet de heer Teyssen niet veel
tijd voor politieke activiteiten; de aan zijn zorgen toevertrouwde belangen
eisten hem geheel op. Zijn hele leven was er van vervuld.
En nu nog, nu hij, op de leeftijd van de zeer sterken gekomen, van
een welverdiende rust geniet, vertoeft hij dagelijks in een sfeer, die
hem vertrouwd moet zijn. De Rosastichting immers, waar hij na 1946 zijn
intrek nam, nadat zijn huis in Nijmegen in de septemberdagen van 1944
tot de grond toe en met alles er in totaal was afgebrand, beheerst een
uiterst modern scholencomplex. Hij behoeft maar uit het raam te kijken om
zich te overtuigen, dat het katholiek onderwijs vandaag aan de dag groeit
en bloeit. Moge het hem op zijn vijfentachtigste verjaardag tot voldoening
stemmen, dat hij daadwerkelijk aan de emancipatie van dat onderwijs heeft
bijgedragen.
