Herdenkingsmeeting
Amsterdam
m
Commissie van onderzoek
naar Calcutta
GRIEP!
E
Raad voor de journalistiek
geen „Raad van bedil"
Meer aandacht gevraagd
literaire
voor
recensies
Anneke Beekman 20 jaar
Socialistische stakingen op
bouwdag koning Boudewijn?
Protest tegen Eenheidswet
van premier Eyskens
Chefarine 4
4 OSRAM
Lawaai voor een zieke
s
vriendelijk
Drie lijken van verdronken
Nederlanders gevonden
Citatie in luiks industriegebied
Gewapende Indo
nesiërs landen in
Ned. Nw.-Guinea
Sweelinckprijs
ingesteld
UIT DE PERS
Taak is het behoud van de volksgeest
Conferentie der Nederlandse Letteren:
STAATSPRIJS VOOR KINDERBOEK
IN BEIDE LANDEN VOORGESTELD
Nobelprijs
De ramp met de cutterzuiger
Binnenkort volgen
andere groepen
Voor Nederlandse
componisten
Zaak Joop Z.
Terugverwezen naar
rechter-commi ssaris
Voorzitter prof. Hamel tijdens installatie:
DINSDAG 22 NOVEMBER 1960
PAGINA 11
tfc* en Paan der gasten ^d, te
e prinses «Ws"™e J*ch er tijdens
een groot f^Znïs" Dock^nd
SSEL' 22 nov' <ANP>
Misplaatste ethiek
Vaktaal
lampen
Zaak van beleid
OTTERDAM, 21 nov. (A.N.P.)
Nederlandse Zionistische Studen-
afdeUng Amsterdam
EÏÏJSanisatie
h'.'t ter gelei
laardag vai
(„"«.Beekman een meeting gehouden
k.,'i ter gelegenheid van de twintigste
d^yaardag van het Joodse meisje An
Krasnapolsky
L aP van prot. n...
v"°Sleraar aan de juridische faculteit
1 de (remeente-iinl V
onder
mr. Ch. J.
voorzitter'
Enschede,
u - de gemeente-universiteit van Am-
erdam.
®en bestuurslid van de studentenor
ganisatie zei dat de N.Z.S.O. onvrede
!!6e£t met wat hij noemde de onrecht
matige gang van zaken, die uniek is in
"ederland en wil getuigen van de ge-
,°elens van onrust, zonder enige poli-
'eke actie te beogen. De eerste spre-
,Ker was prof. dr. E. L. Smelik, hoog
waar aan de theologische faculteit
Jan de gemeente-universiteit van Am
sterdam, die zeide te spreken als ver-
'egenwoordiger van de protestantse
groeperingen,
„De zaak van de religieuze kant be
naderend zeide prof. Smelik dat de fout
Jan hen die het kind hebben achterge
houden twee kanten heeft. De mense-
,V- het was een tÜdeltjk patronaat,
y) hadden zich niet zo mogen hechten.
W'angrijker is het religieuze probleem
?at er achter zit. Dat zij een Joods kind
2?hben doen delen in de r.-k. kerk en
a'e invloed ook heilzaam achtten, is,
aldus spreker, verstaanbaar. De ver
antwoordelijkheid van de ouders voor
J® opvoeding staat als een paal boven
jater. Er is geen volk dat zo de na-
?ruk heeft gelegd op de opvoeding
d°or de ouders als het Joodse. En de
Ouders (vergast in het kamp Sobibor)
?®bben zich duidelijk uitgesproken dat
"Un kind in het Joodse geloof zou wor
den opgevoed. Er is misbruik gemaakt
Jan de situatie. Wij voelen ons als Ne
derlanders gekrenkt dat dit mogelijk
J'as. Voor het kind willen wij het recht
^schermen de ouderlijke opvoeding
?aar de sfeer van de Joodse traditie
'e ondergaan, aldus prof. Smelik.
Vervolgens sprak de katholieke
journalist, de heer P. M. Smedts
(hoofdredacteur van „Vrij Neder
land"), die begon met de opmerking
tlat in deze zaak enige katholieken
fa het episcopaat geen fraaie rol
hebben gespeeld. Hij zeide het eens
te zijn met de bezwaren tegen de da
mes van M. en die tegen sommige
K.V.P.-bladen ,,die zich soms af
schuwelijk hebben gedragen." „Ver
wonderd ben ik over het gedrag van
het episcopaat dat ik niet begrijp.
Anneke Beekman en Betty Milhado
(dit meisje werd opgespoord) zijn'
uitzonderingen. Veel meer dan 90
pet. van alle Katholieken hebben on
dergedoken kinderen teruggegeven
op het ogenblik dat het gevraagd
werd." Spreker zeide vervolgens over
Oe houding van het episcopaat:
„daaraan ontbreekt de bewonderens
waardigheid." Inzicht in menselijke
Verhoudingen, daaraan heeft het en
kele bisschoppen in de na-oorlogse
Jaren ontbroken, aldus spreker die
m dit verband noemde de zaak An-
Khro3>U. 22 nov. (Rtr) Premier
Zicj, ®$)tsjev van de Sovjet-Unie moet
kaf t jdens het diner, dat hij weg-
preSj^r van het officiële bezoek van
put hebbe,?t,ekko"en van Finland uitge-
gast. n vriendelijkheden voor zjjn
Zo kreeg Kekk„„
de rode leider een wLm 11 x?arlden
ren, waarbij de gever s,ch^kVan®"Slgf"
te, dat hij die sigaren dankfe aïïfdj
goedgeefsheid van zijn vriend Fidel
Castro aldus meldt Tass. Bij dat
alies drong Khroesjtsjev aan op Inni-
ger vriendschap tussen de Sovjet-Unie
fn Finland, waarbij hij ook enigszins
tonkte naar de Scandinavische landen.
prinses Margaret was y,
Wde- berichtten veZ3l^9gevert die zich
V.°°r het Savoy Hotel aie zicn
%°ofdstad hadden opgesteld hf/ko-
neke Beekman, die van het Haarlem
se huwelijk en het mandement.
Waar Anneke Beekman vertoeft weet
niemand en wat zü denkt evenmin, zo
vervolgde spreker. Elke poging om
haar weg te halen achtte de heer
Smedts niet in het belang van het
kind. Een andere mogelijkheid, waar
aan hjj zeide niet te geloven, is dat
zij uit haar avonturen de conclusie
heeft getrokken dat er onrecht is ge
beurd. Zelfs in een klooster is het niet
mogelijk iemand tegen zijn wil vast te
houden. Boosmaken over de geschiede
nis is een steriele bezigheid. De ver
draagzaamheid is, zo besloot spreker,
van hoger belang.
Als laatste voerde het woord mr. H.
R. Eyl, advocaat te Amsterdam en lid
van de kerkeraad van de Nederlands-
Israëlitische Hoofdsynagoge. „Maakt
men van de barmhartigheid geen han
delswaar als men hem laat afhapgen
van de dankbaarheid", aldus spreker.
„Een Joodse opvoeder begrijpt het be
lang van Anneke het beste. Het res
pect dat wij hebben voor de gastvrij
heid is onbegrensd. Maar hebben wjj
door de redding v
ten verwerkt? He
van het kind alle rech-
et gaat om het levens
belang van Anneke Beekman om haar
afkomst en historische bepaaldheid.
Wil haar ontwikkeling zin en inhoud
hebben in een bepaalde periode van
haar leven dan moet zij, aldus spreker,
participeren in 't lot van haar ouders."
In zijn sluitingswoord zeide prof.
Enschede, dat de zaak Anneke Beek
man in zekere zin geschiedenis is.
„Dit feit wil niet zeggen dat wjj haar
nu maar kunnen vergeten. Te eniger
tijd zal zij als jonge vrouw haar eigen
weg naar eigen keuze in onze mense
lijke maatschappü moeten vinden."
Toen de N.Z.S.O. enige tijd geleden
de bijeenkomst aankondigde heeft de
permanente commissie tot de algeme
ne zaken van het Nederlands-Israëli
tisch Kerkgenootschap tegenover ae
Nederlandse Zionistenbond (waarbij de
N.Z.S.O. is aangesloten) tc k™n™
o-ovon ton TPprste verwonderd te zijn
dat de NZ SO de meeting heeft ge
organiseerd zonder enig overleg met
genoemde commissie. De permanente
commissie en de N.Z.B. hebben zich
niet achter deze bijeenkomst geplaatst.
Churchill, die vorige week over een beddekleedje uitgleed en daarbij een kleine
■fractuur opliep, gaat goed vooruit. Deze mededeling heeft vermoedelijk personeel
van de Londense dienst voor gemeentewerken de euvele moed gegeven om met
de beruchte pneumatische boren vlak voor de woning van de bejaarde staatsman
te gaan opereren. Dit terwijl men binnenshuis juist alles in het werk stelde om
de ziekte voor Sir Winston zo comfortabel mogelijk te maken. Er werd zelfs een
speciaal bed voor hem geconstrueerd. Lang hebben de lawaaierige werklui overi
gens niet voor Churchill's huis geopereerd. Men gaf hen te verstaan, dat ze
moesten vertrekken en ze gingen ook.
AMSTERDAM, 22 nov. De Amster
damse Ballast Maatschappij heeft be
sloten op zo kort mogelijke termijn naar
Indië een commissie te zenden, die een
onderzoek zal instellen naar de ramp
van de zandzuiger „Lake fifthian",
waarbij twaalf Nederlanders en zes In
diërs zijn verdronken.
De commissie zal bestaan uit de he
ren G. W. Booy, ir. Tjebbes en Ir. de
Koning, die een rapport zullen uitbren
gen en de directie zullen adviseren bii
de verdere te nemen maatregelen. Zü
zullen vanavond per vliegtuig vertrek
ken.
Naar de Indische minister voor ver
keer en vervoer In het Lagerhuis te
New Delhi heeft medegedeeld zijn drie
stoffelijke overschotten van verdronken
Nederlanders opgehaald.
Omtrent de oorzaak van de ramp deelt
de directie van de Amsterdamse Ballast-
maatschappij nog mede dat de cutter
zuiger, die bezig was met baggerwerk
op de rivier de Hoogly, ongeveer 50 km.
stroomafwaarts van Calcutta, voor eni-
fe uren was stilgelegd in verband met
e sterke stroom. Hjj was verankerd op
de zijdraden, waarvan een door nog on
opgehelderde oorzaak is gebroken, waar
door het schip met de stroom mee be
gon te zwaaien. De dienstdoende cutter-
ha as heeft nog getracht met de krachti
ge zn lil" het Schip weer terug te draai-
fn doch dit gelukte niet meer. Hierdoor
kwam de zuiger dwars op de
ligge.i waardoor het is korl.
dat dit allemaal zo snel gebeurde kon
den verscheidene bemanningsleden aie
zich onderdeks bevonden, niet meer ge
red worden. Bovendien heerste er voi*
slagen duisternis waardoor de reddings
pogingen zeer werden bemoeilijkt. Ir.
Binkhorst van de Amsterdamse Baliast-
maatschappij, die thans in Bangkok ver
toeft, is telegrafisch verzocht onmiddel
lijk naar Calcutta te reizen om zich op
de hoogte van de situatie te stellen.
De Hooglyrivier is een zjjstroom van
de Ganges en circa 1400 meter breed. In
1958 was bij een openbare aanbesteding
aan de Amsterdamse Ballastmaatschap-
ptj het wegbaggeren van een uitstekend
punt in deze rivier opgedragen. De thans
omgeslagen cutterzuiger, die de maat
schappij in 1950 in Amerika heeft ge
kocht, kwam in 1958 na een stormachti
ge tocht ui Calcutta aan en heeft in mei
versterking gekregen van de nieuwere
De
•a» Sclle socialistische senator Ras-
Sfk.beeft op een bijeenkomst van
^dPrs In Grivegnée voorgesteld op
kou; e< erhber - de huwelijksdag van
en dona Fabiola -
-4-uurstaking te houden.
Jan elSische senator sprak op een
«che B vergaderingen, die de Belgi-
\r°cialisHclauIis>tisc.1e part« en het
Jakv stische) Algemeen Belgisch
febied hioij ln Luikse Industrie-
2® <Joor a den on? te Protesteren tegen
..eer.id?/eger!ng Eyskens ingedien-
Jan dl h 'i SW-et waarin verhoging
°P de ov»i?Sfing?? en bezuinigingen
8esteid"verheidsuitgaven worden voor-
n in Co|g|eVOlg van de gebeurtenis-
terennh,UTZe9,de" arbeiders legden gis-
het ,1- Seraing e" andere plaat-
lt*a werk neer
t® kunnen
om
bijwonen.
de bljeenkom-
Op een
andere vergadering deelde de al
gemene secretaris van het A.B.V.V.
mede, dat in de plaats Herstal op dé
15e december een halve dag zal wor
den gestaakt. Hu kondigde voorts voor
de huwelijksdag van de Belgische
vorst een provinciale demonstratie in
Luik aan.
Het partijbestuur van de Belgische
socialistische party heeft in Brussel
de onmiddellijke bijeenkomst van
het parlement geëist om een onder
zoek in te stellen naar de om
standigheden waaronder de minister
van landbouw, baron De Vleeschau-
wer de Nederbrakel, tot aftreden
werd gedwongen.
Zoals gemeld werd deze minister
vervangen door de Belgische senator
Héger, nadat hij door een Franstalig
weekblad was beschuldigd betrokken
'e z-vjn geweest bjj een frauduleus
faillissement van een Congolese onder
neming.
cutterzuiger ..Queen of Holland".
Over de financiële kant van de ramp
kon de directie van de maatschappij nog
geen inlichtingen verschaffen Alles zal
in het werk worden gesteld om de ge
vonden stoffelijke overschotten per vlieg
tuig naar Nederland over te brengen.
Viar werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en doen wonderen I
4 geneesmiddelen, elk afzonderlijk al
wereldberoemd. Tezamen in één iablei
verenigd, ondersteunen zij bovendien el-
kaars werking, waardoor deze nég krach
tiger is dan kon worden verwacht. De
combinatie Chefarine „4" doel werkelijk
wonderen en brengt vaak baat waar
andere middelen talen I
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN EÉN TABLET
Tegen pijnen en griep. Geschikt voor de gevoeligste maag,
wam die wordt beschermd door hel bestanddeel Chelaro*.
SO tab!. 10.80.Voordelige gezinsverpakking!00 tabl. 13.50
DEN HAAG, 22 nov. (ANP) Het
ministerie van Binnenlandse Zaken
heeft in aansluiting op een eerder
bericht over infiltratie op Ned. Nieuw
Guinea medegedeeld, dat ongeveer
een week geleden op de Zuidwestkust
van Ned. Nieuw Guinea een kleine
doch goed uitgeruste groep Indonesi
sche militaire infiltranten aan land is
gekomen. De groep was, behalve van
geweren, ook van enkele automatische
wapenen en handgranaten voorzien.
Kort na signalering werd een tegen
actie uitgevoerd. Gevangen genomen
infiltranten verklaarden, dat binnen
kort nog andere groepen zouden vol
gen.
In officiële kringen in Den Haag
verklaarde men, dat dit Indonesische
optreden wel zeer in strijd is met de
herhaaldelijk gegeven verzekering, dat
Indonesië de verwezenlijking van zijn
aanspraken t.a.v. Ned. Nieuw Guinea
slechts met vreedzame middelen zou
nastreven.
Vol eens een UPI-bericht uit Djakar
ta wfft hit Indonesische leger niets
van een landing in Nederlands Nieuw
Guinea Een woordvoerder, overste
Sunarjó zeide dat het hoofdkwartier
van het Indonesische leger geen be
richten had ontvangen over „enigerlei
actie aan de grenzen van West-Irian".
De woordvoerder zei over het des
betreffende bericht uit Den Haag dat
het hoogst onwaarschijnlijk is dat er
enigerlei actie is geweest. Er was geen
rapport over militaire activiteiten in
West-Irian ontvangen in Djakarta van
de regionale oorlogsadministrateur.
Ook zeide de woordvoerder dat er
beslist geen invasie was.
DEN HAAG, 21 nov. De staats
secretaris van O. K. en W„ mr. Y
Scholten heeft een nieuwe prijs op het
gebied van de muzikale compositie
ingesteld, waaraan de naam is ge
geven van „Sweelinckprijs". Het ligt
in de bedoeling deze prjjs eens in de
drie jaren aan een Nederlandse com
ponist toe te kennen op grond van de
verdiensten van zjjn totale composi
torische arbeid.
In het jaar, waarin de Sweelinck
prijs wordt verleend, zal de Professor
Van der Leeuwprijs die, zoals bekend,
wordt toegekend voor een bepaalde
compositie, niet beschikbaar kunnen
worden gesteld.
Daartoe ln staat gesteld door een
grote industrie zal de staatssecretaris
deze prijs voor de eerste maal kunnen
verlenen in het jaar 1960. Aan de
Sweelinckprijs 1960 is een geldbedrag
van 6.000 verbonden, terwijl de ge
noemde industrie zich bereid heeft
verklaard, zo enigszins mogelijk, een
grammofoonplaat uit te brengen van
een in overleg met de componist te
kiezen compositie uit diens totale
werk. Een op voordracht van de raad
voor de kunst ingestelde commissie,
bestaande uit de heren prof. dr.
J. M. A. F, Smits van Waesberghe,
voorzitter, P. Hupperts en F. de Nobel,
leden: B. Wagemans, secretaris, zal
de staatssecretaris over de toekenning
van de prijs adviseren.
AMSTERDAM, 22 nov. De Amster
damse rechtbank heeft de zaak tegen
de Amstelveense drukker-publicist Joop
Z., die verdacht wordt medewerking
te hebben verleend aan het vervaardi
gen van valse identiteitskaarten voor
de Algerijnen in Frankrijk voor een
nader onderzoek terugverwezen naar
de rechter-commissaris. Met name
dient volgens de rechtbank, die van
ochtend vervroegd vonnis wees, een
onderzoek te worden ingesteld naar de
vraag waar het ten name van Anne Ni-
colle le Touedic staande carte d'iden-
tité" valselijk is opgemaakt. Op dit on
derdeel is het vooronderzoek onvolle
dig geweest. De rechtbank meent dat
zulks ook niet is gebleken uit de be
raadslagingen tijdens de terechtzitting
van vorige week dinsdag, die eindigde
met een eis van zes maanden gevange
nisstraf met aftrek van 125 dagen voor
arrest.
Opneming in deze rubriek is niet noodzakelijk een bewijs va* instemming.
juist van achter de veilige schrijftafel en
over stoffige papieren een man te beoor
delen en te veroordelen, die over een
reusachtig gebied, in de wildernis, een
volk uit het stenen tijdperk bestuurt, en
die vrede moet trachten te stichten in
een maatschappij waar moord en dood
slag de gewoonste zaken ter wereld zijn?
Wat begrijpt iemand hier van de taaie
strijd van ons gezag, onder een eenzaam
dundoek, met een handvol politiediena
ren, tegen het sinister pandemonium van
bloeddorstige kannibalen, in wier ge
bied tot voor kort nog duizend koppen
per jaar werden gesneld?
Men begrijpt er niets van, maar men
bereikt door al dit breed gerucht over de
vraag of de heer mr. Gonsalves zich wel
licht niet liever had moeten laten bepij-
len of consumeren wèl het volgende:
Tenlste dat de naam van ons bestuur in
Ned. Nieuw Guinea bij de velen, die
daar uit eigen belang op loeren, in dis-
crediet wordt gebracht. Ten 2de dat men
de kwaadwilligen en communisten in
Ned. Nieuw Guinea sterk in de kaart
speelt. Ten 3de dat ons pacificatiewerk
er door wordt bemoeilijkt omdat het
gezag er door wordt ondermijnd. En ten
4de dat onze jonge bestuursambtenaren,
zo zij al voor dit gevaarlijke en moei
lijke werk te vinden zijn, voortaan wel
beter zullen uitkijken alèèr zij de per
soonlijke risico's nemen, die voor een
succesvolle pacificatie nu eenmaal on
ontbeerlijk plegen te zijn.
De zaak-Gonsalves is, zo hier zelfs al
sprake van „een zaak" mocht zijn, er
een van misplaatste schrijftafelethiek.
Hier wordt niemand mee gediend. Ne
derland niet; en de Papoeabevolking der
Baliemvallel en elders in Nederland»
Nieuw Guinea zeker nog wel het aller
minst.
Onder het opschrift „Misplaatste
ethiek" schrijft De Bussumsche Courant,
waarvan de hoofdredacteur Wm. S. B.
Klooster indertijd als journalist in Indo
nesië een gezaghebbende plaats be
kleedde:
Er is op het ogenblik in de landelijke
pers veel gerucht over een jong be
stuursambtenaar van Ned. Nieuw Gui
nea, de heer R.Gonsalves, die hier in Ne
derland zal worden „verhoord" omdat
hij bij de pacificatie in de Baliemvallei
drie Papoea's gedood heeft. De oor
spronkelijke lezing van dit geval luidde,
dat de heer Gonsalves daarbij uit nood
weer heeft gehandeld, en dat hij door
zijn dapper en koen optreden in feite
niet alleen het eigen leven maar ook dat
van zijn patrouille had gered. Nu heeft
men hem van enkele zijden echter be
ticht van een te snelle actie, en er wordt
zelfs overwogen of, zo dit juist blijkt,
van een strafrechtelijke vervolging spra
ke zal moeten zijn.
Wij kunnen onmogelijk beoordelen in
hoeverre de betrokken aspirant-contro
leur in dit drama werkelijk zijn bevoegd
heden te buiten is gegaan, en zonder
dwingende noodzaak van zijn vuurwa
pens gebruik heeft gemaakt. Er zijn ech
ter wel enkele feiten, waarop in dit ver
band de aandacht moet worden geves
tigd.
In de eerste plaats is de betrokken
jongeman, een afgestudeerde jurist, voor
zijn dapper optreden in dit geval on
langs geridderd. Wij hopen te mogen ge
loven, dat zulk een ridderorde niet op
grond van losse praatjes, en zonder de
aanbeveling van zijn hoogste chef, de
gouverneur, werd verleend. In de twee
de plaats staat het vast dat mede door
zijn bestuursbeleid het aantal slachtof
fers in de eeuwige stammen-oorlogen
tussen de wilden in de Baliemvallei in
de laatste tijd bijzonder sterk is afgeno
men. Onze regering heeft daarvar bij de
Verenigde Naties rapport uitgebracht,
zodat aan de juistheid dezer uitstekende
vruchten van ons Nederlands pacificatie-
werk niet behoeft te worden getwijfeld.
En in de derde plaats blijkt uit een ar
tikel in het doorgaans goed geïnformeer
de dagblad „De Tijd": dat de procureur-
generaal van Nieuw Guinea, die op het
onderzoek tegen de heer Gonsalves heeft
aangedrongen, van de gebeurtenissen in
de Baliem-vallei op de hoogte gekomen
is „via praatjes op de sociëteit te Hollan-
dia". Wie de genoegens van de kletstafel
in kleine tropische binnenplaatsjes eni
germate kent, kent ook de waarde van
de in zulk een milieu gebruikelijke
roddelpraat.
Maar goed, laat ons nu maar eens een
moment blijven aannemen, dat de be
stuursambtenaar, die wegens zijn „uit
nemende verdiensten" nog in dit jaar
tot ridder in de Orde van Oranje Nas
sau werd benoemd, inderdaad bij de uit
oefening van zijn pacificatie-werk iets
te vroeg heeft geschoten, en dat hij dus
niet moet worden gezien als een slacht
offer van de in dergelijke kleine, beslo
ten gemeenschappen als Hollandia altijd
welig woekerende lastercampagnes en
jaloezie. Wat dan nög? Is het billijk en
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 22 nov. Tijdens een
snelle en engiszins geruisloze plechtig
heid in het gebouw van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschap
pen is de ad voor de journalistiek
door het bestuurslid van de Federatie
van Nederlandse journalisten mr. A.
Stempels officieel geïnstalleerd. Daar
mee kwam een einde aan een ruim tien
jarige werkperiode van de Raad van
Tucht, die thans is opgeheven. De Raad
voor de journalistiek kan thans zonodig
over alle Nederlandse journalisten - ge
organiseerd f niet - een openbaar oor
deel uitspreken. By de Tuchtraad konden
alleen de bij de Federatie aangesloten
journalisten worden beoordeeld. „De
nieuwe Raai is een raad van opinie en
niet van discipline en berechtiging", zo
sprak de voorzitter van het nieuwe col
lege, prof. dr. J. A. van Hamel. „Zijn
taak zal zijn het behoeden en onderhou
den van de volksgeest."
DEN HAAG, 22 november „De Ne
derlandse literatuur in de pers van
Noord en Zuid" was het algemene the
ma van de vrijdag en aterdag jl. ge
houden conferentie der Nederlandse
Letteren. Blijkens de algemene resolu
tie is er besloten bij de uitgevers in
Noord en Zuid en bij de directies
van dag- en weekbladen aan te drin
gen op een beter begrip voor deskundi
ge, regelmatige en liefst uitvoerige be
sprekingen van het Nederlandse lite
raire boek uit Noord en Zuid.
Opmerkelijk is, dat de conferentie
in het bijzonder het kinderboek te
kort gedaan achtte. Hierbij kan met
een gewezen worden op een resolutie
van de sectie uitgeverij en boekhan
del: gezien het succes van de reeds
bestaande kinderboekenprijs van de
commissie voor de collectieve pro
paganda van h'et Nederlandse boek
in Nederland dringt de sectie aan op
de instelling van een staatsprijs in
beide landen voor het kinderboek.
In de algemene resolutie is verder
nog sprake van een besluit tot het uit
wisselen van gegevens en ervaringen
op het gebied van het recenseren. De
vakorganisaties van uitgeverij en boek
handel is verzocht zich hiermede te be
lasten.
De sectie letterkunde heeft de wens
uitgesproken, dat de bpide landen een
Nederlandstalige kandidaat voor de
Nobelprijs voor letterkunde zullen voor
dragen en ondersteunen.
Deze sectie heeft voorts als haar oor
deel uitgesproken, dat onze literatuur-
en cultuurgeschiedenis aan te weinig
buitenlandse universiteiten wordt gedo
ceerd. Zij meent, dat ook door de am
bassades meer voor de verbreiding
van onze letteren in het buitenland
dient te worden gedaan. Voorts heeft
deze sectie aangedrongen op grotere
uitwisseling van hoogleraren en letter
kundigen, op een grotere zelfstandig
heid voor de studie van het Nederlands
aan de Belgische universiteiten en op
een gelijke subsidiëring van literaire
bijdragen in de Nederlandse en Belgi
sche tijdschriften.
Toneeluitwisseling
De sectie toneel dringt in tien reso
luties onder meer aan op: bevordering
van voorstellingen van Nederlandse
toneelstukken in het buitenland, het
opvoeren van meer Nederlandse stuk
ken in België en van meer Belgische
stukken in Nederland, regelmatiger uit
wisseling van regisseurs, spelers,
speelsters en decorontwerpers, uitbrei
ding van contacten tussen toneelscho
len, de instelling van een Belgische
rijkscommissie voor schouwburgbouw
zoals er ook een in Nederland bestaat
en op subsidiëring door België van
het maandblad ..Het Toneel".
Radio en Ev.
De sectie radio en .elevisie heeft in
haar resoluties onder meer de volgen
de aankondigingen gedaan:
Tenminste twaalf Vlaamse auteurs
en critici zullen optreden voor de mi
crofoon van de omroepverenigingen in
Nederland en tenminste twaalf Neder
landse auteurs en critici voor de mi
crofoon van de Belgische radio.
Er zal in februari 1961 een wedstrijd
worden georganiseerd in het schrijven
van een luisterspel voor kinderen.
De* omroepen in beide landen zullen
in 1961 klankbeelden uitzenden ter her
denking van de letterkundigen Karei
van den Oever, Pol de Mont, Felix
Timmermans. C. Busken, P. A. de Ge-
nestet en J. J. Slauerhoff.
De omroepen in België en Nederland
zullen een door twee Belgische en twee
Nederlandse critici te voeren gedach-
tenwisseling uitzenden over de vraag
welke in 1960 in een der beide landen
verschenen roman de beste mag wor
den genoemd. Hetzelfde zal worden ge
daan ten aanzien van de in de jaren
1959 en 1960 verschenen dichtbundels.
Er is een commissie gevormd om de
uitgave van oorspronkelijke Nederland
se luisterspelen dit jaar te verwezen
lijken. De televisie-organisaties zullen
zich inspannen om de oorspronkelijke
Nederlandse televisiespelen uit het an
dere land over te nemen.
De sectie bibliotheekwezen ten slot
te heeft met voldoening vastgesteld,
dat het ontwerp van de uitgave over
de terminologie van het boek- en bi
bliotheekwezen gereed gekomen is
voorzover het de terminologie van het
bibliotheekwezen betreft. In de loop
van het jaar. zal het ontwerp van de
terminologie van het boekwezen ge
reed komen, zodat de uitgave van het
geheel daarna mogelijk zal zijn.
De Belgische regering neeft de no
dige gelden ter beschikking gesteld
voor net op microkaart brengen van
de in de Belgische bibliotheken aanwe
zige middelnederiandse handschriften.
De uitwerking van het plan tot onder
linge uitwisseling van de microrepro
ducties kan derhalve thans met kracht
ter hand genomen worden.
De voorzitter van de Federatie van
Nederlandse journalisten, drs. G. van
Lieshout, wees in zijn openingsrede op
de kritiek, die de Raad van Tucht bij zijn
optreden heeft ondervonden. „Een be
grip als „tuchtrechtspraak" heeft op
menigeen nu eenmaal psychologisch de
uitwerking van een boeman. Men
vreesde ondermijning van de persvrij
heid of het ontwerpen van een keurslijf,
waarin het de journalist moeilijk zou
vallen zich te bewegen. Het is met de
journalistieke Raad van Tucht echter
niet anders gegaan als met an re tucht
colleges tot oprichting waarvan door
vrije burger., in een vrije maatschappü
werd besloten met het oog op het alge
meen belang en op dat van de eigen
vakbelangen in het bijzonder.
De georganiseerde journalistiek be
geert beslist geen uitgebreide catechis
mus over de vaktechniek, aldus drs.
van Lieshout, maar wel acht de Federa
tie naast de gewone rechter een hijzon
der op de pers en aanverwante secto
ren gericht b oordelingsorgaan nodig
ter toetsing van het journalistieke^ op
treden aan gerechtvaardigde belangen
van maatschappij en particuliere bur
ger.
De heer van Lieshout overhandigde
aan de voorzitter van de Raad voor de
journalistiek het eerste exemplaar van
een boekje, waarin een samenvattend
beeld wordt gegeven van de circa der
tig uitspraken, die de Raad van Tucht
sinds 1948 heeft gedaan.
Alvorens tot de officiële installatie
over te gaan, ging mr. A. Stempels uit
voerig in op de bezwaren die er uit jour
nalistieke kring tegen de Raad voor de
journalistiek waren geopperd. „De Raad
beknot de vrjjheid niet en betekent ook
geen grondwetschennis. Iedere journa
list behoudt onder alle omstandigheden,
zijn vrijheid. Hoe zou ooit een instantie
zonder dwangmiddelen die vrijheid kun
nen beperken?" aldus mr Stempels.
„De Raad zal een beoordeling formule
ren, zoals het ieder vrijstaat dat te doen.
Er is hier trouwens alleen sprake van
ee - signalering van feiten en een goede
signalering zal alleen maar kunnen bij
dragen tot het aanzien van en het ver
trouwen in de Nederlandse journa
listiek".
Prof. dr. van Hame' heeft daarna in
een sprankelend betoog de functie van
de Raad voor de journalistiek uiteenge
zet. Hy meende dat deze Raad geen
„Raad van bedil" mag zijn, maar dat
hij slechts >t doel heeft af en toe nut
tig te zijn voor het Nederlandse volk om
op deze wijze de volksgeest zuiver te
houden en van vreemde smetten vrij.
De ..aad voor de journalistiek is als
volgt samengesteld: prof. dr. J. A. van
Hamel, voorzitter, mr. G. C. J. D. Krop
man en mr. H. Dikkers, leden niet-jour-
nalisten, dr. E. Diemer en dr. E. van
Raalte, leden journalisten Het secreta
riaat berust bij mr. M. W. H. de Leeuw.
Advertentie
Frankrijk Dank zij een snelle sa
menwerking tussen het Franse persbu
reau A.F.P. en de Franse radio en tele
visie heeft men zaterdagavond kunnen
voorkomen, dat een Parijse moeder haar
kind een gevaarlijke medicijn ingaf, die
zij door een vergissing van een apothe
kers-assistente in plaats van een hoest-
drank had gekregen. (A.F.P.)
De redacteur voor Indonesië van het
Algemeen Handelsblad eveneens een
man met uitgebreide tropenervaring
in de Nederlands-Indische journalistiek,
heeft een geheel andere kijk op de
zaak.
Er werd een jonge controleur uitge
zonden om in een groot gebied, waar
enige tienduizenden Papoea's wonen,
een eind te maken aan de stammen-
oorlogen. Daarby immers vielen meer
dan duizend mensen per jaar. Dit gaf
het westerse gemoed ergernis, en het
dwong tot pacificatie en tot ingrijpen.
De jongeman, hij is van de leeftijd
van Alexander de Grote, trok het mili
taire lilliput van de Baliemvallei bin
nen met twintig man voorzien van lichte
draagbare wapens, maar zonder de
steun van de wet en haar prestige.
Daarvan hebben deze Papoea's geen
weet en dit is misschien een voordeel.
Immers, zij druist tegen hun adat in
en zij zou het verzet slechts kunnen
aanwakkeren. De controleur moest zich
dus gedragen als een potentaat tussen
de oorlogvoerende potentaatjes, die hij
met zijn handvol mensen moest impo
neren. Want zij dienen voortaan te be
rusten in de vrede en dit doet hun ge
moed geweld aan. Het verstoort ook
hun sociale verhoudingen. De contro
leur kon alleen maar slagen als hü zijn
gezag deed gelden door het gebruik
van middelen, die zij verstaan. Hij tuch
tigde de weerspannigen aan den lijve
en deed zijn macht gevoelen door hen
ook te treffen in hun §oed. Trigger
happy was hy zeker niet. Ondanks
het daar zo verschrikkeiyke verwijt
dat de varkensziekte aan zijn komst was
te wijten, moesten slechts drie men
sen hun verzet met de dood betalen.
Daardoor wordt voortaan het leven van
honderden mensen per jaar gespaard.
Het oorlogsbedrijf krimpt in tot een
fractie van hetgeen het van onafzienba
re tjjden af is geweest. Bezien en be
oordeeld naar de maatstaven van de
oude stijl, heeft hy zeer verdienstelijk
werk geleverd en de hem verleende
onderscheiding dubbel en dwars ver
diend.
Maar er was in Hollandia een pro
cureur-generaal, die bij geruchte ver
nam, dat alles in de Baliemvallei niet
was toegegaan, zoals het behoort. De
dood van een van de drie gevallenen
zou mogelijk alleen maar kunnen
worden verantwoord volgens de daar
geldende wet van de jungle. Bovendien
waren er tuchtmiddelen toegepast, die
niet stroken met onze wet.
Mag het verkeerde gesteld dat het
is gebeurd opwegen tegenover de wel
daad, die de jonge controleur bracht,
toen hij tienduizenden mensen veilig
heid verschafte? Is het in deze moord
dadige tijd nodig om voor een enkel
geval als dit recht te doen en een
overigens verdienstelijk man eventueel
te straffen, terwjjl de doodslag elders
m dergelijke streken een dagelijks be
drijf is dat dikwyis in het groot wordt
bedreven?
Ja! Wij menen, dat het recht zyn
loop moet hebben omdat wjj verstaan
dat het alleen mogelijk zal zyn goed en
nobel te leven in een wereld waar een
mensenleven, ook dat enkele mensenle
ven, waarop men thans niet eens meer
pleegt te letten als het aankomt op de
politiek weer wordt gerespecteerd.
Maar als dit denkbeeld wordt aan
vaard, dan staan wy niet alleen voor
een kwestie die aan de rechter moet
worden overgelaten, maar ook voor een
vraag van beleid. Mocht, rekening hou
dende met deze morele eis, de contro
leur een opdracht worden verstrekt
voor een pacificatie met zo zwakke
middelen, dat in een geval van nood,
waarin hy elk ogenblik icon geraken, de
kans op een wetsovertreding als een na
tuurlek risico moest worden aanvaard?
Was zy politiek wel verantwoord met
het oog op de achtergronden en het
klankbord van de, op het stuk van
het „kolonialisme" en alles wat men
daarvoor houdt, zo sterk veranderde
moderne wereld? Of zullen wy om der-
geiyke fouten te voorkomen in stede
van een jongeman met twintig politie
dienaren voortaan moeten besluiten tot
duideiykere en kostbaardere manifes
taties, die deze mensen onweerstaan
baar kunnen overtuigen van het feit dat
er om hen heen een overmachtige we
reld bestaat, die hun praktyken niet
wil, niet kan en niet behoeft te gedo
gen?
Wu stellen geen schuldvraag, zeker
niet voor degenen, die daarginds naar
wjj menen hun land onder moeiiyke
omstandigheden en met geringe midde
len ten beste dienen. Maar wel geloven
wy dat het voorgevallene in elk geval
onze ogen wyder moet openen voor een
politieke realiteit waarnaar wy ons toe
komstig beleid zullen moeten ombui
gen, ook al zal het tempo van de paci
ficatie er wellicht door moeten worden
vertraagd.
Tot zover het Algemeen Handelg-
blad. Het zal de lezer wel net ai
vergaan als ons. Beide schrijvert
winnen onze instemming als zij oor
delen over het gedrag van de if
opspraak geraakte bestuursambtenaar
Deze had een taak die het risico in
hield van gewelddadige oplossingen
Had de overheid hem die taak mogen
opdragen? Bij lezing van de „oplos
sing van het Algemeen Htndelsblad"
zijn we geneigd te denken: Du
sprichst ein grosses Wort gelassen
aus. Men moet deze geweldloze
oplossing eens uitwerken in een spe
cificatie van het benodigde aantal
mensen en middelen. Inderdaad, wij
hebben een grootse taak in Nieuw
Guinea op ons genomen
