JHR. MR. D. J. DE GEER
Voormalig minister-president
Bibliothecaris van Amsterdam
Samen muziek maken
in Sint-Niklaas
LOEMOEMBA ontsnapt
Prof. Kwant over het Marxisme
PAUL VLAANDEREN
en de
klep*
tomaan
Korte staking bij
Orenstein
A. M. van de Waal
Straaljager tegen
boerderij
Ambassadeur
VAR uitgewezen
Renaissance in Vlaanderen
„Metropolen en
Boerendorpen"
Ondanks strenge bewaking
Lading schuift:
chauffeur gedood
Vechtpartij in
Ambonezenkamp
te Muiderberg
Enige oplossing: het overbodig maken
DINSDAG 29 NOVEMBER 1960
PAGINA 2
Eisen tegen Fridor
afgewezen
Geen personen betrok
ken bij ongeluk
te Volk el
Leopoldstad
Minister Beerman:
Invrijheidsstelling van
oorlogsmisdadigers
moet mogelijk blijven
30 politieke delinquenten
dit jaar vrijgelaten
Benoemingen
Onderscheidingen
Promotie
Am b tsaanvaarding
Ontslag
Aad de Haas exposeert
te Amsterdam
Voor de Tilburgse studenten
Dubbelkorige muziek
Nat. Hist. Genootschap
Limburg in 't goud
Samenvoeging grens-
kantoren in Zuid-
Limburg
hetzm.muhIaanboord. MEN
Vervolg van pag. 1
AMSTERDAM, 28 nov. De van
daag op 89-jarige leeftijd overleden
voormalig minister-president jhr. mr.
Dirk Jan de Geer werd 14 december
1870 te Groningen geboren. Hij studeer
de aan de rijksuniversiteit te Utrecht,
waar hij in 1895 cum Iaude tot doctor
In de rechten promoveerde op een
proefschrift, getiteld ,,De grenslijn tus
sen opzet en schuld".
Reeds vroegtijdig door de politiek
aangetrokken had hij een grote bewon
dering voor de staatsman jhr. mr. A. F.
de Savomin Lohman, aan wiens zijde
hij zich bij de splitsing Lohman-Kuy-
per schaarde. H(j ging in op diens aan
bieding om op te treden als parlemen
tair redacteur van De Nederlander
toen te Rotterdam verschijnende. Kort
nadien, in 1901, werd hij, alhoewel te
gen zijn zin, tot lid van de Rotterdamse
raad gekozen, waarin hij voop de C.H.
zitting nam. Men wilde hem ook gaarne
in andere functies zien en zo werd hij
lid van de provinciale en gedeputeerde,
staten van Zuid-Holland en van de ge
zondheidscommissie.
In 1907 deed de heer De Geer zijn in
trede in de Tweede Kamer, waarvan
hij tot 1921 lid bleef. Gedurende een
korte periode was hij burgemeester van
Arnhem, welk ambt hij neerlegde om
(op 28 juni 1921) de portefeuille van
Financiën van mr. S. de Vries Czn
over te nemen in het eerste kabinet
Ruys de Beerenbrouck. H}j behield die
ook in diens tweede kabinet, maar op
11 augustus 1923 trad hij af wegens
verschil van mening over de vlootpoli-
tiek. In het eerste ministerie Colijn, dat
in augustus 1925 optrad, beheerde hij
de portefeuille van Binnenlandse Za
ken. In het daarop door hem geformeer
de extra-parlementaire kabinet (8 maart
1926-10 augustus 1929) was hi wederom
minister van Financiën. Hij bleef dit
ook in het daarop volgende derde minis
terie Ruys. Als zodanig diende hij
zevenmaal achtereen de begroting in.
Toen dit kabinet in 1933 aftrad, deed
de heer De Geer opnieuw zijn intrede
ln de Tweede Kamer.
Op 10 augustus 1939 formeerde uij zjjo
tweede ministerie, waarin hij met de
portefeuille van Financiën ook die van
Algemene Zaken a.i. beheerde. Het was
dit kabinet, dat na de inval van de
Duitsers op 10 mei 1940, enkele dagen
later met koningin Wilhelmina naar Lon
den vertrok om daar de zetel van de
regering te v-.tigen. Intussen was de
heer De Geer in 1933, tot minister van
Staat en in 1935 tot curator van de
Rijksuniversiteit te Groningen benoemd.
Op 3 september 1940 werd hem te
Londen op zijn verzoek eervol ontslag
als minister verleend met dankbetui
ging voor de langdurige diensten aan
den lande bewezen en kort daarop begif
tigde de koningin hem met het groot
kruis in de Orde van Oranje-Nassau.
Kort daarop ging een schok door
het Nederlandse volk, toen het via
radio Londen vernam, dat de heer
De Geer zich midden in de oorlog
naar Neder'and ,had begeven. Op 6 fe
bruari 1941 kwam hij hier aan.
In 1942 verscheen van de hand van
de heer De Geer de brochure: „De syn
these in de oorlog". Na de bevrijding
werd de heer De Geer ter verantwoor
ding geroepen. In mei 1947 diende zijn
zaak voor het Amsterdamse gerechts
hof. Ook bij de behandeling van zijn
zaak in hoger beroep voor de bijzondere
raad van cassatie ontkende de heer
De Geer elke schuld.
Na zijn veroordeling verbleef de heer
De Geer in Soest. Deze gemeente was
hem als woonplaats aangewezen.
AMSTERDAM, 28 nov. De directie
van Orenstein en Koppen n.v. deelt
mede, dat ongeveer honderd metaalar
beiders bij dit bedrijf na de middag
pauze een uur hebben gestaakt bij wijze
van protest tegen het uitblijven van een
beslissing in de huidige loononderhan
delingen in de metaalnijverheid.
AMSTERDAM, 28 nov. De laatste
stakende metaalbewerkers, arbeiders van
de A.D.M. in Noord, zijn vanmorgen zon
der protest weer aan het werk gegaan.
ALBLASSERDAM, 28 nov. Van een
tot drie uur vanmiddag heeft het per
soneel bij de scheepswerven „Alblas-
serdam" en de „Noord" uit protest te
gen het regeringsbeleid inzake de lonen
in de metaalbedrijven het werk neer
gelegd. Het personeel, ongeveer 1300
man, heeft zich op beide werven rustig
gedragen en is om drie uur weer aan
het werk gegaan.
'S-GRAVENHAGE, 28 nov. De
eisen van aandeel- en obligatiehouders
van de Fridor Fabrieken tegen deze
vennootschap, de Nederlandsche Over
zee Bank en de Banque des Pays Bas,
zijn door de Haagse rechtbank afge
wezen. De rechtbank deed bij vervroe
ging uitspraak in een tweetal proefza-
fcen, uit de meer dan 120 civiele pro
cedures tegen de Fridor en de twee ban
ken.
Zoals bekend is het bedrijf in mei
1957 failliet gegaan. De kopers van de
aandelen en obligaties, welke eind
1955 door het bestuur en de twee ban
ken aan het publiek werden aangebo
den, voelden zich gedupeerd en daag
den de vennootschap en de emittenten
voor de rechter. Omdat de eisen zo
uiteenliepen werden twee zaken afge
splitst, waarover nu een uitspraakis
gevallen.
Bij elke gebeur
tenis van betekenis
in/"Amsterdam ont
waart men, achter
het gelid van luid
redenerende autori
teiten, een frêle,
vriendelijk glim
lachende figuur, die
door geen autori
teit onbegroet blijft.
Want wie A. M. v. d.
Waal niet kent, be
staat eigenlijk niet
helemaal in Am
sterdam. Met Lode-
wijk XIV zou de
heer Van de Waal
het vernietigende
„Ik ken deze heer
niet" kunnen spre
ken, maar hij doet
dat nooit, want de
heer Van de Waal
is de vriendelijk
heid in persoon. Hij
is de meest geca
moufleerde strijder
die wij ooit ontmoet
hebben. Een strijder, die aller sympathie heeft, want hxj strijdt alleen maar
voor sympathieke dingen.
Hij strijdt, kort gezegd, voor Amsterdam. En dus, met nadruk op dus, is
hij vrijwel zeker geen Amsterdammer van geboorte. A. M. van de Waal
werd in Arnhem geboren, maar zijn vader was een vurig minnaar van
de hoofdstad, die zijn zoon geregeld meenam op „pelgrimage". Zijn eerste
wandeling, toen het gezin in 1900 naar Amsterdam was verhuisd, ging naar
de Oranjesluizen en daar werd de liefde voorgoei. bezegeld. Sindsdien
wandelt de heer Van de Waal enkele malen per jaar opnieuw naar de
sluizen. Hij vindt ze nog steeds magnifiek. En de goede geest, die de op
rechte minnaar altijd vergezelt, zorgde ervoor dat hij steeds de juiste
mensen ontmoette. Klaas Bes, de tekenleraar van de HBS aan de Wete
ringschans, opende zijn ogen voor het Rijksmuseum en het Stedelijk Mu
seum. En dezelfde goede geest hield er oog op dat hij na enige stages op
deftige bankkantoren al op jeugdige leeftijd zijn zetel kreeg aan de lei
ding van het archief van de Nederlandsche Bank. De jonge Van de Waal
had dan ook intelligent met de genade medegewerkt, want zijn functie
kreeg hij niet cadeau. Wel had hij van zijn moeder de „zin voor orde,
systematiek en netheid" meegekregen, die de directie van De Bank ein
delijk een vlekkeloos georganiseerd archief en nog veel meer verschafte.
De jonge Van de Waal was thuis al begonnen met het aanleggen van een
bibliotheek van Amstelodamiana, waarvoor hij het materiaal letterlijk met
karrevrachten van de veilingen sleepte. „U koopt bijna nooit meer wat bij
ons," zei onlangs een bekende antiquair. „Dat klopt," was het antwoord,
„want ik heb alles al."
In zijn woning aan de Willemsparkweg bewaart de heer Van de Waal
de grootste particuliere bibliotheek over Amsterdam. Bij De Bank vond
zijn verzamelaarshart ruim emplooi. Hij legde, onder het welwillend oog
van de hem zeer bevriende president-directeur Vissering, een verzameling
munten, bankbiljetten, boeken en topografische prenten aan, die nu
internationale faam geniet. Een na-oorlogse directeur keek eens zuinig
toen zijn archivaris een krediet kwam vragen voor de aankoop van mun
ten. De archivaris rekende hem toen voor dat de verzameling zozeer in
prijs was gestegen, dat hij ongemerkt de waarde van de bank reserves
aanzienlijk had verhoogd. Hij kreeg natuurlijk zijn krediet.
De archivaris verbaasde de bestuurders voortdurend met zijn vondsten.
Uit de geldzakken van de geallieerde „gold-pool" viste hij ongeveer negen
honderd unieke gouden munten, die onmiddellijk naar zijn verzameling
verdwenen. „De Amerikanen zagen de waarde niet van dat oude spul."
En uit een immense berg oude bankbiljetten, die op de zolder van de
Bank met een stoompers tot pulp werden vermalen, haalde hij met een
gelukkige hand het alleroudste bankbiljet van De Bank, gedateerd 5 april
1814. „Ik sprong een gat in de lucht," zegt hij.
Bij de Bank kent iedereen het verhaal van de strijd tussen de NSB-
directeur Rost van Tonningen en de heer Van de Waal om de gouden
muntencollectie. Tijdens de hongerwinter wilde Rost de collectie naar
Duitsland brengen, maar de archivaris zwichtte niet voor de pressie. Zelfs
niet tgen de auto's op de binnenplaats verschenen. Met list en voorgewende
onnozelheid wist hij het schrikbeeld af te wenden. Had de heer Rost zijn
eigen kelders trouwens geïnspecteerd dan had hij daar o.m. ondergedoken
joodse bibliotheken, aangetroffen. „Maar er stonden wel een paar kisten
voor," zegt de heer Van der Waal.
Overigens was de leiding van het archief maar één aspect van de talrijke
werkzaamheden van de heer Van de Waal. Hij verzorgde de manuscripten
van zijn vriend en medeverzamelaar Jacob van Eek en besteeg de ene
bestuurszetel na de ander: secretaris van het Kon. Oudheidkundig Genóót-
schap, lid van de Gem. Commissie Heemkennis, de Amsterdamse Raad voor
de Stedebouw, de Commissie voor de Bibliografie van Amsterdam en de
Commissie voor Straatnamen.
Hij is een der beste kenners van Amsterdamse prenten, waardoor niemand
zijn adviezen bij tentoonstellingen en boefc-uitgaven kan ontberen. En ver
der heeft hij, na zijn pensionering in 1955, jarenlang de redactie van het
maandblad „Ons Amsterdam" verzorgd. Onlangs heeft hij het, met een
oplage van 23.000 exemplaren, overgedragen aan een van zijn discipelen,
„een goede vechter"
De heer Van de Waal wordt I december zeventig jaar. Bij die gelegenheid
zal hem een huldiging ten deel vallen. Hij ziet het feest minzaam nieuws
gierig tegemoet. Misschien komen er nog krantenknipsels van in het Ge
meentelijk Archief, want dat is-ook een van zijn vele taken. Enfin, wij
zeiden het al, wie de heer Van der Waal niet kent is in Amsterdam nog
niet waar hij wil zijn.
En Amsterdam zelf? „De stad wordt wel erg groot, hè," zegt hij. „In mijn
jonge jaren keek je op de Ceintuurbaan a.1 in de weilanden. Ik ga af en toe
maar eens met een bus toeren om het een beetje bij te houden, maar her
is onbegonnen werk. Ik vraag mij af hoe de jonge historici dat moeten
verwerken. Vroeger had je nog een beetje overzicht."
DEN HAAG, 28 nov. Vanmiddag
omstreeks tien voor één is een F84-f
„Thunderstreak" van de vliegbasis Vol-
kel, bestuurd door een leerling-vlieger,
bij een oefenlanding ongeveer 300 meter
vóór de baan aan de grond gekomen.
In de uitloop raakte het toestel uit de
koers en botste tenslotte met de neus
tegen een op vijftig meter uit de hart
lijn van de landingsbaan gelegen boer
derij.
Van de boerderij werd een hoek be
schadigd en van het vliegtuig brak een
gedeelte van een vleugel af. Er deden
zich geen persoonlijke ongevallen voor.
LEOPOLDSTAD, 28 nov. AFP.
Het Belgische persbureau Belga heeft
gemeld, dat aan president Kasavoeboe
een bevel tot uitwijzing van de V.A.R.-
ambassadeur in Leopoldstad, dr. Gha-
leb, ter ondertekening is voorgelegd.
De ambassadeur zou van de tegen hem
te treffen maatregel op de hoogte zijn
gesteld.
Het Congolese college van commissaris
sen-generaal en kolonel Moboetoe be
schuldigen de Egyptische diplomaat er
van zich te hebben opgeworpen tot advi
seur van Loemoemba en te hebben ge
tracht, tezamen met de Ghanese am
bassadeur, om Loemoemba weer aan
de macht te brengen.
LEOPOLDSTAD, 28 nov. (AFP,
UPI) Patrice Loemoemba, de door
president Kasavoeboe van Congo afge
zette premier, heeft gisteravond kans
gezien zijn zwaarbewaakte ambtswo
ning in de Congolese hoofdstad te ver
laten en naar Stanleystad, het bolwerk
van zijn aanhangers, per auto te ver
trekken. Loemoemba liet echter een
verklaring achter, dat zijn afwezigheid
maar van korte duur zou zijn en dat
hij de ronde-tafel-conferentie, welke
president Kasavoeboe beoogt te beleg
gen, hoopt bij te wonen. Met name
noemde Loemoemba zijn grootste vij
and, de Katangese premier (of pre
sident) Tsjombe, als een van de poli
tieke leiders die hij gaarne bij de
RTC zou ontmoeten.
Generaal Rikhye, de bevelhebber van
de V.N.-politiemacht in Leopoldstad,
deelde vanmorgen mee, dat Loemoem
ba zijn ambtswoning had verlaten
zonder escorte van V.N.-troepen. Zoals
bekend heeft bij dat enige malen ge-
daan mèt escorte van Ghanese V.N.-
militairen, die daarbij echter hun be
voegdheden ver te buiten gingen. De
V.N. beschermden hem slechts zolang
hij birtnenshuis bleef tegen le militai
ren van „sterke man" Moboetoe. die
een arrestatiebevel jegens Loemoemba
aldus niet konden uitvoeren. Vandaar
dat de ambtswoning behalve door V N.-
ook door Congolese troepen werd be
waakt, omdat de laatsten hoopten de
afgezette premier te kunnen arreste
ren, zodra deze zich buiten het terrein
van zijn ambtswoning begaf. Blijkbaar
heeft Loemoemba de waakzaamheid
van de Moboetoe-militairen weten te
verschalken.
In de verklaring, die Loemoemba
achter liet, schrijft hij, dat hij
slechts naar Stanleystad is gegaan
om bij de begrafenis te zijn van zijn
dochtertje, dat een maand oud in
Zwitserland is overleden. Verder be
looft hij naar Leopoldstad terug te
keren
Bij de belofte van Loemoemba, die
ook op de komst van de V.N.-ver-
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 29 nov. Minister
Beerman blijft bij zijn standpunt dat
ook de Duitse oorlogsmisdadigers, die
nog gevangen zitten, in beginsel in
aanmerking moeten kunnen komen voor
voorwaardelijke invrijheidsstelling. Dit
jaar zijn dertig politieke delinquenten,
onder wie twee Duitsers, voorwaarde
lijk in vrijheid gesteld, zo heeft hij aan
de Tweede Kamer meegedeeld.
ROTTERDAM, 29 nov. Een tries
te samenloop van omstandigheden heeft
maandagmiddag op de Eemhavenweg
de dood van de 34-jar.ge chauffeur M.
van den Bos uit Alphen aan den Rijn tot
gevolg gehad. Hij vervoerde, als bij
rijder, met een collega en de schipper
van een binnenvaartuig op een truck
met oplegger twee zware betonnen hei
palen. Toen de wagen plotseling moest
remmen schoven de palen los en dron
gen door de cabine, tot over het motor
blok. De heer Van den Bos was vrij
wel onmiddellijk dood. De chauffeur en
een schipper die aan weerszijden van
hem zaten, kregen enkele lichte schaaf
wonden.
In de St.-Clarastichting is maandag
avond de 62-jarige ijzersorteerder K.
van Lier overleden aan de verwondin
gen die hij opliep bü een verkeersonge
luk. De heer Van Lier was 's middags
met enkele collega's per vrachtauto
van zijn werk naar huis gegaan. Bij
het uitstappen gleed hij uit, viel en
kreeg het achterwiel van de wegrijden
de wagen over zich heen, waarbij hij
zeer ernstige inwendige kneuzingen op
liep.
LEEUWARDEN 29 nov. Gister
morgen heeft in wjjtgaard een aanrij
ding de dood van de zestigjarige W.
Bijker uit Friens tot gevolg gehad. Hij
stak met zijn bromfiets de weg over
naar het fietspad maar werd door een
bestelauto geschept en over de weg ge
slingerd. Met zeer ernstige verwondin
gen werd hij naar het Diaconessenhuis
te Leeuwarden overgebracht, waar hij
kort daarna is overleden.
zoeningscommissie zinspeelt, blijft het
merkwaardig, dat zich sinds enkele da
gen een machts-concentratie van zijn
aanhangers te Stanleystad aan het vol
trekken is. Onder leiding van generaal
(voorheen sergeant) Loendoela, tegen
stander van Moboetoe, zouden zich
daar 3.000 man Loemoemba-gezinde mi
litairen bevinden.
DEN HAAG, 28 nov. Binnenkort
wordt de benoeming verwacht van de
heer J. M. van Schreven, laatstelijk
ambassadeur te Addis Abeda, tot am-
bassadeur te Montevideo.
DEN HAAG, 28 nov. De ambassa
deur van Zweden, de heer Sven Dahl-
man, heeft vandaag te zijnen huize het
ridderteken van de koninklijke orde
van de Poolster van Zweden uitgereikt
aan de directeur., van het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam, jhr. W. J. H. B.
Sandberg, aan de directeur van het mu
seum van Volkenkunde en het Maritiem
Museum „Prins Hendrik" in Rotterdam,
dr. Chx. Nooteboom en aan de direc
teur van het museum „Het Prinsen
hof" in Delft, de heer D. H. G. Bol-
ten.
DEN HAAG, 28 nov, Tijdens een
diner, dat is gehouden ter gelegenheid
van het vijftigjarig bestaan van de Ne
derlandse Vereniging voor Internatio
naal Recht heeft minister Beerman
medegedeeld, dat de koningin de afge
treden voorzitter prof. mr. J. A van
Hamel heeft benoemd tot commandeur
in de Orde van Oranje-Nassau en de
afgetreden secretaris mr. K. Jansma
tot ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw.
In een beroemd en zeer oud restaurant
in Parijs, de Procope, is het feit her
dacht dat driehonderd jaar geleden de
koffie in Frankrijk werd ingevoerd. Ter
gelegenheid hiervan is een expositie van
koffiemolens ingericht. Links ziet men
een koffiemolen van eikenhout uit de
achttiende, rechts een molen van tin uit
de zeventiende eeuw.
UTRECHT, 28 nov. De heer J. H.
Veerkamp te Wageningen is vanmid
dag aan de rijksuniversiteit gepromo
veerd tot doctor in de wis- en natuur
kunde op een proefschrift getiteld ,,E-
nige onderzoekingen over de functie en
het metabolisme van phosphatiden in
dierlijke weefsels".'
Promotor was prof. dr. J. F. Arens.
AMSTERDAM 28 nov. Dr. A. J.
van den Tempel, benoemd tot gewoon
hoogleraar in het belastingrecht aan de
gemeente universiteit alhier, heeft van
middag zijn ambt aanvaard door het
uitspreken van een rede getiteld „Re
cente ontwikkelingen in het internatio
nale belastingrecht".
Prof. Van den Tempel is in 1910 al
hier geboren. In 1933 deed hij aan de
gemeente universiteit zijn doctoraal
examen. In 1945 verwierf hij daar zijn
doctorsbul. Sedert 1956 was hij direc
teur-generaal voor fiscale zaken aan
het ministerie van Financiën.
DEN HAAG, 29 nov. Op hun ver
zoek eervol ontslag verleend, gerekend
van 1 oktober 1960, aan dr. M. W. van
Weel als buitengewoon hoogleraar aan
de rijksuniversiteit te Utrecht; met in
gang van 1 januari 1961 aan mr; J. van
Soest als lector aan de rijksuniversiteit
te Utrecht; met ingang van 5 september
1961 aan ir. P. Landberg als hoogleraar
aan de Technische Hogeschool te Delft,
met dankbetuiging voor de belangrijke
in deze betrekking bewezen diensten.
MUIDEN, 29 nov. Omstreeks half
elf gisterenavond ts een flinke vecht
partij uitgebroken in het Ambonezen-
oord in Muiderberg. Met stenen, messen
en boksbeugels gingen de bewoners, die
in twee groepen waren verdeeld, eikaar
te lijf. Tenminste tien personen werden
vrij ernstig gewond. Zij werden door
een tweet 1 artsen verbonden. De poli
tie van Muiden en omliggende gemeen
ten, die snel ter plaatse was, had drie
uur nodig om het kamp weer tot rust
te brengen. In een Her barakken war
danig huisgehnutien; een apartement
was geheel vernield, de inboedel kort
en klein geslagen, deuren Ingetrapt en
ruiten stukgedrukt.
Over de aanleiding van de vechtpartij
bestaat nog onzekerheid. De reden ligt
vermoedelijk in een oude vete, welke
ook in het verleden reeds tot hand
tastelijkheden heeft geleid. Tweeëneen
half jaar geleden heeft de politie moe
ten ingrijpen bij een gevecht tussen de
zelfde groepen bewoners van het kamp-
Voorlopig zal er politieversterking in
het kamp blijven.
AMSTERDAM, 29 nov. De in Lim
burg woonachtige kunstenaar Aad de
Haas, bewoner van het kasteel Strijt-
hagen te Schaesberg, 'exposeert van
3 tot 2" december a.s. grafiek en teke
ningen in kunstzaal Magdalena Soth-
mann, N.Z. Voorburgwa1 284, alhier.
Kunstcriticus drs Hans Redeker leidt
deze tentoonstelling zaterdag om 4 uur
in.
(Van een medewerker)
SINT NIKLAAS, 29 nov. Leeft er
in het hart van Vlaanderen nog iets
van eigen muziek? Deze vraag kan
men stellen bij de windstilte na het
nog ai stormachtig getij toen daar de
toondichter Peter Benoit het volk tot
een soort algemene mobilisatie opriep
en met eigen fors gebaar massakoren,
blaasorkesten en beiaards als zwaar
geschut in stelling bracht om een of
fensief van volksmuziek te ontketenen
tegen de vervlakking en onverschillig
heid, die ook in de vorige eeuw in hst
Vlaamse land heerste. Na deze spring
vloed die geheel in de lijn lag van het
toen ontwakend nationalisme versus
het cosmopoiitisme, maar die achter
af beschouwd een niet-bedoelde hulde
inhield aan het adres van de Duitse
Romantiek Wagner niet te vergeten!
is er bezinning gekomen op eigen
muziek waarvan de archieven nog
berstens toe vol zRn, muziek n.l. uit
het onvolprezen glorietijdperk der Ne
derlandse School.
Het moge in dit verband duidelijk
zijn dat deze muziek niét tot ons komt
vanuit het officiële concertleven in de
grote steden. Alleen in de zelfkant er
van, op de oksalen der kathedrale ker
ken kan men daar nog op gezette tij
den echo's opvangen. Hoe beroemd
ook de dirigenten en solisten mogen
zijn en tot welke trap van perfectie on
ze zwaar gesubsidieerde orkesten zich
hebben opgewerkt, toch vormen zij op
de laatste plaats een houvast voor on
ze volkscultuur. Hun musiceren staat
naast de gemeenschap; hun muziek-
maken is een bedrijf geworden. Helaas
is het zelf-muziek-bedrflven een zeldza
me bezigheid geworden in de huidige
gemeenschap die zich te gemakkelijk
laat afglijden in de rushbaan van het
non-stop der radio en T.V.
Een der gevolgen van deze stand
van zaken is dat men met een verre
kijker stad en land moet afzoeken om
aan de horizont een lichtpunt van
eigen volkscultuur te ontdekken. Men
ontwaart dan in de grensgemeente St.-
Jansteen een gemengd koor St.-Caeci-
lia dat sinds meerdere jaren onder
leiding van Willem Bartz uitsluitend
omwille van het samenzingen en niet
om er mee op te treden want iets
dat op een concertzaal lijkt bestaat er
in die gemeente niet zich in de kunst
der klassieke meerstemmigheid
bekwaamt. Ongemerkt zjjn zij door de
„buitenwereld" opgemerkt en wel al
lereerst op een internationaal podium
als het jaarlijks zangfestijn in Ierland
(Cork)vervolgens op het officiële po
dium van de Residentie („Diligentia")
en straks rond Pasen in dat van
de Hoofdstad (Concertgebouw). Zo ver
tegenwoordigde dit a-cappellakoor ons
land op het zangfestijn dat zich in de
Schouwburg van Sint Niklaas afspeel
de. Dit feest was georganiseerd door
de Halewijn-Stichting te Antwerpen en
het Davidsfonds te Sint Niklaas.
Het is juist over de
btMile instituten dat we
activiteit van
"".«e 'nsHimen dat we hier even wil
len Uitweiden. Dank zfl He scherpz|n-
nige blik van leiders als „Proost" de
Sutter en directeur H. Dirken, dank
ook zij hun onvoorstelbare werkkracht
en optimisme, is men in Vlaanderen
op weg een renaissance van eigen mu
ziekbeoefening in te luiden. Hierbij
richt men zien op het eigen groots ver
leden, de a-cappeila-zang van de Neder
landse School en het Nederlandse
volkslied voor zover dat in ongerepte
staat vanuit vorige eeuwen nog behou
den is gebleven.
Namen als van Dufay, Josquin des
Prez, Pierre de la Rue of Orlandus
Lassus leest men daar niet meer al
leen van hun grafzerken, maar zij ver
schijnen als levende gestalten door uit
voering van hun werken. Nu was het
stellig een bijzondere verdienste van
het koor van St.-Jansteen om deze rau-
'ziek exemplarisch te doen klinken. En
daarom merkte de heer de Sutter in
zijn toespraak geestig op dat „wereld
steden als St.-Jansteen aan boeren-
dorpkes gelijk Sint Niklaas hier een
de Vlamingen eigen muziek te leren
kennen". Maar ook de Halewijn-Stich-
(Van onze correspondent)
TILBURG, 29 november Voor de
Sociale en Politieke Studieclub der stu
denten „De Tribune" sprak gisteravond
prof. dr. R. C. Kwant over het Marxis
me. Zijn visie op het Marxisme
was in het bijzonder bedoeld als com
pletering van het betoog van het com
munistische ex-Tweede Kamerlid Gort
zak, die onlangs voor de studenten het
zelfde onderwerp behandelde.
Prof. Kwant stelde bij het begin van
zijn rede expliciet, dat men een ideolo
gie niet kan weerleggen zonder naar
van binnenuit te benaderen Bovendien
mag een kritiek op een stelsel met en
kel bestaan in het radicaal verwerpen
ervan. Zij moet bestaan in het zich toe
eigenen van de goede en het afwijzen
van de slechte hoedanigheden van de
desbetreffende ideologie.
In een helder betoog zette prof.
Kwant daarna de Marxistische theorie
uiteen. Ee-n punt dat daarbij met na
me ook later in de discussie grote
aandacht kreeg was de Marxistische
stelling dat de produktiemiddelen, die
vroeger in particuliere handen waren,
door de ontwikkeling ondeii meer van
de techniek naar hun structtiur aan ie
dere particuliere eigendom zijn ont
groeid en dus aan de gemeenschap
toebehoren. Volgens Marx zijn de Pro'
duktiemiddelen naar hun wezen sociaal
en zij mogen dus niet in particuliere
handen zyn. Tegen de particuliere ei
gendom van allerlei gebruiksvoorwer-
pen etc. heeft de Marxistische theorie
echter geen enkel bezwaar.
Prof. Kwant) wees ,er ln ZIJ.n kritiek
echter op dat ook de gesocialiseerde
produktiemiddelen door lnstanties en
of individuen beheerd moeten worden
en dat deze in feite even goed „particu
lier" zijn. Zij erkennen zichzelf echter
niet als zodanig, maar zijn „vertegen
woordigers van het volk" en als zoda
nig ongrijpbaar voor kritiek. Ook hier
zijn misstanden dus heel goed moge
lijk. Uiteindelpk kan immers iedere so
ciale structuur misbruikt worden. Een
verkeerd stelsel is de belichaming van
een verkeerde geesteshouding.
Kwant zei als enige oplossing
van het Marxisme te zien het overbo
dig maken ervan. Het Marxisme pre
tendeert meer te zijn dan het in werke-
lpkheid is. Als het Marxisme echter
zou terugkeren tot wat het in feite is
een economisch systeem en het
Christendom datgene zou worden wat
bet moet zijn, is er volgens prof.
Kwant een reële mogelijkheid tot een
positieve dialoog. Vooralsnog lijkt dit
echter bijzonder onwaarschijnlijk.
ting en het Davidsfonds moge een
pluim op de hoed ontvangen, omdat
zij reeds jaren werkzaam zijn het
Vlaamse land de zin voor zeif-muziek-
bedrijven te stimuleren. Dit bewustzijn
bij de eigen gemeenschap wakker te
roepen is stellig in deze tijd van ver
vlakking een enorme taak. De inzet
van het feest vond plaats in de hoofd
kerk met een uitvoering van een der
meesterwerken die dat genie van da
Mechelse School, Philippe de Monte
heeft gewrocht.
Daarnaast werden de Gregoriaanse
gezangen geheel in de geest van de
Solesmer School uitgevoerd. Hoe onop
vallend ook vormde deze een zinvolle
introductie op het muzikaal gebeuren
van deze dag.
Kort daarna spoedde men zich naar
de Schouwburg om in een repetitie van
de gezamenlijke koren het avondcon
cert voor te bereiden. Honderden jeug
dige zangers en zangeressen en ook
bespelers van blokfluiten, vedels en an
dere snaartuigen waren hier verza
meld om individueel, maar ook ge
meenschappelijk zich in de kunst der
meerstemmigheid te oefenen. Gelijk
ook op het avondconcert duidelijk
bleek streeft men allerminst naar om
het publiek te epateren door virtuoze-
Hjke krachttoeren van dirigenten of so
listen. Er waren drie dirigenten die
beurtelings de leiding hadden en er ook
niet voor schroomden tijdens hun
pauze in koorverband mee te zingen.
Alles was hier gericht om de gemeen
schap deelgenoot te maken van de
vreugde om zelf muziek te maken
enkele volksmelodieën werden door de
aanwezigen meegezongen of om mu
ziek uit eigen verleden te leren lief
hebben.
Vele autoriteiten woonden het avond
concert bjj dat een soort wapenschouw
inhield over de muzikale activiteiten
van de Halewijn-Stichting en het Da
vidsfonds. Men hoorde dus muziek van
oude Nederlanders als Josquin en de
la Rue, maar ook speelmuziek uit deze
tijd die in Duitsland opbloeit met com
ponisten als H. Lau. Sem Dresden's
geestige bewerking van „Het Haes-
ken" wekte evenveel bewondering als
Diepenbrock's doorwrochte polyfonie
van „Den Uil". Een trouvaille was het
ook dubbelkorige muziek tot klinken te
brengen.
Gewoonlijk weet men alleen van
uit muziekgeschiedenisleerboeken dat
er eenmaal een geniaal Nederlandef
als Adriaan Willaert (uit het lan»
van Vlaanderen afkomstig) bestaan
heeft, die in de San Marcobasilkj,
van Venetië een dubbelkorige njj-
ziek in het leven heeft geroepen ^is
ke de Venetianen van zjjn tijd Nu
„drinkbaar goud" savoereerdehviin-
hoorde men deze muziek écht,niger
ken, Zij het van een latere n* tne-
als Samuel Scheidt met de ?e®fr,him
passelijke tekst van „Duo SeraPt„'"}
clamabant". Eén echokoor st°^
daarboven op het balcon opgesteld
tegenover het massale koor op net
podium. Er ontstond als in ee,n
vraaggesprek een levendige wissel
werking, echo na echo die vrijwel
foutloos verliep ondanks de natuur-
lijke weerstand van de afstand.
Maar daaf was Ket juTst die compo
nisten van de Barokstijl om begonnen:
met de ruimte te spelen en de hemel
te bestormen als wilde men de ge
luidsbarrières doorbreken. Alleen reed*
deze auditie onbekend in onze cob'
certzalen was voldoende om vele
versteende harten te vermurwen.
MAASTRICHT, 28 nov. Het Natuuiv
historisch Genootschap in Limburg heeft
zaterdag te Maastricht zijn 50-jarig be-
staan gievierd met een feestvergade-
ring in de hal van het Bonnefar|ten-
museum. De voorzitter dr E. Kruytzer
gaf een overzicht van de geschiedenis
van het genootschap en van ^et na
tuurhistorisch museum, dat.p.m. door
zijn collectie Limburgse krijtfossielen
een internationale bekendheid geniet.
Verder voerden nog bet woord de com
missaris der koningmdr. F. Houben, de
burgemeester van Maastricht mr. w.
Baron Michiels van Kessenich en af
gevaardigden van andere natuurhisto
rische musea en Wetenschappelijke in'
stellingen- Ter gelegenheid van het
gouden jutuieurn wordt in het museum
aan bet JJe Bosquetplein de tentoon
stelling "insecten" gehouden. Deze
duurt tot en met 16 januari.
MAASTRICHT, 28 nov. Donderdag
zullen de tot nu toe op enige afstand
van elkaar werkende Nederlandse en
Belgische grenskantóren Hoogcruts en
De Klank aan de zuidelijke grens van
Limburg samengevoegd worden tot één
kantoor waar de Nederlandse en Bel
gische douanediensten voortaan gezamen
lijk worden uitgeoefend. Deze grens
overgang is voornamelijk bestemd voor
personenpassage. Het nieuwe Neder
lands Belgische grenskantoor ligt op
Belgisch gebied waar het bestaande kan
toor gemoderniseerd werd. Voor de
Nederlandse douane is een stuk nieuw
bouw toegevoegd.
NIJMEGEN, 28 nov. Voor 1961
heeft de gemeente een begrotingste
kort geraamd can 2.244.125 gulden, zo
blijkt uit de begroting, die zaterdag is
aangeboden.
Om dit tekort te dekken hebben
B. en W. voorgesteld de tarieven voor
straatbelasting, rioolrechten en het
openbaar vervoer te verhogen. Van
de uitkering uit het gemeentefonds zal
het in hoge mate afhangen of de las
ten voor een tunnel met het industrie
centrum Njjmegen-west en de nieuwe
schouwburg dragelijk zullen zijn, aldus
B. en W.
HIER ZAL '^fER BRANDT LICHT
NEER. WAT 11 WACHT KENNELIJK OP
Z'JNDE DE KOMST VAN
CONSIGNEILTJl&ZjïS. DOMBEYUIT
DUS IK 6A GEWOON)jfiN \K SLUIP MEE
PAT ZAL
AANBOORD. VOORALLE..
NET ALOOF IK \_A ZEKERHEID
DOMBEYBEN
COPYRIGHT SWAN FEATURES SYNDICATE
