Nieuwe Haarlemsche Courant | 1960 | 30 november 1960 | pagina 5

Lagerhuis aanvaardt nieuwe
Britse drankwet

Mensen in WEST-BERLIJN

houden het wel uit

Sector-scheiding schept de
vreemdste situaties

V*

Preek

Richard Wright
overleden

Voortaan ook zondags biljarten

iOSRAM

GESPLETEN STAD IN DUITSLAND

Ontactische missie

Bekende Amerikaanse
negerschrijver

VS-ambassadeur in
Rome neemt ontslag

Dr. Fisher arriveert
in Istanboel

Adenauer nodigt Luns
uit voor bespreking

V.

Oostduits vliegtuig
bouwer uitgeweken

GESPREKKEN

MET

DUITSERS

(VI)

WOENSDAG 30 NOVEMBER 1960

PAGINA 7

Stijl, sfeer, stemming
GOUDA kaarsen I

Scheepsmachinisi ontwerpt elektronisch huisorgel
Belangrijke vinding: een neonbuisje Interessante-expositie
in Bodegraven

Smultraditie

iiiiiMiMimiiimiimiiinmiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiimiiiiimii

In de sport gebleven

„Kindeke Wiegen" op de film

Intimiteit... behaaglijkheid..
GOUDA kaarsen 1

Tom en Sam Turtle

lampen

,»Wanneer iemand mij toen ik
nog student was, gezegd zou
%ben, dat deze stad nog eens in
fWeeën gedeeld zou worden, had
A hem zeker voor gek ver
aard." Dit zegt de 68-jarige dr.
fjteinrich Vockel, de gevolmach-
'§de van de Bondsrepubliek in
k Ujjn. De huidige deling van
eerlijn is inderdaad zo absurd,
Aft ze nooit voorzien kon wor-
^n; ze vertoont zelfs voor de

tijdgenoot aspecten, die nauwe
lijks te vatten zijn. Het verhaal
over de tegenstellingen tussen
West- en Oost-Berlijn, met name
het direct waarneembare verschil
in welstand, is al zo vaak verteld,
dat ik het hier niet ga herhalen.
Maar hoe spelen twee stadsdelen,
die eikaars natuurlijke comple
menten zijn, het nu in feite klaar
om bijna geheel los van elkaar
voort te bestaan?

buitenlandse

KRONIEK

Mijn zpon heeft van de
week op de preekstoel ge
staan. Hij moest samen met
zijn moeder zo maar mid
den op de dag in de kerk
wezen. Nadat hij enige tijd
uit een aflevering van Do
nald Duck had gebeden,
begon hij door het verlaten
gebouw te wandelen en
reed met zijn autootjes op de treden
van het altaar. Zodoende stiet hij op
de pastoor, die een ruim hart heeft,
vooral voor kinders, en die hem dus
bij de hand nam om hem de preek
stoel te doen beklimmen.

Thuis zei hij, mijn zoon,:

„Ben op de preekstoel geweest."

„Wat heb je gezegd? vroeg ik.

„Ik heb gezongen."

„Wat?"

„Wie zoet is krijgt lekkers," zei hij
fier.

En dat noem ik dan een ietwat
populaire, maar in ieder geval geser
reerde samenvatting van ons geloof.

(Advertentie!

PARIJS, 29 nov. (Reuter) De
Amerikaanse negerschrijver Richard
Wright is alhier op 52-jarige leeftijd
aaae®n hartaanval overleden.

Richard Wright die vele jaren in de
Franse hoofdstad heeft gewoond, heeft
in het bijzonder bekendheid verkregen
door zpn roman „Black Boy" waarin
de jeugd van een neger in de Verenig-
he,,, ,a'®n wordt beschreven.

Wright was geboren op een plantage
in Mississippi, Hij was vijf jaar toen
zijn vader het gezin in de steek liet.
Zijn moeder werd verlamd en Richard
bracht een tijdje door in een weeshuis.
Na enkele baantjes als ongeschoolde
werkkracht te hebben gehad, werd hij
postbeambte.

Op grond van het plan voor schrij
vers dat deel uitmaakte van president
Roosevelts „New Deal", werd hij ge
holpen en hij kreeg in 1938 een prijs
van vijfhonderd dollar voor zijn ver
haal Uncle Tom's Childeren". Kort
daarop verscheen „Native Son" dat
grote opgang maakte.

Wright kreeg in 1940 de Spingarn-
medaille, de hoogste onderscheiding
voor prestaties op het gebied van de
behartiging van de belangen van ne-
gers. Men kende hem deze onderschei
ding toe voor de beschrijving van de
rassenscheiding en achterstelling van de
Amerikaanse negers.

Andere boeken van Wright zijn onder
meer: „The Outsider", „Black Power",
„Savage Holiday", The Coloured Cur
tain", „Pagan Spain" en „White Man,
Listen."

ROME, 29 nov. (UPI). De Ame
rikaanse ambassadeur James Zeller-
bach, heeft „om persoonlijke redenen"
en mede in verband met de uitslag
van de Amerikaanse presidentsverkie
zingen, zijn functie neergelegd. Hij zal,
nog voordat een opvolger is aangeko
men, terugkeren naar de Verenigde
Staten.

In een verklaring die door de am
bassade is uitgegeven, wordt meege
deeld dat president Eisenhower Zeller-
bachs ontslagaanvrage heeft aanvaard
met ingang van een nader vast te stel
len datum.

ISTANBOEL, 29 nov. (UPI). De
aartsbisschop van Canterbury, dr. Geof
frey Fisher, is gisteren alhier aange
komen voor besprekingen met patri
arch Athenagoras van de Grieks-Or
thodoxe kerk. Hjj werd op het vliegveld
van de stad verwelkomd door een ver
tegenwoordiger van de Britse diplo
matieke missie en een vertegenwoordi
ger van de patriarch.

Woensdag zullen dr. Fisher en zijn
jastheer een plechtigheid bijwonen in
ie kerk van Sint Andreas. In de na
middag zullen zijn hun besprekingen
houden. Volgens welingelichte kringen
zullen zij spreken over de praktische
kant van de christelijke eenheid, maar
niet raken aan dogmatische verschillen.

Woensdagavond vertrekt dr. Fisher
naar Rome, waar hij de paus zal ont
moeten.

BONN, 29 nov. (UPI). Minister
Luns zal vrijdag een onderhoud hebben
met kanselier Konrad Adenauer zo
werd vanavond bekendgemaakt.' De
kanselier, die op het ogenblik aan een
zware verkoudheid HJdt, heeft mr.
Luns uitgenodigd naar Bonn te komen,
ten einde een aantal problemen te be
spreken, onder meer de voor de deur
staande stichting van de organisatie
voor Europese samenwerking en ont
wikkeling (O.E.C.D.) Mr. Luns is pre
sident van de commissie „Twintig plus
een", welke bezig is een handvest op te
stellen voor de J>r0?Pi-,d'e de O.E.E.S.,
zal vervangen. De OJC.C.D. wil ook de
Verenigde Staten en Canada als lid toe
laten.

De kanselier zal waarschijnlijk tevens
de Europese economische gemeenschap
willen bespreken, alsmede NAVO-vraag-
stukken, voordat hij zondag naar Parijs
gaat om met de Franse president te on
derhandelen.

Dat de televisie vrijdagavond een
uitzending besteedt aan de
uitvinding van een scheeps-
machinist die geleid heeft tot de
fabricage van tiet eerste Neder
landse elektronische huisorgel, wijst
wel in een bepaalde richting. De
reclame blijkt van minder belang te
worden geacht dan de zaak waar het
om gaat: de produktie van een huis
orgel dat veel meer eigenschappen
bezit dan een harmonium, geschikt is
voor amusementsmuziek en tegelijk
voor serieuze muziek van Bach tot
Handel.

De 32-jarige oud-machinist op de
Rijnvaart, Hans Versteegt, heeft er
jarenlang aan gewerkt. Al tijdens de
oorlog hield hii er een elektronische
hobby op na die tendeerde in de
richting van een elektronisch huis
orgel. Tezamen met de Bodegravense
fabriek van Vreeken werd er verder
gedokterd aan het ontwerp tot dan
gisteren de eerste modellen konden
worden getoond en bespeeld.

Wij stonden bijzonder sceptisch
tegenover de combinatie elektronica
en huisorgel, maar nadat Pierre
Palla er de talrijke mogelijkheden
van had laten horen, moesten wij
constateren dat zowel de „kerkorgel
klank" als die van het „bioscoop
orgel" met bepaalde registraties te
bereiken zijn. Het in een fraaie,
moderne vorm gevatte orgel, bezit
22 registers, variërend van een 16
voet subbas voor het pedaal tot een
2 voets flautino ais soloregister. Het
heeft één manuaal, maar kan uit-

febreid worden tot twee manualen.

Ir zijn vijf oktaven wat de speel
tafel en een oktaaf wat pedaalomvang
betreft. Op de „Eminent 60" kan men
een hevig vibrato laten doorwerken
tot de joligste en meest romantische
zoetvloeiende melodieën. Als men
deze uitschakelt wordt de toon krach
tiger en zo mannelijk dat men bijna
vergeet met een elektronisch orgel te
doen te hebben. Het is vooral bedoeld
als huisorgel. Het bezwaar van het
lawaai is te ondervangen door een
regelknop die. zoals dr. ir. Kok, hoofd
van het Natuurkundig Laboratorium
van de T.H. te Delft gisteren ver
klaarde, het zelfs mogelijk maakt te
studeren met een koptelefoon op
zodat het geluid voor de huisgenoten
bjjna onhoorbaar wordt. Burengerucht
is dus niet inhaerent aan dit orgel
dat met voldoende versterkers en
luidsprekers ook een stadion kan be
spelen.

Het gehele orgel kan in een be-

aalde stemming worden afgesteld.

fastemming zal maar eens per jaar
wenselijk zijn. De belangrijkste vin
ding van de heer Versteegt is het
neonbuisje geweest dat als schakel
element wordt gebruikt en dat niet
discontinu werkt. Hierdoor wordt de
harde klik, kenmerk van het elektro
nische orgel, vermeden. De groei
van de toon - het orgel bezit ook een
voetzwei - voldoet aan hoge artistieke
eisen. De thans tot een volwaardig
huisorgel - ook geschikt voor zaal
ruimten en bijvoorbeeld noodkerken -
uitgegroeide vinding is in Bodegraven
te zien op een expositie die enkele
harmoniums bevat van de jaren 1850
tot 1960. Deze werd gistermiddag
door burgemeester mr. J. J. Croles
officieel geopend in de recreatiezaal
van de Spoorstraat. Bij deze gelegen
heid werd de Eminent 60 op een
grappige manier te voorschijn ge-

Pierre Palla toonde zich enthousiast over het elektronische huisorgel van Hans

Versteegt.

DE

Ni

toverd uit een soort ouderwets har
monium, eerste van de serieproduktie
die voorlopig ongeveer 350 stuks per
jaar zal gaan bedragen. Aan de
vrouw van de uitvinder werd voor
alle uren dat ze haar man vanwege
zijn vruchtdragende hobby heeft
moeten missen, door de heer Vreeken
sr. een televisie-apparaat aangeboden.
Een concert op de acht orgels die
hier staan geëxposeerd, besloot de
feestelijke bijeenkomst.

Een keer per jaar komen de ruim
honderdzeventig leden van de
Kon. Zangvereniging Mastreech-
ter Staar in hun vaste repetitie
lokaal, het Staargebouw, bijeen, niet
om er te zingen maar om er te
eten. Traditiegetrouw gebeurt dit op
de feestdag van hun Patrones St.
Caecilia of in het octaaf, zoals dit
jaar het geval was. Eveneens traditie
is het, dat de St.Caecilia-viering van
de Staar uit een grandioos smulfeest
bestaat. Samen met een grote schare
eregasten, onder wie mgr. H. Paulis-
sen S.M.A. emeritus bisschop van
Kumasi, mgr. P. J. M. Jenneskens,
deken van Maastricht en baronesse
Michiels van Kessenich, ons aller
-Staar-moeder, zoals president J.
Chapin in zijn welkomstwoord op
merkte, deden de zangers zich dins
dagavond te goed aan erwtensoep

met kluif. Bepaald een lievelings
gerecht voor de Staarleden, want
met een voorraad soep van maar
liefst tweehonderd liter wisten zij vlot
raad. Bovendien verorberden de eet-
lustige Caecilia-vierders vierhonderd
varkenskluiven, tientallen kilo's spek
en meters worst. Voor keukenprinses
mevr. A. Hoonhout de mooist denk
bare attentie. Natuurlijk ontbraken op
het jaarlijkse Staarfestijn al evenmin
de onmisbare liters gerstenat, die de
etende zangers uiteindelijk toch tot
zingen aanzetten. Niet feilloos, maar
spontaan voerden zij meer dan eens
een feestcantate uit ter ere van Sint
Caecilia en van de organisatoren van
het geslaagde feest onder leiding van
Frans Priem.

fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiimiiiiiiiiiiiMiiiiitiiMiiiniiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

BERLIJN, 29 nov. (Rtr.) Fritz
Freytag, hoofd-ontwerper van de Oost-
duitse vliegtuigindustrie en technisch
directeur van de staatsvliegtuigfabriek
in Dresden, is naar West-Duitsland uit
geweken.

Freytag heeft tezamen met prof
Baade het prototype van het Oostduit-
se straalvliegtuig „152" ontworpen. Op
zijn eerste proefvlucht vorig jaar, juist
toen de Sovjet-premier Khroesjtsjev
een bezoek aan Oost-Duitsland bracht,
stortte het toestel tussen Leipzig en
Dresden neer. Nadien werden met nog
drie andere toestellen proefvluchten ge
maakt, doch Freytag gaf opdracht om
nieuwe proefvluchten uit te stellen tot
volgend jaar.

Advertentie

TT et carillon van de Oude Kerk in Amsterdam speelt een stemmig melo-
I dietje en het bonte orgeltje van Perlee zingt er een kerstliedje bij.

Achter een stille grachtengevel begin een oud orgeltje te ruisen. Herders

Hij is geborenHeldere kinderstemmen nemen het over Er klinkt ook een

harpje en de blokfluiten zingen zo helder als schalmeien. Het naderend kerstfeest
dringt zich door de roezige Sinterklaasdrukte en aan de Oude Zijds Voorburgwal
blijft het buurtvolk staan omdat er weer gefilmd wordt. Ditmaal niet door de
heer Luciano Emmer met zijn zonderlinge gezelschap van Italiaanse filmsterren,
maar door een ploeg van de KRO-televisie die een oeroud gebeuren van deze
oudste wijk van Amsterdam op de film komt vastleggen: het kindeke Wiegen.
In „Ons Lieve Heer op Solder" leeft de traditie voort. Nog steeds komen de
roomse kindertjes van Amsterdam naar het oude stemmige schuilkerkje om er
het Kindje te zien en de liedjes te horen. Waar „Gods wieg op zolder staat"
kan men het kerstfeest beleven als vrijwel nergens anders. In de voordagen
van kerstmis, om precies te zijn 23 december, zal het Kindeke Wiegen voor de
televisie worden uitgezonden. De intimiteit van het gebeuren in het unieke
schuilkerkje komt nu in tienduizenden huiskamers.

(Van onze Londense correspondent)

LONDEN, 30 nov. Na een debat
van twee dagen werd dt nieuwe Britse
drankwet gisteren In het Lagerhuis in
tweede lezing aangenomen met een
meerderheid van SOI tegen 69 stemmen.
250 Lag rhuisleden onthielden zich van
stemming. Het wetsvoorstel wordt nu
verder behandeld in een parlementair
comité en het is te verwachte-a dat een
aantal veranderingen zal worden aan
gebracht in het voorstel. Onder meer
lijkt het waarschijnlijk dat het voor
stel van de minister om het gebruik
van alcoholische dranken op zondage-n
tussen 12 en 3 toe te staan zal worden
ingetrokken, en dat de huidige ope
ningsuren van 12 tot 2 gehandhaafd
zullen blijven.

Voorts is er een kans dat de nuidige
wet, welke biljarten op zondag verbiedt,
zal worden ingetrokken. Van Wallische
zijde werd tijdens het tweedaags debat

krachtig geprotesteerd tegen het voor
stel de mogelijkheid te scheppen voor
het open n van café's in Wales op zon
dagen door middel van plaatselijke
volksstemmingen. De Wallische parle
mentsleden schijnen de mening te blij
ven toegedaan dat het onchristelijk is
op zondagen bier te drinken in een ca
fé, maar dat het niet onchristelijk is te
drinken in de ontelbare drankclubs
waarheen zich de inwoners van Wales
begeven op de dag des Heren.

De eeuwige sandwich, een ietwat
monsterachtige vorm van voedse wel
ke door Lord Sandwich werd uitgevon
den om hem in staat te stellen zijn
gokken niet te onderbreken terwijl hij
voedsel tot zich nam, dook natuurlijk
ook op in net debat. De nieuwe wet
stelt namelijk voor het schenken van
alcoholische dranken toe te staan in
kosthuizen, mits de drank wordt ge
bruikt tijdens een maaltijd. Derhalve

oud wereld- en Nederlands re.
cordhoudster op de 100 meter
rugslag, Ria van Velsen, it
sinds enkele dagen van school af en
werkzaam in een Haagse sportzaak.
Deze is gelegen tegenover een zwem
bad, zodat Ria voor zij 's morgens haar
werk als verkoopster begint, gemakke
lijk enkele baantjes kan trekken.

In de Skyroom van de „Rotterdam",
die gistermiddag van Rotterdam
naar New York vertrok, zaten
Tom en Sam. Ze zijn geboren in
Amerika en de laatste drie jaar heb
ben ze een tocht door Europa ge
maakt. De beide jongelieden reisden
in het gezelschap van mister Jules
B. Farber. een Amerikaans journa
list. Deze kwam naar Europa voor de
Expo in Brussel. In Zürich bracht hij
enkele maanden door en de laatste
anderhalf jaar verbleef hij in Blari-
cum en Amsterdam. Hij schreef in
Holland over Holland voor Hollandse
bladen en voor periodieken in de
V.S.

Zijn zoons Mark (6>/i jaar) en Jay
(5 jaar) hebben zich over Tom en
Sam ontfermd, ai van de geboorte
van laatste twee af. Hoewel Tom en
Sam Amerikanen zijn, leverde hun
terugtocht enige moeilijkheden op
met de douane. Zij heten namelijk
voluit Tom en Sam Schildpad, of
Turtle zoals de Amerikanen zeggen.
De douane is altijd bijzonder moeilijk
wanneer dieren een buitenlandse reis
gaan maken. Dat houdt onder meer
verband met ziekten. De opmerking
van mister Farber „dat ze toch
Amerikanen zijn"' redde de beide
dieren van een scheiding van hun
meesters. Zij reizen nu eerste klas en
krijgen een gereserveerde plaats in
de eetzaal. Het menu, ook eerste
klas, is speciaal voor hen samen
gesteld.

Advertentie)

werd er tijdens het debat gevraagd wat
beschouwd kon worden als een maal
tijd. Was een sandwich een maaltijd?
Het antwoord zal ongetwijfeld bevesti
gend zijn, want de sandwich geldt se
dert vele jaren ais een maaltijd in En
geland, althans in gelegenheden waar
na officiële sluitingsuren drank mag
worden getapt mits de drinker een
maaltijd tot zich neemt. Het voornaam
ste gevolg van de nieuwe wet is even
wel de bevoegdheid van de politie en
de magistraten om controle uit te oefe
nen over drankclubs in Engeland. De
gevolgen van de bestaande drankwet
worden grotendeels teniet gedaan door
deze clubs, welke behoren tot de meest
sinistere en obscure inrichtingen van
het westelijk halfrond, en welke de bra
ve Britten in staat stellen door te drin
ken tijdens de officiële sluitingsuren
van de café's.

Burgemeester Amrehn, de plaatsver
vanger van Willi Brandt, en enkele le-
"en van het Berlijnse Huis van Afge
vaardigden (SPD en CDU) vertellen
"'erover de wonderlijkste dingen,
^eem bijvoorbeeld de situatie bji cjo
gemeentelijke bedrijven. Het elektrici
ens-, gas- en watemet is in tweeën
gesneden. Men stelle zich dit in concre
te voor. Het leidingen- en buizenstelsel
Van het oosten en het westen der stad

éénn^eheeianDe0UdSlï5r vanzelfsprekend

echter vrijwel <7 indmgen zijn thans
verbroken w .overal aan de „grens"
n* buizen, die op enkele tien-

I" Amerika is dezer dagen heel wat
kritiek geleverd op het recente op-
c:- treden van de minister van Finan-
l®h, Robert B. Anderson, in Bonn. Die
t 'lek kan Eisenhower zich ook aan-
sia want gebleken is, dat de pre
scient persoonlek de missie van An
derson gearrangeerd heeft, tegen de
adviezen van enkele topfunctionarissen

Eisenhower maakt zich grote zorgen
pver de positie van de Amerikaanse
Je talingsbalans, en hij heeft nog vóór
vin vertrek uit het Witte Huis een be-
s'n willen maken met de verbetering

An die positie. Amerika raakt de laat-
ëe paar jaar meer dollars kwijt dan
At binnen krijgt, en de Amerikaanse
SUdreserve slinkt op onrustbarende
j lze. De president heeft deze kwalijke
{"wikkeling op de eerste plaats trach-
k" te stuiten door 'n bezuinigingsmaat-
gel af te kondigen die betrekking
A®ft op de Amerikaanse troepen in
At buitenland. In de toekomst zullen
n°rikaanse militairen die naar pos-

!an

ln 'd het buitenland gestuurd worden
ger ?"zienlijk mindere mate dan vroe-
e/j ^temming krijgen hun vrouwen
hoJ',nderen mee te nemen. Aldus
Veer „i?» Amerikaanse schatkist onge-

snaren Dulljar? .dol,lar Pe* jaar te be-
'sl«« IS uiteraard in mi
litaire kringen met weinig enthousias
me begroet en ook het ministerie van
Defensie heeft er zich tegen verzet.

Maai' Eisenhower wilde nog verder
laan Hij wilde Adenauer bewegen een
Rink deel te dragen van de Jaarlijkse
Vë do Amerikaanse divisies m

Men van de Amer de

Bondsrepubliek. onderhandelin-

Tnaar de Westduitste hoofdstad te

na!

ten.

an te voren was al bekend g
den, dat Anderson een byu g
van minstens zeshonderd muj"
dollar per jaw.

zou vragen. Vóór
Andersons vertrek
naar Bonn was
het al duidelijk,
dat Adenauer
niet op een derge-
J lijk verzoek zou
ingaan. De Ame-
Ejjguise ambassadeur in Bonn had
"Ijj Niower dan ook laten weten, dat
'JJoesjderson maar niet naar Duitsland
j>een sturen, omdat de missie toch
fkaan cces zou hebben. Maar de Ame-
ten en® president wilde niet luiste-
°ok nietde verwachte gevolgen zijn dan

AnderJlitgebleven'
tisoh nr,„" 's in Bonn bijzonder ontac-
er on pg®treden. Hij heeft de Duitsers
veel hotL ezen> dat zij er financieel
1 kanoJ voorstonden dan de Ameri-
Arj„Jl' en wilde niet luisteren naar
VolcpnHers tegenargumenten. Nu er
jaar Bondsdagverkiezingen
I oraen gehouden, voelt de Bondskanse-
er er weinig voor Amerika betalingen
doen, die de Duitsers zouden herin
neren aan de hoogst impopulaire be-
r.-ttingskosten die Bonn tot voor enige
"Jd moest dragen. Maar afgezien van
h gegrondheid van de Duitse bezwa-
:eh had Anderson nooit mogen sugge-
,.?ren, dat A nerika wel eens troepen
ult Europa zou kunnen gaan terugtrek-
j als de Duitsers niet wilden beta-
t®". Dat hij een dergelijke suggestie
£ch gedaan heeft, is hem niet alleen
h: Bonn maar ook ln sommige Was-

lüïgt°nse regeringskringen hoogst kwa-
l»'K genomen. De garantie dat Ameri-
h zSh soldaten niet naar huis zal stu-
tp"' is een van de peilers van de wes-
bSls,e defensiepolitiek. Óp het State De-
AvJtement en in het Pentagon (waar het
Spjtefikaanse ministerie van Defensie
ken 's men dan ook danig geschrok-
ov" van Andersons dreigement tegen-
r Adenauer.

1" Bonn is men niet vergeten, wat
Amerika in de eerste na-oorlogse
mü?ren heeft gedaan voor de econo-

latid 6 wederopbouw van West-Duits-
cjpu' Adenauer wil wel degelijk finan-
Statp "ulP verlenen aan de Verenigde
ahdo^' wenst daarvoor echter een
door a vorm te kiezen, dan die welke
gS2i Anderson werd voorgesteld. Aan-
an<W Anderson echter niet over een
Arneru, re£eling wilde praten, krügt
*ika nu voorlopig helemaal niets.
ÊÓnn i son had z'ch op zijn reis naar
kaan.i vergezellen door de Ameri-
2ako„ ""derminister van Buitenlandse
beeft ou8las Dillon. Maar DUlon
ttiet A?a aBoop van de besprekingen
dat vj nauer, duidelijk laten blijken,
°ver ri helemaal niet te spreken was
®1inanorrnanier waarop de minister van
Voerd luid de onderhandelingen ge-

Veï^e Missie van Anderson wordt door
hteuwoI,i.<ïrikanen beschouwd als een
Vlezen ?lunder van Eisenhower. Zij
gen he ff1 deze affail"e niet bijgedra-
ititemo7 tot de versterking van het
de a5? Prestige van de Verenig-

hedv h„p' hm de president-elec4Ken-
Amerikf„ 4 voor de ongelukkige

vori»P s-Duite besprekingen van
dat In J?eek al herhaaldelijk gezegd,
hewina V,e'-ebt jaar van Eisenhowers
ïieniiij, Amerikaanse prestige aan-
"uk is gedaald.

Hier loopt de grens tussen West-Berlijn en de Sovjet-zone van Duitsland door de

rivier de Havel.

tallen meters afstand van elkaar
staan, ontvangen nu hun licht, gas en
water uit twee geheel verschillende
bronnen. Een praktisch probleem voor
West-Berlijn: het is niet mogelijk inge
val van stagnatie bijvoorbeeld bij de
electriciteitsvoorziening terug te vallen
op de reserve, die door andere electri-
citeitsbedrijven geboden kan worden in
wat we in Nederland een koppelnet
noemen. Ergo, het electriciteitsbedrijf
van West-Berlijn moet geëquipeerd zijn
voor een top-voorziening met nog een
marge erbij, hetgeen uiteraard econo
misch onrendabel is. Zoeven werd ge
zegd, dat de diensten in de twee stads
delen „bijna" geheel los van elkaar
staan. De beperking duidt op de ver
bindingen, die er hier en daar toch nog
wel bestaar., maar als men daar de
details van hoort wordt het beeld nog
veel dwazer. Een voorbeeld: het komt
vrij regelmatig voor, dat Oostduitse lo
comotieven, die van het zuiden naar
het noorden in de Sovjetzöne gaan, een
West-Berlijns station aandoen. Ze wor
den dan voorzien van West-Berlijns wa
ter: men registreert precies de hoeveel
heid en 's avonds wordt eenzelfde
kwantum netjes van het oosten naar

het westen teruggepompt

In één opzicht is Berlijn tot nu toe
nog ongedeeld .namelijk wat de riole
ring betreft. De smurrie van het wes
ten komt nog altijd terecht in het oos
ten. De verklaring voor het voortduren
van deze situatie schijnt te zijn, dat
Oost-Berlijn zelf complicaties vreest
wanheer het West-Berlijn in dit opzicht
last gaat bezorgen. Om zijn vuilnis
kwijt te raken heeft het geïsoleerde
West-Berlijn echter kostbare voorzie
ningen moeten treffen. Voor zover er

telefoonverkeer is tussen de twee
stadsdelen loopt dit over een centrale,
die helemaal in Frankfurt staat. Er is
nog één telexverbinding tussen West
en Oost-Berlijn. op een bijkantcortje.
De gemeentelijke trams en bussen
gaan aan beide kanten tot de sectoren-
grens.

Bijzonder vreemde dingen gebeu-
Dfn °°k bij het optreden van po
litie, brandweer enz. Het is voorge
komen, dat er ergens aan de secto-
rengrens in Oost-Berlijn een huis af
brandde; de West-Berlijnse brand
weer was bij de hand, maar kon
niet ingrijpen. Er zijn straten, waar
van de weg en de trottoirs tot de
Sovjetsector behoren, doch de huizen
aan de ene kant met de voortuintjes
erbij tot de westelijke sector en om
gekeerd. Enkele weker geleden ge-
,oe!J, ongeluk in de Strese-
mannstra.at. Er lag een slachtoffer
Pp "Oostelijke weg. De „Volkspo-
lizei had hel ongeluk echter niet ge
zien. Bé mensen in de „westelijke"
huizen zagen het wel, doch konden
er niet een ambulancewagen op af
sturen. Het slaclstoffer Weef geruime
tijd liggen voor er hulp geboden
werd.

De gespletenheid van de stad werkt
zelfs floor tot m de dood ce
West-Berliiner kan maar net z0

naar het graf van een famiineiid gaan

dat in Oost-Berlijnse aarde wst De

permanente pasjes, die da n_
stonden, liepen onlangs af-
heid van Allerzielen toonde men vau
oostelijke zijde echter weer emg 1
plesse: er werd een regeling aig
digd, waardoor West-Berlijners op v
toon van o.a. een grafbewijs pp
Alexanderplatz een vergunning Konae
aanvragen voor kerkhofbezoek.

West-Berlijn biedt heel wat ruimte,
het is een stad van 480 km2 met rond
2 min. inwoners. Een stad met ve
le ontspanningsmogelijkheden, ook m
de natuur. Maar de gedachte, dat
men in vrijheid niet verder kan
gaan dan de nu eenmaal bestaande
grenzen, moet wel eens benauwend
werken. Men wil toch wel eens ver
der weg. Er worden voor de West-
Berlijners, die niet een vliegtocht
naar de Bondsrepubliek of verder
Kunnen betalen (15 tot 20 procent van
f!treizen.. Saat door de lucht) in de
etfd speciale autobussen inge-
ZU' „en. Jfist dan over een van de
Qrf,fioF„A„atl°,neerde routes door de
de communistische
zvm hinderlijk. Vaak duren
ze maar een half uur, soms echter

MveneuurUr ®n een enkele maal zeUs

Het is altijd ongewis. De industrie ln

Burgemeester Franz Amrehn, de plaats
vervanger van Willi Brandt.

West-Berlijn moet het natuurlijk heb
ben van haar contacten met West-
Europa. Kortgeleden is men echter in
eens begonnen bij het goederenvervoer
door de Sovjetzöne te vragen naar de
eindbestemming van de produkten, die
de West-Berlijnse industrie uitvoerde.
Dit biedt een mogelijkheid voor aller
lei chicanes. Jamemmers, telefoontoe
stellen, bierflesjes enz. zouden voor de
„Bundeswehr" kunnen zijn en dan is
de boot aan! Een chauffeur, die artike
len van Telefunken uit West-Berlijn
naar de Bondsrepubliek vervoer
de, werd twaalf uur ondervraagd; het
was een louter politieke ondervraging!

„Toch moet men zich hierdoor niet
van de wijs laten brengen," zegt bur
gemeester Amrehn. „Wij in Berlijn
zijn gewoon geraakt aan plagerijen.
De pers in het westen maakt zich
nogal eens druk over kleine inciden
ten. Wij blijven er heel kalm bij.
voor de Berlijners zou de zaak al
leen maar zorgwekkend worden wan
neer de vrije wereld wankelmoedig
wordt ten aanzien van Berlijn." De
ze zelfde visie krijgt men te horen
van vrijwel iedere Berlijner: de ge
meenteraadsleden en de vakbonds
leiders, de hotelportier, de taxichauf
feur en de man in het warme-worst-
stalletje, zij allen zeggen: „Als het
westen ons niet in de steek laat, dan
houden wij het wel uit."

Men waarschuwt voor de Russi
sche „salami"-tactiek: telkens
een dun schijfje van de worst
afsnijden totdat er tenslotte niets meer
over is. Het gelukt de Sovjets menig
maal in de wereld een valse voorstel
ling van zaken ingang te doen vinden.
Zo is het geen uitdaging tegenover het
oosten wanneer het parlement van de
Bondsrepubliek in Berlijn zou vergade
ren. Het is een normaal recht; vroe
ger werd het door het regiem van Pan-
kow zelfs gezien als een teken van een
goede gezindheid tot hereniging. Waar
om aarzelt het parlement, zo vragen
velen in West-Berltjn.

Burgemeester Amrehn bewaart
over deze kwestie een politiek stil
zwijgen. Dr. Amrehn is reeds zes
jaar burgemeester. Vanwege de uit
zonderlijke situatie in deze stad wer
ken in Berlijn de S.P.D. en de C.D.U.
samen. Willi Brandt, de „Oberburge-
meister", is van de S.P.D.zijn
plaatsvervanger Amrehn is een man
van de C.D.Ü. Ik vraag hem hoe hij
het vindt op deze belangrijke post te
staan. Zijn antwoord: „Als advocaat
had ik het vroeger heel wat rusti
ger. Burgemeester zijn in deze stad
is zeer inspannend, maar het is wel
boeiend politiek werk."

Officiële contacten tussen het westen
en het oosten van de stad zijn er niet.
Maar de sectorengrens is nog niet een
„ijzeren gordijn". (Het blijft trouwens
wat het ijzeren gordijn tussen de Bonds
republiek en de Sovjetzöne betreft
merkwaardi0, dat het bijvoorbeeld mo
gelijk ismet Kerstmis geschenken,
zelfs bepaalde boeken, van het oosten
naar het westen te sturen). De afschei-
mng doet in sommige opzichten meer
"enken aan een kralengordijn, zoals
men dat in zuidelijker streken voor de
nn 6?hangt. De vreemdeling komt
tni? bd gemakkelijk de oostelijke sec-
"mnen. Dr werken arbeiders uit
t oosten in het westen en omgekeerd.
hnno-c+S 'or de SPD zelfs een

rornmn°PÏÏerkelÜk politiek contact: de
fi?n m7"IS,tlsche Partij is in West-Ber-

Oost-Beffhn Hoe" dV°ciallstisch® ?n

Hp RerUiüo' e verder men zich in
meer men LslUaties verdiept, hoe
deze gespleten conclusie komt, dat
He nnlitiel,, ?tad waarschijnlijk wel

hele wereld^s. ^kste stad van de
TON ELIAS.

Retlficatle

In T?n?i=eVr='dei artikel „Gesprekken
niet Duitsers (verschenen op 26 no
vember) is een fout gemaakt bh de
vermelding van de aantallen verdre
venen en PvnleJlngen' die thans in
de Bondsrepubliek wonen. Er verblij
ven in West-Duitsland rond 91/» miljoen
mensen uit h-t oosten en circa 3v. mil-

joen vluchtelingen uit de Sovjetzöne
(niet 4Vi miljoen vluchtelingen, zoals
vermeld werd). Hierdoor komt men op
een totaal van 13 miljoen mensen van
elders, d.w.z. dat zoals m het ar
tikel ook gesteld werd op iedere vier
inwoners van de Bondsrepubliek er een
ofwel verdrevene ofwel vluchteling is.