Spaanse Kerk distancieert
zich van de aristocratie
Moboetoe dreigt Egypte
met afdamming van Nijl
Pi!
i I
Onaantrekkelijke erfenis
c
Opmerkelijk dagbladartikel
van wijbisschop van Valencia
H
Sovjet-Unie eist vrijlating van
ex-premier Loemoemba
Prestatie belangrijker dan afstamming
Moskou strooit
voor Marokko
Samenwerking
van Afrikaanse
landen
Boude taal van „sterke man"
Gezamenlijk leger?
Keizerin van Iran
bedankt Nederland
DINSDAG 6 DECEMBER 1960
PAGINA 7
(Van een medewerker in
Spanje)
MADRID, dec. De wijbis
schop van Valencia, dr. Ra
fael Gonzales Moralejo, heeft
zich door een aantal publikaties
over de sociale kwestie en door
een uitgebreide activiteit als do
cent laten kennen als de leidende
sociaal-theoreticus van het Spaan
se episcopaat. Als zodanig heeft
hij thans veel opzien gebaard
door een artikel over een volle
pagina, dat onder de titel „De
BUITENLANDSE
kroniek
HMH* 41
aristocratie, waaraan Spanje be
hoefte heeft" in het Madrileense
dagblad „Ya" is verschenen. Na
een diepgaande analyse van het
voor Spanje en ook voor de Spaan
se katholieken zo kenmerkende
tekortschieten van het sociaal
geweten een gebrek dat de
Spaanse Kerk, naar zij zelf toe
geeft, niet heeft kunnen ophef
fen spreekt de bisschop over
de mogelijkheden om dit kwaad,
dat als nationale misstand zo
zwaar op Kerk en godsdienst
drukt, weg te nemen. Spanje, zo
heet het, heeft een nieuwe aris
tocratie nodig. Een ware aristo
cratie des volks, niet een van het
bloed en de adellijke titel, niet
een van het embleem en het bezit.
Ook thuis coöperatie
Onvergetelijk Santa Klausfeest
MENSONWAARDIG
ll&L
5 mei op 5 december
Insignes voor Corkum
door
JOSEPH ALSOP
„Schots en scheef"
ads-
,10»
In artikel vier van het Handvest
van de Verenigde Naties wordt be
paald, dat het lidmaatschap van de
volkerenorganisatie open staat voor al
le „vredelievende staten". In hetzelf
de artikel wordt echter ook gezegd, dat
de beslissing over de toelating van
"jen nieuwe staat wordt genomen door
"e Algemene Vergadering, op aanbe
veling van de Veiligheidsraad. En in
artikel zevenentwintig van het Hand-
Vest kan men lezen, dat de besluiten
Van de Veiligheidsraad minstens moe
ten worden onderschreven door de vijf
Permanente leden van dit college. Zo
lang de Veiligheidsraad bestaat, heeft
het permanente lid Rusland nu al 19
keer gebruik gemaakt van dit zoge
naamde vetorecht. Het jongste veto van
de Sovjet-Unie had betrekking op het
voorstel het lidmaatschap van de V.N.
toe te kennen aan een jonge Afrikaan
se staat, Mauritanië. Mauritanië had
het honderdste lid van de V.N. moeten
worden, maar Moskou heeft dit ver
hinderd.
Rusland heeft de kwestie van de toe
lating van Mauritanië gekoppeld aan
de eis dat Buiten-Mongolië als lid van
dé V.N. zou worden erkend. De wester
se mogendheden verzetten zich echter
al sinds 1946 tegen opneming in de vol
kerenorganisatie van Buiten-Mongolië,
omdat dit land een satelliet van Mos
kou is, en omdat de buitenlandse poli
tiek van dit land voor zover die
hestaat praktisch identiek is met
die van hr allerminst „vredelievende,"
land de Sovjet-
r Unie. Rusland
heeft nu de schijn
gewekt, dat het
de affaire Mauri
tanië slechts heeft
willen gebruiken
J °m Buiten-Mon-
eens in de V N. £end^
sen suggereerden, dat zij bereid waren
tot een soort van koehandel. Als het
westen zich niet zou verzetten tegen
de toelating van de Aziatische Sovjet
satelliet, zou Rusland zich niet verzet
ten tegen de toelating van het westers-
gezindë Noord-Afrikaanse land. Maar
ln feite wist Moskou bij voorbaat, dat
de westerse mogendheden in de kwes
tie Buiten-Mongolië niet zouden toege
ven.
Het ware motief voor Ruslands
houding is geweest, dat Moskou
geen onvriendelijk gebaar wloe
maken tegenover Marokko. Marokko
Wenst immers Mauritanië niet te er
kennen. Volgens de Marokkaanse rege
ring hoort Mauritanië bij Marokko en
Was de uitroeping van de Mauritaan-
se onafhankelijkheid, vorige week vrij
dag, een onwettige daad. De Marok
kanen die indertijd, toen hun land nog
°®stond uit een Frans en een Spaans
f ^otectoraat, de mond vol hadden van
J''echt op zelfbeschikking, kennen dit
op hun beurt, niet aan Maurita-
toe. (De kwestie Mauritanië is dan
ook wei vergeleken met de kwestie
lf-T - Uitiea)'
Mauritanië, een land dat ruim der
tig maal zo groot is als Nederland,
heeft slechts 650.000 inwoners. Het heeft
mmder dan l inwoner per vierkante ki
lometer. De bevolking bestaat vooral
Uit Moren een vermenging van Ara
bieren en Berbers. (Aangezien het van
daag 8 december is, zou men kunnen
opmerken dat het het land van Zwarte
Riet is). Bij verkiezingen die vorm iaar
Werden gehouden, kreeg de partij van
öe grote strijder voor de onafhanke
lijkheid, premier Ould Daddah alle
^eertig zetels van het parlement.' Van-
af dat moment waren de Mauritaniërs
hun weg naar zelfstandigheid niet
m«er te stuiten, zelfs niet door Rabat.
Moskou pleegt ook veel ophef t/> ma-
van het recht van zelfbeschikking
!?or de volkeren van Afrika en Azië.
2>aar voor de Mauritaniërs maken de
?dssen een uitzondering, zoals zij dat
k voor de Papoea's doen.
\/T arokko is boos op de. westerse
VJ_ mogendheden Frankrijk en Ame-
rika, omdat deze landen de
„ijrokkaanse aanspraken op Maurita-
k'6 niet hebben willen steunen. Mos-
t°ü ziet nu een kans de verwijdering
L vergroten die ontstaan Is tussen Ra-
gjjt enerzfjds en Parijs en Washington
k0S.enzijds. Een jaar geleden hebben
sirtilnS Mohammed de Vijfde en pre-
uu=ht Eisenhower afgesproken, dat
Ses .ök eind 1963 de Amerikaanse ba-
In Jn Marokko ontruimd zouden zijn.
A.m rusland hoopt men, dat de anti-
Dkaanse stemming in Marokko der-
sq zal toenemen, dat de Amerikaan-
geefpepen eerder het land worden uit-
geR ?'d. Marokko heeft enkele weken
gen n een aantal militaire vliegtui-
de Rvan Rusland cadeau gekregen, en
Van j ,e,n beijveren zich de sympathie
te ,,d® Marokki
r!-\rrVCJ-aiaüi uc oy uipauuc
a»T Marokkanen te winnen, ten kos-
toe te'"te'n'^ebben de
\rav* wnuisbii IC »v ziiiig;!!, t
Met v. ankrök en Amerika.
nun weigering Mauritanië tot de
'V.N.
echter"c le laten hebben de Russen
keren een aantal jonge Afrikaanse vol-
tanië Jl00r h,et hoofd gestoten. Mauri
ce 4?.;,niet immers de sympathie van
de p 'kaanse staten die lid zijn van
Van. a2,se Gemeenschap, alsmede
den - tunesie. Le Tunesische presi-
Marikk*™guAba' £ee£t 'mmers in het
eÜdevanaS"^raUrl-t.aa1Se Reschll de
!e kctotpn i echter ongetwijfeld al-
gon, en te?,?n olkaar afgewo-
gekómen 13 kePne'0k tot de conclusie
81 Marokk-n et °P et °8enhlik voet
je «fokko moet steunen.
De tijden, waarin geboren edellieden,
die hartstochtelijk een terugkeer naar
het verleden wensten, het voor het zeg
gen hadden er aanspraak maakten op
de leiding, zijn voorbij. De bisschop
schroomt niet te spreken van een „ge
lukkig voorbije tlju" en op die manier
laat hij doorschemeren, dat do oude
adel aan voorbeeldigheid heeft ingeboet.
Spanje wenst nu een nieuwe aristocra
tie, gevormd door mensen, die net een
deugd achten de maatschappij te die
nen.
Om tot zulk een nieuwe aristocratie
te geraken is het nodig de werkelijke
talenten de gelegenheid te geven zich
te ontplooien, zonder dat er gelet wordt
op de luxe van de wieg. Alleen die laag
van de maatschappij, die tegemoet
komt aan de sociale behoeften van het
volk, mag aanspraak maken op de po
sitie van een aristocratie.
De aristocratie, waaraan Spanje be
hoefte heeft, moet gedragen worden
door mannen, die in dienst van de
maatschappij iets hebben gepresteerd,
die in staat zijn te regeren, vastbeslo
ten zijn nieuwe wegen in te slaan, die
gehard zijn in de strijd en die bereid
zijn het risico van grote economische,
politieke en sociale experimenten te
aanvaarden. Slechts een dergelijke adel
zou het grote werk van de transforma
tie van Spanje tot een beter vaderland
kunnen voleindigen.
Als een bisschop zulk een toon aan
slaat in een land, waar de oude erfe
lijke adel nog altijd een grote maat
schappelijke rol speelt en waar het be-
frip prestatie een ondergeschikte bete-
enis heeft, is dat zeer opmerkelijk.
De Spaanse adel maakt ook heden
ten dage nog aanspraak op het voor
recht van hoge ambten en posities en
hij bezit een groot deel van de natio
nale rijkdom. De sociale structuur
van het land wordt, evenals in het
verleden, nog in vérgaande mate be
paald door de overheersende maat
schappelijke plaats van de aristocra
tie.
""U
*iScnhedecfY?niftheid~sraad heeft de Rus-
StrooiH interklaas voor Marokko ge-
d- ten koste van Zwarte Piet.
et artikel ls te opmerkelijker,
omdat het thema van een nieuwe
volksadel en van een zich distan-
ciëren van de oude adel afkomstig is
van hoge kerkelijke zijde. De Spaanse
Kerk, die in de adel eens een krachtige
steun zag, heeft zodoende trouwens niet
voor de eerste keer kleur bekend. Zij
heeft zich de afgelopen jaren dikwijls
en in scherpe bewoordingen van deze
kringen gedistancieerd en hun aan
spraak op leiding klaar en duidelijk be-
Eru zij. hier herinnerd aan de
van Ma?aS=UljlginF' die de bisschop
van Malaga, dr. Angel Herrera des
tijds heeft uitgesproken naar aanleiding
van de weinig maatschappelijke houl
ding van de adellijke grootgrondbezit
ters.
Er bestaat nauwelijks twijfel aan, dat
de jongste en krachtigste afwijzing van
de politieke en intellectuele aanspraken
van de adellijke bovenlaag niet de uit-
met een nieuwe adel nieuwe paden zou
willen begaan.
De Spaanse Kerk schjjnt door deze
positie-keuze ook het eeuwige verwijt te
willen ontzenuwen, dat zij heult met de
bovenlaag, een verwijt, dat haar mede
verantwoordelijkheid voor het maat
schappelijk tekortschieten impliceert.
Aan de andere zijde kan men uit het
betoog opmaken, dat de pogingen van
mondiger geworden leken, van de jonge
clerus en van de toekomstige priesters
op de seminarie om de Kerk uit haar
passiviteit te leiden naar een actievere
deelneming aan de maatschappelijke
transformatie van Spanje, niet zonder
resultaat zijn gebleven. Parallel aan de
§eneratie van nieuwe priesters wil nu
lijkbaar ook de generatie van nieuwe
bisschoppen wijbisschop Moralejo is
een van de jongste Spaanse bisschop
pen de standpunten herzien.
Ook met het oog op de toekomsti
ge Spaanse regeringsvorm zijn
de verklaringen van de bisschop
van belang. Het is de algemene opvat
ting, dat de traditionele binding van de
dynastie aan de adel een van de groot
ste bezwaren zou zijn van een herstel
van de monarchie, die, krachtens de
wet op de opvolging, Franco eens zal
aflossen. De vrees voor een versterking
van de oude heersende kringen en voor
Gen terugval in de toestanden van net
verleden is een van de redenen, waar
om brede kringen van de bevolking een
herstel van de monarchic met scepsis
beoordelen. De duidelijke afwijzing door
de Kerk van de oude leidende boven
laag kan voor de oplossing van het pro
bleem van de opvolging, waarbij ook
de Kerk sterk geïnteresseerd moet zijn,
alleen maar gunstig zijn.
ACCRA, 6 dec. (Rtr.) Keizer Haile
Selassie van Ethiopië heeft tijdens be-
sprekingen te Accra met president
Nltroema van Ghana erin toegestemd
het voorstel tot de instelling van een
Afrikaans opperbevel „onmiddellijk"
in overweging te nemen. Dit is bekend
gemaakt in een gemeenschappelijk
communiqué terwijl de keizer naar Li
berie vertrok na een officieel bezoek
van vjjf dagen aan Accra.
Volgens het communiqué hebben de
twee staatshoofden overeenstemming be
reikt over een aantal zaken, waaronder
de volgende:
1. De eenheid van Afrikaanse Staten
is een noodzakelijkheid waarnaar met
kracht gestreefd moet worden in het
belang van de Afrikaanse solidariteit en
veiligheid;
2. De gebeurtenissen In Congo duiden
erop, dat onafhankelijke landen en an
dere gebieden van Afrika niet veilig zijn
en dat uiterste waakzaamheid is gebo
den willen onafhankelijke Afrikaanse
Staten hun zwaarbevochten onafhanke
lijkheid handhaven en vrijheid verkrij
gen voor hen die nog voor de vrijheid
vechten;
3. In het licht van de jongste gebeur
tenissen in Afrika bestaat thans de be
hoefte aan verenigde actie. Beide staats
hoofden zjjn het erover eens, dat het
voorstel tot oprichting van een Afri
kaans opperbevel onmiddellijk overwo
gen dient te worden;
4. Er dienen onmiddellijk stappen ge-
daan te worden door de onafhankelijke
Afrikaanse landen om een Afrikaanse
monetaire zone met een centrale bank
tot stand te brengen.
President Nasser van de V.A.R. heeft
brieven gezonden aan zeven regeringen
die troepen gezonden hebben voor de
V.N.-strijdmacht in Congo, aldus is van
officiële zijde gezegd. De brieven hou
den verband met „de kritieke situatie in
Congo".
I1 oen de heer M. J. van Huiten,
vandaag veertig jaar geleden,
als zestienjarige volontair voor
het eerst naar de Drunense zuivelfa
briek vertrok, heeft zijn moeder hem
met zorg nagekeken: van de boerderij
naar de fabriek was in die tijd nog een
stap waarover zwaar gepiekerd werd,
Maar er waren in het ouderlijk gezin
zes jongens en op de boerderij kon
den er maar twee blijven. De zuivelfa
briek was overigens een vertrouwde
boerenonderneming: een coöperatief
bedrijf, dat onder leiding stond van
een rasechte boer: P. van Kessel,
„een man met een goed stel hersens
en handen om te werken", zoals de
heer Van Huiten zegt, maar daarbij,
ondanks zijn vrijgezellenstaat, een
ware vader voor de jonge knecht die
hem later zou opvolgen. Na een jaar
werd de jonge Van Huiten bij wie
het evenmin aan hersens en werk
lust mankeerde al assistent. Hij
ging zich toen bekwamen in boek
houden en later fietste hij elke week
naar Breda om daar de zuivelcur-
sus te volgen. Dat viel niet altijd mee
want op de lagere school die hij
met zjjn elfde jaar had doorlopen
was rekenen het voornaamste vak ge
weest. Verder had hi) er „een beetje
taal" gehad en alleen in het zesde
leerjaar was er wat natuur- en schei
kunde aan te pas gekomen. Maar in
1929 behaalde de heer Van Huiten het
einddiploma van assistent-directeur
en toen het bestuur in 1942 een opvol
ger zocht voor de heer Van Kessel,
werd er niet lang over gepraat. De
fabriek was enkele jaren tevoren
grondig verbouwd. Vorig jaar is ze an
dermaal gemoderniseerd, waarbij
op elektriciteit is overgeschakeld. Het
is een modern bedrijf, en dat is ook de
trots van de directeur. Hij zit, in een
witte jas, wat ongemakkelijk achter
zijn bureau en geeft zelf al dadelijk
toe, dat hij het daar nooit lang uit
houdt, omdat hij zich nu eenmaal
beter thuisvoelt in de fabriek. Maar
al moet het daar modern en model
zjjn, dat betekent niet, dat de heer
Van Huiten zich laat verleiden tot on
nodige investering. „Liefhebberijen
mogen nooit ten koste van de uitbe
taling gaan", is zjjn nuchter stand
punt. „Ik denk nog altijd terug aan
de tijd toen ik pas hier was en toen
het de boeren nog slecht ging. Niet dat
ik boerenapostel wil spelen, maar ik
heb toch altijd de gedachte gehad, dat
ik weinig behoeften moet scheppen en
liever iets voor de boeren moet doen".
TT et is voor de 73 Westberlijnse kinderen, die op het Sinterklaas-leest van
i I de DAF in Eindhoven te gast waren, een onvergetelijke dag geworden.
En niet alleen van de directie waren zij de gasten. Het gehele personeel
van de DAF heeft zich beijverd om dit Santa Klaus-feest voor de kleintjes tot iets
zeer bijzonders te maken. De Berlijnerties maakten o.a. in een grote stoomboot
in gezelschap van de Sint, Piet en de beer uit het stadsivapen, een tocht over
het fabrieksterrein. De kinderen waren overgelukkig. Zij werden in warme
wlnterkleding gestoken en mochten zelf nieuwe schoenen uitzoeken. De climax
kwam toen zij een keuze mochten doen uit de rijk voorziene speelgoederenvoor-
raad, die voor hen was uitgestald. Bij dit feest waren o.a. de burgemeesters van
Eindhoven en Geldrop aanwezig.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiimiiitmmtiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitmiimi
gezegd tot een met open mond naar
LEOPOLDSTAD, 6 dec. (AFP, Rtr,
UPI) Kolonel Moboetoe, de militai
re machthebber in Congo, heeft ge
dreigd een zijns inziens „belangrijke"
zijrivier van de Nijl af te laten dam
men, wanneer Egypte en Soedan de
afscheidingsbeweging ten gunste van
Loemoemba in Stanleystad blijven steu
nen. Volgens de Congolese „sterke nan"
zouden Egypte en Soedan zeer ge
dupeerd zijn door die maatregel. Hij
liet zich echter niet uit over de wa
terbouwkundige consequenties van de
afdamming van de (Witte) Nijl waar
van een pril gedeelte, tussen Eduard-
meer en Albertmeer inderdaad binnen
de grenzen van Congo stroomt noch
over de technische uitvoerbaarheid van
zijn dreigement, maar bepaalde zich
tot de opmerking dat „het water van
ons is", en dat desnoods zijn hele le
ger aan de afdamming zou werken.
Volgens Moboetoe zou de uitroeping
van de onafhankelijkheid van Oost-pro
vincie door de Loemoemba-volgeling
Saloemoe slechts een holle frase zijn.
De „sterke man" deelde nog mee, dat
Loemoemba pas berecht zal worden
wanneer de parlementsleden, die door
Saloemoe gevangen worden gehouden
in Stanleystad, in vrijheid gesteld zijn.
Voorts wees Moboetoe er op, dat zijn
troepen Stanleystad omsingeld hebben.
In die stad zouden zich agenten van de
Verenigde Arabische Republiek bevin
den, die ook in Congo aanhangers po
gen te vinden voor de pan-islamitische
gedachte.
Sovjet-Unie eist aldus het Rus
sische persbureau Tass in de Ver
enigde Naties en in de Veiligheidsraad
een onmiddellijk debat over de jong
ste ontwikkelingen in Congo. Rusland
drukking is van de particuliere mening ei«t voorts de onmiddellijke vrijlating
drukking. a»* I van Loemoemba en de ontwaDemner
van de
maar dat z« mag I Yan Loemoemba en de ontwapening
van de Kerk die d^or de V.N. van de „benden van Mo-
gelden als de stem van de Kerk, die hoetoe>,_ AUe Belgen moeten van de
Sovjets Congo verlaten en een Afro-
Aziatische commissie moet eens na
gaan, welke landen Moboetoe de wa
pens leveren, waarmee hij zijn acties
voert.
Premier Nehroe van Indië heeft gis
teren de toestand in Congo, speciaal
de arrestatie en mishandeling van Loe
moemba, zorgwekkend genoemd. Hij
vond het nuttig effect van de V.N.-po-
litiemacht in Congo thans zeer gering.
Loemoeml i wordt aldus deelde
secretaris-generaal Hammarskjöld van
de V.N. gisteravond mee onder
„mensonwaardige omstandigheden ge
vangen gehouden. Dit is hem gebleken
uit een rapport van zijn speciale ver
tegenwoordiger in Congo, de Indiër
Dayal. Loemoemba zou ernstig gewond
zijn door mishandelingen van Congole
se soldaten. Zijn hoofd is kaalgescho
ren en zijn handen blijven geboeid. De
hygiene in Loemoemba's cel zou on
menselijk slecht zijn. De V.N. heeft ter
zake stappen ondernomen bij president
Kasavoeboe en ook bij de voorzitter
van de (de facto erkende) Raad van
Commissarissen.
DEN HAAG, 5 dec. Keizerin Farah
van Iran heeft aan de ambassade van
Iran in
y
v' X'V'ï'
hjj beheerde de bibliotheek, verzorg
de van de boeren de administratie
van de controlevereniging, was secre
taris-penningmeester van het Wit-Ge-
le Kruis en van maatschappelijke zorg,
trad op als secretaris van de woning
bouwvereniging en als penningmees
ter van de gezinszorg, allemaal onder
het motto „Je kunt beter werken dan
praten". Niettemin hebben we met de
jubilaris een allergenoeglijkst gesprek
gehad.
Het oponthoud van „Oponthoud"
(de nieuwe korte speelfilm van
Louis A. van Gasteren) is voor-
b(j. Zaterdagmiddag zouden in de Am
sterdamse Valeriusstraat enige bui
tenopnamen worden gemaakt voor de
ze produktie, maar door het zeer
slechte weer kon dit feest helaas niet
doorgaan. Het hele „buitengebeuren"
werd toen naar maandagmiddag ge
plaatst. Louis van Gasteren had ge
luk ditmaal. De zon scheen zowaar
M. J. VAN HULTEN
De heer Van Huiten heeft geen „di
recteur-allures". Hij maakt de in
druk van een eenvoudig en graag wer
kend mens en een verstandig en toe
gewijd huisvader, die al zijn plezier
vindt in zjjn werk en in zijn twaalf
kinderen tellend gezin. Zowel over het
een als over het ander vertelt hij met
liefde en met een overrompelende
openhartigheid. De coöperatieve ge
dachte ligt hem helemaal. Hij voert
ze ook door in zjjn gezin, waar alle
belangrijke zaken ter sprake komen
in de „familieraad", waar alle kinde
ren boven de lagere-school-leeftjjd een
stem in het kapittel hebben. De soli
dariteit laat geen ruimte voor „apart-
heeft aan de amoassaue van Jn d'e. zin' dat d® verdienen-
Wassenaar opdracht gegevende kinderen hun verplichtingen kun-
haar dankbaarheid over te brengen aan
allen in Nederland, die van hun belang
stelling bij de geboorte van de kroon
prins Reza Pahlevi hebben bliik op
geven door het zenden van gelukwensen
en cadeaus. Alle mogelijk! mffiln
zullen gebruikt worden hen recht
streeks en individueel zo spoedie move
lijk te bedanken, maar gezien het bui
tengewoon grote aantal zal dit enige
tijd vergen, aldus de ambassade
nen afkopen met een kostgeld: zolang
ze thuis zijn, dragen ze „elkanders
lasten".
Werken en helpen zijn voor de
heer Van Huiten vanzelfsprekende za
ken. Hij heeft zich dan ook nooit be
perkt tot zijn strikte plichten in fa
briek en gezin, maar activiteiten ont
plooid op allerlei gebied: jarenlang zet
te hij zich in voor het patronaatswerk,
overmoedig, op het brutale af, zon
der zich scrupules te maken over
zijn ongemotiveerd lang wegblijven.
En daar stond dan gistermiddag om
één uur de hele film-meute aangetre
den. Een draaiorgel speelde vrolijke
muziek en uit tal van huizen wapper
de de vaderlandse driekleur. In het
begin waren er nog maar een handje
vol belangstellenden, maar later steeg
dit aantal. Daarmee had Van Gaste
ren opnieuw geluk, want voor de te
verfilmen scène (Bevrijdingsdag 1945.
Amsterdams publiek slaat het binnen
trekken van Canadese troepen gade)
had hij tal van figuranten nodig. Zo
kon het gebeuren dat wij even later
in een ijzige decemberkou met z'n
vijftigen hartstochtelijk twee even
eens huiverende politieagenten toe-
jubelden. Twee agenten, die in wer
kelijkheid alleen tot taak hadden het
verkeer te regelen, maar in onze ver
beelding de gehele Canadese „invasie"
in de hoofdstad moesten voorstellen.
Dit bleek een te grote opgave voor
de bijeengeschraapte menigte. Louis
van Gasteren, staande op een verho
ging, brulde onophoudelijk: „Niet in
de camera kijken, anders kan ik de
hele zaak wel opdoeken; juichen als
of de koningin voorbijtrekt!" Na eni
ge tijd kreeg het juichen inderdaad de
door de regisseur gewenste hartstocht
en de opnamen konden beginnen. Nee
toch niet. „Wilt u die fietsen daar
weghalen alstublieft. In '45 waren er
in het hele land bijna geen fietsen
meer te bekennen". Klaar?. „Hé, die
zwarte Piet daar. Op bevrijdingsdag
waren er geen zwarte Pieten, alleen
maar zwarthandelaren." Dit werd
het spektakel kijkend zwart Pietje,
dat kennelijk zijn plicht op deze vijfd»
december aan het verzuimen was.
Toen kon het spul beginnen. We
juichten en jubelden dat 't een lieve
lust was, zwaaiden met vlaggetjes en
verdrongen elkaar om toch maar niets
van die twee volkomen ongeïnteres
seerde agenten daar voor ons te mis
sen. „Dat was 't", riep big boss Van
Gasteren overstuur. „Machtig jon
gens." Maar dat bleek niet waar.
De scène werd nog vijfmaal overge
daan (die mijnheer met die pet moest
naar voren komen en die moeder met
dat kindje op de arm moest even
op haar tenen gaan staan enz. enz.).
Daarna „zat 't" pas.
Een volgende scène bracht de ac
trice Dorus Smit (kortweg Doortje)
in het beeld. Zij diende, temidden van
de enthousiaste menigte, zich plotse
ling terug te trekken en langzaam
weg te lopen. Waarom? Dat bleef
voorlopig nog een van die vele myste
ries die de film in dit stadium zo
aantrekkelijk maken. Enfin „Doortje"
had zich opgesteld achter een dikke
volksvrouw, luisterend naar de naam
van „moeder Annie". Deze moest op
het beslissende moment één stapje
zijwaarts maken om het door
schmink en mascara versierde
gezichtje van de actrice duidelijk in
het beeld te brengen. Na een viertal
repetities lukte ook dat. Louis van
Gasteren kon tevreden zijn. De figu
ranten werden bedankt en ontvingen
als beloning een uitnodiging voor de
première van „Oponthoud", een lilm
waar de maker zelf hoge verwachtin
gen van koestert. We zijn benieuwd.
7) e raadsleden van Gorkum zul-
II len in de toekomst bij officiële
gelegenheden aan dit insigne
kenbaar zijn. Het vergulde
i
speldje
De vertegenwoordiger van de V.N. in Leopoldstad, de Indiër Dayal, heeft aan
secretaris-generaal Hammarskjöld meegedeeld, dat volgens zijn inlichtingen oud
premier Loemoemba thans onder „mensonwaardige" omstandigheden gevangen
wordt gehouden en dat hij ernstig is mishandeld. Men ziet Loemoemba hier, met
de handen op zijn rug gebonden en zonder bril, dadelijk na zijn gevankelijke
overbrenging naar Leopoldstad. Links de vroegere vice-president van de Senaat,
Joseph Okito, die eveneens gevangen is genomen.
Washington - Nu de oude Ame
rikaanse regering met toene
mend ongeduld wacht op een
teken om Washington te kunnen ver
laten, lijkt het tijdstip voor een po
ging de aard te schatten van de er
fenis, een soort beschrijving dus van
de boedel, die Dwight D. Eisenho
wer in januari zal overdragen aan
John F. Kennedy. Wat president Ei
senhower zelf denkt van het bewind,
dat hij heeft gevoerd, weten wij vrij
goed van de mensen, die hem de
laatste tijd hebben gesproken. Hij is
bitter verontwaardigd - zo zelfs, dat
hij veelvuldig vervalt tot grove solda
tentaal -over het resultaat van de
verkiezingen. Hij is van mening, dat
zijn beleid een reusachtige bijvalsbe
tuiging had verdiend in ae vorm van
een grote overwinning voor vice-pre
sident Nixon. Hij is er oprecht van
overtuigd, dat hij de staatszaken in
een veel gunstiger toestand achter
laat dan hij ze acht jaar geleden aan
trof.
Amerika als geheel is het kenne
lijk met deze hoopvolle schatting van
de president niet eens. Een groeien
de ongerustheid maakt zich meester
van een flinke meerderheid, met in
begrip van grote aantallen Republi
keinen k la Rockefeller, die op Nixon
hebben gestemd. Het is begonnen te
gisten ten tijde van de pijnlijke ont
nuchtering, dat het de Sovjets waren,
die de eerste aardsatelliet lanceer
den. Het gevoel, dat het met Ameri
ka niet allemaal is zoals het behoort,
is nu haast overal doorgedrongen,
met uitzondering misschien van zul
ke afgelegen oorden als de golfter
reinen van Augusta.
Intussen wijzen de harde feiten er
op, dat de toestand van het land
zeer veel ernstiger is dan zelfs de
meesten in de ongeruste sector van
de publieke opinie menen. De bedrei
ging van Berliin is slechts een culmi
nerend zinnebeeld van wat er met de
Amerikaanse en de westelijke positie
in de wereld sinds november 1952 is
gebeurd.
In die jaren, waarvan de meeste
nier in Amerika in zoveel zelfge-
noegzame rust zjjn vergleden,
hebben de Sovjets belangrijke voor
uitgang geboekt in het Midden-Oos
ten. Zij hebben onmetelijke vooruit-
taug geboekt in het chaotische Afri-
a. Zij hebben hun onophoudelijke
druk op zuidoostelijk Azië gehand
haafd. En zelfs in Latijns Amerika
hebben zij nu een belangrijk poli
tiek steunpunt gevestigd, in het Cu
ba van Fidel Castro.
Ieder, die acht jaar geleden zo
somber zou zijn geweest dat hij de
ze ontwikkelingen voorspelde, zou
naar een psychiater zijn verwezen.
Maar heden ten dage is de invloed
van het Kremlin krachtig voelbaar,
niet alleen meer vlakbij de grenzen
van het communistische imperium
zoals in 1952, maar tot op negentig
mijl uit de Amerikaanse kust en in
ieder ander strategisch belangrijk
gebied van de aarde.
En dat is nog niet eens alles. Het
neutralisme ontwikkelt zich in de
eigen boezem van het westelijk bond
genootschap en speciaal in Brittan-
nië, de tweede van de westelijke
bondgenoten. Nu Berlijn gevaar
loopt, verkeei de N.A.V.O. in ver
warring. Ondanks de geruststellende
verklaringen van hei Amerikaanse
ministerie van defensie, wordt het
machtsevenwicht in de wereld er
steeds ongunstiger op. En nadat de
vaststelling van de nationale politiek
van Amerika acht jaren lang is be
heerst door het denkbeeld van de
„gave dollar", is de dollar thans on
rustbarend zwak geworden en de
Amerikaanse economie stagneert, of
erger.
Kortom, de erfenis, die Kennedy
wacht, ziet er verre van aan
lokkelijk uit. Voorts is het zo,
dat de oorzaak van de narigheid niet
ligt bij de blunders, die ambassadeur
A. in land B. heeft begaan of bij po
litiek Y, waarop minister X zo onver
standig heeft aangedrongen. De
moeilijkheden liggen dieper.
De moeilijkheid is, dat de geweldi
ge strijd om de wereldheerschappij
onophoudelijk het uiterste verlangt
van Amerikaans doorzettingsvermo
gen en aan fantasie en aan nationa
le kracht. De Amerkanen kunnen het
slagveld net zo min verlaten of ont
lopen als de Britten dat konden in de
jaren dertig, toen Hitier hen uit
daagde.
Wij, Amerikanen, hebben deze
worsteling niet verzonnen; zi) is on
vermijdelijk en van het resultaat zal
het afhangen, of wij en de hele vrije
wereld haar zullen overleven. En we
hebben bij deze worsteling de afge
lopen jaren zoveel terrein verloren,
omdat we gemakzuchtig zijn geweest
in plaats van energiek, behoudzu h-
tig in plaats van inventief, en omdat
deze houding van ons heeft geleid tot
een ernstige verwaarlozing van het
machtsevenwicht in de wereld.
Dit voortschrijdende, overal om
zich heen grijpende terreinverlies
heeft nog niet die graad van onher
stelbaarheid bereikt, die in de jaren
dertig werd bereikt in München.
Door een grootscheepse inspanning
die wellicht aanzienlijke opofferingen
zal vergen, kan veel van het verlo
ren terrein worden herwonnen.
Het is duidelijk, dat Kennedy be
seft, dat er behoefte bestaat aan een
dergelijke inspanning. Het is het
overheersende thema geweest in zijn
verkiezingscampagne.
Maar Kennedy's denkbeelden over
de manier, waarop die inspanning
zich tot in bijzonderheden zou moe
ten voltrekken, zijn nog niet onthuld
En het blijft vooral de vraag, hoe het
Amerikaanse volk zal reageren, wan
neer het plotseling wordt geconfron
teerd met de werkelijke stand van
de landszaken
Copyright N.Y. Herald Trib.)
toont het stadswapen. Burgemeester
mr. ridder van Rappard heeft het
idee in Frankrijk opgedaan, waar
zo zei hij dergelijke insignes ge
meengoed zijn. In totaal zullen 31
van deze insignes worden aangeschaft.
Onlangs heeft een onzer bestuurs
leden bij de secretarie uwer ge
meente telefonisch geïnfor
meerd naar naam en adres van de
exploitant van een treintje, dat in de
afgelopen zomer door de straten uwer
stad heeft gereden. De ambtenaar, die
de telefoon aannam antwoordde, dat
deze inlichting eerst kon worden ver
strekt nadat vijftig cent aan leges
zou zijn overgemaakt." Aldus begint
het schrijven dat mr. H. J. Theulings,
secretaris van de Oosterhoutse car
navalsstichting „De Smulnarren" ge
richt heeft aan de burgemeester van
Gorinchem.
Er waren nog enkele verrassingen
bij de brief. In de enveloppe zaten
o.a. vijftig losse centen in een plas-
tic zakje: „De kleinst mogelijke munt-
'•-nheid, zulks in overeenstemming
met onze waardering tot het stand
punt ten aanzien van de legeskosten",
aldug mr. Theulings, Ook was er een
onderscheiding bij, een gloedvolle oor
konde, waarin de ambtenaar, die dit
gepresteerd had, door de Oosterhout
se prins, Mienus I, benoemd werd
tot ridder in de orde in het „schots
en scheef beleid".
Het schrijven van de Oosterhoutse
carnavalisten besloot aldus: „Wij ho
pen, dat de brug die tlians tussen uw
en ons gebied wordt geslagen (de
Gorkunwe brug over de Merwede,
waarover nogal het een en ander te
doen is geweest! ook geestelijk een
verbinding zal blijken: uit het huwe
lijk van Hollands formalisme en Bra
bantse gemoedelijkheid kan. evenals
uit elke karaktertegenstelling ons in
ziens niets dan goeds geboren wor
den."
