boudewijn'
I GEHUWD IS
De koninklijke dotatie
van Leopold de Tweede
Landhuis werd halve eeuw
geleden gebouwd en is nu
vergroot en gerestaureerd
D
H
Geweld-criminaliteit is in
Zweden onrustbarend
D
Niet gefortuneerd
Albert in Belvédère
Verbouwing
Als de Tuileriëen
Grandeur
Petit Palais
Vastberaden
I 5
fVan onze Brusselse correspondent)
Waarbij aan koning Leopold toelating
Werd verleend op Laken te blijven
Wonen zolang Boudewijn ongehuwd
Zou zijn.
(Van onze correspondent in
Scandinavië)
s de Zweedse hoofdstad een
tweede Chicago geworden?
Hebben we alleen maar poli
tie om overtreders van parke-
ringsverboden te beboeten? Kan
de regering niets doen tegen de
steeds sterker wordende onder
wereld? Deze en soortgelijke vra
gen circuleren tijdens de laatste
paar weken, door de Zweedse
pers en onder het publiek, en het
ziet er naar uit, dat ze inderdaad
gemotiveerd zijn. De criminaliteit
en de misdadige baldadigheid in
Zweden, en vooral in Stockholm,
zijn tijdens de laatste paar maan-
dan meer dan onrustbarend toe
genomen. Niet alleen geldt dit
diefstal, bedrog en beschadiging
van andermans eigendom, maar
ook en dat is nog het ergste
daden van geweld, dus moord,
mishandeling, beroving en aan
randing. De politie schijnt mach
teloos te zijn en de situatie wordt
dan ook met de dag ondraaglij
ker.
wpumajunuwui
!im,i,i»»hiiiiiiiim
|nu koning 1
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiinniiMmMiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiHimMiiiMiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiMiiiiuiiiiiiiimmimiiuimiiiiiHiiiiminmimiii
"'IIIKMIII Mil IIII llll III 1111111111111111 llll Mil 1111 Mil llll Mil llllllll Mil illtllll Mil II11
Leopold III verhuist
van Laken naar Argenteuil
nircrc 51 mini ctro t-i miA >4ianctan crOVPS-
I
ranneer koning Boudewijn en
koningin Fabiola van hun hu
welijksreis naar Brussel zullen
terugkeren zal een grote Amerikaan-
8e Wagen in alle stilte het domein van
Laken verlaten en de richting inslaan
tan Ohain, de kleine Waals-Brabant-
8e gemeente op 17 km van de hoofd
god, waar het kasteel van Argenteuil
igt. in de wagen zullen koning Leo
pold, prinses Liliane, en hun kinderen
^Jexander, MaHa-Christina en Ma-
a-Esmeralda hun nieuwe bestem-
ing tegemoet rijden. Op de blijde
l$e december heeft deze stille tocht
Zonder eskorte en zonder eerbewijzen
*e« schaduw geworpen, want voor
vorst die in 1950, ondanks het hem
Wnstige referendum, aan de troon
Verzaken moest, betekent dit de laat
ste akte van een levensdrama. Ook
Voor prinses Liliane is dit het einde
van een illusie. Door de Belgen nooit
koningin aanvaard, is in al deze
laren, in het huis van haar regerende t kasteel van Argenteuil, waar koning Leopold, zich met zijn gezin gaat vestigen.
Pleegzoon haar toch de ereplaats ge
laten. Maar thans brengt Boudewijn
een koningin op Laken. Laken, vijf
entwintig jaar lang de zeer diskrete
getuige van zovele droeve en van en
kele gelukkige dagen, is door Leo
pold in en prinses Liliane nu voor
goed verlaten.
De politici die in 1954 Leopold van
de troon verwijderden, hadden de
overgang niet willen bruuskeren. Zij
verlangden de nog jonge en onerva
ren Boudewijn niet in één dag aan
de liefderijke omgeving van zijn fa
milie te onttrekken. In de abdicatie-
ieet was een clausule opgenomen,
Het heeft negen jaar geduurd vooral-
eer dit ogenblik aanbrak.
.Toen in 1959 de gebeurtenissen in
Congo aanleiding gaven tot netgee
*hen een ..constitutioneel niet te Ver
Antwoorden persoonlek koninklijk be-
kid" heeft genoemd, zijn in oppositie
kringen stemmen opgegaan om kritiek
te uiten op de politieke invloed welke
leopold nog steeds op zijn zoon uit
oefende.
Koning Leopold heeft aan dit latente
snti-Lenpoldisme geen nieuwe conflict
stof willen toevoegen, en hij heeft
spontaan het voornemen bekend ge
bakt Laken te zullen verlaten.
De keuze van Leopolds nieuwe re
sidentie schiep een delicaat pro
bleem, want op Belgisch grond
gebied bezit koning Leopold geen on
roerende goederen. De uitgebreide
feeks domeinen en kastelen welke de
Belgische vorsten tot omstreeks 1900
in eigendom hadden, waren door Leo
pold II per testament aan de Belgische
Staat geschonken. Zij maken sedert
dien deel uit van de Koninklijke Dota
tie.
Alle verhoudingen in acht geno
men is het Belgisch vorstenhuis ook
niet bijzonder gefortuneerd. Toen
Leopold I de Belgische troon be
steeg, bezat hij niets. Door het zui
nig beheer van de toelagen der „ci
vile lijst" en door gelukkige beleg-
ajSpen, bracht hij in een kwart eeuw
Zijl bescheiden fortuin bij elkaar.
Loui tweede vrouw, dochter van
monfijBhilippe verrijkte het patri
gen m1 met enige Franse bezittin-
polds o ar in dit 0Pzicht waren Leo-
liik" RpfD'olgers veel minder fortuin-
'JSië's tweede koningin. Ma-
K811» van Oostenrijk, bracht
familie al.Ieei? juwelen mee.
De
van koningin Elisabeth van
Beieren Werd door wereldoorlog II
grotende -Is geruïneerd, terwijl ko
ningin Astrid van Zweden uit de
minst-welgestelde tak der Bernadot-
tes stamde.
Hoe groot het fortuin der Saxen-Co-
burgers is, kan men enkel gissen.,,
bezit 15 miljoen (goud) Fr,/' noteerde
in 1908 koning Leopold II ui zijn tes
amen Slechts een fractie van deze
som is uiteindelijk aan Leopold III ten
deel gevallen, en de 200 miljoen Fr.
welke zijn liquide bezit enkele jaren
geleden nog zouden vertegenwoordigd
hebben, schijnen goeddeels onder de
Congolese zon te zijn weggesmolten...
Voor zijn huisvesting was Leopold III
wel noodgedwongen op de welwillend
heid van de natie aangewezen.
Koning Leopold had aanvankelijk
het plan gekoesterd een nieuw
paleis te bouwen binnen het do
mein van Laken. De scheiding met
Boudewijn zou slechts symbolisch zijn
geweest en de ouders zouden met de
zoon het golfveld, de tuinen, de serren
en het zwembad van olympische afme
tingen hebben gedeeld. De beroemde
Parijse bouwmeester en decorateur
Boudin had de plannen voor het paleis
ontworpen. Reeds was een oude hoeve
gesloopt en een grote Brusselse bouw
onderneming had met de nivellerings-
werken reeds een aanvang gemaakt
toen een onwelwillende campagne van
de conservatieve pers aan het Lakense
project een voortijdig einde maakte.
De regering weigerde de rekening te
betalen van een miljoenenontwerp dat,
naar het oordeel van een argwanende
publieke opinie, Leopolds aanwezigheid
op het Belgische Versailles" slechts
zou hebben bestendigd. Een bijzonde
re kabinetsraad besliste dat de schei-
u.'.ug volledig zijn moest. Leopold liet
Plannen varen. De regering had
echter zeer weinig te bieden. Behalve
Z°fL 1e- regerende vorst gereser
veerde Paleizen van Laken en Brussel,
""Inmn- ïninkliike Dotatie vijf
eigendommen het paleis jp de Meir
te Antwerpen, het Kasteel van Cierg-
non aan d® '^0°rden van de Lesse, in
de hoge Ardennen, het
Belvédèrepaleis het Stuyvenbergdo-
mein te Laken e de koninklijke villa
te Oostende. Oostende viel buiten de
Kasteel Belvédère, tegenover Laken
berekening. Het kleine legertje bedien
den dat er jaar in jaar uit de wacht
houdt ten spijt, is deze zomerresiden
tie als permanent verblijf ongeschikt.
Antwerpen kwam al evenmin in
aanmerking. De enige vorst die ooit
voor het „Hof van Rosse" met zijn
Weense Louis XV-gevel en zijn met
roeoco-ornamenten versierde salons
belangstelling heeft gehad, was kei
zer Napoleon. Om er zijn Antwerpse
relaties te cultiveren, had hij er zijn
officiële pied-a-terre gevestigd. En
alhoewel de koninklijke familie elk
jaar tenminste twee maanden op
Ciergnon doorbrengt, weigerde ko
ning Leopold zich in het Ardennen-
woud te gaan begraven."
Het Stuyvenberg-kasteel, met zjjn
beroemde serren en zijn in 1896 door
de Franse architect Lainé aangeleg
de tuinen, waar Leopold III zijn eer
ste huwelijksjaren met prinses As
trid had doorgebracht, is sedert ko
ning Alberts dood de residentie van
koningin Elisabeth.
Het Belvédère had een geschikte re
sidentie kunnen zijn, maar op 13 sep
tember 1959 hebben prins Albert en
prinses Paola er hun intrek genomen.
In 1788 gaf de bankier, burggraaf
Edouard de Walckiers aan de Brussel
se architect Payen opdracht vlak te
genover Laken een klein paleis te bou
wen. Naar de opvatting van deze Bra
bantse revolutionair moest het het
huis van de Oostenrijkse gouverneur
„aan de overkant van de straat" in
pracht overtreffen. Payen inspireerde
zich op de 16e-eeuwse Vila Capra te
Vicence, werk van Andreas Paliadio.
Ook e' 'i aantal bekende 18e-eeuwse
Belgische kunstenaars, de t.hilder An-
dré Lens, de beeldhouwer Godecharle,
de decorateur Plateau en de ornamen-
tisten Ligé en Mantel droegen het hun
ne bij tot de verfraaiing van het pavil
joen. Walckiers heeft er eigenlijk nooit
vreugde aan beleefd, want een paar
jaar later moest hij naar Nederland de
wijk nemen. Leopold II liet op de koe
pel van het gebouw een belvédère bou
wen, waaraan het paleis zijn naam
dankt. Sedert 1914 zonder bestemming,
geraakte het Belvédère in verval tot
het in 1955 door het commissariaat
van de wereldtentoonstelling gemoder
niseerd werd. Het Expo-commissariaat
heeft niet op een paar miljoen gekeken
en Albert en Paola kregen Belvédère
van de natie op een zilveren presen
teerblad cadeau.
Van de regering is dan het voorstel
uitgegaan koning Leopold het do-
p mein Argenteuil aan te bieden.
landhuis zonder traditie en met
Vp„ eel kleine geschiedenis. Een hal-
•7nir„^üw geleden liet de Amerikaanse
ziin Tucker het bouwen om ei
riicna» tles door te brengen. Het
houw vnXfrJolgens als administratiege-
de Staat w sP°°rwegen. In 1950 kocht
prins Karei onderria'k t°mh er eX"r?Pn'
Karei verknn* ,-- k te brengen. Maar
en ziin excentrfni? Vllla ,e Ra verzijde
en zijn excentrieke, op palen eebouw-
de jachtpaviljoen te itetie. in de Ant
werpse Kempen. Omdat
eeg stond, belegden
lun garden-parties en hun recepties
/oor hoge buitenlandse gasten.
Koning Leopold aanvaardde het
voorstel, maar hp drong aan op ver
bouwingswerken. Zestig metselaars,
timmerlieden, elektriciens en decora
teurs hebben een jaar lang op Ar
genteuil gewerkt. De staat zaj de re-
kening zonder mopperen en zonder
vrees voor kritiek betalen, want, zo
als een links politicus verklaarde:
wanneer de toekomst van de zoon
op het spel staat, zijn Me wel bereid
enige buitensporigheid van de vader
door de vingers te zien."
Argenteuil 1^ o\erig^±is zijn nieu-
we bestemming ten volle waardig. De
angelsaskische landhuisgevel met
klimplanten en witgelakte klapramen
bleef onaangeroerd, maar an het oor
spronkelijke huis werden twee zijgevels
toegevoegd, en het interieur onderging,
onder de aanwijzingen n de Parijze-
naar Boudin, grondige wijzigingen. In
een der zijgevels is een ruime eetka
mer gebouwd, in de andere de biblio
theek van koning Leopold. Ook zijn
kostbare collectie land- en stafkaarten
krijgt daar een plaats. In het centrale
gebouw bevnden zich de wachtkamers,
drie salons en de keukens. Een mas
sief-eiken trap leidt naar de apparte
menten van de koning, de prinses en
de kinderen. Prins Alexander die op
dit ogenblik aan de militaire schooi
studeert, krijgt een eigen flat in een
afzonderlijk gebouw, waarin ook 's ko-
nings administratieve diensten geves
tigd zijn.
Van uit zijn grote salon heeft de ko
ning een heerlijke aanblik op het Groe
nendal-woud. Eeuwie groen gordijn
dat nu tussen hem ligt en Laken.
De jonge man met sportvest en
hoornen bril wiens donkere wa
gen elke dag te negen uur zijn
weg naar het Brusselse Paleizenplein
zoekt, trekt in het drukke verkeer van
de ontwakende hoofdstad niemands
aandacht. Uit de duizenden Belgen uit
de voorsteden of uit de provincie die
op dat vroege uur naar hun Brussels
kantoor rijden, is koning Boudewijn er
een. Kort na 1 uur passeert dezelfde
wagen weer de saluerende schildwacht
en rijdt even ongemerkt uit de richting
van Laken, huistoe. Want voor koning
Boudewijn is het enorme paleis bij het
Brusselse Stadspark niets anders dan
een kantoorgebouw, waar hij met zijn
privé-secretaris de regeringsdocumen
ten doorneemt, ministers en politici
consulteert, aan diplomaten en hoge
buitenlandse gasten audiëntie verleent
en bij hoogst zeldzame gelegenheden
een staatsiebanket of een receptie pre
sideert. Als koninklijk verblijf heeft het
Brusselse paleis in zijn 175-jarig be
staan overi-ens nooit dienst gedaan.
Het enige lid van het Belgische Vor
stenhuis dat er zich werkelijk thuis
heeft gevoeld, was koning Leopolds
broeder, prins Karei. Na zes jaar re
gentschap had hij er zic'i zo comforta
bel geïnstalleerd, dat de achte dwang
van eerste minister Poolien er bij te
pas moest komen om, na Leopolds te
rugkeer op Laken, prins Karei te doen
verhuizen.
Aan de oorsprong van het huidige
paleis lagen vier hotels, in 1780 voor
de bevelhebber van de Oostenrijkse
troepen, generaal baron de Bender
en voor de gevolmachtigde minister
iï1 de Zuidelpke Nederlanden, graaf
Barbiano de Belgiojoso. In juli 1803
verbleef Bonaparte er samen met
Josephine de Beauharnais. In de
laatste jaren van het keizerrijk kwam
hij gr terug met koningin Marie-
Louise. Op 3 februari 1814 werden
de hotels bezet door de geallieerden
en door Prins Willem van Neder
land.
Gedurende de Unie met Nederland
ondergingen de hotels hun eerste be
langrijke verbouwing. De Grondwet
van 1815 voorzag dat Brussel en Den
Haag; afwisselend en om het jaar,
hoofdstad en zetel van het parlement
Hei koninklijk valeis te Brussel, waar koning Boudewijn pleegt te werken
zouden zijn. De Nederlandse rege
ring besloot derhalve te Brussel een
paleis te bouwen. Architect Henri
werd met de plannen er van belast.
Het resultaat was vrij betreurens
waardig. Om de rekening niet te la
ten oplopen, had Henri er zich toe
beperkt de hotels uit de Oostenrijkse
tijd tot een geheel te verwerken door
er een met kolonnaden versierd ver
bindingsgebouw tussen te voegen.
Den Haag vond het resultaat een „al
te goedkope verbouwing" en in 1827
werd beslist het geheel te laten her
werken door bouwmeester Suys.
In 1867 besloot koning Leopold II in
de linkervleugel en het centrale gedeel
te staatsievertrekken en salons aan te
brengen. Architect A Balat bouwde de
eretrap, de grote galerij, de troonzaal,
dè marmerzaal en de salons met uit
zicht op de St.-Jacobskerk. Dit alles
werd uitgevoerd in Louis XVI-stijl, in
drukwekkend en zwaar verguld. Leo
pold II had talrijke bezoeken gebracht
aan de Tuilerieën en Versailles; de
versiering en de meubilering der sa
lons waren daar kennelijk door geïnspi
reerd. De kroonluchters van verguld
brons en kristal zijn getrouwe kopieën
van deze uit de Tuilerieën.
herinnering aan de „gran
deur" van de Franse monarchie
schijnt de grondlegger van het
Afrikaanse Imperium werkelijk geobse
deerd te hebben. Toen Leopold II in
1904 Henri Magnet belastte met het h -
wen van 'n nieuwe gevel voor 't paleis
te Antwerpen, dienden de Tuilerieën
eens te meer als inspiratiebron. Beëin
digd in 1907, bleef het paleis zijn Leo-
poldiaans uitzicht tot op heden behou
den.
Het is eigenlijk spijtig dat men aan
het publiek nooit de gelegenheid gunt
in dit kolossale paleis een blik te
werpen. Op koning Boi Jewijns hu
welijksdag heeft de T.V. de troon
zaal, de marmerzaal en de grote ga
lerij voor de eerste marl binnen hon
derdduizenden huiskamers gebracht.
Van het paleis zijn dat wellicht de
meest treffende, maar zeker niet de
merkwaardigste vertrekken. Die
treft men aan in de rechtervleugel
waar in de 18e eeuw het hotel van
de gevolmachtigde ministers lag. De
originele Louis XVI-stijl van het ho
tel is bij de verschillende verbou
wingswerken volkomen gerespec
teerd. De Empirezaal, de z.g. „witte
alons", de Leopold-l-salon, de
Goyasalon en de Venetiaanse trap
zijn niet alleen de oudste, maar ook
de fraaiste bezienswaardigheden van
het paleis.
Koning Boudewijns werkkamer ligt
in de rechtervleugel van het paleis:
een 18 meter lange salon, gelijkvloers,
met uitzicht op de binnenkoer. De
meubilering is modern. Achteraan in
het vertrek een eenvoudige mahonie
houten schrijftafel, gedomineerd door
een geschilderd portret van Boudewijns
vader, Leopold Hl.
De voorliefde van de Belgische
heersers voor Laken dateert uit
de Oostenrijkse tijd toen de gou
verneur-generaal, prins Albert van
Saksen-Teschen en Aartshertogin Ma
ria-Christina in 1784 het Oranjepaleis
thans museum voor moderne kunst
verlieten en in het Domein Scho
nenberg een kasteel lieten bouwen. La
ken en Brussel ontstonden dus op het
zelfde ogenblik. Het „Louis XVI-pa-
leis" was het werk van de bouwmees
ters Montoyer en Payen. Het bas-re
liëf in het driehoekig fronton boven de
eretrap is van Godecharle's hand.
Na de slag van Fleurus in 1794
verlieten de Oostenrijkers België en
bleef het kasteel leegstaan. Men
stond op het punt het të slopen toen
Bonaparte, nog eerste Consul, het
aankocht om het aan Joséphine de
Beauharnais te schenken. In 1809
bood hij het zijn tweede echtgenote
Marie-Louise aan. Geen van beide
keizerinnen heeft er lange tijd ge
woond, maar de inrichting der oud
ste salons geschiedde op hun per
soonlijke aanwijzing.
Op 30 maart 1815 deed koning Willem
der Nederlanden er zijn intrede. De vorst
liet door bouwmeester Henri de oran-
gerie en het theater bouwen. Sedert
1830 was Laken het lievelingsverblijf
van de Saxen-Coburgers. Leopold I en
Leopold II breidden het domein uit en
brachten de oppervlakte van het park
op 186 ha. In 1877 werden de tropi
sche serren er aan toegevoegd.
Andermaal inspireerde Parijs Leo
pold II tot transformatie-werken. In
1900 had de koning de internationale
tentoonstelling bezocht en het „Petit
Palais" op de Champs Elysées.
Charles Girault, ontwerper van het
Parijs.» kleine Paleis werd naar
Brussel ontboden en belast met de
verbouwing van Laken. Zevenhon
derd metselaars en steenhouwers heb
ben er elf jaar lang aan gewerkt.
Girault bouwde twee zijvleugels: in
de linkervleugels de bibliotheek en
de stallen; in de rechtervleugel de
grote galerij, een monumentale
trap en de ontvangstsalons. De gran
dioze binnenversiering welke Girault
voorzien had, bleef onuitgevoerd. In
1908 was Leopold II overleden en een
jaar nadat de ruwbouw voltooid was,
maakte wereldoorlog I aan de bouw
plannen van de Belgische dynastie
een einde.
Veel kunstschatten bevat Laken ook
niet. Bij de Oostenrijkse aftocht uit Bel
gië nam de Aartshertog de complete
meubilering en alle kunstwerken mee.
Uit die periode is er dus niets bewaard.
De ontvangstsalons en gastenkamers,
ingericht onder het Franse Keizerrijk,
zijn in autentieke Empire. Uit de Leo
pold I-tijd zijn er al evenmin herinne
ringen, want op 1 januari 1890 ver
woestte een brand de appartementen
van koningin Maria-Henrietta in de
rechtervleugel. Merkwaardig schijnen
het werkvertrek en de bibliotheek van
Albert I te zijn. Sedert de tragische
dood van de Ridder-Koning is dat deel
van het paleis onbewoond.
Typisch is het kleine landhuis, kopie
van een Limburgse hoeve, in het park,
naast de serren waar Leopold II over
leed. Op zonnige dagen trekt de nu 84-
jarige koningin Elisabeth ir zich terug
om er de artistieke mijmeringen harer
eenzaamheid op doek te vereeuwigen:
kleurrijke, realistische bloemstukken
en landschappen die herinneringen
wakker roepen aan het palet van de
19e-eeuwse schilder var het Vlaamse
landschap, Alfred Verwee.
Het koninklijk paleis te Laken, de residentie van koning Boudewijn.
Argenteuil
Vrouwen cn meisjes kunnen noch in
het centrum noch in de buitenwijken
van Stockholm zonder gevaar over
straat gaan na het invallen van de duis
ternis. Ook in Gotenburg en enkele
kleinere steden in de provincie is het
's avonds bepaald onveilig op straat,
niet alleen voor vrouwen en meisjes,
maar zelfs ook voor eenzame manne
lijke wandelaars, die overvallen kun
nen worden door bendes of andere ele
menten, die op roof uit zijn.
Op de stations van de Stockholmse
ondergrondse patrouilleren 's avonds
en 's nachts speciaal aangestelde
nachtwakers met afgerichte politiehon
den. Hun taak bestaat uit het bescher
men van publiek en personeel tegen
opgeschoten jongelui en dronken lie
den. In talrijke steden heeft men in
parken en plantsoenen extra-sterke
schijnwerpers moeten opstellen, waar
mee men de ongure elementen uit de
ze omgeving meent te kunnen verdrij
ven.
Autodiefstal en joyriding zijn aan de
orde van de dag en de meesten heb
ben hun wagen op aanraden van poli
tie en verzekeringsmaatschappijen dan
ook voorzien van een speciaal stuur-
of versnellingsslot, waardoor diefstal
weliswaar niet wordt verhinderd dan
toch wel bemoeilijkt.
Aanrandingen en verkrachtingen zijn
tegenwoordig ook dagelijks nieuws ge
worden. Vele ouders durven hun kinde
ren niet meer alleen op straat te laten
uit vrees voor vrijgevige omes. die de
kinderen zo graag willed meenemen
op een wandeling of autoritje naar het
bos. Maar het komt ook dikwijls voor,
I dat oudere vrouwen worden aangerand,
niet alleen door volwassen elementen,
maar ook door jongelui of zelfs kinde
ren van 1516 jaar oud. Etn der
schokkendste gebeurtenissen van de
laatste tijd die dan ook het beginsein
werd voor de huidige storm van kri
tiek op de overheid was de moord
op een tienjarig Stockholms jongetje,
dat geschonden en gewurgd werd ge
vonden bij een der sportparken aan de
rand van de stad. De dader was een
19-jarige jongen, homosexueel en alco
holist.
e politie is zo goed ais machte
loos; niet alleen omdat de be
rechting van vele jeugdige de
linquenten in veie gevallen te weinig
afschrikwekkend is of in ieder geval
te weinig effectief, maar ook omdat er
een catastrofaal personeelsgebrek is
ontstaan in het Zweedse politiecorps,
tn Stockholm zou het aantal politie
agenten eigenlijk twee maal zo groot
moeten zijn als het nu is, maar het
blijkt onmogelijk om nieuwe krachten
aan te trekken.
Ook in andere grote steden heeft
men met deze moeilijkheid te kampen.
De oorzaak van dit personeelsgebrek
is voornamelijk te zoeken in de slechte
salariëring en de te lange en zware
werkdagen.
Onder druk van de publieke opinie
is nu dezer dagen besloten om de lo
nen van het politiepersoneel te herzien
en gelijktijdig te trachten de arbeids
voorwaarden te verbeteren en te ver
aangenamen. Ook overweegt men de
oprichting van een civiel bewakings
corps, bestaande uit burgers, die in hun
vrije tijd, voornamelijk 's avonds, te
gen een bepaalde vergoeding patrouil
lediensten kunnen verrichten in de
meest beruchte wijken. Of het zal hel
pen? Misschien wel gedeeltelijk.
et bericht over het min of meer
geforceerde vertrek van koning
Leopold en prinses Liliane uit
Laken heeft koning Bov Je wijn verrast
in de Ver. Staten, waar hij in de vroege
zomer van 1959 een officieel bezoek
bracht. Amerikaanse perslui hebben
Boudewijn toen taktloze vragen ge
steld, maar Boudewijn heeft die ontwe
ken zonder van enige emotie blijk te
geven. Zijn directe omgeving getuigt
echter dat de tijding uit Brussel Bou
dewijn sterk heeft aangegrepen. En
toch heeft de scheiding voor Boudewijn
niet dezelfde dramatische betekenis als
de abdicatie, tien jaar geleden. De jon
ge man die in 1950 van de lyceumban-
ken onvoorbereid en tegen zijn wil op
de troon was geplaatst, had als van
zelfsprekend het veilige raadmanschap
van zijn vader aanvaard. Zoals zijn kin
derlijke genegenheid en dankbaarheid
om de liefderijke zorgen van zijn pleeg
moeder in de deprimerende oorlogsja
ren zich ook nooit ertegen hebben ver
zet dat aan prinses Liliane op Laken de
rol van eerste dame werd toebedeeld.
Maar in tien jaar tijd is in Boude
wijn iets veranderd. „Op zijn droeve
gelaat is nu een trek van vastbera
den sereniteit verschenen," noteert
Charles d'Ydewalle in een recente
publikatie over „Boudewijn en Fabio-
la". Tien jaar politieke ervaring heb
ben zyn optiek gewijzigd. De vooroor
delen en antipatieën die zijn eerste
regeringsjaren drukten, zpn ver
vaagd. En „het voorbeeld van mijn
doorluchtige vader" waarnaar Bou
dewijn in ieder zijner toespraken ais
een s"' verwijt verwees, in steeds
zeldzamer geworden. Niet de liefde
v00r ,?]in ouders is daarom verdwe
nen. Wel neeft in Boudewijn door het
directe en voortdurende contact met
de staatszaken een rijpingsproces
plaatsgevonden. Dit contact heeft zijn
interesse voor alles wat met zijn „be
roep" verband houdt geboeid, en op
een zo verbluffende wijze gescherpt
dat hij thans bij machte is over de
meest ingewikkelde politieke of we
tenschappelijke actualiteiten een ge
fundeerd oordeel te formuleren.
Op zijn dertigste levensjaar Is Bou
dewijn een zelfstandig deukend en vol
wassen man geworden die zijn leer
meesters evenaart en nog alleen maar
koning wil zijn Voor een tweehoofdige
monarchie is er op Laken thans geen
ruimte. Zoals er. na Boudewijns huwe
lijk, ook voor twee koninginnen geen
plaats is. Nooit is dat het geval ge
weest. Na koning Alberts dood heeft
koningin Elisabeth dat zeer duidelijk
begrepen.
