Pr ofDe Gaay F ortman tot INFORMATEUR benoemd Belgische regering krachtproef Staking een boemerang tegen de socialisten zal de winnen HELICOPTER EIGEN FABRIKAAT ""kskmss lliriSUfC lil ADIFUOPUF PflIIDillT POGING TOT OPLOSSING KABINETSCRISIS Nieuw kabinet van dezelfde politieke samenstelling VERWACHTING IN DE WETSTRAAT: De straat op Stakers tarten de politie weer Spoedig atoom bom van Rood- China Jongen ernstig gewond SLTSS AR-fractie eenstemmig na bespreking A.C.Y. schaart zich achter de regering ln BRUSSEL Onverkwikkelijkheden bij demonstraties Het Minder koude nacht Amerikanen menen: V uurwerk woensdag 28 december i960 84ste JAARGANG No. 30709 (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 28 december Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman, die ook in 1956 (vergeefse) pogingen heeft ondernomen om tot de oplossing van een ingewikkelde kabinetscrisis te komen, heeft de opdracht van de koningin aanvaard om als bemiddelaar op te treden in de uiterst moeilijke situatie welke rond het kabinet De Quay is ontstaan. Officieel luidt het verzoek: „De mogelijkheden te onder zoeken om tot een spoedige oplossing van de kabinetscrisis te gera ken, met handhaving van dezelfde politieke samenstelling als die van het huidige kabinet". Dat betekent dat prof. De Gaay Fortman als informateur zal optreden. Hij is reeds gisteravond, na anderhalf uur wet de Jconingin op het paleis Soestdijk te hebben overlegd, begonnen met gesprekken met vooraanstaande A.R.-figuren. Prof. De Gaay Fortman heeft zowel met de voorzitter van de A.R., dr. berghuis, als met de fractievoorzitter, dr. Bruins Slot, gesproken. Voorts heeft hij nog een onderhoud gehad met de heer Smallenbroek, lid van de Tweede Kamer voor dezelfde partij. Moeilijke zaak krengen Dzeer^^ziMemfigu^reegin^vele Prestige Grote bekwaamheden BRUSSEL, 28 december In de Belgische hoofdstad waren velen gisteravond geneigd een dramatische betekenis toe te ken nen aan het bericht van het pers bureau Belga, dat een militair vliegtuig naar Valencia is ver trokken waar het ter beschikking van koning Boudewijn wordt ge houden. De toestand op het sta kersfront, zo verklaarde men, zou een dermate ongunstige wending hebben genomen, dat koning Boudewijn, die thans in Spanje zijn wittebroodsweken doorbrengt, in de eerstvolgende uren naar België zal moeten terugkeren. De regering-Eyskens treedt dan af. Een dergelijke interpretatie is echter van iedere grond ontbloot. Cornelis had een gias gebroken voor aan de straat De toestand is ernstig en de rege ring stelt koning Boudewijn steeds van de jongste gebeurtenissen op Benarde positie Lange suède-nappa mantels O JAM .SCHOUTEN PROF. DE GAAY FORTMAN L<rrs* U0K ae minsters Beerman en "-*e f°us (Economische bp,en) hebben ongetwijfeld ernstige 'Waren tegen de houding van hun Tweede Kamer, het woningbele.d Vanmorgen is de informateur met de ^>nisters van het kabinet gaan praten. i*>®t eerst om tien uur met de minister- |""esident, prof. De Quay, drie kwartier 'ater met minister Van Aartsen, die in Kamer het woningbouwbeleid heeft Verdedigd en de consequenties heeft ge- yokken toen zün eigen geestverwanten ?'®h daartegen verzetten. Daarna is de informateur raar Utrecht gereden, waar ?■- 'n de namiddag een onderhoud zou nebben met dr. Tilanus, fractievoor- m ,er..van de C.H.U., en mogelijk ook P1®' zijn eigen partijgenoten, de bestuurs leden van de A.R. Als lid van het moderamen der anti revolutionaire partij zou prof De Gaay Fortman vervolgens in Utrecht de ver gadering bijwonen van het centraal co mité van A.R.-kiesverenigingen. Hij zou daarbij niet deelnemen aan de discussies, maar achtte het nuttig, deze aan te horen. De opdracht van ten informateur houdt hét voorbereiden van een eigen- formatie in. De informateur onder- ÏV *1 alle mogelijkheden. Prof. De Gaay h .'man is dus eigenlijk reeds bezig met I Opbouwen van een kabinet. De eigen- iv«e formateur heeft dan niet méér te a°en dan het uit handen van de koningin jylvaarden var. het premierschap en J?°g wat details te regelen, waarna hij ^®t zijn kabinet voor de dag kan komen. ,blt de eerste contacten die prof. j e Gaay Fortman vandaag heeft ge- 'eSd, is gebleken, dat hij zal trachten ®®n praktische oplossing te vinden. Hij heeft zich in ziin gesprek met minister Van Aartsen reeds verdiept in de grote H,nen van het woningbouwvraagstuk dat hu nu verder zal gaan bestuderen. Lukt het hem langs deze eenvoudige weg de zaak te regelen, dan zal wellicht het gehele kabinet spoedig weer ongewijzigd terug kunnen keren. Lukt het niet, dan ka.i prof. De Gaay kortman nog vele kanten op, als hij maar binnen het raam blijft van een op- tpow van een kabinet waarin wederom V.V.D.-, A.R-..en C.H.-minis- kabinet "ak 13 ..^jjjndingan middel zou zun. Wannt kabinet be- ede Vrienden in alle richtingen Van ijnks tot rechts, gereformeerd en hervormd Dit katste zou hem kHnn|" e,n slagen j;1 zijn poein^en om de gemoederen in Ho Protestants-christelijke kring tot bedaren te brengen. Wellicht zal ook de regering nog op een of andere manier de beide pro_ testants-christelijke moeten treden. De opdracht houdt echter niet in, dat de informateur om welke reden dan ook een **2 f vier Partijen die thans in het ^piet ver tegenwoordigd zijn, er buiten houden. Zo bezien is de informateur dus in zijn bewegingen toch nog beperkt. Het k zuidelijk, dat de koningin in overleg m t haar adviseurs heeft besloten allereerst trachten zonder veel ingrijpende ver anderingen de zaak op de eenvoudigs.® manier te repareren. De informateur Zal er echter vermoedelijk niet aan kun- hen ontkomen zich te verdiepen in de achtergronci van het conflict en dan ^eker stuiten op de tegengestelde op vattingen tussen een figuur als minister f1 Lustra en zijn veel strengere partijge noten in de Kamer. Van groot belang is, hoe de A.R.-fractie •®genover de A.R.-partij zal komen te "taan na de rede van de voorzitter, nr. Berghuis. Het ziet er naar uit, dat n® fractie nauwelijks meer aan prestige- yerlieo kan ontkomen. Vandaag worden •herover op de vergadering van het Partijbestuur in Utrecht wellicht be- oogrijke beslissingen genomen. Wan- eer de fractie het partij kader weet te Getuigen dat men goed gehandeld h®6*t door niet met 2500 woningen ge degen te nemen maar er 5000 blijven v s®h, zou er tussen beide weer eenheid h\Vf ePvottiog kunnen groeien. Dan nog Zon? ^et echter de vraag, hoe men er opdej. prestigeverlies voor de partij jtspringt, wanneer de regering van tn ar kant niet hereir' zou zijn nog wat t te geven. de hhoiddels zijn de spanningen tussen ste '^--ministers en hun partij veel d®rker naar voren gekomen dan tussen »-■ yhristelijk-Historische partij en haar T^histers. Ook de geestverwanten in de die de motie tegen hebben gesteund. Er is voor de heer De Gaay Fortman dus heel wat te repareren. Dat de keus op hem is gevallen, is niet zo verwon derlijk. Hij heeft reeds vele jaren in zijn functie van kamerheer in buiten gewone dienst van de koningin het ver trouwen vu-i het staatshoofd. Hij is voorts een man van grote bekwaamhe den. Na zfln promotie in 1936 was hij tien jaar ambtenaar bij Economische en Sociale Zaken, daarna hoogleraar aan de V.U. in het privaat- en arbeidsrecht, lit- van vele staatscommissies en o.a. ook kroonlid van de S.E.R. Van belang is ook zijn binding met het C.N.V., als vroegere rector van de kaderschool van het protestaiits-christrliik vakverbond. In 1956 hebben velen in ons land zich vrolijk gemaakt over de wijze waarop prof. De Gaay Fortman moest worden opgespoord om op het paleis Soestdijk te verschijnen voor het ontvangen van een formatieopdracht. Na lang zoeken vond men hem fietsend op de Veluwe. Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll DEN HAAG, 28 dec. De Tweede Kamerfractie van de Anti-Revolutionaire Partij heeft gisteravond langdurig ver gaderd. Aan het slot van deze vergade ring deelde de woordvoerder van de fractie, de heer Kieft, mee, dat men zich beraden heeft over de politieke situatie. „De fractieleden hebben verschillende aspecten van de moeilijkheden bespro ken, waarbij gebleken is van algehele eenstemmigheid", aldus deze woordvoer der. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiimmiiiii China Communistisch China be schikt momenteel over 29 televisie zenders. In vele steden worden onder wijsprogramma's ten behoeve van scholen en universiteiten uitgezonden. (DPA) Grote aantallen stakers trokken gister morgen door de straten van Brussel om te protesteren tegen „la loi unique", de Eenheidswetvan de regering-Eyskens. In de Rue Neuve werden de demonstran ten opgewacht door enkele honderden Rijkswachters te paard, maar toen de grote, onafzienbare schare stakers drei gend optrok, gingen de Rijkswachters langs het trottoir staan en lieten zij de betogers ongehinderd passeren. Zij had den strikte opdracht botsingen met de stakers zoveel mogelijk te vermijden. Tot incidenten kwam het dan ook niet. De voorzitter van de Belgische So cialistische Partij in het gewest Lim burg, August Engelen, heeft een hoogst opmerkelijke verklaring afge legd naar aanleiding van de stakin gen. Hij heeft gezegd, dat de huidige strijd een krachtmeting is tussen twee grote politieke partijen van België: de Christelijke Volkspartij en de Bel gische Socialistische Partij. Onze par tij, zo vervolgde de heer Engelen, probeert de huidige regering ten val te brengen en stuurt aan op ver vroegde verkiezingen. Met deze uitspraak wordt dus toe gegeven, dat de stakingen die op het ogenblik in België plaats hebben politieke stakingen zijn. In een demo cratisch land is het parlement de aangewezen plaats voor de politieke strijd. De B.S.P. gaat echter liever de straat op, zoals deze partij tien jaar geleden het geschil om de positie van koning Leopold ook naar de straat verplaatst heeft. Van Belgische socialistische zijde heeft men aanvankelijk de schijn wil len ophouden, dat de stakingen een uiting waren van de algemene onte vredenheid van de arbeiders over de „eenheidswet" van de regering-Eys kens. Maar, zoals onze "Brusselse cor respondent opmerkt, de meeste sta kers weten nauwelijks wat de voorge stelde regeringsmaatregelen inhouden. Dat het in feite bij deze stakingen niet om de „eenheidswet" ghat. blijkt uit de houding van het Algemeen Christelijk Vakverbond, dat zich aan de zijde van Eyskens heeft gesteld. In een Nederlands socialistisch och tendblad stond vanmorgen een be schouwing over de situatie in ons zuidelijk buurland onder de titel: Waarom gaat het nu in België?" Het blad beantwoordt deze vraag met de bewering, dat de actie van de stakers gericht is tegen bepaalde aspecten van de „eenheidswet". De schrijver van dit artikel moest beter weten. Voor het juiste antwoord op de door hem gestelde vraag verwijzen wij hem naar de verklaring van zijn Belgische politieke broeder de heer Engelen. (Van onze Brusselse correspondent) de hoogte. Indien Boudewijn naar België terugkeert, dan mag men naar geïnformeerde zegslieden verklaren daaraan echter geen andere betekenis hechten dan dat de vorst deze moeilijke uren te midden van zijn volk en aan de zijde van de regering wil door brengen. De alarmerende interpretaties in ver band met koning Boudewijns eventuele terugkeer stemmen bovendien in geen enkel opzicht overeen met het vertrou wen, ja zelfs met het optimisme waarvan men gisteravond in de Wetstraat blijk gaf. Regeringskringen waren inderdaad van oordeel dat de crisis in gunstige zin verloopt. Dit optimisme werd door vier factoren gefundeerd: de eensgezindheid van de regeringscoalitie om zich in geen geval te laten intimideren door het straatgeweld, de doeltreffendheid van de genomen maatregelen om de orde te handhaven, de ontevredenheid van een groot deel van de door de staking ge troffen arbeiders en middenstandsgezin nen in Wallonië, en tenslotte de onvoor waardelijke steun die het Algemeen Christelijk Vakverbond de regering heeft toegezegd. Vooral dat laatste is van belang, want welke uitbreiding het socialistische A.B.V.V. in de komende dagen ook aan het conflict zou geven, een algemene staking zal het toch nooit meer worden en in de helft van het land zal de machine, zij het dan ook haperend en in trager tempo, verder draaien. Gistermiddag heeft het A.C.V. een communiqué uitgevaardigd, waarin het verklaart dat het alle geschillen met de regering voor de duur van de crisis on der het ijs zal zetten., Het A.C.V. ver klaart geen verder overleg tussen vakboijden en patroons wenselijk te achten zolang de staking voortduurt. Verleden week vrijdag had het Verbond van de Belgische Nijverheid, een bond van werkgevers, aangeboden tussen re gering en vakbonden bemiddelend op te treden, maar na de incidenten vrijdag avond in de Kamer van Volksvertegen woordigers had men in het V.B.N. al goeddeels de illusie laten varen om in de gegeven omstandigheden met de socia listen een gesprek tot stand te kunnen brengen. Dat ook het A.C.V. nu de opportu niteit van een bemiddelingspoging in twijfel trekt, is niet zonder betekenis. Het A.C.V. wil kennelijk van deze unieke gelegenheid profiteren om het socialisme in België een dodelijke klap toe te brengen. Het weigert dan ook elke poging te steunen om het A.B.V.V. uit het drijfzand te redden, waarin het zich op lichtzinnige wijze heeft gewaagd. Twee broers in Finland, Sep po en Kalevi Kokkola, hebben si nds 1956 in hun vrije tijd aan hun eigen helicopter gebouwd. Hun wentelwiek is nu gereed gekomen en heeft de eerste vlu cht al met succes gemaakt. Het is maar een simpel ding met een onnozel motortje, maar het vliegt en daar gaat het om. Dat de socialistische vakbonden zich in een uiterst benarde situatie hebben gemaneuvreerd, waaruit hij zichzelf ver moedelijk niet zonder ernstige schade kunnen redden, valt niet te betwijfelen. Psychologisch was het al een vergissing deze politieke staking te lanceren op de vooravond van de decemberfeesten. Duizenden Waalse middenstanders, voor wie met Kerstmis en nieuwjaar de zaken doorgaans flink draaien, hebben thans enorme schade geleden. Bij hen heerst een groeiende ontevredenheid. Maar ook bij de zeer vele socialistische stakers is een staking op dit tijdstip van het jaar niet populair. De Waalse arbeiders be horen tot de best betaalden in dit land. Zeer velen hebben weeklonen van 155 gulden en meer. Ook voor hen betekent de staking een ernstig verlies, omdat zij van het stakersfonds slechts een vergoe ding van zes gulden per dag ontvangen. (Vervolg op pagina 9) BRUSSEL, 28 dec. (A.N.P., U.P.I.) Tot ernstige moeilijkheden tussen poli tie en betogers is het tot dusver in de Belgische hoofdstad nog niet gekomen, dank zij uitermate tactvol optreden van de politie. Het was vanmorgen weer een en al onrust en rode agitatie in de Bel gische hoofdstad. Een menigte stakers was weer op de been, voorzien van span doeken met leuzen tegen de regering- Eyskens. De stakings-demonstraties doen soms sterk denken aan hetgeen men el ders „nozem-relletjes" pleegt te noemen. Sommige stakers bekladden bijvoor beeld auto's en winkelruiten of vergrij pen zich op andere, niet minder onheb belijke, manier aan andermans eigen dom. Voor het Volkshuis, van ae Belgische socialisten, in Brussel verzamelden zich vroeg in de ochtend al een stakers menigte, die van daar met spandoeken begon op te marcheren naar de winkel straten, leuzen tegen de regering uit roepend en dit afwisselend met naar geestig gefluit. Joegoslavië Het Joegoslavische parlement heeft met algemene stem men het nieuwe vijfjarenplan voor de economische ontwikkeling van het land goedgekeurd. Volgens dit plan zal het nationale inkomen in de periode 1961-1966 met 56,5 procent moeten toe nemen, de industriële produktie met 65 procent en de agrarische produktie met 35 procent. (UPI). (Advertentie) BARTELJORISSTR HAARLEM TEL 13439: LÉIDSESTR'AAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596 Verwachting tot donderdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Veranderlijke bewolking met vooral aanvankelijk enkele buien. Iets hogere temperaturen, vooral des nachts. Aanvankelijk krachtige tot harde zuidelijke wind, later matige tot krachtige naar west ruimende wind. Donderdag: zon 8.48-16.36; Maan: 14.i4-5.03. max. min. neersJ Station Weer temp. temp afgei. gisteren 24 uur Den Helder half bew. 7 1 1 Ypenburg onbew. 5 1 0 Vlissingen half bew. 5 2 0.1 Eelde mist 5 -1 0.2 De Biit onbew. 4 -1 0 Twente onbew. 4 0 0 Eindhoven onbew. 5 -1 0.1 Z -Limburg onbew. 6 0 0 Stockholm geh. bew. 5 -0 2 Oslo regen 5 2 3 Kopenhagen zw. bew. 5 3 0 Londen licht bew. 6 -1 0 Amsterdam onbew. 6 0 0.3 Brussel onbew. 4 -0 0.5 Luxemburg mist 3 -1 0 Parijs onbew. 7 -1 0 Nice half bew. 7 5 3 Berlijn geh. bew. 4 -1 0.3 Genéve zw. bew. 2 -0 12 Rome regen 10 3 5 NEW YORK, 28 dec. (UPI' in New York is e entweedaagse studieperiode gewijd aan de stand van de weten schap in communistisch China. De belangrijke conclusie van dat China- symposium" was, dat communistisch China in staat moet worden geacht binnenkort een atoomwapen te beproe ven of een proefraket te lanceren. BREDA, 28 dec. Door het spelen met vuurwerk is het rechter dijbeen van een elf-jarig jongetje zo ernstig verbrand, dat in het ziekenhuis huid transplantatie moest worden toegepast. Een aantal jongens stak rotjes af op straat. Een jongen stopte een brandend rotje in de zak van Leo Vriens, wiens spijkerbroek in brand geraakte. Een oudere broer bracht de in brand staan de Leo het huis binnen en doofde het vuur onder de kraan. Toen- pas kon de strak zittende kleding worden verwij derd. De dokter constateerde verbran ding in de derde graad. BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM M mm*m m m m JU m mn em m m mmm m MA. ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50. telef 4790 «UI fe ^g| gg b ll|| M WA Ig) UT 1 Eg» KB Sfe I I SM &ÉB ft advertentiën eventueel zonder opgave van NIlUWl nAAnLunoint LUUnANI Hoofdredactie- Drs H. v. RUN en W. SeverlR. Vper klachten over de bezorging na 5.50 uur avonds tel. 21544.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1960 | | pagina 1