Op liet spoor van de waarheid
M
w
D
E
Priesterfeesten in 1961
M
M
iJHBWSy
„Bevrijd ons van de romantiek,
maar geef ons de hulp en de
mensen, die wij nodig hebben."
lpl|j||^ In Goed
WOENSDAG 28 DECEMBER 1960
PAGINA 8
wanza, december In Nye
gesi zat ik in een donker
hol, dat hier desniettemin
een bisschoppelijke werkkamer
heet, tegenover mgr. Jozef Blom
jous uit Oisterwijk. Ze noemen
hem „de hersens van Tanganjika"
en ik ben bereid die kwalificatie
over te nemen. Blomjous is fas
cinerend. Hij is waarschijnlijk de
slordigst geklede bisschop, die
een mens ooit kan tegenkomen,
maar zijn ideeën, zijn inventiever
mogen, zijn „dash" en zijn vast
houdendheid zijn verbazingwek
kend. Hij laat niet los.
Vervolg van vorige
pagina
Gezelschap..
WW
dat glas Liqueur Vieille
Cure na tafel.
Maar ook bij een ge
zellig samenzijn, ge
tweeën - of in gezel
schap. Laat U eens 'n
Vieille Cure schenken,
sluit de ogen, snuif de
heerlijke geur op en
geniet tenslotte de heer
lijke smaak.
JACOB I 'S BOELEN
ij i
Dr. E. A. Schroder
(Sunroe) „dagelijks
moet ik mensen met
open t.b. wegsturen".
Mgr. J. Blomjous
(Nyegesi) „visie en
élan".
Broeder PI 'lemon Frans v. d. Laak,
van Rooyen uit uit Breda, uitgezon-
Jutphaas, superior den door Karosi,
van de broeders van directeur van de
Joannes de Deo, technische school in
die zich zojuist in Nyegesi.
Sengarema geves
tigd hebben.
K. Leferink uit Del
den, leider van de
actie der jonge boe
ren, die in het bis
dom Muanza in
januari een land
bouwschool begon
nen.
Genrd Broeke uit
Hilversum, leider
van het Kaj otters
team, dat bouwt aan
het ziekenhuis van
Sengarema.
Zuster Gervatio van
Wijk uit Udenhout,
moeder van de
nieuwe vestiging
van de zusters van
„Onder de Dogen"
uit Maastricht in het
diocees Muanza.
DE MISSIE
vecht tegen de legende
Wat hij gedurende zijn veertienjarig
pontificaat voor zijn diocees en voor
heel Tanganyika gedaan heeft ik
kom daar later nog op terug is
verbijsterend. Hij heeft meer tot stand
gebracht dan voor één mens mogelijk
schiint en toch maakt hij de indruk
over zeeën van tijd te beschikken. Zo,
tenminste, zit hij tegenover me. Een
goedlachse Brabander in een vuile toog,
met versleten tennisschoenen. Hij is
echter van deze tijd. Hij haat dikdoe
nerij. Hij gaat recht op zijn doel af en
ik geloof dan ook, dat ik hem het
prototype van de moderne missionaris
mag noemen.
Over dat type moet nog veel ge
schreven worden. Het is in Ne
derland vrijwel onbekend en ten
gevolge daarvan is er nog altijd ruimte
voor een publiciteit die de werkelijk
heid vertekent tot eer „sob-story".
In het missioneringswerk is niets ro
mantisch. De dagen dat uitgeteerde
mannen te voet van Mombassa naar
het Victoriameer trokken, zijn voorbij
en de beminde Afrikaanse gelovigen
hebben geen behoefte aan spiegeltjes
of kraaltjes. Ook tweedehands goede
ren thuishouden s.v.p.Ze zijn zich van
hun eigen waarde wel degelijk bewust.
De braafste meisjes in de kerk dragen
nog jurkjes, waarop in kapitale letters
„khuru" gedrukt staat. „Xhuru" bete
kent vrijheid. „Uhuru" betekent zelf
standigheid en „Uheeru" betekent dat
de tijd nabij is, dat geen Europeanen
maar Afrikanen nauwkeurig en precies
zullen vaststellen hoe in Oeganda en
Tanganyika, in Kenya en Nyassaland
het leven geleid en georganiseerd
wordt. Of daarbij aan blanken zal wor
den toegestaan volledig mee te spelen,
moet worden afgewacht. Zeker is in
ieder geval, dat zij zullen worden terug
gewezen naar de plaats, die zij van
nature zouden moeten innemen, name
lijk die van vreemdelingen.
Het is echter niet om deze ver
bijsterend snelle politieke bewustwor
ding alleen, dat de kerk anno i960
niet meer vergeleken mag worden
met die van 1900. Er is veel meer.
Het inderdaad heroïsche werk van
de mannen, die hier door zwartwa-
terkoorts, pest of typhus gekrepeerd
zijn, is niet zonder resultaat gebleven.
Het kleine „bush"-kerkje is gevolgd
door een behoorlijke stadsparochie en
wie hier op zondagmorgen de Mis
bijwoont, wordt getroffen door de in
tensiteit, waarmee gezongen en ge
beden wordt. Nooit tenminste heb ik
de zin van het „Rorate Coeli" beter
begrepen dan dezer dagen in Moean-
da, toen na het Credo de geloofs-
leerlingen de kerk verlieten en drie
of vier mannenstemmen het derde
couplet inzetten. „Vide Domine, af-
flictionem populi tui."
Kijk, deze dingen zijn tegelijk waar
ln Oost-Afrij Er is een kerk. Er is
groei en er is bloei, maar op hetzelfde
ogenblik is er ook ,,die ellende van
uw volk", dat zich in minder dan 25
jaar een weg slaat door een periode,
die Europa eeuwen gekost heeft. Die
tegenstelling is huiveringwekkend en ik
weet nauwelijks hoe ik haar onder
woorden moet brengen. Misschien mag
ik het proberen met voorbeelden.
Ik ben een dag met een missionaris
op safari geweest. Het was een
tocht, die geknipt scheen voor een
verhaal op een missiekalender.
Wij trokken met een krakende wa
gentje diep het land in. De wegen
waren onbeschrijfelijk. De hitte was
ondragelijk en het landschap overwel
digend door een weelde van kleuren,
bloemen, bomen en vogels. Wij stop
ten voor zo'n dorpsschooltje, dat van
gedroogde modder gebouwd wordt en
waar een catechist bezig was onder
richt te geven. De kinderen stroom
den naar buiten. Ze knielden in een
kring om de pater heen, zongen hem
toe en vroegen om zijn zegen. Toen
wendden zij zich tot de vreemde man
die met de pater was meegekomen
en zongen ook hem toe. Ik wist eerlijk
niet wat te doen. Het was onbegonnen
werk om uit te leggen wat een jour
nalist is en dus heb k maar een
groot kruis geslagen en hen geze
gend zoals ik mijn kinderen zegen als
ik ze thuis 's avonds naar bed breng.
Daarop zijn we verder getrokken. Ik
schrijf op wat ik me herinner.
Wij ontmoetten een man, die met
touwen was vastgebonden en die door
drie, vier andere mannen werd voort-
gesleurd. Ondertussen ranselden ze
hem met stokken, want hij had ge
stolen en de „chief" moest over hem
rechtspreken. In het dorpje zelf
voor zover je hier van dorpen spreken
kunt was alles en iedereen verza
meld in de kroeg. Kroeg, dat betekent
dan een open ruimte onder een blader
dak. Drie mannen sloegen op een drum,
iedereen had een of ander oud conser-
venblikje als glas en in het midden
stond een grote, oude teerton vol ba-
nanenbier. „Drinken, padri" was het
dringende verzoek, maar dat was me
toch te kras. Ik heb het conservenblik-
je bij stukjes en beetjes laten leeglopen
en eerlijk gezegd het feit geze
gend, dat iedereen volslagen dronken
was; om vier uur in de middag. Vol
ledigheidshalve vermeld ik nog, dat
minstens de helft van de gasten uit
vrouwen bestond. Sommigen hadden
een kind aan de borst. Zij dronken. Het
kind dronk. Om hun hals hing een
groot blinkend kruis en ook over die
vergadering heeft de padri toen op al
lerdringendst verzoek een groot kruis
geslagen.
„Vide Domine, afflictionem populi
tui."
Toen wij later weer weg wilden rij
den, stond er plotseling een klein, hui
lend jongetje voor ons.
„Padri, moeder sterft," zei hij.
De pater stelde een aantal vragen
en rende met grote stappen de brush in.
Ik heb heel Tang op hem gewacht.
Achter me het rumoer van de kroeg.
Voor me de stilte van Afrika en ergens
die vrouw. Wij hebben haar tenslotte
meegenomen naar het hospitaal en ze
is niet gestorven.
Als ik wou, zou ik zo nog wel even
door kunnen gaan. Ik heb op een
markt moeilijkheden met fotogra
feren gehad, omdat men meende dat
flitslicht het eten vergiftigde en In de
estate Waloekoeba (bij Jinja) trof ik
een prachtig Maria-altaar aan met een
groot koperen bord, dat een Madonna
met kindje scheen voor te stellen. Bij
nader toezien bleek het een feestuit
gave ter gelegenheid van het vijftigja
rig bestaan van de Karei I-fabrieken
in Arendonk.
ie op deze verhalen alleen Oost-
Afrika beoordeelt, vergist zich.
Hij vergeet, dat in landen die
zo snel en zo plotseling tot ontwikke
ling komen, primitiviteit en progressi
viteit natuurnoodzakelijk naast elkaar
bestaan. Hij vergeet ook, dat de pri
mitiviteit snel zal verdwijnen en dat
men er voor een verstandige koers
bepaling goed aan doet zich op het an
dere Afrika te richten.
Dat andere vindt men in de steden,
die als paddestoelen uit de grond rq-
zen. Men vindt het in de jeugd, die
zich in de studie stort met een elan,
dat ons volkomen onbekend is. Men
vindt het in een groeiend en protse
rig materialisme, dat auto's verkiest
boven huizen en in een toenemend
onbehagen tegenover Europeanen en
Indiërs.
Men vindt het ook in sterk positieve
factoren. Er is een jonge, zij het nog
niet talrijke Afrikaanse clerus, die
die zo op het oog ellendig en a-sociaal
schijnen, komen in éen generatie
priesters, doktoren en gekwalificeer
de onderwijzers.
in deze situatie heeft het missione
ringswerk dringend behoefte aan een
algehele en grondige heroriëntatie. Wij
moeten de heroïek van onze missie
blaadjes begraven, onze kinderen niet
opvoeden met verkrampte en verouder
de missie-idealen en vooral in de huidige
missioneringspraktijk de nieuwe wer
kelijkheid accepteren en daarvan uit
gaan.
schijnen, wie er voor staat zal een offer
moeten brengen dat een volwassen ge
loof vereist.
e werkelijkheid is, dat in Oost-
Afrika de Kerk bestaat. Men
behoeft het kruis niet meer te
planten en Oegandezen en Tanganji-
kanen zijn al bijna geheel in staat om
hun kerken te bouwen, hun priesters
te onderhouden en eigen land met eigen
middelen te kerstenen. Wat zij nodig
hebben het is een woord van mgr.
Blomjous is de religieus-technische
hulp van alle zusterkerken ter wereld
met wie zij verenigd zijn en die zij op
haar beurt kunnen helpen met hun er
varing, hun inbreng, hun mystiek en
hun religiositeit. In dat beeld past ook
een missionaris, zij het dan een missio
naris-nieuwe stijl. Voor paternalisme is
daarbij geen plaats. Hij is de gelijke,
die uit de schat van zijn cultuur de
hulp biedt, die Oost-Afrika om prak
tische en historische redenen nog niet
zelf kan opbrengen.
Ik geloof, dat op dit aspect niet ge
noeg de nadruk kan worden gelegd.
De kerk van Oost-Afrika is gelijk be-
rechtigd en alleen op die basis kan
hulp geboden en geaccepteerd wor
den. De praktijk daarvan is echter
ongelooflijk moeilijk. Ik ben nu twee
maanden in Oost-Afrika en ik heb
ondertussen met tientallen missionaris
sen, doktoren, zusters, broeders en
leken gesproken.
In theorie, geloof ik, is er weinig
tegenstand. Maar, zoals overal, is ook
hier de natuur (of misschien moet ik
nu wel zeggen de cultuur) sterker dan
de leer. Daarvoor zal men begrip moe
ten hebben. Ook de missionering heeft
haar geschiedenis en zelfs in het heden
zijn de verschillen nog vaak zo onge
loofwaardig groot, dat er van de mis-
Een echt Afrikaanse kerk in Bujora, gebouwd als het huis voor de koning. Onder
het kruis (dat 's avonds electrisch verlicht is!) struisvogeleieren ten teken van
de koninklijke waardigheid van „de bewoner".
voorzichtig werkt aan de opbouw van I sionaris een bijkans bovenmenselijke
- I J Tf »i M j i a m 1 I -fnlfKoVinnVJcivj^, rrouvn n ri-J (TTnv*/l t
een landeigen Kerk met eigen taal en
eigen gebruiken. Er zijn bloeiende
Afrikaanse zusterscongregaties en groei
ende conventen van Afrikaanse broe
ders. Vooral in Tanganyika begint zich
bovendien een eigen katholieke maat
schappijleer te ontwikkelen, die he
melsbreed verschilt van alles wat wij
op dat terrein in Nederland gedaan
hebben, doch die juist door haar eigen
aard waarschijnlijk voor land en volk
van onschatbare betekenis kan zijn. Zo
is er meer. Woningtoestanden en volks-
hygiëne maken een stormachtige ont
wikkeling door. De plaats van de vrouw
evolueert z;i het langzaam en met
veel ups én downs in overeenstem
ming met de gedachten, die vanouds
aan de basis van het christendom heb
ben gelegen en er begint zich langzaam
een nieuwe arbeiders- en middenstand
te ontwikkelen.
Deze ontwikkeling is algemeen.
Het is onjuist, als men meent, dat
ze halt houdt voor de dorpssamen
leving, waarvan ik zo'n roerend pri
mitief beeld heb geschilderd. Die
primitiviteit bestaat, maar z(j niet
alleen. In die zelfde gemeenschap is
ook het plaatselijk kantoor van de
politieke partij. Ook uit dat milieu
komen jonge Afrikaanse zusters en
verpleegsters. Ook daar breidt het
onderwijs zich uit en uit gezinnen,
zelfbeheersing gevraagd wordt,
En daarligt dat misschien het be
gin van een nieuwe missieheroiek. De
oude missionaris is dood. Hij leeft niet
meer in een plaggenhut, hij eet niet
meer het vreemde voedsel van de lan
delijke bevolking en de wilde dieren
brullen nog vrijwel uitsluitend in na
tuurreservaten. Bovendien heeft hij nu
een auto of een pikkie-pikkie. Zijn huis
is van steen, hij heeft een Ijskast, vaak
licht en stromend water en 's avonds
verbindt Radio Nederland vVereldomroep
hem met' Holland. Om negen uur kan
hy weten of Ajax heeft gewonnen of
verloren en wees ervan verzekerd, dat
hij er een glaasje bier op zal drinken,
tot heil van de KNVB en tot vreugde
van hemzelf.
Eén eis is nu echter duidelijker dan
ooit tevoren. Hij is werkelijk de die
naar der dienaren Gods. HU komt de
kerk van Afrika te hulp waar en zo
lang de kerk zijn hulp nodig heeft. Hij
zal op ieder ogenblik bereid moeten zijn
zijn werk te staken en het over te dra
gen, ook als hij zeker weet dat zijn
Afrikaanse opvolger nog niet die capa-
citeiten heeft die hij eigenlijk noodza
kelijk acht. Dat leven is hard en on
barmhartig. Er zijn Europese bisschop
pen, die na een leven gewijd aan de
missie, hun ambt hebben neergelegd,
omdat de bloei van de kerk dat eiste.
Dat mag natuurlijk en vanzelfsprekend
r is aan deze nieuwe situatie nog
een tweede aspect. Dat is de
vraag naar bekwaamheid. Nu
het basiswerk is verricht, heeft de kerk
van Oost-Afrika vooral behoefte aan
hoog gekwalificeerde helpers.
Dat punt is vooral van belang, nu
langzaam maar zeker de lekenuitzen-
ding op gang komt en het gevaar be
staat, dat de oude romantiek in een
nieuwe gedaante terugkeert. Laat ik er
maar niet omheen draaien. De leken-
uitzending, zoals die tot dusver, met
name vanuit ons land heeft plaatsge
vonden, is geen onverdeeld succes. De
mislukkingen zijn talrijk, de teleurstel
lingen groot en het resultaat niet in
overeenstemming met de geleverde in
spanningen. De oorzaak daarvan ls
waarschijnlijk wel die oude romantiek,
dat begrijpelijk paternalisme, dat voor
de missie goeddunkt wat het vader
land niet accepteren zou. Dit klinkt
misschien hard. maar de waarheid
verdraagt geen euphemismen. Oost-
Afrika heeft het beste nodig. Het is
een belediging, dat hier nog altijd gro
te pakken medische instrumenten en
medicamenten worden ontvangen, die
in het vaderland eigenlijk zijn afge
dankt. Wie missiehospitalen heeft be
zocht, weet dat daar meer dan waar
ook het beste nog niet goed genoeg is.
Zo ook met de leken.
Oost-Afrika heeft een dringende
behoefte aan honderden doktoren,
specialisten, verpleegsters, vroed
vrouwen en leiding gevende arbei
ders. Alleen het moeten de beste
zijn. Het leven moge hier, vergele
ken met tientallen jaren geleden, on
herkenbaar veranderd zijn, het stelt
nog altijd hoge eisen. Wie hier komt,
moet raad weten met eenzaamheid
en teleurstelling. Hij moet zijn eigen
levensstijl kunnen ombuigen, hjj moet
kunnen improviseren en zo grondig
zijn vak beheersen, dat hij in volsla
gen onbekende omstandigheden zelf
nieuwe wegen kan vinden. Alleen
idealisme is daarbij niet voldoende.
Het eist training en zelfbeheersing
en het is te hopen, dat het propvolle
Nederland nu eindelijk eens de
kracht opbrengt om in een gezamen
lijke aanpak deze nieuwe missieop
dracht te realiseren.
Dit betekent niet, dat ik het werk,
dat tot dusverre door Karosi, door de
K.A.J. en de Jonge Boeren gedaan is,
onderschat. Ik ben hier kerels tegen
gekomen, die het een mens warm om
het hart maken door de nuchtere vast
beradenheid, waarmee zjj een schier
bovenmenselijke taak vervullen. Zij
hebben, onvoorbereid als zij waren,
door moeilijkheden heen moeten bij
ten, waarvan u op mijn gezag mag
aannemen dat ze eigenlijk te groot wa
ren.
Neen, het gaat om de totale aanpak.
Wie hier één vrouwelijke dokter alleen
de verantwoordelijkheid ziet dragen
voor een ziekenhuis met een achter
land van 320.000 mensen, wie bij een
vluchtig bezoek moet constateren, dat
zij dagelijks gevallen van open t.b.
moet weigeren, gewoon omdat er
geen plaats, geen mankracht en geen
geld is, die vraagt zich met verbijste
ring af, waarom niet meer congrega
ties hun beste leden afstaan en of er
in Nederland dan werkelijk geen dok
toren, specialisten, vroedvrouwen en
verpleegsters te vinden zijn, die al
thans de ergste gaten willen dichten.
Ik heb bisschoppen en missionarissen
gesproken, die stad en land hebben af
gereisd om hulp en met lege handen
zijn teruggekeerd. Grote nationale or
ganisaties, wier namen in Nederland
de klank hebben van puur goud, heb
ben stomweg geweigerd en ondertus-
f j vechten eenlingen als Karosi,- de
K.A.J. en de Jonge Boeren een bijna
hopeloze strijd, waarbij door gebrek
aan middelen en ervaring fouten ge
maakt worden, die fnuikend kunnen
zijn voor het élan.
Het schijnt of sinds de gebeurtenis
sen in Congo iedereen de angst om
het hart is geslagen. Welnu, Tanganji
ka, Oegand Kenya, Nyasaland en
Noord-Rhodesië zijn geen Congo en ai
zal daar een rechtvaardig natio
nalisme wel spanningen en misschien
moeilijkheden veroorzaken, als het om
puur lijfsbehoud gaat, lijkt mij de ver
keerssituatie in Nederland vooralsnog
gevaarlijker.
don.; Leonardus Verweij; Godefridus van
Voorst tot Voorst.
Geschoeide Karmelieten
50 jaar priester: 10 juni; Adelbertus
Lokkers, Slagharen; Julius Dijkstra,
Boxmeer.
40 jaar priester; 15 aug.: Marcellus
Toiler, Neuenhaus (Westf.).
25 jaar priester: 12 juli: Matthias Arts,
Amsterdam; Hilarius Martron, Nijmegen;
Xaverius Lutz, Aalsmeer; Timotheus
Bruggeman, Merkelbeek; Hilarion Ker
sten, Zenderen; Everardus Verzett, Zen-
deren; Callixtus de Rouw, Kamp. Lint
fort (Duitsland).
60-jarig kloosterfeest: 9 sept.: Lebui-
nus Braakhuis, Zenderen.
40 jaar professie: 23 mei: br. Antoni
nus Spijkerman, Oldenzaal; 26 sept.:
Tarcisius Hooyschuur, Balkbrug en Jo
seph Bouman, Oldenzaal.
25 jaar professie: 10 sept.: Innocen-
tius Damhuis, Mainz (D.)Camillianus
Verhamme, Dordrecht; Constantius Dol
le, Dordrecht; Johannes Wolters, Mer
kelbeek; Wilhelmus Verdijk, Oss; Cas-
sianus Olde Loohuis, Nijmegen; Cletus
van Rijnsoever, Amsterdam; Manruanus
Zonneveld, Hengelo; Honoratus Sengers,
Zenderen; 3 mei: br. Ignatius Blomme-
steijn, Zenderen; 27 dec.: br. Thomas
Groot-Zwaaftink, Nijmegen.
Ongeschoeide Karmelieten
25 jaar geprofest: 10 sept.: Andreas
Zelis, prior Karmelietenklooster Ge
leen (L.).
Kruisheren
25 jaar priester: 18 aug.: F. Jutte,
Amersfoort; W. Hollink, Heemskerk, dr.
A. Sluis, St. Agatha; M. Fleskens, Rot
terdam; J. Coenen, Zoeterwoude; A. Em-
men, Zoeterwoude; H. Wentolt en J. van
Duynhoven, Bandung; A. Zwart, Achel
(België); H. Cuppen, Belem, Brazilië.
50 jaar geprofest: 14 sept.: mgr. Fr.
M. Blessing, oud apostolisch vicaris van
Bondo, Congo, Kruisherenklooster te
Achel (België); P. Bakx, Bussum er J.
Klaver, Onamia, Minn. USA.
25 jaar geprofest: 28 aug. J. Brammar,
Rotterdam; A. Lamot en J. Eering,
Neeritter; Fr. van Vroonhoven, Amers
foort; R. Kloeg, Wuppertal (D.)L. Soe-
modiwirjo, H. van Haaren en J. Ver
hoeven, Bandung; J. Jurgens, Maaseik
(België); H. Nienhuis, Campo Belo,Bra
zilië.
Lazaristen
50 jaar priester: 16 juli: Joh. Wee-
maes, Dax. Frankrijk.
40 jaar priester: 23 jan.: H. Alers,
Cuvry, Fr.; B. van Beekhoven, Nice, Fr.;
L. van Nisselrooij, Baak, Gld-; Th. Veer
man, Fortaleza-, Brazilië; P. Vonken, Al
giers; H. Wolters, Susteren (L.).
(Advertentie)
isschien klinkt dit alles nogal
fel, maar ik weet mij de tolk
van een paar duizend mensen
die hier de beste jaren van hun leven
veil hebben om de kerk en het volk
van Oost-Afrika door een moeilijke
overgangsperiode heen te helpen. Dat
is geen imantiek. En geen ,,sob-sto-
ry". Dat is waarheid.
Welnu, deze groep heeft hulp no
dig. Hulp van prima missionarissen,
import:
levering alleen via de handel
die sleutelposities kunnen 1"neT?tet?'
waarmee zij het frame van de uost-
afrikaanse kerk versterken zolang
als nodig is. Hulp van seculiere
priesters, die de diocesane Atrikaan-
se clerus ondersteunen, opdat zich
niet hier het drama van de Zuid-
amerikaanse kerk hernaie, waar
de eigen clerus een tweederangs cle
rus werd. Hulp van doktoren, medi
sche specialisten, vroedvrouwen,
wijkverpleegsters, architecten en
vakbekwame arbeiders. Hulp van
veel kapitaal en dat alles niet om
arme stumpers te helpen of heide
nen te bekeren, maar om jonge vol
ken te ondersteuner en terug te tre
den wanneer dit nodig is.
Van zulke idealen vond ik Mgr.
Blomjous de verpersoonlijking. Hij is
nuchter en amusant, houdt vast aan
zjjn visie en bouwt met voortvarend
heid aan het huis, dat de Heer Zijn
Kerk noemt.
Met kerkelijke hoogtijdagen zal hij in
de hitte het introïtus van de
H. Mis plechtig inzetten en alle
missionarissen, priesters, zowel als
broeders, zusters en leken zullen
er een beroerd ogenblik aan
hebben, want op zulke dagen wil ieder
een we] thuis zijn. Laat dat u niet ver
leiden tot mooie vrome gevoelens,
waarbij de ontroering zo heerlijk ach
ter de ogin kan branden. Aan roman
tiek is geen behoefte. Wel aan zake
lijke hulp en bekwame mensen.
ALBERT WELLING.
25 jaar priester: 29 juni: Jan de Bak
ker, Formosa; Frans Dusée, bouwpas
toor, Eindhoven; mgr. J. Klooster, apost-
vie. Van Surabaja; J. Lemmen, Recife,
Brazilië; W. v. d. Loo, rector Nieuw-
Einde (L-)R. Pladet, Portugal.
50 jaar lid van de Congregatie: 14 Sept.:
J. Wieriks, Eefde, Gld.; H. Claessen,
Frankrijk.
25 jaar lid van de Congregatie: 11 sept.:
Jan Boonekamp, Brazilië; M. Braspen
ning. Texas, U.S.A.; V. Colsen, Brazilië;
M. Droog, Brazilië; H. Hermans, For
mosa; C. Lansu, Eindhoven; J. Nieu-
wendijk, aalmoezenier, Willemstad, Cu-
ragao; H. Oremus, kap. te Schalkhaar;
M. Scheres, Mission Hollandaise, Parijs;
C- Sombroek, kap. Deventer; H. Steeg-
mans, overste, Eefde; H. Veel, Surabaja.
Maristen
25 jaar priester: 23 febr.: mgr. D.
Stuyvenberg, ap- vie. van de Zuid-Sa
lomonseilanden; A. Beyersbergen van
Henegouwen, Lievelde, Groenlo; H.
Laarveld, Bergen op Zoom; H. Roelofs,
Groenlo; A. de Theye, Z. Salomonseilan
den-
40 jaar geprofest: 28 okt.: br. Willi-
brord, Petrus Claassen, Lievelde, Groen
lo.
25 jaar geprofest: 24 april: M. van
Broekhoven, Glanerbrug; P. Geerts, Z.-
Salomoneilanden; A. Nieuwlands, V/eurt;
H. Overdijk, Hulst; 29 juni: J. Dekker,
Mexico.
Missionarissen Mill Hill
50 ja,ar priester: 23 Sept.: L. v. d. Berg,
oud-missionaris van Serawak, rustend
in Alphen a/J Rijn; J- Geurts, oud-mis
sionaris van Congo, assistent in Uden;
J. Metternich, oud-missionaris van In
dië, Missiehuis Vrijland; A. Verheyen,
missionaris in de Philippijnen.
40 jaar priester: 17 juli: Ch. Aelen,
oud-missionaris van Nellore, procurator
Studiehuis Tilburg; mgr. W. Bouter,
bisschop van Nellore, Indië; C. van Gra
ven, oud-missionaris van Tororo, mis
siehuis Vrijland; C. Ruygrok, Arnhem,
oud-missionaris van Nellore, missiehuis
Vrijland.
25 jaar priester: 12 juli: N. van Bilder-
beek, missionaris Buea, Kameroen; J-
Boerkamp, missionaris in Kashmir; M.
Boonman, missionaris in Basankusu,
Congo; C. Broers, missionaris in Buea,
Kameroen; H. van Erp, missionaris in
Serawak; A. Geerdes, missionaris in
Rawalpindi, Pakistan; A. Jacobs, missio
naris in de Philippijnen; M. Kaan-
ders, Missiehuis Roosendaal; H. Noord
man, missionaris in Basankusu, Congo,
Oeganda; H. Verhoef, missionaris in
Kisumu, Kenya.
25 jaar geprofest: 3 mei: bi. Herman
de Zeeuw, missionaris in Tororo, Oe
ganda; 15 aug.: br- Willem Klomberg,
Missiehuis Roosendaal.
Minderbroeders Conventuelen
50 jaar priester: 16 juli: Mattheus
Luppes, Hoensbroek, pater Augustinus
Ammerlaan, Klooster-Urmond.
25 jaar priester: 26 juli: Willibrord
Ma. Lendemeijer, provinciaal, klooster-
Urmond.
25 jaar geprofest: 26 september: An-
gelicus Leunissen, missionaris in Bogor
(Indonesië), Rosarius van der Broeck,
klooster-Urmond, Laurentius Driessen,
rector te Kaalheide, Emmanuel Toonen,
pastoor St. Stephanusparochie, Amster
dam-N.
Minderbroeders Franciscanen
50 jaar priester: 26 maart: Sergius
Emonds, Venray; Chrysanthus Roorda,
Weert; Majella Weenink, Oudewater;
Alardus van den Berg, Woezik, Wychen;
Ludger Zeinstra, Venray; Floribertus
Schneiders, Brummen; Alfridus Waar-
deloo, Monte Belo (Brazilië).
25 jaar priester: 22 maart: Agatho de
Mönnink, Heerlen; Hydulphus Frank,
Lochem; Liberius Pieterse, Sanghar
(Pakistan); Conradinus Aerts, Heerlen;
Viventius Keulaerds, Maastricht; Aly-
pius Derex, Alverna; Crispus Schouten,
Rotterdam; Raynerius Baekers, aalmoe
zenier, Ede; Fulco Vugts, Ruteng (Flo-
res); Antonius Walenkamp, Katwijk a.
d. Rijn; Philippus Tetteroo, Weert; Fer-
rerius van Berkel, Leiden; Al varus
van de Reep, Jequitinhoha (Brazilië).
25 oktober: in Brazilië de paters Metel-
lus Geeve, St. Joao del Re; Erhard Veen,
Para de Minas; Aristides Kasbergen,
Belo Horizonte; Wenceslaus Nouwen,
Divinópolis; Gaudiosus Nieuwenhuijzen,
Taquari.
60-jarig kloosterfeest: 7 september:
Cassianus Hentzen, Haarlem; Arnoldus
Smitz, Gouda; Cornelius Romijn, Har-
lingen.
50-jarig kloosterfeest: 7 september:
Autbertus van Hacht, Megen; Theofried
Wassenaar, Leiden; Nocomedes Sanders.
Bodegraven; Arnuiphus Hesse, Venray,
Serenus Teernstra, Belo-Horizonte (Bra
zilië). 23 mei: Florentius Nu rolder,
Vorden; Wilhelmus Seegers,
juli: Josephus Nijhout, BleUer e'
25-jarig kloosterfeest: sePtember:
Pacificus van den Berg, Hyderabad (Pa
kistan); Lucidius van der Vat, Nijme
gen; Berno van Tol, Woerden; Remigius
Dieteren, Maastricht; Bruno Peperzak,
Djakarta (Ind.); Dmnus Schuwer,
Rome- Patritius Verklei], Mirpurkhas
(Pakistan); J"lius Beitkönig, Dönberg
(Dl)- Gijsbertus Huinink, Bleijerheide;
Urbanus van Gemert, Venray; Victorius
Lenders, Heerlen; Vincentius Roumen,
Venray; Lucius de Haan, Amsterdam;
Lambertus Bisschop, Epouto (N. Gui
nea); Evodius Goes, Gouda; Suitbertus
van Mil, Rotterdam; Cornelius Bakker,
Maastricht; Wulfranus de Goede, Delft;
Norbertus Prinsenberg, Haarlem; Josue
Sterk, op verlof in Nederland (Pakis
tan); Marcellus Stevens, Hollandia-Bin-
hen (N.-Guinea); Callistus de Haas,
Weert; Willibald Timmermans, Heerlen;
Nicolaas van Bohemen, Weert; Alexan
der Jacobs Quetta (Pakistan); Silves
ter Dias, Bombay (Indië)Arthur Bre-
dero, Hoorn; Wilhadus Hertman, Ber
gen (Noorwegen); Xaverius Paes, Suk-
kur (Pakistan); Lucas Brinkhoff, Nij
megen. In Brazilië op 7 september: Guil-
herme Helsloot, Divinópolis; Estevao
Schoenmaeckers, Belo-Horizonte; Simao
Putman, Alcobaca; Conradus Goumans,
Teófilo-OtoniPhillippus Broers, Teófilo-
Otoni; Vitus Mallmann, Taquari; Ro-
bertus Geusen, Arassuai, Marcolino
Melis, Belo-Horizonte. 7 februari: brs.
Theofried Vaes, Rotterdam; Nazarius
Lekkerkerk, Katwijk a. d. Rijn. 4 juli:
br. Winand Divendal, Djakarta (Ind.) 8
oktober: brs. Julius Huijerjans, Venray;
Odoricus Peters, Maastricht; Monulphus
Versteegh, Quaracchi, Italië.
Minderbroeders Kapucijnen
60 jaar priester: 21 dec: Antonius te
Nijmegen en Fulgentius te Handel.
50 jaar priester: 23 dec.: Sigismundus
te Tilburg; Maximilianus te Oosterhout;
Quirinus te Enschede; Romualdus te
Helmond.
25 jaar priester: 4 aug.: Rizzerius te
Tilburg; Petrus te Babberich: Beatus,
ap. vic- Medan; Honoratus, ap. vic. Pon-
tianak; Othmarus te Helmond; Radboud,
ap. vic. Medan; Victorianus te Tilburg;
Reginaldus, ap. vic. Medan; Sebastianus.
Eindhoven.
70-jarig kloosterfeest: 4 okt.: Adol-
phus te Grave.
60-jarig kloosterfeest: 26 juli: br. Do-
nulus te Eindhoven; S okt.: Andreas te
Grave; Adrianus te Den Bosch; Egber-
tus te Tilburg.
50-jarig kloosterfeest: 14 jan.: br. Os
wald te IJmuiden-Oost; 28 april: br. Do-
rotheus te Grave; 3 okt.: Bruno te Rot
terdam; Otho te Handel; 22 nov.: br.
Lebuinus te Tilburg.
25 jaar geprofest: 16 jan.: de brs.
Theodulphus te Handel; Hilarius te Sluis
kil; Seraphicus, ap. vic. Pontianak; 14
juli: de brs. Landerius te Langeweg;
Marculphus te Nijmegen; Olaf te Lan
geweg; 10 st-yt.Hildebertus te Grave;
Symphronius, ap. vic. Pontianak; Septi-
mius, ap. vic. Medan; Isaias, ap. vic.
Medan; Celestinus te Babberich; Justus
te Voorburg; Micheas te Voorburg; Evo
dius, ap. vic. Pontianak; Hyacinthus, ap.
vic. Pontianak; Revocatus te Rilland;
Achilleus te IJmuiden-Oost; Theofried te
IJmuiden-Oost; Saturninus te Tilburg;
Gentilis te Eindhoven.
Montfortanen
50 jaar priester: 16 juli: P. ten Dtjck;
G. Weer'
25 jaar priester: 7 maart: C. Holthui-
zen; J. Linssen; G- de Greeve; J. Jacobs;
J. Bokeloh; H. Lagro; G. Tesser; A. v. d.
Berg; H- Leistra; H. Wansink; A. v.
Heusden; J. Menten.
60 jaai geprofest: 15 aug.: J. M. Hup-
perts.
50 jaar geprofest: 28 aug.: C- Plat; J.
Eyckeler; K. Wevers.
25 jaar geprofest; 8 Sept.: N. Mooy; C.
v. Riel; H. Kunkels; E. Bernard; F. Le-
bouille; J. Sluysmans; G. Snijders; P.
Bonnier; L. v. d. Boorn.
Norbertijnen
60 jaar priester: 27 jan.: A. Adriaan-
sen, Averbode.
50 jaar priester: 15 aug.: Th. Versteeg,
Berne, pastoor Elshout.
25 jaar priester: 26 juli: A. Keeven,
Park, pastoor te Park Leuven; 4 aug.:
J. Oderkerk, Berne, kapelaan Vlijmen;
drs. A. v. Schijndel, Berne, Jabalpur,
Indië; Fr- Verweij, Berne, U.S.A.; L.
Brandenburg, Berne, pastoor 's-Herto-
genbosch; 23 aug.: N. Boon, Postel t«
Turnhout; W. van Balkom, Postel, Lolo
Kongo.
50 jaar geprofest: 9 okt-: Cl. Rooyak-
kers, Grimbergen, pastoor Nieuwenrode.
40 jaar geprofest: 8 >kt.: Eelco d«
Bruin, Berm te Heeswijk
25 jaar geprofest: 26 febr.: br. Walt-
man Relou, Postel; 15 sept.-. s. v. Brug
gen, Tongerlo, kapelaan Roosendaal;
W. van Straaten, Tongerlo, Oostpriester-
hulp; T. Timmerman, Tongerlo; 17 sept.:
P. van Rijn, Berne, pastoor Middelrode;
A. Hollenberg, Berne, pastoor Bant; drs.
G. Brouwer, Berne, rector Latijnse
School Gemert; J. van Zeeland, Berne,
Jabalpur Indië; 9 okt.: G. Hoogers, Pos
tel te Tienen; G. Snoeks, Postel, missie
procurator; W- Dittrich, Postel, Lolo
Kongo; O. Seijn Postel, Lolo Kongo;
11 okt.: Adr. Wijffels, Averbode, kape
laan te Averbode; 8 dec.: br. Norbert
Doukers, Berne, Jabalpur Indië.
60 jaar Norbertijn: 23 juni: br- Augus
tinus Donkers, Berne.
50 jaar Norbertijn: 8 okt.: drs. Chr.
Cornelissen, Berne, Gymnasium Hees-
wijk; 9 okt.: I. de Groot, Postel; M- Pil
lot, Postel, pastoor Breedhout.
40 jaar Norbertijn: 8 okt.: N. Koen-
raadt, Berne, pastoor Lithoyen; A-
Koeken, Berne, gymnasium Heeswijk;
V. v. Sinnen, Berne, kapelaan Vught;
A. v. Oosterhout, Berne, superior regu-
laris, Indië; 15 okt.; A. Eomme, Ton
gerlo, pastoor Roosendaal-
25 jaar Norbertijn: 17 sept.: L. Veer
man, Berne te Heeswijk; W. van Aken,
Berne, kapelaan te Heeswijk; A. Ver-
hofstadt, Berne, Bra-silië; C Donkers,
Berne, Jabalpur, Indië; 19 maart: br.
Paulus van Zantvoort, Postel, Lolo
Kongo.
Oblaten H. Franciscus v. Sales
50 jaar priester: 10 aug.: F. X. Bogen-
berger, oud-prov. te Beek en Donk.
Oblaten van Maria
25 jaar priester: 12 juli: G. Veldhuis,
missieprocurator te Duiven; L. Boers
te Sevenum; H. Vloedbeld, legeraalmoe
zenier in Bergen op Zoom; W- Tromp
in Valkenburg.
Passionisten
50 jaar priester: 23 sept.: pater Fer
dinand Thijssen; en pater Robertus
Snijders.
25 jaar priester: 10 mei: mgr. Gabriël
W. Sillekens, apostolisch prefect van
Ketapang, Borneo; Stanislaus van Melis
en Vincentius Tobben.
Redemptoristen
50 jaar priester; 0kt.: Ant. van Don-
gen, Ri° J32l6iro.
25 jaar priester: 23 sept-: C. Helling,
Paramaribo; H. Hulsbergen, 's-Herto-
genbosch; Th. van Niekerk, Paramaribo;
p- Mathot, Nijmegen; B. van Schaick,
s-Gravenhage; dr. J. Kahmann, Wittem;
B. Smithuis, Rotterdam.
50 jaar geprofest: 29 sept.: A. Vogelpoel,
retraitehuis Bergen (N-H.); R. van Kem
pen, Roermond.
25 jaar geprofest: 8 Sept.: J. Kluijs-
kens, provinciaal Amsterdam; H. Schip
pers, Wittem; Th. Clauveaux, Juiz de
Fora, Brazilië; A- de Haay, 's-Hertogen-
bosch; M. de Graaff, directeur Retraite
huis Bergen (N.H.); A. Bergmans, di
recteur Retraitehuis, Amersfoort; J. Wil-
lebrands, Paramaribo; J- Coppens, Nij
megen.
Salesianen van Don Bosco
25-jarig kloosterfeest: 14 sept.: Her
man Bart, Huize D. Rua, 's-Heerenberg;
Leo v. d. Bc', België; Wim Gubbels, Ma-
riahoeve, Assel, Apeldoorn; Georg
Thoen, aalmoezenier, Duitsland.
Missionarissen van Scheut
25 jaar priester: 4 aug.: A. de Jonge,
Scheut-Brussel; en C- v. d. Zant, Guate
mala.
50-iarig kloosterfeest: 8 sept.: A.
Schellens, Congo; P. Vranken, Schilde-
België; Chr. van Aspert, Leidschendam;
8 dec-: br. Th. v. d. Vrande, Congo
25-jarig kloosterfeest: 1 mei: br J.
Heering, Lisala, Congo; 8 sept.: A Go-
defrooy, Makassar; H. Boumans, Philip
pijnen; J. ter Meer, Philippijnen; A.
Verschure, Sparrendaal, Vught.
Witte Paters
60 jaar priester: 29 juni: mgr. N. van
der Vliet. St. Charles-Esch bij Boxtel.
50 jaar priester.- 29 juni: P. Verdaas
donk, Bukoba-Tanganyika; H- Zoete
melk, N. Nyassa-Nyasaland; mgr J van
Sambeek, Kigoma- Tanganyika, rustend.
40 jaar priester: 29 juni: P. van Keep,
Kasongo-Congo; H. van der Eerden, Ta-
bora-Tanganyika.
25 jaar priester: 29 juni: J. Litjens,
Kabgayi-Ruanda; W. Schaepman, Ka-
rema-Tanganyika; H. van Riel, Bukoba-
Tanganyika; Chr. Pas, Kigoma-Tanga-
nyika; 'L. van de Schans, Mwanza-Tan-
ganyika
60-jarig kloosterfeest: 1 nov.: p. van
Krieken, Canada.
50-jarig kloosterfeest: 16 april: A. van
Balen. Oss. rustend.
25-jari> kloosterfeest: 16 april: J. Mous,
Kayes-Soudan; Chr. Middelburg. Nzéré-
koré-Guiné-; 24 okt.: G- Onstenk,
Mbeya-Tanganyika; Chr. Marijnissan,
Kigoma-Tanganyika.
