Op het spoor van de waarheid
Elinkwijk-NOAD:
duel der zwaksten
Bruüoftsdansen in de brandende zon
De ronde kerk van BOEJORA,
waar alle progressieve missie-ideeën
in de praktijk worden uitgevoerd
m
H
L
N
TROUBADOURS ALS ONTWERPERS VAN
NIEUWE LITURGISCHE LIEDEREN
M
M
NIEUW: BP SUPER
HAARDBR ANDOLIE
met anti-roest Vraag uw plaatselijke handelaar
West contra Limburgers met
belangrijke inzetten
Kraay voelt niet meer voor
dubbelrol trainer-speler
Voetbalprogramma
voor
zondag
Hockeyprogramma
voor zondag
Terlouw winnaar
van damtoernooi
in Amsterdam
DOS blijft diep in de zorgen
Speciaal verzoek aan de K.N.V.B.
ALLE VIJFTIEN?
gHRgflËHP
fMÊËÈÈMm
Sterk schaak vertoon
in Den Bosch
Dames van Landlust
zijn ongenaakbaar
Advies aan Fraser:
operatie redt
WOENSDAG 4 JANUARI 1961
PAGINA 9
SEMI-PROFS
AMATEURS
WEST I
ovvo.
De sleutel voor
>1 de ronde kerk van Boe-
ar-es-Salaam, december
Een mijl of tien buiten
Mwanza ligt op een hoge
heuvel de ronde kerk van Boe-
jora. Mgr. Blomjous noemt het
zijn „experimenten-kerk" en ik
zou het willen aanbevelen als
plaats van samenkomst voor het
eerstvolgende Missiologisch Con
gres. Voor vakmensen is het er
nl. om te likkebaarden. Er is ge-
experimenteerd met de bouw, de
liturgie is drastisch aangepast en
alles wat verder in progressieve
missiepublikaties als ideaal wordt
aangeprezen is hier werkelijkheid
geworden. Bovendien is iedereen
enthousiast. Zo enthousiast, dat
een paar honderd parochianen
direct bereid bleken om een
complete bruiloftsdans uit te voe
ren, enkel en alleen ter wille van
een Nederlandse journalist, die
„van ver over zee is gekomen".
.-
...J
Harde zaalhandballes
Drentse dames kansloos
tegen Lokomotiva
Basketballcompetitie
Schaken in Stockholm
Uhlmann bedwingt
Rus Tal
- r
(Van onze sportredactie)
AMSTERDAM, 4 jan. De twee
zwak stee ploegen in de Ere-Di visie,
''Hkwijk en NOAD, stellen deze week
alles in het werk de dreiging van de
ondergang te ontvluchten. De helft van
e competitie is bijna achter de rug en
beteken\sennerlies kr'iKt nu een grote
"f' ko<nendo zondag kan de
omdat Flini ^I1Kr'jke wending geven,
uitkomnn itWjJk en NOAD tegen elkaar
ben-riinpilik Utrechters hebben in een
mïddeW staat van nervositeit r.aar
zon<W KeSrepen. die tegen Sparta
Kruin 5ucce? z'jn gebleven. Michel
fnidvnni. 4 WISPelturige, maar snelle
vangers hri0Ihl 'angS de I8n; zi'n ver"
ln Ho T'ik er niets van terecht,
ri»» e ll|burgse gelederen heerst min-
me» t Enigszins gelaten wacht
crür, °f net lot misschien wenst in te
lei? e verliezende ploeg in Zin-
toekom t ln 'eder Keval een sombere
Bezien wjj
de ranglijst verder van
zijde, dan treffen wjj For-
aan in een allesbehalve benijdens
waardige positie, die herinneringen op
wekt aan het vorige seizoen. De man
en? -Van ^dr'aans missen toch kenne
lijk iets, dat hen volwaardig maakt
voor het hoogste voetbal. Wellicht is
net een gebrek aan ploegverband of
aan zelfvertrouwen. Dat er iets schort
aan de Geleense machine is duidelijk,
hoe goed zij ook na de geringe pro
ductie in het afgelopen seizoen leek te
z\jn gerepareerd. Van een niet te onder
schatten belang* is derhalve het duel,
dat voor de Limburgers deze zondag
staat genoteerd: tegen DWS A op eigen
terrein. De Amsterdammers behoren
eveneens tot de zwakke broeders en
van hen te verliezen zou Fortuna's in-
Eredivisie: Feyenoord-VW. PSV-
Rapid JC, Aiax-MVV, Elinkwijk-
Willem II-DOS, Fortuna-
DWb-A, Enschede-GVAV, Alkmaar-
Sparta, ADO-NAC.
Eerste divisie A: BW-Volendam,
Veendam-Ensched. Boys, HVC-Hel-
rrnndia, Stormvogels-DFC, Hermes-
DVS-KFC, AGOVV-Volewijckers, Lim-
burgia-Leeuwarden, EDO-Fortuna VI
RBC-Vitesse. B: Heerenveen-RCH
Be Quick-Heracles. Blauw Wit-Sittar-
dia, ZFC-SVVEBOH-VSV, Helmond-
Go Ahead, DHC-Eindhoven, Wagenin
gen-Excelsior, 't Gooi-SHS.
Tweede divisie: LONGA-Haarlem
UVS-Rigtersbleek, ZwartemeS'
Zwolse Boys Velox-Tubantia, Zeilt"
Vaik PEC-NEC Roda Sport-de
Baronie-Hilversum.3 ap"WilheImina'
Eerste klasse A: Rheden-WVC,
VDZ-De Spartaan, ESCA-OSV Jonge
Kracht-Hollandia, JOS-Quick N., DCG-
UVV, B: Hengelo-Alcides, DOS-Borne,
Quick-WW, Velocitas-Neptunia, Oos-
terparkers-ZAC, Rood Geel-Emmen.
C: Emmen-TSC, ONA-CVV, Laakkwar-
tier-Gouda, Xerxes-MOC, DCV-Unitas,
SVW-AUiance. D: Tongelre-Wilhel-
mina, Spel. WVV-Heer, Minor-De
Spechten, Spel. Irene-Spcl. Emma.
Tweede klasse A: WFC-Purmer-
«teijn, VVB-VVA HRC-Watergraafs-
meer, Vitesse-West Frisia, Zandvoort-
meeuwen— Q._ 2, B: JSV—Ripperda,
Celeritudo-HBC, Hercules-Zeeburgia,
Baarn-RKAVIC, AFC-Aalsmeer, DWV-
Derde klasse A: DTS-DEM, SEW-
wSkVet" Zee' Egmondia-CSV Bever-
DEc&n| ADO-Meervogels. B.
Ward Fvn r,Wit' Swift-Always For-
Nauti'luf-Tvv TerSia. SDW-De Meteoor,
Wd^ach^ee^lan^a^NFC°n' Zaandük-
-Amc Ci Holland-Quick, DWSV
Atnsvorde, De Zebra's-Ultrajectum,
JJonar-HMS, CDN-Allen Weerbaar.
Veerde klasse A: Sucoes-Texel,
yZV-Hollandia, VIOS (W.)—Helder,
behagenLSVV B- RKDEO-Grasshop-
De Zouaven-ÜSVU, De Valken-
RcW St. George-De Foresters, de
göP-Zwaagdijk. C: Terrasvogels-
Ffe?ndaal', Lynden-Hoofddorp Boys,
Tw§il Pencratius, Renova-Kmheim,
THB-Onze Gezellen D: DRC-ZVV,
^V-VVZ, Zaanlandia-GVO, SDZ-OFC,
ftpDS-Vespucci. E: Sloterdtjk-TCX*,
uithoorn-Rivalen, WMS-SLTO, Roda-
De Eland, Gold Star—De Germaan.
„JWM- Meerboys, ADEASVA,
tTMHO-VDO, DJK-Animo, Nijenrodes-
e Meer. G: Muiderberg-Amersfoortse
Doys, Patria-KWA, WOG-EMM,
victoria—DVAV, Actif-Laren. H: Forti-
tudo-KDS, SVF-FAK, BVC-Saestum,
BrederodesyS"ZWalUW8fl Vooruit' VVY"
WEST II
klasse A: HW-Roodenburg,
?ln"£oTks' VCS-Spartaan, VUC-LFC,
*>fU-DCL, Celeritas-Blauw Zwart,
dam Un<Jrecht-De Nusschen, Leer-
HION i^;?veri?aas, Papendrecht-
Vrienderv^hSIOr::Süedrecht, Neptunus-
d1"de klasse' Snhiebroek.
Hiilegom fct» i Wassenaar-GDA,
WPg ^B^oorba,mler' a,
RKAW-Foreholte b.' ftmifi
rnus RCD-DH7 tvt« i j ..BDM-Wilhel-
Westlandia Z' L*on SS' hDHS"
De Postduiven-KrandeanbSfenbUrC<?.'
RKWIK-Bodegraven, UNIO Ainw?
GSV-VIOS, Lekkerkerk-Olympia Rvr'
DHL, De Hollandiaan-Delft d- a<?w~
Slikkerveer, Transvalia-cóal ow"
Alblasserdam, CKC"'s-GravenrlPPi"
HOV-Flakkee, VDL-ODS. ravendeel,
Vierde klasse A: sJC-Warmunda
DOSK-ASC, DIO-DOCOS, Lugdunum'
Concordia, Altior-VVSB. B: S"
DUNO, Rijswijk-FSV Pretoria, Leni»
en Snel-Paraat, HPSV-SchoonhoverT
EDS-Maasstraat, DSO-Graaf Willem li
C: Te Werve-Oranjeplein, Quick
Steps-Spoorwyk, RAVA-Steeds Volhar
den, URSUS-ESDO, Tonegido-Ammer-
stolse. D: DRL-Verburch, RKDEO-
's-Gravenzande, Hoek van Holland-
Oliveo, VELO-PDK, Cromvliet-BEC
E: Dirksland-Tediro, Waddinxveen-
NRC, 't Noorden-Boskoop, SFC-Oude-
water, Progress-WVDPW. F; VEP-
Nieuwerkerk, Stolwijk-DRZ, Schie-
dam-ODI, Gouderak-Woerden, Haas-
trecht-DINDUA. G: Merwede-Zuider-
ster, Strijen-NADO, Hermandad-IFC
Aeolus-Heukelum, DDC-PFC. H:
Geluksvogels-Hillesluis, Hardinxveld-
Poortugaal, DOK-Rockanje, LMO-
SSW, Nieuwenhoorn-DJS.
11 li ii ii ii ii in i in ii ii ii hui li ii iini ii ii in ii iiiiiiii in min ii ti ii ii ii it
Ook op grond van de resultaten
van vorige seizoenen kan men het
formulier /an de voetbal-toto in
vullen. Dat zou dan deze week zó
moeten:
1
1
1
1
3
1
3
FeijenoordVVV
PSV—Rapid JC
AjaxMVV
Elinkwljk—NOAD
Willem II—DOS
FortunaDWS/A
EnschedeGVAV
AlkmaarSparta 3
ADO—NAC 2
VeendamEnsched. Boys 1
HVCHelmondia 1
Be QuickHeracles 2
EBOH—VSV 3
LONGAHaarlem 2
BaronieHilversum 2
casseringsvermogen nog zwaarder op
de proef stellen.
Nog even turend naar die sombere
hoek komen wij bij Willem II, dat
terecht enige verwachtingen koestert
van het bezoek van DOS. Een Dos
met meer interne problemen dan voor
een gezonde voetbalclub wenselijk is
en een elftal dat hiervan nadrukkelijk
de terugslag ondervindt. De nieuwe
antwoordman" der Utrechters Piet
Mackaay, zou dit keer, geloven wij,
al bijzonder tevreden zijn met een
gelijkspel, al zou het alleen maar als
basis kunnen dienen voor een nood
zakelijke periode van herstel.
Laat ons nu haastig de ladder be
klimmen en de komende avonturen
der toppioegen in ogenschouw nemen.
,°P. ,dit moment nog steeds
Feijenoord, Ajax en GVAV Het is niet
onwaarschijnlijk, dat een van het drie-
„A aanvoerders een nare verrassing
staat te wachten. Feijenoord en Ajax
spelen weliswaar op eigen terrein,
starten dus als favorieten, maar hun
rasPectievelijke tegenstanders, VVV en
MVV draaien te soepel in het voetbal
rad mee om zich zo maar te laten uit
schakelen. Dit wordt een interessante
krachtmeting tussen west en zuid, zoals
anderzijds die tussen Enschede en
GVAV, waarin oost en noord op hun
best vertegenwoordigd zijn. Wij geloven,
dat de Groningers het nog moeilijker
zullen krijgen dan hun rivalen uit het
westen, omdat Enschede óver het al
gemeen wel raad weet met rechtlijnig
spel en zich zeker niet de mindere
ploeg zal voelen.
PSV, dat nog steeds een wedstrijd
achter is op het schema, evenals ADO,
krijgt in de enerverende race naar de
top een nieuw obstakel voor de voeten,
in de vorm van Rapid. Hetzelfde geldt
voor NAC, dat ondanks de laatste ont
goocheling h„ VW, nog in de „running"
reis anstst e" vreze de
reis naar ADO zal ondernemen. De
Hagenaars hebben uit de laatste vier
wedstrijden maar liefst zeven punten
veroverd, waardoor zij voor iedere te
genstander echte „lastposten" zijn ge
worden.
De uitslag van Alkmaar-Sparta zal de
Noordhollanders vooral erg interesse
ren, aangezien zij bij een nederlaag on
der de rode streep dreigen te geraken.
Heren eerste klasse:
Westen: Amsterdam-SCHC, TOGO-
HDM.
Zuiden: Venlo-EMHC.
Oosten: Zwolle-PW, Upward-Arn-
hem.
Noorden: Gron
GHBS-Groningen.
De tekst luidt:
Onze vader, de paus
woont in Rome
Rome heeft een groot voorrecht,
want Jezus Is er.
En Maria.
En Jozef ook.
Rome zal nooit eindigen,
Want Rome is onfeilbaar.
Voor de kerk werd ik in een open-
baaj- interview uitgehoord:
„Gaat u over ons schrijven?
J 3-
„Hoe heet uw krant en hoe heet u?"
„Kunt u dat vertalen?"
Neen, dat ging niet. Het werd een
lacherige geschiedenis met veel heen
en weer gezwaai, maar ik vrees, dat
memand heeft begrepen, dat de Tijd
geen klok en de Maas een rivier is.
liBsiBaggS
In de gloeiende zon dansten de bereidwillige parochianen van Boeiora een
pseudo-bruiloftsdans.
Studenten-Meppel
Dames eerste klasse:
Wesfen: Gooi—Be Fairj Groen Geel_
Laren, RBC-AUiance.
Zuiden: Breda-Oranje Zwart, 's-Her-
togenbosch-HTCC, Were Di-EMHC.
Oosten: Zwolle-PW, Deventer-Quick.
Noorden; HMC-Groningen, GCHC-
Hurry Up, Daring-LHC.
aat ik het verhaal van voorafaan
beginnen. Ik arriveerde in Boejo-
ra op de feestdag van St. Lucia,
Een doodgewone door-de-weekse dag,
maar met een kerk stampvol mensen.
Eerst dan die kerk op zich. Ze is
voor zover ik weet de eerste kerk
in Oost-Afrika, waarbij gestreefd is naar
een zinvolle vormgeving. Zinvol bete
kent dan hier, dat ze is gebouwd zoals
de Basoekoema, die hier wonen, het
huis van hun koning bouwen. Een grote,
volledig ronde kerk dus met op de top
onder het kruis struisvogeleieren ten
teken van de koninklijke waardigheid
van de bewoner. Het tabernakel heeft de
zelfde vorm, en de in felle kleuren aan
gebrachte beschilderingen zijn uitslui
tend gebaseerd op de bij deze stam
gebruikelijke wiskundige figuren als
driehoek en cirkel. Het- is, wat ze noe
men een dure kerk. Fraai en degelijk
gebouwd en 's nachts is het elektrisch
verlichte kruis tot ver in de omtrek
zichtbaar.
Het is geen Afrikaans initiatief. On
dernemer, architect en hoofduitvoer
der is father Clement W. F. uit Canada.
Hjj heeft zijn kerk dan ook St. Justin
gedoopt en de katholieken van de ge
lijknamige parochie in Quebec hebben
stevig meebetaald. Het is ook niet
direct een succes geweest. De Basoe
koema uit de omgeving maar drie
duizend katholieken hebben er in het
begin behoorlijk mee gelachen. Ze von
den het rondweg gek, maar toen de witte
paters onverdroten voortgingen en na
de bouw ook de liturgie, de taal en de
zang aan de gewoonten van het land
aanpasten, werden ze enthousiast.
u is een H. Mis in Boejora een tref
fende gebeurtenis. Alle vaste gezan
gen als Kyrie en Gloria, klinken
in het Kisoekoema. De wisselende ge
zangen vormen een verhaal apart. Men
moet weten, dat de Basoekoema nog de
Ningi kennen, een figuur die veel over
eenkomt met wat wij in de Middel
eeuwen een troubadour noemden. Zo'n
Ningi is dichter èn componist. Hij
treedt op bij alle volksfeesten en de
witte paters hebben de goede gedachte
gehad een paar maal een grote verga
dering van ongeveer 200 Balingi (meer
voud van Ningi) bijeen te roepen. Aan
elke dichter-componist, katholiek of
niet-katholiek, hebben zij hun verlangen
om tot een eigen kerkzang in het Kisoe
koema te komen, uiteengezet. Dat ver
zoek is in goede aarde gevallen. Met
eigen woorden en op eigen muziek heb
ben de Balingi voor tal van specifieke
gelegenheden eigen liederen gemaakt.
Liederen met één verhalende stem en
een koor, gevormd door het kerkvolk,
dat scherp scanderend het refrein her
haalt. Eenennegentig van die liederen
zjjn op die manier ingeburgerd. Ze ver
schijnen binnenkort in druk. Zjj het dan,
dat men voor de muziek een bandje
zal behoeven, want het is niet mogelijk
gebleken de wonderlijke Afrikaanse
melodieën in normaal notenschrift vast
te leggen.
Een soortgelijk procédé als hierbo
ven beschreven, wordt nu ook gevolgd
bij de wisselende gezangen. De Ningi
vertelt de inhoud op een vrije melo
die en het volk herhaalt bij voortdu
ring een kort refrein.
Tussen haakjes: dit is ook de metho
de, die men in het gehele diocees van
Mwanza wil gaan volgen voor de opzet
van een nieuwe catechismus. Niet meer
het Europese vraag- en antwoordspel,
maar een catechismus, die gezongen
wordt. Een voorzanger, die omstandig
„de vraag" uitlegt en de gelovigen, die
in het refrein de voornaamste punten
van „het antwoord" samenvatten.
Zijn hoofd werd vertrapt door Ma
ria. Hij is dood.
Toch zijn er zorgen. Die zorgen be
zwaren ons.
Moeder van de koning des hemels,
dank u,
dank U,
Want U bidt tot Uw zoon
voor ons,
zondaars. r
O, als wij maar juist in de hemel
komen;
Al is het de laagste plaats, precies
binnen de omheining.
Dat hindert niet,
want het is hemel.
Kisoekoema-lied van
Honorati Otto.
Wat later klonk er een ander lied.
Een lied ter ere van de paus. Een lied
met een m.i. aangrijpende melodie,
waarvan de vertaling volkomen ontoe
reikend blijft. Het Kisoekoema is n.l.
zeer rijk, zeer logisch en vol symboliek.
Bjj de hieronder volgende vertaling
b.v. moet men begrijpen, dat het woord
Rome zowel de stad als de hele katho
lieke kerk betekent. Het is een lied,
waarin bovendien op niet te vertalen
wjjze ook het verschil met het protes
tantisme wordt aangegeven.
et meest Indrukwekkend vond ik
persoonlijk het lied, dat na de
Mis gezongen werd tijdens de
uitstelling van het Allerheiligste. De
zangstem is zeer ijl, maar de steeds
weerkerende refreinregel klinkt bijzon
der hel en wordt door de gehele Kerk
met ritmisch handgeklap ondersteund.
Voor de Basoekoema is dit zeer bekend.
Het is de melodie en de manier, waar
op zij bij profane gelegenheden hun
„chief", hun koning begroeten. Dat ou
de lied is aangepast tot een begroeting
van Christus Koning en in een weer
ontoereikende vertaling luidt de tekst:
Dag Jezus,
U bent onze Koning.
Alle mensen eren U.
Wij vragen U:
Hoor ons,
U verbergt zich in de Hostie,
waarlijk God en waarlijk mens
(handgeklap).
De priester toont U ons,
waarlijk God en waarlijk mens
(idem).
Christenen, laat ons Jezus eren.
waarlijk God en waarlijk mens
(idem).
Laat ons onze Redder eren,
waarlijk God en waarlijk mens
(idem).
Eer aan Hem,
de Zoon van Maria,
God en waarlijk mens
waarlijk
(idem).
In Kisoekoema door
Stephano Bupamba
Na de H. Mis hebben de parochia
nen zoals ik boven al aanduidde
voor mij een bruiloftsdans uitgevoerd.
Dit doet men hier na elke christelijke
huwelijkssluiting voor de kerk. Dan
dreunen de trommen en ik kan mij
voorstellen, dat oude missionarissen de
schrik om het hart slaat. Ik zou het trou
wens wel eens op een Nederlands kerk
plein willen zien. Honderden mensen,
dansend rond de bruid, met nog duide
lijk sensuele bewegingen en met een
tekst, die een voortdurende variatie is
van één grondregel: „Wat is het heer
lijk om samen kinderen voort te bren
gen."
Men wil in Boejora nog verder gaan.
Men wil het eigenlijke huwelijksfor
mulier aanpassen aan de gebruiken van
het land. De ring is hier volkomen zin
ledig. Men vergeet hem eenvoudig. Ik
was b.v. in Nsambya getuige van het
huwelijk van een hoge Afrikaanse au
toriteit. Ik heb op het altaar aan mijn
trouwring staan rukken om hem uit de
verlegenheid te redden. Het ging niet.
De kerkklok van Boejora detoneert in
de omgeving. Hier behoorden drums te
staan zoals bij vele andere Afrikaanse
kerken. Het geluid van met de hand
aangeslagen drums reikt verder dan
dat van klokken.
Gelukkig was er een ander wiens ring-
vinèer minder dik geworden was. Daar.
om wil men in Boejora de ring achter
wege laten en vervangen door een li
turgische zalving van de bruid. Een ge
bruik, dat hier Toegrepen wordt en dat
in wezen dezelfde betekenis heeft als
bjj ons de vroegere eenzame tocht van
de vrouw naar het Maria-altaar.
en kent in Boejora tijdens de Mis
nog geen begeleidende instru
menten. De trommel zou natuur
lijk aangewezen zijn, maar zelfs de pro
gressieve paters van de „experimen-
teerkerk zijn nog beangst voor reminis-
dansfeestem de te
Wel klinken er tijdens de Mis eigen
voor mijn gehoor zeer aangrijpende ge
zangen. Ik heb er een paar opgetekend.
r°JN? men ?nder de offerande een
lichtelyk gechristiamseerde versie van
een legende, die hier ook bij gewone
volksfeesten nog altijd verhaald wordt
De geschiedenis van een jongen uit PPn
maagd geboren, die, het beest ver
sloeg en koning werd. Met behulp van
een pater heb ik geprobeerd de tekst
zo goed mogelijk in het Nederlands te
vertalen. Het blpft echter een vrije be
werking, want er komen te veel begrip
pen in voor, waarvoor wij geen equiva
lent kennen. Mun tekst luidt:
Lishing 'weng' we, dat is de duivel.
Hij werd gedood door Massaia
Koelangwa (de man met verstand
om te leren).
Massala-Koelangwa i£ Jezus.
De duivel is iemand, die rondhangt
op de markt. 6
Zijn lichaam kruipt. Kruipt als een
slang. Hij is een beest.
De dubbele hoofdingang van de ronde kerk van Boejora.
en doet nog meer. Op Goede
Vrijdag begint de Kruisweg, mid
den in het dorp, dat ver weg be
neden in het dal bij Boejora ligt. 'Voor
iedere statie maakt de Ningi een eigen
lied. De Kruisweg zelf is zeer realis
tisch. Er is een echt kruis, een speer,
nagels en iedere statie wordt zo echt
mogelijk uitgebeeld. Veronica heeft een
doek met het gelaat van Christus en
vlak voor de kerk wordt de Christus
pop uitgekleed, vastgenageld en ten
aanschouwen van duizenden mensen op
gericht. Dit jaar zal men er bovendien
een soort gezongen passiespel aan toe
voegen, De Balingi en hun aanhangers
zullen de scène voor het paleis van Pi-
latus zo overtuigend mogelijk gestalte
geven. Er zal wel geen vreemdelingen-
bezoek zijn, maar ik geloof niet, dat
Oberammergau. Esch, Tegelen of Hert-
me ooit de beklemming zullen krijgen,
die vlak onder het bereik van deze zan
gers ligt.
Er is ook een nieuwe monstrans
in voorbereiding. Een monstrans, ge
dacht als de troon van de koning.
Een monstrans op een luipaardvel dus
en versierd met alle eretekenen van
de koning, een boog, een pijl, een
speer, een schild, struisvogeleieren en
de „steen van de regen", want wie
koning is, geeft de mensen water.
Tenslotte nog iets over Sacraments
dag, dat hier Boelaboe, het feest Ier
bloemen heet. Op die dag komen in
Boejora de Balingi eerst goed in actie.
Men moet n.l. weten, dat zij in dit land
een gigantische aanhang hebben. Er zijn
twee grote groepen, de „Bagika" en de
„Bagaloe", beide met wel 70.000 be
talende leden. Het zijn eigenlijk dans
groepen, overwegend niet-katholiek.
Toch doen zij op uitnodiging van
de Afrikaanse .parish-council" tegen
betaling mee aan het feest der bloe
men. Een ontzagwekkende gebeurte
nis, waarbij in het kleine Boejora wel
30.000 mensen tezamen komen. Het
feest wordt geopend met een Sacra
mentsprocessie zonder weerga. Daar
na als het H. Sacrament vanuit de
massa is teruggebracht in de kerk,
beginnen de dansgroepen in onderlin
ge wedijver te zingen en te dansen.
Het zijn nog goeddeels heidense festi
viteiten, die drie tot vier dagen kun
nen duren, maar toch zingen zij de
lof van de missie, van de kerk en de
parochie, die hen heeft uitgenodigd.
Het is een eindeloos, voor ons onbe
grijpelijk ritueel, dat de bisschop voor
een deel moet bijwonen en dat, naar
de paters verklaren, vele honderden
catechumenen oplevert. Ook zij zijn
weer catechumeen in de vroeg chris
telijke betekenis van dat woord. Hun
catechumenaat duurt vier jaren en
de duivelbezweringen van het doopsel
die ons b;j kleine kinderen zo over
dreven voorkomen, vinden hier bij de
len in die vier jaren ondergebracht,
hun wezenlijke intentie terug.
Dit is Boejora. fk ben niet bevoegd
over alles, wat hier op liturgisch terrein
gebeurt, enig oordeel uit te spreken.
Het is daarvoor ook wellicht te vroeg.
Mag ik volstaan met te zeggen, dat het
op mij als leek diepe indruk gemaakt
heeft. Ik ben getuige geweest van een
„viering", waaraan ik in Nederland
nooit deel heb gehad.
ALBERT WELLING
(Advertentie)
BP
EMMEN 4 jan- (->0'c ^rentse
zaalhandbalteam heeft delnpk™c^nAann
de Joegoslavische damesploeg Lokomo
tiva ondervonden: metA3 Q-f'?.gen dt
Drentse dames ten onder. Bij de rust
leidde Lokomotiva reeds^ met a.
De topscorers bij de Joegosla.yiscne
ploeg waren Nada Erdelic en Ziata Ke-
bernjac, beiden met zes doelpunten.
Mej. Kocks nam drie van de acht
Drentse goals voor haar rekening.
Ruim 400 toeschouwers woonden de
wedstrijd bij.
DEN BOSCH, 4 jan. De resultaten
van de dinsdag alhier gehouden schaak
simultaanseance waren: Larsen 29 ge
speeld, 27 gewonnen, 2 remise, 97%:
Oiafsson 26 gespeeld, 25 gewonnen, 1
remise, 98%; Bouwmeester 25 gespeeld.
23 gewonnen, 2 remise, 96%; Henne-
berke 19 gespeeld, 19 gewonnen, 100%;
Withuis 28 gespeeld, 23 gewonnen, 4 re
mise, 1 verl., 89%.
(Van onze basketballmedewerker)
AMSTERDAM, 4 jan. De resulta
ten van de voor de competitie gespeelde
basketballwedstrijden waren: Dames
landelijke hoofdklasse: Rohda-Agon 32-
40, Landlust-DED 67-19, AMVJ-Herly
79-27, eerste klasse: Suwo '58-Wester-
kwartier 1646; tweede klasse a: Dra-
vers-Giants 37—30, reserve eerste klas
se: DED II-Landlust II 11—51; reserve
tweede klasse a: DTV III-WGA III 15-
33; b: Herly II-VVGA V 19—11. Heren
eerste klasse: Dravers-Fortuna 4052,
derde klasse A: The Baba-Amstelveen
20—72, b: Bokma-TIW 20—23, reserve
derde klasse b: VVGA III-AGON IV
23—33.
Cor Adelaar, de nog maar achttien
jarige linksbuiten van Velox 2 en het
Nederlands jeugdelftal van 16 tot 18-
jarig-en, heeft een seml-profcontract,
dat Velox- hem aanbood, geweigerd.
AMSTERDAM, 4 jan. De 28-jarige
boekhouder Wim Terlouw uit Bodegra
ven is winnaar geworden van het inter
nationaal damtoernooi, dat van 26 de
cember tot en met 3 januari in de
hoofdstad is gehouden. De grote teleur
stelling in dit toernooi was het spel van
de buitenlanders van wie vooral de Ita
liaan EdmOndo Fanelli hijzonder tegen
viel. Hij behaalde slechts twee punlen
uit evenveel remises tegen de Belg
Slaby, die op de voorlaatste plaats ein
digde.
In het jeugdtoernooi moest het Son-
nenborn-Berger systeem de beslissing
brengen in de rangvolgorde. Daarbij
kwam de 18-jarige Groningse gemeen
teambtenaar Tammo Aeilkema als win
naar uit de bus. De uitslagen:
Okrogeinik-Terlouw 11; Van Leeu-
wen-Fanelli 20; Mulder-Slaby 02;
Kinnegen-Beeke 02; Terlouw-Kinne
gen 11; Beeke-Mulder 11; Slaby- v.
Leeuwen
0—2.
Eindstand:
02; Fanelli-Okrogelnik
1. Terlouw 20 p.; 2. Beeke,
19 p; 3. Van Leeuwen 17 p; 4. Kinnegen
16 p; 5. Okrogeinik, 15 p; 6. Mulder, 12
p; 7. Slaby, 11 p; 8. Fanelli, 2 p.
Jeugdgroep: Hoekstra-Walraven 20,
Holstvoogd-Morseld 11; Wiggers-Fis-
ser 1l; Aeilkema-Hessel 20: Hessel-
Hoekstra 02; Fisser-Aeilkema 02;
Morsfeld-Wiggers 02; Walraven-Holst-
voogd 11.
Eindstand: 1. Aeilkema, 17 p; 2. Wig-
gers, 17 p; 3. Holstvoogd 16 p; 4. Fis-
ser, 16 p; 5. Hoekstra, 15 p; 6. Morseld
14 p; 7. Hessel, 11 p; 8. Walraven, 6 p.
SYDNEY, 4 jan. Twee specialis
ten hebben de Australische tennisster
Neale Fraser aangeraden zich zo snel
mogelijk aan zijn geblesseerde linker
knie te laten opereren. Later op de dag
keerde Fraser, die er vorige week in
belangrijke mate toe heeft bijgedragen
dat Australië de Daviscup won, naar
Melbourne terug om de mening van
andere specialisten te vragen. Indien de
zen het eens zijn met hun collega's zal
Fraser waarschijnlijk 9 januari a.s.
een operatie ondergaan. Dit zou beteke
nen dat hij niet kan deelnemen aan de
Australische kampioenschappen, op 20
januari in Melbourne.
UTRECHT. 4 jan.
De moeilijkheden bij DOS stapelen
zich op. Na vrijdag 6 januari zit DOS
helemaal zonder trainer. Hans Kraay,
die tijdens de gedwongen afwezigheid
van Jaap van der Leek zijn medespe
lers trainde, heeft van de KNVB ver
gunning tot 12 januari. Maar zelfs al
zou die vergunning verlengd worden,
dan nog ziet Hans af van verdere trai
ning, omdat hij de verantwoordelijkheid
niet langer wil dragen. Kraay is van
mening, dat de combinatie trainer
speler te zwaar wordt en voorts vindt
hij op het ogenblik bij DOS niet het juis
te klimaat om zijn dubbelrol te prolon
geren.
Om te trachten onmiddellijk uit de
impasse te komen heeft DOS de KNVB
verzocht toestemming tot trainen te
verlenen aan de Joegoslavische oefen-
meester Cajkovski, die zoals bekend
voor proef enkele malen heeft getraind.
Het is de vraag, of de bond hiertoe zal
besluiten, want Van der Leek „ligt nog
steeds in de clinch" met zijn werkgeef
ster. De arbitragecommissie heeft im
mers nog geen uitspraak gedaan. Zou
Van der Leek zijn zin krijgen, dan zal
liet praktisch onmogelijk zijn Cajkov
ski aan te stellen.
Nog een we-ek en Han is de termijn
van het op non-actief stellen voor Jaap
van der Leek voorbij. Na afloop van
die termijn zal Van der Leek, contrac
tueel bezien, weer het recht hebben
het team samen te stellen en zich met
de aan- en verkoop van spelers te be
moeien. Ofschoon Jaap van der Leek
tijdelijk is uitgeleend aan Excelsior,
houdt hij zich stipt aan het contract.
Hij wijkt niet af van zijn eenmaal inge
nomen standpunt, dat de Arbitrage
commissie zal moeten beslissen. Alsof
de moeilijkheden bij DOS nog niet groot
genoeg zijn, heeft DOS nu weer een open
plaats voor de massage. Er is een tij
delijke voorziening getroffen door de
aanstelling van de heer Mischa, mas
seur bij F. C. Köln.
STOCKHOLM, 4 jan. In de Zweed
se hoofdstad wordt een internationaal
schaaktoernooi gehouden, waaraan on
der meer deelneemt wereldkampioen
Michail Tal. De Russische grootmees
ter moest in de vijfde ronde genoegen
nemen met remise tegen de Oostduitser
Uhlmann. Hij werd daardoor in het al
gemeen klassement achterhaald door
zijn landgenoot Kotov, die won van de
Noor Johannessen.
Na de vijfde ronde luidt de stand:
1-2. Tal en Kotov (beiden Rusland) elk
4 pnt; 3. Uhlmann (O. Did) 3»/s pnt; 4-5.
Johannessen (Noorwegen) en Book (Fin
land) beiden 3 pnt; 6. Unzicker (W.
Did.) 2'It pnt; 78—9 Johansson (Zwe
den), Lundin (Zweden) en Nielsen
(Denemarken) elk 2 pnt; 10—11 Nils-
son en Burehall (beiden Zweden) elk
ll/« pnt; 12. Stahlberg, (Zweden) 1 pnt.
